1

�

Soá thöù 11töø 01-11 ñeán 01-12

2008

Dieãn vieân ñieän aûnh

kieâm ngöôøi maãu

Baûo Chi sa löôùi

coâng an, bò baét

quaû tang ñang

maõi daâm vôùi giaù

500 ñoâ. Nhieàu

quan chöùc ñaïi

gia maát aên vì sôï

Baûo Chi seõ khai

huîch toeït vaø doïa...

tung phim sex vôùi quan

leân maïng. Johnny Trí

Nguyeãn “Doøng maùu anh

huøng” bò nghi laø “shadow

unit” aån maët ñieàu

haønh trong scandal

naøy? Vuï aùn coù bò

“chìm xuoàng”

nhö Nhaät kyù

Vaøng Anh

khoâng?Môøi

baïn ñoïc

xem toaøn

boä phoùng söï

vaø hình aûnh

ôû trang 50

beân trong...

Cabramatta - Fairfield vaãn laø nôi an toaøn cuûa Lao ñoäng

Truyeän Phöông “N”

Ngoaïi tình vôùi

9052

UÙc: ngöôøi mua nhaø laàn ñaàu ñöôïc taêng tieàn chokhoâng töø $7000 leân $14000, mua nhaø môùi hoaëc xaây môùi ñöôïc $21000

Myõ: bôm USD khoâng giôùi haïn ñeå cöùu gôõ thò tröôøng - Anh, Chaâu aâu, Thuïy Syõ, Nhaät, AÁn, Haøn, Trung quoác v.v... Ñoàng loaït coù ñoäng thaùi cöùu nguy kinh teá...

Khuûng hoaûng tín duïng

toaøn caàu laâm nguy

Ñaáu phieáu vôùi

9 22“Vaï laây” vôùi kinh teá Myõ*Baát ñoäng saûn VN treân bôø phaù saûn*Caø pheâ cao su tuït giaù khoâng phanh*Thuûy saûn ñieâu ñöùng khoâng ñaàu xuaát

VIEÄT NAM

Thò tröôûng Fairfield

Kieàu nöõ Ñaïi gia

ai cöøu

ai caùo

CHOÀNG CUÕ

56

10

06

11

2 3

4 5

Theo gioøng thôøi söï

COÂNG TY CHUÛ NHIEÄMDoanh Nghieäp Ñôøi Soáng

ABN 28691 950Toøa soaïn Sydney NSW

P.O.Box 794 Cabramatta 2166Tel.: 9788 7364 - Fax: 9788 7364

Media DirectorSoá tröïc tieáp 0430 00 6965

eMail.: DoanhNghiepDoiSong@Gmail.com

BAN BIEÂN TAÄP THÖÔØNG TRÖÏC

AUSTRALIAPhaïm Laâm, Nguyeân Cung, Phaïm

Khieâm, Nguyeãn Ñöùc Hieäp, Nguyeãn Ñình Hoøa, Phöông “N”, Thuïc Nghi, Mai DJ, Nguyeãn Vaên Hoaøng, Hoaøng

Nguyeân, Trang NguyeãnUSA

Traàn Thò Vónh Töôøng, Töôøng Yi, Trònh Thanh Thuûy

UKHaø Quyeân, Nguyeät Haân, Phöôùc Duy

VIEÄT NAMHaø Thaønh Laõng Töû, Khaùch Saøi Goøn, Khaùch Haø Noäi, Kieàu Oanh, Huyønh

Huøng, Xuaân Loäc, Nguyeân Vieät, Haïo Nhieân, Ñöùc Huy, Duy Cöôøng, Thanh

Truùc, Mai ChöôngÑAÏI DIEÄN CAÙC THAØNH PHOÁ

TIEÅU BANGMelbourne, Vic.

Vónh Ñaït, Mob.: 0405 831 558Brisbane, Qld

Nhaät Haï, Mob.: 0419 653 122Adelaide, SA

Ng. Thaéng Mob.: 0432 607 085Pert, WA

Thaïch H, Mob.: 0418 923 951

Moät trong nhöõng caùi moát thònh haønh nhaát töø cuoái theá kyû 20 ñeán nay laø chuyeän vieát saùch hoài kyù cuûa nhöõng nhaân vaät teân tuoåi, nhaát laø caùc chính trò gia.

Vaøo khoaûng trung tuaàn thaùng vöøa qua, laïi theâm moät “Gôïn soùng nôi chính tröôøng” (8) khi cöïu toång tröôûng ngaân khoá döôùi thôøi oâng Howard laø oâng Peter Costello ñaõ cho xuaát baûn 1 quyeån hoài kyù naåy löûa, vieát chung vôùi boá vôï laø oâng Peter Coleman. Hoài öùc Costello ñöôïc tung ra ñuùng vaøo tuaàn leã noäi boä ñaûng Lib-eral coù bieán chuyeån lôùn (xem trang trong), vaø chung qui ngöôøi ta chæ tìm thaáy oâng Costello ñaõ chóa thaúng muõi duøi vaøo oâng John Howard.

Ñaëc bieät cuõng vaøo trung tuaàn thaùng 10 ñôn vò Cabramatta - ñaïi bieåu treân 10 naêm qua laø baø Reba Meagher, ngöôøi ñaûng Lao Ñoäng baàu leân thay theá coá ñaïi bieåu John Newman, vaøo naêm 1994, cuõng ñaõ rôøi chính tröôøng vaø gheá ñaïi bieåu naøy cuõng phaûi ñöôïc baàu laïi.

Phe Lao Ñoäng ñöa ra oâng Nick Lalich moät chính trò gia kyø cöïu cuûa hoäi ñoàng thaønh phoá Fairfield vaø cuõng laø ñöông kim Thò Tröôûng Fairfield. Phe Liberal laàn ñaàu tieân ñöa ra moät öùng cöû vieân goác Vieät laø baø Dai Le, hieän cö nguï taïi Mar-rickville. Khi baùo vaøo nhaø in thì vaãn chöa coù keát quaû chính thöùc, tuy nhieân theo ABC.net qua cuoäc kieåm phieáu sô khôûi keát quaû ñang nghieâng veà oâng Nick Lalich vôùi 20150 phieáu trong khi baø Dai Le chi coù 15245 phieáu treân toång soá 40,100 phieáu ñaõ baàu luoân caû soá phieáu khoâng hôïp leä do baàu hö hoaëc phieáu traéng (9). Keát quaû sô khôûi naøy cho thaáy, tuy baø Dai Le (Tö Do) ñöôïc khaù ñoâng Vieät Nam trong vuøng uûng hoä (duø chaúng maáy ai töøng bieát baø Dai Le laø ai) nhöng Cabramatta & Fairfield vaãn coøn laø “nôi an toaøn” cuûa Lao Ñoäng

Trong khoaûng thôøi gian töø cuoái thaùng 9 cho ñeán cuoái tuaàn leã ñaàu cuûa thaùng 10 naêm 2008 naøy, caùi gì phaûi ñeán ñaõ ñeán. Ñoù laø côn chaán ñoäng gioáng nhö moät traän ñoäng ñaát cöïc lôùn cuûa rieâng ngaønh taøi chaùnh, maø trung taâm ñoäng ñaát naèm ngay ôû Wall Street taïi New Yorlk taïo giaây chuyeàn “Khuûng hoaûng tín duïng vaø kinh teá toaøn caàu” (10), cuõng luùc naøy “Ngaân haøng Tröõ kim UÙc (RBA) ñaõ caét laõi suaát cho vay” (12) laø 1%, hay 100 ñieåm, gaáp ñoâi nhöõng gì chuyeân gia döï tính. Ngaân haøng cho bieát thò tröôøng taøi chaùnh taïi UÙc chaâu ñaõ bieán ñoäng theo chieàu höôùng xaáu ñeán möùc khoù nhaän ra.

Böôùc qua caùc söï kieän theá giôùi soâi noåi nhaát vaãn laø hai öùng cöû vieân Toång thoáng tieáp tuïc coâng kích laãn nhau baèng caùch “ra ñoøn” vôùi caùc keá saùch cöùu nguy kinh teá”(16) vaø taïi quaän Cam (Orange County) thuû phuû cuûa ngöôøi Vieät taïi Myõ thì ñöôïc coi laø “Chính tröôøng theânh thang roäng môû” (18) cho caùc ngöôøi Myõ goác Vieät tham gia chính tröôøng.

Trôû veà vôùi trong nöôùc Vieät Nam “Tyû giaù ñoâ la treân VND khaù baát thöôøng” khoâng theo loä trình quoác teá (21) vaø ña soá caùc ngaønh ngheà ñeàu bò “Vaï laây” vôùi kinh teá Myõ (22) Caø pheâ cao su tuït giaù khoâng phanh, haûi saûn ñieâu ñöùng khoâng ñaàu xuaát, baát ñoäng saûn treân bôø vöïc phaù saûn...

Phaàn phuï tröông “Moät Thoaùng Queâ Nhaø” (31) trong soá naøy taùc giaû Traàn Thò Vónh Töôøng, (California USA) trôû laïi vôùi baïn ñoïc qua giaác mô trôû cuûa ngöôøi Vieät theá heä 1954-1975 trong baøi “Göûi veà em, muøa Thu Haø Noäi” (46) moät ñôøi ngaén nguûi nhöng tôùi hai laàn ly bieät töû sinh. Chaúng leõ theá heä 1954-1975 laïi khoâng ñöôïc nhö loaøi di ñieåu haøng naêm soaûi caùnh töø phöông Baéc bay veà Nam troán tuyeát roài seõ trôû laïi khôûi ñieåm luùc vaøo heø? Toaøn baøi, vaên phong man maùc nhö chieàu thu Haø Noäi. Caâu cuoái cuøng nhö moät gaùo nöôùc laïnh “Cöù mô! Mieãn laø ñöøng mô hôn ñieàu chuùng ta laøm”. Phaûi chaêng ñoù laø noãi traên trôû cuûa nhieàu ngöôøi trong chuùng ta?

Beân caïnh ñoù caùc phoùng söï veà ngheà nuoâi Ba Ba (62) ngheà laáy Yeán saøo ñaày nguy hieåm (65), hình aûnh phoùng söï goùc khuaát queâ nhaø vôùi “Böôùm ñeâm teû caùnh” qua caâu chuyeän cuûa ngöôøi maãu kieâm dieãn vieân ñieän aûnh sa löôùi coâng an, (51) caùc “Ñaïi gia vaø myõ nhaân ai cöøu ai caùo” (56), “Daân chôi haøng möôùn” (57) v.v...

Cuoái cuøng laø caùc chuyeân muïc thöôøng kyø vôùi caùc baøi tìm hieåu “Bí maät coå ngoïc Trung Hoa” (74) Caâu chuyeän dieãn vieân ñieän aûnh Lyù Nhaõ Kyø (VN) laøm “Cöøu non chui baãy” vôùi sieâu sao Hollywood (76) Boán muøa tình yeâu “Thaø coâ ñôn” (79), Traø dö töûu haäu vôùi “Trôøi ñang Nhaït hay loøng mình ñang laït”, Ñoäc giaû taâm tình “Chim Sôï caønh cong” (86) “Laáy choàng noäi trôï” (88) vaø muïc môùi qua taâm söï cuûa Naøng vôùi baøi “Ñaøn baø tuoåi 30”, vaø cuûa Chaøng qua baøi “Cöôùi chæ moät laàn”.

Cuoái cuøng laø truyeän ngaén teáu laâm thôøi hoäi nhaäp vaãn qua ngoøi buùt vui nhoän cuûa Phöông Anh cuøng “Ngoaïi tình vôùi choàng cuõ” (90), vaø phaàn giôùi thieäu chuyeän daøi thaät hay “Khoùi soùng giang hoà” (83) seõ khôûi ñaêng vaøo kyø sau. Moät chuyeän hình söï ly kyø taùo baïo, ñaày gay caán haáp daãn chöa töøng xuaát baûn, vaø cuõng chöa ñaêng treân caùc baùo hay website naøo, chæ coù treân DNÑS maø thoâi, khoâng theå khoâng xem.

Caùc phaàn chöõ ñaäm laø teân baøi vaø soá trang thay cho phaàn muïc luïc, ngoaøi ra môøi baïn ñoïc xem caùc trang trong coøn nhieàu baøi vôû hay khaùc cuõng trong soá baùo naøy. Doanh Nghieäp Ñôøi Soáng

6 7

Seõ bôm tieàn khoâng giôùi haïn vaøo thò tröôøng

Cuïc Döï tröõ Lieân bang Myõ (FED) vöøa cho bieát, caùc ngaân haøng trung öông lôùn seõ cung caáp USD vôùi khoái löôïng khoâng giôùi haïn cho caùc toå chöùc taøi chính nhaèm phuïc hoài nieàm tin vaø ñaûm baûo thanh khoaûn cho thò tröôøng.

Theo ñoù, Ngaân haøng Trung öông Anh (BoE), Ngaân haøng Trung öông chaâu AÂu (ECB) vaø Ngaân haøng Trung öông Thuïy Syõ (SNB) seõ tieán haønh ñaáu giaù caùc khoaûn vay baèng USD coù kyø haïn 7 ngaøy, 28 ngaøy vaø 84 ngaøy vôùi möùc laõi suaát coá ñònh vaø khoái löôïng khoâng giôùi haïn. Ngaân haøng Trung öông Nhaät Baûn (BoJ) cuõng seõ caân nhaéc aùp duïng caùc bieän phaùp töông töï.

Tuy nhieân, nhö theå nhaän thaáy, nhöõng noã löïc phoái hôïp haønh ñoäng treân vaãn laø chöa ñuû, FED, ECB, BoE vaø SNB ñaõ ñi tôùi quyeát ñònh bôm USD vôùi khoái löôïng khoång loà vaøo thò tröôøng nhö treân.

Nhieàu noã löïc môùi “phaûn coâng” khuûng hoaûng taøi

AÁn Ñoä baát ngôø haï laõi suaátTrong moät ñoäng thaùi gaây baát ngôø,

Ngaân haøng Trung öông AÁn Ñoä ñaõ tieán haønh caét giaûm laõi suaát cô baûn laàn ñaàu tieân trong voøng 4 naêm qua nhaèm ngaên chaën söï giaûm toác kinh teá, baát chaáp laïm phaùt nöôùc naøy vaãn ñang ôû möùc cao.

Theo ñoù, laõi suaát cô baûn ñoàng Rupee ñaõ giaûm töø möùc 9% xuoáng coøn 8%.

Nhö vaäy, tính tôùi thôøi ñieåm naøy, trong soá 4 neàn kinh teá ñang noåi leân chính laø Brazil, AÁn Ñoä, Nga vaø Trung Quoác, ñaõ coù 2 nöôùc laø AÁn Ñoä vaø Trung Quoác tieán haønh haï laõi suaát ñeå chaën khuûng hoaûng. Hai quoác gia coøn laïi môùi chæ haï tyû leä döï tröõ baét buoäc vì coøn lo ngaïi aùp löïc laïm phaùt.

Haøn Quoác vôùi keá hoaïch 130 tyû USD

Trò giaù 130 tyû USD, goùi hoã trôï ngaønh taøi chính cuûa Haøn Quoác laø keá hoaïch giaûi cöùu coù quy moâ lôùn nhaát ôû chaâu AÙ tính tôùi thôøi ñieåm naøy.

Ngaøy 19/10, Haøn Quoác ñaõ coâng boá keá hoaïch giaûi cöùu noùi treân. Theo ñoù, Chính phuû nöôùc naøy seõ daønh 100 tyû USD cho vieäc baûo ñaûm caùc khoaûn vay giöõa caùc ngaân haøng vaø chi 30 tyû USD ñeå bôm tieàn vaøo heä thoáng taøi chính

nhaèm taêng cöôøng tính thanh khoaûn. Giaù trò goùi giaûi cöùu naøy töông ñöông vôùi 13% GDP cuûa Haøn Quoác.

Ñoàng Won cuûa Haøn Quoác töø ñaàu naêm tôùi nay ñaõ maát giaù 37% so vôùi USD, trôû thaønh ñoàng tieàn maát giaù naëng nhaát ôû chaâu AÙ. Theo caùc nhaø phaân tích, nôï ngaén haïn cuûa Haøn Quoác hieän töông ñöông vôùi möùc 76% döï tröõ ngoaïi hoái cuûa nöôùc naøy, ñöa Haøn Quoác vaøo theá ruûi ro nhaát ôû chaâu AÙ trong khuûng hoaûng taøi chính.

Sau khi keá hoaïch treân ñöôïc coâng boá, giaù trò ñoàng Won vaø thò tröôøng chöùng khoaùn Haøn Quoác cuøng phuïc hoài ñaùng keå trong phieân giao dòch saùng nay 20/10.

Haø Lan bôm tieàn vaøo INGÔÛ moät dieãn bieán khaùc, Chính phuû

Haø Lan tuyeân boá, taäp ñoaøn dòch vuï taøi chính lôùn nhaát nöôùc naøy laø ING Groep NV seõ nhaän ñöôïc goùi giaûi cöùu trò giaù 10 tyû Euro, töông ñöông vôùi 13,4 tyû USD.

trong ngaân haøng - giaûi phaùp töông töï nhö nhieàu nöôùc chaâu AÂu vaø neàn kinh teá laùng gieàng khaùc trong khu vöïc nhö Hoàng Koâng, Indonesia, Australia vaø New Zealand ñaõ aùp duïng tröôùc ñoù.

Cuõng trong dòp cuoái tuaàn vöøa roài, Toång thoáng Myõ George W. Bush, Toång thoáng Phaùp Nicolas Sarkozy vaø Chuû tòch UÛy ban chaâu AÂu (EC) Jose Bar-roso coù cuoäc hoïp taïi Traïi David, nôi nghæ ngôi cuûa Toång Thoáng Myõ ôû phía Baéc thuû ñoâ Washington.

Keát thuùc cuoäc hoïp naøy, ba nhaø laõnh ñaïo treân ñaõ thoáng nhaát seõ keâu goïi caùc nhaø laõnh ñaïo khaùc cuûa theá giôùi tham gia vaøo moät loaït caùc cuoäc hoäi nghò thöôïng ñænh ñeå baøn giaûi phaùp khaéc phuïc cuoäc khuûng hoaûng taøi chính toaøn caàu hieän nay. Theo döï kieán, hoäi nghò ñaàu tieân seõ dieãn ra ôû Myõ khoâng laâu sau cuoäc baàu cöû toång thoáng Myõ dieãn ra ngaøy 4/11.

Thuïy Syõ cöùu ngaân haøngNgaøy hoâm nay (16/10), Chính phuû

Thuïy Syõ ñaõ coâng boá goùi hoã trôï trò giaù 59,2 tyû USD daønh cho ngaân haøng lôùn nhaát nöôùc naøy laø UBS. Beân caïnh ñoù, Chính phuû Thuïy Syõ cuõng ñang coù keá hoaïch naâng traàn baûo hieåm tieàn göûi tieát kieäm vaø saün saøng ñaûm baûo cho caùc khoaûn vay ngaén haïn vaø trung haïn treân thò tröôøng lieân ngaân haøng - töông töï nhö caùc bieän phaùp maø haàu heát caùc nöôùc chaâu AÂu ñaõ aùp duïng, maø ñi ñaàu laø nöôùc Anh.

Caùc neàn kinh teá lôùn bôm tieànTaïi chaâu AÂu, Ngaân haøng Trung öông

chaâu AÂu hoâm nay tuyeân boá seõ cho Hun-gary vay 5 tyû Euro, töông ñöông 6,7 tyû USD, ñeå choáng khuûng hoaûng taøi chính, giaûi quyeát tình traïng ñoùng baêng treân thò tröôøng tín duïng nöôùc naøy trong boái caûnh ñoàng noäi teä cuûa Hungary suït giaù maïnh vaø thò tröôøng chöùng khoaùn chao ñaûo. Nhö vaäy, Hungary - moät quoác gia khoâng phaûi thaønh vieân EU - ñaõ trôû thaønh quoác gia Ñoâng AÂu ñaàu tieân nhaän ñöôïc söï trôï giuùp cuûa ECB.

Nhaät Baûn vaø Australia cuõng tieáp tuïc bôm theâm tieàn vaøo thò tröôøng, vôùi toång soá tieàn 4,8 tyû USD.

Treân thò tröôøng tín duïng theá giôùi, caùc bieän phaùp “phaù baêng” cuûa Chính phuû caùc nöôùc vaãn ñang phaùt huy taùc duïng, vôùi laõi suaát tieáp tuïc dieãn bieán theo chieàu höôùng giaûm. Laõi suaát USD lieân ngaân haøng treân caùc thò tröôøng ñang

treân ñaø giaûm xuoáng, tuy möùc giaûm coù chaäm.

“Laõi suaát cho vay giöõa caùc ngaân haøng nhìn chung ñang giaûm, maëc duø chaäm. Heä thoáng naøy ñaõ chòu aùp löïc quaù lôùn trong thaùng tröôùc, do ñoù, aùp löïc naøy khoâng theå bieán maát ngay laäp töùc ñöôïc”, kinh teá gia cao caáp Su Lin Ong cuûa coâng ty quaûn lyù voán RBC Capital Markets taïi Sydney nhaän xeùt.

Baát ñoäng saûn ôû Dubai lung Caùc ngaân haøng thaét chaët cho vay

khieán nguoàn taøi chaùnh cuûa caùc coâng ty cuõng nhö caùc döï aùn xaây döïng bò aûnh höôûng ngay. Giaù daàu thoâ giaûm (chaïm möùc 80 USD/thuøng taïi London ngaøy 8-10) vaø caùc thò tröôøng chöùng khoaùn khu vöïc cuõng tuït giaûm töø thaùng 6.

Moät soá döï aùn hoaønh traùng nhaát - caùc trung taâm thöông maïi khoång loà, caùc hoøn ñaûo vaø khu tröôït tuyeát trong nhaø - coù nguy cô bò boû dôõ neáu khoâng tìm ñöôïc nguoàn taøi chính. Khuûng hoaûng

nhaùnh cuûa ngaân haøng naøy ôû Thuïy Ñieån thoaùt khoûi bôø vöïc cuûa söï ñoå vôõ.

Quoác gia nhoû beù Iceland töøng ñöôïc bieát tôùi nhö moät trong nhöõng quoác gia ngheøo khoù nhaát ôû chaâu AÂu ñaõ vöôn leân trôû thaønh moät trong nhöõng nöôùc giaøu coù nhaát theá giôùi. Giôø ñaây, ñaát nöôùc naøy ñang coù nguy cô phaù saûn caáp quoác gia.

Quyõ Tieàn teä Quoác teá (IMF) ñaõ cöû moät phaùi ñoaøn tôùi thuû ñoâ Reykjavik cuûa Iceland. Trong moät baøi phaùt bieåu treân ñaøi truyeàn thaønh hoâm 9/10, Thuû töôùng Haarde cho bieát, tìm kieám söï giuùp ñôõ töø IMF “laø moät löïa choïn, nhöng chuùng toâi khoâng nghó seõ phaûi caàn tôùi söï giuùp ñôõ naøy”. Tuy nhieân, sau ñoù khoaûng 3 ngaøy, vôùi möùc ñoä nguy caáp cuûa khuûng hoaûng leân cao, oâng Haarde ñaõ thay ñoåi thaùi ñoä vaø cho bieát, Iceland raát coù khaû naêng phaûi caàn tôùi söï hoã trôï cuûa IMF.

Baøi hoïc cuûa IcelandVaäy taïi sao Iceland laïi laâm vaøo tình

theá bi ñaùt nhö hieän nay? Lyù do chính laø heä thoáng ngaân haøng cuûa nöôùc naøy phuï thuoäc quaù nhieàu vaøo nguoàn voán beân ngoaøi.

Sau khi vieäc tö nhaân hoùa ngaønh ngaân haøng ñöôïc hoaøn taát vaøo naêm 2000, caùc ngaân haøng cuûa Iceland söû duïng moät löôïng voán khoång loà ñeå ñaàu tö vaøo thò tröôøng cho vay ñòa oác trong nöôùc vaø mua laïi caùc coâng ty taøi chính nöôùc ngoaøi, chuû yeáu laø ôû Anh vaø vuøng Scandinavia.

Coù theå noùi, caùc ngaân haøng cuûa Ice-land chæ ñôn thuaàn theo ñuoåi nhöõng tham voïng quoác teá cuûa moät theá heä doanh nhaân môùi cuûa nöôùc naøy, nhöõng ngöôøi ñaõ taïo döïng neân nhöõng ñeá cheá toaøn caàu trong nhieàu ngaønh coâng nghieäp töø baùn leû, tôùi saûn xuaát thöïc phaåm vaø döôïc phaåm, baèng caùch mua laïi nhieàu coâng ty nhoû leû töø caùc quoác gia khaùc. Tôùi cuoái naêm 2006, toång taøi saûn cuûa 3 ngaân haøng lôùn nhaát ôû Iceland ñaõ leân tôùi 150 tyû USD, baèng 8 laàn GDP cuûa nöôùc naøy.

Tuy nhieân, nhieàu nhaø kinh teá vaø bình luaän noåi tieáng ñaõ nhanh choùng leân tieáng baûo veä Iceland, vôùi lyù leõ raèng, nöôùc naøy coù heä thoáng kieåm soaùt taøi chính maïnh, moâi tröôøng kinh teá laønh maïnh, tyû leä thaát nghieäp thaáp vaø heä

thoáng löông höu raát oån. Hoï cho raèng, maëc duø Iceland coù thaâm huït taøi khoaûn vaõng lai lôùn, vieäc so saùnh söï thaâm huït naøy vôùi möùc thaâm huït cuûa caùc neàn kinh teá ñang noåi leân nhö Thaùi Lan vaø Thoå Nhó Kyø laø vieäc laøm sai laàm.

Nhöng thöïc teá luùc naøy ñaõ chöùng minh, chính nhöõng nhaø kinh teá naøy môùi laø nhöõng ngöôøi sai laàm.

Giaûi Nobel Kinh teá veà tay nhaø baùo cuûa New York

Giaùo sö Krugman ñaõ ñöùng chuyeân muïc Op-Ed cuûa tôø New York Times töø naêm 1999 vaø coù raát nhieàu baøi bình luaän cho chuyeân muïc naøy, trong ñoù ñöôïc chuù yù nhieàu nhaát laø caùc baøi vieát pheâ bình chính saùch cuûa ñöông kim Toång thoáng Myõ George W. Bush.

ING nhaän ñöôïc söï cöùu trôï cuûa Chính phuû giöõa luùc nhöõng khoaûn thua loã choàng chaát treân thò tröôøng tín duïng cuûa taäp ñoaøn naøy ñaåy giaù coå phieáu cuûa taäp ñoaøn xuoáng möùc thaáp nhaát trong voøng 13 naêm.

Theo keá hoaïch treân, Chính phuû Haø Lan seõ mua laïi coå phieáu öu ñaõi khoâng coù quyeàn boû phieáu cuûa ING vaø boå nhieäm hai ñaïi dieän vaøo ban laõnh ñaïo cuûa taäp ñoaøn naøy.

Nguy cô vôõ nôï cuûa PakistanTaïi chaâu AÙ, moät dieãn bieán khaùc ñaùng

chuù yù trong thaùng laø vieäc Chính phuû Pakistan keâu goïi Quyõ Tieàn teä Quoác teá (IMF) cho vay tieàn ñeå traùnh nguy cô vôõ nôï caáp quoác gia.

Vôùi laïm phaùt taêng leân möùc cao nhaát trong voøng 30 naêm qua, thaâm huït caùn caân vaõng lai trong thôøi gian 12 thaùng keát thuùc vaøo cuoái thaùng 6 vöøa qua leân tôùi möùc kyû luïc 14 tyû USD, ñoàng noäi teä Rupee maát giaù maïnh, Pakistan ñang phaûi ñoái maët vôùi moät cuoäc khuûng hoaûng taøi chính nghieâm troïng.

Caùc nöôùc chaâu AÙ khaùc vaãn ñang tieáp tuïc ñaåy maïnh caùc noã löïc choáng khuûng hoaûng.

Cuoái tuaàn tröôùc, Singapore vaø Malaysia tuyeân boá seõ baûo ñaûm cho taát caû taøi khoaûn tieàn göûi cuûa ngöôøi daân

tín duïng cuõng coù theå laøm haõm phanh nhu caàu vì nhöõng ngöôøi coù yù ñònh mua nhaø seõ ngaøy caøng khoù vay ñöôïc tieàn ôû ngaân haøng.

Baøi hoïc töø nguy cô phaù saûn cuûa Vôùi voûn veïn 304.000 daân, quoác ñaûo

beù nhoû Iceland ñang coù nguy cô trôû thaønh naïn nhaân lôùn nhaát cuûa cuoäc khuûng hoaûng taøi chính toaøn caàu.

Hoïa voâ ñôn chí...Tuaàn tröôùc, moät loaït bieán coá lôùn ñaõ

dieãn ra treân ñaát nöôùc naèm ôû vuøng Baéc AÂu naøy: 3 ngaân haøng lôùn nhaát Iceland laø Kaupthing, Landsbanki vaø Glitnir laàn löôït bò quoác höõu hoùa, thò tröôøng chöùng khoaùn ñoùng cöûa 3 ngaøy, Chính phuû neo buoäc ñoàng noäi teä Krona vaøo ñoàng Euro nhöng sau ñoù laïi thaùo neo vì khoâng theå ngaên noåi söï tröôït doác khoâng phanh cuûa ñoàng tieàn naøy...

Keát quaû, phaàn lôùn heä thoáng ngaân haøng töøng moät thôøi laø nieàm töï haøo cuûa Iceland giôø ñaõ naèm döôùi söï kieåm soaùt cuûa Chính phuû nöôùc naøy. Chöa heát, ngaân haøng Kaupthing cuûa Iceland buoäc phaûi tieáp nhaän moät khoaûn vay khaån caáp 702 trieäu USD cuûa Thuïy Ñieån ñeå ngaên chaën söï ñoå vôõ cuûa chi nhaùnh taïi quoác gia naøy. Cuøng vôùi ñoù, Quyõ Baûo hieåm ngaân haøng cuûa Nauy cuõng caáp cho ngaân haøng Glitnir cuûa Iceland moät khoaûn vay 819 trieäu USD ñeå cöùu chi

Giaùo sö kinh teá Paul Krugman thuoäc Ñaïi hoïc Princeton cuûa Myõ, ñoàng thôøi coøn laø moät nhaø baùo phuï traùch chuyeân muïc Op-Ed cuûa tôø New York Times, laø chuû nhaân cuûa giaûi thöôûng danh giaù Nobel Kinh teá naêm nay. Quyeát ñònh naøy ñöôïc Vieän Haøn laâm Hoaøng gia Thuïy Ñieån coâng boá ngaøy 13/10.

Giaûi thöôûng Nobel Kinh teá maø Giaùo sö Krugman nhaän ñöôïc coù trò giaù 1,4 trieäu USD.

Giôùi quan saùt cho raèng, giaûi thöôûng Nobel Kinh teá daønh cho Giaùo sö Krug-man naêm nay ñaùnh daáu söï chaám döùt cuûa quaõng thôøi gian 3 naêm lieân tieáp giaûi thöôûng naøy ñöôïc trao cho caùc lyù thuyeát kinh teá hieän ñaïi, thay vì caùc lyù thuyeát mang hôi höôùng coå ñieån nhö cuûa Giaùo sö Krugman. Moät soá ngöôøi coøn noùi vui raèng, sôû dó coù söï thay ñoåi naøy laø do Ban Giaùm khaûo laø caùc ñoäc giaû trung thaønh cuûa tôø New York Times.

Giaùo sö Krugman ñaõ ñöùng chuyeân muïc Op-Ed cuûa tôø New York Times töø naêm 1999 vaø coù raát nhieàu baøi bình luaän cho chuyeân muïc naøy, trong ñoù ñöôïc chuù yù nhieàu nhaát laø caùc baøi vieát pheâ bình chính saùch cuûa ñöông kim Toång thoáng Myõ George W. Bush. Hieän oâng vaãn ñang giaûng daïy taïi Ñaïi hoïc Princeton vaø trong hoïc kyø naøy, oâng daïy caùc moân veà lyù thuyeát vaø chính saùch tieàn teä quoác teá, vôùi caùc chuû ñeà hôïp thôøi ñieåm nhö khuûng hoaûng taøi chính... [ ]

8 9

Phaïm Laâm

Hoài öùc CostelloMoät trong nhöõng caùi moát thònh

haønh nhaát töø cuoái theá kyû 20 ñeán nay laø chuyeän vieát saùch hoài kyù cuûa nhöõng nhaân vaät teân tuoåi, nhaát laø caùc chính trò gia. Ñoù laø moät ngheà môùi mang laïi khaù nhieàu lôïi nhuaän, maø ñaëc bieät laø ngöôøi vieát khoâng caàn phaûi qua moät tröôøng hay khoaù hoïc naøo veà ngheà vieát laùch, vaø neáu thaät söï khoâng bieát vieát gì heát thì luoân luoân coù nhöõng ngöôøi chuyeân nghieäp chung quanh luùc naøo cuõng saün saøng vieát duøm.

Vieát hoài öùc coù raát nhieàu caùi lôïi khaùc ngoaøi chuyeän deã ñem laïi lôïi nhuaän cao. Tröôùc heát, neáu baûn thaân ngöôøi vieát khoâng coù gì loãi laïc xuaát chuùng, quyeån hoài öùc seõ coù theå “naâng cao” taàm voùc cuûa mình leân treân moät möùc khaù deã daøng. Ngoaøi ra ai laøm chính trò cuõng ñeàu bieát laø ngheà naøy töôûng deã nhöng thaät ra heát söùc khoù. Chính trò gia naøo cuõng vaäy, trong 10 chieâu chính trò ñaùnh ra theá naøo cuõng coù ñeán ít laém laø 7 chieâu hoaøn toaøn thaát baïi. Töø chuyeän thuyeát phuïc ñöôïc vôï con ñöôïc boû beâ chuyeän gia ñaïo ñeå laên xaû vaøo coâng vieäc vaùc ngaø voi cho thieân haï, roài ñi goõ cöûa töøng nhaø trong nhöõng muøa vaän ñoäng tranh cöû cho ñeán chuyeän tranh caõi taïi nghò tröôøng, phaùt ngoân vôùi giôùi truyeàn thoâng, ñuùc keát hay ñeà xuaát ra ñöôïc moät chính saùch thaät hay, laøm cho ích nöôùc lôïi daân, cöôõng laïi theøm muoán tham nhuõng, nhuïc duïc, nhaäu nheït, bia oâm, ñaøo nhí, v.v. Quan troïng hôn heát laø phaûi coù moät môù hieåu bieát veà xaõ hoäi, kinh teá, vaø moät soá trieát lyù raát quan troïng ñeà laøm cô sôû “thuaàn nhaát” cho moïi hoaït ñoäng chính trò. Bôûi daân chuùng khoâng bao giôø, hoaëc raát ít khi, tin töôûng vaøo moät chính trò gia coù laäp tröôøng thieáu thuaàn nhaát.

Vaøo khoaûng trung tuaàn thaùng 9 vöøa qua, cöïu toång tröôûng ngaân khoá döôùi thôøi oâng Howard laø oâng Peter Costello ñaõ cho xuaát baûn 1 quyeån hoài kyù naåy löûa, vieát chung vôùi boá vôï laø oâng Pe-ter Coleman. Sôû dó quyeån hoài öùc naøy ñöôïc xem naåy löûa bôûi töø laâu ai cuõng bieát oâng Costello raát haäm höïc vôùi sö phuï John Howard trong chuyeän oâng Howard luùc naøo cuõng tìm côù ñeå hoaõn vieäc giao laïi oâng Costello caùi gheá thuû töôùng tröôùc muøa toång tuyeån cöû. Moät chuyeän maø oâng Howard ñaõ höùa vôùi

oâng Costello töø laâu, nhaát laø khi söï nghieäp chính trò cuûa oâng Howard keå nhö ñaõ tieâu, tröôùc khi oâng taùi xuaát giang hoà vaø ñaùnh baïi oâng thuû töôùng Lao Ñoäng Paul Keating vaøo muøa baàu cöû naêm 1996. Lyù do khaùc laø chính giôùi UÙc, nhaát laø phe Liberal (Töï Do) cuõng ngoùng chôø quyeån hoài öùc, bôûi hoï thích ñoaùn moø raèng oâng Costello chôø dòp tung ra hoài öùc ñeå keâu ñaûng môøi oâng trôû ra taùi xuaát giang hoà giaønh laïi quyeàn laõnh ñaïo khoái ñoái laäp, ñang maát heát tin töôûng vôùi baùc só Brendan Nelson, ngöôøi maø caùc cuoäc thaêm doø dö luaän gaàn caû naêm qua luùc naøo cuõng ñem laïi keát quaû heát söùc khieâm nhöôøng laø cöû tri UÙc chæ coù khoaûng treân döôùi 10% laø uûng hoä oâng.

Nhöng hoài öùc Costello ñöôïc tung ra ñuùng vaøo tuaàn leã noäi boä ñaûng Liberal coù bieán chuyeån lôùn (xem phía döôùi), vaø chung qui ngöôøi ta chæ tìm thaáy oâng Costello ñaõ chóa thaúng muõi duøi vaøo oâng John Howard, nhaát laø chuyeän thaát höùa. Ñieàu naøy cuõng khoâng coù gì laï hay ngaïc nhieân caû. Bôûi töø hoài phe

choáng ñoái chuyeän töø boû theå cheá quaân chuû vaø thaønh laäp moät neàn Coïng Hoaø. Hoaø giaûi vaø hoaø hôïp daân toäc vôùi ngöôøi thoå daân Aborigines, cuõng nhö thaùi ñoä löøng khöøng, cô hoäi chuû nghóa cuûa oâng Howard ñoái vôùi hieän töôïng ñi ngöôïc traøo löu tieán hoaù xaõ hoäi (theo quan ñieåm nhieàu ngöôøi) cuûa cöïu ñaïi bieåu quoác hoäi Pauline Hanson.

Tuy nhieân ñoái vôùi raát nhieàu ngöôøi UÙc, hoài öùc Costello ñaõ xaùc nhaän ñöôïc con ngöôøi thaät cuûa ngöôøi cöïu toång tröôûng ngaân khoá coù nhieàu khaû naêng vaø nhieät huyeát naøy. Ñieåm chính laø oâng Peter Costello, tuy yeâu thích ngheà chính trò vaø luoân luoân oâm hoaøi baõo laø laõnh ñaïo nöôùc UÙc, thöïc hieän nhöõng chöông trình hay ho ñöa nöôùc UÙc ñeán moät vò theá phuù cöôøng, vaãn chöa coù ñuû nhöõng chaát xaùm caàn thieát ñeå trôû thaønh moät chính trò gia coù baûn lónh. OÂng muoán laøm thuû töôùng nhöng khoâng muoán baøn tay bò nhuoám maùu. OÂng muoán trôû thaønh chính khaùch maø khoâng phaûi qua giai ñoaïn laøm chính trò gia nhô baån ñaày thuû ñoaïn. Ñieàu

seõ thoâng caûm vôùi cöïu thuû töôùng John Howard hôn, vaø oâng Costello coù theå seõ vieát theâm moät quyeån hoài öùc nöõa.

Taân laõnh tuï ñaûng Töï Do: oâng Malcolm Turnbull

Cuõng vaøo khoaûng trung tuaàn thaùng 9, sau nhieàu thaùng bò tin ñoàn tuøm lum cuõng nhö caùc cuoäc thaêm doø cho thaáy cöû tri UÙc khoâng haâm moä maáy oâng baùc só Brendan Nelson, laõnh tuï ñaûng Liberal keå töø khi oâng John Howard vaø eâ-kíp thaát cöû thua naëng ñaùm Lao Ñoäng cuûa oâng Kevin Rudd. Taát caû caùc cuoäc thaêm doø ñeàu ñöa laïi keát quaû khaù bi ñaùt laø soá phaàn traêm cöû tri UÙc uûng hoä oâng Nelson chæ lôøn vôøn trong khoaûng 9-13%. Ñoái vôùi chính trò ôû theá kyû thöù 21 thì khoâng theå naøo ñöôïc do ôû phöông chaâm cuûa “nguyeân taéc ñaàu tieân”. Caùc taäp ñoaøn thöông maïi cuõng nhö caùc coâng ty lôùn ñeàu ngöng chuyeän trôï caáp tieàn baïc cho ñaûng Liberal, khieán ñaûng ta moät phen phaûi lao ñao vì thieáu thoán xaêng daàu ñeå chaïy maùy.

