Dergi BilkentSay› : 17ISSN 1305-5178Haziran 2012

Bilkent Üniversitesi Ad›na Sahibi

Prof. Dr. Kürflat Aydo¤an

Sorumlu Yaz› ‹flleri Müdürü ve Editör

Prof. Dr. Orhan Aytür

Yay›n Yönetmenleri

Levent BaflaraBurak Tokcan

Kapak

Adam Pekalski

Bilkent Üniversitesi

Rektörlük 06800Bilkent, AnkaraTelefon : (312) 290 24 26Faks : (312) 266 41 91E-posta : dergi@bilkent.edu.tr‹nternet : www.bilkent.edu.tr

Tasar›m ve Bask›

A4 Ofset Matbaac›l›k San. ve Tic. Ltd. fiti.Oto Sanayi Sitesi, Yeflilce Mah.Donanma Sok. No: 1634418 Ka¤›thane / ‹stanbulTelefon : (212) 281 64 48 pbxFaks : (212) 269 53 27E-posta : info@a4ofset.com‹nternet : www.a4ofset.com

Bilkent Üniversitesi Yay›n Birimi taraf›ndanhaz›rlanan Dergi Bilkent y›lda iki kezyay›mlan›r. Üniversitenin mezun kimlikkart› sahiplerine ücretsiz gönderilir.

2

6

10

14

18

22

26

30

38

40

2

Bilkent Üniversitesi Mütevelli Heyeti Baflkan› Prof. Dr. Ali Do¤ramac› ve RektörProf. Dr. Abdullah Atalar, 3 Nisan’da akademik kadro, idari personel ve ö¤rencilere Bilkent’indünü, bugünü ve yar›n› hakk›nda birer konuflma yapt›. Bilkent Konser Salonu’ndakitoplant›da ‹dari ve Mali ‹fller Yard›mc›s› Prof. Dr. Kürflat Aydo¤an, rektörümüzünbaflkanl›¤›nda bir Stratejik Plan Yürütme Komitesi oluflturuldu¤unu duyurdu; Bilkent’ingelece¤i odakl› bu komitenin araflt›rma, e¤itim-ö¤retim, kampüste yaflam ve toplumlailiflkiler bafll›klar›n› ayr›nt›l› olarak incelemek için dört alt komisyon ile çal›flaca¤›n› aktard›.Konuyla ilgili olarak komite üyelerinden ‹ktisadi, ‹dari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dekan›Prof. Dr. Dilek Önkal, Makine Mühendisli¤i Bölüm Baflkan› Prof. Dr. Adnan Akay veElektrik ve Elektronik Mühendisli¤i ö¤retim üyesi Prof. Dr. Erdal Ar›kan birer sunumgerçeklefltirdi. Ayr›ca Prof. Dr. Ali Do¤ramac›, üniversitemizin kurucusu Prof. ‹hsanDo¤ramac›’n›n (1915 - 2010) do¤um günü 3 Nisan’›n bu y›ldan itibaren Bilkent Günüolarak kutlanaca¤›n› ilan etti. ‹nsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi Dekan› Prof. TalatHalman, Müzik ve Sahne Sanatlar› Fakültesi Dekan Vekili Yrd. Doç. Ifl›n Metin ve BölgeÜniversiteleri Kurs Programlar› Direktörü Yrd. Doç. Dr. Rasim Özyürek’in Hocabey’inkültürel giriflimleri hakk›ndaki paneliyle bafllayan kutlama etkinlikleri, Bilkent SenfoniOrkestras›’n›n konseriyle sona erdi.

3 Nisan Bilkent Günü

Mimarl›k Bölümü Aç›ld›Mimarl›k Bölümü, Bilkent Üniversitesi’nin 34. lisans program› olarak ilk ö¤rencilerinibu y›l MF-4 puan türüyle alacak. Güzel Sanatlar, Tasar›m ve Mimarl›k Fakültesibünyesinde yer alan Mimarl›k Bölümü’nün baflkanl›¤›n›, 1994’ten bu yanaüniversitemizin ö¤retim kadrosunda görev yapan Yrd. Doç. Dr. Meltem Gürelyürütecek.

Bilkent Dünyan›nEn ‹yi GençÜniversiteleriAras›ndaBilkent Üniversitesi, dünyan›nyüksekö¤retim alan›ndaki öncüyay›nlar›ndan Times HigherEducation (‹ngiltere) ile sektörel bilgianalizi lideri Thomson Reuters(ABD) taraf›ndan 2012’deyay›mlanan dünyan›n en iyi 100 gençüniversitesi (son 50 y›l içindekurulmufl üniversiteler)s›ralamas›nda 32. s›ray› ald›. Bulistedeki tek Türk üniversitesiBilkent’tir. Yine Times HigherEducation ve Thomson Reuters�›nhaz›rlad›¤› 2011 DünyaÜniversiteleri S›ralamas›’na göreBilkent, dünyan›n en iyi 400üniversitesi s›ralamas›nda 201-225aral›¤›ndad›r. Bilkent Üniversitesi,bu listeye giren Türk üniversiteleriaras›nda en üst s›radad›r.

3

Doç. Dr. Fatma Taflk›n (‹ktisat Bölümü), Yrd. Doç. Dr. Nedim Karakayal› (Siyaset Bilimi Bölümü) ve Philip Poole (Fakülte Akademik‹ngilizce Gelifltirme Birimi), 2011-2012 akademik y›l› Ö¤retimde Üstün Baflar› Ödülleri’nin sahipleri oldular. Bu ödülü önceki senelerdekazanm›fl olan ö¤retim elemanlar›n›n listesine http://bilkent.edu.tr/teachaward adresinden ulafl›labilir.

Ö¤retimde Üstün Baflar› Ödülleri

Fatma Taflk›n Nedim Karakayal› Philip Poole

Yrd. Doç. Dr. Nur Bilge Criss (Uluslararas›‹liflkiler Bölümü), American TurkishEncounters adl› kitab›n editörleri aras›ndayer ald›. So¤uk Savafl dönemiyle beraberstratejik önemi artan ABD-Türkiyeiliflkilerinin politik, toplumsal ve kültürelbir analizi niteli¤indeki bu eser, CambridgeScholars Publishing taraf›ndan bas›ld›.

