128163472-goc-ve-turk-sinemasına-yansımaları

8/14/2019 128163472-goc-ve-turk-sinemasna-yansmalar

1/20

TRKYEDE G VE TRK SNEMASINA YANSIMALARI: 1960-2009

ZET

Trkiyede i g ve kentleme hz zellikle 1950-60 arasnda yksek dzeydedir.

1960lardan itiaren !ilmler hem t"#l$msal de%iimleri d"laysyla g "lg$s$ ve s"r$nlarn&hem de kitlenin eklentileriyle elikilerini yanstmaktadr. 19'0lerde kente gelen insanlarnsinema ve mzik endstrisiyle kendi kltrlerini "ktan "l$t$rd$%$ grlmektedir.19(0lerden itiaren yk kentlerde t$t$nmak giderek z"rlarken g "lg$s$yla ilgili !ilmlerdaha az sayda ya#lmaktadr. )000lerde terr& tre *inayetleri ve ek"n"mik nedenlerdenkaynaklanan i ve d gle ilgili !ilmler ekilmektedir. +inemayla nemli ir t"#l$msal sre"lan g "lg$s$ arasnda srekli ve karlkl ir iliki sz k"n$s$d$r ve #"#ler metinlerin*elenerek t"#l$msal de%iimler gzlemleneilmektedir. T"#l$msal "laylarla kadnlarnk"n$m$ arasndaki etkileim nedeniyle !ilmler !eminist eletiriler ve yaklamlarla dade%erlendirilmektedir. ,sl "larak !ilmler ait "ld$klar tarihsel dnemler iindet"#l$milimsel yntemle zmlenmekte ve !ilmlerin g "lg$s$yla ilikileri

gsterilmektedir.

Anaha! K"#$%"#"!:& itle& itle ltr& /"#ler& +inema

1& GR'

inler*e yldr sregelen gler& dnya ek"n"misi ve t"#l$msal de%iimlerle yakndanilgilidir. menler her ne kadar geldikleri yerin halk tara!ndan dlanmak isteseler de aynyerli halk gii vergi derler& devletle ek"n"mik "larak iliki iine girerler& devlete ait mallartketirler& "y k$llanrlar& hatta kimi zaman izlenen #"litikalar da etkilerler. yk kentlereg dnld%nde eteleme "lg$s$nda ile gmenlerin r"llerinin yk "ld$%$grlmektedir. $n$n yan sra Trkiye dnya zerindeki !iziksel k"n$m$ nedeniyle$l$slararas gler ve eraerindeki kltrel akmlardan da yk lde etkilenmektedir.

Trkiye *$mh$riyet dnemiyle yeni m"dern srelere geerken i gler lkenin ek"n"mikve t"#l$msal ya#sn elirlemede en yk etkenlerden irisi "l$r ve yk kentlere gelenyeni insan t"#l$l$klar e%len*e sektrn sinemay da ka#saya*ak ekilde ynlendirirler.T"#l$msal "laylarla etkileim halinde "lan sinema asl ya da yan "lay "larak g "lg$s$na vegmenlere de%inmektedir. eden sn!n !ilmlere yanstlmasnn ve $ insanlarn

s"r$nlarnn gsterilmesinin ardnda aka nedenler de yatmaktadr. menler Trkiyeninsanayileme sre*inin vazgeilmez #arasdrlar. +anayinin gelimesiyle ky ve kydekin!$s hem endstri iin i kayna% "l$t$r$r hem de sanayi t"#l$m$n$ eslemeyi stlenir.$gn sanayileme sre*i ierisinde ka$l edilen gerek kentlemenin& $n$n ir $zants"lan gn d$rd$r$lamaya*a%dr. 19)0lerde lke n!$s$n$n 290 krsal kesimdeyaarken 1990larda $ "ran 250ye dmtr. rsal kesimin lke genelinde $l$salgelirdeki #ay 1960 ylnda 255&3 iken 1990 ylnda $ "ran yaklak 216 *ivarnadmtr4 ktik& 199'7 (18. )000lerdeyse zellikle terr yznden "%$ veneyd"%$da krsal kesimin "altlmas ve kentlere d"%r$ y"%$n ir g "layyaanmasnn s"n$lar gzlemlenmektedir.

"lg$s$ di%er tm t"#l$mlarda "ld$%$ gii Trkiyede de yk de%iimlere neden"lmaktadr. T"#l$msal de%imenin "y$tlar n!$s ya#snda de%iim& i ve d gler&


2/20

sanayileme& kentleme& de%er& t$t$m ve davran de%iimleridir. T"#l$msal de%iimler!ilmlere ait metinlerde rahatlkla gzlemleneilmektedir. :almada g "ran "kyksekken ve yk kentlerde yk de%iimler yaanrken sz k"n$s$ dnemdeevrilen !ilmlerde $ d$r$m$n aklkla gzlemleneilmektedir. ,yr*a $ !ilmlerde de%ient"#l$msal ya# ve de%erlerle kadnlarn k"n$m$ arasnda y"%$n ilikiler de yansmasn

$lmaktadr. $ anlamda !ilmlerle elirli tarihsel dnemlerde gerekleen g "lg$s$ arasndailiki $l$nmaktadr. $ d$r$m seilen !ilmler zerinde ya#la*ak de%erlendirmelerleaklanmaktadr.

2& ALI'MANIN NEM

:almada kitle iletiimi ve e%len*eye dair sylemlerinin in*elenmesinde k$llanlan terimleryer almaktadr. /"#ler kltr& #"#ler !ilm ya da diziler sz*klerindeki #"#ler terimign*el "lan& geni ir izleyi*i kitlesine sahi# "lmay elirtmektedir. /"#ler "lann ksasreli "lmas enzer rnlerin ayn mantkla yinelenmesiyle kitlenin e%enisine s$n$lmas

$nlarn en nemli zelli%idir. ;nsanlarn yaantlarnda yk yer t$tan #"#ler kltr

rnlerinin in*elenmesi gerekmektedir.

itle ve kitle kltr kavramlar irirleriyle yakndan ilgilidir. 19. yzyldan itiarenatl t"#l$mlardan alayarak giderek arta*ak "lan retim ve tketim "lg$lar kitleiletiim aralaryla da *esaretlendirilerek& egemen sn!a tketim !aaliyetleri deynlendirilir& $ d$r$m ayn zamanda kitlenin d"%$$yla kitle kltr "lg$s$n$ dagndeme getirir. ,rtk gnmzde televizy"n& sinema ve di%er kitle iletiim aralartketim ek"n"misiyle a%lantl ekilde insanlar neleri izleye*ekleri& e%lenmek iinnereye gide*ekleri& neleri tkete*ekleri k"n$s$nda da ynlendirmektedir. $ d$r$m1990lardan itiaren Trkiyede de giderek artmaktadr. sanayide ihra*at 21.3 dr. (5de tarmda 2)1.6&