Töø ñoù, nhieàu ñaïi bieåu quoác hoäi thuoäc ñaûng Liberal töø nhieàu thaùng qua ñaõ baét ñaàu tính ñeán chuyeän môøi moïc oâng Peter Costello taùi xuaát giang hoà, nhaän laõnh chöùc vuï laõnh tuï ñaûng, moät chöùc vuï maø oâng ñaõ töø choái ngay trong ñeâm phe Liberal-National bò thaát cöû naêm roài. Cuøng luùc - dö luaän khaép nôi ôû UÙc chöù khoâng rieâng gì trong ñaûng Liberal baét ñaàu mang moät yù töôûng chaéc meûm raèng neáu oâng Costello töø choái, thì ñaûng baét buoäc phaûi choïn oâng Malcolm Turnbull, moät nhaø trieäu phuù, töøng laøm luaät sö vaø ngaân haøng gia raát thaønh coâng. OÂng Turnbull cuõng ñaõ töøng laø chuû tòch uûy ban vaän ñoäng thay ñoåi theå cheá quaân chuû laäp hieán cuûa UÙc sang thaønh Coäng Hoaø, tröôùc khi oâng xin ra tranh cöû quoác hoäi taïi ñôn vò Wentworth taïi khu vöïc giaøu laø Bondi vôùi Woollhara. Caùi keït cuûa ñaûng Liberal laø oâng Malcolm Turnbull thaät ra cuõng khoâng ñöôïc nhieàu ngöôøi meán chuoäng trong ñaûng. Nhöng oâng naøy coù veû cöùng caùp vaø maïnh moàm hôn baùc só Nelson.

Vaøo thaùng 11 naêm roài, oâng Turnbull cuõng ñaõ tranh giaønh gheá laõnh tuï ñaûng Liberal sau khi oâng Howard bò cöû tri môøi veà vöôøn. Luùc ñoù oâng Turnbull coù veû cuõng chaéc aên neân maïnh daïn tuyeân boá om soøm, nhieàu chính saùch raát gioáng vôùi ñaûng Lao Ñoäng vöøa môùi ñaéc cöû. Vaø oâng cuõng khoâng chòu ñeå yù laø toaøn boä ñaûng Liberal luùc ñoù vaãn chöa saün saøng ñeå thay ñoåi chính saùch cuûa oâng Howard moät caùi ruïp, nhö kieåu oâng Turnbull. Ngoaøi ra oâng Peter Costello luùc ñoù haõy coøn mang aûnh höôûng raát maïnh trong ñaûng. Vaø oâng naøy cuõng khoâng thích oâng Turnbull. Do ñoù laõng tuï ñöôïc baàu leân trong noäi boä ñeå thay theá oâng John Howard laø baùc só Bren-dan Nelson, haï oâng Turnbull vôùi tæ soá phieáu suùyt soaùt laø 45-42.

Kyø naøy, oâng Brendan Nelson thaáy

raát khoù laøm vieäc bôûi caùc ñaûng vieân kyø cöïu lieân tieáp tieát loä vôùi giôùi truyeàn thoâng nhöõng chuyeän maät cuûa ñaûng nhaèm vaøo vieäc tìm caùch haát caúng oâng baùc só hieàn hoaø naøy. Moät trong nhöõng ñaïi bieåu maø oâng Nelson thaáy khoù chòu vaø coù theå böùng khoûi haøng gheá ñaàu neáu oâng taùi ñaéc cöû chöùc vuï laõnh ñaïo laø oâng Tony Abbott, moät ñeä töû heát söùc trung thaønh cuûa cöïu thuû töôùng John Howard. Sau khi tính toaùn caån thaän oâng baùc só Nelson thaáy xuoáng tay tröôùc hay hôn, vaø oâng ñôïi ñuùng luùc oâng Malcolm Turnbull coøn ngaùp daøi sau chuyeán ñi YÙ nghæ heø caû tuaàn vôùi vôï, laø keâu taát caû ñaïi bieåu quoác hoäi ñeán phoøng oâng vaøo khoaûng 6:30 chieàu ñeå nghe chæ thò môùi. Vaø chæ thò ñoù laø oâng töø chöùc laõnh tuï ñaûng ñeå baàu laïi ban laõnh ñaïo vaøo saùng ngaøy hoâm sau, töùc 16 thaùng 9, chæ ñuùng 24giôø sau khi vôï choàng oâng Turnbull ñaùp maùy bay trôû veà UÙc sau chuyeán nghæ heø 1 tuaàn ôû YÙ.

Nhöng oâng Nelson ñaõ tính nhaàm. Phe oâng Costello roát cuoäc khoâng theo lôøi khuyeân cuûa oâng cöïu toång tröôûng ngaân khoá nöõa bôûi hoï cuõng baét ñaàu thaáy chaùn oâng naøy, moät chính trò gia ñaày tính nhaân baûn luoân luoân traùnh baøn tay nhuoám maùu, vaø ñaõ “nhaát trí” choïn oâng Turnbull, ngöôøi ñaõ coù veû hoïc ñöôïc baøi hoïc naêm roài, khoâng coøn tuyeân boá tuøm lum nöõa. Keát quaû laø oâng Malcolm Turnbull ñöôïc ñaûng baàu leân thay theá baùc só Brendan Nelson vôùi soá phieáu 45-41. Moät tæ soá khaù khieâm nhöôøng höaù heïn khoù khaên cuûa ñaûng Liberal vaãn chöa ñöôïc giaûi quyeát eâm xuoâi. Baø luaät sö Julie Bishop ñöôïc giöõ vöõng vò trí phoù laõnh tuï vaø ñöôïc giao cho troïng traùch môùi laø toång tröôûng (trong boùng môø) veà ngaønh ngaân khoá, ñoái choïi vôùi toång tröôûng trong chính quyeàn laø oâng Wayne Swan.

Baùc só Brendan Nelson ñaõ hy sinh nhaøo ra laõnh ñaïo ñaûng trong moät thôøi kyø khoù khaên nhaát. OÂng laøm vieäc raát haêng say, ñi thaêm vieáng nhieàu nôi ñeå tìm hieåu daân tình kyõ hôn. Nhöng cuõng khoâng phuøng thôøi. Duø vaäy nhieäm kyø cuûa oâng cuõng coøn laâu hôn oâng Al-exander Downer, vaøo thôøi kyø nhieãu nhöông laàn tröôùc, tröôùc khi oâng John Howard taùi xuaát giang hoà - khoaûng 1 thaùng.

Trôû laïi chuyeän oâng Turnbull cuoái cuøng ñaõ thöïc hieän ñöôïc hôn phaân nöûa giaác mô ñôøi ngöôøi cuûa oâng laø ñeán gaàn chöùc vuï Thuû Töôùng UÙc hôn moät chuùt. Vaøi ngaøy sau khi nhaäm chöùc laõnh tuï ñaûng Liberal vaø laõnh tuï ñoái laäp cuûa nöôùc UÙc, oâng Turnbull laøm nhieàu ngöôøi thaát voïng khoâng ít bôûi oâng cho thaáy laäp tröôøng chính trò cuûa oâng vaãn chöa vöõng vaø thua xa oâng Howard. Ñieån hình laø hai chuyeän. Thöù nhaát oâng cho bieát seõ giöõ vöõng laäp tröôøng cuûa ñaûng do ñaùm oâng baùc só Nelson ñeà xuaát laø seõ tranh thuû ñeå giaûm giaù xaêng 5 cents baèng caùch bôùt tieàn thueá

excise ñaùnh vaøo xaêng. Moät laäp tröôøng maø oâng Turnbull hoài tröôùc ñaõ cöïc löïc choáng ñoái, bôûi leõ taát nhieân khi giaûm thueá excise ñeå trôï caáp cho giaù xaêng baùn leû, ngaân quyõ seõ bò thieáu huït haèng tyû ñoâ-la. Chuyeän thöù hai laø chuyeän theå cheá Coäng Hoaø, moät chuyeän oâng Turnbull haèng mô öôùc caùch ñaây gaàn 10 naêm khi oâng laõnh ñaïo Phong Traøo Coäng Hoaø, tranh ñaáu vôùi chính phuû Howard. Nhöng giôø ñaây oâng töø choái lôøi keâu goïi cuûa oâng Rudd sau khi ñöôc caùc ñoàng vieän Töï Do baàu leân thay theá baùc só Brendan Nelson. Chung qui cuõng ôû choã theá cuûa oâng chöa ñöôïc maïnh. Ñôn vò Fairfield baàu laïi gheá ñaïi

bieåu quoác hoäi Luùc baùo baét ñaàu leân khuoân, moät soá

ñôn vò quoác hoäi cuûa Tieåu Bang New South Wales ñöôïc baàu laïi ñaïi bieåu sau khi moät soá ñaïi bieåu töï yù ruùt lui sau khuûng hoaûng chính trò cuûa noäi caùc (cuõ) cuûa oâng Morris Iemma. Caùc ñôn vò ñoù laø Cabramatta, Lakemba, Ryde, vaø Port Macquarie.

Ñaëc bieät ñôn vò Cabramatta - ñaïi bieåu treân 10 naêm qua laø baø Reba Meagher, ngöôøi ñaûng Lao Ñoäng baàu leân thay theá coá ñaïi bieåu John New-man, vaøo naêm 1994, cuõng ñaõ rôøi chính tröôøng vaø gheá ñaïi bieåu naøy cuõng phaûi ñöôïc baàu laïi.

Töï Do - Quoác Gia thaát cöû vaøo cuoái naêm roài, oâng Costello khoâng theøm gaëp hai vôï choàng John vaø Janette Howard nöõa. Heã choã naøo hay tieäc naøo coù oâng hay oâng baø Howard laø khoâng coù Peter Costello. Vaø chính trong quyeån hoài öùc, oâng Peter Costello cuõng khoâng ngaàn ngaïi cho bieát oâng thaáy baø Janette ñaõ coù aûnh höôûng vôùi choàng laø oâng How-ard khoâng ít. Nhaát laø trong chuyeän chính baø Janette Howard ñaõ ngaên caûn, khuyeân oâng Howard ñöøng ruùt lui khoûi chính tröôøng ñeå nhöôøng gheá thuû töôùng laïi cho oâng Costello.

OÂng Costello chæ trích oâng Howard treân nhöõng ñieåm maø nhöõng ai theo doõi chính trò UÙc ñeàu coù theå bieát roõ. Ñoù laø laäp tröôøng cöùng raén cuûa oâng Howard

quan troïng nhaát laø oâng ñaõ hoaøn toaøn khoâng hieåu roõ ñöôïc chính baûn thaân oâng, cuõng nhö (cöïu) thuû töôùng John Howard vaø baø Janette Howard. Trong suoát thôøi gian laøm phoù cho oâng How-ard, ai cuõng bieát laø laäp tröôøng cuûa oâng ñöùng caùch oâng John Howard ñuùng 180 ñoä. Khoâng phaûi oâng John Howard maø baát cöù oâng thuû töôùng naøo cuõng khoâng theå trao gheá thuû töôùng laïi cho oâng Costello, moät phoù töôùng luoân coù laäp tröôøng traùi ngöôïc vôùi mình. Phaàn thöôûng chính yeáu cuûa baát cöù chính trò gia naøo töï coå chí kim vaø baát cöù ôû nôi naøo treân theá giôùi, vaãn laø khi mình rôøi khoûi chính tröôøng, tö töôûng vaø chính saùch cuûa mình seõ vaãn toàn taïi, ít laém laø 5-10 naêm. Hieåu nhö vaäy, ngöôøi UÙc

Phe Lao Ñoäng ñöa ra oâng Nick Lalich moät chính trò gia kyø cöïu cuûa hoäi ñoàng thaønh phoá Fairfield vaø cuõng laø ñöông kim Ñoâ Tröôûng Fairfield.

Phe Liberal laàn ñaàu tieân ñöa ra moät öùng cöû vieân goác Vieät laø baø Dai Le, hieän cö nguï taïi Marrickville. Vaø hi voïng neáu thaéng cöû, baø Ñaïi Leâ seõ laø ñaïi bieåu quoác hoäi Bang NSW ñaàu tieân mang gioøng maùu Vieät.

Khi baùo vaøo nhaø in thì vaãn chöa coù keát quaû chính thöùc, tuy nhieân theo ABC.net qua cuoäc kieåm phieáu sô khôûi keát quaû ñang nghieâng veà oâng Nick Lalich vôùi 20150 phieáu trong khi baø Dai Le chi coù 15245 phieáu treân toång soá 40,100 phieáu ñaõ baàu luoân caû soá phieáu khoâng hôïp leä do baàu hö hoaëc phieáu traéng. (Xem tieáp trang 14)

10 11

Trong khoaûng thôøi gian töø cuoái thaùng 9 cho ñeán cuoái tuaàn leã

ñaàu cuûa thaùng 10 naêm 2008 naøy, caùi gì phaûi ñeán ñaõ ñeán. Ñoù laø côn chaán ñoäng gioáng nhö moät traän ñoäng ñaát cöïc lôùn cuûa rieâng ngaønh taøi chaùnh, maø trung taâm ñoäng ñaát naèm ngay ôû Wall Street taïi New York.

Nhö baát cöù moät traän ñoäng ñaát naøo, nguyeân do ñaàu tieân baét buoäc ñaõ xaûy ra tröôùc ñoù trong moät thôøi gian khaù daøi. Nhöng lyù do gaàn coù theå truy töø vuï khuûng hoaûng tín duïng Sub-prime töùc loái cho vay döôùi-chuaån, ñaõ xaûy ra taïi Myõ trong voøng 2 naêm qua. ÔÛ UÙc loái cho vay gaàn gioáng vôùi sub-prime nhaát thöôøng goïi laø Low-Doc töùc chöùng töø thaáp, coù theå raát thaáp so vôùi ñoøi hoûi thöôøng leä. Nhöng taát nhieân laõi xuaát seõ phaûi cao hôn kieåu cho vay bình thöôøng.

ÔÛ Myõ, phong traøo cho vay sub-prime xaûy ra raàm roä trong khoaûng 5-7 naêm nay. Noù leân nhö moät phong traøo, nhö moät laøn soùng lôùn, bôûi daân Myõ caøng ngaøy caøng ñoâng, chieán tranh choáng

Nhaø baêng vaø nhaát laø caùc cô quan taøi chaùnh (tö) caïnh tranh vôùi nhau thaû cöûa. Thi ñua kieám khaùch cho vay tieàn mua nhaø. Hoï nhaém vaøo ñaùm môùi di daân sang Myõ laäp nghieäp. Töùc khaùch haøng goàm raát nhieàu di daân khoâng bieát raønh tieáng Anh vaø luaät leä taïi Myõ, cuõng nhö thieáu thoán chöùng töø ñeå vay möôïn töø ngaân haøng ñaøng hoaøng theo ñöôøng loái coå ñieån thoâng thöôøng. Cô quan tín duïng khi cho vay tieàn mua nhaø khoâng döïa vaøo ñoàng löông, hay khaû naêng hoaøn traû cuûa khaùch maø laïi nhaém vaøo giaù nhaø ñang vuøn vuït leân cao. Hoï khaù töï tin cho raèng neáu khaùch khoâng ñuû tieàn traû goùp chi vaøo moùn nôï thì khi cô quan tín duïng hay ngaân haøng sieát nhaø, hoï vaãn coù theå lôøi nhö thöôøng bôûi giaù nhaø ñang tieáp tuïc leân cao.

Duø vaäy, neáu cheá ñoä tö baûn chæ coù theá thì cuõng khoâng ñeán noãi xaûy ra khuûng hoaûng toaøn caàu. Khuûng hoaûng xaûy ra laø do ôû hai lyù do khaùc. Thöù nhaát laø chính phuû Myõ töø thôøi toång thoáng Reagan ñaõ cho giaûm bôùt nhieàu thöù luaät leä boù buoäc caùch thöùc laøm vieäc cuûa caùc cô quan tín duïng vaø ngaân haøng. Caùc

vì nôï. Theâm vaøo ñoù laõi xuaát ôû Myõ trong nhieàu naêm qua raát thaáp so vôùi caùc quoác gia khaùc. Ngay caû so vôùi UÙc, laõi xuaát Myõ naèm ôû khoaûng 2.5% trong khi ôû UÙc phaûi khoaûng treân döôùi 7-8%. Thaønh ra ai cuõng thích thieáu nôï ñeå soáng cho ... söôùng theo kieåu Myõ (ôû bieät thöï, ñi xe ñeïp, aên nhaø haøng sang...). Thöù hai laø nöôùc Myõ ôû nhöõng naêm tieàn baïc doài daøo (nhöng khoâng coù nghóa hoï thaät söï giaøu), ngöôøi Myõ ñaõ baøy ra cho toaøn caàu baét chöôùc nhöõng chieâu thöùc laøm aên taøi chaùnh (töùc möôïn ñaàu heo naáu chaùo) do töø nhieàu thöù sö phuï phuø thuûy raát gioûi veà ngaønh taøi chaùnh tung ra. Teân goïi cheá dieãu maáy vò sö phuï naøy sau khi beå maùnh laø “Kyõ Sö veà Taøi Chaùnh”. Ñaïi khaùi, caùi moùn tieàn hoï cho nhieàu gia ñình möôïn ñeå mua nhaø, hoï coù ñöôïc laø nhôø ôû chuyeän hoï ñi vay töø choã khaùc. Roài ñöa theá chaáp chuyeån sang choã khaùc vaø thöù khaùc, baèng nhöõng vaên kieän heát söùc phöùc taïp, do luaät sö caùc haõng lôùn thaûo ra. Tieàn baïc do ñoù chaïy ngöôïc chaïy xuoâi caû chuïc laàn trong moät ngaøy giöõa caùc quoác gia treân theá giôùi vôùi nhau, maø lôïi nhuaän cao nhaát luoân veà tay caùc thaày phuø thuûy kyõ sö taøi chaùnh, vaø caùc toång giaùm ñoác ngaân haøng.

Thöôøng thöôøng tieàn luaân löu laø giöõa caùc coâng ty taøi chaùnh, coâng ty baûo hieåm, caùc ngaân haøng, cô quan tín duïng, caùc coâng ty (quoác doanh vaø tö), ôû khaép nôi treân theá giôùi. Cuõng coù theå choã vay ñoù laø moät tröôøng hoïc, vaø choã cho möôïn laø moät hoäi ñoàng thaønh phoá töø hai quoác gia caùch xa nhau ngaøn daëm. Cho vay cuõng coù nghóa laø cho mua coå ñoâng cuûa coâng ty mình vôùi giaù reû hôn giaù thò tröôøng. Vaø lieân heä giöõa caùc toå chöùc taøi chaùnh vôùi nhau cuõng laø moät khía caïnh quan troïng maø caùc chính trò gia thöôøng reâu rao vôùi ñaïi chuùng laø “toaøn caàu hoùa”. Noùi moät caùch noâm na, theo kieåu kinh teá tö baûn toaøn caàu hieän nay, boán bieån trôû neân anh em moät nhaø. Tieàn baïc cöù chaïy qua chaïy laïi raàm raàm vôùi nhau. Moät khi moät anh xaäp tieäm, nhaát laø Anh Hai Hoa Kyø, thì taát caû caùc thöù huynh ñeä baø con gaàn xa cuõng ñeàu chôùi vôùi nhö nhau.

Khuûng hoaûng döôùi chuaån sub-prime cuõng coù theå ñaõ ñöôïc chaâm ngoøi baèng vieäc kinh teá Myõ bò thoaùi traøo bôûi toán keùm quaù nhieàu trong cuoäc chieán tranh keùo daøi choáng khuûng boá ôû Iraq, Afghanistan, vaø Pakistan. Maëc duø kinh teá Myõ haèng naêm taêng tröôûng vôùi möùc khaù cao laø khoaûng 5%, nhöng möùc nôï cuûa Myõ laïi treøo moät caùi thang cao hôn, gaáp ñoâi vaø gaàn nhö gaáp ba, töùc khoaûng 13% moãi naêm. Soá tieàn thieáu nôï hieän nay cuûa Myõ laø treân $10 trillion (ngaøn tyû, taïm goïi “öùc”) ñoâ la, so vôùi tieàn dö thöøa cuûa Trung Quoác laø khoaûng $1.2 öùc. Nôï naàn choàng chaát thaønh ra ñoàng ñoâ la trôû neân yeáu. Rôi vaøo caùi voøng laån quaån laø khi ñoâ la maát giaù thì

giaù xaêng daàu phaûi traû trôû thaønh nhieàu hôn. Cuõng nhö caùc thöù nôï trang traûi caùc coâng vuï khaùc nhö tieàn lo veà y teá Medicare, tieàn trôï caáp an sinh xaõ hoäi, v.v. Chính phuû Myõ tieáp tuïc vay tieàn xaû laùng, vaø Trung Hoa cuõng nhö caùc nöôùc giaøu veà daàu hoûa ôû Trung Ñoâng, raát vui loøng laøm chuû nôï. Thöôøng baèng caùch mua traùi phieáu cuûa Myõ. Bôûi cho Myõ nôï thì Myõ ñeå cöûa môû cho tieáp tuïc nhaäp khaåu haøng hoaù Trung Quoác ñeå traû nôï. Ngay trong vieäc vay nôï, Myõ cuõng phaûi ñoùng baûo hieåm ôû caùc haõng baûo hieåm lôùn quoác teá, vaø tieàn baûo hieåm Myõ phaûi traû cao hôn tieàn baûo hieåm cuûa moät nöôùc AÂu Chaâu, nhö Ñöùc hay Phaùp, raát nhieàu.

Khi nôï naàn nhieàu quaù thì quoác gia cuõng gioáng nhö ngöôøi thua tieàn saïch tuùi ôû soøng baïc casino hay maùy keùo poker machine. Khoâng ôû ñaâu coøn tieàn cho vay nöõa. Ñaàu tö cho nhöõng coâng trình kinh teá môùi töï nhieân suy giaûm, nhieàu ngöôøi maát vieäc laøm. Roài töø ñoù seõ keùo theo nhanh choùng suïp ñoå ôû thò tröôøng ñòa oác. Tieáp theo, giaù nhaø xuoáng vaø daân chuùng boû thaû loûng khoâng chòu traû hay khoâng ñuû söùc traû laïi tieàn nôï haèng thaùng. Cô quan tín duïng vaø ngaân haøng seõ theo nhau nhaûy vaøo sieát nhaø. Taïo neân moät caùi voøng laån quaån suy thoaùi. Bình quaân trong hai naêm 2007 vaø 2008, soá caên nhaø bò xieát laïi laø 1 trieäu caên moãi naêm. Nhieàu thò traán nhoû ôû Myõ trôû thaønh thò traán ma, töùc coù raát nhieàu nhaø khoâng coøn ngöôøi ôû trong ñoù.

Giaù nhaø ôû Myõ xuoáng theâ thaûm. Xuoáng ñeán noãi coù luùc nhieàu Vieät kieàu coù quoác tòch Myõ ñaõ veà Vieät Nam sinh soáng hay laøm aên, laäp töùc gôûi tieàn veà cho con chaùu ôû Myõ daën mua nhaø duøm. Nhöng theo bieán chuyeån hieän taïi thò tröôøng ñòa oác choã naøo cuõng seõ xuoáng heát. Khoâng cöù gì ôû Myõ. Thò tröôøng ñòa oác ôû Myõ vaø ôû nhieàu nôi treân theá giôùi töø laâu vaãn laø moät thò tröôøng kieåu nuoâi chim cuùt. Giaù caû thöôøng bò thoåi phoàng cao hôn trò giaù thaät raát nhieàu. Toång giaù trò thò tröôøng ñòa oác ôû Myõ maø nhaø baêng hay cô quan tín duïng cho vay leân ñeán $12 öùc töùc 12 ngaøn tyû ñoâ la. Moät con soá khoång loà treû em döôùi 10 tuoåi khoâng theá naøo hình dung noãi. Bình quaân ñoù laø moùn nôï chieám ñeán khoaûng 75% giaù mua baùn khi tröôùc, vaø giaù thaät, tuy raát khoù ñoaùn, nhöng khoâng theå naøo leân ñeán $12 öùc heát. Töùc caùi giaøu ôû Myõ qua tính toaùn ñòa oác baáy laâu nay laø moät thöù “phoàn vinh giaû taïo”, moät thöù boùng ba-loâng caêng phoàng raát deã bò vôõ.

Nöôùc Myõ baét ñaàu bò caïn taøu raùo maùng veà tieàn vay möôïn. Khoâng coøn tieàn hay khoâng coøn chuû nôï naøo coù theå vui veû cho Myõ tieáp tuïc möôïn tieàn laøm aên nöõa. Döôùi möùc ñoä thöïc teá, nhöõng cô quan tín duïng baét buoäc phaûi suïp ñoå ñaàu tieân. Noùi moät caùch noâm na,

thì thí duï moät cô quan tín duïng soáng nhôø ôû möôïn tieàn töø vaøi nguoàn khaùc nhau, vaø laáy lôøi khi cho thieân haï vay tieàn mua nhaø. Ngaøy nay, coù 1 trieäu nhaø daân chuùng boû traû laïi cho cô quan vì tieàn nhaø xuoáng thaáp hôn moùn tieàn möôïn, hay khoâng coøn söùc hay tieàn ñeå traû nôï nöõa. Thaønh ra, cô quan khoâng coøn tieàn voâ. Tieàn ra thì vaãn phaûi traû cho nhöõng choã ñaõ cho mình möôïn tieàn. Khoâng coù tieàn voâ thì chuû nôï khoâng vui,

tröôøng ñòa oác ñi ñeán suïp ñoã. Nhaø baêng vaø toå chöùc taøi chaùnh cuõng bò thua loã, y heät nhö baát cöù moät cuoäc buoân baùn laøm aên naøo.

Thaønh ra, sau khi Bear Stearns roài tieáp theo laø ngaân haøng Northern Rock ôû Anh quoác bò xaäp, taát caû caùc ngaân haøng vaø toå chöùc taøi chaùnh baét ñaàu thaáy laâm nguy vaø heát tieàn cho vay. Caùi shock döõ doäi nhaát, sau moät cuoäc caàm cöï keùo daøi treân 2 naêm, cuoái cuøng ñaõ

khuûng boá coù moøi eâm xuoâi laéng ñoïng, vaø tieàn teä doài daøo do ôû phaùt trieãn kinh teá maõnh lieät taïi nhieàu nôi treân theá giôùi, nhaát laø Trung Quoác, caàn ñeán vieäc “ban phöôùc laønh” cuûa kinh teá Hoa Kyø.

Theâm vaøo ñoù chính quyeàn ñöa maét laøm ngô, bôûi daân chuùng mua nhaø ñöôïc thì ñôõ toán coâng söùc cuûa chính phuû, maø laïi tuyeân truyeàn raát deã. Trong luùc ñoù giaù nhaø ñaát taïi Myõ vuøn vuït leân giaù.

thöù maïng nheän luaät phaùp raøng buoäc hoaït ñoäng tín duïng cuûa moät quoác gia hieän vaãn coøn ñöôïc gaøi raát chaët taïi UÙc, Taân Taây Lan, vaø raát nhieàu nöôùc ôû AÙ Chaâu, trong ñoù coù Trung Quoác vaø Vieät Nam. Chæ coù nöôùc Myõ laø cho xaû laùng tröôùc, bôûi hoï theo chuû nghóa tö baûn thöù thieät con nai vaøng. Noù cuõng raát hôïp vôùi xaõ hoäi Myõ vaø vaên hoaù Myõ. Moät xaõ hoäi ai cuõng soáng vaø laøm vieäc

Ngöôøi mua nhaø ñaàu tieân

ñöôïc taêng tieàn “cho khoâng” töø $7000 leân $14000. Ñoái

vôùi ngöôøi mua hay xaây nhaø

môùi, ñöôïc $21000

vaø baét ñaàu lo chuyeän xin thanh lyù cô quan tín duïng ñoù. Cô quan tín duïng chæ coøn caùch tuyeân boá xaäp tieäm. Nhöng vaãn khoâng yeân. Nhöõng cô quan hay ngaân haøng cho cô quan tín duïng naøy vay tieàn cuõng bò thua loã. Nhöõng moùn tieàn sang tay naøy cuõng ñeàu phaûi ñoùng baûo hieåm. Vaø nhö vaäy haõng baûo hieåm cuõng bò vaï laây. Laây nhö beänh cuùm gaø lan traøn ñeán khaép toaøn caàu.

Ngoâi sao taøi chaùnh ruïng caùnh ñaàu tieân laø coâng ty Bear Stearns, xuïp ñoå vaøo thaùng 3 naêm 2008. Bear Stearns laø moät trong vaøi ngaân haøng ñaàu tö lôùn nhaát cuûa Myõ, ñaõ phaûi chòu traän bôûi ñaõ ñaàu tö khaù nhieàu vaøo thò tröôøng cho vay kieåu subprime. Coâng ty ñaõ baùn laïi cho JPMorgan Chase vôùi giaù beøo laø $10 moät coå phaàn so vôùi giaù cao trong nhieàu thaùng tröôùc laø khoaûng $133 moät share.

Hai cô quan laâm nguy keá tieáp laø hai cô quan tín duïng lôùn nhaát ôû Myõ veà cho vay mua nhaø mang teân Fannie Mae vaø Freddie Mac, hai coâng ty taøi chaùnh sôû höõu khoaûng phaân nöûa (1/2) caùc moùn cho vay theá chaáp ñòa oác taïi Myõ. Hai coâng ty naøy thaät ra ñaõ baét nguoàn laâu ñôøi taïi Myõ ngay döôùi thôøi toång thoáng Carter cuûa ñaûng Daân Chuû, hoaëc Rea-gan (Coäng Hoaø), roài phaùt trieån maïnh meõ döôùi thôøi Daân Chuû cuûa oâng Bill Clinton. Khuûng hoaûng taøi chaùnh toaøn caàu xaûy ra ôû choã nhieàu ngaân haøng cho hai coâng ty taøi chaùnh naøy vay tieàn xaû laùang vaø taïo thaønh theá daây chuyeàn caán nôï laãn nhau.

Khi nhöõng ngöôøi vay tieàn mua nhaø theo kieåu sub-prime khoâng coù tieàn traû nôï cho nhaø baêng baét ñaàu taêng gia, giaù nhaø taát nhieân seõ suy giaûm roài thò

xaûy ra vôùi hai coâng ty Fannie Mae vaø Freddie Mac, vaøo khoaûng ñaàu thaùng 9, vaø chính phuû Myõ baét buoäc phaûi quoác höõu hoaù caû 2 toå chöùc naøy. Theo chöông trình cöùu nguy, chính phuû Myõ (boä ngaân khoá) höaù seõ cho hai ñaïi gia naøy vay moãi nôi $100 tyû ñoâ la, vaø seõ mua ngay moät soá nôï coù theá chaáp trò giaù ñeán $5 tyû ñeå coâng ty coù theå tieáp tuïc hoaït ñoäng. Nhöng theo döï trình, hai coâng ty veà laâu veà daøi seõ phaûi giaûm bôùt moãi naêm 10% soá tieàn ñaàu tö coù theá chaáp xuaát töø ngaân khoá Myõ.

Caùi khoå cuûa cheá ñoä tö baûn vaø luoân caû xaõ hoäi chuû nghóa laø moät khi chính phuû hay nhaø nöôùc nhaûy ra giuùp ñaïi gia naøy thì ñaïi gia khaùc theá naøo cuõng seõ nhaéc laø “sao laïi queân tui”.

Tieáp theo ñoù ngaân haøng ñaàu tö “kyø cöïu” Lehman Bros sau nhieàu thaùng chòu loã laõ vôùi thò tröôøng nôï theá chaáp, cuoái cuøng xin phaù saûn, roài ñöôïc ngaân haøng lôùn Barclays cuûa Anh quoác mua laïi. Ñieåm ñaùng ñeå yù vaøo luùc ñoù laø chaùnh phuû Myõ ñaõ laøm ngô khoâng chòu cöùu ñaùm Lehman Bros. Tieáp theo Lehman laø toå chöùc tö vaán thò tröôøng chöùng khoaùn laø Merrill Lynch, cuõng buoâng tay ñaàu haøng, nhöng ñöôïc ngaân haøng lôùn cuûa Myõ laø Bank of America mua laïi vôùi giaù hôøi ñeå traùnh khuûng hoaûng kinh teá. Nhöng ñaõ quaù muoän.

Phaûn öùng daây chuyeàn baét ñaàu bò kích ñoäng nhanh choùng sau khi Lehman Bros vaø Merrill Lynch bò suïp. Ñaùm chaùy lan ñeán coâng ty baûo hieåm uy tín AIG, moät coâng ty baûo hieåm ñöùng haøng ñaàu trong vieäc baûo hieåm cho caùc thöù vay nôï theá chaáp nhaø cöûa. Bôûi coâng ty baûo hieåm AIG phaûi chi “ñòa” ñeàn buø

12 13

Ngaân haøng Tröõ kim UÙc (RBA) ñaõ laøm moïi ngöôøi ngaïc nhieân khi caét laõi suaát cho vay 1%, hay 100 ñieåm, gaáp ñoâi nhöõng gì chuyeân gia döï tính. Ngaân haøng cho bieát thò tröôøng taøi chaùnh taïi UÙc chaâu ñaõ bieán ñoäng theo chieàu höôùng xaáu ñeán möùc khoù nhaän ra. Keå töø thaùng Naêm naêm 1992 laàn ñaàu tieân laõi suaát ngaân haøng chính thöùc taïi UÙc ñöôïc giaûm maïnh tôùi 100 ñieåm. Tuy nhieân caùc ngaân haøng thöông maïi seõ khoâng giaûm laõi suaát tieàn vay mua nhaø 1% nhö Ngaân haøng Tröõ kim gôïi yù. Hoï noùi chi phí vay möôïn tieàn treân thò tröôøng quoác teá nay taêng hôn tröôùc raát nhieàu. Ñaùp laïi haønh ñoäng caét giaûm laõi suaát cuûa RBA, boán ngaân haøng lôùn nhaát UÙc chaâu noùi hoï seõ giaûm laõi suaát cho vay, loaïi thay ñoåi theo thò tröôøng (variable rate) 80 ñieåm, hay 0.8 %. Coâng ty taøi chaùnh Aussie Home Loans noùi hoï chæ giaûm laõi suaát tieàn vay mua nhaø 75 ñieåm maø thoâi. Ngaân haøng tröõ kim giaûi thích quyeát ñònh caét giaûm laõi suaát laø do kinh teá UÙc ñang böôùc vaøo thôøi kyø taêng tröôûng coù nhieàu ruûi ro ñoái hôn tröôùc, do kinh teá toaøn caàu hieän ñang ngaáp ngheù beân bôø suy thoaùi, trong khi laïm phaùt nhieàu khaû naêng bôùt “noùng” hôn so vôùi tröôùc. Theo chuû tòch Ngaân haøng Tröõ kim UÙc, Glenn Stevens, caùc dieãn tieán baát lôïi treân thò tröôøng taøi chaùnh quoác teá ñaõ khieán Ngaân haøng Tröõ kim phaûi haønh ñoäng, vì gaàn ñaây caùc ngaân haøng thöông maïi baét ñaàu giöõ tieàn khoâng cho nôi khaùc vay sôï bò maát, hoaëc khoù ñoøi. Giaûm laõi suaát cho vay ñaõ kích thích thò tröôøng coá phieáu taïi UÙc chaâu. Ngay sau khi RBA loan baùo quyeát ñònh, chæ soá chöùng khoaùn ASX cuûa UÙc ñaõ taêng 1 phaàn traêm. Tröôùc ñoù chöùng khoaùn UÙc chæ toaøn maøu ñoû, vôùi nhieàu coå phieáu ñi xuoáng. Vaøo luùc 2.53pm (thöù Ba 7/10) chæ soá chuaån S&P/ASX200 taêng 73.9 ñieåm, hay 1.63 phaàn traêm, thaønh 4614.3 ñieåm. Thuû töôùng Kevin Rudd hoan ngheânh quyeát ñònh giaûm laõi suaát cuûa RBA. Theo oâng haønh ñoäng kòp thôøi cuûa Ngaân haøng seõ giuùp duy trì oån ñònh trong heä thoáng taøi chaùnh cuûa UÙc vaø ñöa nöôùc UÙc vöôït qua thôøi gian thöû thaùch.

