15 stoklar 150 İlk madde ve malzemeler 151 yari mamuller – Üretİm 152 mamuller 153 tİcarİ...
DESCRIPTION
15 STOKLAR 150 İLK MADDE VE MALZEMELER 151 YARI MAMULLER – ÜRETİM 152 MAMULLER 153 TİCARİ MALLAR 154 155 156 157 DİĞER STOKLAR 158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) 159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI. Ticari Malların Envanter ve Değerlemesi. Envanter Yöntemleri - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
1 DÖNEN VARLIKLAR
10 HAZIR DEĞERLER
100 KASA
102 BANKALAR
108 DİĞER HAZIR DEĞERLER
11 MENKUL DEĞERLER
110 HİSSE SENETLERİ
111 ÖZEL KESİM TAHVİL, SENET VE BONOLARI
12 TİCARİ ALACAKLAR
120 ALICILAR
121 ALACAK SENETLERİ
128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR
129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI
15 STOKLAR
153 TİCARİ MALLAR
158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI
15 STOKLAR
150 İLK MADDE VE MALZEMELER
151 YARI MAMULLER – ÜRETİM
152 MAMULLER
153 TİCARİ MALLAR
154
155
156
157 DİĞER STOKLAR
158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-)
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
Ticari Malların Envanter ve Değerlemesi
• Envanter Yöntemleri
• Stok Değerleme Yöntemleri
• Stok Değer Düşüklüğü
• Karşılık Ayırma
TİCARİ MALLAR
MALİYET BEDELİMALİYET BEDELİ
ile değerlenir ile değerlenir
(VUK 262)(VUK 262)
YURT İÇİNDEN SATIN ALINAN TİCARİ MALLARIN
Maliyet Bedeli = Alış Bedeli
+ Taşıma Giderleri
+ Sigorta Giderleri
+ Komisyon Giderleri
+ Ambalaj Giderleri
+ Muhafaza Giderleri
YURT DIŞINDAN SATIN ALINAN TİCARİ MALLARIN
Maliyet Bedeli = Alış Bedeli
+ Taşıma Giderleri
+ Sigorta Giderleri
+ Komisyon Giderleri
+ Ambalaj Giderleri
+ Muhafaza Giderleri
+ Gümrük Vergisi
+ Kredi Faizleri
STMM’nin KaydıSTMM’nin Kaydı
STMM belli ise;
SÜREKLİ ENVANTER YÖNTEMİ
Her satış kaydından sonra STMM kaydı sürekli yapılabiliyorsa...
STMM belli değil ise;
ARALIKLI ENVANTER YÖNTEMİ
STMM kaydı sadece belli aralıklarla hesaplanıp yapılabiliyorsa...
• Ticari mal çeşidi az
• Satış yoğunluğu düşük
• Stok hareketlerini bilgisayar ile izleyen (Barkod Sistemi)
• kısaca satış anında STMM’ni bilen
İŞLETMELER için...
• Ticari mal çeşidi çok fazla
• Satış yoğunluğu çok yüksek
• Stok hareketlerini bilgisayar ile izlemeyen
• kısaca satış anında STMM’ni bilmeyen veya hesaplaması güç olan
İŞLETMELER için...
STMM’nin KaydıSTMM’nin Kaydı
STMM belli ise;
SÜREKLİ ENVANTER YÖNTEMİ
Her satış kaydından sonra STMM kaydı sürekli yapılabiliyorsa...
STMM belli değil ise;
ARALIKLI ENVANTER YÖNTEMİ
STMM kaydı sadece belli aralıklarla hesaplanıp yapılabiliyorsa...
b
153 TİCARİ MALLAR 375,-
621 SATILAN TİCARİ MALLARIN MALİYETİ
375,-
a
600 YURT İÇİ SATIŞLAR 500,-
100 KASA 500,-
STMM’nin KaydıSTMM’nin Kaydı
STMM belli ise;
SÜREKLİ ENVANTER YÖNTEMİ
Her satış kaydından sonra STMM kaydı sürekli yapılabiliyorsa...
