document1

20
1 Hidrologjia është shkencë që merret me stdudimin e shpërndarjes dhe të qarkullimit të ujit në natyrë dhe me ndryshimet sasiore e cilsore në kohë dhe në hapsirë të gjendjes së objekteve ujore në lidhje më bashkëveprimin e faktoreve fiziko-gjeografike. Definicion nga ´´Hidrologjia Inxhinierike I ´´ Hidrologjia- shkenca mbi ujin, vetitë dhe formave të shfaqjes së tij në, mbi dhe nën tokë duke përfshirë të gjitha materiet e tretura në ujë. Definicion nga ´´Praktische Hydrologie´´ Hidrologjia është shkenca e cila merret me shfaqjen dhe shpërndarjen e ujit ne tokë, përfshirë këtu edhe vetitë fiziko-kimike të ujit. Definicion nga ´´Ingenieurhydrologie I ´´ Me fjalen Objekte ujore kuptohen lumenjtë, liqenet natyrore e artificiale, kënetat, ujërat nëntokësore, akullnajat, detet,oqeanet. Ndryshimi në hapsirë dhe kohë përbën regjimin hidrologjik të tyre. Zbatimi i hidrologjisë në praktikë lidhet me zgjedhjen e dy detyrave të rëndësishme: 1. Shfrytëzimi sa me racional i pasurisë ujore në fusha të ndryshme ekonomike. 2. Mbrojtja nga dëmet që mund të shkaktohen nga uji. NIveli I ujit Kuptojmë lartësine e sip. horizontale te ujit mbi një plan të çfarëdoshëm horizontal të caktuar paraprakisht.Në praktik shprehet në cm, në kuota absolute dhe relative. Qëllimi I matjes së nivelit të ujit Bëhët për qellim që të kemi një pasqyrë të mirë të levizjës të nivelit të ujit të cilat kan rëndësi të madhe studimore, ekonomike dhe praktike. P.sh të lumenjtë kanë rëndësi të madhe për përcaktimin e rrjedhjës së ujit në bazë të lidhjes midis nivelit dhe prurjes.

Upload: dardan-h-jashari

Post on 09-Nov-2015

48 views

Category:

Documents


7 download

DESCRIPTION

fg

TRANSCRIPT

  • 1

    Hidrologjia sht shkenc q merret me stdudimin e shprndarjes dhe t qarkullimit t ujit n

    natyr dhe me ndryshimet sasiore e cilsore n koh dhe n hapsir t gjendjes s objekteve ujore n

    lidhje m bashkveprimin e faktoreve fiziko-gjeografike.

    Definicion nga Hidrologjia Inxhinierike I

    Hidrologjia- shkenca mbi ujin, vetit dhe formave t shfaqjes s tij n, mbi dhe nn tok duke

    prfshir t gjitha materiet e tretura n uj.

    Definicion nga Praktische Hydrologie

    Hidrologjia sht shkenca e cila merret me shfaqjen dhe shprndarjen e ujit ne tok, prfshir ktu

    edhe vetit fiziko-kimike t ujit.

    Definicion nga Ingenieurhydrologie I

    Me fjalen Objekte ujore kuptohen lumenjt, liqenet natyrore e artificiale, knetat, ujrat

    nntoksore, akullnajat, detet,oqeanet.

    Ndryshimi n hapsir dhe koh prbn regjimin hidrologjik t tyre.

    Zbatimi i hidrologjis n praktik lidhet me zgjedhjen e dy detyrave t rndsishme:

    1. Shfrytzimi sa me racional i pasuris ujore n fusha t ndryshme ekonomike.

    2. Mbrojtja nga dmet q mund t shkaktohen nga uji.

    NIveli I ujit

    Kuptojm lartsine e sip. horizontale te ujit mbi nj plan t fardoshm horizontal t caktuar

    paraprakisht.N praktik shprehet n cm, n kuota absolute dhe relative.