Lao Ñoäng vaø lôøi höùa giaù thöïc phaåm seõ reû ñi taïi UÙc chaâu

Thaùng tröôùc UÛy hoäi caïnh tranh vaø tieâu thuï UÙc chaâu, ACCC, coâng boá baûn töôøng trình daøy 642 trang veà thò tröôøng baùn leû thöïc phaåm thieát yeáu haøng ngaøy taïi UÙc. Vaø UÛy hoäi ñaõ khai tröông moät website chuyeân theo doõi giaù caû caùc maët haøng moãi gia ñình caàn tôùi haøng ngaøy nhö baùnh mì, tröùng söõa, thòt, caù, rau, cuû. Website so saùnh giaù cuûa 20 maët haøng thieát yeáu taïi 61 vuøng haønh chính cuûa UÙc chaâu. Treân lyù thuyeát ngöôøi tieâu duøng seõ bieát sieâu thò naøo baùn moùn naøo reû nhaát ñeå ñeán ñoù mua, nhö vaäy seõ tieát kieäm ñöôïc tieàn chôï. Nhöng thöïc teá laïi khoâng dieãn ra nhö

vaäy. Thò tröôøng taïp hoùa, haøng khoâ taïi UÙc coù trò giaù tôùi $70 tyû moät naêm. Trung bình moãi gia ñình boû ra töø 12 tôùi 14 phaàn traêm thu nhaäp (sau thueá) vaøo caùc khoaûn chôï buùa haøng tuaàn. Trong möôøi naêm trôû laïi ñaây nhu yeáu phaåm thieát yeáu ñaõ taêng nhanh hôn chæ soá laïm phaùt, vaø taêng nhanh nhaát trong caùc nöôùc phöông Taây. Caùc maët haøng taêng giaù nhieàu nhaát laïi laø nhöõng thöù tieâu duøng thieát yeáu haøng ngaøy nhö rau traùi, tröùng, baùnh mì, söõa, vaø pho mai. Keå töø naêm 2006 chi phí mua thöïc phaåm haøng ngaøy ñaõ taêng 5.2 phaàn traêm, trong khi laïm phaùt chæ ôû möùc 3.1 phaàn traêm. Tröôùc nhöõng nghi ngôø sieâu thò UÙc “moùc tuùi” ngöôøi tieâu duøng, chính phuû Rudd trao quyeàn cho UÛy hoäi caïnh tranh vaø tieâu duøng UÙc chaâu, ACCC, môû cuoäc ñieàu tra toaøn dieän veà thò tröôøng baùn leû nhu yeáu phaåm taïi UÙc chaâu. Caùc khía caïnh ACCC muoán tìm hieåu ñoù laø phaân lôøi cuûa hai ñaïi sieâu thò Coles vaø Woolworths laø bao nhieâu, noâng gia coù bò eùp giaù khi baùn saûn phaåm cho sieâu thò hay khoâng. Taïi sao thöïc phaåm laïi taêng giaù nhanh hôn laïm phaùt, do hai sieâu thò lôùn cuûa UÙc naém quyeàn thao tuùng thò tröôøng? Hay thò tröôøng baùn leû cuûa UÙc tính caïnh tranh chöa cao? Sau saùu thaùng ñieàu tra baûn phuùc trình cuûa ACCC noùi raèng heä thoáng sieâu thò taïi UÙc chaâu coù tính caïnh tranh vaø hoaït ñoäng khaù coâng baèng. Ngöôøi tieâu thuï UÙc chaâu khoâng bò hai ñaïi gia baùn leû “moùc tuùi”. Veà phaân lôøi, baûn phuùc trình noùi trong naêm naêm qua, laø luùc vaät giaù taêng ñeàu ñeàu taïi UÙc, Coles vaø Wool-worths chæ kieám ñöôïc coù naêm xu trong moät ñoàng baïc lôøi. 95 xu coøn laïi bò caùc ruûi ro khaùc laáy ñi nhö baõo luït, kieåm dòch ngaët ngheøo, giaù löông thöïc gia taêng treân thò tröôøng theá giôùi. Vaø thay ñoåi veà tyû giaù hoái ñoaùi giöõa ñoàng UÙc

kim vôùi caùc ñoàng tieàn khaùc. Xe hôi nhaäp caûng reû hôn trong naêm

2010 Töø nay cho ñeán 2020 caùc haõng raùp

xe hôi taïi UÙc seõ ñöôïc chính phuû taøi trôï $3.5 tyû ñoàng, ñeå ñoåi laïi vieäc hoï chaáp nhaän giaûm thueá nhaäp caûng xe hôi xuoáng coøn 5 phaàn traêm, töø naêm 2010 trôû ñi. Ñaây laø hai ñieåm chính trong baûn töôøng trình veà kyõ ngheä xe hôi UÙc chaâu do chính phuû Rudd ñaët haøng. Phuùc trình veà töông lai coâng ngheä xe hôi do cöïu thuû hieán Victoria Steve Bracks chaáp buùt khuyeân Can-berra khoâng neân nghe theo khaån caàu cuûa haõng xe hôi, nghieäp ñoaøn vaø chính phuû tieåu bang nhaèm duy trì möùc thueá cao ñaùnh voâ xe nhaäp caûng. Bracks keâu goïi chính phuû neân giöõ ñuùng keá hoaïch giaûm thueá ñoái vôùi haøng ngoaïi töø 10 phaàn traêm nhö hieän nay, xuoáng coøn 5 phaàn traêm vaøo naêm 2010. Giaù thaønh moãi chieác xe nhaäp caûng khi ñoù seõ reû ñi töø $1500 cho ñeán $2000 ñoàng. OÂng Bracks ñeà nghò chính phuû thöïc hieän keá hoaïch hoã trôï taøi chaùnh cho coâng ngheä xe hôi döôùi teân goïi “Keá hoaïch trôï giuùp xe UÙc tham gia thò tröôøng theá giôùi”. Theo keá hoaïch naøy trong giai ñoaïn 2010 ñeán 2015 Canberra seõ hoã trôï cho caùc haõng xe $1.5 tyû ñoàng. Giai ñoaïn sau, töø 2016 ñeán 2020 seõ coù theâm 1 tyû ñoàng nöõa nhaèm giuùp xe hôi laøm töø UÙc caïnh tranh vaø xuaát caûng ra thò tröôøng theá giôùi. Sau naêm 2020 seõ khoâng coøn khoaûn trôï giuùp taøi chaùnh naøo cuûa chính phuû daønh cho haõng xe. Tin môùi nhaát cho thaáy chính phuû Rudd höùa seõ xem xeùt nghieâm tuùc baûn phuùc trình cuûa oâng Bracks. Canberra noùi hoï seõ loan baùo chính saùch môùi ñoái vôùi coâng ngheä xe hôi UÙc chaâu trong thôøi gian gaàn. Tröôùc ñaây döôùi thôøi chính phuû Howard, quoác hoäi ñaõ thoâng

qua keá hoaïch trôï giuùp coâng ngheä xe hôi UÙc 1 tyû ñoàng, trong naêm naêm, töø 2010 ñeán 2015. Soá tieàn naøy coù theå taêng theâm neáu chính phuû Rudd nghe theo ñeà nghò caûi toå cuûa Bracks. OÂng Bracks muoán Quyõ nghieân cöùu xe hôi saïch, trò giaù $500 trieäu UÙc kim, yù töôûng cuûa Lao Ñoäng, neân baét ñaàu trong naêm 2009, vaø muoán ngaân khoaûn naøy taêng gaáp ñoâi thaønh 1 tyû ñoàng. Ngaân saùch ñaàu tieân cuûa Lao Ñoäng coâng boá vaøo giöõa thaùng Naêm vöøa qua daønh ra 500 trieäu ñoàng ñeå giuùp caùc haõng laøm phuï tuøng vaø raùp xe hôi cheá ra phöông tieän ñi laïi thaân thieän vôùi moâi tröôøng. Neáu nhö chöông trình naøy thaønh coâng, oâng Bracks muoán chính phuû taêng gaáp ñoâi tieàn trôï giuùp caùc cô sôû coù saùng kieán laøm xe “xanh”, xe saïch, coi ñaây laø vuõ khí caïnh tranh cuûa coâng ngheä xe hôi UÙc trong töông lai.

Tieàn tieát kieäm gôûi ôû ngaân haøng ñeå aên trôï caáp deã hôn

Haøng ngaøn noâng gia UÙc chaâu hieän ñang laõnh ñeàu ñeàu tieàn trôï giuùp nhaø noâng gaëp haïn haùn. Ñaây laø tieàn thueá cuûa daân. Duø tröôùc ñaây, vaøo luùc muøa maøng thaønh ñaït, nhöõng ngöôøi naøy ñaõ ñem tieàn ñi gôûi ôû moät taøi khoaûn tieát kieäm khaùc, theo “khuyeân nhuû” cuûa chính phuû Howard. Hoäi ñoàng coá vaán chính saùch noâng thoân cuûa chính phuû Rudd, National Rural Advisory Council (NRAC), cho hay keá hoaïch trôï giuùp noâng gia bò keït trong caûnh haïn haùn traàm troïng chæ caøng khuyeán khích nhöõng ngöôøi naøy soáng döïa vaøo trôï caáp. Thay vì tìm caùch thay ñoåi loái soáng vaø caùch troàng caáy ñeå taïo ra saûn phaåm noâng nghieäp phuø hôïp vôùi ñieàu kieän khí haäu khoâ haïn sau naøy. Trong baûn phuùc trình cuûa NRAC ñeä trình chính phuû Rudd, nghieân cöùu gia coù nhaéc ñeán tröôøng hôïp noâng gia Rod Back soáng taïi Taây Nam tieåu bang Queensland. OÂng Back soáng ôû khu vöïc haïn haùn khaù naëng, tuy nhieân khoâng nhaän ñöôïc trôï giuùp haïn haùn cuûa Canberra vì oâng Back vaø vôï cuûa oâng coù thu nhaäp hôn $20,000 ñoàng moät naêm, khi hai ngöôøi ñi laøm vieäc ngoaøi noâng traïi cuûa hoï. OÂng Back, 50 tuoåi, laøm taøi xeá xe taûi ôû Roma. Trong khi vôï oâng, Margaret, laøm y taù. Nhö vaäy trong khi hai oâng baø Back laøm vieäc, caùc noâng gia khaùc cuøng vuøng vôùi oâng, ngoài ngöûa tay aên trôï caáp, loaïi hoaøn caûnh ñaëc bieät cuûa chính phuû. Tieàn naøy gioáng nhö trôï caáp thaát nghieäp cuûa CentreLink vaäy. Chính phuû Rudd ñang ñeå yù tôùi loã hoång trong caùch chi traû trôï caáp daønh cho noâng gia ôû trong hoaøn caûnh ñaëc bieät khoù khaên. Ñoù laø moät soá noâng gia tröôùc ñoù laøm aên ñöôïc, coù tieàn vaø hoï ñem ñi gôûi ôû caùc tröông muïc tieát kieäm daønh cho thoân queâ, kieåu Farm Management Deposit Accounts. Tuy nhieân hoï vaãn laøm ñôn ñeå xin trôï caáp toaøn phaàn veà giuùp ñôõ noâng gia taïi caùc vuøng haïn haùn nghieâm

troïng. Caùc tröông muïc tieát kieäm daønh cho thoân queâ, hình thaønh thôøi chính phuû Howard hoài 1999, trao cho noâng gia quyeàn mieãn thueá neáu nhö hoï gôûi tieàn thu ñöôïc qua vuï muøa thu hoaïch luùc möa thuaän gioù hoøa ñeå mang ra xaøi khi trôøi traùi naéng trôû giôøi, saûn xuaát ñình ñoán. Nhö vuï haïn haùn theá kyû vöøa qua vaäy.

Haõng Cadbury thu hoài keïo chocolate taïi UÙc

Coâng ty baùnh keïo vaø nöôùc giaûi khaùt Cadbury, moät trong nhöõng ñaïi gia lôùn treân thò tröôøng thöïc phaåm snack taïi UÙc chaâu vöøa ra leänh thu hoài moät loaïi keïo chocolate baøy baùn töø sieâu thò UÙc. Lyù do: ñeå baûo veä khaùch haøng tröôùc vuï söõa nhieãm ñoäc ñang lan roäng taïi Trung Quoác. Caùc tieäm baùn leû treân toaøn quoác ñöôïc yeâu caàu deïp caùc goùi keïo hieäu Cadbury Eclairs ra khoûi quaày baùn, trong luùc coâng ty chuaån bò coâng boá

54,000 treû em taïi Trung Quoác nhaäp vieän, boán em bò thieät maïng, haøng traêm em hieän ñang ñieàu trò taïi nhaø thöông. Phaùt ngoân nhaân cuûa Cadbury, Daniel Ellis, noùi: “Ñaây hoaøn toaøn laø moät vieäc laøm töï nguyeän, chuùng toâi laøm ñeå baûo veä söùc khoûe ngöôøi tieâu duøng.” OÂng noùi theâm: “Bôûi vì loaïi keïo naøy laøm töø Trung Quoác cho neân chuùng toâi thaän troïng. Hieän chuùng toâi ñang mang maãu ñi thöû ñeå coù keát luaän moät caùch chính xaùc. Chuùng toâi khoâng muoán ñuøa giôõn vôùi söùc khoûe cuûa ngöôøi tieâu duøng.” Caùc coâng ty, cöûa tieäm baùn leû nhaän ñöôïc yeâu caàu hoï phaûi deïp toaøn boä caùc goùi keïo Cadbury Eclairs loaïi 180 gr. OÂng Ellis noùi quyeát ñònh naøy khoâng aûnh höôûng ñeán keïo Pascal Eclairs, vì keïo naøy Cadbury laøm töø UÙc. Thu hoài saûn phaåm taïi UÙc laø moät phaàn cuûa haønh ñoäng roäng lôùn hôn trong vuøng AÙ chaâu Thaùi Bình Döông cuûa Cadbury, vaø trong cuøng ngaøy, haõng loan baùo thu hoài caû thaåy 14 saûn phaåm laøm töø Trung Quoác, trong ñoù coù loaïi keïo Eclairs vöøa bò deïp taïi UÙc. Keïo chocolate loaïi naøy cuõng ñöôïc baùn taïi Ñaøi Loan, Trung Quoác vaø Hoàng Koâng. Keå töø khi vuï söõa nhieãm ñoäc chaát taïi Trung Quoác xaûy ra ñaàu thaùng, ngaøy caøng coù theâm saûn phaåm thöïc phaåm vaø baùnh keïo laøm töø Trung Quoác bò thu hoài, hay khoâng cho baøy baùn taïi cöûa haøng baùn leû, ôû nhieàu nöôùc treân theá giôùi. Moät soá traïi boø söõa taïi Trung Quoác ñaõ troän chaát melamine, thöôøng ñöôïc duøng trong vieäc eùp nhöïa, vaøo söõa ñaõ hoøa loaõng baèng nöôùc, ñeå cho coù caûm giaùc giaû taïo laø söõa naøy coù ñoä ñaïm cao.

Medicare khoâng taêng trôï giuùp, tieàn chuïp quang tuyeán ngaøy caøng

maéc hôn Hieän nay moãi khi beänh nhaân NSW ñi

chuïp X-ray hay chuïp caét lôùp ña chieàu (scan), soá tieàn hoï phaûi boû ra laø $138 ñoàng. Lyù do soá tieàn Medicare hoaøn traû ñaõ khoâng thay ñoåi trong 10 naêm qua. Trong khi chi phí chuïp hình gia

leänh caám phaân phoái saûn phaåm keïo duy nhaát laøm töø Trung Quoác. Cho ñeán nay ngöôøi ta chöa roõ lieäu keïo Cad-bury Eclairs coù dính ñeán söõa Trung Quoác nhieãm ñoäc chaát melamine hay khoâng. Melamine laø hoaït chaát coâng nghieäp, ñoäc tính cao, nhöng ñöôïc haõng söõa Trung Quoác troän voâ ñeå naâng cao haøm löôïng ñaïm. Chaát naøy ñaõ laøm cho

Tôùi naêm 20010 xe nhaäp caûng nhö Honda seõ reû hôn do thueá xuaát haï

14 15

taêng theo töøng giai ñoaïn. Khoaûn tieàn beänh nhaân phaûi boû ra quaù lôùn ñeán möùc chính phuû lieân bang ñang phaûi xem laïi vieäc taøi trôï cho chuïp ñieän duøng theû Medicare. Moät baûn töôøng trình noäp cho UÛy hoäi caûi caùch Y teá vaø Nhaø thöông, Health and Hospitals Reform Commis-sion, cho thaáy so vôùi 10 naêm tröôùc ñaây Canberra ñang bôùt tieàn hoaøn traû beänh nhaân chuïp ñieän 57 phaàn traêm. Beänh nhaân, khoâng ngoaøi ai khaùc, hieän ñang bò “luûng tuùi” khi coù vieäc caàn nhôø ñeán chuïp X Ray. Hieäp hoäi Chuïp hình Y khoa UÙc chaâu noùi so vôùi 10 naêm tröôùc ñaây beänh nhaân ñang phaûi traû tieàn gaáp ñoâi. Ñaõ theá laïi coù theâm kyõ thuaät môùi ra ñôøi, baùc só yeâu caàu beänh nhaân ñi chuïp quang tuyeán nhieàu hôn tröôùc, ñeå hoï coù theå chuaån ñoaùn beänh chính xaùc hôn. Cho tôùi nay chæ coù 64 phaàn traêm soá vuï chuïp quang tuyeán laø traû ñöôïc qua theû Medicare. Trong khi ñoù theû naøy traû ñöôïc tôùi 78 phaàn traêm dòch vuï taïi phoøng maïch baùc só. Trong moät soá tröôøng hôïp, ngay caû ngöôøi cao nieân buoäc phaûi boû tieàn ra thì môùi ñöôïc cho chuïp caét lôùp ba chieàu. Phaùt ngoân nhaân cho boä tröôûng y teá lieân bang Nicola Roxon noùi chính phuû hieän ñang xem laïi caùc bieän phaùp giuùp ñôõ beänh nhaân trong lónh vöïc chuïp chieáu quang tuyeán trong töông lai. Chuïp quang tuyeán caét lôùp loaïi MRI hieän coù chi phí ñaét nhaát. Trung bình beänh nhaân traû $138 ñoàng, vaø chæ 52 phaàn traêm loaïi dòch vuï naøy nhaän traû (moät phaàn) qua theû Medi-care. Hieäp hoäi Chuïp hình Y khoa UÙc chaâu ñaõ trình cho UÛy hoäi caûi caùch Y teá vaø Nhaø thöông baûng chieát tính chi phí, trong ñoù coù theå thaáy beänh nhaân ngaøy caøng phaûi boû tieàn nhieàu hôn ñoái vôùi vieäc chuïp quang tuyeán vì trôï caáp Medicare giaäm chaân taïi choã trong nhieàu naêm qua. Chính phuû Rudd maát $3 tyû ñoàng

do chöùng khoaùn ñaïi haï giaù Chính phuû Rudd ñang ñöùng tröôùc

tình theá khoâng vui ñoù laø hoï coù theå seõ maát 3 tyû ñoàng vì khuûng hoaûng tín duïng toaøn caàu vaø thò tröôûng coå phieáu suït giaù theâ thaûm. Ñaây laø tieàn thueá ñaùnh

treân lôïi töùc cuûa vieäc buoân baùn coå phieáu. (capital gains tax) Moät boä tröôûng trong chính phuû Rudd cho baùo Sydney Morning Herald hay soá tieàn 3 tyû naøy laø quaù lôùn, ñöùng ñaàu trong taát caû nhöõng gì veà maát maùt nguoàn thu trong naêm qua. Hoài thaùng Naêm, khi coâng boá baûn ngaân saùch lieân bang, toång tröôûng Ngaân khoá Swan ñaõ döï tính ngaân saùch quoác gia seõ khoâng thu ñöôïc $3.8

Medicare Australia xem laïi taêng theâm tieàn hoaøn cho nhöõng ngöôøi phaûi ñi chuïp x-ray, vì chi phí ñaõ gia taêng ñaùng keå

tyû ñoàng do thò tröôøng nhaø ñaát vaø coå phieáu xuoáng giaù. Ngay sau ñoù laø cuoäc khuûng hoaûng tín duïng toaøn caàu, vaø hieän giôø chính phuû Rudd ñang nhaåm tính hoï seõ bò maát theâm 3 tyû ñoàng nöõa. Keå töø khi baûn ngaân saùch coâng boá (ngaøy 13/5), tình hình kinh teá theá giôùi trôû ñi xaáu hôn nhieàu. Chæ soá chöùng khoaùn chính cuûa UÙc, The All Ordinaries In-dex, ñaõ maát ñi 1200 ñieåm, caùc loaïi coå phieáu maát giaù khoaûng 20 phaàn traêm. Trong cuoäc hoïp caùc thuû hieán tieåu bang toå chöùc taïi Perh hoâm thöù Naêm (2/10), thuû töôùng Kevin Rudd caûnh baùo roái ren treân thò tröôøng taøi chính theá giôùi seõ laøm cho taêng tröôûng taïi UÙc chaâu chaäm laïi vaø laøm cho chính phuû maát ñi moät soá nguoàn thu. Hieän nay chính phuû chöa ñöa ra döï ñoaùn lieân quan ñeán nguoàn thu bò maát trong naêm 2008-09. Trong baûn ngaân saùch thaùng Naêm, chính phuû coù noùi ñeán thaëng dö ngaân saùch naêm nay cuûa UÙc chaâu laø $21.7 tyû ñoàng. Trong hoà sô veà chi tieâu quoác gia coâng boá trong thaùng Möôøi Moät tôùi, ngöôøi ta seõ bieát ñöôïc thaëng dö cuûa UÙc ñeán nay coøn bao nhieâu. Phaùi vieân döï ñoaùn trong hoaøn caûnh kinh teá aûm ñaïm nhö baây giôø, thaät khoù cho chính phuû ñöa ra caùc chöông trình chi tieâu môùi naøo, vì gaàn ñaây Canberra coù noùi raèng hoï muoán giöõ thaëng dö ôû möùc cao ñeå laøm vuõ khí choáng suy traàm kinh teá, moät khi aûnh höôûng cuûa suy thoaùi toaøn caàu lan ñeán UÙc.

Phaïm Khieâm

Quoác Hoäi UÙc baây giôø môùi thaät söï laøm vieäc

Töø thaùng 7 naêm nay, thöôïng vieän UÙc baét ñaàu coù nhöõng khuoân maët môùi. Ñoù laø nhöõng thöôïng nghò só do daân baàu leân vaøo kyø toång tuyeån cöû vöøa roài, theo kieåu baàu laïi chæ phaân nöûa soá thöôïng nghò só cho nhieäm kyø 6 naêm.

Thöôïng Nghò Vieän UÙc maëc duø khoâng coù thaûo luaän tröïc tieáp veà caùc döï aùn luaät nhö ôû Haï Vieän, nhöng laïi laø nôi cuoái cuøng döï aùn luaät phaûi ñöôïc thoâng qua môùi trôû thaønh “ñaïo luaät” ñöôïc. Caùi hay cuûa cöû tri UÙc trong maáy chuïc naêm nay laø luùc naøo hoï cuõng “gaøi” vaøo Thöôïng Vieän nhöõng thöôïng nghò só thuoäc thaønh phaàn thöù 3, ñeå hai ñaûng chính khoâng theå laøm möa laøm gioù hoaëc muoán laøm ra luaät naøo thì laøm. Vaø hieän nay thaønh phaàn thöù 3 naøy bao goàm 5 thöôïng nghò só thuoäc ñaûng Xanh (Green), tns Steve Fielding thuoäc ñaûng Family First (Gia-Ñình Tröôùc Heát), vaø tns Nick Xenophon, ñoäc laäp, töùc khoâng thuoäc ñaûng naøo.

Nhöõng döï aùn luaät saép tôùi ñöôïc ñöa ra quoác hoäi seõ raát ngoaïn muïc, raát caàn ñeán nhöõng thöôïng nghò só thuoäc thaønh phaàn thöù 3, bao goàm nhöõng söï vieäc cöïc kyø quan troïng cho ngöôøi daân UÙc nhö: taøi trôï cho vieäc baûo sanh (töùc ngöôøi meï khi sinh con ñöôïc taøi trôï tieáp khi taïm nghæ vieäc laøm), taêng tieàn trôï caáp cao nieân, khí phun nhaø kính, luaät leä lao ñoäng, v.v.

Trong khi ñoù, caû nöôùc UÙc cuõng nhö khaép nôi treân theá giôùi ñeàu gaàn nhö ngheït thôû tröôùc khuûng hoaõng kinh teá taïi Hoa Kyø. Xaêng daàu, thi tröôøng ñòa oác, thò tröôøng chöùng khoaùn ñeàu giaûm. Ñoàng ñoâ-la UÙc vaø Taân Taây Lan cuõng xuoáng luoân, bôûi theá giôùi vaø nöôùc Myõ raát caàn ñoâ-la Myõ, phaàn lôùn laø ñeå trang traõi nôï naàn vaø bôm vaøo thò tröôøng taøi chaùnh Myõ hieän ñang bò xuaát huyeát traàm troïng.

Do ñoù naïn laïm phaùt taïi UÙc vaø nhieàu nôi treân theá giôùi baét ñaàu chaäm laïi hay giaûm xuoáng. Töø ñoù daân UÙc troâng chôø ngaân haøng trung öông caét giaûm laõi xuaát ñeå cöùu nguy kinh teá gia ñình.

Phe Liberal cuûa oâng Malcolm Turn-bull ñöôïc dòp chæ trích chính phuû ñaõ quaù thaän troïng khoâng laøm aùp löïc nhaø baêng tieát giaûm laõi xuaát.

Tuy vaäy vaøo giôø choùt ngaân haøng trung öông ñaõ giaûm laõi xuaát xuoáng 1%, moät con soá heát söùc lôùn vaø baát ngôø ñoái vôùi moïi ngöôøi. Tuy nhieân caùc ngaân haøng tö vaãn “aên chaën” 0.2% vaø chæ chuyeàn ñeán daân chuùng möùc giaûm laø 0.8%. Duø vaäy daân chuùng cuõng ñôõ khoå trong côn khoù khaên hieän taïi.

Moät khung caûnh môùi mang hình aûnh giaây thaét löng baùn chaïy nhö toâm töôi ôû chôï, hieän ñaõ baét ñaàu.

Phaïm Laâm

Chuyeän vôï, chuyeän choàng Moät oâng ñeán gaëp baùc só vì beänh

maát nguû. Baùc só khaùm kyõ nhöng khoâng thaáy coù vaán ñeà gì neân chæ khuyeân:

-Toát nhaát laø buoåi toái oâng khoâng neân mang nhöõng raéc roái trong cuoäc soáng theo leân giöôøng nöõa!

- Nhöng maø vôï toâi khoâng chòu nguû moät mình, thöa baùc só!

cho caùc thaát thoaùt veà theá chaáp ñòa oác nay ñaõ trôû thaønh giaù beøo, AIG cuõng bò chaùy theo. Ñeán luùc naøy chính phuû Myõ môùi thaáy nguy cô, vaø laäp töùc bôm $US85 trieäu ñeå traùnh cho AIG khoûi bò chaùy ruïi. Roài moät tuaàn leã sau ñeán phieân nhaø baêng Washington Mutual, ñöôïc chính phuû giuùp baùn cho toå chöùc JPMorgan Chase. Tieáp theo ñoù hai ngaân haøng thöông maïi coù maët khaép nôi treân theá giôùi laø Goldman Sachs vaø Morgan Stanley bò tieáp thu chuyeån thaønh ngaân haøng trôn ñeå ñöôïc chính phuû doøm chöøng vaø trôï giuùp.

Chính phuû Myõ ñeà ra phöông aùn kieám $700 tyû ñeå bôm vaøo caùc heä thoáng ngaân haøng vaø tín duïng trong nöôùc ñeå cöùu nguy. Nhöng luùc ñoù côn hoaû hoaïn taøi chaùnh ñaõ lan traøn khaép toaøn caàu, vaø quoác hoäi Myõ ôû vaøo muøa baàu cöû, trong ñôït yeâu caàu ñaàu tieân, ñaõ baùc boû yeâu caàu duøng $700 tyû ñeå chöõa chaùy cuûa oâng toång thoáng George W. Bush vaø boä tröôûng ngaân khoá Henry Paulson.

Nhöng côn hoaû hoaïn kinh teá taøi chaùnh toaøn caàu vaãn tieáp tuïc hoaønh haønh vaø sau cuøng, vôùi söï ñoàng thuaän cuûa hai öùng cöû vieân tonton laø John McCain vaø Barack Obama, vaøo ngaøy 3 thaùng 10, quoác hoäi Myõ ñaõ bieåu quyeát chaáp thuaän giaûi phaùp cöùu nguy $700 tyû cho ngaønh taøi chaùnh tín duïng Myõ.

Trong khi ñoù, neàn taøi chaùnh vaø kinh teá toaøn caàu laàn löôït bò aûnh höôûng laâm nguy, ñieån hình laø söï xuïp ñoå xuoáng giaù to taùt cuûa gaàn nhö taát caû caùc thò tröôøng chöùng khoaùn khaép nôi treân theá giôùi. Nhaát laø AÂu Chaâu vaø khoái Myõ Chaâu La Tinh, cuõng nhö Nhaät Baûn, töùc nhöõng quoác gia coù lieân heä maäu dòch thöông maïi vaø taøi chaùnh maät thieát vôùi Hoa Kyø. Nguy nhaát laø Anh quoác vaø AÂu Chaâu. Nhieàu ngaân haøng ôû AÂu Chaâu nhaát laø Ñöùc, Phaùp, YÙ, Haø Lan, Bæ, Ñan Maïch, Nga, vaø xöù Baêng quoác Iceland bò khoán ñoán vaø caàn ñeán nhaø nöôùc bôm tieàn vaøo cöùu nguy. Baèng caùch thoâng thöôøng nhaát laø mua coå phieáu cuûa caùc toå chöùc taøi chaùnh naøy- töùc quoác höõu hoaù traù hình. Toäi nghieäp nhaát laø xöù Iceland (Baêng quoác), bôûi taïi xöù naøy tröõ kim (hay tieàn doanh thöông) ôû ngaân haøng cao hôn toång saûn löôïng quoác gia, neân baùo chí loan tin xöù naøy coù theå bò phaù saûn. Trong khi ñoù thò tröôøng chöùng khoaùn toaøn caàu leân xuoáng raát baát thöôøng vaø khi xuoáng thì raát traàm troïng vaø xuoáng nhanh nhaát kyû luïc trong voøng vaøi chuïc naêm qua. Toaøn caàu thaát thoaùt haèng traêm tyû ñoâ la trong voøng 24 giôø laø chuyeän thöôøng. Quyõ höu trí cuûa moïi ngöôøi maát ñi khoaûng 20% trong voøng vaøi tuaàn, bôûi quyõ höu trí thöôøng phaàn lôùn ñaàu tö vaøo thò tröôøng chöùng khoaùn.

Tieáp theo, chính phuû UÙc keâu ñoàng baøo haõy bình tónh bôûi nöôùc UÙc coù: (i)

thaëng dö tieàn trong taøi khoaù, (ii) laõi xuaát coøn cao ñeå coù theå keùo xuoáng kích ñoäng kinh teá; (iii) heä thoáng taøi chaùnh ngaân haøng UÙc raát cöùng cöïa (gioáng nhö caùc nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa), vaø 4 ngaân haøng lôùn cuûa UÙc (ANZ, Westpac, Com-monwealth, NAB) naèm trong 20 ngaân haøng ngon laønh nhaát theá giôùi ñöôïc tieâu chuaån cao AA. Duø vaäy côn hoaû hoaïn cuõng ñaõ baét ñaàu chaùy sang UÙc, phaûn aùnh qua thò tröôøng chöùng khoaùn leân xuoáng döõ doäi. Thöôøng xuoáng nhieàu hôn leân. Vaø khi xuoáng thì xuoáng döõ doäi nhaát trong voøng maáy möôi naêm qua. Theâm vaøo ñoù caùc toå chöùc taøi chaùnh phi-ngaân-haøng cho vay mua nhaø ôû UÙc cuõng caïn heát voán ñeå coù theå toàn taïi qua côn ngaët ngheøo. Do ñoù chính phuû oâng Rudd laäp töùc höaù bôm $4 tyû vaøo caùc coâng ty phi-ngaân-haøng naøy, roài sau ñoù naâng leân $8 tyû.

lôùn cuûa neàn kinh teá UÙc, cao gaàn baèng toång saûn löôïng quoác noäi UÙc (khoaûng treân $750 tyû).

AÂu Chaâu luøi veà theá thoaùi traøo kinh teá, taïm goïi taét laø “thoaùi kinh”. Nhaät cuõng vaäy. Myõ thì cöù lôøn vôøn nhöng chöa chính thöùc bò thoaùi kinh (cho maõi ñeán ngaøy 15 thaùng 10 khi moät chuyeân vieân caáp cao ngaân haøng Myõ tuyeân boá laø Myõ ñaõ rôi vaøo voøng thoaùi kinh). Nöôùc Myõ ñoái dieän vôùi 1 töông lai khoâng maáy saùng suûa nhaát laø vôùi kyø baàu cöû toång thoáng ñeán gaàn, mang khaù nhieàu maøu saéc chöa heà coù töø tröôùc ñeán giôø. Toång tröôûng kinh teá vaø thoáng ñoác ngaân haøng trung öông caùc nöôùc thuoäc khoái G7 (Myõ, Nhaät, Anh, Ñöùc, Phaùp, Canada, vaø YÙ) khaån caáp hoäi hoïp taïi Hoa Kyø vaø ñoàng loaït theo kieåu UÙc haï laõi xuaát trung öông, cuõng nhö ñoàng yù nhaát trí hôïp taùc laøm vieäc chung vôùi nhau.

Trong khi ñoù, chính phuû UÙc trieäu hoài toång tröôûng Wayne Swan ñang ñi hoïp taïi Myõ trôû veà nöôùc gaáp vaø roài chieàu ngaøy 15 thaùng 10 oâng thuû töôùng Kevin Rudd leân Tivi hieäu trieäu quoác daân cho bieát ñeå phoøng thuû an ninh veà kinh teá chính phuû oâng ñaõ quyeát ñònh thaùo tieàn thaëng dö taøi khoaù moät khoaûn $10.4 tyû ñoâ la - taëng rieâng cho daân chuùng UÙc ñeå giöõ boä maùy kinh teá chaïy tieáp - vaø traùnh naïn thoaùi kinh, gaây ra haäu quaû khoâng löôøng ñöôïc (nhaát laø thaát nghieäp). Bieän phaùp oâng Rudd mang maøu saéc xaõ hoäi, töùc thay vì bôm tieàn cho caùc kyõ sö taøi chaùnh nhö beân Myõ, oâng ñöa tieàn cho daân chuùng, keâu daân chuùng tieâu xaøi tieáp, ñöøng ñeå boä maùy kinh teá ngöøng hoaït ñoäng. Toùm taét:

- Giôùi cao nieân: ñoäc thaân ñöôïc $1400. Caëp vôï choàng: $2100. Khoaûn tieàn naøy cuõng aùp duïng cho giôùi “cöïu quaân nhaân”.

- Nhöõng ngöôøi caàn ngöôøi khaùc chaêm soùc ñöôïc $1000 trôï caáp

- Ngöôøi mua nhaø ñaàu tieân: Taêng tieàn “cho khoâng” töø $7000 leân $14000. Ñoái vôùi ngöôøi mua hay xaây nhaø môùi, ñöôïc $21000

- Gia ñình coù con nhoû: $1000 cho moãi ñöùa con.

- Cung caáp theâm 56000 choã huaán ngheä (daïy ngheà)

- Caùc döï aùn xaây caát nhaø thöông, tröôøng hoïc, cô sôû haï taàng cho chuyeân chôû seõ ñöôïc thöïc hieän sôùm hôn, ñeå gaây coâng aên vieäc laøm cho nhieàu ngöôøi.

Caû theá giôùi hoài hoäp coøn hôn xem phim Hitchcock raát nhieàu.

Ngaân haøng trung öông UÙc cuõng cho laõi xuaát xuoáng moät möùc lôùn nhaát trong voøng möôøi maáy naêm laø 1%. Vaø caùc ngaân haøng tö xin pheùp aên chaän ñi 0.2% vaø bôùt xuoáng cho daân chuùng 0.8% - vaãn khaù lôùn. Lí do hoï phaûi aên chaën laø vì tieàn vay caùc choã khaùc treân theá giôùi baét ñaàu khoù khaên vaø maéc hôn luùc tröôùc nhieàu. Vaø chính ñieåm naøy ñaõ khieán chính phuû Rudd traùnh khoâng hoái thuùc ngaân haøng phaûi xuoáng tieàn laõi nhieàu, bôûi sôï hoï cuõng bò xaäp tieäm luoân. Vaøi ngaøy sau ñoù, oâng Ruñd tieáp tuïc traán an daân chuùng baèng caùch tuyeân boá ñaûm baûo voâ giôùi haïn tieàn kyù thaùc ôû caùc taøi khoaûn taïi ngaân haøng.

Trong khi ñoàng ñoâ la UÙc baét ñaàu xuoáng giaù döõ doäi. Töø khoaûng 98cents Myõ cho 1 ñoâ la UÙc vaøo thaùng 7 naêm nay, ñoàng ñoâ la UÙc xuoáng lôøn vôøn trong khoaûng 65-70 cents vaøo thaùng 10. Lyù do chính laø theá giôùi thaáy Myõ caàn ñoâ la Myõ neân baét ñaàu ñaàu cô tieàn Myõ kim (US dollars). Hoï mua vaø döï tröõ ñoâ la Myõ vaø ñoàng Euro. Ngoaøi ra ñoâ la UÙc thöôøng lieân keát vôùi caùc thöù kyõ saûn buoân baùn treân thò tröôøng maäu dòch quoác teá (taïm goïi taét laø “thò saûn”, töùc commodities). Khi nhu caàu veà thò saûn giaûm suùt thì ñoàng ñoâ la UÙc cuõng bò giaûm theo. Ngoaøi ra ñoàng ñoâ la coøn chòu aûnh höôûng ôû moät moùn nôï

Lôøi ngöôøi ñi tröôùcNeáu baïn khoâng chung tình vôùi

ngöôøi yeâu cuõ thì naøng seõ chaúng yeâu baïn, vì baïn deã thay loøng daï. Nhöng neáu baïn chæ yeâu coù moái tình xöa thì naøng cuõng seõ khoâng öa baïn, vì baïn laø moät ngöôøi ñaøn oâng quaù söùc khôø daïi.

16 17

Hai öùng cöû vieân Toång thoáng tieáp tuïc coâng kích laãn nhau vaø khoâng ñöa ra ñöôïc theâm keá saùch môùi naøo so vôùi chöông trình kinh teá hoï ñaõ ñeà xuaát tröôùc cuoäc tranh luaän tröïc tieáp naøy

Khi cuoäc baàu cöû Toång thoáng Myõ ñang böôùc vaøo giai ñoaïn nöôùc ruùt, hai öùng cöû vieân Barack Obama vaø John McCain ñaõ laàn löôït ñeà xuaát keá hoaïch kinh teá - vaán ñeà ñang ñöôïc cöû tri Myõ quan taâm hieän nay.

Ngaøy 15/10 (saùng ngaøy 16/10 giôø Vieät Nam), Barack Obama vaø John McCain ñaõ coù cuoäc tranh luaän tröïc tieáp cuoái cuøng treân truyeàn hình, tröôùc khi dieãn ra baàu cöû ngaøy 4/11 tôùi. Cuoäc tranh luaän chuû yeáu taäp trung vaøo caùc vaán ñeà kinh teá vaø ñoái noäi.

Caùc keá hoaïch kinh teá chöa xöùng taàm

Hai öùng cöû vieân Toång thoáng tieáp tuïc coâng kích laãn nhau vaø khoâng ñöa ra ñöôïc theâm keá saùch môùi naøo so vôùi chöông trình kinh teá hoï ñaõ ñeà xuaát tröôùc cuoäc tranh luaän tröïc tieáp naøy.

Keá hoaïch kinh teá cuûa öùng cöû vieân ñaûng Daân chuû Barack Obama ñöôïc ñöa ra hoâm 13/10. Keá hoaïch naøy ñeà nghò moät soá ngaân haøng - voán ñöôïc hoã trôï töø keá hoaïch giaûi cöùu cuûa lieân bang trò giaù 700 tyû USD - seõ phaûi taïm thôøi ñình chæ vieäc tòch thu nhaø

cöûa theá nôï trong khoaûng thôøi gian 90 ngaøy ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñang soáng trong chính ngoâi nhaø cuûa hoï.

Trong hai naêm tôùi, chính phuû taïm thôøi giaûm thueá cho caùc coâng ty taïo ra vieäc laøm môùi vôùi möùc giaûm 3.000 USD/vieäc laøm. Chính phuû phaûi cho pheùp caùc cöû tri ruùt tieàn khoûi quyõ tieát kieäm höu trí ñeán cuoái naêm 2009 maø khoâng bò phaït 10%, vôùi möùc ruùt toái ña laø 10.000 USD.

Obama cuõng ñeà nghò Cuïc Döï tröõ Lieân bang (FED) vaø Boä Taøi chính Myõ thaønh laäp moät quyõ ñaëc bieät cung caáp tín duïng cho chính quyeàn caùc bang vaø thaønh phoá, sau khi soá hôïp ñoàng kinh teá vaø tieàn thueá taïi ñòa phöông giaûm suùt. Öôùc tính caùc ñeà xuaát môùi naøy seõ tieâu toán theâm 60 tyû USD ngaân saùch lieân bang, trong 2 naêm tôùi.

Ngay sau nhöõng ñeà xuaát cuûa Obama, ngaøy 14/10, öùng cöû vieân Coäng hoøa John McCain cuõng coâng boá saùng kieán kinh teá vôùi keá hoaïch an ninh vaø trôï caáp höu trí, trò giaù 52,5 tyû USD. OÂng ñeà nghò trong hai naêm 2009 vaø 2010, giaûm möùc thueá xuoáng toái ña laø 10% ñoái vôùi caùc khoaûn tieàn ñaàu tö ñöôïc ruùt töø taøi khoaûn höu trí caù nhaân (IRA) vaø caùc chöông trình tieát kieäm löông höu theo Luaät thueá vuï Myõ.

OÂng McCain cuõng ñeà xuaát taêng gaáp

ñoâi möùc khaáu tröø (töø 7,5% leân 15%) ñoái vôùi thueá ñaùnh vaøo caùc khoaûn thu nhaäp töø coå phieáu cuûa ñoái töôïng höu trí trong naêm 2008 vaø 2009, vaø hoaõn thueá 2 naêm ñoái vôùi nhöõng ngöôøi nhaän trôï caáp baûo hieåm thaát nghieäp. McCain taùi khaúng ñònh söï uûng hoä ñoái vôùi keá hoaïch trò giaù 300 tyû USD cuûa Chính phuû Myõ nhaèm mua laïi nhöõng khoaûn nôï xaáu cuûa nhöõng ngöôøi sôû höõu nhaø khoâng coù khaû naêng thanh toaùn.

Moät soá nhaø phaân tích cho raèng keá hoaïch cuûa Obama quaù nhoû beù so vôùi tình hình cuoäc khuûng hoaûng tín duïng hieän nay. Coøn keá hoaïch cuûa McCain bò ban vaän ñoäng tranh cöû cuûa Obama baùc boû vaø cho raèng noù khoâng ñeà caäp tôùi soá phaän 101 trieäu gia ñình trung löu ôû Myõ.