STMM belli değil ise;
ARALIKLI ENVANTER YÖNTEMİ
STMM kaydı sadece belli aralıklarla hesaplanıp yapılabiliyorsa...
b
153 TİCARİ MALLAR 375,-
621 SATILAN TİCARİ MALLARIN MALİYETİ
375,-
a
600 YURT İÇİ SATIŞLAR 500,-
100 KASA 500,-a
600 YURT İÇİ SATIŞLAR 500,-
100 KASA 500,-
STMM’nin KaydıSTMM’nin Kaydı
STMM belli ise;
SÜREKLİ ENVANTER YÖNTEMİ
Her satış kaydından sonra STMM kaydı sürekli yapılabiliyorsa...
STMM belli değil ise;
ARALIKLI ENVANTER YÖNTEMİ
STMM kaydı sadece belli aralıklarla hesaplanıp yapılabiliyorsa...
b
153 TİCARİ MALLAR 375,-
621 SATILAN TİCARİ MALLARIN MALİYETİ
375,-
a
600 YURT İÇİ SATIŞLAR 500,-
100 KASA 500,-
153 TİCARİ MALLAR 375,-
621 SATILAN TİCARİ MALLARIN MALİYETİ
375,-
a
600 YURT İÇİ SATIŞLAR 500,-
100 KASA 500,-
31/12
TARİH AÇIKLAMA Miktar Fiyat Maliyet
05.07.2005 Satınalma 100 kg 1.00 YTL/kg 100.00 YTL
07.07.2005 Satınalma 100 kg 1.50 YTL/kg 150.00 YTL
09.07.2005 Satınalma 100 kg 2.00 YTL/kg 200.00 YTL
TOPLAM 300 kg 450.00 YTL
10.12.2005 Satışlar 250 kg ? ?
31.12.2005 Stok (Kalan) 50 kg ? ?
PROBLEM: Elimizde farklı fiyatlardan satın aldığımız 300 kg’lık mal olsun. Bunun 250 kg’lık kısmını 500 YTL’ye peşin sattığımızı varsayalım.
Bu durumda satış kaydını yapabiliriz ancak STMM kaydını yapamayız. Zira sattığımız 250 kg’lık malın maliyetini ve elimizde kalan 50 kg’lık malın maliyetini bilmiyoruz.
Stok Değerleme Yöntemleri:Stok Değerleme Yöntemleri:
• İlk Giren İlk Çıkar (FIFO) Yöntemi
• Son Giren İlk Çıkar (LIFO) Yöntemi
• Ortalama Fiyat Yöntemi
• Hareketli Ortalama Fiyat Yöntemi
Bu yöntemler, farklı fiyatlardan alınan malların değerlemesine çözüm getirmektedir.
Özetle; satılan ve elde kalan TİCARİ MALLARIN değerini belirlemeye/hesaplamaya yarar.
3
1
2
3
21
05.07.200505.07.2005
07.07.200507.07.2005
09.07.200509.07.2005
21 3
Mal Alma ve Depolama
Satış
FIFOFIFO21 3
LIFOLIFO
Satış
SatınalmaSatınalma
TarihleriTarihleri
PİYASA
MÜŞTERİLER
TARİH AÇIKLAMA Miktar Fiyat Maliyet
05.07.2005 Satınalma 100 kg 1.00 YTL/kg 100.00 YTL
07.07.2005 Satınalma 100 kg 1.50 YTL/kg 150.00 YTL
09.07.2005 Satınalma 100 kg 2.00 YTL/kg 200.00 YTL
TOPLAM 300 kg 450.00 YTL
10.12.2005 Satışlar 250 kg ? ?
31.12.2005 Stok (Kalan) 50 kg ? ?
PROBLEM: Elimizde farklı fiyatlardan satın aldığımız 300 kg’lık mal olsun. Bunun 250 kg’lık kısmını 500 YTL’ye peşin sattığımızı varsayalım.