    Qllimi I matjes s nivelit t ujit

    Bht pr qellim q t kemi nj pasqyr t mir t levizjs t nivelit t ujit t cilat kan rndsi t

    madhe studimore, ekonomike dhe praktike. P.sh t lumenjt kan rndsi t madhe pr prcaktimin

    e rrjedhjs s ujit n baz t lidhjes midis nivelit dhe prurjes.

  • 2

    Vrojtimi I nivelit t ujit bht n vende t caktuara te objektit ujor, t cilat quhen vendmantje

    hidrometrike.

    Nr. I tyre duhet t jet I till q t japin t dhna t sakta pr rregjimin e nivelit t ujit.

    Matsit e nivelit te ujit mund t ndahen n kto grupe:

    a) Hidrometrat,

    b) Vetregjistruesit me notues,

    c) Pneomatiket (me ajr)

    d) Sondazhat etj.

    Hidrometrat

    Jan instrumente t thjeshta dhe m pak t kushtueshme pr matjen e nivelit t ujit.

    Ndahen n dy grupe: laboratorike dhe rrjetit.

    T laboratorit mund t futen: matesi me gjilpr me shtes t shkallzuar ose nonius etj.

    Hidrometrat e rrjetit jan zakonit t palevizshme, sht nj Lat me gjersi 10-15 cm, trashsi 2-3 cm

    dhe gjatsi deri n 4m e shkallzuar n do 1-2 cm. Shkallzimi sht n form t E.

    Vetregjistruesit e nivelit me notues

    Pjest kryesore jan:

    1. Notuesi metalik bosh, I cili transmeton luhatjet e nivelit t ujit,

    2. Cilindri me diagraminpr regjistrimin e luhatjeve,

    3. Mekanizmi I ors dhe

    4. Pena shkruese.

    Parimi I puns sht pothuajse e njejt d.m.th cilindri me diagram mund t vihet n levizje nga notuesi

    neprmjet telit si dhe nga mekanizmi I ors. Kur n vendmatjet hidrometrike prdoret mekanizmi I

    ors, prdoren ato me kurdisje ditore dhe javore, por pr vende t veshtira e t izoluara prdoren

    edhe me kurdisje 6-9 muaj.

  • 3

    Aparatet tansmetuese t nivelit t ujit

    Kto transmetojn nivelin e ujit n largsi, behet ne menyr mekanike, elektrike dhe radio. Kan

    prparsi pasi mund t vendosen ne rajone ku njeriu arrin veshtir.

    Bllokskema e transmetimit te niveliut te ujit hst

    2

    1. Dhnsi

    2. Kanali i ndrlidhjes

    3. Regjistruesi dhe

    4. Burii i rryms

    Vendmatjet hidrometrike

    Konsistojn n prcaktimin e:

    1. Karakteristikave hidrotopometrike t rrjedhave ujore,

    2. Shpejtsis dhe drejtimit t rrymave ujore,

    3. N matjen dhe llogartijen e prurjeve t lngta dhe t ngurta,

    4. N prcaktimin e karakteristikave fiziko-kimike t ujit etj.

    Numri dhe vendosja e tyre varet nga natyra e kerkimeve q kryhen.Vendosen n mnyr t atill qe

    diferenca ndermjet sip. s pellgjeve shimbledhese pr dy vendmatje fqinje t jete aq e madhe, sa t

    mund t verehen ndryshimet e regjimit hidrologjik.

    Vendosja e vendmatjeve hidrometrike bht duk pasur parasysh q:

    Rrjedhja ujore t jet sa m e njtrajtshme prsa I prket madhsive t shtratit dhe te

    anabtogjeve, pjerresive, natyrs s terrenit, drejtimit t rryms s ujit etj.

    Shtrati I lumit t kt nj form sa m t rregullt pa degzime pa bimsi ne fund.

    N nj gjatesi minimale sa dyfishi I gjersis sipr posht vendmatjes hidrometrike, rrjedhja e

    ujit te jet drejtvizore.