Taân toång thoáng ñoái maët khoù khaên

Theo baùo chí Myõ, trong chieán dòch vaän ñoäng tranh cöû keùo daøi 20 thaùng qua, caùc öùng cöû vieân toång thoáng Myõ ñaõ chi toång coäng khoaûng 1,3 tyû USD, trong ñoù phaàn lôùn soá tieàn naøy thuoäc veà hai öùng cöû vieân Obama vaø McCain. McCain ñaõ quyeân goùp ñöôïc 230 trieäu USD vaø chi 194 trieäu USD, trong khi Obama vaän ñoäng ñöôïc 454 trieäu USD vaø chi 377 trieäu USD.

Keát quaû thaêm doø cho thaáy, Obama hieän vaãn chieám theá thöôïng phong so vôùi McCain vaø ñoâng ñaûo cöû tri Myõ baøy toû tin töôûng vaøo khaû naêng laõnh ñaïo kinh teá cuûa oâng. Theo keát quaû thaêm doø do CBS News vaø Thôøi baùo New York vöøa thöïc hieän, khoaûng caùch daãn ñieåm giöõa Obama vaø oâng McCain ñaõ taêng tôùi 14 ñieåm.

Giôùi phaân tích cho raèng, baát luaän Obama hay McCain trôû thaønh toång thoáng, hoï ñeàu phaûi ñoái maët vôùi nhieäm vuï vöïc daäy moät neàn kinh teá deã ñoå vôõ. Vieäc xöû lyù caùc vaán ñeà lieân quan ñeán cuoäc khuûng hoaûng tín duïng coù theå ñe doaï ñeán caùc cam keát, chính saùch kinh teá maø caùc öùng cöû vieân toång thoáng ñaõ ñeà ra.

Moät thaùch thöùc khoâng nhoû nöõa vôùi taân toång thoáng Myõ laø thaâm huït ngaân saùch. Boä Taøi chính Myõ ngaøy 14/10 cho bieát thaâm huït ngaân saùch lieân bang trong taøi khoùa 2008 (tính ñeán ngaøy 30/9) ñaõ taêng tôùi möùc kyû luïc 454,8 tyû USD, cao gaàn gaáp ba laàn möùc thaâm huït 161,5 tyû USD trong taøi khoùa 2007. Döï ñoaùn thaâm huït ngaân saùch cuûa Myõ trong taøi khoùa tôùi coù theå leân tôùi 700 tyû USD, do chính phuû phaûi “bôm” khoaûn tieàn khoång loà ñeå giaûi cöùu heä thoáng taøi chính.

Caû hai nhoùm vaän ñoäng tranh cöû cuûa Ñaûng Daân chuû vaø Coäng hoaø ñeàu thöøa nhaän raèng, haønh ñoäng nhanh choùng cuûa taân toång thoáng trong nhieäm kyø ñaàu coù yù nghóa ñaëc bieät quan troïng giuùp ñöa nöôùc Myõ thoaùt ra khoûi cuoäc khuûng hoaûng hieän nay. [ ]

Coù theå noùi, tôùi thôøi ñieåm naøy, caùc bieän phaùp ñoái phoù khuûng

hoaûng cuûa Anh ñang ñöôïc theá giôùi coi laø bieän phaùp toái öu nhaát coù theå.

Baèng chöùng laø sau khi Chính phuû cuûa Thuû töôùng Gordon Brown tuyeân boá keá hoaïch giaûi cöùu ngaønh ngaân haøng ôû xöù sôû söông muø, caùc quoác gia khaùc treân theá giôùi ñaõ nhanh choùng hoïc theo.

Giaûi phaùp “made in England”Ngaøy 8/10, keá hoaïch giaûi cöùu ngaønh

ngaân haøng cuûa Anh ñöôïc coâng boá. Trong ñoù bao goàm khoaûn tieàn 50 tyû Baûng (töông ñöông 87 tyû USD) ñeå mua laïi coå phaàn trong caùc ngaân haøng lôùn, 200 tyû Baûng ñeå taùi caáp voán cho caùc ngaân haøng vaø 250 tyû Baûng ñeå baûo laõnh nôï cho caùc ngaân haøng.

Noùi ngaén goïn, hai ñaëc tröng trong bieän phaùp ñoái phoù laàn khuûng hoaûng naøy cuûa ngöôøi Anh bao goàm hai ñieåm chính: (1) taïm thôøi quoác höõu hoùa moät phaàn caùc ngaân haøng thoâng qua vieäc bôm voán vaøo caùc ngaân haøng naøy ñeå ñoåi laáy coå phaàn, vaø (2) ñaûm baûo cho caùc khoaûn vay giöõa caùc ngaân haøng vôùi nhau. Caàn phaûi noùi theâm, vieäc bôm voán ñeå ñoåi laáy coå phaàn naøy khoâng gioáng nhö vieäc caùc ngaân haøng trung öông vaãn thöôøng bôm voán vaøo thò tröôøng taøi chính vôùi tö caùch laø hoaït ñoäng taùi caáp voán ngaén haïn cho caùc ngaân haøng.

Gaàn nhö ngay laäp töùc, giaûi phaùp “made in England” naøy ñöôïc nhaân roäng treân phaïm vi toaøn caàu.

Ñang ôû theá töôûng nhö beá taéc trong vieäc ñi tôùi moät keá hoaïch giaûi cöùu chung, tôùi ngaøy 12/10, 15 nöôùc thuoäc khu vöïc söû duïng ñoàng Euro (Euro-zone) ñaõ baát ngôø ñaït ñöôïc moät keá hoaïch haønh ñoäng taäp theå ñeå giaûi quyeát khuûng hoaûng. Keá hoaïch trò giaù 1.300 tyû Euro, töông ñöông 1.800 tyû USD, cuûa Eurozone gaàn nhö laø moät baûn sao keá hoaïch giaûi cöùu ngaønh ngaân haøng cuûa Anh vì cuõng bao goàm caùc bieän phaùp baûo laõnh cho caùc khoaûn vay lieân ngaân haøng vaø cho pheùp caùc chính phuû mua laïi coå phaàn trong caùc ngaân haøng coù vai troø quan troïng trong tröôøng hôïp caàn thieát.

Taïi Myõ - “queâ höông” cuûa khuûng hoaûng, ñoàng thôøi cuõng laø quoác gia ñi ñaàu trong caùc noã löïc choáng khuûng hoaûng - Boä tröôûng Boä Taøi chính Henry Paulson cuõng baét ñaàu coù nhöõng ñieàu chænh “nho nhoû” trong keá hoaïch giaûi cöùu trò giaù 700 tyû USD daønh cho ngaønh taøi chính ñöôïc Quoác hoäi thoâng qua caùch ñaây chöa laâu.

Theo ñoù, thay vì chæ mua vaøo caùc taøi saûn xaáu trong caùc toå chöùc taøi chính vaø ngaân haøng nhö döï kieán ban ñaàu, moät nöûa cuûa soá tieàn 250 tyû USD trong giai ñoaïn ñaàu tieân cuûa keá hoaïch seõ ñöôïc söû duïng cho vieäc mua laïi coå phaàn trong 9 ngaân haøng lôùn cuûa Myõ,

bao goàm Citigroup, Goldman Sachs, Wells Fargo, JPMorgan Chase, Bank of America, Merrill Lynch, Morgan Stanley, State Street vaø Bank of New York Mellon.

Theo baøi vieát treân chuyeân muïc bình luaän Op-Ed thuoäc tôø New York Times (Myõ) cuûa Giaùo sö Paul Krugman, ngöôøi vöøa ñöôïc Vieän Haøn laâm Khoa hoïc Hoaøng gia Thuïy Ñieån trao giaûi thöôûng Nobel Kinh teá 2008, ban ñaàu,

moät caùch ñôn giaûn, cuoäc khuûng hoaûng ñang dieãn ra baét nguoàn töø söï suït giaûm maïnh cuûa giaù ñòa oác, daãn tôùi nhöõng khoaûn thua loã lôùn cho caùc ngaân haøng cho vay ñòa oác vaø nhöõng ai naém giöõ caùc loaïi chöùng khoaùn phaùt haønh döïa treân nôï ñòa oác. Nhöõng khoaûn loã naøy khieán caùc taäp ñoaøn taøi chính maéc nôï lôùn vaø khoâng coù ñuû voán ñeå cung caáp tín duïng cho neàn kinh teá. Caùc toå chöùc taøi chính coá gaéng traû nôï vaø taêng voán

Thuû töôùng Anh Gordon Brown (traùi) vaø Boä tröôûng Boä Taøi chính nöôùc naøy oâng Alistar Darling

chính Chuû tòch Cuïc Döï tröõ Lieân bang Myõ (FED) Bernanke ñaõ raát coù thieän caûm vôùi bieän phaùp naøy. Tuy nhieân, bieän phaùp naøy ñaõ bò Boä tröôûng Boä Taøi chính Paulson töø choái vaø cho raèng: “Ñoù laø vieäc neân laøm khi chuùng ta gaëp thaát baïi ôû caùc bieän phaùp khaùc”.

Maëc duø vaäy, sau khi caû chaâu AÂu hoïc theo caùch laøm cuûa Anh, oâng Paulson ñaønh phaûi ñieàu chænh keá hoaïch giaûi cöùu cuûa nöôùc Myõ.

Giôùi quan saùt ca ngôïiGiaùo sö Paul Krugman cho raèng, Thuû

töôùng Brown vaø Boä tröôûng Boä Taøi chính Anh Alistar Darling ñaõ coù “caùch nghó thaáu ñaùo vaø ñaõ nhanh choùng ñi tôùi giaûi phaùp”. OÂng cho raèng: “Keá hoaïch cuûa nöôùc Anh khoâng phaûi laø moät keá hoaïch hoaøn haûo, nhöng laïi laø ví duï toát nhaát ñeå aùp duïng treân dieän roäng”.

Baûn chaát cuûa cuoäc khuûng hoaûng naøy laø gì? Theo Giaùo sö Krugman, hieåu

baèng caùch baùn ra taøi saûn, nhöng vieäc naøy khieán giaù taøi saûn caøng suït maïnh hôn, vaø voán cuûa hoï caøng giaûm.

Ñeå giaûi quyeát khuûng hoaûng, caùc chính phuû ñaõ nghó tôùi nhieàu caùch. Tuy nhieân, trong ñoù, giaûi phaùp nhaèm vaøo baûn chaát cuûa vaán ñeà laø giaûi phaùp coù theå giaûi quyeát söï thieáu voán cuûa caùc toå chöùc taøi chính. Vaø ñeå laøm ñieàu naøy, chính phuû caùc nöôùc chæ coù caùch laø bôm voán vaøo caùc toå chöùc naøy ñeå ñoåi laáy coå phaàn. Nhö vaäy, Thuû töôùng Brown vaø Chính phuû cuûa oâng ñaõ coù caùch giaûi quyeát khuûng hoaûng ñi ñuùng höôùng.

Tuy nhieân, theo caùc nhaø phaân tích khaùc, thaønh coâng ôû möùc ñoä hieän taïi trong keá hoaïch cuûa oâng Brown khoâng phaûi laø keát quaû töø khaû naêng nhìn xa troâng roäng cuûa oâng, maø thay vaøo ñoù, nhôø vaøo söï keát hôïp nhöõng yeáu toá khaùc bao goàm thôøi ñieåm hôïp lyù, heä thoáng chính trò kieåu Anh vaø söï suy yeáu cuûa

öùng cöû vieân toång thoáng

18 19

caùc theå cheá chung cuûa chaâu AÂu.Thöù nhaát, oâng Brown ñaõ “ñöùng nhìn”

nöôùc Myõ haønh ñoäng tröôùc vaø nhôø ñoù, ñaõ hoïc ñöôïc moät soá baøi hoïc quan troïng veà söï thaát baïi trong caùc böôùc tieán giaûi cöùu ban ñaàu cuûa oâng Paulson.

Thöù hai, heä thoáng chính trò ôû Anh cho pheùp thuû töôùng ñöôïc haønh ñoäng nhanh choùng maø khoâng caàn tôùi söï thoâng qua cuûa quoác hoäi. Treân thöïc teá, oâng Brown khoâng bao giôø phaûi caàn tôùi söï ñoàng thuaän cuûa thuû lónh ñaûng Baûo thuû ñoái laäp David Cameron trong vieäc ñöa ra caùc quyeát saùch, vì hoäi ñoàng kinh teá quoác gia cuûa oâng chæ toaøn bao goàm caùc boä tröôûng thuoäc ñaûng Lao ñoäng caàm quyeàn.

Thöù ba, oâng Brown cuõng ñöôïc lôïi töø vieäc caùc nöôùc thaønh vieân cuûa Euro-zone khoâng ñuû nhanh choùng ñeå nhaän ra möùc ñoä nghieâm troïng cuûa tình hình, hoaëc cuõng coù theå hoï cuõng coù quan ñieåm gioáng nhö Toång thoáng Phaùp Nicolas Sarkozy laø muoán nöôùc Anh ñi ñaàu trong cuoäc chieán choáng khuûng hoaûng naøy.

Ngöôïc laïi vôùi thaønh coâng böôùc ñaàu cuûa oâng Brown, danh tieáng cuûa Chính phuû Ñöùc ñaõ bò toån thöông trong cuoäc chieán choáng khuûng hoaûng naøy. Coù moät thôøi gian daøi, Boä tröôûng Taøi chính Ñöùc Peer Steinbrück ñaõ coù thaùi ñoä cho raèng cuoäc khuûng hoaûng taøi chính chæ laø “côn beänh” cuûa nöôùc Myõ. Veà phaàn mình, Thuû töôùng Angela Merkel döôøng nhö coù laäp tröôøng khoâng vöõng, ban ñaàu baø pheâ phaùn vieäc Ireland ñôn phöông ra quyeát ñònh baûo hieåm tieàn göûi cho ngöôøi daân, nhöng sau ñoù, chính baø cuõng aùp duïng giaûi phaùp naøy cho nöôùc Ñöùc.

Cuõng trong baøi bình luaän ñaêng treân tôø New York Times, Giaùo sö Krug-man cho raèng, vieäc caùc nöôùc giaøu treân theá giôùi “chaïy theo” caùch giaûi quyeát khuûng hoaûng laø moät ñieàu khaù baát ngôø, vì xeùt cho cuøng, nöôùc Anh khoâng phaûi laø moät “göông maët” lôùn trong caùc vaán ñeà kinh teá theá giôùi. Khoâng ai coù theå phuû nhaän vieäc nöôùc Anh laø moät trong nhöõng trung taâm taøi chính lôùn nhaát theá giôùi, nhöng neàn kinh teá Anh nhoû hôn nhieàu so vôùi kinh teá Myõ vaø Ngaân haøng Trung öông Anh (BoE) khoâng coù nhieàu aûnh höôûng nhö FED hay Ngaân haøng Trung öông chaâu AÂu (ECB).

Tuy nhieân, trong cuoäc chieán choáng khuûng hoaûng naøy, nöôùc Anh coù ñöôïc söï keát hôïp giöõa caùch suy nghóa thaáu ñaùo vaø tính quyeát ñoaùn maø khoâng moät chính phuû khaùc naøo treân theá giôùi coù ñöôïc. Giaùo sö Krugman cuõng heát lôøi ca ngôïi caùch giaûi quyeát khuûng hoaûng cuûa Thuû töôùng Brown khi cho raèng: “Coù theå nöôùc Anh ñang chæ cho chuùng ta con ñöôøng ñeå vöôït qua cuoäc khuûng hoaûng naøy”.

Duø vaäy, ñoái vôùi caùc nhaø quan saùt khaùc, xeùt ôû goùc ñoä neàn kinh teá Anh noùi chung hieän nay, oâng Brown vaãn

coøn phaûi noã löïc nhieàu hôn nöõa. Nôï chính phuû cuûa Anh ñang taêng leân nhanh choùng, tyû leä thaát nghieäp taêng cao, tyû leä laïm phaùt cuõng khoâng ngöøng

leo thang... Thöïc teá naøy ñoøi hoûi oâng Brown theâm nhieàu coá gaéng, chöù khoâng chæ döøng ôû keá hoaïch giaûi cöùu ngaønh ngaân haøng maø oâng ñaõ ñöa ra.[ ]

Thaønh phoá Westminster naêm nay coù theå trôû thaønh nôi ñaàu tieân taïi Myõ coù hoäi ñoàng thaønh phoá vôùi ña soá gheá thuoäc veà ngöôøi Vieät.

Thaùng 11 naêm nay, coù 13 öùng vieân goác Vieät chaïy ñua cho caùc vò trí trong hoäi ñoàng quaän Cam. Ngoaøi ra coøn nhieàu ngöôøi khaùc nhö Linh Ho, Andy Quach, Andrew Do, Trung Nguyen... tranh cöû taïi nhieàu hoäi ñoàng khaùc nhö Garden Grove, San Jose, Irvine, quaän Cam...

Möôøi saùu naêm chaäp chöõng chính tröôøngMöôøi saùu naêm tröôùc, khi oâng Tony Lam giaønh ñöôïc moät gheá trong Hoäi

ñoàng thaønh phoá Westminster, quaän Cam, bang California, baùo chí Myõ ñaõ toán nhieàu trang bìa ñeå vieát veà ngöôøi Myõ goác Vieät ñaàu tieân xuaát hieän treân chính tröôøng Myõ, töø sau 1975.

Töø ñoù, quaän Cam trôû thaønh trung taâm chính trò cuûa coäng ñoàng ngöôøi Vieät taïi Myõ. Hieän coù 10 ngöôøi goác Vieät naém caùc chöùc vuï quan troïng trong quaän. Baø Linda Vo, giaùm ñoác phoøng nghieân cöùu ngöôøi Myõ goác AÙ taïi ñaïi hoïc Cali-fornia cho bieát: “Coù nhieàu öùng vieân goác Vieät tham gia chính tröôøng laø ñieàu quan troïng”.

Theo nhaø khoa hoïc chính trò John J. Pitney Jr. taïi cao ñaúng Claremont McKenna, ngöôøi Myõ goác Vieät baét ñaàu goùp phaàn quan troïng trong chính trò Myõ. Khoâng ai phuû nhaän khaû naêng moät ngaøy ngöôøi Vieät seõ coù maët taïi Quoác hoäi Myõ.

Thôøi ñieåm oâng Tony Lam (chuû cöûa haøng aên uoáng) ñaéc cöû, coäng ñoàng ngöôøi Vieät taïi ñaây chöa quan taâm nhieàu ñeán chính trò. Luùc ñoù, ngöôøi goác Vieät chieám 1/5 daân soá cuûa thaønh phoá vaø chæ coù 2.000 cöû tri goác Vieät tham gia boû phieáu.

Tuy nhieân oâng thaéng gaàn heát 6.500 phieáu baàu cuûa ngöôøi daân taïi ñaây. Cöû tri ngöôøi Vieät baét ñaàu taêng töø naêm 2006. Theo thoáng keâ töø trung taâm phaùp luaät Myõ Thaùi Bình Döông, cöû tri goác Vieät chieám 40% trong toång soá cöû tri taïi thaønh phoá Westminster.

Caùc chính trò gia tröôûng thaønhCaùc öùng vieân ñeàu töï tin vaø mong muoán caïnh tranh coâng baèng, khoâng döïa

vaøo yeáu toá ñòa lyù, daân toäc, coäng ñoàng. Truong Diep, 25 tuoåi, ñang öùng cöû moät

vò trí cuûa hoäi ñoàng thaønh phoá Westminster, vôùi boán öùng vieân laø coâng daân Myõ khoâng phaûi goác Vieät. Anh cho bieát: “Toâi ñang tranh thuû söï uûng hoä cuûa taát caû ngöôøi daân taïi ñaây. Toâi khoâng chæ döïa vaøo soá löôïng cöû tri ngöôøi Vieät”.

Moät soá nhaø phaân tích chính trò nhaän xeùt, tröôùc ñaây, trong moät soá cuoäc baàu cöû, moät soá öùng vieân goác Vieät ñaõ döïa vaøo söùc maïnh cuûa cöû tri goác Vieät, vôùi baûn chaát töï nhieân quan taâm nhieàu ñeán caù nhaân, caïnh tranh, tính daân toäc. Nhöng nhöõng cuoäc baàu cöû gaàn ñaây cho thaáy cöû tri Vieät baét ñaàu quyeát ñònh döïa treân nhöõng vaán ñeà caàn quan taâm, lyù töôûng vaø tö caùch chính trò, theå hieän moät quaù trình tröôûng thaønh cuûa mình.

Cuõng coù yù kieán cho raèng caùc cöû tri Vieät bò phaân chia laøm hai, vì töø tröôùc tôùi nay, phaàn lôùn ngöôøi Vieät tham gia chính trò thöôøng theo ñaûng Coäng hoaø, nhöng nay ñaõ xuaát hieän nhöõng öùng vieân ñaûng Daân chuû, aên theo baàu cöû toång thoáng Myõ hieän nay.

Cöû tri phaùt trieånCöû tri Vieät baét ñaàu theå hieän quan ñieåm roõ raøng hôn töø 2007, trong moät

cuoäc baàu cöû ñaëc bieät khi hai öùng vieân Vieät Janet Nguyen vaø Trung Nguyen, chaïy ñua vaøo moät gheá cuûa uyû ban Giaùm saùt cuûa quaän Cam, cô quan laäp phaùp chính cuûa quaän goàm naêm ngöôøi.

OÂng Trung Nguyen vaø oâng Van Tran (ñaõ laø uyû vieân hoäi ñoàng laäp phaùp) taïo lieân minh vaän ñoäng tranh cöû nhöng vaãn thua baø Janet Nguyen. Nhieàu nhaø quan saùt chính trò ñaõ nhìn nhaän ñaây laø moät böôùc ñoät phaù laøm thay ñoåi truyeàn thoáng tröôùc ñaây cuûa chính trò ñòa phöông.

Theo baø Linda Vo, ngöôøi Myõ goác Vieät taïi quaän Cam tham gia chính tröôøng nhieàu hôn vì coäng ñoàng ngöôøi Vieät baét ñaàu phaùt trieån vaø quan taâm hôn ñeán chính trò. Soá löôïng cöû tri vaø öùng vieân goác Vieät taêng moät phaàn do nhieàu ngöôøi daân di cö sang Myõ ñaõ ñöôïc höôûng ñaày ñuû caùc quyeàn cuûa coâng daân baûn xöù vaø nhieàu ngöôøi ñöôïc sinh taïi Myõ ñaõ tröôûng thaønh.

Giaùo sö John J. Pitney Jr. nhaän xeùt: “Caùc chính trò gia taïi quaän Cam seõ phaûi tranh thuû söï uûng hoä cuûa caùc cöû tri goác Vieät. Toâi nghó trong töông lai, taát caû caùc chính trò gia ôû ñaây seõ phaûi ghi chuù ngaøy Teát Nguyeân ñaùn leân lòch cuûa mình”.

Ngöôøi Vieät taïi Myõ

Trong moät nhaø maùy deät ôû tænh An Huy, Trung Quoác. xuaát coâng nghieäp thaùng 9 cuûa Trung Quoác chæ taêng coù 11,4% so vôùi cuøng kyø naêm ngoaùi - thaáp nhaát trong voøng hôn 6 naêm trôû laïi ñaây, so vôùi möùc taêng 12,8% trong thaùng 8

Kinh teá Trung Quoác trong quyù 3 vöøa qua chæ taêng tröôûng 9% so vôùi cuøng kyø naêm ngoaùi, thaáp nhaát trong voøng hôn 5 naêm qua. Con soá naøy vöøa ñöôïc Cuïc Thoáng keâ Quoác gia Trung Quoác coâng boá ngaøy 20/10.

Coù nhieàu lyù do khieán kinh teá Trung Quoác giaûm toác maïnh, bao goàm saûn xuaát coâng nghieäp ñi xuoáng do xuaát khaåu suy yeáu, hoaït ñoäng xaây döïng

cuõng giaûm do thò tröôøng ñòa oác xuoáng doác vaø caùc quy ñònh haïn cheá taïm thôøi aùp duïng trong thôøi gian dieãn ra Olym-pic Baéc Kinh.

Möùc taêng tröôûng 9% naøy thaáp hôn so vôùi döï baùo tröôùc ñoù cuûa giôùi quan saùt vaø thaáp hôn ñaùng keå so möùc taêng 10,1% cuûa quyù 2 naêm nay. Ñaây ñaõ thaùng thöù 5 lieân tuïc, toác ñoä taêng tröôûng cuûa kinh teá Trung Quoác giaûm.

Caùc ñaây khoâng laâu, moät soá nhaø kinh teá ñaõ cho raèng, vieäc caùc cô quan chöùc naêng Trung Quoác ñoùng cöûa nhieàu nhaø maùy trong thôøi gian dieãn ra Olympic ñeå ñem laïi cho Baéc Kinh baàu khoâng khí trong laønh hôn, chính laø lyù do chính khieán kinh teá Trung Quoác giaûm toác.

Tuy nhieân, caùc soá lieäu do Cuïc Thoáng keâ Quoác gia Trung Quoác coâng boá laàn naøy cho thaáy, kinh teá Trung Quoác “haï nhieät” nhanh choùng khoâng phaûi chæ vì lyù do naøy.

Nhieàu nhaø maùy ôû khu vöïc Baéc Kinh ñaõ môû cöûa trôû laïi trong thaùng 9, tuy nhieân, saûn xuaát coâng nghieäp thaùng 9 cuûa Trung Quoác chæ taêng coù 11,4% so vôùi cuøng kyø naêm ngoaùi - thaáp nhaát trong voøng hôn 6 naêm trôû laïi ñaây, so vôùi möùc taêng 12,8% trong thaùng 8.

Taêng tröôûng xuaát khaåu cuûa Trung Quoác trong 9 thaùng ñaàu naêm nay laø 22%. Tuy nhieân, giôùi phaân tích caûnh baùo, con soá naøy coù theå suït giaûm xuoáng coøn 0% hoaëc thaäm chí laø taêng tröôûng aâm trong naêm 2009 tôùi do khuûng hoaûng taøi chính khieán nhu caàu cuûa caùc thò tröôøng lôùn ñoái vôùi haøng xuaát khaåu cuûa Trung Quoác suït giaûm maïnh.

Tuy nhieân, so vôùi nhieàu quoác gia khaùc, Trung Quoác coù nhieàu löïa choïn hôn ñeå ñoái phoù vôùi söï giaûm toác kinh teá hieän nay. Chæ soá giaù tieâu duøng cuûa Trung quoác cuõng ñang ñi xuoáng, coøn 4,6% trong thaùng 9, so vôùi möùc 4,9% trong thaùng 8, ñaùnh daáu thaùng giaûm thöù 5 lieân tuïc. Ñaây laø möùc laïm phaùt thaáp nhaát cuûa Trung Quoác keå töø thaùng 6/2007 tôùi nay.

Vôùi aùp löïc laïm phaùt ñaõ khoâng coøn quaù caêng thaúng, Ngaân haøng Trung öông Trung Quoác ñaõ baét ñaàu haï laõi suaát cô baûn vaø nôùi loûng caùc quy taéc cho vay cuûa caùc ngaân haøng. Nhieàu khaû naêng, Ngaân haøng Trung öông Trung Quoác chuaån bò caét giaûm laõi suaát cô baûn laàn thöù ba trong naêm nay.

Theâm vaøo ñoù, vôùi thaëng dö ngaân saùch chính phuû lôùn, Boä Taøi chính nöôùc naøy cuõng ñaõ baét ñaàu haï thueá ñoái vôùi hoaït ñoäng ñaàu tö chöùng khoaùn vaø giao dòch ñòa oác, cuõng nhö thueá xuaát khaåu haøng deät may vaø moät soá loaïi maùy moùc.

Theâm vaøo ñoù, Chính phuû Trung quoác coøn tieán haønh môû roäng ñaàu coâng vaøo lónh vöïc giao thoâng vaø xaây döïng laïi cô sôû haï taàng sau vuï ñoäng ñaát gaàn ñaây ôû tænh Töù Xuyeân. Ñaàu tö vaøo cô sôû haï taàng ñoâ thò cuûa Trung Quoác taêng 27,6% trong 9 thaùng ñaàu naêm nay so vôùi cuøng kyø naêm ngoaùi, so vôùi möùc taêng 27,4% trong 8 thaùng ñaàu naêm.

Giôùi quan saùt nhaän ñònh, khuûng hoaûng taøi chính ñang taùc ñoäng ma-ïnh tôùi taêng tröôûng kinh teá ôû chaâu AÙ. Kinh teá Nhaät Baûn ñaõ taêng tröôûng aâm trong quyù 2 naêm nay, trong khi kinh teá Singapore ñaõ chính thöùc rôi vaøo suy thoaùi.

Tuy nhieân, nhieàu nhaø kinh teá vaãn cho bieát, taêng tröôûng kinh teá Trung Quoác vaãn ñang ôû möùc cao nhaát trong soá 20 neàn kinh teá lôùn nhaát theá giôùi vaø toû ra töông ñoái vöõng vaøng tröôùc khuûng hoaûng.

20 21

Theá giôùi ñaõ qua nhieàu khuûng hoaûng kinh teá. Naêm 1980,

khuûng hoaûng taøi chính ôû Chaâu Myõ La Tinh. Naêm 1990, khi thò tröôøng ñòa oác xuïp ñoå, Nhaät Baûn ñaõ boû ra khoaûng 1,500 tyû dollars qua 12 chöông trình cöùu nguy. Naêm 1997, khuûng hoaûng tieàn teä ôû AÙ Chaâu. Naêm 2000, Trung Coäng ñaõ kín ñaùo goùp raát nhieàu tieàn cöùu nguy caùc nhaø baêng cuûa hoï.

Khuûng hoaûng kinh teá hieän nay lan roäng vaø aûnh höôûng maïnh meõ leân khaép caùc nöôùc treân theá giôùi. Trung Coäng, Nhaät, caùc xöù daàu hoûa ôû Trung Ñoâng, Singapore, vaø vaøi xöù AÂu Chaâu ñaõ ñaàu tö vaøo caùc xí nghieäp, cô quan taøi chính vaø nhaø baêng Myõ ñaõ thieät haïi naëng neà. Taïi Myõ, chính phuû mua laïi caùc moùn nôï xaáu, giuùp taêng giaù trò caùc nhaø baêng, aûnh höôûng thuaän lôïi cho caùc ngöôøi coù coå phaàn. Neáu chính phuû quoác höõu hoùa moät phaàn, goùp voán vaøo nhaø baêng, khieán voán nhaø baêng “loaõng” ra. Nhö vaäy giaù coå phaàn seõ giaûm ñi, thieät haïi cho nhöõng ai ñang coù coå phaàn. Soá nôï cuûa chính phuû gia taêng, seõ taêng thueá, giaûm chi tieâu treân giaùo duïc, y teá, an ninh ... aûnh höôûng tröïc tieáp leân coâng aên vieäc laøm, ñôøi soáng cuûa daân chuùng. Taïi Santa Clara County, naêm 2008, tieàn giuùp khoaûng hai hay ba traêm dollars nhöõng ngöôøi giaø vaø ngheøo thueâ nhaø ñaõ bò baõi boû. 200 dollars giuùp nhöõng ngöôøi aáy traû tieàn ñieän cuõng bi xoùa soå. Tieàn traû nhöõng ngöôøi giuùp vieäc ngöôøi giaø vaø ngheøo, khoâng töï laäp ñöôïc ñang bò giôùi haïn, vaø coù ñaø bò baõi boû. Neáu chính phuû ñeå cho laïm phaùt, giaûm ñöôïc giaù trò tieàn nôï, vaø ngöôøi daân maát ñi khaû naêng mua vôùi cuøng soá tieàn. Trong moïi tröôøng hôïp, ngöôøi daân phaûi traû giaù ñaét cho cuoäc khuûng hoaûng kinh teá.

Trong töông lai gaàn, suy thoaùi gaây thaát nghieäp, giaûm tieâu thuï, giaûm saûn xuaát. Caùc xí nghieäp coù lôïi nhuaän giaûm ñi, hay loã laõ, caùc nhaø baêng khoù maø chòu noåi nhöõng moùn nôï seõ ñeán ñôït hai naøî. Do ñoù chính phuû phaûi giuùp nhanh choùng gia taêng voán caùc nhaø baêng.

William Philip Gramm laø moät trong ngöôøi chuû choát, taùc ñoäng leân khuûng hoaûng kinh teá hieän nay. OÂng laø nghò syõ daân chuû (1978-1983), nghò syõ coäng hoøa (1983-1985), thöôïng nghò syõ coäng hoøa (1985-2002) cuûa Hoa Kyø, vaø gaàn ñaây laøm coá vaán kinh teá cho oâng Mc-Can trong cuoäc baàu cöû cho tôùi ngaøy 18/06/2008.

Naêm 1999, oâng ñöa ra boä luaät Gramm Leach Bliley Act xoùa boû ngaên caùch giöõa nhaø baêng, baûo hieåm vaø ngaønh moâi giôùi (broker). Theo Washington Post 2008, oâng laø 1 trong 7 ngöôøi traùch nhieäm chính, ñaõ baõi boû caùc luaät leä ñieàu tieát buoân baùn derivatives vaøo nhöõng naêm 1998-99. OÂng thöôøng xuyeân choáng laïi CEO Securities and Exchange Com-mission xin theâm ngaân khoaûn, thueâ

caùc cô quan taøi chính, vaø nhaø baêng ñöôïc thöôûng 23.9 tyû dollars.

CEO Lehman Brothers. Richard Fuld laøm vieäc töø naêm 1993, ñöôïc keå caû löông vaø tieàn thöôûng 500 trieäu dol-lars.

CEO Banque Merrill Lynch Stan-ley O’Neal ñöôïc 161 trieäu dollars tieàn boài thöôøng bò sa thaûi. OÂng John Thain chòu nhaän laøm CEO thay oâng Stanley O’Neal, tröôùc khi baét tay laøm vieäc thöïc söï, ñöôïc 15 trieäu dollars thöôûng.

CEO cuoái cuûa Washington Mutual laøm vieäc vaát vaû trong 18 ngaøy, ñöôïc löông 13.65 trieäu dollars (758.333 dol-lars moãi ngaøy vöôït xa tieàn löông 40 naêm laøm vieäc cuûa moät daân ñen).

CEO AIG Martin Sullivan ñöôïc 14 trieäu dollars tieàn boài thöôøng bò sa thaûi.

Hai CEO Fannie Mae vaø Freddie Mac Daniel Mudd et Richard Syron ñöôïc 9,43 trieäu dollars tieàn boài thöôøng bò sa thaûi.

CEO Bear Stearns James Cayne, naêm 2007, coù treân moät tyû dollars tieàn chöùng khoaùn cuûa Bear Stearns thöôûng, ñaõ baùn heát vaøo thaùng 3/2008, vaø ñem veà 61 trieäu dollars. OÂng laøm CEO, maø ñeå thieät haïi ngay soá tieàn cuûa chính oâng, thì roõ raøng oâng cuõng khoâng bieát roõ tình hình nguy ngaäp cuûa Bear Stearns. OÂng ñaõ xin loãi nhöõng nhaân vieân laøm vieäc, vaø caùc ngöôøi coù coå phieáu ñaõ baèng loøng baùn cho JPMorgan Chase. OÂng laø ngöôøi hieám coù ñaõ nhaän loãi, vaø xin loãi. Khoâng roõ oâng ñöôïc thöôûng bao nhieâu trieäu dollars cho naêm 2007.

CEO Morgan Stanley John Mack töø choái khoâng nhaän tieàn thöôûng 10 trieäu dollars naêm 2007. OÂng laø ngöôøi CEO duy nhaát ñaõ töø choái.

CEO Goldman Sachs Group Inc. Lloyd Blankfein, ñöôïc thöôûng 70 trieäu dollars naêm 2007 (tính ra moãi tuaàn hôn moät trieäu dollars).

Keå theâm, oâng Henry Paulson, cöïu giaùm ñoác Goldman Sachs, ñöôïc thöôûng 38 trieäu dollars naêm 2005. Chaéc chaén oâng coøn giöõ lieân laïc nhieàu vôùi Gold-man Sachs.

Caùc haõng treân cuõng ñeàn ôn möa moùc cho moät soá caùc daân bieåu, nhöõng ngöôøi coù aûnh höôûng laøm lobby cho hoï trong thöôïng vieän vaø haï vieän trong nhieàu naêm qua.

Neân ngöøng laïi ñaây ñeå caùc baïn ñöøng leân aùp huyeát.

Ñaïi dieän caùc giaùm ñoác cuûa naêm quoác gia Myõ, Phaùp, Anh, YÙ, vaø Ñöùc trong buoåi hoïp taïi Paris ngaøy 17/10/2008 ñaõ cho raèng can thieäp cuûa caùc chính phuû laø caàn thieát, nhöng neáu can thieäp laâu quaù, seõ aûnh höôûng leân phaùt trieån. Theo lôøi baøn thì haõy giuùp thaät nhieàu, vaø can thieäp vöøa ñuû thoâi, vaø ñeå chuùng toâi laøm vieäc nhö cuõ??? Khuûng hoaûng xaåy ra 10 naêm moät laàn. Heïn nhau 2018. [ ]

theâm ngöôøi ñeå theo doõi caùc hoaït ñoäng Walll Street ngaøy moät gia taêng. OÂng cuõng choáng laïi luaät leä cuûa Securities and Exchange Commission caám caùc coâng ty keá toaùn gaàn, hay coù lieân heä vôùi caùc coâng ty kieåm toaùn (audit). OÂng ñe doïa caét ngaân khoaûn cuûa Securities and Exchange Commission neáu luaät leä naøy ñöôïc chaáp thuaän.

Vaøo 15/10/2000, khi nöôùc Myõ coøn ñang xoân sao ñeám phieáu ôû Florida, chính phuû Myõ vaø quoác hoäi voäi vaõ bieåu quyeát cho xong moät môù caùc döï luaät chi tieâu 381 tyû dollars, oâng Gramm ñaõ xen vaøo ñoù Commodity Futures Modernization Act. Ñaïo luaät ñöôïc vieát vôùi söï giuùp ñôõ (hay hoaøn toaøn) cuûa nhöõng lobbyists (thaáy duøi) trong ngaønh taøi chaùnh. Ngay oâng Gramm cuõng ñaõ töôûng ñaïo luaät naøy cheát roài, khoâng ngôø xen vaøo moät môù caùc döï luaät

chi tieâu, vaø ñöôïc thoâng qua. Khoâng lyù ai cuõng loã heát!!! Kyø

vaäy... Nhöõng ngöôøi ñaõ xaây döïng moät

heä thoáng kinh teá vôùi raát nhieàu ruûi ro, laøm raát nhieàu ngöôøi phaù saûn, gia ñình tan naùt, ly taùn, nguy ngaäp veà coâng aên, vieäc laøm, ñôøi soáng, theâm caû vaøi traêm trieäu ngöôøi treân theá giôùi ñoùi aên, khoán khoå, aûnh höôûng maïnh meõ vaø saâu roäng coù theå sang tôùi nhöõng theá heä sau nöõa, khieán caùc chính phuû phaûi laáy tieàn daân ñoùng thueá, haøng ngaøn tyû dollars ra choáng ñôõ, ñaõ lôøi lôùn töø nhieàu naêm qua.

Leõ dó nhieân caùc CEO, giaùm ñoác vaø nhaân vieân trò söï cao caáp höôûng phaàn lôùn. Tieàn thöôûng (bonus) cho nhöõng ngöôøi laøm vieäc veà taøi chính cuûa Anh taêng ñeàu ñeàu töø khoaûng 15 tyû dollars naêm 2000 cho ñeán 30 tyû dollars naêm 2007.

Taïi Myõ, naêm 2007, naêm nhaø baêng Bear Stearns, Goldman Sachs, Lehman Brothers, Merrill Lynch, vaø Morgan Stanley, vì tình hình khoâng toát laém, töï thöôûng 39 tyû dollars cho naêm 2007. Naêm 2006, nhöõng ngöôøi laøm vieäc cho

Trong hai ngaøy qua, tyû giaù USD/VND baát ngôø taêng voït, taïo moät

baát thöôøng so vôùi hôn moät thaùng qua, baát thöôøng khi xeùt veà nhöõng yeáu toá caên baûn thöôøng thaáy.