Sattığımız 250 kg’lık malın maliyetini ve elimizde kalan 50 kg’lık malın maliyetini hesaplamak için STOK DEĞERLEME YÖNTEMLERİNDEN yararlanırız.
FIFO’ya göre çözüm (İlk Giren İlk Çıkar Yöntemi):
GİREN ÇIKAN KALAN Miktar Fiyat Tutar Miktar Fiyat Tutar Miktar Fiyat Tutar TARİH
kg YTL/kg YTL kg YTL/kg YTL kg YTL/kg YTL 05.07.2005 100 1.00 100.00 100 1.00 100.00
07.07.2005 100 1.50 150.00 100 100
1.00 1.50
100.00 150.00
09.07.2005 100 2.00 200.00
100 100 100
1.00 1.50 2.00
100.00 150.00 200.00
10.12.2005
100 100
50 250
1.00 1.50 2.00
100.00 150.00 100.00 350.00
50
2.00
100.00 31.12.2005 50 2.00 100.00
LIFO’ya göre çözüm (İlk Giren İlk Çıkar Yöntemi):
GİREN ÇIKAN KALAN Miktar Fiyat Tutar Miktar Fiyat Tutar Miktar Fiyat Tutar TARİH
kg YTL/kg YTL kg YTL/kg YTL kg YTL/kg YTL 05.07.2005 100 1.00 100.00 100 1.00 100.00
07.07.2005 100 1.50 150.00 100 100
1.00 1.50
100.00 150.00
09.07.2005 100 2.00 200.00
100 100 100
1.00 1.50 2.00
100.00 150.00 200.00
10.12.2005
100 100
50 250
2.00 1.50 1.00
200.00 150.00
50.00 400.00
50
1.00
50.00 31.12.2005 50 1.00 50.00
Ortalama ve Hareketli Ortalama Fiyat Yöntemi’ne göre çözüm:
GİREN ÇIKAN KALAN Miktar Fiyat Tutar Miktar Fiyat Tutar Miktar Fiyat Tutar TARİH
kg YTL/kg YTL kg YTL/kg YTL kg YTL/kg YTL 05.07.2005 100 1.00 100.00 100 1.00 100.00
07.07.2005 100 1.50 150.00 100 100
1.00 1.50
100.00 150.00
09.07.2005 100 2.00 200.00
100 100 100 300
1.00 1.50 2.00 1.50
100.00 150.00 200.00 450.00
10.12.2005
250
1.50
375.00
50
1.50
75.00 31.12.2005 50 1.50 75.00
STMMDönem Sonu Stok
STOK DEĞERLEME
YÖNTEMİALIŞ STMM
DÖNEM SONU STOK
FIFO 450 YTL 350 YTL 100 YTL
LIFO 450 YTL 400 YTL 50 YTL
ORTALAMA 450 YTL 375 YTL 75 YTL
HAREKETLİ ORTALAMA 450 YTL 375 YTL 75 YTL
11
153 TİCARİ MALLAR 375,-
621 SATILAN TİCARİ MALLARIN MALİYETİ
375,-
10.12.2005
ÖRNEK : Mal Stoklarını “Hareketli Ortalama Fiyat Yöntemi”ne göre değerleyen işletmenin 10.12.2005 tarihindeki satışlarının maliyet kaydı aşağıdaki gibi olacaktır.
153 TİCARİ MALLAR(05.07.2005) 100,-
(07.07.2005) 150,-
(09.07.2005) 200,-
(10.12.2005) 375,-
450,- 375,-
Dönem sonu mal (mevcudu) stok : 75,- (= 450 - 375)
0
600 YURT İÇİ SATIŞLAR 500,-
100 KASA 500,-10.12.2005
STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ
• DOĞAL AFETLER (deprem, sel, kasırga, yıldırım düşmesi...)