    Shtrati I lumit t jet sa m I qendrueshem,

    Vendosja e vendmatjeve t jet jasht zonave t bashkveprimit dhe t prishjes s rrjedhjeve

    normale nga konstruksionet t ndryshme n shtratin e lumit q mund t shkaktojn

    mbufatje.

    Prpunimi I t dhnave

    Pas rregjistrimi t t gjitha matjeve n ditaret vrojtuese bht nxierja e vlerave max. dhe min. dhe

    mesatare mujore dhe vjetore t shprehura ne cm.

    1 3 4

  • 4

    Niveli mesatar ditro llogaritet si mesatare aritmetike e vrojtimeve t kryera n orn 700dhe 1700. Ns

    gjat dits kemi luhatjen e nivelit pr 15cm athr llogaritja bht me metoden e peshimit

    d.m.th. duke pasur parasysh edhe intervalet e kohes ndermjet orve t vrojtimit.

    M t dhnat ditore t niveleve ndertohet diagrami kronologjik I nivelit, I cili jep nj prfytyrim t

    qart mbi regjistrimin e niveleve dhe luhatjet e ujshmris gjate vitit.

    Lakorja e rastisjes tregon numrin e rasteve n t cilat vrojtohet nj vler e dhen e madhesis

    variable.

    Lakorja e qndreshmeris sht lakore integrale e lakores s rastisjeve. Pr t ndrtuar at mblidhen

    rastisjet nga ato m t medha t sersi n ato me vler m t vogla.

    Lakorja e rastisjes ndertohet duke vendosur pikat n mesin e klass dhe duke kaluar npr to nj vij

    t lmuar.

    Analiza e nivelit bhet me ndihmen e grafikut t regjimit t nivelit ditor.Si pr vitin kalendari, ashtu

    edhe pr vitin hidrologjik.

    Dallojm kto nivele:

    Niveli mesatar (ditor,mujor,vjetor)

    Niveli min.(ditor, mujor, vjetor)

    Niveli max. (ditor, mujor, vjetor)

  • 5

    Diferenca e nivelit max. dhe atij min. na jep amplituden e niveleve.Kjo na jep hidrograden e cila sht

    1/10 pjes e amplitudes e cila sherben pr karakterizimin e ndryshimeve t niveleve n nj zon.

    Matja e prurjes s ujit

    Prurja sht volume I ujit q kalon pr nj sekond n profilin terthor t nj lumit, shprehet n m3/s

    ose l/s. N baz t prurjeve t matura ndrtohet lakorja e varsis prurje edhe thellsi (nivel) Q=f(H).

    Matja dhe llogaritja e prurje kalon n kto faza:

    1. Prcaktimi I profilit trthor t rrjedhjes ku kryhet matja,

    2. Matja e shpejtsis s ujit n pika t ndryshme

    3. Llogaritja e matjes s prurjeve t ujit.

    Aparatet pr matjen e thellsis s ujit

    N matjen e thellsis prcaktohet profili trthor dhe gjatsor I shtratit dhe planimetria e nj zone t

    lumit, kurse n liqene relieve I fundit dhe vellimi I tij.

    Aparatet per matjen e thellsis varen nga thellsia, shpejtsia, shkalla e saktsisse kerkuar si dhe nga

    kushtet atmosferiek .

    Ato jan:

    1. Mulinela (mat deri 3-4m, v=1,5 m/s)

    2. Lloti (der 20m, pesh prej gize lidhet me nj litar t fort t shkallzuar, varsisht nga v

    llotika pesh nga 0,5 pr uj t qet deri 5 kg pr uj q rrjedh).