ABD - Türkiye‹liflkileri Üzerine

Geçmiflten Bugüne Bir Yolculuk

Kentsel Tasar›m ve Peyzaj MimarisiBölümü ö¤retim elemanlar›ndan Dr.Oktan Nalbanto¤lu, T.C. Orman veSu ‹flleri Bakanl›¤›’na ba¤l› Do¤aKoruma ve Milli Parklar GenelMüdürlü¤ü’nce düzenlenen GeliboluYar›madas› Tarihi Milli Park A¤adereHastanesi ve fiehitli¤i Fikir ProjesiYar›flmas›’nda ekibiyle beraberbirincilik ödülünü kazand›. Bölümünmezunlar›ndan Koray Kalay(2010), Gözde Ünver 2011) veGizem Karabay (2011) daDr. Nalbanto¤lu’nun ekibindeydi.Dr. Nalbanto¤lu, proje alan›n› ziyaret

edecek kiflilere Çanakkale Savafl›’nda belki de en dramatik anlar›n yafland›¤› A¤adereSahra Hastanesi’nde yaflananlar› ve flehitlik olgusunu duyumsayabilmeyiamaçlad›klar›n› söyledi; bunu yaparken de her türlü gösteriflten uzak, co¤rafyay›ön plana ç›kartan ve topo¤rafyaya sayg›l› bir tasar›m yaklafl›m› benimsediklerinivurgulad›.

Elektrik ve Elektronik Mühendisli¤i Bölümü’nün yenimezunlar›ndan ‹lker Karakaflo¤lu, 4. s›n›f ö¤rencisiyken,ABD’nin D›fliflleri Bakanl›¤›’na ba¤l› The Bureau ofEducational and Cultural Affairs (ECA) taraf›ndandesteklenen International Fulbright Science & TechnologyAward (Fulbright S&T) ödülünü ald›. ABD’de bilim veteknoloji üzerine lisansüstü çal›flmalar yapacak 30 yabanc›ö¤renciye bu ödülü veren ECA, Karakaflo¤lu’nun 2012-2013 akademik y›l›nda Stanford Üniversitesi’nde

bafllayaca¤› doktora çal›flmalar›n›n tüm masraflar›n› karfl›layacak. Karakaflo¤lu,2012’de bu ödülü Türkiye’den kazanan tek ö¤rencidir.

Tayfun ÖzçelikFen Fakültesi’ninYeni Dekan›

Prof. Dr. Tayfun Özçelik (Moleküler Biyolojive Genetik Bölümü), Fen Fakültesi’nin yenidekan› olarak 1 May›s tarihinde göreve bafllad›.Bu görevi 17 y›ld›r Prof. Dr. Hasan Erten(Kimya Bölümü) yürütüyordu. Üniversitemizinakademik kadrosuna 1995’te kat›lanDr. Özçelik, 4 y›l boyunca Moleküler Biyolojive Genetik Bölümü’nün baflkanl›¤›n› yapt›.

Kimya Bölümü ö¤rencileri Hüseyin Ergüvenve Abdurrahman Türksoy, Beyrut AmerikanÜniversitesi taraf›ndan düzenlenen ikinciUluslararas› Organik Kimya Yar›flmas›’ndabirinci oldu. 5 Orta Do¤u ülkesinden 11üniversitenin kat›ld›¤› yar›flmada 2’flerö¤rencinden oluflan toplam 62 tak›m, çoktanseçmeli sorulara en h›zl› do¤ru yan›tlar›vermek için mücadele etti.

Sporun Zirvesindeydik

4

Dr. Colleen Kennedy Karpat (‹letiflim veTasar›m Bölümü), Northeast ModernLanguage Association (NeMLA) taraf›ndanverilen kitap ödülünü kazand›. 45 y›ll›k birtarihe sahip ABD merkezli bir dernek olanNeMLA, üyesi olan araflt›rmac›lar›n kültürelçal›flmalar içerikli ilk ve yay›mlanmam›flkitaplar› aras›ndan her y›l bir ödül seçkisiyap›yor. Dr. Kennedy Karpat’›n Rogues,Romance, and Race: Exoticism in FrenchFiction Cinema, 1930-1939 bafll›¤›n› tafl›yanödüllü yap›t›, dünya savafllar› gelgitindekiFrans›z sinemas›nda gözlenen bat› d›fl›simgeleri konu al›yor.

Colleen Kennedy Karpat’tan Ödüllü Bir Çal›flma

Bilkent Üniversitesi BedenE¤itimi ve Spor Merkezi’nindüzenledi¤i 10. AngoraKupas› Üniversiteleraras› Sporfienli¤i’nde okul tak›mlar›m›z4 kupa kazand› (3-6 May›s).9 üniversiteden 450 kadarsporcunun kat›ld›¤› etkinlikteö¤rencilerimiz frizbi, squash(erkekler), masa tenisi (erkekler)ve voleybol (erkekler) dallar›ndabirinci oldu. Bu turnuvadansonra Erzurum’daki TürkiyeÜniversiteleraras› Buz Hokeyifiampiyonas›’nda k›z tak›m›ylayine zirveye ç›kan üniversitemiz,

13-15 Nisan tarihlerinde ilk kez Bilkent’te gerçeklefltirilen Türkiye Üniversiteleraras›Squash fiampiyonas›’nda tek erkeklerde ilk s›ray› alm›flt›.

Ö¤rencilerimizdenGüzel Bir Haber

Ö¤rencimize Prestijli Ödül

5

Taner Yi¤it’in Baflar›s›

Yrd. Doç. Dr. Taner Yi¤it (‹ktisat Bölümü),enerji zengini ülkelerde çöküntü ve iktisadigeliflme konulu araflt›rmas›yla Associationfor Comparative Studies (ACES) taraf›ndanBergson Ödülü’ne de¤er görüldü. Bu ödülüABD’li iktisat profesörü Abram Bergson(1914 - 2003) an›s›na veren ACES, her ikiy›lda bir Comparative Economic Studiesdergisinde yay›mlanm›fl en iyi makaleyiseçiyor. Dr. Yi¤it, ödül kazanan çal›flmas›n›Prof. Dr. Yelena Kaluyzhnova (ReadingÜniversitesi) ve Prof. Dr. Ali Kutan (SouthernIllinois Üniversitesi) ile haz›rlam›flt›.