3/20

sanayide 2'5.=& '0de tarmda 2'3&9 sanayide 21(.3& 9)deyse tarmda 215.=&sanayide 2()dir4 ,kgr& 199=7 )18. ent yaamnn *anll%& kentte edinilen yeni iler&yeni gelir iimi ve hz tketim alkanlklarn da de%itirir. $ysa k"n$t iidzenlemelerden eya& giysi& k"n$ma iimi& " zaman de%erlendirme gii alanlara $zanande%imeler demektir. entlemenin s"n dere*e hz kazand% 1950-60 dneminde Trkiyede

"k #artili hayata da geilen nemli ir dnemdir. Trkiyede kentleme& n!$s art hzyannda> zellikle 1950lerden alayan sre de sanayileme& tarmda makineleme&$lam "lanaklarnn art& kentin eki*ili%i gii nedenlerle krdan kente g y"%$nlar.19)' ylnda t"#lam n!$s$n iinde kent n!$s$n$n "ran 2)3.)) ve ky n!$s$n$n "ran2'5.'( iken& 1990 yl n!$s saym s"n$larna gre t"#lam n!$s$n 250.01 kentn!$s$n$& 230.99$ ise ky n!$s$n$ "l$t$rmaktadr. $ a%lamda& Trkiyeninn!$s$n$n ni*eliksel grnm erevesinde tarm t"#l$m$ndan kentli t"#l$ma d"%r$evrildi%i syleneilir4 ayhan& 199'71'98. "lg$s$ sade*e 1950lerde sregelen ird$r$m de%ildir. 19'0lerde g "lg$s$ !arkl ir yn gsterir. 1955-1960 arasnda gvermede ile merkezleri nemli yer t$tarken 19'0-19'5 devresinde g vermede ilemerkezleri yerine ky ve $*aklarn nem kazand% grlmektedir. +z k"n$s$ de%iim&

eskiden eri n!$s ekim merkezleri "lan yk ehirlerin eki*iliklerinin devam etmekleirlikte artk iller iinde mahalli merkez d$r$m$nda "lan az ile merkezlerine de gitmeninnemini yanstmaktadr. yle*e Trkiyedeki i glerde n!$s alan alanlarda da nemlide%iimler meydana gelmektedir. emir& 199'7 (58.

19(5-90 arasna akt%mzdaysa Trkiyenin g hareketlili%i $ ekildedir. "*aeli&;stan$l& ,ntalya& ;el& ;zmir& $rsa> Tekirda%& ?$%la& ,ydn& ,nkara g alan kentlerin

anda gelirken& ayn dnemde g veren iller ars 1630008& T$n*eli 1530008& +iirt&mhane& ay$rt& @rz$r$m& +ivas& ?$& ,rtvin& ,%rdr4 TA. aakanlk evlet;statistik @nstits Teli%i& 199'7 3)8. 19(0-19(5 dneminde net g alan iller "*aeli&;stan$l& ;el& $rsa& ;zmir ve ,ntalyadr. Trkiye genelinde ir de%erlendirmeya#ld%nda& kent n!$s$n$n 19(0 ylnda 2=.11ini& 19(5 ylnda ise 2=.)0sini krdankente g eden n!$s$n "l$t$rd$%$ grlmektedir. ,rtk $ gler s"n$nda ;stan$l"ktan ir ,nad"l$ m"zayi%ine dnr.

Bine 19(5-1990 yllar aras illere gre net g hz Tekirda%& ;stan$l& "*aeli& $rsa&;zmir& ,ntalya& ;el 2=3-10(8 "larak grlmektedir. alkesir& ?anisa& Cak& enizli&,ydn& ?$%la& +akarya& ile*ik& Cak& enizli& @skiehir& ,nkara& araman& ,dana&aziante#& +ams$n& atman 20-=5 aras8 "larak sa#tanr. i%er illerse g veren ild$r$m$ndadr. 1990da ,nkara ili net g 69511& ;stan$l 6566''& ;zmir 136)0(rakamlaryla g alrken iyarakr ili =)=1)& Drnak 51(5& ars 1050)5& @rz$r$m

(()9( kii g verir.TA. aakanlk evlet ;statistik @nstits& 199'7 EFGG8.

lgelere gre g hzysa s"nraki dnemde yle elirlenmektedir. 1990-)000dneminde yllk n!$s art hz en yksek lge inde )6.61 ile ?armara lgesi"lm$t$r.aradeniz ise yllk inde =.66lk n!$s art hz ile n!$s$ en az artan lgek"n$m$ndadr. Bllk n!$s art hz en yksek "lan il srasyla ,ntalya& Danl$r!a ve;stan$ld$r. @n !azla n!$sa sahi# iller ;stan$l& ,nkara ve ;zmirdir. 1990-)000dneminde T$n*elinin n!$s$ yllk "rtalama inde )0.) ve +in"#$nki ise inde 16.)geriledi4 Tm $ verilerden iinde $l$nd$%$m$z dnemde 1950-60 dnemindeki kadar"lmasa da hala gn devam etti%i grlmektedir. )000 yl n!$s saymnda H.en az gveren "n ilden arak& ile*ik ve ?anisa8 Trkiyenin atsndaki illerdir4 +avaan&

)0067 1318. $ d$r$m Trkiyenin atsnn g edenler iin hala eki*ili%inik"r$d$%$n$ gstermektedir.


4/20


5/20

ir emek #iyasas "larak ele almak ve , ii hareketi $l$sal ir ek"n"mi iindekiige enzer "larak grmek adet haline gelir.

@k"n"mik ve #"litik nedenler yznden 19(0lerin ikin*i yarsnda at ,vr$#ayaynelik gler alar. ,!rika& ,sya ve Oatin ,merikadan gelenlerle eraer 19(0lerin

s"nlarnda +"vyetler irli%i ve "%$ ,vr$#adaki kriz yeni "%$ P at hareketleriney"l aar. 1990larn "rtalarna d"%r$ "%$ at ,vr$#a lkesine ynelik g aknlaristikrarl hale gelir ve az d$r$mlarda 1991-)nin zirve seviyesinden der ve ,lmanya

$ kez de "%$ ,vr$#adan iiler almaya alar.


6/20

kltrel erime ve d"laym lamann !arkl ir yann v$rg$lar O$ll& Qames )0017 )0(8.@skiler ykl#& yeniler "l$$rken en yk g m"dern iletiim tekn"l"Kisidir. yle*e"rtaya melezleme kar. Berliletirmeyse melezletirmenin ir "y$t$d$r. ltrelyeniden yerliletirme hem anay$rd$ndan aka yerlere g edenler iin hem de krsalkesimden yk kentlere g edenler iin sz k"n$s$d$r. yle nemli ir t"#l$msal

"laynsa sinemaya yansmas kanlmazdr. Tm $ de%iimler 50lerden itiaren Trkiyedegzlemlenmektedir.

1950ler& Trkiyede sinemann g s"n$*$ gerekleen elirgin t"#l$msal ve ek"n"mikde%iimlerle kitlesel anlamda adn d$y$rmaya alad% ir dnem "larak ka$ledilmektedir. $ dnemde sinemada 1930l yllarda kitlesel ir "k$y$*$ kitlesinesesleneilen erime Iadir& ?$azzez Tahsin ve @sat ?ahm$t arak$rt$n r"manlarndanetkilenilmesi sz k"n$s$d$r. 1960-65 aras dnemde k$ramsal ir temele "t$rt$lmayan& daha"k ir endieden& tavrdan kaynaklanan dnemde Nalit Re!i%& ?etin @rksan& ,t! Blmazgii ynetmenler gerekilikle ilgili !ilmler ya#arlar. $ ynetmenler yk lde;talyan Beni erekili%i4 ve ,merikan ereki +inemas4 etkisi altndadrlar.