    3. Kundr pasha (thellsi e shpejtsi t madhe)

    4. Eholloti (0,5-20m)

    Elementet e profilit terthor t lumit

    1. Teraca,

    2. Baza e shpatit,

    3. Anabregu,

    4. Shtrati.

  • 6

    a)Siprfaqja e seksionit (m2) llogaritja analitike

    B1 B2 B3 Bn-1 Bn

    H1 H2 Hi Hn-1 Hn

    H1, H2 H3....Hn-thellsit vertikaleve

    B1 B2,, .Bn largsia e ndermjet vertikaleve

    b)Gjersia e sip. Ujore t lumit B(m) sht largsia n mes dy buzeve te brigjeve

    B= B1+ B2++Bn

    c)Thellsia mesatare llogaritet

    hmes=/B

    d)Perimetr i i lagur P(m) sht vija nn uj e profilit llogaritet me

    ( )

    Perimetri I lagur hst gjitjnj m I madh s gjersia e lumit.

    dh) Rrezja hidraulike R llogaritet si hersi I siprfaqs dhe perimetrit te lagur

    R=/P

    T gjitha elementet e permandura jan ne funksion t ndryshimit t nivelit t ujit, prandaj pr nevoja

    t ndryshme ndrtohen varsit e tyre nga niveli I ujit.

    Metodat e matjes s shpejtsis

    1. Metoda e bazuar n regjistrimin e numrit t rrotullimeve t heliks,

    2. Metoda e bazuar n regjistrimin e shpejtsis me an t notuesve,

  • 7

    3. Metoda e bazuar n regjistrimin e madhsis s mbingritjes s nivelit t ujit q matet me

    tuba hidrometrike t tipave t ndryshem

    4. Metoda e perpunumit t ultratingujve etj.

    Tani ne punimet hidrometrike matja e shpejtsis bhet kryesisht me an t mulinelave.

    Aparatet e matjes s shpejtsis

    Ndahen n dy grupe:

    1. Aparatet q matin shpejtsin n nj pik,

    2. Aparatet q matin shpejtsin e disa pikave n nj trajektore

    N grupin e par futen notuesit kurse n drupin e dyt mulinelat dhe tubat hidrometrik.

    Notuesit-shpejtsia e levizjs s notuesve merret e barabart me rrjedhjene ujit n vendndodhjen e

    notuesit.

    Mulinelat aparate kryesore pr matjen e shpejtsisn praktiken hidrometrike.Jan t tipeve dhe

    madhsive t ndryshme.Rotori i mulinels me formen e heliks rrotullohet nn veprimin e forcs

    dinamike t ujit dhe aq me shpejt rrotullohet sa me e madhe t jet shpejtsia e ujit.

    Ato prbhen nga katr pjes kryesore:

    1. Helika,

    2. Trupi,

    3. Mekanizmi i kontaktit q shrben pr t prcaktuar numrin e rrotullimevet heliks dhe

    4. Pajisja elektrike me sistemine e sinjalizimit (zile ose llaambushk).

    Pas 20 rrotullimeve t heliks mbyllet qarku i rrymes dhe jepet nj sinjal n form zilje.N baz t

    numrit t sinjaleve dhe t kohs s marrjes s tyre llogaritet numri i rrotullimeve n nj sekond i

    helikes .

  • 8

    Tubat hidrometrik ndryshe dinamometra sepse bazohen n matjen e prasionit t ujit q rrjedh.

    Kto aparate bazohen ne shendrimin e energjis kinetike n energji potenciale me ndihmen e nj

    tubi t prkulur me knd t drejt

    .

    Metodat e matjes t prurjes s ujit

    Prurja sht element hidraulik kryesor t rryms, sht n funksion t :

    1. nivelit t ujit,

    2. shpjtsis e rrjedhjes,

    3. pjerrsis e siperfaqs s ujit etj.

    Ndahet n dy grupe: a ) matje t drejtprdrejta dhe

    b) matje t trthorta.

    N grupin e par hyn metoda e vllimeve, e bazuar n matjen e prurujes me ndihmen e enve

    matse q vendosen nn rrym ne ujit. Me kt matet koha e mbushjes s ens.Prurja llogaritet

    duke pjestu vllimin e ujit n en pr kohn e mbushur.Prdoret pr rrjedhjet e vogla si proska,

    burime dhe ne laborator.