Tiyatro Bölümü ö¤rencileri, 4 - 10 Haziran tarihlerinde Bilkent Tiyatro Günleri’ni düzenledi. Bu y›l ilki gerçeklefltirilen ve Türkiye’den11 üniversite ile Letonya’dan bir dans toplulu¤unun kat›ld›¤› etkinlik, Bilkentli genç oyuncular›n sahne ald›¤› Bat› R›ht›m› [Bernard-MarieKoltès (1949 -1989)] adl› oyunla aç›ld› ve ço¤u Bilkent Tiyatro Salonu’nda olmak üzere toplam 19 oyunu sanatseverlerle buluflturdu.

Genç Oyuncular Bulufltu

Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi Sanat Galerisi, 1 - 19 fiubat tarihlerinde Usta Desenler/DesenUstalar› bafll›kl› resim sergisine, 20 fiubat - 3 Mart aras›nda Yüksel Söylemez’in resimçal›flmalar›na kap›lar›n› açt›. 23 Mart - 11 Nisan tarihleri ise kediler üzerine Serap SelçukAtabafl, Müflerref R. Köktürk, Fatih Urunç ve Emel Yalç›n’›n resimleri ile Behiç Ak’›nkarikatürlerine ayr›lm›flt›.

Sergilerden...

Kiflisel Geliflim Günleri ve Kariyer Fuar›Kariyer Merkezi, 13 fiubat - 3 Mart tarihleri aras›nda Kiflisel Geliflim Günleri’ni düzenledi. Liderlik, giriflimcilik, motivasyon,mülakat teknikleri ve özgeçmifl yaz›m› gibi konulara yay›lan seminerler ve atölye çal›flmalar›, ö¤renci ve mezunlara kariyeryollar›nda destek sa¤lad›. Bilkent Üniversitesi Mütevelli Heyeti Baflkan› Prof. Dr. Ali Do¤ramac›’n›n konuflmas›yla aç›lan KifliselGeliflim Günleri’ni, tan›t›m ve eleman iste¤i amac›yla üniversitemize baflvuran firmalar›n kat›ld›¤› geleneksel Kariyer Fuar› izledi.Bu y›l on üçüncüsü gerçekleflen fuara aralar›nda Arçelik, Aselsan, FNSS, Jonhson & Johnson, PricewaterhouseCoopers, RekabetKurumu, T.C. Baflbakanl›k Sermaye Piyasas› Kurulu ve Türkiye ‹fl Bankas›’n›n bulundu¤u 44 kurum ve kurulufl kat›ld›.

6

“‹ktisatta laboratuvar yoktur.Laboratuvar, gerçek hayatt›r.”‹ktisat Bölüm Baflkan› Doç. Dr. Selin Sayek Böke,bilime, e¤itime ve hayata bak›fl›n› dergimizle paylaflt›.

Söyleflimize e¤itim geçmiflinizlebafllayabilir miyiz?

TED Ankara Koleji ve ODTÜ ‹ktisatmezunuyum. Yüksek lisans ve doktoram›uluslararas› iktisat üzerine DukeÜniversitesi’nde tamamlad›m.

Akademik yaflama nas›l yöneldiniz?

Ailemdeki yaflant›dan çok etkilendim. Annemve babam sa¤l›k sektöründeydi. Her ikisi debilimsel temeller ›fl›¤›nda güncel sorunlarlailgilenen sa¤l›kç›lar oldular hep. Babama neyapt›¤›n› sorsam sürekli ders çal›flt›¤›n›söylerdi. Evimizde hep bilimsel bir ortamolurdu; babam, ö¤rencileriyle konulartart›fl›r, fikirler üretirdi. Annem o dönemde,Sa¤l›k Bakanl›¤›’n›n uluslararas› projelerindegörev yapard›. Büyük bir ö¤renme merak›nasahip anne ile baban›n k›z› olarak ben desürekli araflt›rarak yeni fleyler ö¤renmeninpeflindeydim. Üniversitedeyken D›fl TicaretMüsteflarl›¤›’nda staj yapm›flt›m; ticaretkavramlar› hakk›nda çal›flarak uygulamal›aç›dan Türkiye ekonomisini incelemifltim.Duke zamanlar›mda ise Dünya Bankas›’ndastaj yapm›fl ve Güney Afrika ekonomisiyleilgili bir projeye kat›lm›flt›m. Doktoramsonras›nda Orta Avrupa ülkelerindeki rejimde¤ifliklikleri nedeniyle geçifl ekonomilerineyöneldim. ‹ktisatta laboratuvar yoktur;laboratuvar, gerçek hayatt›r. Bunu gördükçeçal›flmalar›m› dünyadan ay›rmad›m,uygulamaya dönük ve ülkelerin sorunlar›merkezli bir akademik kariyer infla etmeyebafllad›m. Bizim evde hem Türkiye hem

dünya tart›fl›l›rd›. Lisansta d›fl ticaretleilgilenirken sonras›nda uluslararas› iktisatalan›na yönelmem de biraz bundand›r;dünyada olup bitenlere dair sebep-sonuçiliflkileri çok ilgimi çekmifltir.

Akademisyenlik bafl›ndan sonuna dekemek ve sab›r gerektiren bir süreç.‹ktisatç›l›¤› baflka bir kulvardasürdürmeyi düflündü¤ünüz oldu mu?

Genel anlam›yla hay›r; ama tabii ki herkesgibi benim de zorland›¤›m, akl›mda kimizaman soru iflaretleri olufltu¤u anlar oldu.Böyle anlarda dan›flabilece¤im genifl bir a¤›mvard›: hocalar›m, ailem, kendime eklemeyeçal›flt›¤›m deneyimler... Ben tüm bunlar›nsonunda yolumu çizdim. ‹fl idaresi a¤›rl›kl›bir kurum olan Bentley College’da dersverirken fark ettim ki ben iktisad›n iflletmeyeveya baflka dallara destek oldu¤u de¤il,baflrolde oldu¤u alanlarda bulunmakistiyorum. IMF’de görev yaparken genifl birkadroyla çal›flm›fl ve çok keyif alm›flt›m; amaifllerin zaman içinde standartlaflt›¤›n›alg›lam›flt›m. O yüzden uygulamal› yönüa¤›r basan bir akademik kariyer bana enuygun seçenekti.

Bilkent Üniversitesi’ne geliflinizden sözedebilir miyiz?

IMF’den ayr›l›rken uluslararas› bürokrasininegemen oldu¤u yerlerin bana uzun vadedepek uygun düflmeyece¤ini anlam›flt›m. Birde ABD’de geçen 10 senenin ard›ndan ailemive ülkemi çok özledi¤imi fark etmifltim.