Nalit Re!i% halk sinemas kavramn "rtaya atar ve $ da #"#ler kltrle sinemayirletirir. 1950lerden itiaren kitle kltr rnlerine akld%nda m"dern "lann tam"larak reddedilmeden& geleneklerle ir $zlam y"l$na gidildi%i grlmektedir.A$mh$riyetten s"nra ek"n"mik *anlanma iin retime geilmesi gerekmektedir ve

yle*e kitler devreye girer. $n$n yan sra devletin deste%iyle& hatta yeni ir tryasal anlayla giriim*i ir sn! yava yava "l$maya alar. )000lerde kredi kartk$llanarak tketim lgnl%na ka#lanlar atya $y$m sa%lama sre*inin ar#k irgstergesine dnrler.

1960l yllarda Trkiyenin sanayilemeye alamasyla =0 yl iinde ;stan$l$nn!$s$ "t$z kat artar& #ek "k ,nad"l$ kenti de%imeye& metr"#"llemeye ve insanlar

irey*ilemeyi %renmeye alarlar. 1960lardan itiaren Trkiyenin yk kentlerinedahi gitme !rsat $lamayanlar ,vr$#ann metr"#"llerine almaya gitmektedirler.Trkiye 1960lara gelin*eye de%in tnyle yneti*i r"kratlar ya da *$mh$riyetsekinlerinin ter*ihleri s"n$*$ grlen de%iimlere $y$m sa%lamaya alan halk hzlkentleme& ek"n"mik de%iimler ve z"rl$klarla& iletiim aralarnn yaygnlamas& kentendstrilerinin d"%masyla hzlan# yn de%itirerek kitle kltrne sahi#lenir. 1960lyllarda y"%$n g "laynn yaanmasyla kltrel ir k"#$ gerekleir ve yeniden ya#lanmasre*iyle $ dnemde kitle kltr rnlerine yaygn ir tale# sz k"n$s$ "l$r.

+inemaysa& #lak ya da e%len*e endstrisinin giderek artan tale#lerine yant vermekistemektedir. )' ?ays 196)deki ihtilal m"dernleme ve dem"kratikleme sre*iyaayan insanlarn ka!asn kartrr. 1960larn s"n$nda d$r$la*a%a enzemeyent"#l$msal alkant '0lerde yeni "y$tlar kazanr. (0lere gelindi%indeyse radikal $larnkavgas neredeyse r$tinlemektedir. ,n*ak t"#l$m$n genie ir kesimi (0lerle irlikteinandklar ide"l"Kileri rakarak t"#l$mda #ara "dakl stat kazanmaya ynelir.1990larda serest #iyasa ek"n"misinin giderek nem kazanmasyla ve ek"n"mik s"syalyaamda ireyin n #lana karl# devletin anlamnn de%imeye alamasyla insanlar irtr kltrel $nalmn iine ekilir.T"#l$msal yaamn z"rl$klaryla& irtakmde%erlerinden vazgemek z"r$nda kalan ve $n$n yerine yenisini k"yamayan ireykarlat% z"rl$klardan kamak iin iddet eylemlerinde $l$nan az medyatik

kahramanlarn #einden giderken& )000lerde $ iddet t$tk$nl$%$ milliyetilik& lkesiiin savama gii hakllatrlm iddet "lg$laryla irletirilir.


7/20

televizy"n dizileri tketim t"#l$m$ e%len*e anlayna $yg$n "larak derinliksizmetinleriyle& ksa srede tketilen ve $n$t$lan rnlere dnr. Tm $ "l$$mlar g"lg$s$yla yakndan ilgili t"#l$msal ve ek"n"mik ya#lanmalarla yk de%iimleryaayan kentlerde ve aamal "larak daha kk yerleim irimlerinde kitle iletiimaralaryla giderek daha da yaygnlamaktadr.

*& G )LGSNN TRK SNEMASINA YANSIMALARI: 1960-19.0

@k"n"mik yaamn giderek lierallemesi& kitle kltrnn ve rnlerinin d"%$$ylaeraer Trk sinemasnda i g ve s"r$nlarnn ilenii de 1960larda alar. k"n$s$na*iddi ekilde e%ilen $ !ilmlerin "%$ ayn zamanda #"#ler !ilmlerdir. 60l ylardanitiaren grlen g !ilmlerinde g hem tm "laylarn nedeni hem de kahramanlarnyaadklar "laylarn kiilik zellikleriyle a%lantl "larak elirleyi*isi "lmaktadr. NalitRe!i%in $ret $lar4 19638 !ilminde kadn s"r$nsal g "lg$s$na gre daha n

#landadr. ente g eden ?aral ailenin geldikleri kasaalarnda iyi ktileri vardr&kente gelme nedenleri 60l yllarn "%$ !ilminde "ld$%$ gii yk kentin

nimetlerinden yararlanmakla ilgilidir ve !ilmde arka #landa 1950li yllarn s"nlarndakiTrkiye yer alr.

Milmde "lay rgs k$r$l$rken yk lde kadn karakterler etra!nda gelien"laylara a%rlk verilmektedir. T$tk$larnn etkisindeki ?aral Mat"& #avy"n dansz&zengin kz ve R$m kadn& yk kentin y"%$rd$%$ kadn ti#lerinin ir eit de!ilesini"l$t$r$rlar ve $ se!er r"mantik aktan "k *insel drtler nem kazanmaktadr. $kadn karakterler ilinli "larak seilmilerdir& he#sinin temsil etti%i ir kent gerekli%i

$l$nmaktadr. ,ltn ehrin ve altn ehirde yaayanlarn t$zaklarna k$ran giden ?aralMat"& #avy"n dansz& zengin kz ve R$m kadn. $ kadnlar& hikayelerinde&davranlarnda& direnmelerinde& dlerinde zelliksizdir& ilgin ynleri yalnz*agrevlerinden d"%makta ve grevleri de drt ayr t"#l$m katnn kadn temsil*ileri "lmak&

ir n"ktada z"r$nl$l$k la irleen& "ysa nedenleriyle ayr kalan ir *insel davrann& ir*insiyet kavramnn rneklerini tekil etmektedir4 +*"gn"mill"& 19'=71=(8. ents"yl$&aydn kz r! ve adetlerle ilgili s"r$nlar am "ld$%$ grnmektedir. /avy"n danszzaten $ s"r$nlarn tesindedir. Tm a%rlk ailesiyle irlikte kyden k"#$# gelen&kadnl%n !ark eden ve kenttekiler gii zgr "lmak isteyen an*ak kente sa%lam kklerle

a%l "lmad%ndan $na sahi# "lmayan Mat"$n zerindedir. ,taerkil t"#l$m dzenindenzgr ir "rtama ani geii $ kadn karakter iin yk* "l$r.