    N grupin e dyt sht karaktristik s nuk matet vetem prurja por elementet e veanta t rrjedhjes,

    me an t t cilave prurja prfitohet me llogaritje.

    Ato jan:

    1. metoda e matjs siprfaqe-shpejtsi (prcaktimi i prurjes n baz te matjes s shpejtesis s

    rrjedhjs dhe siprfaqs),

    2. prcaktimi i prurjes s ujit me przirs t ndryshm,

    3. prcaktimi I prurjes s ujit n vepra hidroteknike, si ne kaperderdhs etj.

    Metoda e matjes siprfaqe-shpejtsi

    Matja e prurjes s ujit me mulinel

  • 9

    Para fillimit bhet kontrolla e aparaturs.N matje bht prshkrimi karakteristik I lumit, bhen

    vrotimet e nivelit t ujit, matn thllsit e ujit n profilin e dhn, matet shpejtsia ne pikat e

    ndryshme.

    Metoda m e mir pr matjen e shpejtsive sht ajo me pes pika n vertikale dhe pastaj ajo me dy

    pika 0,2 dhe 0,8 t thllsis.

    Mnyra m e prdorshme sht ajo analitike, ku prurja e ujit llogaritet me formulene mposhtme

    V1, V2, Vn- hspejtsit mesatare n vertikale

  • 10

    Hidroligjia

    Rrjet hidrogarfik quajme trsin e t gjitha rrjedhave ujore dhe liqene.

    Sisitemi lumor quajm trsin e prrenjeve q derdhen n nj lum kryesor s bashku me kt t

    fundit.

    Rrjeti hidrografik ndahet:

    1. T prhershem-formohet nga tersia e luginave ku rrjedhin ne mnyr t vazhdueshme,

    2. T prkohshm-formuar nga trsia e rrkeve, prrenjeve ku rrjedh uji mbas shirave ose

    shkrirja e bors.

    Fillimi nga del lumi quhet burim p.sh liqeni, burimi nntoksor etj.Kur formohet nga dy lumenj si

    fillim merret vendi ku takohen, kurse si burim merret burimi i lumit me t madh dhe m me shum

    uj.

    Gryka e derdhjes sht pika e fundit e lumit.Ka forma t ndryshme p.sh derdhet n liqe, lum tjetr

    etj.

    Largsia nga burimi deri n derdhje quajmgjatsi e lumit.N lumenj dallojm pjesn e siprme, t

    mesme dhe t poshtme.

    Dendesia e rrjetit lumor varet nga :

    Shkalla e coptimit,

    Pjerrsia e relievit,

    Formacionet gjeologjike,

    prbria e siprfaqes,

    bimsia,

    Sasia dhe

    Intenziteti i reshjeve faktor kryesor.

    -shuma e gjatsis s rrjetit lumor

    F- siprfaqja e pellgut ujembledhs

    Pellgu ujmbledhs quhet territori prej nga ushqehet lumi.

    Pellg quajm siprfaqja ku reshjet kalojn n rrjedhje.

    Pellgu: -i ujrave siprfaqesor

    -i ujrave nntoksor

    Karakteristikat gjeometrike t lumit jan :

    Siprfaqja e pellgut shimbledhs (F),

    Gjatsia e lumit (L)

    Pjerrsia mesatare e lumit (imes)

  • 11

    Pjerrsia e siprfaqes s pellgut dhe

    Gjrsia e pellgut (Bm)

    Siprfaqja e pellgut shimbledhs

    Bhet n harta e planet topografike.Metodat jan:analitike, mekanike, e peshuar etj.Kjo sip. e matur

    ne km2 ose ha, grumbullon ujrat n rrjetin ujor ma an t rrjedhjes s lir mbi sip. e pellgut.