Akademik kadrosu ve prensiplerini göz önünealarak sadece Bilkent’e baflvurdum. 2003’tenberi buraday›m.

Araflt›rma alanlar›n›z hakk›nda bilgiverebilir misiniz?

Çokuluslu flirketlerin kendi ülkelerid›fl›nda yapt›¤›, yat›r›m yap›lan ülkededo¤rudan yabanc› yat›r›mlar diyetan›mlad›¤›m›z konuyla ilgileniyorum. Nedenbir ABD flirketi gidip de Hindistan’a yat›r›myapar? Bir baflka ülkenin sizin ülkenizdeyapt›¤› yat›r›m›n faydas› nedir, faydal›ysabu fayday› neler yarat›r? Bir yabanc›n›nyat›r›m› yerel bir yat›r›mc›dan farkl› m›d›r,farkl›ysa sebebi nedir? Böyle sorular›ncevaplar›n› araflt›r›yorum. Akademikanlamda en etkili çal›flmam flöyle: Çokulusluflirketlerin yapt›¤› yat›r›mlar›n kuramsalbak›flla ülkeyi büyütmesi beklenir; ama buher ülkede geçerli de¤ildir. Meslektafllar›mlabu büyümenin ancak ve ancak mali vefinansal piyasalar› geliflmifl olan ülkelerdegerçekleflebilece¤ini saptad›k. Yabanc›yat›r›mc› sizde bulunmayan üstün birteknolojiyi getirir, ancak elde etti¤i kâr›sizde de¤erlendirmeyip bir baflka ülkeyetafl›rsa büyüme sa¤lanam›yor. Daha daönemlisi, bankac›l›k sistemi ve döviz gibi,hisse senedi gibi ikincil finansal piyasalar›n›zgüçlü de¤ilse yabanc›n›n teknolojisiyabanc›da kal›r, yerli ise onu seyreder.Önce yerel piyasan›n koflullar›n› iyilefltirmekbak›m›ndan politika yap›c›lar› için iyi birgöstergedir bu durum. Asl›nda her fleydenöte befleri sermaye önemli.

7

8

E¤itimli insan gücü olmadan teknolojiyitransfer edemezsiniz. Ben do¤rudan yabanc›yat›r›m›n iflgücü piyasas›na etkilerini deinceliyorum. Çokuluslu flirketlerde dahaçok maafl al›rs›n›z diye bir alg› var. Oysabu da koflullara ba¤l›. Güncel konu bafll›¤›m,çokuluslu flirketlerdeki istihdam ve ücretpolitikalar›n›n yat›r›m yap›lan ülkedekiiflgücüne etkisi olup olmad›¤›. Bunun yan›s›ra ekonomik krizlerden ç›k›fl sürecindeiktisadi politikalar›n etkilerini de sondönemde incelemeye bafllad›m.

Avrupa Birli¤i süreci Türkiye’ye yabanc›sermaye giriflini nas›l etkiledi?

Avrupa Birli¤i adayl›k müzakereleribafllad›¤›nda do¤rudan yabanc› yat›r›mlardaart›fl gözlendi. Yine de bir fayda beklemekiçin, önceden de¤indi¤im kuvvetli bir beflerisermaye ve finansal piyasa iflleyifli laz›m,adayl›k için oluflturulan istikrar paketlerininiyi uygulanmas› laz›m.

D›fl Ticaret Müsteflarl›¤›’n›n HazineMüsteflarl›¤›’na ba¤l› Teflvik Uygulamave Yabanc› Sermaye genel müdürlükleriylebirlefltirilmesi sonucu EkonomiBakanl›¤›’n›n kurulmas› alan›n›z›nas›l etkiledi?

Buna neden ihtiyaç duyuldu¤unu tam olarakkestiremiyorum; çünkü birleflen birimlerdenpek farkl› bir ifllevi yok bakanl›¤›n. Farkl›

kurumsal yap›lar›n iktisada etkileri farkl›olabilir. Meslektafllar›m›z da var bu konuya,yani kurumsal geliflmelerin iktisadi olgularaetkisine yo¤unlaflan. Zaman zaman MerkezBankas›’n›n ‹stanbul’a tafl›nma olas›l›¤›gündeme geliyor. Ekonomi Bakanl›¤›’na uzakbir merkez bankas›... Bu bafll› bafl›na biraraflt›rma konusudur.

Yapt›¤›n›z araflt›rmalarla ödüller dekazand›n›z.

Almanya’da Kiel Dünya EkonomisiEnstitüsü’nden ald›¤›m ödülün (Excellencein Global Economic Affairs) hem bilimselhem duygusal yanlar› var. Araflt›rmac›l›kailemizin bir parças› oldu¤u için annemikaybetti¤im y›l bu ödülü kazanm›fl olmamçok anlaml›yd›. Kariyerim aç›s›ndan çokönemliydi; çünkü ödülle birlikte 2007yaz›nda enstitüye uluslararas› iktisatçal›flmalar› yapmak için davet edilmifltim.Orada farkl› iktisatç›larla tan›flt›m, uzunsoluklu araflt›rma iliflkileri kurdum,müthifl bir bilimsel a¤›n parças› oldum.Araflt›rmac›l›k tek bafl›na yap›lan biriflmifl gibi görünse de meslektafllar›n›zlapaylafl›mlar›n›z ço¤ald›kça kalitesini art›ranbir sistemdir. 2010’daki TÜB‹TAK TeflvikÖdülü’nü o zamana kadar yürüttü¤üm tümbilimsel çal›flmalarla ald›m. Geçen senekiMustafa Parlar Vakf› Araflt›rma TeflvikÖdülü’m ise ileriye dönük projelerimi dekaps›yordu.

Akademisyenli¤in araflt›rmac›l›k yan›ndae¤itmenlik k›sm› da var. E¤itmenliktenas›l bir yol izliyorsunuz?

E¤itmenlik, bilgiyi ö¤renciyle beraberüretebilecek hale gelmektir. Fikirlerkonuflarak, tart›flarak geliflir. Kuramsalfleylerin ö¤renciler taraf›ndan kavranmas›bazen zor olabilir; ama kuram›n öneminigüncel hayattan veya geçmiflten bir örnekleaç›klayabilirseniz iflte o zaman zevkli olur.Ben de ö¤retme felsefemi bu anlay›fl üzerinekuruyorum. Kendim ö¤rendi¤im gibiö¤retmeyi severim. Nedeni ve niçini merakettim, sorular›n peflinden gittim, cevaplar›bulunca heyecan duydum.