@k"n"mik istikrarszlklar insanlarn yaamnda kesin ir etkiye sahi#ken de%erler

atmas ek"n"mik z"rl$klarla daha da etre!illemektedir. Re!i%in $ret $lar!ilminde t"#l$msal ir izgiye "t$rm$ tara gstereni "lan eskiye a%llk-inanlar-trev. kent gstereni "lan yeni de%erlerle atm8 "larak kendini gstere*ektir. enttekalailmek iin kentli de "lailmek4 gerekmektedir> $n$n anlam ise krsalevreden gelenler iin irkilti*i& z* azen katlanlmas z"r ir d$r$m$ yanstr4 ?akal&19937 =98. Ta t"#ra% altn diye gelinen ;stan$l s"nralar k"n$t ve alt ya# s"r$nlarnedeniyle& ge*ek"nd$larla d"l$ ir mega kente dnmeye alar. Milmde t"#l$m ve ireyilikisi s"n dere*e aarl k$r$lmaktadr. Bnetmenin kiisel evreni iinde $ret$lar& anlatm& sahne dzeni& sevgiden ehvete& zveriden ihtirasa kadar $zanan vear#an d$yg$ ve t$tk$ zenginli%i ile ir aama tekil ediy"r. ;stan$la g eden veda%lan ir ailenin yksn anlatrken Re!i% ayn zamanda& g "laynn tarihsel& t"#l$msal

kaynaklarna ini# s"r$n$n y"r$m$na da vary"r4 +*"gn"mill"& 19((7 '(-'98. ,ilegeldikleri yere dnerken& Naydar /aa ar ;stan$la yk $m$tlarla gelen ailerle


8/20

d"l$d$r. $ anlamda !ilmin s"n sekans gn artk Trkiyenin gere%i "lmasylailgilidir.

$yg$ +a%r"%l$n$n itmeyen B"l4 19658 !ilminde de $ret $lar4nda "ld$%$gii karakterler taral "lmaktan eziklik d$yarlar ve kendilerini "ld$klarndan daha !arkl

gstermeye alrlar. ,li


9/20

%nde k$ranlk k""*$k& elinde Nz. B$s$! enzetmesiyle meta!"rik "larakvermektedir.

,kad& krsal lgelerden yk kente g s"r$n$n$ $ anlamda !ilminde de !arklkiilerin #ers#ekti!inden vermektedir7 ;lkinde B"zgattan k"#an ve ;stan$la yerleen&

yk kentte kasaa dzenini srdrmeye kalkan !akat ek"n"mik ve t"#l$msal k"$llarnaltnda ezilen& s"n$nda k$rt$l$$ akkal dkkannda de%il de ir !arikada almakta

$lan& $n$n $%r$na k$ran veren aile& ikin*isinde Cr!adan geli# kent gereklerine kkhesa#lar ve hrslarla yaklamaya alan kendi geleneklerini de y"zlatran& her eyini&ailenin ireylerini ile sata kartan& da%lmak tehlikesiyle kar karya gelen aka iraile& n*snde ise yk kentte emekilik s"r$n$ ve emeki "lmak s"r$ml$l$%$ylakarlaan ve z"r y"ldan ilinlenen ir ikili ile4 +*"gn"mill"& 19((7 398. %n4dea%aeylerinin daha "k #ara kazanmasna yardm* "la*ak ir tri#"rtr en a$kalmann y"l$ysa alk #arasdr. %n& elinin tersine ek"n"mik ymeye karde%il& kadnlarn aleyhine ileyen trelere kardr. elin4!ilmindeyse geni aileden&ekirdek aileye gemenin yeni s"sy"-ek"n"mik yaamdaki z"r$nl$l$%$ ve gereklili%i

anlatlmaktadr. irey ve kii "lmak& yaam hakkn elde etmek iin ylesi ir d$r$mz"r$nl$ gsterilir. Helinde Ot!i ,kadn asl vermek istedi%i elki de ailenin yeni

ir dkkan amak isterken yeni gelini ve "*$%$n$ ihmal etmeleri veya k$ran ayramndakk "*$%$n lmesi eski ti# aile ya#snn> tn ir ailenin& evlat& gelinler& t"r$nlar"larak ir arada yaamasnn elli ir yerde hi*vedilmesidir kmen& 19'=7 1398. elin4&%n4& iyet4te kltrel etkenler ek"n"mik etkenlerle irlikte de%erlendirilmekte&de%iik !ilmlerde de%iik ltler a%r asmaktadr. itmeyen B"l4 !ilmindekarakterler gn had sa!hada "ld$%$& isizlerin k"l gezdi%i ir "rtamda kendilerine y"l

$lmaya alrlar.

,lt kyl arkadatan kimisi s$a kimisi al%a itile*ektir. %l$n$ "k$tmak iin direnen,nad"l$l$ adn& ir gz "dada st ste yatan k$m de#"s$ndaki iiler gle gelenz"rl$klar yanstrlar. $ d$r$mda ile kyller ir ekilde iyimser "lailmektedirler.,n*ak $ iyimserlik daha s"nraki yllarda "z$lmaktadr. %n4& +$ltan4& ,t4 veir ,v$ Aennet4 !ilmlerinde insanlarn gele*ek eklentileri daha gereki zlemleriyanstmaktadr. +$ltan4da m$htar karakteri dnda insanlar yaam dzeyleriniykselteilmek $%r$na aa gstermezler. edenlerin kentte alma "lana% $ld$%$iler arasnda& evlerdeki temizlik ilerinin "ran yksektir. itmeyen B"l4da Matma

akalarnn iini ya#maktan kar. :alt% evin hanm ile kendisini kyaslamas& "n$n sn!atlama zlemlerini arttrmakta ve m$ts$z etmektedir. $ zlemlerine kav$mak iin kty"la ile dmeyi& ka$llene*e%ini syler. itmeyen B"l4$n i arayan kyl

karakterleri *anl& edilgen "lmayan karakterler "larak izilir. +enary"da& kent yaamnailikin ilgisiz t$t$mlar& nai!likleri gere%e yakndr. itmeyen B"l$n kylleri dekente g4 iin de%il& almaya& #ara iriktiri# dnmeye gelirler. Milmin ya#ld% yln19658 de%il de daha n*eki yllarn 1935-1950 ya da 19558 s"syal gere%ine dahayakn ir yknn aktarlm "ld$%$ elirtileilir $rada4 ?akal& 19937 3)8. g "lg$s$na ilk de%inilen !ilmlerdendir. Aemilenin k"*asnn ,lmanyada "ld$%$-gnderilen mekt$#ta- elirtilir& yine ; ve ;i $lma $r$m$ evresinde t"#lanankalaal%a akarak aknlkla d"laan ,hmetle i taki#ilerinden ir adam d lkelere gitmek"n$s$nda k"n$$r.

adn kahramann n #landa "ld$%$ ,t! Bmazn ,h zel ;stan$l4 19668 !ilmi

di%erlerinden !arkl ir g !ilmidir. yden kente nl "lmak iin gelen gen ir kz&;stan$l$n kkl ailelerinden an*ak !akir ir !"t"%ra!dan yardm grr ve nl "l$n*a


10/20

adamdan $zaklar& an*ak "k gemeden& gerek insanl%n kimde "ld$%$n$ $la*aktr.$ !ilmde g "lg$s$ geri #landa kalmakta& ireysel elikiler ve m$tl$l$k aray n

#lana kmaktadr.