Saùng nay (21/10), moät soá nhaø ñaàu tö baát ngôø thaáy tyû giaù USD/VND taêng voït treân thò tröôøng.

Theo website Ngaân haøng Nhaø nöôùc VN, tyû giaù bình quaân lieân ngaân haøng vaãn oån ñònh, thaäm chí giaûm nheï so vôùi hoâm qua (20/10), ôû möùc 16.519 VND/USD, nhöng tyû giaù cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi voït tôùi moác 16.800 VND/USD.

Trong ngaøy hoâm qua, tyû giaù cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi cuõng baát ngôø taêng maïnh töø möùc 16.610 VND leân 16.670 VND/USD.

Qua hai ngaøy, tyû giaù ñaõ taêng 190 VND/USD, moät böôùc taêng quaù baát thöôøng so vôùi söï oån ñònh quanh moác 16.610 VND/USD trong hôn moät thaùng trôû laïi ñaây. Ñieåm ñaùng chuù yù laø sau ñôït bieán ñoäng tröôùc thaùng 7 ñeán nay, chöa luùc naøo tyû giaù cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi taùi laäp moác 16.800 VND/USD. Thaäm chí giaù baùn ra cuûa Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam (Viet-combank), ñaàu moái thanh toaùn quoác teá lôùn nhaát trong heä thoáng hieän nay ñaõ leân tôùi 16.830 VND/USD.

Vaø vôùi möùc giaù baùn ra treân, tyû giaù

USD/VND cuûa Vietcombank ñaõ gaàn chaïm traàn cho pheùp theo bieân ñoä +/-2% hieän nay. Ñaây cuõng laø moät baát thöôøng bôûi suoát töø thaùng 8 ñeán nay, tyû giaù cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi phaàn lôùn ñeàu naèm saùt möùc saøn cho pheùp cuûa bieân ñoä.

Baát thöôøng nöõa ñöôïc xeùt ñeán ôû hoaït ñoäng mua vaøo khaù lôùn gaàn ñaây cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc, cuõng nhö moät soá nguoàn tin phaûn aùnh löôïng voán ngoaïi teä taïi caùc ngaân haøng doài daøo, thaäm chí coù thöøa cuïc boä.

Veà möùc bieán ñoäng, khoaûng thôøi gian bieán ñoäng, so vôùi nhöõng thaùng gaàn ñaây, coù theå thaáy ñoù laø nhöõng möùc taêng baát thöôøng. Söï baát thöôøng ñoù coù theå thaáy khi xeùt laïi nhöõng yeáu toá noäi taïi cuûa neàn kinh teá taùc ñoäng ñeán tyû giaù.

Thöù nhaát, trao ñoåi vôùi baùo giôùi, moät soá ngaân haøng ñaàu moái thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu lôùn ñeàu khaúng ñònh hoaït ñoäng thanh toaùn ngoaïi hoái hieän nay vaãn bình thöôøng, khoâng coù daáu hieäu naøo cho thaáy ñoät bieán veà cung caàu ngoaïi teä.

Thöù hai, lieân quan ñeán xuaát nhaäp khaåu, nhaäp sieâu trong nhöõng thaùng gaàn ñaây, ñaëc bieät laø trong thaùng 9 vöøa qua, ñaõ ñöôïc kieàm cheá ôû möùc thaáp. Theo ñoù, taùc ñoäng töø nhaäp sieâu ñeán tyû giaù ñeå coù bieán ñoäng baát thöôøng nhö treân coù theå loaïi tröø.

Thöù ba, lieân quan ñeán laïm phaùt, hieän tình hình ñaõ coù nhöõng chuyeån bieán tích cöïc. Sau thaùng giaûm toác roõ reät vöøa qua, trong thaùng 10 naøy döï baùo laïm phaùt seõ coù chuyeån bieán thöïc söï; taïi moät soá ñòa baøn lôùn, laïm phaùt laàn ñaàu tieân keå töø ñaàu naêm ñaõ giaûm nheï. Theo ñoù, coù theå loaïi tröø taùc ñoäng töø laïm phaùt truyeàn daãn vaøo baát thöôøng noùi treân.

Tuy nhieân, coù theå ñaët söï baát thöôøng naøy beân caïnh moät soá yeáu toá coù theå coù aûnh höôûng nhaát ñònh.

Thöù nhaát, caùc ñaàu moái thanh toaùn ñang chuù ñoäng ñoùn tröôùc caàu ngoaïi teä thöôøng taêng leân vaøo nhöõng thaùng cuoái naêm, phuïc vuï hoaït ñoäng nhaäp khaåu haøng hoùa.

Thöù hai, do aûnh höôûng cuûa cuoäc khuûng hoaûng taøi chính treân theá giôùi, coù theå nguoàn kieàu hoái (thöôøng taäp trung chuyeån veà vaøo cuoái naêm) seõ giaûm, haïn cheá nhaát ñònh ñeán nguoàn buø ñaép cho caàu trong nöôùc.

Thöù ba, theo moät soá ñaàu moái thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu, giaù haøng Vieät Nam, ñaëc bieät laø haøng noâng saûn, gaàn ñaây coù daáu hieäu giaûm daãn tôùi khaû naêng giaù trò xuaát khaåu bò aûnh höôûng. Töø ñaây coù theå taùc ñoäng tôùi cung ngoaïi teä vaø caùc ñaàu moái döï phoøng cho “tín hieäu” naøy chaêng?

Thöù tö, söï bieán ñoäng cuûa thò tröôøng theá giôùi vaø giaù ñoàng USD coù höôùng taêng leân. Dieãn bieán naøy coù theå “loâi keùo” giaù USD trong nöôùc trong quan heä vôùi VND. Tuy nhieân, yeâu toá naøy thöôøng khoâng theå hieän roõ neùt trong nhöõng naêm qua.

Thöù naêm, coù theå coù aûnh höôûng nhaát ñònh veà yeáu toá taâm lyù. Yeáu toá naøy ñang höôùng theo dieãn bieán cuûa cuoäc khuûng hoaûng taøi chính treân theá giôùi vaø taùc ñoäng nhaát ñònh ñeán luoàng voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi (tröïc tieáp vaø giaùn tieáp). Tuy nhieân, nhöõng ñaàu moái noùi treân khaúng ñònh hieän chöa coù hieän töôïng baát thöôøng naøo veà söï quy ñoåi sang ngoaïi teä cuûa ñoái töôïng naøy.

Vaø thöù saùu, theo moät soá chuyeân gia, moät yeáu toá taùc ñoäng ñaùng chuù yù ñeán söï baát thöôøng treân laø quyeát ñònh giaûm laõi suaát cô baûn cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc (aùp duïng töø hoâm nay), daãn ñeán söï maát giaù cuûa VND so vôùi ñoàng USD.

Ñoù laø nhöõng giaû thieát ñöôïc ñaët ra cho bieán ñoäng cuûa tyû giaù USD/VND hai ngaøy vöøa qua. Moät ñieåm ñaùng chuù yù laø söï bieán ñoäng ñoù gaén vôùi thò tröôøng chính thoáng laø töø caùc ngaân haøng thöông maïi. Taát nhieân, nhöõng bieán ñoäng ñoù vaãn laø bình thöôøng neáu ñaët trong khuoân khoå bieân ñoä cho pheùp, theo tyû giaù bình quaân lieân ngaân haøng.

Coøn treân thò tröôøng töï do, giaù USD baùn ra hieän cuõng ñaõ taêng maïnh leân gaàn moác 17.000 VND, trong khi cuoái tuaàn qua chæ töø 16.570 - 16.590 VND. [ ]

22 23

Vieät Nam, ñaëc bieät laø ngaønh deät may seõ khoâng thoaùt khoûi aûnh höôûng töø söï suy thoaùi cuûa neàn kinh teá Myõ.

Caû theá giôùi “nhaùo nhaøo” tröôùc nhöõng daáu hieäu cho thaáy kinh teá Myõ suy thoaùi.

Phaûn öùng roõ nhaát laø thò tröôøng chöùng khoaùn cuûa nhieàu nöôùc tuït giaûm. Theo caùc chuyeân gia, kinh teá Vieät Nam cuõng bò aûnh höôûng, tröôùc heát laø ngaønh deät may, da giaøy...

Theo giaùm ñoác toaøn caàu boä phaän thò tröôøng voán cuûa Ngaân haøng Standard Chartered Brad Levitt, nhöõng dieãn bieán trong caùc thò tröôøng chöùng khoaùn lôùn treân theá giôùi ñang coù taùc ñoäng tôùi Vieät Nam, goùp phaàn khieán thò tröôøng chöùng khoaùn vaø tín duïng cuûa Vieät Nam bò suït giaûm.

Nguyeân chuû tòch Toång coâng ty Ñaàu tö vaø Kinh doanh voán nhaø nöôùc VN (SCIC) Leâ Thò Baêng Taâm cho raèng khi boái caûnh kinh teá Vieät Nam phaùt trieån vôùi toác ñoä nhanh nhö hieän nay thì vieäc phuï thuoäc vaøo bieán ñoäng cuûa kinh teá, söï kieän chính trò vaø tình hình taøi chính theá giôùi laø ñieàu ñöông nhieân.

OÂng Nguyeãn Ngoïc Caûnh - tröôûng ban hôïp taùc quoác teá UÛy ban Chöùng khoaùn Nhaø nöôùc VN - cuõng ñoàng tình laø Vieät Nam hieän ñoùn nhaän nhöõng taùc ñoäng tröïc tieáp hôn töø thò tröôøng beân ngoaøi. “Tuy nhieân, toâi tin töôûng raèng

naêm nay neáu Chính phuû vaãn giöõ chính saùch môû vaø khuyeán khích nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo Vieät Nam thì thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam vaãn seõ taêng tröôûng maïnh meõ” - oâng noùi.

Ñeà caäp tôùi nguy cô suy thoaùi cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn, caùc chuyeân gia vaø doanh nghieäp trong vaø ngoaøi nöôùc ñeàu ñoàng yù raèng caùc dieãn bieán ñoù ñaùng quan taâm nhöng chöa phaûi laø daáu hieäu chaéc chaén cuûa moät cuoäc khuûng hoaûng.

Deät may, khoù ñuû thöù (OÂng Dieäp Thaønh Kieät, Phoù chuû tòch Hoäi

Deät may theâu ñan Saøi Goøn) “Vieät Nam, ñaëc bieät laø ngaønh deät

may seõ khoâng thoaùt khoûi aûnh höôûng töø söï suy thoaùi cuûa neàn kinh teá Myõ. Naêm 2008, thò tröôøng Myõ chieám ñeán 55% kim ngaïch xuaát khaåu cuûa ngaønh deät may. Ñeå kích thích ngöôøi tieâu duøng Myõ maïnh tay mua saém trôû laïi thì giaù haøng hoùa phaûi reû hôn, doanh nghieäp buoäc phaûi giaûm giaù.

Khi ñoù, caùc doanh nghieäp deät may cuûa Vieät Nam seõ ñoái maët vôùi tình huoáng heát söùc nan giaûi laø phaûi chaáp nhaän nhöõng hôïp ñoàng coù ñôn giaù thaáp. Nhöng khi thöïc hieän nhöõng hôïp ñoàng ñôn giaù thaáp laïi phaûi ñoái maët vôùi khaû naêng bò kieän choáng baùn phaù giaù. Hieän Myõ vaãn ñang thöïc hieän chöông trình giaùm saùt haøng deät may nhaäp khaåu töø

Vieät Nam.”Raát vaát vaû khi ñaøm phaùn giaù

(OÂng Nguyeãn Ñöùc Thuaán, Phoù chuû tòch Hoäi Da giaøy Vieät Nam - Lefaso)

“Söï suy yeáu cuûa neàn kinh teá Myõ trong thôøi gian vöøa qua ñaõ taùc ñoäng raát lôùn ñeán hoaït ñoäng xuaát khaåu cuûa doanh nghieäp. Doanh nghieäp ngaønh da giaøy ñang phaûi ñaøm phaùn raát vaát vaû veà giaù vôùi caùc nhaø nhaäp khaåu ñeán töø Myõ cho muøa haøng môùi. Cuõng raát khoù cho doanh nghieäp neáu baây giôø phaûi môû roäng hay chuyeån höôùng thò tröôøng ngoaøi thò tröôøng Myõ nhaèm giaûm thieåu söï thieät haïi trong tröôøng hôïp söùc mua taïi thò tröôøng naøy yeáu ñi.

Giaûi phaùp toái öu hieän nay laø caùc doanh nghieäp coá gaéng ñaøm phaùn ñeå coù ñöôïc möùc giaù toát nhaát. Ñoàng thôøi gia taêng tæ leä noäi ñòa hoùa vaät tö ñöôïc saûn xuaát taïi Vieät Nam. Beân caïnh ñoù, doanh nghieäp cuõng phaûi trieät ñeå thöïc hieän vieäc caét giaûm tieát kieäm toái ña chi phí nguyeân - nhieân vaät lieäu saûn xuaát.”Vieät Nam caàn chuû ñoäng ñoái phoù (TS. Voõ Trí Thaønh, Tröôûng ban Hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, Vieän Nghieân cöùu quaûn lyù

kinh teá Trung öông cuûa VN) “Neáu kinh teá Myõ suy thoaùi, Vieät

Nam seõ bò aûnh höôûng ôû caû ba höôùng. Thöù nhaát, Myõ laø thò tröôøng xuaát khaåu lôùn, chieám ñeán 24% toång saûn löôïng xuaát khaåu naêm 2007. Ngöôøi daân Myõ thaét chaët chi tieâu, chaéc chaén xuaát khaåu vaøo Myõ seõ khoù khaên hôn. Neáu kinh teá Myõ suy thoaùi, caùc maët haøng xuaát khaåu chuû löïc cuûa Vieät Nam laø deät may, giaøy deùp... seõ bò caét giaûm ñaàu tieân.

Thöù hai, khi kinh teá Myõ suy thoaùi, khu vöïc bò aûnh höôûng nhaát laø caùc nöôùc Ñoâng AÙ, ñang chieám tôùi 60-70% toång ñaàu tö vaøo Vieät Nam. Khi ñoù, caùc nöôùc naøy seõ thaét chaët chi tieâu, khuyeán khích xuaát khaåu khieán ñaàu tö vaøo Vieät Nam coù theå giaûm, xuaát khaåu cuûa chuùng ta cuõng seõ gaëp thaùch thöùc lôùn. Caïnh tranh giöõa caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ coù chung cô caáu haøng xuaát khaåu vôùi Vieät Nam seõ gay gaét hôn.

Thöù ba, nguoàn taøi chính, voán giaùn tieáp ñaàu tö vaøo Vieät Nam, ñaëc bieät laø thò tröôøng chöùng khoaùn seõ suy giaûm.

Ñeå ñoái phoù, Vieät Nam caàn caân ñoái laïi kinh teá vó moâ, giaûm laïm phaùt, giaûm thaâm huït thöông maïi, caét giaûm ñaàu tö khoâng hieäu quaû, naâng cao naêng löïc caïnh tranh cho doanh nghieäp, caûi taïo cô sôû haï taàng...”.

Caø pheâ, cao su vaï laây vì khuûng hoaûng taøi chính

Nguyeân nhaân giaù caø pheâ giaûm moät phaàn laø do aûnh höôûng cuoäc khuûng hoaûng taøi chính toaøn caàu neân giaûm löôïng tieâu thuï, nhöng khoâng loaïi tröø khaû naêng nhöõng nhaø nhaäp khaåu nöôùc ngoaøi lôïi duïng khoù khaên ñeå eùp giaù baùn caø pheâ cuûa Vieät Nam. [ ]

Tuy khoâng “taøn phaù” tröïc tieáp, nhöng cuoäc khuûng hoaûng taøi chính baét ñaàu töø nöôùc Myõ ñaõ taïo ra hieäu öùng “domino” ñeán taän vöôøn caø pheâ, cao su Vieät Nam.

Ñaây laø hai maët haøng noâng saûn xuaát khaåu chòu aûnh höôûng sôùm nhaát, maïnh nhaát...

Giaù caø pheâ giaûm quaù nhanhTheo Hieäp hoäi Caø pheâ - Ca cao Vieät

Nam (Vicofa) chöa coù naêm naøo giaù caø pheâ trong nöôùc laïi giaûm nhanh, giaûm maïnh nhö maáy tuaàn vöøa qua.

Coøn nhôù hoài ñaàu naêm, vaøo dòp thaùng 2/2008 giaù caø pheâ ôû vaøo thôøi kyø hoaøng kim 40.000 - 42.000 ñoàng/kg; caùch ñaây hôn moät thaùng giaù coøn ôû möùc 34.000 - 35.000 ñoàng/kg. Ñeán nay, giaù caø pheâ trong nöôùc giaûm hôn 30% so vôùi ñaàu naêm. Vaøo dòp trung tuaàn thaùng 10, giaù caø pheâ ôû Taây Nguyeân chæ coøn 26.000 - 27.000 ñoàng/kg.

Thaùng 2/2008, giaù caø pheâ xuaát khaåu (FOB) taïi Saøi Goøn ñaït tôùi 2.520 USD/taán. Hôn 1 thaùng tröôùc ñaây, giaù vaãn coøn ôû möùc treân 2.000 USD/taán. Nay rôùi xuoáng theâ thaûm, coøn coù 1.600 USD/taán. Theo nhaän ñònh cuûa nhieàu chuyeân gia kinh teá, con soá naøy chöa döøng laïi ñaây maø ñang treân ñaø rôi töï do.

Bôûi soá löôïng caø pheâ xuaát khaåu ñaõ vaø ñang giaûm maïnh taïi nhieàu thò tröôøng troïng ñieåm, nhö Ñöùc, Myõ, Italia. Chæ

thuï, nhöng khoâng loaïi tröø khaû naêng nhöõng nhaø nhaäp khaåu nöôùc ngoaøi lôïi duïng khoù khaên ñeå eùp giaù baùn caø pheâ cuûa Vieät Nam.

Khaùc vôùi lónh vöïc caø pheâ, nôi caùc “thöôïng ñeá” chòu aûnh höôûng tröïc tieáp cuûa cuoäc khuûng hoaûng taøi chính, ñoái taùc maët haøng cao su laïi chòu aûnh höôûng moät caùch giaùn tieáp, nhöng haäu quaû laïi naëng neà hôn nôi taâm baõo ñi qua.

Giaù cao su “tuoät doác khoâng phanh”

Vôùi saûn löôïng khoaûng treân 300.000 taán/naêm, cao su töï nhieân cuûa Vieät Nam xuaát khaåu sang 2 thò tröôøng chuû yeáu laø Trung Quoác (khoaûng 60%) vaø Nhaät Baûn (treân 15%). Hai quoác gia naøy nhaäp khaåu cao su Vieät Nam veà ñeå saûn xuaát saêm, loáp xe hôi baùn vaøo thò tröôøng Myõ vaø chaâu AÂu.

Côn baõo taøi chính ñaõ laøm toác ñoä phaùt trieån kinh teá chaäm laïi vaø ñang khieán ngöôøi tieâu duøng caùc quoác gia naøy phaûi “thaét löng buoäc buïng” neân löôïng mua saém oâ toâ vaø saêm loáp khöïng laïi. Vaø, nhö moät hieäu öùng “domino”, cuoäc khuûng hoaûng taøi chính toaøn caàu ñaõ ñeán taän töøng vöôøn cao su, caø pheâ Vieät Nam.

Moät lyù do khaùc, theo Hieäp hoäi Cao su Vieät Nam (VRA), giaù daàu thoâ theá giôùi giaûm gaàn 50% (tính ñeán 15/10 coøn 77 USD/thuøng) khieán xu höôùng söû

8, giaûm lieân tuïc trong thaùng 9 vaø giaù “tuoät doác khoâng phanh” töø ñaàu thaùng 10 ñeán nay.

Cuï theå, vaøo thôøi ñieåm thaùng 7/2008 giaù muû cao su xuaát khaåu ñang ñöùng ôû ñænh (khoaûng 58 trieäu ñoàng/taán) thì ñeán trung tuaàn thaùng 10 chæ coøn khoaûng 30 trieäu ñoàng/taán. Chæ hôn 2 thaùng, giaù cao su ñaõ tuoät khoûi tay caùc doanh nghieäp xuaát khaåu 28 trieäu ñoàng/taán. Nhieàu doanh nghieäp bò “choaùng”(!) .

Coøn ñoái vôùi noâng daân? Moät chuû trang traïi, vaø vöøa laø ñaïi lyù mua muû cao su taïi Myõ Thuaän (huyeän Beán Caùt, Bình Döông) cho bieát: môùi ñaây (hoài thaùng 9/2008) giaù muû cao su coøn ôû möùc 15.000 - 16.000 ñoàng/kg, nay giaù muû cao su taïi vöôøn tuït thaûm haïi, chæ coøn khoaûng 6.000-7.000 ñoàng/kg. Hieän nay, ôû Bình Döông cuõng nhö Bình Phöôùc nhieàu chuû vöôøn cao su lôùn ñaõ chuû ñoäng ngöng caïo muû ñeå tröõ chôø taêng giaù. Ñieàu ñaùng lo laø khoâng bieát bao giôø giaù taêng? Vaø, giaù coù taêng trôû laïi hay khoâng?

Theo caùc chuyeân gia kinh teá thì söï “tuoät doác” theo chieàu thaúng ñöùng cuûa giaù cao su vaø caû caø pheâ chöa coù daáu hieäu döøng. Ñieàu ñaùng lo hôn, thôøi gian qua do ñöôïc giaù neân phong traøo troàng cao su lan toaû khaép nôi, thaäm chí coù nhieàu ñòa phöông ñöa caû cao su xuoáng troàng ôû ruoäng luùa. Dòp naøy cuõng laø cô hoäi “thaåm ñònh” laïi thôøi cuûa cao su, môû roäng dieän tích ngoaøi quy hoaïch, keá hoaïch.

Thuûy saûn chaät vaät vì khuûng hoaûng taøi chính

Coù nhieàu nguyeân nhaân, trong ñoù, söï khuûng hoaûng cuûa neàn kinh teá theá giôùi maëc duø chæ taùc ñoäng giaùn tieáp nhöng gaây ra haäu quaû khaù lôùn ñeán ngaønh xuaát khaåu thuûy saûn trong nöôùc.Nhieàu ñôn haøng cuûa Vieät Nam bò

caétMyõ laø thò tröôøng nhaäp khaåu thuûy

saûn raát lôùn, kim ngaïch nhaäp khaåu thuûy saûn cuûa nöôùc naøy leân ñeán 12 tyû USD/naêm. Haøng naêm thò tröôøng Myõ chieám 15% toång kim ngaïch nhaäp khaåu thuûy saûn cuûa theá giôùi, do vaäy ngaønh thuûy saûn Vieät Nam ñaët muïc tieâu ñaït 850 trieäu USD giaù trò xuaát khaåu sang Myõ naêm 2008, chieám khoaûng 7% toång kim ngaïch nhaäp khaåu thuûy saûn cuûa Myõ.

Tuy nhieân, thôøi gian gaàn ñaây, khuûng hoaûng cuûa neàn taøi chính Myõ ñaõ aûnh höôûng raát lôùn ñeán giaù trò xuaát khaåu thuûy saûn cuûa theá giôùi, trong ñoù coù Vieät Nam.

Theo Coâng ty Coå phaàn Thuûy saûn Cafatex Haäu Giang cho bieát, trong naêm 2008, vaøo nhöõng thaùng vöøa qua, cuoäc khuûng hoaûng taøi chính cuûa Myõ ñaõ lan roäng ra toaøn caàu, laøm aûnh höôûng ñeán söùc mua cuûa ngöôøi tieâu duøng vaø söùc nhaäp khaåu cuûa caùc nhaø nhaäp khaåu Myõ ñoái vôùi nhieàu maët haøng, trong ñoù coù

tính rieâng trong thaùng 8, löôïng caø pheâ xuaát khaåu qua Myõ giaûm tôùi 48%, Ñöùc 23%, Italia 22%.

OÂng Löông Vaên Töï cho bieát, nguyeân nhaân giaù caø pheâ giaûm moät phaàn laø do aûnh höôûng cuoäc khuûng hoaûng taøi chính toaøn caàu neân giaûm löôïng tieâu

duïng cao su toång hôïp töø daàu (chieám khoaûng 50%) taêng trôû laïi, ñaõ laøm giaûm moät phaàn nhu caàu cao su thieân nhieân. Vaãn theo baø Hoa, giaù cao su ngöôøi daân baùn cho caùc coâng ty giaûm khoaûng 50% so vôùi thaùng 7. Giaù cao su xuaát khaåu cuûa Vieät Nam baét ñaàu giaûm töø thaùng

24 25

maët haøng thuûy saûn.Thuûy saûn Vieät Nam xuaát sang

thò tröôøng Myõ moãi naêm ñaït kim ngaïch treân 500 trieäu USD. Naêm 2008, chuùng ta mong muoán ñaåy con soá naøy leân cao hôn, tuy nhieân, do tình hình khuûng hoaûng ôû Myõ dieãn bieán phöùc taïp neân söùc mua cuûa ngöôøi daân Myõ ñang giaûm, vaø tieàn voán cuûa nhaø nhaäp khaåu caïn daàn.

Khoù khaên naøy ñaõ khieán giaù xuaát khaåu thuûy saûn cuûa Vieät Nam ñang bò haï vaø saûn löôïng cuõng suït giaûm ñaùng keå, khoâng chæ trong nhöõng thaùng cuoái naêm 2008 maø caû naêm 2009.

theo nhaän ñònh cuûa Hieäp hoäi Xuaát khaåu thuûy saûn Vieät Nam (VASEP), nhöõng khoù khaên maø caùc nhaø nhaäp khaåu thuûy saûn Myõ ñang gaëp phaûi hieän nay laø do caùc ngaân haøng Myõ ñang thaét chaët tín duïng, ngaân haøng khoâng cho nhaø nhaäp khaåu Myõ vay tieàn neân khaû naêng thanh toaùn cuûa hoï raát yeáu, hoï phaûi chôø baùn ñöôïc haøng môùi coù tieàn traû cho caùc nhaø xuaát khaåu treân theá giôùi, trong ñoù coù Vieät Nam. Chính vì vaäy maø söùc mua treân thò tröôøng theá giôùi ñang giaûm suùt raát ñaùng keå.

Tröôùc tình hình treân, söùc mua haøng thuûy haûi, saûn cuûa theá giôùi ñang suït giaûm raát lôùn. Do vaäy, coù nhöõng ñôn haøng nhaø nhaäp khaåu chaâu AÂu ñaõ kyù keát xong roài nhöng hoï ñaõ caét khoâng tieáp tuïc mua nöõa, gaây khoù khaên cho nhöõng cheá bieán vaø xuaát khaåu thuûy saûn Vieät Nam.

Khoù töø “trong ra ngoaøi”Töø sau khi Chính phuû Vieät Nam coù

chuû tröông thaét chaët tín duïng, nhöõng doanh nghieäp xuaát khaåu thuûy saûn gaëp raát nhieàu khoù khaên.

Moät laø tieàn voán ñeå thu mua cheá bieán bò giaûm xuoáng ñoät ngoät. Hai laø laõi suaát phaûi traû cho ngaân haøng quaù cao, hieäu quaû kinh doanh khoâng coøn cao nhö tröôùc,

Trong khi noäi taïi ñang gaëp khoù khaên, thì ngaønh xuaát khaåu Vieät Nam laïi bò theâm taùc ñoäng beân ngoaøi töø nhöõng nöôùc nhaäp khaåu, khoâng chæ coù thò tröôøng Myõ, maø caû Nhaät Baûn, EU... vaø caùc nöôùc nhaäp khaåu khaùc ñang nhaäp khaåu thuûy saûn cuûa Vieät Nam cuõng ñang gaëp khoù khaên veà voán, do hoï ñang bò thaét chaët tín duïng cuøng nhöõng bieán ñoäng khoâng löôøng tröôùc.

Haøng thuûy saûn cuûa Vieät Nam chuû yeáu laø xuaát khaåu, trong khi nhöõng khoù khaên beân trong chöa giaûi quyeát ñöôïc, nay laïi theâm khoù khaên töø beân ngoaøi. Khi nhöõng khoù khaên “trong vaø ngoaøi” gaëp nhau, thì töø nay ñeán cuoái naêm nhöõng doanh nghieäp cheá bieán vaø xuaát khaåu thuûy saûn Vieät Nam seõ khaù beá taéc, nguy cô khaùch haøng huûy boû hôïp ñoàng vôùi doanh nghieäp xuaát khaåu laø raát lôùn, trong khi ñoù tình traïng keït caûng, keït container laïi ñang xaûy ra raát nghieâm troïng ñaõ aûnh höôûng lôùn

ñeán tieán ñoä giao haøng cuûa doanh nghieäp, Nhieàu coâng ty coù löôïng xuaát cao, nhöng do khoâng coù container, khoâng coù caûng neân chæ xuaát ñöôïc 5-7 con-tainer/ngaøy, neân coù moät soá hôïp ñoàng ñaõ kyù ñeán haïn giao haøng maø khoâng giao haøng ñöôïc, vöøa qua coù nhöõng hôïp ñoàng giao haøng treã 1-2 ngaøy ñaõ bò khaùch haøng huûy hôïp ñoàng.

Hieän nay, xuaát khaåu thuûy saûn cuûa Vieät Nam vaøo thò tröôøng Myõ, chaâu AÂu ñang giaûm suùt maïnh. Beân caïnh ñoù thò tröôøng Australia ñang bò Chính phuû nöôùc naøy cho kieåm tra 2 con virus ñoám traéng vaø ñaàu vaøng treân toâm cho neân haøng thuûy saûn Vieät Nam khoâng theå ñi vaøo UÙc, lôïi duïng tình hình naøy Nhaät Baûn ñang eùp giaù toâm cuûa Vieät Nam. Caùch ñaây khoaûng 10 ngaøy giaù toâm loaïi 16-20 coù giaù 10-10,2 USD/kg, ñeán hoâm nay chaøo baùn chæ coøn 9,6 USD/kg. [ ]

Nhieàu ngöôøi hy voïng, thò tröôøng baát ñoäng saûn seõ sôùm bình oån trôû laïi.

Caùc doanh nghieäp, chuû ñaàu tö baát ñoäng saûn ñang thieáu voán traàm troïng ñeå trieån khai caùc döï aùn. Trong khi ñoù, caùc ngaân haøng thöông maïi seõ tieáp tuïc sieát chaët cho vay baát ñoäng saûn theo chæ ñaïo cuûa chính quyeàn Vieät Nam.

Do ñoù, coù theå thaáy tröôùc nguy cô nhieàu doanh nghieäp baát ñoäng saûn phaûi ñoái maët vôùi phaù saûn.

Lyù giaûi veà vaán ñeà naøy, Coâng ty Tö vaán baát ñoäng saûn VietRees cho bieát: löôïng voán ñoå vaøo thò tröôøng ñaõ giaûm suùt, laõi suaát ngaân haøng quaù cao aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán hoaït ñoäng kinh doanh vaø nguoàn caàu veà baát ñoäng saûn. Beân caïnh ñoù, doanh nghieäp phaûi ñöùng tröôùc tình traïng chi phí ñaàu vaøo taêng ñaùng keå vaø nhaát laø tình hình khoù khaên trong vieäc kinh doanh baùn ra.

Doanh nghieäp khoù vay ngaân haøng

Trong khi ñoù Vieän Quaûn lyù kinh teá nhaän ñònh: nguoàn voán töø baûn thaân caùc doanh nghieäp ñaàu tö kinh doanh baát ñoäng saûn hieän ñang coù xu höôùng khoâng taêng. Caùc doanh nghieäp trong nöôùc chöa tìm ñöôïc nguoàn voán thay theá nguoàn tín duïng hoaëc ít nhaát laø boå sung cho nguoàn tín duïng. Nguyeân nhaân cô baûn laø caùc nguoàn voán hieän höõu ñeàu ñaõ ñöôïc huy ñoäng gaàn nhö toái ña.

Theo con soá chính thöùc cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc, toång dö nôï tín duïng cho vay kinh doanh baát ñoäng saûn ñeán nay khoaûng 115.500 tyû ñoàng, chieám 9,15% toång dö nôï treân toaøn heä thoáng. Con soá naøy cho thaáy nhìn chung cho vay baát ñoäng saûn vaãn ôû ngöôõng an toaøn, vaø môùi ñaây, moät soá ngaân haøng ñaõ heù môû cho vay baát ñoäng saûn. Nhieàu ngöôøi hy voïng, thò tröôøng baát ñoäng saûn seõ sôùm bình oån trôû laïi.

Song, cuõng cuøng luùc naøy phía vaên phoøng Thuû töôùng Vieät Nam laïi chæ ñaïo Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam coù bieän phaùp giaùm saùt chaët cheõ, vaø chæ ñaïo caùc ngaân haøng thöông maïi raø soaùt laïi caùc khoaûn cho vay ñaàu tö, ñaëc bieät laø ñaàu tö vaøo nhöõng lónh vöïc ruûi ro cao, trong ñoù coù baát ñoäng saûn, taêng cöôøng hôn nöõa kieåm soaùt vaø phoøng ngöøa ruûi ro ñoái vôùi hoaït ñoäng cho vay baát ñoäng saûn.

Nhö vaäy, trong töông lai gaàn, caùc doanh nghieäp baát ñoäng saûn khoâng mong nhaän ñöôïc söï hoã trôï nhieàu veà voán töø phía caùc ngaân haøng.

Ngaân haøng sôï gaëp ruûi roTheo moät soá chuyeân gia taøi chính,

thò tröôøng traàm laéng, thanh khoaûn keùm laø noãi lo lôùn nhaát khi cho vay baát ñoäng saûn.

Theo tin töø Vuï tröôûng Vuï Chieán löôïc phaùt trieån ngaân haøng (Ngaân

haøng Nhaø nöôùc VN) lo ngaïi: vôùi toång löôïng voán vay cuûa doanh nghieäp coù theá chaáp baèng baát ñoäng saûn trong toaøn heä thoáng ngaân haøng leân tôùi 400.000 - 500.000 tyû ñoàng (25-30 tyû USD) thì chæ caàn moät phaàn ba soá ñoù khoâng traû ñöôïc nôï cuõng ñuû laøm “khoán ñoán” caùc ngaân haøng thöông maïi, vaø khi ñoù, seõ laø moät thaùch thöùc lôùn ñoái vôùi Ngaân haøng Nhaø nöôùc trong vieäc hoã trôï caùc ngaân haøng khoâng bò phaù saûn

Khaûo saùt cuûa VietRees taïi caùc trung taâm moâi giôùi vaø caùc saøn giao dòch taïi Saøi Goøn cho thaáy taát caû ñeàu thöa vaéng khaùch. Caùc trung taâm moâi giôùi baát ñoäng saûn ñaõ thu heïp ñaùng keå veà soá löôïng vaø quy moâ hoaït ñoäng, ña phaàn ñeàu ñang hoaït ñoäng caàm chöøng.

Nhieàu trung taâm giao dòch trong thôøi gian qua tuy ñaõ chuyeån thaønh saøn giao dòch nhöng tình hình giao dòch vaãn khoâng coù daáu hieäu khôûi saéc. Tình hình giao dòch baát ñoäng saûn caên chung cö, nhaø phoá vaø ñaát neàn döï aùn hieän tieáp tuïc giaûm (möùc giaù giaûm hôn 50% so vôùi tröôùc ñaây) vaø giaù rao baùn ñaõ chöõng laïi haún.

Theo Hieäp hoäi Baát ñoäng saûn Saøi Goøn nhaän ñònh: thôøi ñieåm thò tröôøng baát ñoäng saûn Vieät Nam noùi chung vaø Saøi Goøn noùi rieâng phuïc hoài nhanh nhaát cuõng vaøo cuoái naêm 2009. Hieän nay nhu caàu nhaø ôû cuûa ngöôøi daân raát cao, tuy nhieân phaàn lôùn phaûi döïa vaøo söï hoã trôï cuûa ngaân haøng.

Vieäc duy trì caùc chính saùch thaét chaët quaûn lyù thò tröôøng baát ñoäng saûn cuøng vôùi laõi suaát cho vay cao khoâng chæ laø khoù khaên cuûa caùc doanh nghieäp maø coøn laø raøo caûn trong tieáp caän voán vay töø ngaân haøng ñoái vôùi ngöôøi coù nhu caàu mua nhaø.

Do ñoù, neáu ñeå ñeán 31/12/2008 maø thò tröôøng baát ñoäng saûn vaãn chöa coù tính thanh khoaûn, trôû laïi giao dòch bình thöôøng, thì taát caû caùc khoaûn nôï baát ñoäng saûn hieän nay ôû caùc ngaân haøng seõ trôû thaønh nôï xaáu. Maëc duø coù caùc taøi saûn theá chaáp khaùc ñaûm baûo, nhöng caùc ngaân haøng cuõng khoâng theå naøo thanh lyù ñöôïc heát caùc taøi saûn ñaûm baûo cuøng luùc, khoâng theå tìm ra 115.000 tyû ñoàng ôû ñaâu maø mua, hôn nöõa, thuû tuïc thanh lyù cuõng voâ cuøng phöùc taïp.

Theo moät soá yù kieán thì vôùi tình hình nhö hieän nay, trong ngaén haïn thì caùc doanh nghieäp phaûi töï coá gaéng thaét löng buoäc buïng, töï xoay sôû vaø chôø ñôïi.

Nhieàu doanh nghieäp phaøn naøn raèng coù nhieàu khoù khaên trong vieäc aùp duïng luaät & chính saùch veà lao ñoäng cho nöõ nhaân vieân.

Ngoaøi ra, hieän nay phaàn lôùn caùc cô sôû söû duïng nhaân vieân nöõ khoaùn löông theo saûn phaåm neân vieäc nhaân vieân nöõ nghæ vieäc cho con buù ñeàu khoâng ñöôïc theå hieän trong tieàn löông. Maëc duø theo phaùp luaät, leõ ra nhaân vieân nöõ phaûi ñöôïc höôûng.

Luaät chöa ñi vaøo cuoäc soángChò L.T coâng nhaân phaân xöôûng giaày

da C.T ñang coù con nhoû 7 thaùng tuoåi taâm söï: “Tröôùc ñeán nay, toâi chöa bao giôø bieát veà nhöõng ñieàu khoaûn trong chính saùch daønh cho caùc nhaân vieân nöõ. Giôø toâi môùi bieát chuùng toâi ñang nuoâi con döôùi 12 thaùng tuoåi ñöôïc nghæ moãi ngaøy 60 phuùt ñeå cho con buù. Rieâng baûn thaân toâi, chæ tranh thuû giôø nghæ tröa veà nhaø cho con buù roài laïi ñi laøm buoåi chieàu”.

Ñeà caäp veà chính saùch ñoái vôùi nhaân vieân nöõ, phoøng Lao ñoäng, Vuï Lao ñoäng - Tieàn löông (Boä Lao ñoäng vaø Xaõ hoäi) cho bieát, theo yù kieán cuûa caùc sôû nhaân vieân - thöông binh vaø xaõ hoäi, caùc doanh nghieäp söû duïng nhaân vieân nöõ vaø nhaân vieân nöõ chieám ña soá thì vieäc nghæ 30 phuùt trong thôøi gian kinh nguyeät seõ laøm aûnh höôûng lôùn tôùi daây chuyeàn saûn xuaát kinh doanh cuûa mình.

Giaùm ñoác moät doanh nghieäp saûn xu-

aát kinh doanh ñieän töû cho raèng, quy ñònh trong thôøi gian nhaân vieân nöõ coù kinh ñöôïc nghæ 30 phuùt /ngaøy laø khoâng khaû thi. Bôûi vì, ôû nhieàu doanh nghieäp hoaït ñoäng theo daây chuyeàn saûn xuaát, neáu moät vò trí nghæ thì caû daây chuyeàn seõ phaûi döøng laïi. Nhö vaäy, saûn xuaát seõ ñình treä vaø doanh nghieäp seõ bò thieät haïi veà kinh teá. Vì theá, luaät neân quy ñònh roõ soá ngaøy phaûi thöïc hieän vieäc nghæ treân cuûa nhaân vieân nöõ.