Birinci s›n›f ö¤rencilerinizin ald›klar›ilk dersler aras›nda makro ve mikroiktisatvar. Gençlerin hiç altyap›lar› olmad›¤›bir derse uyumunu nas›l sa¤l›yorsunuz?

Gençler soru sormamaya al›flt›klar›,kal›plara al›flt›r›ld›klar› bir sistemdengeldikleri için, iktisat ile karfl›lafl›rkarfl›laflmaz eski ö¤renme biçimlerindenfaydalanamayacaklar›n› görüyorlar.Bilimde do¤ru yan›tlar› bulmaktan ziyade,düflünmenin do¤ru yolunu keflfetmekönemlidir. Yöntem önemlidir, soru yaratmakönemlidir. Tüm bunlar da ö¤renci-hocailetiflimini aç›k tutmay› gerektirir. Benimiçin en de¤erli kan›t ö¤rencinin verdi¤igeribildirimdir, soru sormad›¤› o gelenekten

s›yr›lmas›d›r. Ben ona ne aktar›rsam onlarda bana aktaracak; onlar ne ö¤renirse bende onlardan ö¤renece¤im. ‹fl sadece notvermekle kal›r yoksa. Soruyu niçinsordu¤unu anlad›¤›nda iktisat dersiniiçsellefltirmeye, kendinden bir fleyler bulmaya,hayatla özdefllefltirmeye bafllar ö¤renci.Bireyin günlük birçok karar› iktisadi birtemele dayand›¤› için bu döngüyüoturtabiliyoruz. Her karar›m›z birer iktisatkarar›; 24 saate ifllerinizi s›¤d›rman›z da,üniversite s›nav›nda bölüm seçmeniz de...Ö¤rencilerime “Siz buraya gelirkenzaten iktisatç›l›k yapt›n›z, flimdi onubilimsellefltirece¤iz.” diyorum.

Ö¤rencileriniz sizi çok sevdiklerini,gelecekte sizin gibi olmak istediklerinisöylüyorlar.

Böyle takdir almak çok güzel, çok teflvikedici bu sevgi. Gençlerin benden daha iyiolaca¤›na flüphem yok; ellerinde güzelimkanlar var ve ilerlemeye çok haz›rlar.Biz gerçek dünyada bilimin izdüflümünügörmek istiyoruz diyen bir nesil bu.Yapt›¤›m›z iflin do¤as›nda bireysellik var;fakat karakterim aç›lmay›, paylaflmay› öndetutuyor. Ö¤rencilerle s›k s›k iletiflim kurmayaçal›fl›r›m. Sal› günleri ofisimde dörtö¤rencimle yemek yeriz. Bölüm baflkanl›¤›sadece problem veya flikayet için gidilecekbir makam olmamal›. Ö¤renmenin olmazsaolmaz›, iki taraf›n eflitlik hissi duymas›d›r.Bir fley yapacaksak beraber yapaca¤›z.E¤itim felsefemi baya¤› flekillendiriyorö¤rencilerimle konuflmak. fi›klar›iflaretlemeye odakl› e¤itim y›llar›ndansonra onlar›n kat›l›m›n› sa¤lamak çokönemli. Onlara meslektafl oldu¤umuzuhissettiremezsem iletiflim kanallar›m›zkapan›r; o zaman ne ö¤renci benden bir fleyalabilir ne de ben ona bir fley verebilirim.

Bir söyleflinizde flüt çald›¤›n›z› okumufltuk.Bu hobiniz devam ediyor mu?

Evet, devam ediyor. Devlet Sanatç›s›fiefika Kutluer ile çal›flm›fll›¤›m vard›r.Konservatuvar›n e¤itimlerine de devametmifltim. Babam›n her y›l düzenledi¤i annemianma haftas›nda Hatay’da Ahmet Kanneci,Ekrem Öztan ve Özcan Dal ile konsere bileç›km›flt›m. Müzi¤i çok seviyorum, caz veklasik müzi¤i. Her sene Ankara Uluslararas›Caz Festivali bafllarken eflimle bilet bulmatelafl›na gireriz. Asl›nda o daha çok rocksever; onunla canl› performanslara gideriz,hoflland›¤› fleylerden ben de keyif almayaçal›fl›r›m. Bu hobime sevgili o¤ullar›m Canve Aksel'i de gitar ve piyano ile dahil etmektenheyecan duyuyorum, onlar›n sanat heyecan›ve yetene¤i daha ziyade görsel sanatlarayönelik olsa da!

ABD’deyken Duke - North Carolinabasketbol maçlar›na gider miydiniz?‹ki üniversite aras›ndaki rekabet y›llard›rsürüyor.

Spor benim hayat›mda belirgin bir roloynamad›, sadece 8-9 y›l bale yapabildim;ancak Duke kampüsünde olup da oatmosferin içine girmemem imkans›zd›.Ö¤renciler günler öncesinden kamp yapard›,maç günleri festivale dönüflürdü. Halen takipederim o maçlar›.

Bilkent size ne ifade ediyor?

Her sabah körü körüne ifle gitti¤imi de¤il,sevdi¤im insanlar›n yan›na, sevdi¤im biryere, sevdi¤im bir fleyi yapmak için geldi¤imihissediyorum. Bilkent’teki insan faktörü banabambaflka bir keyif veriyor; ö¤rencilerim,onlar›n gençli¤indeki güç, çal›flmaarkadafllar›m...

9

Selin Sayek Böke Kimdir?

Bilkent Üniversitesi ‹ktisat BölümBaflkan› Doç. Dr. Selin Sayek Böke,doktoras›n› 1999’da DukeÜniversitesi’nden alm›flt›r. BilkentÜniversitesi’ne kat›lmadan önceIMF’de ekonomist ve DünyaBankas›’nda dan›flman olarakçal›flm›flt›r. Yabanc› sermayehareketleri ve bu hareketleribelirleyen faktörler, d›fl yard›mlar›nekonomiye etkileri ve geçiflekonomileri hakk›nda araflt›rmalaryürüten Dr. Sayek Böke’ninmakaleleri Journal of DevelopmentEconomics, World Economy, Reviewof Development Economics, Journalof International Economics, AppliedEconomics, Journal of BusinessStrategies ve Southern EconomicJournal gibi dergilerdeyay›mlanm›flt›r. Kiel DünyaEkonomisi Enstitüsü’nün 2006 y›l›Excellence in Global Economic Affairsödülünün yan› s›ra TÜB‹TAK TeflvikÖdülü (2010) ve Mustafa ParlarVakf› Araflt›rma Teflvik Ödülü (2011)sahibidir. Uluslararas› ‹ktisat veMakroekonomi derslerinivermektedir. Georgetown Üniversitesive Bentley College’da ö¤retim üyeli¤iyapm›fl olan Dr. Sayek Böke’ninhobileri caz ve klasik müzikdinlemek, flüt çalmak ve seyahatetmektir.