?emd$h Lnn Ba#rak km4nn 196'8 senary"s$ rhan emal tara!ndan Reat

I$ri ntekinin r"manndan $yarlanr. Ba#rak km4 r"man satr "l$klarnedeniyle "k y"%$n ir anlam zenginli%ine sahi#tir. $rada $ kez ;stan$l$ ir aileninyllar*a ,nad"l$da d"latktan s"nra kente geri dnlerini ve kentin ya#ayl%na karyiti# gidileri anlatlr. ,rtk glerden ve ek"n"mik nedenlerden tr de%imi ir;stan$l vardr. $ !ilmde gn gerek nedenlerine inilmez& daha "k atllamayadair zentilere ir eletiri sz k"n$s$d$r. Reat I$rinin eseri Tanzimat edeiyatndan erisk sk ele alnan atllamann yanl anlalmas temas zerine k$r$lm$&yrtlmeye allan at zentisi hayatla gelir arasndaki dengesizlik yznden aileninzl gsterilmitir4 +*"gn"mill"& 19((7 )198. Ba#rak kmnde

?emd$h Ln s"r$ndan "k s"r$n$n getirdi%i aile dram zerine e%ilmektedir ve aile

!ertlerini in*elemektedir. ir dzenin kmesine neden "lan $ns$rlar& t"#l$msal ve tarihseladan ele alnmaktan "k dzenin kndeki traKik "laylar ve atmalar etimlemektedir.

Nalit Re!i%in Matma a*4 19')8 !ilmindeyse krsal kesimden gelen Matma a*nnailesinin yk kentte da%l yksyle eraer iki tema yer alr> kan davas ve kltrelde%iim. @k"n"mik yetersizlik geri #landa kalmaktadr. ysaki ailenin yk kz $nedenle d"k$ma iili%inden varlkl irinin metresi k"n$m$na dmektedir. Matmaa*nn mesaK atya kar te#ki gsteren ir sl"ganda s"m$tlamaktadr.Trkiyedeki g ve gn getirdi%i s"r$nlar kimi zaman !arkl mesaKlarlageniletilmektedir.

artal Tietin +$ltan4 19'(8 !ilminde artk kentin dnda "lmay kanksam&ge*ek"nd$laryla& araesk mzi%i& kenar mahalle d"stl$%$yla ve "*$klaryla kentteyetimekte "lan ir insan t"#l$l$%$ $l$nmaktadr. men kesimin kendisinde ile sn!!arkllklar $l$nmaktadr. ;lerinde ge*ek"nd$ simsarlar& irka ii ir arada yrtenlervardr. $ gr$# ge*ek"nd$larn ek"n"mik ve t"#l$msal adan st taakasdr ve kentyaamna $y$m sa%lamada daha ileri aamaya gelmilerdir. ,sl sn! !arkysa ev sahii ilekira* arasndadr. @v sahii "lan ve $ndan gelir elde edenlere aarl gzyle

aklmaktadr. rta taaka ise !arika iileridir. @n alt taaka ise isizler& gizli isizniteli%inde sat*lar& gei*i ilerde alanlardr4 han& 199)7 =98. $ !ilmde "*$kl$d$l ir kadnn ayakta kalma aalar& ge*ek"nd$ insanlarnn s"r$nlar& yk kentin arsa

s#eklasy"nlarna dikkat ekilmektedir. edenler "k gemeden kendi #"#lerkltrlerini zellikle mzik trnde "rtaya k"yarlar. 196(lerde "rtaya kan ve TrkNalk ?zi%ini esas alan ritimleri k"lay& szlerindeyse n*eleri ir isyan sezilen $ tr,raesk mziktir.


11/20

rhan ,ks"y$n ,ltn Dehir4 19'(8 !ilminde ;stan$la ,dyamandan traktr almakiin g eden ir ailenin yks anlatlmaktadr. adn ark* ir kzn yanndaalrken kentlilemeye zeni# de%imeye alr. Milm 19'0lerde 60lar kadar "lmasa dag "lg$s$n$n srd%nn ir gstergesidir. 19'0li yllar Trkiye iin #"litik alkantlarnyaand% yllardr. Cl$sal*lara tamamen zt "lan e%ilimden& '0lerde s"l*$ ve devrim*i

sinema !ikirleri d"%ar. T"#l$msal kargaa sinema izleyi*isini evde kalmaya z"rlarkenBeilam kent evresinde var"larda yaayan kltr dzeyi dk ir erkek izleyi*igr$$n$ hede! kitle seerek& hayatta kalailmek iin seks ve iddet !ilmleri ya#ar.19(0den s"nra ide"l"Kik ve dnsel $nalm dnemi alar. (0lerde de#"litizasy"n ara*"lan televizy"n sinema iin #r"lemdir. 19(9 s"nrasnda ,merikan !ilm irketleriylesermayesinin kitle iletiim aralar alanna girmesi $ aralarn merkezilemesi vetekellemesine neden "l$r. Tm $nlar zelikle 90lardan itiaren Trk +inemasn iimve ierik asndan yk lde etkiler.

6& G )LGSNN TRK SNEMASINA YANSIMALARI:19.0-2009

'0lerde i gler azalma gsterirken 19(0-19(5de *iddi ir trmana geer vesinemamzda sz k"n$s$ dnemde $ k"n$yla ilgili irka !ilm yer almaktadr. ,li


12/20

veriler Trkiyede gn nemli ir t"#l$msal "lay "larak devam etti%ini gstermektedir&d"%al "larak sinema*lar $ k"n$y$ her zaman eki*i $lmaktadrlar.

1990lardan itiaren gnmzde her s"r$n gii g ve gn getirdi%i s"r$nlar tketimt"#l$m$ de%erlerine gre ekillendirilen kitleyi rahatlata*ak& e%lendire*ek #"#ler

metinler ierisinde yiti# gitmektedir. 1990larda sinemada istenilen dzeyde devletdeste%i kalmayn*a Trk +inemasnn maddi destek aray "n$ #"#ler k"n$lara ve medyatikstarlara srkler. 19(6da sinema yasas ka$l edilir ve ltr akanl% 1990 ylnda Trk+inema $r$ltay& sinema yazarlar ve emekileriyle niversite elemanlarn ir arayagetirir. Trk sinemasnn s"r$nlar ve zm nerileri tartlr. 19(0 s"nlarnda ireysel

$nalmlarn ilendi%i ,nay$rt teli& n rtasnda aranlk& emide& ?ar$! gii !ilmlergrlmektedir. 1990l yllarda t"#l$msal eletiri aratma e*eleri& Jkkmn k& ,k


13/20

;stan$l eki*i ir kent "larak $ kez evrensel d$yg$larn merkezi "l$r. B$s$! dlkelere giden gemilerde i arar ve s"n$nda $l$r. yk kent insannny"zlaml%& ikiyzll% $na karlk krsal kesimden gelen insann yaamndakiskntlara karn nai!li%i ?ahm$t ve B$s$!$n kiiliklerine dair i#$lar veren kk"laylarla ar#* ir ekilde yanstlr ve !ilmde g "lg$s$ arka #landa yer almakta

irlikte insanlarn $l$nd$klar "rtamlar ve davranlar gle tartma gtrmez irekilde a%lantldr. Milmde "laylarn geti%i yer ;stan$l& Trkiyenin geirdi%i t"#l$msalde%iimleri yanstmas yk nem tamaktadr.