Ñoàng tình vôùi quan ñieåm treân, Phoøng Thöông maïi vaø Coâng nghieäp neâu yù kieán: khoaûn 3 Ñieàu 115 Boä luaät Lao ñoäng: “Ngöôøi nhaân vieân nöõ trong thôøi gian bò haønh kinh ñöôïc nghæ moãi ngaøy 30 phuùt; trong thôøi gian nuoâi con döôùi 12 thaùng tuoåi, ñöôïc nghæ moãi ngaøy 60 phuùt trong thôøi gian laøm vieäc, maø vaãn höôûng ñuû löông”.

Theá nhöng luaät laïi khoâng quy ñònh cuï theå laø nhaân vieân nöõ ñöôïc nghæ vaøo luùc naøo? Do ñoù gaây khoù khaên cho doanh nghieäp, ñaëc bieät laø doanh nghieäp söû duïng chuû yeáu nhaân vieân nöõ. Neáu moät ca maø coù hôn chuïc nhaân vieân nghæ moät luùc thì seõ giaûi quyeát theá naøo?

Doanh nghieäp “queân” traùch nhieäm

Trao ñoåi veà vieäc söû duïng nhaân vieân nöõ, moät coâng ty may maëc - phaøn naøn: “Nghò ñònh 23 cuûa Chính phuû cho pheùp caùc doanh nghieäp söû duïng nhieàu nhaân vieân nöõ ñöôïc höôûng chính saùch öu ñaõi

Muaø Ñoâng - Muøa HeøTí: Taïi sao muøa laïnh, ngöôøi ta goïi

laø muaø ñoâng nhæ ?Teøo: Taïi vì, muøa laïnh, naèm ñoâng

ngöôøi thì aám .Tí : Theá sao muøa noùng ngöôøi ta

goïi la muøa heø ?Teøo: Vì ... muøa noùng naèm ngoaøi heø

thì maùt . Coù theá maø cuõng hoûi .

26 27

Ñöùng vò trí thöù naêm trong danh saùch caùc coâng ty quaûng caùo

lôùn nhaát theá giôùi vôùi lôïi nhuaän roøng treân 2 tyû USD/naêm, taäp ñoaøn Dentsu, Nhaät Baûn ñaõ ñeå laïi cho chuùng ta moät caùi nhìn nhö theá naøo veà töông lai cuûa quaûng caùo.

Dentsu luoân lòch thieäp töø choái coâng boá teân caùc khaùch haøng cuûa haõng, moät nghieân cöùu nhoû ñaõ heù loä raèng nhöõng caùi teân lôùn nhaát trong danh saùch khaùch haøng cuûa Dentsu bao goàm myõ phaåm Shiseido vaø Toyota.

Masako Okamura laø moät trong nhöõng nöõ giaùm ñoác saùng taïo ñaàu tieân cuûa Dentsu.

Sau khi baét ñaàu coâng vieäc taïi boä phaän PR (Public Relations - Ngoaïi vuï) , Okamura trôû thaønh copywriter (ngöôøi vieát lôøi quaûng caùo) vaøo naêm 1992. Coâ thöïc söï töï haøo khi ñöôïc laøm vieäc vôùi Akira Odagiri, ñöôïc xem laø moät trong nhöõng baäc thaày saùng taïo vaø hieän ñang phuï traùch boä phaän saùng taïo taïi haõng Ogilvy & Mather, Nhaät Baûn.

Okamura ñöôïc ñeà baït leân vò trí giaùm ñoác saùng taïo vaøo naêm 2001, ñöa coâ trôû thaønh moät trong nhöõng thaønh vieân cao caáp nhaát cuûa Dentsu nôi maø coù söï goùp maët ñoäi nguõ khoaûng 800 nhaân vieân saùng taïo maãu maõ quaûng caùo.

Moät ngaøy laøm vieäc cuûa Okamura baét ñaàu khoaûng 9 giôø saùng vaø coù theå keát thuùc vaøo baát cöù thôøi gian naøo töø 4 giôø chieàu ñeán 4 giôø saùng hoâm sau. “Ñieàu ñoù bình thöôøng ñoái vôùi haàu heát caùc nhaân vieân saùng taïo treân toaøn theá giôùi”, Okamura cho bieát. Maëc duø caùc giaùm ñoác saùng taïo cuûa Dentsu coù nhöõng vò trí laøm vieäc nhö nhau, Okamura ñöôïc ngaém toaøn caûnh nuùi Phuù Syõ töø baøn laøm vieäc cuûa coâ.

Theo Okamura, tính saùng taïo ngaøy nay goùp phaàn quan troïng trong thaønh coâng cuûa moät quaûng caùo. Chuùng ta seõ khoâng theå daønh thôøi gian chuù yù tôùi nhöõng quaûng caùo mang tính giôùi thieäu suoâng nöõa. Chuùng ta caàn tôùi söï giaûi trí, thö giaõn vaø coù phaàn haøi höôùc. Nhieäm vuï cuûa quaûng caùo laø naém baét taâm lyù naøy cuûa moïi ngöôøi thoâng qua vieäc thuùc ñaåy trí saùng taïo maïnh meõ nhaát. Töông lai cuûa quaûng caùo naèm ôû tính saùng taïo trong ñaáy.

“Treân baøn toâi laø taát caû nhöõng kieåu ñoà chôi vui veû töø khaép nôi treân theá giôùi cuõng nhö haøng choàng aûnh khaùc nhau ñöôïc göûi ñeán töø caùc coâng ty saûn xuaát nöôùc ngoaøi, vaø caùc nhaân vieân treû coù theå gheù qua ñeå xem lieäu coù ñieàu gì gaây caûm höùng cho hoï”, Okamura noùi.

Quy trình saùng taïo laø moät noã löïc chung cuûa taäp theå ñoøi hoûi nhieàu cuoäc hoïp baøn baïc phaùt huy chaát xaùm taäp theå maø nhö Okamura thì: “Trong taäp theå cuûa toâi, moät nguyeân taéc thaät khoù khaên ñoù laø caùc cuoäc hoïp bò giôùi haïn trong 90 phuùt”.

Okamura thöøa nhaän raèng coù moät vaøi

khía caïnh trong hoaït ñoäng quaûng caùo cuûa ngöôøi Nhaät Baûn coù theå laøm naûy sinh nhieàu trôû ngaïi cho söï saùng taïo, ví duï vieäc döïa daãm quaù nhieàu vaøo söï noåi danh. Maëc duø vaäy, theo Okamura, vaãn coù choã cho trí saùng taïo trong caùc haïn cheá naøy.

Ví duï, trong söï buøng noå caùc quaûng caùo haøi höôùc, moät chieán dòch môùi ñaây maø Dentsu thöïc hieän cho haõng myõ phaåm Shiseido thöïc söï khaù ñaëc bieät khi tung ra ñoaïn quaûng caùo daøi chöa ñaày 15 giaây nhöng theá hieän roõ khuoân maët cuûa hôn 50 dieãn vieân haøi treû tuoåi khaùc nhau. Chính thaønh coâng naøy ñaõ ñöa nhaõn hieäu Shiseido vaøo Saùch kyû luïc Guinness.

Moâ taû ngaén goïn veà caùc quaûng caùo nhö vaäy, Okamura chæ ra raèng: “Giôùi treû coù ñoä tuoåi döôùi 25 hieän nay coù theå lónh hoäi ñöôïc caùc yù töôûng hình aûnh trong moät vaøi giaây. Kieåu quaûng caùo

naøy phaùt huy hieäu quaû khaù toát treân ñieän thoaïi di ñoäng. Noù ñaõ ñöôïc aùp duïng taïi phöông Taây, vaø giôø ñaây baét ñaàu ñöôïc khai phaù ôû Nhaät Baûn”.

Trí saùng taïo quaû khoâng coù ñieåm döøng, moät phöông phaùp khaùc ñang noåi baät leân. Vaøo naêm 2005, moät ñoa-ïn quaûng caùo coù teân “Husky Girl” ñaõ khaù thu huùt söï chuù yù cuûa moïi ngöôøi. Quaûng caùo khuyeách tröôøng cho saân vaän ñoäng Ajinomoto Stadium khoång loà vuøng ngoaïi oâ Tokyo keùo daøi khoâng döôùi 90 giaây.

Quaûng caùo quy tuï raát nhieàu coâ gaùi treû ñeïp - taát caû vôùi gioïng noùi cuûa nhöõng ngöôøi laùi xe taûi ñöôøng daøi. Vaøo moät thôøi ñieåm, taát caû caùc coâ gaùi cuøng heùt to vaø chuùc möøng saân vaän ñoäng. Söï vieäc dieãn ra thaät haøi höôùc vaø aùm chæ tôùi moät ñònh höôùng môùi trong quaûng caùo cuûa ngöôøi Nhaät Baûn.

Trong khi nhöõng quaûng caùo daøi vaø coù coát truyeän daàn daàn phaùt trieån, nhöõng quaûng caùo truyeàn thoáng naøo coøn soáng soùt vaãn ñöôïc moïi ngöôøi ñaùnh giaù raát cao.

Okamura quan saùt raèng taïi nhöõng thò tröôøng khaùc, ngöôøi tieâu duøng coù theå khaù ña nghi ñoái vôùi quaûng caùo, nhöng taïi Nhaät Baûn, ngöôøi daân vaãn laø fan haâm moä cuûa quaûng caùo. Thaäm chí coù caû moät taïp chí rieâng cho lónh vöïc naøy ñöôïc goïi laø CM Now (CM laø töø vieát taét cuûa “Commercial” – vaø cuõng coù nghóa laø Quaûng caùo).

Xaõ hoäi Nhaät Baûn ñang thay ñoåi - vaø ngöôøi tieâu duøng ñaõ coù nhöõng phaûn hoài ngay töùc khaéc. Sau söï suïp ñoå cuûa neàn kinh teá bong boùng vaøo thaäp nieân 90, caùc kieåu haønh vi phaân bieät giôùi tính döôøng nhö khoâng coøn nöõa.

Nam giôùi trôû neân ít bò aùm aûnh ng-heà nghieäp hôn, mang yeáu toá taâm linh nhieàu hôn. Trong khi phuï nöõ trôû neân ñoäc laäp hôn. Hoï coù tieàn rieâng cuûa mình vaø chi tieâu töï do hôn. Vì theá, phuï nöõ trong caùc quaûng caùo ñöôïc phaùc hoïa ñoäc laäp, caû treân phöông dieän caûm xuùc vaø kinh teá.

Thoùi quen söû duïng truyeàn thoâng cuûa ngöôøi tieâu duøng cuõng ñang thay ñoåi ñaùng keå. “Möôøi naêm tröôùc ñaây, toâi nghó raèng coù moät xu höôùng giaûm daàn thôøi löôïng xem TV vaøo moãi buoåi toái. Nhöng TV ñaõ thay ñoåi, giôø ñaây moïi ngöôøi coù theå xem TV treân maùy tính xaùch tay hay treân ñieän thoaïi di ñoäng. Vì vaäy, chuùng ta cuõng ñang chöùng kieán moät söï thay ñoåi cuûa caùc quaûng caùo thöông maïi theo söï phaùt trieån cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng”, Okamura cho bieát.

Vaø ngöôøi tieâu duøng Nhaät Baûn noùi rieâng vaø toaøn theá giôùi noùi chung seõ khoâng caûm thaáy bò saên ñuoåi bôûi caùc haõng quaûng caùo. Okamura khaúng ñònh: “Quaûng caùo seõ trôû thaønh moät daïng vaên hoaù môùi trong moãi quoác gia. Töông lai, noù khoâng khaùc bieät maáy vôùi caùc phöông thöùc giaûi trí khaùc”. [ ]

Cuoäc chieán saên luøng chaát xaùm

Löông thöôûng khoâng phaûi laø phöông tieän duy nhaát ñeå caùc coâng ty giöõ ngöôøi taøi nhöng khoâng theå phuû nhaän vai troø cuûa yeáu toá taøi chính naøy trong chieán löôïc thu huùt vaø giöõ ngöôøi cuûa caùc chuyeân gia nhaân söï.

Theo keát quaû khaûo saùt löông sô boä cuûa Navigos Group taïi Vieät Nam, nhieàu coâng ty ñaõ tieán haønh ñieàu chænh löông thöôûng hai ñeán ba laàn trong naêm vaø taêng löông cho nhaân vieân theo nhieàu möùc khaùc nhau.

Theo baø Lia Abella, Tröôûng phoøng Döï aùn cuûa Navigos Group, nguyeân nhaân chuû yeáu khieán caùc coâng ty taêng löông laø nhaèm öùng phoù vôùi laïm phaùt vaø giöõ chaân nhaân vieân.

Löông vaãn laø lyù do “nhaûy” vieäc chínhBaø Lia tieát loä keát quaû khaûo saùt löông 2008 naêm nay, phaûn aùnh roõ neùt nhöõng

bieán ñoäng cuûa tình hình kinh teá Vieät Nam trong thôøi gian vöøa qua vaø seõ coù moät soá döï baùo töø nay ñeán cuoái naêm. Nhöõng soá lieäu ban ñaàu cuûa cuoäc khaûo saùt

löông naêm 2008 phaàn naøo ñaõ phaûn aùnh ñöôïc nhöõng bieán ñoäng treân thò tröôøng löông thöôûng cuõng nhö mong ñôïi cuûa nhieàu ngöôøi lao ñoäng Vieät Nam.

Löông thöôûng khoâng phaûi laø phöông tieän duy nhaát ñeå caùc coâng ty giöõ ngöôøi taøi nhöng khoâng theå phuû nhaän vai troø cuûa yeáu toá taøi chính naøy trong chieán löôïc thu huùt vaø giöõ ngöôøi cuûa caùc chuyeân gia nhaân söï. Ñaõ töøng coù moät laøn soùng chuyeån dòch nhaân löïc trong lónh vöïc taøi chính - ngaân haøng khi maø caùc coâng ty thi nhau ñöa ra nhöõng möùc löông haáp daãn keøm theo cheá ñoä phuùc lôïi haäu hónh.

Tuy nhieân, taêng löông cuõng chæ laø moät trong nhieàu caùch ñeå coâng ty gìn giöõ ngöôøi taøi. Nhöng taêng bao nhieâu vaø taêng nhö theá naøo laø hôïp lyù cho caû doanh nghieäp vaø ngöôøi laøm vieäc khoâng phaûi laø nhöõng caâu hoûi deã traû lôøi.

Phuùc lôïi laø yeáu toá quan troïngVôùi kinh nghieäm cuûa mình, baø Lia

Abella cho raèng: “Caùc doanh nghieäp vaø coâng ty neân söû duïng caùc giaûi phaùp phi taøi chính nhö taêng phuùc lôïi vaø caùc hình thöùc ñoäng vieân nhaân vieân chöù khoâng chæ döïa vaøo caùch duy nhaát laø taêng löông. Hieän ôû Vieät Nam caùch naøy vaãn chöa ñöôïc vaän duïng ñöôïc moät caùch toái ña”.

Cuøng vôùi yù kieán naøy, moät tröôûng phoøng nhaân söï cuûa Coâng ty SYM Vieät Nam ñaõ chia seû: “Quaû thöïc thu huùt ngöôøi taøi ñaõ khoù, giöõ chaân ngöôøi taøi coøn khoù hôn. Coù nhöõng doanh nghieäp Vieät Nam ñang maát daàn lao ñoäng chaát xaùm theo thôøi gian.

Tuy nhieân, löông khoâng phaûi laø nguyeân nhaân duy nhaát Vaên hoùa coâng ty, moâi tröôøng laøm vieäc vaø cô hoäi thaêng tieán giuùp caùc coâng ty coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi haáp daãn hôn.

Thöïc teá chöùng minh duø caùc hoã trôï cuûa doanh nghieäp khoâng nhieàu veà maët vaät chaát nhöng taùc ñoäng ñeán tinh thaàn vaø thaùi ñoä laøm vieäc cuûa nhaân vieân seõ raát lôùn. Moät caûm giaùc ñöôïc doanh nghieäp quan taâm, san seû nhöõng khoù khaên cuûa baûn thaân seõ laø ñoäng löïc lôùn thuùc ñaåy nhaân vieân noã löïc laøm vieäc vaø chung tay cuøng doanh nghieäp vöôït qua khoù khaên. [ ]

trong vieäc vay voán vôùi laõi suaát thaáp töø Quyõ quoác gia veà vieäc laøm, hoã trôï kinh phí töø Quyõ naøy, ñöôïc öu tieân söû duïng voán ñaàu tö haøng naêm ñeå caûi thieän ñieàu kieän laøm vieäc, ñöôïc giaûm thueá.

Theá nhöng, nhöõng chính saùch öu tieân naøy raát khoù ñöôïc thöïc hieän bôûi nhö: caùc coâng ty may maëc, cheá bieán haûi saûn... coù nhieàu nhaân vieân nöõ, vaøo luùc cao ñieåm coù haøng chuïc nhaân vieân nöõ nghæ sinh con, doanh nghieäp caàn nhaân vieân thay theá nhöng khoâng theå ngaøy moät ngaøy hai tìm ñöôïc ngay nhaân vieân thay theá. Noùi chung, soá tieàn öu tieân naøy khoâng ñuû ñeå doanh nghieäp chi tieâu vaøo caùc khoaûn cheá ñoä cho nhaân vieân nöõ”.

Phaûi chaêng ñaây laø nguyeân nhaân daãn ñeán tình traïng coù raát ít doanh nghieäp laøm caùc thuû tuïc xin ñaêng kyù laø doanh nghieäp söû duïng nhieàu nhaân vieân nöõ vaø tieán haønh caùc thuû tuïc xin mieãn giaûm thueá?

Theo oâng Traàn Höõu Troïng, doanh nghieäp ñöôïc giaûm thueá lôïi töùc, möùc giaûm khoâng thaáp hôn caùc khoaûn chi phí theâm do söû duïng nhieàu nhaân vieân nöõ... Khoaûn tieàn giaûm naøy do doanh nghieäp quaûn lyù vaø söû duïng ñeå chi theâm cho nhaân vieân nöõ. Quy ñònh naøy khoâng mang tính baét buoäc neân khoâng khuyeán khích doanh nghieäp chi phí theâm cho nhaân vieân nöõ. Hôn nöõa, ñeå ñöôïc xeùt giaûm thì caùc doanh nghieäp phaûi laøm caùc thuû tuïc phöùc taïp. Do vaäy, raát ít doanh nghieäp ñöôïc höôûng xeùt giaûm thueá.

Moät quan chöùc Boä Lao ñoäng - Thöông binh vaø Xaõ hoäi cho bieát, nhieàu sôû nhaân vieân - thöông binh vaø xaõ hoäi ñeàu ñeà caäp ñeán nhöõng baát hôïp lyù cuûa haàu nhö taát caû caùc quy ñònh cuûa luaät phaùp: töø cheá ñoä öu tieân tuyeån duïng, boá trí, söû duïng nhaân vieân nöõ ñeán cheá ñoä nghæ thai saûn, nghæ trong thôøi gian kinh nguyeät, hoã trôï nhaø treû maãu giaùo, caùc chính saùch rieâng cho nhaân vieân nöõ, ñeán vieäc höôùng daãn thi haønh caùc chính saùch khuyeán khích söû duïng nhieàu nhaân vieân nöõ... Chính vì vaäy, caàn phaûi raø soaùt vaø ñaùnh giaù chính saùch cho phuø hôïp vôùi thöïc tieãn. [ ]

Thöû loøngVôï noùi vôùi choàng ñang öôøn ngöôøi

treân giöôøng:* “Anh thaân yeâu, röûa cheùn giuøm

em nheù!”* “Trôøi ôi! Hoâm nay ôû haõng anh

quaù vaát vaû neân baây giôø moûi nhöø caû ngöôøi.”

* “Em thöû anh thoâi chöù em ñaõ röûa xong töø laâu roài”.

* “Thaät hôû? Anh cuõng chæ ñuøa em thoâi chöù thöïc ra anh raát muoán ñöôïc giuùp

28 29

Yves Saint Laurent sinh ngaøy 1/8/1936 taïi Algerie, thuoäc ñòa

Phaùp thôøi baáy giôø. Boá meï oâng muoán con trai duy nhaát cuûa mình hoïc luaät, nhöng baûn thaân oâng thì laïi mô öôùc ñöôïc hoïc tröôøng ngheä thuaät. Yves ñeán Paris naêm 17 tuoåi. Moät naêm sau oâng ñoaït giaûi cuoäc thi taøi naêng thôøi trang treû do toå chöùc “International Wool Secretariat” taøi trôï. Trong soá nhöõng ngöôøi ñöôïc trao giaûi thöôûng coøn coù Karl Lagerfeld, nhaø thieát keá cho Cha-nel sau naøy vaø cuõng laø moät “ñoái thuû” cuûa Yves treân tröôøng thôøi trang.

Christian Dior tham gia ban giaùm khaûo cuûa cuoäc thi vaø caùc baûn veõ cuûa caäu beù 18 tuoåi naøy ñaõ gaây aán töôïng cho oâng ñeán möùc oâng ñaõ nhaän Yves laøm trôï lyù cho mình. Ba naêm sau, vaøo thaùng 10 naêm 1957, Dior ñoät ngoät qua ñôøi. Yves, luùc naøy môùi 21 tuoåi, ñöôïc cöû laøm ngöôøi keá tieáp Dior.

Woman Wear Daily, tôø baùo chuyeân ñeà thôøi trang cuûa Myõ moâ taû Yves luùc baáy giôø laø moät chaøng trai vôùi “gioïng noùi nhoû nheï” vaø “quaù ruït reø”. Söùc eùp vôùi chaøng trai 21 tuoåi naøy töôûng chöøng khoâng theå chòu noåi, vì Dior laø nhaø taïo moát Haute Couture soá moät, laø nieàm töï haøo cuûa ngöôøi Phaùp. Nhöng chæ ba thaùng sau, khi boä söu taäp “Trapeze” taïo daùng treân cô sôû hình thang ra maét taïi Paris, ngay laäp töùc Yves ñaõ chinh phuïc theá giôùi thôøi trang.

Ñöôøng coâng danh cuûa Yves taïi Dior töông ñoái ngaén nguûi. Naêm 1960, oâng

ñöôïc goïi nhaäp nguõ, nhöng ngay sau ñoù ñaõ phaûi nhaäp vieän do suy suïp tinh thaàn. Vaø chæ hai thaùng sau quaân ñoäi Phaùp ñaõ phaûi “thaû” Yves trôû veà vôùi cuoäc soáng thöôøng daân. Vaøo naêm 1961, Yves cuøng baïn ñôøi töông lai cuûa mình laø Piere Berge, laäp neân haõng thôøi trang mang teân Yves Saint Laurent.

Keå töø boä söu taäp ñaàu tieân cho Dior luùc 21 tuoåi, roài trong suoát thaäp nieân 60 vaø 70, ñeán giöõa thaäp kyû 80, Yves ñaõ taïo ra raát nhieàu trang phuïc môùi cho phaùi ñeïp. Trong caùc “phaùt minh” noåi tieáng nhaát cuûa oâng phaûi keå ñeán boä tuxedo “Le Smoking” maø oâng ñaõ “möôïn” cuûa nam giôùi, trang phuïc kieåu “safari”, thôøi trang unisex, phong caùch keát hôïp hoäi hoïa vaø thôøi trang maø ñieån hình laø boä ñaàm vôùi moâ típ tranh cuûa Mondrian. OÂng mang trang phuïc cuûa beatnik - nhöõng keû soáng “noåi loaïn” vaøo caùc salon sang troïng cuûa giôùi thöôïng löu.

Khaùch haøng cuûa Yves laø nhöõng ngöôøi giaøu coù cuûa taàng lôùp treân. Ñieån hình laø baø coâng töôùc xöù Windsor, nöõ hoaøng Lee Radziwill - nhöõng ngöôøi ñaàu tieân ñaët mua trang phuïc mang nhaõn hieäu YSL. Tuy vaäy, thaønh coâng cuûa Yves chính laø do oâng ñaõ caûm nhaän ñöôïc luoàng khoâng khí noùng hoåi cuûa theá heä treû naêm 1968. Naêm 1966, oâng môû thöông hieäu “Rive Gauche” (teân goïi cuûa bôø traùi doøng soâng Seine, nôi taäp trung caùc tröôøng ñaïi hoïc Paris, vaø cuõng laø khu vöïc giôùi ngheä syõ vaø

luaän: “Taát caû moïi ngöôøi ñeàu bieát laø oâng aáy sinh ra ñaõ bò khuûng hoaøn tinh thaàn”. Treân thöïc teá thì ai cuõng bieát raèng Yves chæ vaøi naêm tröôùc ñoù thoâi ñaõ khoâng heà kieàm cheá röôïu, ma tuyù vaø söû duïng caùc chaát kích thích khaùc.

Thöông hieäu YSL, bao goàm thôøi trang may saün vaø myõ phaåm, nöôùc hoa trò giaù hôn 650 trieäu ñoâla ñöôïc baùn cho Gucci vaøo naêm 1999. Yves vaø Berge vaãn giöõ laïi maûng thôøi trang Haute Couture, tuy moãi naêm noù ñem laïi cho hoï soá tieàn loã tôùi 11 trieäu ñoâla. Naêm 2002, gaàn 2000 khaùch môøi tham döï buoåi trình dieãn cuoái cuøng cuûa Yves ñöôïc thöïc hieän taïi Centrum Pompidou. Coäng theâm vaøi nghìn ngöôøi ñöùng ngoaøi ñöôøng theo doõi buoåi leã treân maøn hình. Gaàn 300 trang phuïc ñaõ keå laïi hôn 40 naêm cuoäc “caùch maïng” laøm thay ñoåi thôøi trang.

Minh Luaân

trí thöùc öa thích). Cöûa haøng “Rive Gauche” ñaàu tieân cuûa oâng treân phoá Rue de Tourn-on baùn vaùy aùo chæ vôùi giaù 60 ñoâla, khôûi ñaàu cho thôøi trang may saün cao caáp pret a porte.

Vieän baûo taøng Metropoli-tan ôû New York toå chöùc trieån laõm mang tính hoài töôûng veà Yves vaøo naêm 1983. Ñaây laø laàn ñaàu tieân MET ñöa vinh döï naøy cho moät nhaø thieát keá thôøi trang coøn soáng. Ngöôøi haäu thôøi khoâng maáy ai coù theå töôûng töôïng ñöôïc söùc ñoät phaù cuûa caùc “cuoäc caùch maïng” thôøi trang nhaõn hieäu YSL, ví duï ngay nhö boä suit nöõ. Theo lôøi keå cuûa Suzy Menkes, nhaø baùo cuûa tôø International Herald Tribune, Nan Kempner, moät phuï nöõ giaøu coù ñaõ khoâng ñöôïc pheùp vaøo moät nhaø haøng ôû Manhattan chæ vì baø luùc ñoù maëc boä suit cuûa YSL. Sau ñoù, baø ta ñaõ ngang nhieân tuït quaàn, chæ maëc aùo veùt vaø chaân traàn ñeå vaøo cöûa.

Ñieàu ñaùng chuù yù laø ñi keøm vôùi caùc yù töôûng raát môùi vaø taùo baïo laø söï ñoøi hoûi raát “quaân phieät” veà söï hoaøn haûo. Phong caùch YSL ñoøi hoûi phaûi chính xaùc ñeán töøng mi li meùt ñöôøng caét may, tyû leä vaø söï phoái maàu tinh teá. Trôù treâu thay laø vaøo nhöõng naêm 90, chính söï hoaøn haûo naøy laïi trôû thaønh caùi “khung saét” boù buoäc söï saùng taïo. Baùo chí træ chích caùc boä söu taäp cuûa oâng laø laëp laïi, trì treä vaø nhaøm chaùn. Thay vaøo ñoù, caùc nhaø baùo thöôøng taäp trung bình phaåm khoâng maáy thieän caûm veà tình traïng söùc khoûe cuûa oâng. Ngöôøi ta cho raèng oâng thaäm chí khoâng coøn ñuû söùc ñeå ra chaøo khaùn giaû sau buoåi trình dieãn, coøn noùi gì ñeán chuyeän thieát keá boä söu taäp. Berge coá gaéng xoa dòu dö

30 31

Caûnh baùo nguy cô buøng phaùt dòch beänh treân gia suùc, gia caàmNguy cô buøng phaùt caùc oå dòch cuùm

gia caàm, lôû moàm long moùng gia suùc, tai xanh treân lôïn hieän raát cao taïi VN.

Theo nhaän ñònh cuûa Cuïc Thuù y, thôøi tieát ñang trong giai ñoaïn giao muøa chuyeån laïnh, dieãn bieán möa baõo thaát thöôøng... coù theå laøm giaûm söùc ñeà khaùng cuûa gia suùc, gia caàm.

lieäu xaây döïng ñaõ giaûm 1,92%; nhoùm giao thoâng, böu chính vieãn thoáng giaûm 1,22%, thì taát caû caùc nhoùm haøng hoùa, dòch vuï khaùc ñeàu taêng khoâng ñeán 1%.

Xaêng giaûm giaù laàn thöù 4 trong voøng 3 thaùng

Giaù xaêng A92, A95 taïi caùc caây xaêng cuûa Petrolimex seõ ñoàng loaït giaûm 500 ñoàng/lít töø 8h saùng nay (17/10).

Vôùi möùc giaûm naøy, giaù xaêng cuûa Petrolimex töø möùc cuõ 16.500 ñoàng nay chæ coøn 16.000 ñoàng/lít. Giaù daàu hoûa cuõng töø 17.000 ñoàng xuoáng 16.500 ñoàng/lít. daàu diezel giaûm 300 ñoàng,

Giaù daàu thoâ hieän xuoáng ñeán möùc 77,7 USD/thuøng (ngaøy 10/10), giaûm ñeán 47% so vôùi ñænh ñieåm 147 USD/thuøng caùch ñaây ba thaùng. Tieâu ñeà naøy chuû yeáu duøng ñeå chæ giaù xaêng daàu ôû trong nöôùc.

Söï laï luøng roõ nhaát gaàn nhö ai cuõng nhaän thaáy, ñoù laø so vôùi ñænh ñieåm, giaù xaêng daàu theá giôùi giaûm ñeán möùc ñoä nhö treân, trong khi giaù xaêng A92 ôû trong nöôùc chæ giaûm chöa ñeán 13,2% (töø 19.000 ñoàng/lít xuoáng 16.500 ñoàng/lít) chæ baèng 27,8% möùc giaûm cuûa theá giôùi.

Haõy nhôù laïi, vaøo luùc giaù theá giôùi cuõng nhö hieän nay, giaù xaêng A92 ôû trong nöôùc chæ vaøo khoaûng 14.500 ñoàng/lít. Duø thueá suaát thueá nhaäp khaåu coù taêng leân, duø tyû leä hoa hoàng ñaïi lyù coù taêng leân vaø duø coù phaûi traû nôï soá buø loã cuûa ngaân saùch nhaø nöôùc 1.000 ñoàng/lít, thì giaù xaêng daàu ôû trong nöôùc cuõng khoâng theå cao “löøng löõng” nhö vaäy!

Moät söï laï luøng khaùc laø nhaø nöôc VN coù chuû tröông tieáp tuïc coi kieàm cheá laïm phaùt laø muïc tieâu öu tieân haøng ñaàu, nhöng giaù baùn leû xaêng daàu laïi vaãn raát cao vaø giaûm khoâng ñaùng keå so vôùi söï giaûm xuoáng cuûa giaù theá giôùi. Ñaây laø ñoäng thaùi ngöôïc vôùi caùc chuû tröông ñaõ ñeà ra

Söï laï luøng coøn theå hieän ôû quan ñieåm chia seû. Khi giaù xaêng daàu theá giôùi taêng leân, ngöôøi söû duïng xaêng daàu ñaõ chia seû vôùi caùc doanh nghieäp kinh doanh xaêng daàu; khi giaù xaêng daàu theá giôùi xuoáng, doanh nghieäp kinh doanh xaêng daàu cuõng phaûi chia seû vôùi ngöôøi söû duïng xaêng daàu chöù.

Ñaønh raèng, trong thôøi gian qua caùc doanh nghieäp kinh doanh xaêng daàu cuõng ñaõ coù ba laàn chia seû, nhöng chæ

doanh xaêng daàu phaûi laäp phöông aùn vaø baùo caùo cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn; sau ba ngaøy laøm vieäc, neáu cô quan ñoù khoâng coù yù kieán gì thì doanh nghieäp seõ quyeát ñònh.

Nhöng söï giaùm saùt ñoù chæ coù taùc duïng ñoái vôùi khi caàn taêng giaù. Coøn neáu giaù ñaàu vaøo giaûm maø doanh ng-hieäp kinh doanh xaêng daàu khoâng muoán giaûm vaø khoâng coù ñeà nghò giaûm thì cô quan nhaø nöôùc cuõng khoâng bieátlaøm gì, vôùi lyù do laø doanh nghieäp kinh doanh xaêng daàu coù ñeà nghò gì ñaâu!

Ñaõ laø ngöôøi kinh doanh thì coù maáy ai laïi ñeà nghò cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn cho giaûm giaù, nhaát laø ñoái vôùi xaêng daàu chæ do möôi doanh nghieäp nhaø nöôùc ñaûm traùch - töùc laø haàu nhö khoâng coù caïnh tranh.Baùn leû chuyeân bieät, höôùng ñi môùi

Coù nhieàu nôi baùn ñieän thoaïi di ñoäng nhöng ngöôøi ta laïi thích vaøo caùc sieâu thò chuyeân baùn ñieän thoaïi di ñoäng nôi coù nhieàu maãu maõ vaø chuûng loaïi ñeå mua.

Ngöôøi tieâu duøng ngaøy caøng khaét khe hôn trong vieäc löïa choïn saûn phaåm. Trong töông lai gaàn, moâ hình sieâu thò chuyeân bieät seõ thoûa maõn ñöôïc söï löïa choïn khaét khe naøy.

Thò tröôøng baùn leû Vieät Nam ñang hình thaønh caùc sieâu thò chuyeân bieät maø bieåu hieän ñaàu tieân laø caùc sieâu thò ñieän maùy, laptop, theá giôùi kyõ thuaät soá, ñieän thoaïi di ñoäng.

Gia taêng giaù tròTheo sieâu thò Melinh Plaza, ôû caùc

nöôùc nhö Myõ, Ñöùc, Phaùp, Nhaät ñaõ hình thaønh caùc sieâu thò chuyeân bieät nhö sieâu thò vaät lieäu xaây döïng dieän tích töø 10.000-14.000m2, sieâu thò thuoác, sieâu thò caây xanh, sieâu thò ñoà goã, sieâu thò ñieän töû, sieâu thò xi maêng, sieâu thò sôn, sieâu thò giaáy daùn töôøng... Coøn taïi Vieät Nam hieän nay ñaõ hình thaønh sieâu thò chuyeân bieät veà haøng ñieän maùy, veà ñieän thoaïi di ñoäng. Ñaây chính laø moâ hình môû ra ñeå ñoùn ñaàu nhu caàu mua saém cuûa giôùi treû.Seõ taùi xuaát söõa nhieãm melamine

Theo Boä Y teá, ñoái vôùi caùc saûn phaåm söõa vaø nguyeân lieäu söõa nhaäp töø Trung Quoác coù chöùa chaát melamine ñang ñöôïc nieâm phong, chôø xöû lyù, Boä Y teá seõ phoái hôïp vôùi Boä Ngoaïi giao, Boä

Coâng Thöông ñeå höôùng daãn caùc doanh nghieäp laøm vieäc vôùi ñoái taùc Trung Quoác ñeå coù phöông aùn taùi xuaát.

Ñaây laø chuû tröông ñaõ ñöôïc thoáng nhaát taïi Hoäi nghò Boä tröôûng Y teá 10 nöôùc ASEAN + Trung Quoác taïi Philippines töø ngaøy 8 - 11/10/2008. Taïi hoäi nghò naøy, Thöù tröôûng Boä Y teá Trung Quoác tuyeân boá nöôùc naøy seõ cho pheùp taùi nhaäp nhöõng saûn phaåm söõa coù melamine cuûa Trung Quoác töø caùc nöôùc ñaõ nhaäp khaåu.

Ñaõ coù 24 saûn phaåm söõa nhieãm melamine

Chieàu 14/10, teân saûn phaåm söõa môùi nhaát ôû Vieät Nam bò phaùt hieän nhieãm melamine ñaõ ñöôïc coâng boá.

Theo tin töø Cuïc An toaøn thöïc veä sinh phaåm, ñoù laø saûn phaåm söõa boät giaøu naêng löôïng giuùp taêng caân deã daøng cho moïi löùa tuoåi (Gold nutritionals master gain) cuûa Coâng ty TNHH Cheá bieán Löông thöïc Thöïc phaåm C.M.B, coù

3 Söõa töôi YiLi höông original 250 ml

4 Söõa töôi YiLi 250 ml 5 Söõa töôi YiLi 6 Nguyeân lieäu thöïc phaåm: Non dairy

creamer Thaùi Lan Coâng ty Coå phaàn Hoùa chaát AÙ Chaâu

7 Full creamilk powder grade A Coâng ty Coå phaàn Söõa Haø Noäi

8 Blue Cow- Full cream milk powder used for UHT milk

9 Söõa taêng chieàu cao Golden Food Coâng ty Coå phaàn Dinh döôõng thöïc phaåm Vaøng

10 Söõa boät Advance Distribution Coâng ty TNHH Cheá bieán löông thöïc thöïc phaåm Mai Anh

11 Baùnh quy Khong Guan Coâng ty THNN Thöông maïi vaø Dòch vuï Ñaïi Vinh

12 Baùnh quy Khong Guan 13 Baùnh quy Khong Guan Marie 14 Baùnh quy Khian Guan Square

Puff 15 Baùnh quy Khian Guan Superior 16 Söõa boät nguyeân kem Coâng ty Coå

phaàn thöïc phaåm Anco 17 Söõa boät beùo Coâng ty Minh

Döông 18 Boät kem khoâng söõa 19 Söõa chua coù ñöôøng Hanoimilk

Coâng ty Coå phaàn Söõa Haø Noäi 20 Söõa boät gaày 2 21 Söõa boät whole milk 1 22 Söõa tieät truøng Hi- P soâcoâla 23 Söõa boät whole milk 2 24 Söõa boät giaøu naêng löôïng giuùp

taêng caân deã daøng cho moïi löùa tuoåi (Gold nutritionals master gain) Coâng ty TNHH Cheá bieán Löông thöïc Thöïc phaåm C.M.B

Ra maét bình gas coù theå nhìn thaáy gas

Coâng ty Khí hoùa loûng Mieàn Baéc ñaõ giôùi thieäu ra thò tröôøng bình gas baèng chaát lieäu composite.

Ñaây laø loaïi bình gas ñöôïc saûn xuaát töø vaät lieäu laø sôïi thuûy tinh, vôùi öu ñieåm laø nheï hôn raát nhieàu so vôùi bình gas thoâng thöôøng, chæ naëng töø 5,3 -5,5 kg, ñoä an toaøn cao, khoâng chaùy noå ngay caû khi bò ñoát chaùy hoaëc bò va ñaäp maïnh.

Caäp nhaät ngaøy 25/10

Theâm vaøo ñoù, caùc hoaït ñoäng chaên nuoâi, buoân baùn gieát moå tieâu thuï gia suùc, gia caàm dòp cuoái naêm thöôøng gia taêng vaø dieãn bieán phöùc taïp.

Vì vaäy, caàn taêng cöôøng coâng taùc thoâng tin, truyeàn thoâng veà phoøng choáng dòch beänh tôùi ñoâng ñaûo ngöôøi daân.

