Kieåm tra baøi cuõ:Câu 1: Phân biệt quy luật phân ly, quy luật phân ly độc lập, quy luật liên kết gene, quy luật hoán vị gene?

Câu 2: Giải thích tại sao tần số hoán vị gen f ≤ 50%?

Khi nghiên cứu trên ruồi giấm, Morgan còn phát hiện ra quy luật di truyền nào?

1. Vì sao tỉ lệ nam nữ lại xấp xỉ 1:1?

2. Vì sao bệnh máu khó đông, bệnh mù màu chủ yếu xuất hiện ở nam giới (Bệnh của nam giới)?

3. Tại sao lai giữa cá chép cái với cá diếc đực, con lai thu được có râu; còn lai giữa cá chép đực với cá diếc cái, con lai thu được không có râu?

(Phép lai thuận nghịch)

=2=

Sù di truyÒn giíi tÝnh do yÕu tè nµo quy ®Þnh?C¸c gen n»m trªn NST giíi tÝnh di truyÒn theo quy luËt nµo?

Thế nào là NST giới tính, NST thường và NST giới tính khác nhau như thế nào? Quan sát hình 12.1, nhận xét gì về cấu trúc của cặp NST giới tính XY?

Là loại NST chứa gen quy định giới tính và các gene quy định tính trạng thường. Trong cơ thể nó cũng tồn tại thành cặp. + Cặp XX gồm 2 chiếc tương đồng. + Cặp XY có vùng tương đồng và vùng không tương đồng.

Em có dự đoán gì về sự di truyền với các tính trạng do gene nằm trên vùng tương đồng của NST XY? Tại sao tỉ lệ nam, nữ xấp xỉ 1:1?

I. NST GIỚI TÍNH

Loài XX XYĐộng vật Thực vật

Chim, bướm, cá, ếch, nhái.

Dâu tây. Đực Cái

Động vật có vú, ruồi giấm, người.

Gai, chua me.

Cái Đực

Loài XX OXChâu chấu, rệp, bọ xit Cái ĐựcBọ nhậy Đực Cái

♂♀

Có phải ở tất cả các loài XX là con cái, XY là con đực?

XX XY

Y

X

X

II. CƠ CHẾ NST XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH

I. NST GIỚI TÍNH

III. DI TRUYỀN LIÊN KẾT GIỚI TÍNH  1. Gene trên vùng không tương đồng của Y*VD: Người bố có túm lông ở tai sẽ truyền đặc điểm này cho tất cả các con trai mà con gái thì không bị. Và nó xuất hiện ở tất cả các con trai ở các thể hệ. *Giải thích: Gene quy định tính trạng nằm trên NST Y, ko có allele tương ứng trên X→ Di truyền cho tất cả cá thể mang kiểu gen XY trong dòng họ.  Hãy viết SĐL?

*Quy luật di truyền: Di truyền thẳng. (Cho giới nào?)

II. CƠ CHẾ NST XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH

I. NST GIỚI TÍNH

 2. Gene trên vùng không tương đồng của X*Thí nghiệm

 *Nhận xét: - Kết quả phép lai thuận nghịch khác nhau. Mắt đỏ trội so với mắt trắng. - Tính trạng mắt trắng xuất hiện chủ yếu ở con đực.*Giải thích: - Kết quả phép lai thuận nghịch khác nhau Gene quy định tính trạng màu mắt nằm trên NST giới tính. (Nằm trên X hay Y?) - Mắt trắng chủ yếu xuất hiện ở con đực vì cá thể đực (XY) chỉ cần 1 gen lặn nằm trên NST X đã biểu hiện ra KH.

Phép lai thuận Phép lai nghịchPT/C : ♀Mắt đỏ x ♂Mắt trắng PT/C : ♀Mắt trắng x ♂Mắt đỏF1 : ♀, ♂Mắt đỏ F1 : 100% ♀ Mắt đỏ : 100% ♂ Mắt trắngF2 : 100% ♀ Mắt đỏ : 50% ♂

Mắt đỏ : 50% ♂ Mắt trắngF2 : 50% ♀ Mắt đỏ : 50% ♀ Mắt trắng :

50% ♂ Mắt đỏ : 50% ♂ Mắt trắng

III. DI TRUYỀN LIÊN KẾT GIỚI TÍNH

II. CƠ CHẾ NST XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH

I. NST GIỚI TÍNH

3. Di truyền liên kết với giới tính b. Gene trên vùng không tương đồng của X*Thí nghiệm

*SĐL:

I. DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH 1. NST giới tính: 2. Cơ chế NST xác định giới tính

Phép lai thuận Phép lai nghịchPT/C : ♀Mắt đỏ x ♂Mắt trắng PT/C : ♀Mắt trắng x ♂Mắt đỏ

*Quy luật di truyền - Di truyền chéo.