14/20

!ilmler ya#lr. Blmaz neyin aa4 19'18 !ilminde Aemal ailesine akailmek iin,lmanyaya gitmek isterse de sa%lk nedenleriyle ka$l edilmeyin*e #atr"n$n$n "%l$n$niledi%i ir *inayeti stlenmek z"r$nda kalr. yle*e kendisi ha#isteyken ailesine

akla*aktr. ,n*ak !ilmlerde g etmeyi aaranlar da "%$ kere m$tl$ "lmayaaramamaktadr. +zgelimi Trkan D"rayn n4 19')8 !ilminde ,lmanyaya

giden k"*ann kltrel de%iimi ve geride rakt% insanlarla eraer a%a kylatmas anlatlmaktadr. Milm ksa*a ir yaam de%iimi& ,lmanya gnn getirdi%iderin k"#malarla "l$ms$zlaan ve lmle s"n$lanan ir ak yksn anlatr. rhan,ks"y$n ,lmanyal Barim4 !ilmindeyse 19'38 zengin ,lman ailenin kz ?ariaylaevlenen ?$ratn yks ve kzn aas tara!ndan ?$rata hazrlanan traKik s"n ilenir.$ !ilmle g "lg$s$ !"n$nda "%$ ve at asla $zlaamaya*ak iki $ns$r "larakgsterilmektedir.

Deri! renin ,lmanya ,* Fatan4 19'98 !ilminde ,lmanyada yaayan ir kadnnr$hsal k anlatlr. ,lmanyada ii "larak alan ldaneyle ek"n"miknedenlerle ,lmanyaya giri hakk elde edi# almak iin evlenmek isteyen ?ahm$t

s"n$nda ama*na $lar. aha n*e Trkiyede satn ald% tanmaz mallarn "rlarnk"lay*a demek ama*yla ldane sahte nikah ka$l etse de $ evlilik gerek ir evlili%ednr. ,n*ak evlilik de arad%n $lmayan ldane yalnzl%yla a edemeyerek

$nalma der. T$n kann t"s 19'38 !ilminde d g "layyla eraer kaak iis"r$n$ irdelenir ve !ilmde Trk gmenlerin s"r$nlarndan "k tn kaak iilerins"r$nlar sz k"n$s$d$r. alangtan eri ya#mak istedi%im& ir atmay& ir yk$y$ms$zl$%$& aykrl% "rtaya k"ymakt. Tekni%iyle& ar gelimi tketim t"#l$m$ylaaz gelimi t"#l$m$n insanlarn kar karya getirmek. $nlarn irirleriyle "lan vekendi ilerindeki elikiyi& aralarndaki k"rk$n atmay v$rg$lamak istedimH B"ksasansrn ve az aydnlarmzn iddia etti%i gii& ne Trk iisini& ne Trk insann kkdrmek de%ildi ama*m. Milmdeki iiler Trk de%il& herhangi ir azgelimit"#l$m$n insanlar "lailirdi. Trk "lmalar ir rastlantdr. ;talyan ya da ;s#any"l"lsalard !ilm ildirisinden ir ey kayetmeye*ekti4 +*"gn"mill"& 19((7 1(98. $ !ilmTrk gn evrensel ir "y$ta tamaktadr.

T$n*el $rtizin l Nasan4 19'98 !ilminde& ;svete alan $laklktan #l%e"!rlkten !arika iili%ine dek eitli iler ya#an& resmi kanallardan gelmi ya da kaak"larak almakta "lan y$rttalarn ya#makta "ld$klar ir !ilmde "ynatmak vaadiylekandrarak d"landran drt kiinin yks anlatlr. $rada Trk gmen iilerin sade*eyaan* lkeye $y$m sre*i anlatlmaz. endi insanlar da $ insanlar kandrailmektedir."rhan B$rtsever ara a!a4 !ilminde 19'98& y$rt dndaki ii ailelerinden irisini ele

alr ve $ yeni t"#l$mda "nlarn de%er ve kltr de%iimlerini in*elemeye alr.adn kendisi iin daha z"r "lan alma zelliklerinin de%imesi y"l$ndaki aalarakatlr ve yeni dzene daha a$k $y$m sa%lamaya alr. ,n*ak kadnn $ traalardan alk"n$lmasyla eraer !ilmde kadn s"r$nsal da gndeme gelir. g s"nrasyaanan kadna dair ireysel traKedilerin anlatld% !ilmler arasnda Tev!ik aerin+ahte Aennete Feda4 19((8 !ilmi nemli yer t$tar. Milmde ,lmanyada kltr!arkll% yznden $nalma giri# k"*asn ldrn*e ha#se giren ii @li!in dram yer alr.rld% gii 19(0lerin s"n$ndan 90larda da devam eden srete de d g "lg$s$ dagenelde kadn s"r$nsalyla rtmektedir. Nelma +anders rahmsn Dirinin%n419'68 !ilminde lnde ii "lan nianlsn aramaya giden ve $ aray srasnda!ahieli%e kadar $zanan ileli ir dnem yaayan ve s"n$nda ldrlen gen ir kadnn

dram anlatlmaktadr. rhan @lmasn @l a#s4 19'38 !ilminde ;stan$l


15/20

,lmanyayla yer de%itirir ve nam$s zerine ya#lan !ilmlerdendir. "*asna ameliyat#arasn temini iin ,lmanya ya giden ir kadnn yks anlatlr.

atyla zellikle ,lmanyayla $y$ms$zl$k #r"lemlerinin yaand% !ilmler '0ler ve(0lerde ya#lmaktadr. $nlarn arasnda yer alan Th"mas raegerin ?etin4 19'98

!ilminde !ilmle ayn ad tayan karakter 1( yandadr ve inler*e Trk ii"*$%$ndan irisidir. N"land% ,lman kzla arkadal% gze atmaktadr. $radagmenlerin ka$llenilememesi s"r$n$ da yer almaktadr. ,yn ekilde "m$m$z alta,ilesi 19(=8nde ,lmanyadaki rkl%a d"%r$ ynelen devinimler realty sh"Vlaanlatlmaktadr. B$s$! $renlinin


16/20

$za%ndadr. Trk iisi ?ehmete her gn yemek getiren ei ileri e%enen ,lmanmhendis Th"masn kadnn resimlerini eki# "dasnn d$varlarna asmasyla ve adamn

$n$ grn*e sinirleni# mhendisle kavga etmesi ve itii# kakma srasnda Trkiinin d$vardaki demire ka!asn v$r$# yaamn kayetmesi treyle a%lantl kandavasn da ,lmanyaya tar. ,lman mhendis $ Trk ailenin evinde ksl# kalsa da

ailenin en yals kadn adamn ldrlmesine kar kar& nk $ adam ir Tanrmisa!iridir. :etin $n$ ya#makla trelerin sade*e a*masz yan "lmad%n Trkiyedeyaayan insanlarn atda artk sz k"n$s$ "lmayan misa!ir#erverlik ve hatrinaslk giizelliklerinin "ld$%$n$ zgn ir ir"niyle v$rg$lar. $rada $y$mlanma sre*ini srdrenlen iisinin karsdr. +"n$nda ,lman mhendisinin akna karlk vererek ve artk,lmanyada yetimi "lan kayniraderinin de tre *inayetinden vazgemesiyle kendiseti%i ir yaama d"%r$ adm atar.