Ñaø taêng giaù tieâu duøng taïi Saøi Goøn laàn ñaàu tieân ñaït möùc aâmTheo Toång cuïc Thoáng keâ, möùc

taêng chæ soá giaù tieâu duøng (CPI) thaùng 10/2008 taïi Haø Noäi so vôùi thaùng tröôùc ñoù chæ laø 0,16%, thaáp nhaát keå töø ñaàu naêm, nhöng con soá töông öùng cuûa Saøi Goøn coøn “aán töôïng” hôn khi laàn ñaàu tieân ñaït möùc aâm: -0,24%.

Nhaän ñònh chung cuûa caùc chuyeân gia kinh teá, laø söùc giaûm cuûa chæ soá giaù thaùng naøy ñöôïc baét “ñaø” töø nhöõng thaùng tröôùc, khi xaêng daàu vaø löông thöïc, thöïc phaåm ñi vaøo xu höôùng giaù giaûm.

Saøi Goøn, chieám tôùi 1 phaàn 5 chæ soá giaù cuûa caû nöôùc, laàn ñaàu tieân trong naêm ñaït möùc taêng CPI aâm, do giaù caû nhieàu nhoùm haøng hoùa dòch vuï ñeàu taêng thaáp hoaëc giaûm so vôùi thaùng tröôùc.

Ngoaøi 3 nhoùm giaûm laø haøng aên vaø dòch vuï aên uoáng giaûm 0,19%; nhoùm nhaø ôû, ñieän, nöôùc, chaát ñoát vaø vaät

xuoáng coøn 15.200 ñoàng/lít.Ñoàng thôøi, cuõng töø 9h saùng nay,

Coâng ty Xaêng daàu Quaân ñoäi cuõng giaûm 500 ñoàng ñoái vôùi xaêng A92 vaø xaêng A95 (laàn löôït xuoáng coøn 16.000 vaø 16.500 ñoàng/lít) vaø 300 ñoàng ñoái vôùi daàu diezel 0,05S (xuoáng coøn 15.200 ñoàng/lít).

Ñaây laø laàn giaûm giaù xaêng daàu thöù 4 lieân tieáp trong voøng 3 thaùng qua, vôùi toång möùc giaûm laø 3.000 ñoàng, sau khi giaù xaêng töøng voït tôùi möùc 19.000 ñoàng/lít hoâm 21/7/2008, vôùi “böôùc nhaûy” 4.500 ñoàng/lít.

Trong nhöõng phieân giao dòch gaàn ñaây treân thò tröôøng theá giôùi, giaù daàu ñaõ hình thaønh xu theá chuû ñaïo laø ñi xuoáng. Nhöõng lo ngaïi veà söï giaûm toác maïnh cuûa kinh teá toaøn caàu lieân tuïc ñaåy giaù daàu rôi saâu.

Choát phieân taïi NYMEX hoâm 15/10, giaù daàu thoâ ngoït nheï giao thaùng 11 giaûm 4,09 USD/thuøng (5,2%), coøn 74,54 USD/thuøng. Cuoái buoåi saùng 16/10, taïi thò tröôøng Singapore, giaù daàu cuøng loaïi chæ coøn treân 73 USD/thuøng.

Giaù daàu thoâ Brent giao thaùng 11 taïi London hoâm 15/10 cuõng ñoùng cöûa vôùi möùc giaûm 3,73 USD/thuøng (5%), coøn 70,8 USD/thuøng. Saùng 16/10, giaù daàu Brent thaùng 11 taïi thò tröôøng naøy ñaõ giaûm xuoáng döôùi 70 USD/thuøng.

Laï luøng giaù xaêng daàu!Qua maáy laàn taêng giaù xaêng daàu -

ñöôïc coi laø baát khaû khaùng - coù theå thaáy giaù xaêng daàu ñaõ taùc ñoäng lôùn ñeán toác ñoä taêng giaù tieâu duøng.

Giaù xaêng daàu theá giôùi ñang rôùt, taïo ñieàu kieän cho giaù xaêng daàu trong nöôùc giaûm xuoáng, goùp phaàn choáng laïm phaùt.

laø söï chia seû raát nhoû gioït so vôùi möùc ngöôøi söû duïng chia seû vôùi doanh ng-hieäp! Ñaây laø söï chia seû khoâng bình ñaúng, khoâng soøng phaúng.

Söï laï luøng coøn theå hieän ôû keát quaû cuûa vieäc chuyeån giao cô cheá ñònh giaù theo thò tröôøng, töùc töø Nhaø nöôùc quyeát ñònh giaù sang cho doanh nghieäp kinh doanh xaêng daàu ñònh giaù coù söï quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc. Söï quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc theå hieän ôû choã muoán taêng giaù hay giaûm giaù thì caùc doanh nghieäp kinh

ñòa chæ taïi 31A Daân Toäc, phöôøng Taân Thaønh, quaän Taân Phuù, Saøi Goøn.

Nhö vaäy, tính tôùi nay ñaõ coù 24 saûn phaåm söõa bò phaùt hieän nhieãm melamine löu haønh taïi nöôùc ta.

Ngoaøi saûn phaåm söõa cuûa Coâng ty YiLi (Trung Quoác) ñaõ coù quyeát ñònh tieâu huyû, hieän nhöõng saûn phaåm söõa khaùc ñeàu ñaõ ñöôïc thu hoài vaø ñang ñöôïc nieâm phong, chôø phöông aùn xöû lyù cuûa caùc cô quan chöùc naêng.

Boä Y teá môùi ñaây cuõng ñaõ coù kieán nghò trình Thuû töôùng veà vaán ñeà xöû lyù ñoái vôùi nhöõng saûn phaåm naøy. Theo ñoù, ñoái vôùi caùc loaïi söõa coù nhieãm melamine ñaõ phaùt hieän treân thò tröôøng maø Boä Y teá yeâu caàu caám löu thoâng, ñeà nghò Thuû töôùng chæ ñaïo Boä Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng, Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân, Boä Coâng Thöông höôùng daãn caùc doanh nghieäp tieán haønh thu hoài vaø tieâu huûy theo quy ñònh.

Danh saùch 24 saûn phaåm nhieãm melamine tính tôùi chieàu 14/10:

STT Teân saûn phaåm Teân coâng ty nhaäp khaåu/saûn xuaát

1 Söõa Pure Milk hieäu YiLi Khoâng roõ

2 Söõa töôi nguyeân chaát tieät truøng hieäu YiLi (1L) Coâng ty TNHH Kim AÁn, Saøi Goøn

Ñaëc bieät, vôùi chaát lieäu compsite, ngöôøi söû duïng coù theå deã daøng quan saùt thaáy löôïng gas ôû trong bình.

32 33

Bình gas composite chæ môùi ñöôïc söû duïng ôû caùc nöôùc phaùt trieån taïi chaâu AÂu vaø Myõ. Sau khi nhaäp khaåu töø Na Uy, nhöõng bình gas naøy ñaõ ñöôïc Boä Lao ñoäng - Thöông binh vaø Xaõ hoäi kieåm ñònh vaø caáp giaáy chöùng nhaän veà ñoä an toaøn.

Hieän bình chæ ñöôïc chieát naïp vaø baùn ôû caùc ñaïi lyù chính thöùc cuûa Petro Viet-nam Gas treân toaøn quoác.

Giaù vaøng luøi saùt 17 trieäu ñoàng moãi löôïng

Caùc doanh nghieäp saùng nay nieâm yeát giaù quanh ngöôõng 17,05 trieäu ñoàng moãi löôïng, giaûm tieáp gaàn 100.000 ñoàng so vôùi hoâm qua, trong khi giaù theá giôùi vöøa laáy laïi moác 800 USD moãi ounce.

Coâng ty vaøng baïc ñaù quyù Saøi Goøn (SJC) saùng nay nieâm yeát giaù giao dòch taïi Saøi Goøn ôû möùc 16,98-17,05 trieäu ñoàng moãi löôïng (mua vaøo baùn ra), taïi Haø Noäi giaù baùn laø 17,07 trieäu ñoàng. Giaù vaøng mieáng cuûa coâng ty naøy vaøo saùng qua laø 17,12 trieäu ñoàng.

Vaøng mieáng Phöôïng Hoaøng PNJ

treân thò tröôøng theá giôùi, thaäm chí coù luùc ngöôïc chieàu. Trong 3 ngaøy giao dòch gaàn ñaây, khi giaù theá giôùi taêng, thì trong nöôùc giaûm, vaø ngöôïc laïi. Giôùi kinh doanh giaûi thích hieän töôïng naøy laø do cung caàu trong nöôùc.

Hoâm qua caùc tieäm vaøng ñoâng khaùch hôn haún ngaøy thöôøng, song ngöôøi mua chuû yeáu tìm vaøng trang söùc laøm quaø taëng 20/10. Hieän giaù taïi Vieät Nam vaãn cao hôn theá giôùi khoaûng 1,2 trieäu ñoàng moãi löôïng. Taïi SG, söùc mua tieáp tuïc gia taêng. Hoâm qua heä thoáng baùn leû cuûa PNJ ñaõ baùn ra khoaûng 2.000 löôïng, mua vaøo 500 löôïng.

Treân saøn giao dòch vaøng Saøi Goøn thuoäc Ngaân haøng AÙ Chaâu (ACB), giaù môû cöûa saùng nay ñaït 16,795 trieäu ñoàng moät löôïng - möùc cao cao nhaát trong nöûa ñaàu phieân saùng. Giaù khôùp leänh sau giôø môû cöûa giaûm, thaáp nhaát laø 16,714 trieäu ñoàng moät löôïng.

Ñaàu phieân saùng, nhieàu leänh baùn ñöôïc nhaø ñaàu tö ñaët ra. Tuy nhieân, ñeán giöõa phieân, caùc leänh ñaët mua

SJC baùn ra treân 8.000 löôïng. Heä thoáng baùn leû cuûa PNJ ngaøy cao ñieåm baùn ra thò tröôøng hôn 3.000 löôïng.

Taïi caùc saøn giao dòch, ñaàu phieân saùng nay giaù lieân tuïc giaûm. Khôùp leänh thaáp nhaát coù luùc chæ ñaït 16,77 trieäu ñoàng moät löôïng, giaûm so vôùi luùc môû cöûa khoaûng 180.000 ñoàng moät löôïng. Ñeán 9h, giaù khôùp leänh treân saøn laø 16,78 trieäu ñoàng moät löôïng, toång khoái löôïng giao dòch khoaûng 55.000 löôïng, töông ñöông 920 tyû ñoàng.

Giaù khôùp leänh treân saøn giao dòch vaøng Saøi Goøn thuoäc Ngaân haøng AÙ Chaâu (ACB) ôû möùc 16,949 trieäu ñoàng moät löôïng. Ñaây cuõng laø möùc giaù cao nhaát trong suoát hôn moät tieáng ñoàng hoà sau giôø môû cöûa.

Hieän giaù taïi Vieät Nam vaãn cao hôn theá giôùi khoaûng 1,3 trieäu ñoàng moãi löôïng. Môû cöûa phieân giao dòch saùng nay taïi thò tröôøng chaâu AÙ, giaù vaøng phuïc hoài nheï vaø taêng hôn 10 USD moãi ounce. Töø möùc ñoùng cöûa tuaàn tröôùc laø 782,9 USD, giaù tieán leân 794,9 USD vaøo 9h saùng.

Giaù USD treân thò tröôøng töï do Saøi Goøn saùng nay nhích leân 100 ñoàng moät ñoâla so vôùi cuoái tuaàn qua. USD giao dòch taïi caùc baøn ngoaïi teä hieän nay ñang ôû möùc 16.640-16.690 ñoàng moät ñoâla.Theâm moät ñôït ñoåi soá ñieän thoaïi

coá ñònh vaøo ngaøy 26/10 Sau VNPT ñeán löôït 5 doanh nghieäp

coøn laïi laø Viettel, EVN Telecom, Sai-gon Postel, FPT Telecom vaø VTC tieán haønh ñoåi soá ñieän thoaïi coá ñònh. Thôøi gian baét ñaàu töø ngaøy 26/10 tôùi.

Vieäc ñoåi soá ñieän thoaïi coá ñònh treân phaïm vi toaøn quoác laø nhaèm nhaèm taêng theâm kho soá, ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng lôùn cuûa ngöôøi tieâu duøng. Theo ñoù, caùc nhaø cung caáp phaûi theâm vaøo tröôùc caùc thueâ bao hieän coù cuûa mình nhöõng chöõ soá maø Boä Thoâng tin vaø Truyeàn thoâng quy ñònh. Trong ñoù thueâ bao cuûa Viettel theâm soá 6 vaøo tröôùc thueâ bao hieän haønh, EVN Telecom theâm soá 2, Saigon Postel soá 5, FPT Telecom theâm soá 7 vaø VTC soá 4.

Caû nöôùc hieän coù khoaûng 13,4 trieäu thueâ bao coá ñònh. Trong ñoù, VNPT chieám treân 90% thò phaàn, vôùi khoaûng 10 trieäu thueâ bao. Soá coøn laïi laø thuoäc veà caùc nhaø cung caáp khaùc.

Theo quy hoaïch ñaàu soá cuûa Boä Thoâng tin vaø Truyeàn thoâng, caùc ñaàu soá 5, 6, 7, 8 thuoäc maïng ñieän tho-aïi coá ñònh cuûa VNPT. Ñaàu soá 2 caáp cho hai nhaø khai thaùc khaùc laø Viettel vaø EVN Telecom. Trong ñoù, daûi töø 20xxxxx ñeán 25xxxxx laø cho soá ñieän thoaïi coá ñònh khoâng daây vaø ñieän thoaïi di ñoäng noäi vuøng cuûa EVN Telecom. Töø 26xxxxx ñeán 29xxxxx laø cho maïng coá ñònh cuûa Viettel.

Töø 40xxxxx ñeán 44xxxxx laø daønh cho maïng ñieän thoaïi coá ñònh cuûa Sai-gon Postel. Ñaàu soá 45 cuûa VTC vaø 30

cuûa FPT Telecom.Nhaø ñaàu tö suyùt ngaát treân

saøn vaøngSaùng nay, moät nöõ khaùch haøng hôùt haûi

chaïy leân saøn ACB treân phoá Traàn Quoác Toaûn (Haø Noäi), chöa kòp nhìn baûng giao dòch ñieän töû ñaõ khuîu ngaõ.

Möùc bieán ñoäng chöa töøng coù trong lòch söû treân thò tröôøng theá giôùi ñeâm tröôùc ñoù ñaõ aûnh höôûng khoâng nhoû ñeán giao dòch trong nöôùc. Nhaø ñaàu tö keùo ñeán saøn ñoâng hôn. Ngöôøi toû ra tieác nuoái vì ñaõ voäi baùn ra hoâm qua. Keû khoùc dôû meáu dôû vì vay tieàn baùn khoáng, nay ñoái maët vôùi nguy cô nôï naàn choàng chaát.

Taïi saøn ACB treân phoá Traàn Quoác Toaûn vaø Phuøng Höng (Haø Noäi) saùng nay, nhieàu ngöôøi than thôû ñaõ ñaùnh xuoáng (ñaàu cô giaù xuoáng) trong ngaøy hoâm qua do khoâng bao giôø töôûng töôïng giaù vaøng coù böôùc nhaûy quaù nhanh nhö vaäy chæ sau moät ñeâm. Theo hoï, möùc bieán ñoäng naøy cuõng khoâng khaùc gì cuù soác saùng 12/8 vöøa qua, chæ sau moät ñeâm vaøng giaûm gaàn 1 trieäu ñoàng moãi löôïng.

Choát phieân saùng nay, giaù khôùp treân saøn ACB laø 17,74 trieäu ñoàng moãi löôïng, khoái löôïng giao dòch ñöôïc caûi thieän ñoâi chuùt, nhöng vaãn ôû möùc thaáp, ñaït 309.550 löôïng. Taïi saøn naøy, nhöõng ngaøy qua, leänh ñaët baùn oà aït. Ñeán saùng nay, giaù leân maïnh khieán leänh mua caøng thöa thôùt.

Moät nhaø ñaàu tö phaùt bieåu “Neáu yeáu tim thì ñöøng coù oâm vaøng luùc naøy. Chæ sau moät ñeâm, toâi ñaõ ñeå lôõ, maát gaàn 2 tyû ñoàng”, Ngöôøi khaùc goùp theâm: Chôi vaøng vaãn phaûi chaáp nhaän nhieàu ruûi ro. Anh cho hay mình ñaõ vay saøn 50 löôïng vôùi giaù 16,8 trieäu moät löôïng roài baùn khoáng. Do döï ñoaùn giaù coøn xuoáng nöõa, anh ñònh seõ mua laïi vôùi möùc reû hôn, roài traû soá vaøng ñaõ vay ñeå höôûng cheânh leäch giaù. Nhöng khoâng ngôø saùng nay vaøng laïi ñaét hôn tôùi treân 1 trieäu ñoàng moãi löôïng.

Ñeå traû nôï cho saøn, anh seõ phaûi mua 50 löôïng vôùi giaù môùi 18 trieäu ñoàng moät löôïng. Vaäy laø loã tôùi 60 trieäu, chöa keå laõi suaát phaûi traû ngaân haøng. “Maø ñoù laø möùc loã toái thieåu. Ai maïnh tay chôi ñeán vaøi traêm löôïng, loã tieàn tyû”, anh noùi theâm.

“Anh caû” taäp ñoaøn EVN (ñieän löïc Vieät Nam) xin hôn 1.000 tyû

ñoàng ñeå khen thöôûngVôùi lyù do thieáu voán, Taäp ñoaøn Ñieän

löïc lieân tuïc ñoøi ñieàu taêng giaù ñieän vaø tieán tôùi muïc tieâu thaû noåi theo thò tröôøng. Phöông aùn giaù chöa ñöôïc duyeät, “oâng nhaø ñeøn” ñaõ coù ñôn xin ñöôïc trích khoaûng 1.002 tyû ñoàng lôïi nhuaän ñeå laøm quyõ khen thöôûng.

Trong coâng vaên soá 3294 göûi Lieân boä Taøi chính - Coâng Thöông hoài thaùng 7 vöøa qua, EVN ñeà nghò ñöôïc trích 36% (khoaûng 1.002 tyû ñoàng) treân toång soá 2.763 tyû ñoàng tieàn cheânh leäch giaù

ñieän naêm 2007 ñeå laøm quyõ khen thöôûng phuùc lôïi cho caùn boä coâng nhaân vieân cuûa mình

Ñeà xuaát naøy ñöôïc giôùi chuyeân gia ñaùnh giaù laø “no water talk” (heát nöôùc noùi) trong boái caûnh EVN ñang keâu thieáu voán ñaàu tö, caét ñieän khaép nôi ngöôøi thueâ bao khoâng coù ñieän ñeå saûn xuaát, vaø EVN cung caáp cho ngöôøi tieâu duøng dòch vuï khoâng hoaøn haûo, vaäy maø EVN leân giaù ñieän, roài laáy tieàn leân giaù ñoù töï thöôûng... cho mình. Thieáu voán, khoâng coù tieàn ñeå ñaàu tö, ñaây cuõng chính laø lyù do khieán EVN phaûi traû laïi Chính phuû 13 döï aùn ñieän. Ñoàng thôøi, EVN moät laàn nöõa laïi trình phöông aùn giaù ñieän môùi aùp duïng cho giai ñoaïn 2009-2012 vaø tieán tôùi muïc tieâu traû giaù veà thò tröôøng: coù leân, coù xuoáng.

Tröôùc lôøi than vaõn cuûa EVN, vieäc ñieàu chænh giaù baùn ñieän khoâng theå khoâng laøm vaø soá tieàn thu ñöôïc töø taêng giaù seõ ñöôïc söû duïng cho ñaàu tö phaùt trieån ñieän. Theá nhöng treân thöïc teá, EVN ñaõ khoâng loã nhö hoï vaãn keâu. Trong baùo caùo môùi nhaát maø EVN göûi Boä Coâng Thöông thì naêm 2007, EVN laõi tröôùc thueá treân 3.840 tyû ñoàng.

- DongA Bank cuûa Coâng ty coå phaàn vaøng baïc ñaù quyù Phuù Nhuaän (PNJ) 9h saùng nay giao dòch möùc 17-17,05 trieäu ñoàng moät löôïng (mua vaøo - baùn ra). Cuoái phieân giao dòch toái qua, loaïi vaøng mieáng naøy ñöôïc nieâm yeát möùc 16,98-17,08 trieäu ñoàng moät löôïng (mua vaøo - baùn ra).

Thò tröôøng khoâng bieán ñoäng nhieàu neân caùc coâng ty quyeát ñònh thu heïp bieân ñoä giaù mua vaøo baùn ra döôùi 100.000 ñoàng moãi löôïng. Tuy nhieân, taïi caùc tieäm nhoû treân phoá laïi ñi ngöôïc xu höôùng naøy. Chieàu toái qua moät soá tieäm vaøng tö nhaân SG nieâm yeát möùc cheânh leäch ñeán hôn 400.000 ñoàng moät löôïng vôùi giaù mua vaøo 16,69 trieäu ñoàng moät löôïng, baùn ra 17,1 trieäu ñoàng. Vôùi döï baùo giaù theá giôùi coøn bieán ñoäng maïnh trong thôøi gian tôùi, mua vaøo hay baùn ra thôøi ñieåm naøy ñeàu coù nguy cô loã neân caùc tieäm cho nieâm yeát giaù baùn cao, mua thaáp nhaèm haïn cheá giao dòch.

Giaù vaøng trong nöôùc gaàn moät tu-aàn trôû laïi ñaây laïc nhòp vôùi dieãn bieán

laïi trôû neân aùp ñaûo. Ñeán gaàn 9h30, giaù khôùp leänh treân saøn ACB ñang laø 16,758 trieäu ñoàng moät löôïng. Toång khoái löôïng giao dòch ñeán thôøi ñieåm naøy ñaït hôn 60.000 löôïng, töông ñöông 1.000 tyû ñoàng.

Thò tröôøng vaøng quoác teá ngaøy 20/10 laáy laïi ñaø ñi leân, sau khi rôi xuoáng möùc thaáp 782,9 USD vaøo cuoái tuaàn tröôùc. Choát ngaøy giao dòch 20/10, giaù vaøng taïi New York taêng gaàn 15 USD. Taïi thò tröôøng chaâu AÙ saùng nay, giaù laáy laïi moác 800 USD vaøo ñaàu giôø saùng, vaø ôû möùc 799,7 USD vaøo luùc 9h.

Giaù kim loaïi quyù phuï hoài baát chaáp ñang coù nhieàu yeáu toá keùm thuaän lôïi, do giôùi ñaàu tö taêng mua vaøo khi giaù ñaõ xuoáng thaáp vaøo cuoái tuaàn tröôùc.

Thò tröôøng vaøng Haø Noäi ñìu hiu, Saøi Goøn soâi ñoäng

Giôùi kinh doanh taïi Haø Noäi cho hay, trong nhöõng ngaøy gaàn ñaây, thò tröôøng vaéng veû, bôûi nhieàu ngöôøi ñang nghe ngoùng tình hình. Tuy nhieân, taïi Saøi Goøn, lieân tuïc trong 3-4 ngaøy qua, söùc mua taêng maïnh meõ. Coù ngaøy heä thoáng

Söï tích veà vieäc ra ñôøi cuûa thò tröôøng chöùng khoaùnNgaøy xöûa ngaøy xöa, beân ven röøng coù raát nhieàu khæ ra kieám aên. Cho ñeán moät

ngaøy kia, xuaát hieän moät anh thanh nieân tôùi hoûi mua khæ vôùi giaù 10 ñoàng moät con. Daân laøng beøn hoø nhau ñi baét khæ veà baùn. Sau khi hoï baét ñöôïc vaøi ngaøn con khæ vaø baùn cho anh thanh nieân noï thì soá khæ vaõn daàn. Daân laøng ñònh nghæ ngôi thì anh thanh nieân laïi noùi seõ taêng giaù mua khæ leân 20 ñoàng moät con. Vaäy laø moïi ngöôøi laïi haêng haùi ñi tìm baét khæ. Ñeán khi soá khæ caïn kieät, daân laøng beøn veà nhaø nghæ ngôi. Nhöng anh thanh nieân laïi naâng giaù leân 25 ñoàng moät con. Laàn naøy chæ coù vaøi ngöôøi baét ñöôïc khæ ñeå baùn.

Khæ hieám ñeán noãi tìm caû ngaøy trong röøng vaø caû ôû quanh laøng cuõng khoâng thaáy con naøo, thì laøm sao coù theå baét ñöôïc chuùng. anh thanh nieân naâng giaù leân 50 ñoàng moät con maø maõi chaúng mua ñöôïc con naøo. Maëc duø, raát thaát voïng nhöng anh vaãn noùi vôùi moïi ngöôøi raèng: “Baây giôø toâi coù vieäc phaûi leân tænh, maáy ngaøy nöõa môùi veà. Ngöôøi giuùp vieäc cuûa toâi seõ ôû laïi thay toâi mua khæ. Neáu ai baét ñöôïc khæ thì baùn cho noù nheù!”

Anh thanh nieân ñi ñöôïc maáy ngaøy maø daân laøng vaãn khoâng ai baét ñöôïc khæ ñeå baùn. Ngöôøi giuùp vieäc cuûa anh thanh nieân chæ cho daân laøng thaáy nhöõng caùi loàng ñaày khæ vaø noùi: “Toâi chaùn coâng vieäc naøy laém roài, maëc keä oâng chuû cuûa toâi vôùi luõ khæ cuûa oâng ta. Toâi seõ baùn cho moïi ngöôøi 35 ñoàng moät con,khi naøo chuû toâi quay laïi caùc vò haõy baùn cho oâng ta 50 ñoàng”. Daân laøng möøng rôõ lieàn doác heát tieàn baïc trong nhaø ra, tranh nhau mua khæ. Nhöõng ngöôøi chaäm chaân thì keâu gaøo khoùc loùc, ngöôøi mua ñöôïc nhieàu thì sung söôùng haû heâ. Hoï hoài hoäp chôø ñôïi anh thanh nieân quay laïi. Nhöng ñôïi maõi maø chaúng thaáy anh thanh nieân vaø ngöôøi giuùp vieäc ñaâu. Chæ thaáy quanh laøng toaøn khæ laø khæ. Daân laøng ai cuõng töùc giaän ñoû heát caû maët nhöng khoâng bieát baùn luõ khæ cho ai.

Sau naøy, ngöôøi ta goïi khæ döôùi caùi teân coå phieáu. Nhöõng ngöôøi hieåu bieát goïi caâu chuyeän ñoù laø söï tích veà söï ra ñôøi cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn. Vaø vieäc giaän ñeán ñoû maët laø lyù do taïi sao baûng giaù khi thò tröôøng ñi xuoáng thöôøng hieän maøu ñoû.

34 35

Lyù LanNhaø vaên Lyù Lan, sinh naêm 1957 ôû

queâ meï Bình Döông, queâ noäi ôû Quaûng Taây. Tröôûng thaønh trong Chôï Lôùn vaø daïy hoïc ôû Caàn Giuoäc. Chò laø nhaø giaùo vaø cuõng laø nhaø vaên vieát nhieàu truyeän ngaén vôùi gioïng vaên tinh teá, yù nhò vaø ñöôïm tình ngöôøi. Trong nhöõng naêm ôû thaäp nieân 1980, toâi ñaõ ñoïc caùc truyeän vaø tuyø buùt cuûa Lyù Lan treân baùo trong nöôùc, vaø caùc taäp truyeän nhö Nôi bình yeân chim hoùt, Chuùt laõng maïng trong möa. Nhöõng chi tieát trong ñôøi soáng thöôøng ngaøy ôû trong phoá, ôû ngöôøi chung quanh trong xaõ hoäi Vieät Nam maø thöôøng ta khoâng ñeå yù, ñöôïc chò vieát raát yù nhò vôùi vaên trong saùng vaø caûm thoâng vôùi ngöôøi vaø caûnh. Moät Thaïch Lam môùi treân vaên ñaøn vaên hoïc Vieät Nam. Caùc taùc phaåm cuûa Lyù Lan raát ñöôïc öa chuoäng, ñaùnh giaù cao vaø ñöôïc coi laø nhaø vaên chöõng chaïc coù tieáng vôùi nhieàu ñoäc giaû trong nhieàu naêm qua. Ngoaøi ra chò cuõng vieát caùc truyeän thieáu nhi nhö quyeån Ngoâi Nhaø Trong Coû (1984). Caùc naêm gaàn ñaây chò cuõng laø dòch giaû caùc boä Harry Potter ra tieáng Vieät. Lyù Lan hieän ñang soáng ôû Myõ, cho raèng Hoa kieàu trong giai ñoaïn tröôùc 1975 coù vaên hoïc tieáng Hoa rieâng ôû Chôï Lôùn vaø chò ñang khuyeán khích caùc nhaø vaên goác Hoa ôû Vieät Nam vieát hình thaønh moät vaên hoïc Hoa vaên nhö caùc vaên hoïc Hoa vaên khaùc ôû Singapore, Maõ Lai, Hongkong, Ñaøi Loan vaø vieát moät tuyeån taäp (anthol-ogy) veà vaên hoïc Hoa ôû Vieät Nam. Lyù Lan thöôøng vieáng queâ nhaø vaø vaãn coøn saùng taùc, gaàn ñaây nhaát laø taùc phaåm Mieân man tuøy buùt.

Kinh teáHieän nay 30% doanh nghieäp ôû Thaønh

phoá Saigon laø do ngöôøi Hoa laøm chuû, nhö caùc coâng ty lôùn Bitis, Sacombank vaø caùc cô sôû thöông maõi Thuaän Kieàu Plaza, An Ñoâng Plaza. Chuùng ta cuõng neân ñeå yù laø khi xöa luùc maø chuû ngöôøi Hoa cuûa coâng ty nöôùc uoáng lôùn nhaát ôû Phi Luaät Taân hieän nay laø San Miguel, luùc oâng naøy coøn ñang soáng cöïc nhoïc trong “xoùm nhaø laù” ôû Manila thì ôû Chôï Lôùn thôøi gian ñoù, caùc thöông gia giaøu coù ngöôøi Hoa ñaõ coù vaên phoøng, khaùch haøng, ñoái taùc ôû Singapore, Ñaøi Loan, HongKong. Hoï ñaõ thieát laäp moät heä thoáng thöông maïi vôùi caùc ngöôøi Hoa

khaùc trong vuøng Ñoâng Nam AÙ ñeå xuaát khaåu haøng hoùa vaø dòch vuï. Toâi nhôù khoaûng ñaàu thaäp nieân 1970, nhöõng saûn phaåm daàu gioù saûn xuaát ôû Chôï Lôùn nhö daàu Nhò Thieân Ñöôøng ñöôïc öa chuoäng vaø xuaát khaåu qua thò tröôøng Ñoâng Nam AÙ, nhaát laø ôû Thaùi Lan, caïnh tranh vôùi nhöõng saûn phaåm daàu cuûa moät coâng ty Singapore, nay naèm trong taäp ñoaøn Temasek, maø baø chuû hieän nay trôû thaønh coù theá löïc vaø giaøu coù baäc nhaát ôû nöôùc naøy.

ooOooSAØI GOØN ÑEÂM

Saøi Goøn! Moät ngaøy vaät loän vôùi côm aùo, vôùi lo toan trong ñôøi thöôøng, vôùi böïc boäi, meät nhoïc... nhöng khi hoaøng hoân ñeán, ñeâm xuoáng... Saøi Goøn nhö loät xaùc... Moät Saøi Goøn deã thöông dòu daøng... meâ ñaém...

Nhöõng aùnh ñieän muoân maøu, nhöõng laøn gioù nheï töø beán Baïch Ñaèng laøm dòu maùt caùi oi böùc cuûa ngaøy vaø ngöôøi Saøi Goøn döôøng nhö queân taát caû ñeå höôûng thuï...

Saøi Goøn laø moät thaønh phoá maát nguû! Döôøng nhö trong söï oàn aøo taát taû cuûa caùi thaønh phoá ñaày sinh löïc naøy, ban ngaøy ngöôøi ta luoân chaïy ñuoåi theo moät caùi gì khoâng roõ teân. Ñeå roài khi ñeâm ñeán, thaønh phoá nhö laéng laïi trong caùi se se laïnh cuûa laøn gioù nheï...

Coù moät Saøi Goøn veà ñeâm, beân aùnh ñeøn ñöôøng vaøng nhaït, boùng daùng Nhaø thôø Ñöùc Baø khoâng lung linh nhieàu maøu saéc nhöng cuõng ñuû laøm ngöôøi ta meâ ñaém. Moät neùt coå kính giöõa moät thaønh phoá xa hoa, hieän ñaïi, moät kieán truùc cuûa söï traàm maëc.

Coù moät Saøi Goøn veà ñeâm, chôï Beán Thaønh cuõng trôû neân hieàn dòu hôn sau moät ngaøy maëc caû, nhöõng doøng ñieän saùng laáp laùnh theo nhöõng ñöôøng vieàn kieán truùc chôï taïo moät neùt vöøa noåi baät, vöøa ñaëc tröng cuûa Saøi Goøn.

Coù moät Saøi Goøn veà ñeâm, ngöôøi ta chaïy qua nhöõng ngaõ ñöôøng quen thuoäc, tìm ñeán nhöõng quaùn cafe quen thuoäc vôùi nhöõng kieåu kieán truùc laï, laëng. Ngoài beân nhau, nhaâm nhi taùch cafe, phì phaø vaøi hôi thuoác.

Coù moät Saøi Goøn veà ñeâm, Beán Baïch Ñaèng theânh thang cuøng gioù.

Coù moät Saøi Goøn veà ñeâm...Ñeâm Saøi Goøn lung linh nhieàu maøu

saéc, soáng ñoäng vaø chaân thöïc. Töø moãi con ñöôøng goùc phoá, quaùn cafe ñeán nhöõng ngoâi chôï nhoû sinh hoaït thaâu ñeâm suoát saùng, nhöõng maûnh ñôøi laëng leõ trong ñeâm, taát caû ñeàu goùp phaàn taïo neân moät Saøi Goøn veà ñeâm chaúng maáy

caùc tieäm caàm ñoà trong Nam kyø vaø buoân baùn baát ñoäng saûn. Sau khi raõ huøn, ñöôïc chia moät soá tieàn, laøm chuû caùc saûn nghieäp ñaát caùt mieàn Luïc Tænh. Caùc taøi saûn baát ñoäng saûn ôû trung taâm Saigon treân ñöôøng Nguyeãn Hueä vaø Leâ Lôïi cuûa coâng ty Hui Bon Hoa ñöôïc cho möôùn. Coâng ty naøy ñöôïc tieáng laø raát “bieát ñieàu” vaø khoâng eo saùch, laøm khoù ngöôøi möôùn phoá. Caùc con chaùu cuûa “Chuù Hoûa” luoân luoân hoøa thuaän, gia taøi giöû nguyeân veïn khoâng chia phaàn manh muùn, chæ cuøng nhau chia lôïi töùc, vaø moãi khi caàn duøng moät soá tieàn to taùt thì ngöôøi trong hoï phaûi xin chöõ kyù cuûa ngöôøi tröôûng huynh khi aáy ngaân

Vaøo dòp vieáng thaêm Vuõng Taøu, toâi coù döï ñaùm cöôùi con nhaø vaên Xuaân Saùch ôû khaùch saïn Palace. Xöa kia khaùch saïn Palace laø bieät thöï cuûa chuù Hoûa. Ngaøy nay thì hieän ñaïi nhöng maát ñi daùng coå kính cuûa kieán truùc Taây ngaøy xöa. Giöõa saân vaøo khaùch saïn giôø ñaây laø moät hoà bôi raát sang cuûa khaùch san, nhöng beân caïnh vaãn coøn caây coå thuï to lôùn maáy ngöôøi oâm cuõng khoâng xueå, taøn laù xum xueâ.

Ngaøy nay ta coù theå ñeán thaêm moät caên nhaø cuûa chuù Hoûa treân ñöôøng Phoù Ñöùc Chính, gaàn chôï Saigon. Toaø nhaø naøy hieän nay laø Vieän Myõ Thuaät thaønh phoá, beân caïnh truï sôû cuûa boä Vaên hoùa Thoâng tin thaønh phoá ñoà soä khoâng keùm (xöa kia cuõng laø nhaø cuûa chuù Hoûa). Giaù veù vaøo cöûa thaêm quan 5000 ñoàng. Toång thoáng Myõ Bill Clinton khi deán Saigon ñaõ coù vieáng thaêm Vieän Baûo taøng Myõ thuaät naøy. Raát ít khaùch Vieät, ña soá laø khaùch nöôùc ngoaøi nhöng tuy vaäy vaãn coøn raát vaéng veõ. Giöõa toøa nhaø 3 taàng laø moät saân lôùn, chung quanh laø caùc phoøng vôùi saân ban coâng (bal-cony) vaø haønh lang nhìn môû ra phía saân trong.

Toøa nhaø xaây theo kieåu Phaùp (chæ coù maùi laø coù daïng Vieät), raát kieân coá chaéc chaén vôùi traàn cao. Caùc baäc thang laøm baèng ñaù caåm thaïch (marble), giöõa saân lobby vaøo cöûa chính coù 1 thang maùy laøm ñaàu theá kyõ 20, gioáng nhö thang maùy coã xöa ôû Paris, vaãn coøn chaïy nhöng ít duøng. Toøa nhaø naøy coù raát nhieàu phoøng, moãi phoøng ñeàu coù ñeøn treo töø traàn vaø loùt gaïch boâng vaãn coøn nhö xöa. Caùc tranh tröng baøy trong Vieän ña soá veà tuyeân truyeàn caùc sinh hoaït vaø chieán tích, thaønh tích trong

haøng môùi phaùt baïc.Cuøng thôøi vôùi chuù Hoaû laø moät ngöôøi

Vieät goác Hoa noåi tieáng ôû Luïc Tænh, Chuù Hyû. OÂng caïnh tranh vôùi coâng ty Phaùp, coâng ty Vaän taûi ñöôøng soâng raïch “Compagnie des Messageries fluviales” chuyeân chôû haøng vaø ngöôøi treân soâng ngoøi mieàn Taây nam boä. Taøu Chuù Hyû giaù veù reû hôn vaø haønh khaùch ñöôïc lo chu ñaùo. Bôûi vaäy coù caâu “Ñi taøu Chuù

khi chòu laëng döøng nhòp soáng.Coù ngöôøi laïi baûo Saøi Goøn khoâng coù

giaác nguû khuya. Ñieàu naøy coù leõ ñuùng! Vaø döôøng nhö chæ coù theå caûm nhaän moät caùch chính xaùc neáu moät ñeâm naøo ñoù coù dòp thao thöùc cuøng Saøi Goøn, hoøa mình vaøo hôi thôû cuûa moät thaønh phoá ñoâ thò phaùt trieån luoân luoân bao giôø cuõng laø baäc nhaát cuûa caû nöôùc.... (Ngoïc Lan)

ooOoo(a) Giai ñoaïn tröôùc 1975

Tröôùc ñaây phaàn lôùn kyõ ngheä nheï nhö saûn xuaát ñoà gia duïng laø taäp trung ôû Chôï Lôùn, tröôùc khi caùc vuøng kyõ ngheä Thuû Ñöùc, Bieân Hoøa, Bình Döông ñöôïc thaønh laäp trong ñaàu thaäp nieân 1970. Nhöõng cô xöôûng saûn xuaát nhoû naøy phaàn lôùn do caùc gia ñình ngöôøi Hoa hoaëc caùc tieåu thöông gaày döïng. Nhöõng cô xöôûng naøy ñaõ vaø hieän nay vaãn coøn ñoùng vai troø quan troïng vaøo kinh teá vuøng thaønh phoá Saigon vaø coù thöïc löïc döïa vaøo söï laøm aên caàn cuø, chaêm chæ vaø chuyeân taâm cuûa ngöôøi Hoa.

Sau ñaây laø toùm taét veà moät soá thöông gia ngöôøi Vieät goác Hoa töø thôøi Phaùp thuoäc tôùi nay (1).