• TEKNOLOJİK GELİŞMELER (daha yeni ve daha gelişmiş ürünler: örneğin cep telefonu, bilgisayar, video)
• DEMODE OLMA (modası geçme: örneğin ispanyol paça)
• FİZİKSEL DEFORMASYON (bozulma, çürüme, kokma, kırılma, çatlama, patlama, yırtılma, nemlenme, paslanma...)
• SOSYAL OLAYLAR (Savaş, kundaklanma ve terör eylemleri, yakma-yıkma, çalma-çırpma, protesto amacıyla ürüne ambargo koyma: örneğin APO – Ariston Ürünleri)
• SAĞLIK SORUNLARI (örneğin: deli dana, kuş gribi, kanser etkisi...)
• EKONOMİK GELİŞMELER (Krizler, Arz – Talep, Gümrük Kotaları, Vergi Oranları, Ambargolar, Devalüasyon, Revalüasyon, Deflasyon...)
DEĞERİ DÜŞEN
TİCARİ MALLAR
EMSAL BEDELİEMSAL BEDELİ
ile değerlenir ile değerlenir
(VUK 267)(VUK 267)
1. Ortalama Fiyat Esası
2. Maliyet Esası
3. Takdir Esası
Stoklarda (ticari mallarda) değer düşüklüğü tespit edildiğinde karşılık ayrılır:
KARŞILIK TUTARI = MALİYET BEDELİ – EMSAL BEDELİ
158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) X
654 KARŞILIK GİDERLERİ X
• Değeri düşen mallara karşılık ayrılmasının kaydı:
644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR X
158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-)
X
• Değeri düşen mallara ayrılan karşılığın iptal edilmesi kaydı:
1
ÖRNEK 1: Yılbaşı için satılmak amacıyla tanesi 5 YTL’den alınan 10.000 Hindi’nin 2.000 kadarı kuş gribinden telef (mort) olmuştur.
1. Bunun için karşılık ayrılmıştır.
2. Tamamı telef olsaydı...
3. Sigorta olsaydı ve sözgelimi 40.000 YTL tazminat alınsaydı.
158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) 10.000,-
654 KARŞILIK GİDERLERİ 10.000,-
2689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER ve ZARARLAR
50.000,-
50.000,-
153 TİCARİ MALLAR
3 100 KASA 40.000,-
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER ve ZARARLAR
50.000,-
10.000,-
153 TİCARİ MALLAR
Sıra Aylar İK Cinsi Miktar OSF 1 Aralık Çamaşır Takımı 300 Takım 6,10 YTL 2 Kasım Çamaşır Takımı 550 Takım 6,40 YTL 3 Ekim Çamaşır Takımı 800 Takım 6,60 YTL
Değeri düşen iç çamaşır takımının %25’i (2000 takım x %25 =) 500 takım olduğundan Kasım ayının ortalama fiyat esas alınacaktır: 2000 Tk. x 6,40 YTL/Tk. = 12.800 YTL
Karşılık Ayrılacak TutarKarşılık Ayrılacak Tutar = Maliyet Bedeli – Emsal Bedeli = Maliyet Bedeli – Emsal Bedeli = 20.000 YTL – 12.800 YTL= 20.000 YTL – 12.800 YTL= 7.200 YTL= 7.200 YTL
ÖRNEK 2: Bir giyim işletmesi, satış fiyatında maliyetine oranla % 10’dan fazla düşüş görülen 20.000 YTL maliyetli 2.000 takım iç çamaşırının emsal bedelini “Ortalama Fiyatı Esası”na göre belirleyecektir. Son üç aylık satışlarına ilişkin bilgileri aşağıdadır.
11
158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI 7.200,-
654 KARŞILIK GİDERLERİ 7.200,-31.12.2005