10

K. Gökhan Bozkurt (‹ktisat 1994), iki y›l önce, daha 39 yafl›ndaykenTürk Telekom'da genel müdürlük görevine getirilmiflti.Kendisiyle sektörünü ve kariyerini konufltuk.

“F›rsatlar› do¤ru de¤erlendirmek,gençlerin hem kifliselhem de kariyer geliflimineönemli katk› sa¤lar.” 

Yüksekö¤retim geçmiflinizin profesyonelhayat›n›zdaki yeri nedir? Bilkent ‹ktisat mezunuyum. BilkentÜniversitesi’nin ilk burslu ö¤rencilerindenbiriydim. Bilkent Üniversitesi’nin, Bilkentliolma kültürünün benim yaflam›mdaki de¤erigerçekten büyük. Türkiye’nin önemli birüniversitesine, önemli bir dereceyle girmeksize ayr› bir sorumluluk yüklüyor; baflar›s›zolamazs›n›z. Üniversitedeykenarkadafllar›n›zla kendinize ait bir dünyakuruyorsunuz, özgürsünüz ve kendi kendiniziyönetmeye bafll›yorsunuz. Kendi kendiniyönetme, bir süre sonra baflkalar›n› dayönetmeyi ö¤renmeye dönüflüyor. Derslerkadar bu da önemli ve edinilmesi gerekenbir özellik. ‹nsanlarla beraber olma veberaber ifl yapabilme sanat›n› ilk olaraküniversitede tan›yorsunuz. Bilkent y›llar›mdaö¤renci kulüplerinde etkin rol ald›m, Ö¤renciKonseyi’nin genel sekreterli¤ini yapt›m.

Bilkentli olmak, hedefleri büyük tutmay›ö¤retti bizlere. Bilkent Üniversitesi’ninülkemizde oldu¤u gibi dünyada da sayg›nbir kimli¤i var. Birer yurttafl ve dünyavatandafl› yetifltiren Bilkent’in e¤itim izlerini,ülkemizin yetiflmifl ve ifl dünyas›na yön verenflahsiyetlerinde görmek mümkün. Kariyeriboyunca Bilkent kültürünü ve çal›flmadisiplinini her zaman hissetmifl biri olarakflu tespiti rahatl›kla yapabiliyorum: Bilkent,ö¤rencilerini baflar›ya odaklanm›fl, inisiyatifalma yetene¤i yüksek, lider ruhlu,sorumluluk sahibi, yetkin ve çok yönlüyetiflkinler olarak hayata haz›rl›yor. Yüksek lisans e¤itimimi Johns HopkinsÜniversitesi’nde tamamlad›m. ABD çok farkl›bir dünya. Tek bafl›n›za ayakta durmay›

ö¤reniyorsunuz. Burada da farkl› ö¤rencietkinliklerinde aktif rol ald›m. Rekabetiiliklerinize kadar hissediyorsunuz. Yükseklisans›n da mesleki geliflim sürecime büyükkatk›lar› oldu¤unu düflünüyorum: araflt›rmaiste¤i, analitik düflünme becerisi, muhakemeyetene¤i ve konulara farkl› bir aç›danbakabilme gibi pek çok özellik...

Daha önce nerelerde çal›flt›n›z?

1999-2003 y›llar› aras›nda uluslararas› birfinans kuruluflunda görev yapt›m. 2003’teT.C. Ziraat Bankas›’nda yurtd›fl› iliflkiler veifltirakler daire baflkanl›¤›, T.C. ZiraatBankas› Moskova ve Ziraat Bankas›International AG (Almanya) yönetim kuruluüyeli¤i görevlerinde bulundum. 2004’teHalkbank’ta organizasyon ve insankaynaklar›ndan sorumlu genel müdüryard›mc›s›, daha sonra finansal kurulufllarve uluslararas› bankac›l›ktan sorumlu genelmüdür yard›mc›s› olarak çal›flt›m. Halkbank-Pamukbank birleflmesinde proje liderli¤iniüstlendim. Halkbank Özellefltirme Komitesi baflkan›,Birlik Sigorta yönetim kurulu baflkan vekilive KOB‹ Giriflim Sermayesi Yat›r›m Ortakl›¤›yönetim kurulu baflkan vekili olarak üstdüzey görevlerde bulundum. 2006 y›l›ndaise insan kaynaklar› genel müdür yard›mc›s›unvan›yla Türk Telekom ailesine kat›ld›m.

Kariyerinizdeki insan kaynaklar›deneyimleriniz genel müdürlükgörevinize nas›l yans›yor?

Geçmiflte insan kaynaklar› alan›nda da görevalm›fl bir yönetici olmak ifl yaflam›nda empatikurabilme, kurumsal fark›ndal›k ve tak›m