Deri! renin ,merikal4 199=8 !ilminde yllar n*e ,merikaya gidi# zengin"ld$ktan s"nra intikam almak iin geri dnen ir adamn yksnde az N"lyV""d!ilmlerine gndermeler ya#larak #ar"dik ima ve k"laKlarla d"l$ ir !ilm "rtaya

k"n$lmaktadr. Milm de #"stm"dernizme zg metinleraraslk sz k"n$s$d$r. $rada g"lg$s$ arka #landadr an*ak Trk izleyi*isinin "ktan kanksad% N"llyV""d !ilmlerini alayaalmaktan geri kalnmaz ve t#k erlin in erlin4 gii $z$n ir aradan s"nra Trk izleyi*isinisinemaya ekmeyi aaran ir !ilm "larak Trk +inema Tarihinde yerini alr.

Nandan ;#ekinin +akl Bzler4)00'8 !ilmiyse kadn tre s"r$nsalnn glezlmeye alld% gerek ir "laydan y"la klarak evrilen ir !ilmdir. Milm Jhrenintre *inayeti k$ran "lmaktan k$rt$lmas iin y$rtdna karlma yks zerine k$r$l$d$rve ir dnem kam$"y$n$ "ld$ka meg$l eden ve medyada geni yank $yandran tre*inayetleriyle ilgilidir. Tre yerine terr nedeniyle gerekletirilen ir ka yks "lan Reis:elikin ?lte*i4 )00'8 !ilmiyse ,lmanyadaki mlte*i kam#larnda yaanm "langerek ir yky kaynak alr. ilini ile ilmedikler $ lkede insanlar amakaz"rl$klarla karlamaktadrlar.

+"n dnemde ekilmi !ilmler arasnda Matih ,knn $vara ar4 )0038 veBaamn ysnda4 )00'8 !ilmleri artk ,lmanyada d"%m$ ya da "k kk yata gelmive $ lkede ym Trklerin sra d yaamlarndan kesitler s$nmaktadr. Milmde,lmanyada artk n* k$ak "lan ve ireysel $y$ms$zl$klaryla anti s"syal yaamayter*ih eden ve iddetle i ie gemi yaamlar srdren az genlerin yaamlaranlatlmaktadr. $ genlerin artk gle gelen eeveynlerinden daha !arkl s"r$nlarvardr ve ,lman t"#l$m$nda kendilerine marKinal de "lsa !arkl ir yer edinmektedirler.

.& TARTI'MALAR

Trkiyede gle ilgili !ilmler g "lg$s$n$n varl%n da kantlamaktadrlar. )000liyllarda g "lg$s$ terr& ek"n"mik ya da tre *inayetlerinden kaynaklanmaktadr.50lerdeki gii yk "y$tlarda "lmamasna karn g vardr. ,n*ak g "lg$s$n$derinlemesine ele alan ya da s"n$laryla de%erlendiren !ilmler "k azdr. !ilmlerinin "%$ kadn s"r$nsalyla da rtmektedir. Milmler herhangi ir lkedeyaayan insanlarn davranlarn& t$t$mlarn hatta hayat y"r$mlama ekilleriniynlendirdi%i gii ayn zamanda insanlarn de%ien t"#l$msal ve ek"n"mik k"$llarkarsnda sahi# "ld$klar deneyimler& elikiler& eklentiler ve dtkleri amazlar da

!ilmleri iimlendireilmektedir. $ anlamda ne kadar yzeysel metine sahi# "l$rsa


17/20

"ls$n herhangi ir !ilmin in*elenmesi gereklidir ve $ d$r$m !arkl disi#linlerle almaygerektirir.

+inema !ilmleri ve televizy"n dizilerinin 90lardan itiaren zellikle )000lerde #"stm"dern srelerden etkilendi%i metinlerde keyi! ve hazzn& kendi kedini yinelemenin n

#landa "ld$%$

grlmektedir. /"stm"dernizmin kendisi !arkl tartmalara ve !arkl imgeler anlamlarnir arada k$llanlmasna izin vermektedir. /"st m"dern medya kltrnde artk zgnmetinler $lmak "lanakszdr yeni sylemler eskilerden srekli "larak etkilenmektedirler.


18/20

1960larda $ret $lar4 !ilminde "ld$%$ gii krsal kesimden kente g kentnimetlerinden !aydalanmak ama*yla gerekleir. $ret $lar4 ve itmeyen B"l4da&kente gelen insanlarn aarl "l$# "lamaya*aklar aarl "lamama nedenlerigsterilmektedir. $ret $larnn karakterleri yk kentte t$t$nmann z"r "ld$%$n$

ilirler& $n$n iin aile iinde dayanma "lmal ve yeterin*e k$rnaz "l$nailmelidir. $n$

aaramayanlarsa geri dnmek z"r$ndadrlar. 19'0 ve (0lerin i g !ilmlerindeinsanlarn kente geli# gelmemeleri zerine herhangi ir mesaK retilmemektedir. $dnemde ;stan$l i $lmak ve zengin "lmak iin hala $yg$n ir yer "larakgrlmekle eraer zengin "lmakla ilgili $m$tlar artk $l$nmamaktadr. 19'(deki +$ltan4!ilminde ge*ek"nd$da yaamay kanksam& kendi kltrlerini "l$t$rm$ araesk mzikdinleyi#& araesk !ilmleri izleyen insan t"#l$l$%$ $l$nmaktadr. $ insanlarTrkiyenin gere%i "larak kendilerini ka$l etmektedirler& sahi# "ld$klar t"#l$msalk"n$mlarn ka$lleni#& kendi kitle kltr rnlerini& #"#ler metinlerin& e%len*eanlaylarn "l$t$rmaktadrlar.