    Gjatesia e lumit

    Si gjatsi merret nga burimi deri n grykn e tij. Matet n km, lumenjte futen n kategorin e vijave t

    lakuar, prandaj pr matje jo shum t sakta prdoret kurbimetri, kurse kompasi mikrometrik kur

    kerkohen rezultatet rigoroze.

    L=k*n*a k-koeficient i prdredhdhmris (1,0..1,25)

    n-numri mesatar I hapave t kompasit

    a-madhsia e nje hapi t kompasit.

    Gjersia mesatarte e pellgut

    Bm- gjersia mesatare e pellgut, km,

    F-siprfaqja e pellgut km2,

    L-gjatsia e pellgut, km.

    Karakteristikat fiziko-gjeografike t pellgut

    Pozita gjeografike,

    Kushtet klimatike,

    Ndrtimi gjeologjik dhe lloji i toks,

    Relieve,

    Mbulesa bimore dhe koeficienti I pyllzimit t pellgut (kp),

    Liqenet dhe kenetat.

    Bilanci ujor

    Bilanci ujor prshkruan bilancin ndermjet reshjeve, evapotranspiracionit, rrjedhjs dhe ndryshimit t

    sasis s ujit. Bilanci ujor luan nj rol t rndsishem n prcaktimin e sasis s ujit e cila mund t

    shfrytzohet .

    P(N)-ET-Rr-Q=0

    P-reshjet,

    ET-evapotranspiracioni,

    Rr-rrjedhja,

  • 12

    Q- ndryshimi I sasis s ujit.

    Kushtet klimatike q ndikojn n regjimin hidrologjik t lumenjve

    Meteorologjia- shkenca q studion strukturn dhe prbrjen e atmosfers, si dhe t

    gjitha proceset fizike q ndodhin n kufirin e saj,n pjes t ndryshme t globit toksor.

    Klimatologjia- shkenca q studion gjendjen mesatare t motit, karakteristikat pr nj vend,

    rajon ose zon gjeografike, pr nj periudh kohore si dhe shkaqet q I gjenerojn.

    Moti gjendje momentane e atmosfers

    Klima trsia e t gjitha motive.

    Trysnia atmosferike dhe matja e saj

    Trysnia atmosferike quajm ajri q ushtron shtypje mbi t gjitha trupat q ndodhet n t.

    Ajo sht e barabart 101300 N/m2=101300 Pa

    Zbret me rritjen e lartsis.

    Ndryshimi i trysnis pr do 100 m lartsi quhet gradient vertical I tryshnis atmosferike.

    Aparati q shrben pr matjen e trysnios atmosferike quhet Barometr, mund t jen me metal ose

    zhiv.

    Temperatura e ajri

    Ajri ngrohet nga siprfaqja e toks mbi t cilat bien rrezet e diellit.

    Kjo nxehtsi shprndahet:

    1. T procesit t qarkullimit-shtresa e ftoht e zvendeson shtresen e nxehet,

    2. T lvizjes turbulent ajri bb levizje t rregullta,

    3. T rrezatimit,

    4. T prueshmeris s nxehtsis.

    Me rritjene lartssis ulet temperatura. Ulja e temp. pr do 100m lartsi quhet gradient vertikal i

    temp. N korrik ose gusht kemi max, kurse min. n janar.

    Ndryshimi ndrrmjet temp. max dhe min t 24 orve quhet amplitud ditore.

    Ndryshimi ne mes temp. mesatare te ajrit t muajit m t ngrohte dhe t muajit m t ftoht t vitit

    quajm amplitud vjetore.

    Vija q bashkojn pikat me temp. t njejt quhet izoterma.

  • 13

    Lagshtia e ajrit

    Trajtohet neprmjet tre treguesve kryesor t saj:

    Lagshtia absolute,

    Lagshtia relative,

    Deficitit t lagshtis.

    Lagshtia absolute e ajrit shprehet me trysnin q ushtron avulli I ujit.

    Lagshtia relative varet nga temp.