çal›flmas›na yatk›nl›k gibi birçok avantaj›beraberinde getiriyor. ‹letiflim alan›nda ülkemizde ve dünyadabüyük bir rekabet var. Bu rekabettepazarlama stratejileri hangi temelleredayand›r›l›yor? Son y›llarda telekomünikasyon alan›ndayaflam›m›za say›s›z yenilik girdi. Ev ve ifltelefonlar›ndan mobil iletiflime, ADSL’denkablosuz iletiflime kadar gelifltirilen birçokyeni teknoloji yaflam›m›z› de¤ifltirdi. Küreseltelekomünikasyon sektörüne yön verenyak›nsama (birkaç ayr› telekomünikasyonhizmetinin bir araya gelerek tek bir cihazarac›l›¤›yla kullan›lmas›) kavram›, iletiflimteknolojilerinin hayat›m›zdaki yerini yenidentan›ml›yor ve etkisini art›r›yor,sa¤lamlaflt›r›yor. Gelecek y›llarda yak›nsamaürünleri ve hizmetlerinin yaflamda dahafazla yer almas›n› ve son kullan›c›ya yönelikcihazlardaki geliflim paralelinde çevrimiçiuygulamalar›n yayg›nlaflmas›n› bekliyoruz.E¤itimden sa¤l›¤a, ifl dünyas›ndan sosyalhayata uzanan genifl bir alanda yak›nsamateknolojilerinin kazand›rd›¤› katmade¤eri, pratik deneyimlerle daha fazlayaflayaca¤›z. Farkl› müflteri ihtiyaçlar› vebeklentilerine cevap veren altyap›lar›noluflturulmas›, yine önümüzdeki y›llar›ntemel gündem maddeleri aras›nda yer alacak. Cep telefonlar› hayat›n her alan›na girmifldurumdayken, ev telefonu gibi bir gelenekde yaflamaya devam ediyor. Türk halk›n›nbu çerçevedeki al›flkanl›klar› ne yöndeilerliyor? Mobil teknolojileri ve ak›ll› cihazlar›n güngeçtikçe geliflmesiyle cep telefonlar›

11

12

hayat›m›z›n vazgeçilmez bir parças› halinegeldi. Yine de Türkiye’de aile yaflam› öneç›k›yor ve neredeyse her evde ev telefonubulunuyor. Gelecekte, kablolu ya da mobil,bir iletiflim teknolojisinin di¤erinin yeriniald›¤› de¤il, aksine farkl› teknolojilerin güçlübir entegrasyon içinde daha da geliflti¤i birdönem yaflanmas›n› bekliyoruz; yak›nsamastratejileriyle bu yöndeki çal›flmalar›m›z›sürdürüyoruz. Gelecek yak›nsama ileflekilleniyor ve bu de¤iflime öncülük ediyoruz. 

Türkiye’de kaç milyon internet kullan›c›s›bulunuyor? Altyap› ve h›z konusundadünya piyasas›nda neredeyiz? Son birkaç y›lda veri ve geniflbanthizmetlerine yönelik artan talep çok çarp›c›.Kiflisel bilgisayarlar artt›kça bu e¤iliminsürmesini bekliyoruz. 2005 y›l›nda yaklafl›k1,5 milyon olan ADSL hatt› say›s› 31 Mart2012 tarihi itibariyle 7 milyonu aflm›fldurumda. 2012 y›l› bafl›nda geniflbant

pazar›ndaki liderli¤imizi sürdürmestratejimiz ve pazar› büyütme misyonumuzdo¤rultusunda internet kullan›m›n›nyayg›nlaflmas›na yönelik araflt›rma veçal›flmalar›m›z oldu. Bu sayede Türkiye'nintamam›nda internetten faydalanmayankitleleri tespit edip onlara en uygun flekildeulaflmay› hedefledik. Bir yandan daTürkiye’nin her noktas›na en h›zl›, en kaliteli,en yüksek kapasitede internet hizmetisunabilmek için çal›flmalar›m›z›sürdürdük. Türk Telekom’un tüm flehirleribirlefltiren dev fiber altyap›s› Ocak 2012sonunda 81 ilde ayn› anda hizmete girdi.Yurtd›fl› ç›k›fl h›z›m›z 6 y›lda 40 kat artt›,1.200 GB yükseldi. Kifli bafl›na ortalamadata kullan›m› 6 y›lda yaklafl›k 12 katartarak 24,02 GB düzeyine ç›kt›. 2011y›l›nda Türkiye’de saatte yaklafl›k 9 km,toplamda 17.600 km fiber optik kablodöflendi. Fiber optik altyap›s› Türkiye’de150.600, dünyada 177.600 kilometreyeulaflt›. 2011 sonu rakamlar›yla yaklafl›k730.000 hane fiber kapsam›na al›nd›. 2012boyunca yaklafl›k 2 milyon hanenin fiberkapsam›na al›nmas›yla birlikte toplam hanesay›s›n›n 3 milyon civar›na ç›kmas›planlan›yor. 2012 sonunda eriflmeyihedefledi¤imiz hane kapsamas› ile Türkiyebirçok Avrupa ülkesinin önüne geçecek. 81ilde ayn› anda bafllatt›¤›m›z fiber dönüflümüyayg›nl›k anlam›nda tüm dünya ülkeleriaras›nda s›k rastlanan bir örnek de¤il.Türkiye’yi teknoloji ve altyap› aç›s›ndanlider konumuna ulaflt›rmak, büyümestratejimizin önemli bir parças›. Önümüzdekigünlerde de bu strateji do¤rultusundayat›r›mlar›m›z› sürdürece¤iz.

Operatörlerde elektronik faturayageçilmesi ve benzeri birçok uygulamagöze çarp›yor. Çevre duyarl›l›¤› vetoplumsal sorumluluk konusunda ne gibiçal›flmalar yap›yorsunuz?

fiirketimiz, gerçeklefltirdi¤i sosyal sorumlulukprojeleriyle son üç y›lda 80’den fazla ulusalve uluslararas› ödüle lay›k görüldü. E¤itim,tüm sosyal sorumluluk projelerimiz aras›ndaa¤›rl›kl› bir öneme sahip. Türk TelekomOkullar› projesiyle Türkiye’nin dört biryan›nda e¤itim tesisleri infla edildi. T.C. MilliE¤itim Bakanl›¤› ve T.C. Ulaflt›rma,Denizcilik ve Haberleflme Bakanl›¤› ilehayata geçirilen projede toplam 76 adete¤itim binas›yla 30 bini aflk›n ö¤renci moderne¤itim ortamlar›na kavufltu. 2007’de 190

olan mezun say›m›z 2008’de 562’ye, 2009’da1.501’e, 2010 y›l›nda ise 2.050’ye yükseldi.2010’daki 750 mezun çocu¤umuzun 513’üüniversite s›nav›nda baflar› gösterdi veTürkiye’nin seçkin üniversitelerinde e¤itimebafllad›.

“E¤itimsiz bir gelecek, internetsiz bir e¤itimdüflünülemez.” anlay›fl›yla ülkenin dört biryan›nda ücretsiz hizmet sunan internet evleride kuruyoruz. Bugüne kadar yurt çap›ndageniflbant internet eriflimine sahip ortalama 20adet tam donan›ml› bilgisayar› bulunan 1.000Türk Telekom internet evi hizmete girdi.