$ret $larnda 60larda kent yaamna $y$m z"rl$klar yanstlrken& 19(=deki S,t

!ilminde y"ks$llar dlayan a*masz ir ;stan$l sz k"n$s$d$r. +"n$ "larak 1963-1965 ylna ait !ilmlerde grlen yk kentin dayanlmaz *aziesi 19'0 ve (0liyllara ait !ilmlerde grlmemektedir. 1990lardan itiaren ;stan$l$n amakas"r$nlar vardr. evlet "t"ritesinden $zaklaan ireylerin $nalm& de%erler atmas&iddet& k$ralszlk izlerini @kya4 gii !ilmlerde grmek mmkndr. ,rtk 19(0lerin;stan$l$ eski y"ks$l grnmn zerinden atmasna karn zengin sn!n kents"yl$gemii y"kt$r ve $ kentte 60l yllarn kents"yl$ kltrnden de eser y"kt$r.1960larda i gle ilgili "larak evrilen Trk !ilmlerinde sz k"n$s$ "lan d$r$m itmeyenB"l4 19658 !ilminden de rahata "k$naile*e%i gii var"larn s"r$n$ yerine ;stan$l$neki*ili%idir. Bine $ret $lar4 19638 !ilminde ;stan$lda yiti# giden krsal kesiminsanlar $l$nmaktadr. )000li yllarn aarl !ilmi Czak4ta 19(0lerden itiaren;stan$lda yaay# insanlklarndan giderek $zaklaan ve iinde yaadklar kent kadara*maszlaan ireylerle eraer krsal kesimden gelen nai! ir gen*in yks yeralmaktadr. g "lay !"nda gsterirken !ilmin "dak n"ktas yaan*lam ykkent insanlardr. Milmin ilgin ir yn de ;stan$la i g ve d gn $ kezTrkiyenin atsndan gelmesidir.

)000lerde terr ya da ek"n"mik nedenlerle Trkiyede hala g "lay yaanmaktadr.ylesi *iddi ir t"#l$msal "l$$m$n henz "k sayda !ilme yansmas sz k"n$s$de%ildir. ,n*ak eskiden gelen gelenek "z$lmamakta gazete haerlerinden y"laklarak ya#lan zellikle de tre *inayetlerinden kamak iin gerekletirilen g

"layn k"n$ alan !ilmler grlmektedir. g '0lerden )000lere kadar ek"n"miknedenlerle gerekletirilmektedir. )000lerde $nlara ir de tre *inayetlerinden kamakiin gerekletirilen g nedeni eklenir. gle gidilen lkede m$tl$l$%$ yakalamak"ld$ka z"rd$r ve gle gelen s"r$nlar kadn s"r$nsalyla tnlemektedir.1990lardan itiaren Trk +inemasnda tketim ek"n"misinin etkisi ve asks artar ve

#"#ler !ilmler tketim ek"n"misinin k$rallarna dayanan& ye#yeni ir tekn"l"Kik$llanan kltr endstrisinin ilk gerek rnleri "larak Trk +inema tarihine geerler.Milmlerin ierikleri hatta anlatm ekilleri ve t"#l$msal de%iimler arasnda #aralellikvardr. )000lerde her *iddi k"n$ gii g "lg$s$& g ederek alan insanlar #"#lerkltre eklemlenmektedir. +zgelimi Ba#rak km televizy"n dizisi& dizi mant%ierisinde halkn ksa sreli e%len*esine ynelik "larak "nlar skmaya*ak ekilde

hazrlanmaktadr. +ade*e adlar g "lg$s$n$ ve al# yaamlarn kazanmak z"r$ndakalan insanlar akla getirmektedir& an*ak $ trden #"#ler metinler alan-almak


19/20

isteyen- insanlarn s"r$nlarn yklemek istememektedir. $ da en *iddi "laylarn ilegn*el ve eki*i "lann iinde kay"ld$%$n$ gstermektedir. $n$n nedeni artk g"lg$s$n$n hala srmekle eraer !arkl ir aamaya kent ve irey s"r$nlarna dnt%n

$nlarn da tketim t"#l$m$ e%len*e anlay iinde y"k "ld$%$n$ gstermektedir. Milmlerher zaman iinde $l$nd$klar dnemi anlatrlar. $ yanstmada her ne kadar yzeysellik

ve gei*ilik "lsa da sinema ykleriyle tketim t"#l$m$ de%erlerine hzla ada#teye"lmaya alrken ek"n"mik z"rl$klarla da $%raan ve de%erler karmaasnda y"l$n$

$lmaya alan gnmz insannn ve yaamlarnn yansmalarn da $lmak mmkndr.

KAYNAKLAR

1. ,isel& I.& 19958. /"#ler +inema ve Trler. ;stan$l7 ,lan Bayn*lk.

). ,kgr& J..& 199=8. /T @k"n"mik ve +"syal stergeler 1950- 199)& ?ays& ss.)0-)=.

=. ,kgr& J..& 19968. Trkiyede rsal esimden ente ve lgeleraras

engesizlik 19'0-199=. ,nkara7 T.A. ltr akanl% Baynlar Baynlar airesi akanl%ltr izisi7 )01.

3. a$%$& ,.B.& 199'8. yk entle tnleme +re*inin ,ile$r$m$na @tkileri& Trk+inemasnda +"r$n$ GG7 Cl$sal +"sy"l"Ki "ngresi T"#l$m ve & ,nkara7T.A.aakanlk evlet ;statistik @nstits +"sy"l"Ki erne%i Bayn I"7 5& ss75'=-5'9.

5. ayhan& F.& 199'8. Trkiyede ler ve ,n"mik entleme. GG.Cl$sal +"sy"l"Ki"ngresi T"#l$m ve & ,nkara7 T.A. aakanlk evlet ;statistik @nstits +"sy"l"Kierne%i& ss71'(-1(5.

6. Aastles& +. ve ?iller& ?.Q.& )00(8. ?"dern nyada Cl$slararas Nareketleri :ev..C.al& ;.,k$l$t8& ;stan$l7 ilgi Lniversitesi Baynlar.

'. emir& .& 199'8. Iedenleri ve enlerin eklentilerindekierekleme $r$m$7"l$ ;li rsk ;lesi


20/20

1=. zlgl& +.F.& )0058. ; n +$ l$$m$na ve ; venli%e @tkisi. (-11 ,ralk)005 Cl$slar aras +em#"zy$m$. ildiriler& ;stan$l& Jeytin$rn$ elediyesi& +istem?ataa*lk& ss791-9).

13. aya& B.& )0038. Czak. ,ltyaz& +ay7)9& ss7'5-''.

15. ayal& .& 199'8. Trk +inemasnda +"r$n$. GG7 Cl$sal +"sy"l"Ki "ngresi T"#l$mve & ,nkara7TA. aakanlk evlet ;statistik @nstits +"sy"l"Ki erne%i Bayn I"7 5&ss76((-69=.

16. O$ll& Q.& )0018. ?edya ;letiim ltr. :ev. I.ngr8& ,nkara7 Fadi Baynlar.

1'. ?akal& .& 19938. +inemada Bedin*i ,dam. ;zmir7 @ge Bayn*lk.

1(. ktik& I.& 199'8. yn :eki*ili%i entin ;ti*ili%i& GG.+"sy"l"Ki "ngresi T"#l$m ve& ,nkara7 TA. aakanlk evlet ;statistik @nstits +"sy"l"Ki erne%i Bayn I"75&

ss7(1-(3.

19. +avaan& M.& )00'8. Cl$slararas am$ ?aliyesi Lzerindeki @tkileri. ,nkara7

128163472-goc-ve-turk-sinemasına-yansımaları

Documents