    Deficit I lagshtis faktor q prcakton madhsin e avullimit nga sip. e tok dhe ujit.

    Aparati pr matjen e lagshtis s ajrit sht Psikrometri dhe

    Higrometri (drejtprdrejt mat lagshtin relative, shfrytzon cilsin e flokut t pastert pr t

    ndryshuar gjatsin ne varsi t lagshtis relative) .

    Era dhe aparatet matse

    M er kuptojm lvizjen horizontale t ajrit q shkaktohet nga shprndarja e pabarabart e shtypjes

    s ajrit mbi sip. e toks.

    sht madhesi vektoriale dhe prcaktohet nga drejtimi dhe shpejtsia. Matet n m/s ose km/h.

    Faktoret q ndikojn n shpejtsine e ers:

    Relievi,

    Lartsia dhe siprfaqja e toks,

    N drejtimin e ers ndikojn:

    Afrsia e detit,

    Drejtimi i vargmaleve,

    Luginat dhe lumenjt.

    Aparati pr matjen e drejtimit dhe shpejtsin e ers sht ermatsi Vild. Prbhet nga shtylla 9m ku

    jan vendosur instrumentet q tregojn drejtimin dhe shpejtsin e ers.

    Anemometrat instrumentet q matin shpejtsin e ers.

    Anemografi matin panderprere shpejtsin e ers.

    Trndafili i ers- ndrtohet me t dhna shum vjearedhe jep nj pasqyr t mir te regjimit t ers

    pr vendin ku jan kryer vrojtimet.

  • 14

    Avullimi

    Avullimi sht proces (dukuri) i kalimit t trupit nga gjendja e lngt n at t gazt.

    Faktoret q ndikojn ne avullim jan:

    Lagshtia e ajrit,

    Temperatura,

    Era,

    Presioni i ajrit.

    Mund t dallojm avullimin e drejtprdrejt ose fizik nga siprfaqja toksore dhe avullimi fiziologjik

    ose trasirimi q ndodh n bim.

    Avullimi fizik mund t jet: a) nga toka,

    b)nga siprfaqja e ujit.

    Traspirimi +Avullimi nga toka =Evapotranspirationi

    Pr matjene e avullimit nga sip. e ujiit prodret nj en me diameter 61,8 cm, lartsi 68,5 dhe sip.

    3000 cm2.

    Avullimi I toks ndikon:

    Temeratura e toks,

    Mbulesa bimore,

    Gjendja e toks me lagshti,

    Poroziteti I toks,

    lloji I saj dhe

    kushtet e motit.

    Aparati pr matjen e avullimit t siprfaqs s toks quhet avullimatesi ose lizimetrat.

  • 15

    Avulli I prgjithshem-avullimi nga siprfaqja e toks, e bors, e bimeve se bashku me transpiracionin

    dhe nga siprfaqja eujit.

    Formula pr matjen e avullimi te prgjithshem sht ajo e Turkut:

    P-shtresa vjetore e rshjeve (mm)

    L-aftesia avulluese t atmosfers dhe sht ne funksion I temperatures vjetore t ajrit. Llogaritet

    sipas formules: L=300+25T+0,05T3

    Evapotranspiracioni-avullimi nga toka s bashku me transpiracionin.

    Varet nga:

    kushtet klimatike

    llojet e kushtet e zhvillimit t bims

    gjendaj e lagshtis s toks.

    Evapotranspiracioni potencial- vlera max. avullimit e cila arrihet ne kushte te caktuara klimatike dhe

    t supozimit se ka uj t mjaftueshem.

    Llogaritet sipas Penmanit:

    [ ( ) ( ) ( )]

    -faktor n varshmeri te temp. dhe dinivelin mbi detar

    Rn-rezatimi neto nga dielli i llog. Me avullim

    F(u)- funksion I varur nag tamp.