4. Ý nghĩa - Điều khiển tỷ lệ đực cái theo ý muốn trong chăn nuôi trồng trọt.- Nhận dạng được đực cái từ nhỏ đẻ phân loại tiện cho việc chăn nuôi.- Phát hiện được bệnh do rối loạn cơ chế phân li, tổ hợp của cặo NST giới tính.

Em có nhận xét gì về quy luật di truyền với tính trạng màu mắt?

I. DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNHII. DI TRUYỀN NGOÀI NHÂN

1. Thí nghiệm: Của Correns 1909 với 2 phép lai thuận nghịch trên đối tượng cây hoa phấn:

2. Nhận xét: Em có nhận xét gì về kết quả thí nghiệm thu được ?

3. Giải thích: Giải thích kết quả thu được ?

4. Quy luật di truyền: - Di truyền theo dòng mẹ. - Không tuân theo các định luật chặt chẽ như sự di truyền qua nhân.

Làm thế nào để xác định được một gene nào đó nằm trên NST thường hay NST giới tính, nằm trong nhân hay nằm trong tế bào chất ?

Lai thuận Lai nghichP : ♀ Cây lá đốm x ♂ Cây lá xanh P : ♀ Cây lá xanh x ♂ Cây lá đốmF1 : 100% cây lá đốm F1 : 100% cây lá xanh

=10=

Cuûng coá baøi hoïc:• Dựa vào sơ đồ phả hệ sau để rút ra quy luật di truyền

bệnh mù màu đỏ và lục ở người, đồng thời xác định kiểu gen của các người trong gia đình đó?

21

4 5

7

3

6

Nam b×nh thư êngNam mï mµu

N÷ b×nh th ưêngN÷ mï mµu

Gen M: m¾t b×nh th ưêng

Gen m: m¾t mï mµu

XMYXMXm

XmY XMXm XmY

XMXm XmXm

=11=

Vậy khi các gen lặn nằm trên vùng tương đồng của NST giới tính thì kết quả phép lai như thế nào? Hãy quan sát sơ đồ sau và rút ra kết luận.

Lai thuËn

Pt/c Ruåi l«ng dµi x Ruåi l«ng ng¾n

XAXA XaYa

Gp XA Xa , Ya

F1 1 XAXa : 1 XAYa (100% l«ng dµi)

GF1 XA, Xa XA, Ya

F2 1 XAXA : 1 XAXa : 1 XAYa : 1 XaYa

KH: 75% ruåi l«ng dµi vµ 25% ruåi l«ng ng¾n. Giíi tÝnh?

Cuûng coá baøi hoïc:

=12=

Lai nghÞch

Pt/c Ruåi l«ng ng¾n x Ruåi l«ng dµi

XaXa XAYA

Gp Xa XA , YA

F1 1 XAXa : 1 XaYA (100% l«ng dµi)

GF1 XA, Xa Xa, YA

F2 1 XAXa : 1 XaXa : 1 XAYA : 1 XaYA

KH: 75% ruåi l«ng dµi vµ 25% ruåi l«ng ng¾n. Giíi tÝnh?

Cuûng coá baøi hoïc: Vậy khi các gen lặn nằm trên vùng tương đồng của NST giới tính thì kết quả phép lai như thế nào? Hãy quan sát sơ đồ sau và rút ra kết luận.

Di truyÒn liªn kÕt víi giíi tÝnh

P:

F1:

F2:

XA A

A

a

a

A a A

A A a A A a

Mắt đỏ

Mắt đỏ

Mắt đỏ Mắt đỏ Mắt đỏ Mắt trắng

Mắt đỏ

Mắt trắng

Di truyÒn liªn kÕt víi giíi tÝnh

P:

F1:

F2:

Xa a a

a a

a a a

a a a a a a

Mắt trắng Mắt đỏ Mắt đỏMắt trắng

Mắt trắngMắt đỏ

Mắt đỏMắt trắng