Uzun y›llard›r engelli müflterilerimizinyaflamlar›n› kolaylaflt›rmak için ürün vehizmet seçenekleri sunuyoruz. En yeni sosyalsorumluluk projemiz olan Türkiye’nin ilkTelefon Kütüphanesi’nde yüzlerce seslikitap 0 800 219 91 91 numaral› telefon ilegörme engelli Türk Telekom müflterilerineev telefonlar› üzerinden ücretsiz olaraksunuluyor. Her kullan›c› diledi¤i kitab›seçebiliyor, bir sonraki aramada kald›¤›yerden devam edebiliyor, bölümler aras›ndaileri ve geri gidebiliyor.

Sürdürülebilirlik ile ilgili birçok önemliuygulama da gerçeklefltirdik. 1.200yöneticimize iklim de¤iflikli¤ine iliflkinfark›ndal›k e¤itimi verilmesini, %25 oran›ndamürekkep tasarrufu sa¤layan Ecofontkullan›m›n›n bafllat›lmas›n› ve karbonemisyonumuzu Karbon Saydaml›k Projesi’neraporlad›¤›m›z çal›flmalar› örnekgösterebilirim.

Türk Telekom’un spor kulübübaflkanl›¤›n› da yürütüyorsunuz. Büyükmüesseselerin spora deste¤i konusundane düflünüyorsunuz? Türk Telekom, baflta futbol olmak üzeresporun birçok dal›na destek veriyor.Ülkemizde futbolun geliflmesinde vekalitesinin yükselmesinde yeni, yetenekli vegenç neslin önemli bir rol üstlenece¤imizeinan›yorum. Spora verdi¤imiz desteksponsorluk çal›flmalar›m›zla s›n›rl› kalm›yor.Spor altyap›s›na yapt›¤›m›z yat›r›mlarla onbinlerce genç sporcunun yetiflmesini sa¤lad›k.Halen çeflitli illerdeki 42 spor kulübüylebasketboldan eskrime, atletizmden kayak vetenise 27 branflta 4.500’e yak›n sporcuyudestekliyoruz. Bu sporcular aras›nda millitak›mlara seçilme baflar›s›n› göstererekTürkiye’yi yurtd›fl›nda temsil eden ve çeflitliderecelerle gurur kayna¤› olan pek çok gençde bulunuyor. Türk Telekom’un sporkulüpleri sayesinde spor yapmaya bafllay›pbaflar›ya ulaflan, Avrupa ve dünyaflampiyonluklar› ile tan›flan bu sporculararas›nda Artvinli judocu, Sivasl› wushucu,Trabzonlu eskrimci, Sakaryal› halterci,Erzurumlu atlet ve Erzincanl› badmintoncugençler yer al›yor. Üyesi oldu¤unuz YASED, TBD gibimesleki oluflumlar›n profesyonelkariyerinize etkisinden bahsedebilirmisiniz? Bir lokomotif flirket olan Türk Telekom’unbu tip oluflumlarda temsil edilmesi önem arzediyor. Türk Telekom’un genel müdürüolarak bu dernek ve mesleki oluflumlar›ntoplant›lar›na kat›l›yor, ifl dünyas›n› temsileden di¤er kurulufllar›n tepe yöneticileriylegörüfl al›flveriflinde bulunma imkan›yakal›yorum. Bir üst düzey yöneticinin vizyonu nas›lolmal›? Genç yönetici adaylar›na veyöneticilik kariyerlerinin bafl›nda olanBilkentlilere neler söylemek istersiniz?

Hangi sektörde, flirkette çal›fl›rsa çal›fls›n,kariyerinin hangi aflamas›nda olursa olsun,her çal›flan›n mutlaka bir hedefi olmas›gerekti¤ine inan›yorum. Hedef,bulundu¤unuz noktadan nereye gitmekistedi¤inizi gösterir. Bir hedefiniz olmazsakoflullar nereye sürüklerse oraya gidersiniz.Hedef belirlendi¤i anda ise art›k durum çok

daha nettir ve ikinci aflamaya geçilebilir:hedefe ulaflmak için neler yap›lmas› gerekti¤i,yani stratejinin belirlenmesi. Stratejibelirlerken ileri görüfllü olmak, çok yönlüdüflünebilmek, tak›m oyunundanyararlanmak gibi unsurlar› asla ihmaletmemek gerek. Günümüzde tak›m oyunuoynamay› bilmeyenlerin kariyerinin herhangibir aflamas›nda baflar›l› olmas›n› çokmümkün görmüyorum. Hatta kifliselbaflar›n›n en temel koflullar›ndan birinintak›m içinde yer alabilmek ve tak›ma uyumsa¤lamaktan geçti¤ini söyleyebilirim. Esaspüf noktas›; sevdi¤iniz bir ifli yapmak, çokçal›flmak, baflar›s›zl›ktan korkmamak,baflar›s›zl›klardan ders alarak yolunuzadevam etmek… As›l baflar›, herhangi biryanl›fl› do¤ru analiz ederek bundan do¤rubir sonuç ç›karmak ve bir daha ayn› yanl›fladüflmemektir.  Önemli gördü¤üm bir baflka nokta ise etkinve pozitif iletiflim prensibinin sadece iflyaflam›na de¤il, yaflam›n her alan›nayans›t›lmas› gereklili¤i. Herkesin fikride¤erlidir ve dinlemeye de¤erdir. Bu tutumtak›m oyuncusu olabilmenin de gere¤idir.Fikirlerden bir sonuç ç›karmak ve ortayaç›kan fikirlerin yap›lan ifle katk›dabulunmas›n› sa¤lamak her kademedekiyöneticinin bafll›ca görevidir. Yöneticilere ve her kademedeki çal›flanlaraiflleriyle ilgili f›rsat ve kaynak sa¤lanmas›n›,yetki verilmesini ve desteklenmelerini çokönemli buluyorum; pek çok üst düzey yöneticide benzer bir yaklafl›m sergiliyor. Bunoktada, gençlere kendilerine sunulanf›rsatlar› do¤ru de¤erlendirmelerini,sorumlulu¤u hissetmelerini, gerekti¤inderisk almaktan ve inisiyatif kullanmaktançekinmemelerini öneririm. F›rsatlar› do¤rude¤erlendirmek, gençlerin hem kiflisel hemde kariyer geliflimine önemli katk› sa¤lar;ilerideki yaflamlar›nda üstlenecekleri rolleribelirler. 

13