    (ea-ed)-ndryshimi ne mes shtypjes se ngopur te avullimit dhe shtyxpjes aktuale (mbar)

    Reshjet atmosferike

    Reshja quhet uji q bie mbi tok nga shtresat e larta t atmosferike n form shiu, bor ose breshr.

    Sasia e reshjeve atmosferike sht lartsia e shtress s ujit q formohet mbi nj sipfaqe

    horizontale. Njsia pr matjen e lartsis s reshjeve sht milimetri (mm) 1mm=1 l/m2

    Intenziteti I shiut sht sasia e shiut t rn n njsin e kohs dhe llogaritet nga formula

    I=h/t

  • 16

    Aparatet pr matjne e reshjeve

    Instrumenti q shrben pr matjen e lartsis s reshjeve quhet pluviometr ose shimats. Matja e

    lartsis s reshjeve bhet zakonisht me en e cila ka formen cilindrike. Ku siprfaqja e hapur sipas

    standartet internacionale ka 200 cm2. Ajo duhet t jet 1m mbi siprfaqs s toks.

    Pluviometri ben matjen e reshjeve duke matur lartsine e reshjeve q sht kapur n en.

    Metodat e prcaktimit t shtress mesatare t reshjeve pr nj siprfaqe t dhn

    Metoda e mesatares aritmetike

    Metoda e Tisenit

    Metoda e trekndshave

    Metode e izohietave

    Metoda e akinit

  • 17

    Metoda mesatares aritmetike

    Metod e thjesht nga t gjitha metoda, e cila merr parasysh mesataren e reshjeve neper stacione

    Metoda e Thiessen

    T gjitha pikat e stacioneve t afrta lidhn me vija t drejta ndermjet veti. Prgjysmuesja knddrejt

    nga kto vija lidhse prcakton vijat ndarse te siprfaqeve.Kjo metod sht sht shum e vjetr dhe

    sht treguar efikase kur ndarja e stacioneve matse kan nj shperndarje relativisht t barabart dhe

    reliev t parregullt.Reshjet mesatare llogaritet si mesatarja e ponderuar.

  • 18

    Metoda e Izohietave

    N bazn e stacioneve caktohen vijat me reshje t njejta.Ndrmjet ktyre vijave merret gjysma e

    eperme dhe e poshtme si siprfaqe dhe I caktohet reshja prkatse. Me kt metod mund t

    merren parasysh ndikimet topografike nse eksistojn. Reshja mesatare edhe ketu llogaritet si

    mesatare e ponderuar.

    Llogaritja e funksionit f(u)

    N barazimin e Penmanit ndikimi i ers duhet te krahasohet me matjen n lartsi 2m mbi siprfaqen

    e toks.

    f(u)-funksion i varur nga shpejtsia e ers (km/dit)

    f(u)=0,27*(1+U/100)

    Pr llogaritjen e ktij funksioni kemi tabelen e cila i prgjigjet korrigjimit t lartsis se matjeve me

    lartsin llogaritese

    Lartsia (m) 0,5 1,0 1,5 2 3 4 5 6

    Koeficient Korektimit kk

    1,35 1,15 1,06 1,00 0,97 0,88 0,85 0,83

    Rrezatimi pastr (neto)

    Rrezatimi i pastert paraqet ndryshimin e rrezatimit dhe reflektimit t tij.

    Rn-llogaritet nga:

    rrezet ekstratrritoriale Ra

    prezenca e drit nga dielli

    temperatura dhe

    shtypja e avujve.

  • 19

    Rrezatimi diellor n tok vjen n form t rrezeve t shkurta.

    Reflektimi i rrezeve nga toka n atmosfer kthehet ne form t valeve t gjata.

  • 20

    Literatura

    Hidrologjia Inxhinierike I Prof.dr. Bardhyl Shehu dhe Ing.Koo Karanxha Tiran, 2003

    Praktische Hydrologie Prof. Dr. Ing. Hartmut ittenberg 2011

    Ingenieurhydrologie I Prof. Dr. Ing. Manfried . Ostroski Darmstadt 2011