(1) Chuù Hoûa: Theo Vöông Hoàng Seånh (1), teân thaät laø Hui Bon Hoa, kyù aâm theo tieáng Phaùp sau khi nhaäp Phaùp tòch, neân goïi “Chuù Hoûa” nhö vaäy cho ñeán ñôøi ñôøi (ngöôøi mieàn Nam thöôøng thaân maät goïi caùc ngöôøi Hoa laø “Chuù”), khoâng roõ danh taùnh theo Haùn tö.. Luùc ñaàu laø thôï daïo mua baùn “laïc son”, mua ñoà cuû ñeå cheá bieán vaø baùn laïi... Sau khi taïo döôïc moät soá voán, huøn haïp vôùi moät ngöôøi Phaùp thaàu khueách tröông

Hyû, ôû phoá Chuù Hoûa”.Hoài veà thaêm Vieät Nam ñaàu naêm

2007, toâi coù vieáng nhaø cuûa chuù Hoûa ngaøy xöa (nay laø vieän Myõ thuaät thaønh phoá), vaø coù may maén noùi chuyeän vôùi baø giaùm ñoác veà ñeà taøi chuù Hoûa. Ngoaøi caùc toaø nhaø beân caïnh Vieän, chuù Hoaû ngaøy xöa coøn xaây khaùch saïn Majestic ngay beán Baïch Ñaèng moät coâng vieân ñeïp treân soâng Saigon, Beänh vieän Saigon vaø caùc dinh thöï khaùc ôû Saigon, Vuõng Taøu theo kieåu nhaø Taây.

thôøi chieán tranh choáng Myõ khoâng coù gì xuaát saéc ngoaøi böùc sôn maøi to lôùn “Vui xuaân” cuûa Nguyeãn Coâng Trí (moät ngheä só taïo hình noåi tieáng cuûa Tröôøng Myõ thuaät Ñoâng Döông maø xöa kia toaøn quyeàn Phaùp ñaõ mua 1 böùc sôn maøi ñaët trong phuû toaøn quyeàn ôû Haø Noäi). ÔÛ laàu hai coù tröng baøy ñoà goám, baøn gheá xöa vaø caùc töôïng thôø trong vuøng Saigon töø theá kyû 19, 20. Ñaèng sau treân laàu 3 nhìn xuoáng saân vöôøn giöõa toøa nhaø, coù tröng baøy böùc töôïng oâng Tröông Vónh

Haøi coát cuûa chuù Hoûa naèm ñaâu trong nhöõng ngoâi moä ngöôøi Hoa ôû Saøigon naøy

Building Thuaän Kieàu Plaza, treân ñöôøng Huøng Vöông Q. 6 Saigon

Thaønh phoá Saøi Goøn ban ñeâm nhìn töø beán phaø Thuû Thieâm qua

36 37

Kyù (sau 75 ñöôïc mang vaøo ñaây).

ooOoo SAØI GOØN NÔI CHAÚNG BIEÁT

MUØA ÑOÂNGSaøi Goøn chaúng coù muøa Ñoâng anh aï!

Toâi khoâng nhôù mình ñaõ nhaän ñöôïc bao tin nhaén nhö theá töø em. Chæ bieát, khi trôøi Melbourne trôû mình ñoùn nhöõng côn gioù Ñoâng töø bieån St Kilda göûi vaøo laø em laïi göûi cho toâi doøng tin nhaén aáy. Maø cuõng laï, em chæ göûi theá thoái chöù chaúng bao giôø caàn toâi chia seû hay giaûi thích gì caû. Bao naêm roài, em vaãn theá. Vöøa gaàn laïi vöøa xa. Khoaûng caùch khoâng gian giôø

em chöa töøng ñaët chaân ñeán. Sau nhöõng caâu chuyeän cuûa toâi, bao giôø em cuõng xuyùt xoa: Uôùc gì em ñöôïc ñeán thaêm Melbourne...

Ñeâm cuoái cuøng ôû Saøi Goøn, toâi chôû em chaïy xe voøng quanh thaønh phoá. Em luùc naøy toâi ñaõ “daùm” laùi xe treân ñöôøng phoá neáu nhö coù em ngoâi sau. Em beù nhoû vaø thaân thöông neùp mình treân löng toâi nhö moät caëp tình nhaân. Toâi boài hoài nghó ñeán phuùt xa em. Thôøi gian quaù ngaén nguûi ñeå toâi vaø em coù theå baøy toû moät ñieàu gì ñoù thaàm kín. Tuy nhieân, trong aùnh maét cuûa moãi ngöôøi ñeàu ñoïng laïi nhöõng noãi nhôù nhung. Toâi caàm laáy baøn tay meàm

Nhöng toâi ñaõ khoâng quay laïi nhö lôøihöùa vôùi em. Coâng vieäc cuûa toâi coù söï thay ñoåi vaø cô hoäi trôû laïi Saøi Goøn döôøng nhö khoâng coøn nöõa. Thænh tho-aûng nhôù em, toâi goïi ñieän ñeå ñöôïc nghe gioïng noùi cuûa em, tieáng cöôøi cuûa em. Vaø cöù theá, em laëng leõ beân toâi nhö moät daáu laëng cuûa cuoäc ñôøi.

Ñeå moãi khi trôøi trôû gioù Ñoâng laø toâi laïi nhaän ñöôïc lôøi nhaén cuûa em. Ñeå ñöôïc nghe trong lôøi nhaén aáy moät chuùt hôøn giaän, moät chuùt nuõng nòu cuûa con gaùi Saøi Goøn... (Khoa Nguyeãn)

ooOoo TÖØ MOÄT GOÙC PHOÁ

Soáng ôû tænh nhoû quaù laâu neân toâi cuõng quen vôùi caùch soáng chaäm raõi, reà raø. Laïi laøm thöù coâng vieäc caàn nhieàu ñeán söï chieâm nghieäm, ngaãm ngôïi... neân nhieãm theâm caùi thoùi quen thu mình aån giaáu. Saøi Goøn ñaâu xa nhöng cuõng chæ vaøo, khi coù vieäc.

Vöøa böôùc chaân ñeán thaønh phoá naøy laø con ngöôøi mình töï nhieân linh hoaït haún leân. Caùi luø ñuø tænh nhoû bieán ñaâu maát nhöôøng choã cho söï lanh leï. Maét môû to, tai gioûng leân, chaân böôùc nhanh... Ñaàu tieân cöù nhö laø moät söï khoâng theå. Moät kieåu baét buoäc nhöng ngay sau ñoù thì heát söùc töï nhieân. ÔÛ Saøi Goøn, saùng saùng, toâi thích tìm ñeán maáy caùi quaùn coùc væa heø. Uoáng caø pheâ kho vôùi... moïi ngöôøi. Ngöôøi vaø ngöôøi. Ngöôøi ngoài phía sau, beân phaûi, beân traùi, meù traùi, meù phaûi... Phaûi tìm moät choã coù ngöôøi ñoâng ñoâng môùi vui. Môùi ra chaát Saøi Goøn. AÁy laø toâi nghó theá. Ngoài væa heø coù caùi thích laø ñöôïc nhìn ngaém, ngoù nghieâng. Cöù cho thoûa ñoâi maét thì thoâi. Vöøa ngaém... leùn vaø nghe... leùn maáy ngöôøi cuøng ngoài uoáng caø pheâ vôùi mình, vöøa doõi maét ra ñöôøng vaø maáy con phoá gaàn ñoù. Coù nhieàu

caùi raát hay ho, laï laãm. Ñöôïc nghe vaø bieát nhieàu chuyeän vui buoàn.

Caùi chaát soáng ñaày haêm hôû, nhieät tình cuûa Saøi Goøn raát ñoãi rieâng bieät vôùi baát cöù moät nôi choán naøo toâi ñaõ ñi qua. Vaø caùi chaát soáng aáy, thaám vaøo mình luùc naøo chaúng roõ. Töø nhöõng luoàng khoùi xe, töø nhöõng aâm thanh hoãn taïp, töø caûnh baùn buoân, töø phoá xaù... Ñeå roài, ñeán moät luùc naøo ñoù mình thaáy nhö theå caùi nhòp soáng soâi ñoäng aáy ñaõ cuoán laáy mình. Ñaõ xoay chuyeån ñöôïc mình. Mình ñaõ coù theå nhaäp hoøa vaøo Saøi Goøn vaø soáng ôû nôi ñoù, moät caùch raát khaùc. Khaùc, ngay trong khoaûng thôøi gian ñaàu ngaøy, khi ngoài ôû moät caùi quaùn coùc nôi moät goùc phoá. Vôùi moät taâm traïng ñaày thích thuù vaø haùo höùc. Haùo höùc cuøng maïch ñôøi bao quanh, tuoân chaûy... (Huyeàn Minh)

Nguyeãn Hueä, coù theå thaáy ñöôïc bieät thöï cuûa oâng. OÂng xaây 3 caên treân saùt nhau treân ñöôøng Phoù Ñöùc Chính, moãi caên cho moät ngöôøi con trai. Caên giöõa (hieän nay laø truï sôû Boä Vaên hoùa Thoâng tin) cho ngöôøi con trai lôùn coù ñaët baøn thôø toå tieân. Theo chò giaùm ñoác thì truï sôû Boä seõ di veà choå khaùc, giao toøa nhaø (cuõng ñoà soä vôùi kieán truùc Phaùp) laïi cho baûo taøng Myõ Thuaät.

Caùch ñaây khoâng laâu (khoaûng cuoái naêm 2006), con chaùu chuù Hoûa veà thaêm vaø coù noùi laø cuõng thaáy nhaø ñaõ ñöôïc duøng cho coâng chuùng vaø chöa coù yù ñoøi laïi toøa nhaø vaø caùc toøa nhaø chung quanh (ñaát goàm dieän tích giöõa 4 goùc ñöôøng Leâ Thò Hoàng Gaám, Calmette, Phoù Ñöùc Chính vaø Nguyeãn Thaùi Bình).

Treân laàu ba laø caùc phoøng tröng baøy hieän vaät cuûa neàn vaên hoùa OÙc Eo tìm ñöôïc ôû nhieàu nôi ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long (Raïch giaù, Kieân Giang, Soùc Traêng, Long An, Taây Ninh...), phoøng vaên minh Champa vôùi caùc phuø ñieâu, töôïng thaàn tìm ñöôïc ôû Traø Kieäu, Bình Ñònh, vaø phoøng tröng baøy caùc goám, töôïng, ñoà ñoàng Vieät Nam.

ÔÛ goùc saân giöõa toøa nhaø laø böùc töôïng ñoàng raát ñeïp oâng Quaùch Ñaøm, moät ngöôøi Hoa noåi tieáng ôû Saigon. Ngöôøi ñaõ xaây döïng chôï Bình Taây. Treân böùc töôïng ôû ngöïc oâng ñaày huy chöông. Tröôùc ñaây töôïng ñöôïc ñaët ôû chôï, sau 75, cuõng nhö töôïng Tröông Vónh Kyù, ñaõ ñöôïc mang veà ñaây. Hai phoøng beân caïnh saân giöõa toøa nhaø laø hai phoøng tröng baøy tranh (gallery) ñeå baùn, chuû tieäm cuûa phoøng tranh beân traùi coù treo aûnh chuïp cuûa baø chuïp chung vôùi toång thoáng Clinton khi oâng vaøo ñaây thaêm vieáng.

Hoâm vieáng thaêm, toâi coù dòp döøng laïi noùi chuyeän vôùi caùc du khaùch töø Phaùp giaûi thích cho hoï veà böùc töôïng Petrus Kyù vaø Quaùch Ñaøm vaø sô löôïc tieåu söû cuûa hai nhaân vaät lòch söû naøy.

(2) Quaùch Ñaøm: Mieàn Nam coù caâu noùi veà nhöõng ngöôøi giaøu coù trong giöõa

theá kyû 20 “Nhaát Hoûa, nhì Ñaøm, tam Xöôøng, töù Ích”, cho thaáy Quaùch Ñaøm laø nhaân vaät thöù hai sau chuù Hoûa. Xuaát thaân thuôû haøn vi baùn ve chai, keøm theo mua da traâu, vi caù vaø bong boùng caù. Ñaøm nhôø lanh trí, nhaäp giôùi thöông maïi thaáy vieäc mau leï hôn ai heát, neân laøm giaøu nhanh choùng.

OÂng laø ngöôøi xaây laäp chôï Bình Taây hieän nay vaãn coøn ôû Chôï Lôùn. Luùc ñoù Chaùnh tham bieän Chôï Lôùn thaáy Chôï Cuû (hieän nay laø neàn nhaø Böu Ñieän Chôï Lôùn, Quaän 5) nhoû heïp, khoâng ñuû cho baïn haøng nhoùm hoïp. OÂng nghe bieát ñöôïc neân mua ngay vuøng ñaát ruoäng Bình Taây, bieán ñaát ruoäng thaønh ñaát thoå traïch chaâu thaønh, roài cho ngöôøi ñeán daâng mieáng ñaát, chæ ñoøi ñöôïc xaây chôï vaø caát phoá kieåu buoân baùn chung quanh chôï ñeå cho möôùn. Chính quyeàn ñoàng yù vaø sau naøy cô sôû phaùt trieån coøn cho pheùp töôïng Quaùch Ñaøm ñöôïc taïc vaø döïng ôû chôï. Truï sôû cuûa nhaø buoân Quaùch Ñaøm naèm ôû ñöôøng Quai de Gaudot (nay laø ñöôøng Khoång Töû).

Veà sau Quaùch Ñaøm raát giaøu, xoay qua ñöùng baûo laûnh cho caùc con nôï nhaø baêng “Ñoâng Döông Ngaân haøng”. Moãi laàn xin chöû kyù baûo chöùng, hoï phaûi chòu cho Ñaøm moät hueâ hoàng qui ñònh tröôùc. Nhöng gaëp naêm kinh teá khuûng hoaûng 1929, caùc nhaø buoân vôõ nôï khoâng ñuû söùc traû baïc vay, nhaø baêng phaùt maõi phaù saõn, loâi keùo söï nghieäp nhaø hoï Quaùch suïp ñoå theo côn khuûng hoaûng kinh teá traàm troïng ôû Nam kyø.

Sau naøy, khi Quaùch Ñaøm cheát, ñaùm ma lôùn khoâng ñaùm naøo baèng. Baøn ñöa khoâng theå ñeám. Ñuû thöù nhaïc Taây, Taøu, Ta, Mieân... Khaùch ñi döôøng coù vieäc, mieãn noái goùt theo ñaùm ma vaøi böôùc laø coù ngöôøi leã pheùp ñeán daâng moät ly nöôùc döøa hay la ve (bia) vaø rieâng taëng moät quaït giaáy coù keøm moät taám giaáy “ngaãu” (naêm ñoàng baïc) ñeàn ôn coù loøng ñöa ñoùn! Quaùch Ñaøm ñöôïc choân ôû gaàn chuøa Giaùc Laâm giaùp ranh Chôï Lôùn vaø Gia Ñònh (1)

(3) Maïc Phuùc Söû: Noåi tieáng vôùi saûn phaåm daàu cuø laø Macphsu. Daàu cuø laø Macphsu do oâng laøm chuû vaø saûn xuaát. Macphsu laø teân kyù aâm baèng Phaùp ngöõ khi Maïc Phuù Söû ra caàu chöùng taïi toøa. Vì khoâng bieát ñoïc, bieát vieát tieáng Phaùp neân khi ñöôïc hoûi daàu cuø laø caàu chöùng teân gì, oâng töôûng laø nhaân vieân toøa hoûi teân mình laø gì, oâng beøn noùi Maïc Phuùc Söû vaø ñöôïc ngöôøi Phaùp vieát theo phieân aâm Phaùp ngöõ laø Macphsu. Saûn löôïng vaø tieáng taêm daàu cuø laø Macphsu raát lôùn, ngoaøi thò tröôøng mieàn Nam, Maïc Phuùc Söû coøn xuaát caûng sang Laøo, Cambodia, Singapore vaø Thaùi Lan.

Tham khaûo:(1) Vöông Hoàng Seån, Saigon naêm xöa,

Nxb Treû, 2002.

ñaây döôøng nhö ñaõ khoâng coøn bieân giôùi nhôø caùc phöông tieän truyeàn thoâng thôøi ñaïi. Song vôùi em moïi thöù döôøng nhö raát xa vôùi toâi.

Toâi quen bieát em trong moät laàn ñeán Saøi Goøn. Laàn ñaàu tieân ñeán moät thaønh phoá laï toâi thaät söï boái roái tröôùc nhöõng con ñöôøng ñoâng nghòt ngöôøi xe qua laïi. Theá nhöng caûm giaùc boái roái aáy ñaõ nhanh choùng qua ñi khi toâi nhaän ñöôïc töø em nhöõng lôøi chæ ñöôøng raát nhieät tình vaø chaân thaønh. Gioïng noùi Saøi Goøn cuûa em môùi ñaàu hôi laï vôùi toâi, noù khoâng gioáng caùch noùi cuûa caùc coâ gaùi Vieät nôi toâi ôû nhöng caøng nghe thì caøng thaáy “ngoït”. Khieán toâi cöù ngaån caû ngöôøi.

Nhöõng ngaøy cuûa toâi ôû Saøi Goøn boãng trôû neân vui veû vaø coù yù nghóa hôn raát nhieàu khi coù em beân caïnh. Em ñöa toâi ñi thaêm caùc caûnh ñeïp cuûa thaønh phoá, daãn toâi ñi thöôûng thöùc caùc moùn aên ngon cuûa Saøi Goøn....ÔÛ beân em, toâi thaáy mình nhö moät ñöùa treû con. Luùc naøo cuõng caàn coù em daãn daét. Nhöõng chieàu ngoài trong quaùn caø pheâ, nghe nhaïc Trònh Coâng Sôn, em hay ñoøi toâi keå cho em nghe veà Melbourne nôi toâi ôû. Toâi phaûi vaän duïng heát khaû naêng dieãn thuyeát cuûa mình ñeå giuùp em hieåu veà moät nôi maø

maïi cuûa em vaø heïn seõ quay laïi Saøi Goøn thaêm em. Em ñeå yeân baøn tay trong tay toâi nhö thaàm noùi: Em seõ ñôïi anh.

ooOooTrong luùc toâi ñang xem goám Bieân

Hoøa, thì tình côø gaëp baø giaùm ñoác Vieän trong phoøng trieån laõm. Toâi hoûi veà lòch söû goám Bieân Hoøa vaø ñöôïc baø tieáp chuyeän. Qua ñoù toâi coù goùp yù vôùi baø laø caùc tranh neân coù ñeà naêm saùng taùc (ngoaøi teân taùc giaû), baø cho bieát seõ coù taäp saùch vieát veà lòch söû vieän trong dòp 20 naêm thaønh laäp vaø caùc muïc luïc tranh vaø tieåu söû caùc taùc giaû. Noùi chuyeän vôùi baø veà huyeàn thuyeát “con ma” nhaø chuù Hoûa ly kyø ruøng rôïn veà con gaùi chuù Hoûa vôùi beänh cuøi vaø huyeàn thuyeát thuôû haøn vi “ñi baùn ve chai”. Taát caû ñeàu khoâng ñuùng söï thaät. Chuù Hoûa khoâng coù con gaùi chæ coù 3 ngöôøi con trai vaø sau naøy ñaõ veà Taøu cheát ôû ñoù. Chuù Hoûa laøm vieäc vôùi moät chuû ngöôøi Phaùp, vì tính sieâng naêng vaø toát neân oâng chuû Phaùp thöông vaø ñaõ giuùp chuù Hoûa voán môû tieâm caàn ñoà buoân baùn. Tieäm caàm ñoà ñaàu tieân laø toøa nhaø goùc ñöôøng Phoù Ñöùc Chính vaø Nguyeãn Thaùi Bình, vaên phoøng oâng ôû tröôùc cöûa vieän beân kia ñöôøng, treân moät khu ñaát vaãn coøn troáng. Khi nhaø oâng ñöôïc xaây, thì töø chôï Saigon vaø phía ñöôøng Leâ Lôïi,

Caàm laáy baøn tay meàm maïi cuûa em ...

Moät goùc ñöôøng phoá Baïc Lieâu

Coång chính vaøo Vieän Myõ Thuaät SG

Töôïng oâng Quaùch Ñaøm ngöôøi xaây döïng vaø coáng hieán chôï Bình Taây

38 39

1.Tieáng haùt cuûa Duy Traùc tha thieát:Naéng Saøi Goøn em ñi maø chôït maùt Bôûi vì em maëc aùo luïa Haø Ñoâng Anh vaãn yeâu maàu aùo aáy voâ cuøng Anh vaãn yeâu maàu aùo aáy voâ cuøng.... Baûn nhaïc “ AÙo luïa Haø Ñoâng” cuûa

nhaïc só Ngoâ Thuïy Mieân phoå töø thô Nguyeân Sa, thô vaø nhaïc ñaõ khieán ngöôøi nghe khoâng khoûi baâng khuaâng, quyeán luyeán moät hình aûnh quyeán ruõ vaø duyeân daùng cuûa giai nhaân trong chieác aùo luïa Haø Ñoâng, moät ñòa danh noåi tieáng veà ngaønh deät luïa. Chaéc chaén chieác aùo maø Nguyeân Sa moâ taû ñaây phaûi laø chieác aùo daøi, chöù khoâng theå laø aùo caùnh hay aùo baø ba ñuôïc.

Chieác aùo daøi Vieät Nam ñaõ ñuôïc ca tuïng qua bao nhieâu trieàu ñaïi vaø quaû ñuùng nhö vaäy, vì chieác aùo daøi khi

ñuôïc maëc treân mình ngöôøi thieáu nöõ, ñaõ duyeân daùng xinh ñeïp ra sao, neân môùi ñaùnh ñoäng ñuôïc caùc thi, hoaï,vaên nhaân toán bao nhieàu sôn, möïc, phaán, giaáy, vaûi, ñeå löu laïi hình aûnh giai nhaân vôùi chieác aùo daøi tha thöôùt ñoù. Caùc thi nhaân thì ngaån ngô khi ngaém moät taø aùo bay bay trong chieàu thu sang,

AÙo naøng vaøng, anh veà yeâu hoa cuùc, AÙo naøng xanh, anh meán laù saân

tröôøng. Sôï thö tình khoâng ñuû nghóa yeâu

thöông, Anh thay möïc cho vöøa maàu aùo tím. ( Nguyeân Sa) Vaâng, maàu aùo naøng ñaõ khieán nhöõng

anh sinh vieân ngô ngaån moãi chìeàu beân coång tröôøng ngoùng ñôïi moät taø aùo thaân quen... .

Nhöõng taø aùo traéng nhö nhöõng caùnh

buôùm cuûa caùc nöõ sinh ñang tuoåi xuaân thì ñaõ khieán bao con tim caùc nam sinh rung ñoäng.

Saân tröôøng baày gaùi treû Ñuøa naéng maù haây haây Gioù voâ tình thoåi nheï Taø aùo traéng tung bay... ( Traàn vaên Löông) Vaø coøn nhieàu nöõa, nhö: Saøigoøn baây giôø trôøi möa hay naéng? Taø aùo em bay theo gioït naéng vaøng. Con ñöôøng ta ñi gioøng soâng kyû

nieäm, Noãi nhôù trong em noãi nhôù dòu

daøng. ( Traàn Ngoc) ngoaøi cöûa lôùpLaø aùo ngöôøi traéng caû giaác nguû meâ Laø baøi thô coøn hoaøi trong caëp Giöõa giôø chôi mang ñeán laïi mang

veà. (Ñoã trung Quaân) Em veà maëc caùnh hoa rôi AÙo em tím suoát moät trôøi baèng laêng. (Bình Nguyeân Trang) AÙo daøi thöôøng may baèng nhöõng haøng

luïa moûng, maàu saéc nheï nhaøng. Chieàu

ñaøn böôùm bay löôïn treân con ñuôøng Cöôøng Ñeå ngaäp laù vaøng.

2.Chieác aùo daøi ñaõ ñuôïc bieán daïng ra

sao töø nhöõng naêm xa xöa? Khoaûng thôøi ñieåm cuûa naêm 1910

tôùi 1950, chieác aùo daøi ñuôïc may hôi roäng roäng, khoâng boù saùt thaân hình, vì ngöôøi phuï nöõ phaûi maëc chieác aùo caùnh ngaén tay beân trong, thoâng thöôøng laø aùo “phin” haøng cotton, moûng, sôïi tô vaûi raát thanh, vaø nheï, goïi laø aùo “phin noõn”. Chieác aùo ngaén ñoù coù tuùi nhoû beân hai vaït aùo. Haøng aùo daøi thöôøng laø luaï, vaûi, coøn gaám vaø tô daønh cho nhöõng ngöôøi giaøu coù. Ngöôøi ngheøo thì may aùo daøi baèng vaûi.

Veà maàu saéc cuûa aùo daøi, thì vaøo thôøi ñieåm ñoù, phuï nöõ coøn nhieàu nhuùt nhaùt e deø. Khoâng daùm laøm caùch maïng trong vaán ñeà y phuïc, neân hoï thöôøng maëc nhöõng maàu nhaït, nheï nhaøng, maø khoâng daùm maëc nhöõng maàu saëc sôõ, troâng choùi loïi vì sôï cho laø khoâng ñöùng ñaén. Caùc tieåu thö, caùc baø meänh phuï ña soá laø maëc nhöõng maàu hoàng nhaït, maàu loøng toâm, maàu môõ gaø. Nhöõng maàu röïc rôõ chæ ñuôïc hoï maëc trong dòp leã lôùn nhö ñaùm cuôùi, ñaùm röôùc hoäi. Haàu nhö ngöôøi ta khoâng thaáy ngöôøi phuï nöõ bình thöôøng ôû lôùp tuoåi 30 laïi maëc maàu ñoû khi ñi phoá.

Maàu traéng, ñen, xaùm, vaø naâu laø daønh cho nhöõng phuï nöõ tuoåi ngoaøi 40. Vaøo thaäp nieân ñoù khoù maø kieám ñuôïc moät coâ gaùi ñöông thì, tuoåi xuaân moäng laïi choïn

phía truôùc khoaûng baèng nöûa gang tay ñeå phoâ tröông nhöõng daây hoät vaøng 24k ñuôïc ñaùnh nhö daây chuyeàn, goàm caùc hoät vaøng nhoû baèng 1/3 hoät ñaäu xanh, keát laïi thaønh moät chuoãi daøi vaø quaán nhieàu voøng quanh coå, nhöng hoï chæ khoe phaàn nöõ trang ñoù ôû choã coå phiaù truôùc. Phaàn coøn laïi ñuôïc ñeo daáu beân trong aùo. Hoï khoâng ñeo nguyeân xaâu chuoãi ra ngoaøi coå aùo.

3.Khuy aùo cuõng ñoùng

moät vai troø quan troïng vaø bieán daïng daàn theo moát cuûa aùo. Khuy aùo cuõng ñuôïc ñoåi thay theo moát cuûa aùo. Khuy aùo thöôøng ñuôïc laøm baèng nhöõng haït thuyû tinh trong, troøn nhö hoøn bi vaø to hôn haït ngoâ, ñuû maàu theo aùo. Nhöng thöôøng laø maàu hoå phaùch, hay

ñeïp rieâng cuûa chuùng. Chieác aùo Le Mur caûi bieán laø tay aùo khoâng raùp theo loái thöôøng truôùc ñoù, töùc laø tay aùo raùp ôû khoaûng giöõa caùnh tay xuoáng khuyûu. Loái caûi bieán cuûa nhaø may Caùt Töôøng thì tay aùo ñuôïc raùp töø vai nhö aùo sô mi hay aùo ngaén. Vai aùo hôi boàng, Hoø aùo ñuôïc thay ñoåi, coå aùo ñuôïc caét roäng xuoáng, khoâng coøn coå nhö kieåu aùo Taøu nöõa, maø coå aùo laø hình traùi tim, hay coå troøn, roài keát ren quanh coå, tuyø theo maàu aùo vaø maàu saéc.

Ngöïc aùo theâu hay gaén ren. Khuy aùo cuõng ñuôïc thay ñoåi, ngöôøi ta duøng nhöõng loaïi khuy troøn vaø deït, hình nhöõng boâng hoa v...v... nhö khuy duøng cho caùc loaïi aùo ngaén.

Nhöõng kieåu aùo Le Mur naøy ñaõ bò nhöõng ngöôøi baûo thuû cho laø loá laêng, dò hôïm, vaø leân tieáng coâng kích döõ doäi treân baùo chí, maëc duø caùc kieåu aùo ñöôïc nhöõng phuï nöõ caáp tieán höôûng öùng nhieàu. Vaøo giai ñoaïn 1930, xaõ hoäi VN cuõng coù nhöõng thaønh phaàn chaïy theo Taây, hoïc ñoøi theo ngoaïò bang nhöõng caùi rôûm, haønh ñoäng loá laêng, trô treõn cuûa moät lôùp ngöôøi tröôûng giaû hoïc laøm sang, ñaõ khieán nhaø vaên Nguyeãn Troïng Phuïng cho ra ñôøi cuoán truyeän “Soá Ñoû” ñeå chaám bieám nhöõng thoùi hö taät xaáu cuûa moät taàng lôùp naøo ñoù trong xaõ hoäi ñöông thôøi.

Nhöng roài phong traøo caáp tieán cuûa aùo daøi ñoù cuõng khoâng toàn taïi, ngöôøi ta laïi trôû veà vôùi loái aùo coå xöa, nghiaõ laø chieác aùo daøi ñôn thuaàn giaûn dò hôïp vôùi caù tính cuûa phuï nöõ Vieät Nam hôn. AÙo vaãn may hôi roäng roäng.

Maõi cho ñeán thôøi ñieåm 1960, ngöôøi ta môùi baét ñaàu maëc aùo daøi may boù saùt

daøi cuûa aùo caùch gaáu quaàn khoaûng 30 phaân, coù khi ít hôn. AÙo daøi coù coå, gioáng nhö coå aùo taøu, coå aùo cao chöøng hai, ba centimet. Thaân treân cuûa aùo daøi may saùt vôùi thaân hình ngöôøøi phuï nöõ, kín töø coå ñeán caùnh tay, nhöng vaãn phoâ tröông ñuôïc nhöng neùt myõ mieàu cuûa thaân theå, vaøø vaãn laø kín ñaùo ñoan trang. Töø voøng eo trôû xuoáng thaân aùo goàm hai vaït aùo, vaït tröôùc vaø vaït sau. Beân trong, ngöôøi phuï nöõ maëc quaàn daøi, may thuoân theo hai oáng chaân, nhöõng coâ gaùi coù ñoâi chaân daøi, maëc quaàn baèng tô, hay luïa oùng, khi buôùc ñi, daùng uyeån chuyeån, vaø hai taø aùo ñuôïc töï do bay bay theo gioù thoåi, khoâng khaùc gì moät

maàu xaùm buoàn ñeå maëc. Maàu traéng, quaàn traéng laø thuôøng daønh cho hoïc sinh trung hoïc, Ngoaøi ra, maàu traéng, maàu ñen, cuõng thöôøng duøng cho nhöõng truôøng hôïp tang cheá.

Coå aùo daøi thöôøng may gioáng nhö coå aùo Taàu. Phuï nöõ ôû vaøo tuoåi trung nieân thì coå aùo may hôû moät khuùc nhoû

maàu xanh ngoïc, nhö maàu quûa nho, hoaëc haït khuy ñuôïc traùng thuûy gioáng nhö nhöõng vieân ngoïc trai maàu phaán hoàng, maàu ngaø.

Khuy aùo ñuôïc ñính vaøo aùo baèng chaân khuy. Chaân khuy aùo ñuôïc teát baèng haøng vaûi cuøng maàu, hay chính vaûi cuûa aùo, ñuôïc may loän nhoû nhö thaân caây taêm to, ñoù laø nhöõng chieác chaân khuy ñeïp. Ngöôøi thôï may xeáp hai chaân khuy nhö hai chieác taêm nhoû naèm song song nhau. Kheùo vaø may gioûi laø sao hai chaân khuy aùo may loän cho thaät muôùt, ñeàu vaø nhoû, muõi kim ñính khuy vaøo thaân aùo phaûi ñeàu nhö taép, chieác khuy ñuôïc loàng vaøo chaân khuy, boä khuy ñuôïc chia laøm hai phaàn, phaàn moät laø phaàn coù haït khuy aùo, phaàn kia laø phaàn haït khuy aùo ñuôïc loàng vaøo, chaân cuûa khuy aùo ñeàu gioáng nhau töø daïng ñeán kích thöôùc. Ngoaøi ra khuy cuõng ñöôïc laøm baèng vaûi teát laïi. khuy thöôøng laø baèng vaûi cuøng maøu vôùi vaûi may aùo, neáu laø aùo hoa, thì seõ phaûi choïn moät maøu naøo nhieàu nhaát cuûa aùo ñeå laøm khuy.

4.Theá roài coù moät cuoäc caùch maïng lôùn

veà y phuïc cuaû thaäp nieân 30, do nhaø veõ kieåu maãu y phuïc thôøi trang: Caùt Töôøng, ñuôïc meänh danh laø Le Mur, Ngöôøi saùng cheá nhöõng ñoåi môùi cho aùo daøi, ñaõ laøm moät cuoäc caùch maïng lôùn veà y phuïc phuï nöõ ngaøy ñoù. Hoïa só Caùt Töôøng ñaõ caûi bieán nhöõng chieác aùo daøi, gaây soâi noåi trong xaõ hoäi thôøi baáy giôø vaø bò giôùi baûo thuû choáng ñoái kòch lòeät, cho laø kieåu aùo môùi laøm hö phuï nöõ. Dó nhieân nhöõng kieåu aùo daøi do oâng saùng cheá ra ñaõ ñuôïc moät soá phuï nöõ theo môùi yeâu thích. Nhöõng chieác aùo ñoù coù caùi

Höông Kieàu Loan

Hoa haäu hoaøn vuõ 2008 vôùi aùo daøi VN

Moät kieåu aùo daøi caùch taân

40 41

laáy thaân hình ñeå phoâ tröông neùt kieàu dieãm cuûa thaân theå, taø aùo may vöøa phaûi, khoâng quaù lôùn, cuõng khoâng quaù nhoû. Sau ñoù moát aùo laïi ñöôïc caûi bieán daàn daàn, cöù vaøi naêm laïi thay ñoåi moät tyù, khi thì coå aùo ñuôïc may thaáp, khoaûng 1 centimet röôõi,ñeán 3 centimet laø toái ña, chieàu daøi cuûa aùo cuõng ñuôïc may ngaéeøn hôn, khi thì mode laïi ñoåi, laø chieàu daøi cuûa vaït aùo daøi chæ caùch gaáu quaàn khoaûng moät gang tay, vaø coå aùo laïi ñuôïc may cao hôn, töø 5 tôùi 7 centimet. Moát aùo may ngaén ñi thì deã cho phuï nöõ söûa laïi, chæ vieäc caét vaït aùo cho ngaén bôùt, laø coù aùo maëc hôïp vôùi thôøi trang, nhöng khi moát aùo ñoåi thaønh daøi hôn, thì ngöôøi phuï nöõ baét buoäc phaûi toán tieàn may aùo môùi. Chieác aùo daøi laïi keùn chuû nhaân maëc noù, bôûi vì maäp quaù, hay oám quaù, ñeàu ñuôïc noù “phaûn boäi” roõ raøng, khoâng giuùp chuû nhaân che nhöõng khuyeát ñieåm cuûa thaân hình, nhö khi ngöôøi phuï nöõ maëc y phuïc cuûa Taây Phöông: dress hay blouse, hay longdress, vaø nhaát laø kieåu aùo ñaïi leã cuûa Ñaïi Haøn thì coøn che ñuôïc buïng baàu ñeán vaøi ba thaùng.

Ngoaøi ra quaàn maëc vôùi aùo daøi cuõng ñuôïc thay ñoåi theo moát luoân. Maàu quaàn caên baûn laø quaàn luïa traéng, hoaëc ñen, nhöng thöôøng ngöôøi ta maëc quaàn traéng, chæ maëc quaàn ñen vaøo nhöõng kyø coù kinh nguyeät. Quaàn thuôøng may baèng haøng luïa meàm, may daøi ñeán goùt chaân, oáng quaàn roäng khoaûng moät gang tay röôõi, löng quaàn ñuôïc loàng daây thun. Vaøo naêm 1954, ngöôøi mieàn Nam coù saùng kieán raát hay, laø hoï maëc quaàn

coøn duøng daây quanh aùo phiaù trong ôû voøng hai ñeå eo ñuôïc nhoû hôn. Vaït aùo may daøi leâ theâ, chæ hôû tyù gaáu quaàn. Giöõa thaäp nieân 60, moát aùo môùi thay ñoåi laø aùo daøi midi, coi xinh xaén hôn, vì vaït aùo khoâng daøi nöõa, chæ daøi quaù ñaàu goái moät gang tay.

7.Moät bieán ñoåi lôùn vaøo nöõa ñaàu thaäp

nieân 60 laø aùo daøi coå hôû do baø Ngoâ Ñình Nhu saùng cheá. AÙo daøi khoâng coù coå, maø caét hôû chuùt vai, moát naøy cuõng bò nhieàu ngöôøi choáng ñoái, nhöng khi nhìn quen maét laïi thaáy ñeïp, nhaát laø cho nhöõng ai coù coå cao vaø traéng, vôùi boä ngöïc ñaày ñaën. Sau naøy coå aùo laïi caét saâu xuoáng, hình vuoâng, hay hình troøn roäng ñeå khoe moät phaàn da thòt mòn maøng hoaëc khoe daây nöõ trang ñeo coå.

Ngoaøi kieåu aùo hôû coå laïi coù moát laø aùo khoâng coå, töùc laø coå aùo caét saùt chaân coå, chæ coù ñuôøng vieàn nhoû quanh coå maø thoâi.

Moát coå aùo baø Ngoâ Ñình Nhu naøy khoâng ñuôïc maëc ôû caùc tröôøng nöõ trung hoïc coâng laäp. Thöôû ñoù toâi coøn nhôù, ôû Tröng Vöông luùc naêm ñeä töù, hay tam, maáy chò ñeä nhò hay ñeä nhaát, aùo maëc chít eo chaät quaù, ñeå khoe voøng soá hai nhoû xíu, laø bò caùc baø giaùm thò goïi leân vaên phoøng, “chænh” cho moät traän vaø baét veà nhaø thay aùo. Thaäp nieân ñoù, coâ ñaøo Ngöôøi Phaùp Brigitte Bardot, ñang laø thaàn töôïng cho nhieàu hoïc sinh, sinh vieân luùc baáy giôø. BB coù maùi toùc daøi buoâng lôi ñeán quaù löng raát laø quyeán ruõ. Toùc cuõng hôi ñaùnh roái phiaù tröôùc. Neân nhieàu nöõ sinh baét chöôùc kieåu toùc cuûa naøng. Taïi Tröng Vöông, nöõ sinh naøo toùc ñaùnh roái cao quaù, cuõng bò caùc baø giaùm thò toùm voâ vaên phoøng, baét gôõ toùc chaûi laïi. Ngoaøi ra cuõng tuyeät ñoái caám maëc aùo daøi maø chæ coù su chieâng ôû trong. Caùc nöõ sinh cuûa tröôøng ñeàu phaûi maëc aùo laù moûng ngaén beân trong aùo daøi, ngoaïi tröø aùo daøi naøo may baèng haøng teteron daày, khieán caùc baø giaùm thò hay giaùm hoïc khoâng nhìn thaáy su chieâng thì môùi thoaùt.

Cuõng ôû thaäp nieân naøy, aùo daøi ñuôïc cheá bieán theâm laø kieåu aùo ba taø. vaït aùo phía truôùc xeû töø coå xuoáng thaønh hai taø phiaù truôùc, vaø duøng khuy taøu ñính töø coå aùo moät haøng khuy daøi ñeán taän eo buïng ôû vaït tröôùc. Tay aùo raglan, haøng may aùo thuôøng ñuôïc löïa laø haøng gaám, moát aùo naøy cuõng khoâng ñuôïc chuoäng cho laém.

Thaäp nieân 60, laïi phaùt minh ra aùo veõ, ngöôøi maëc aùo veõ ñaàu tieân, phaùt minh ra kieåu aùo veõ laø HKL, khi ñoù môùi ñeä nguõ, töï mình veõ laáy aùo. Ai ñaõ ñi chôï teát vaøo thaäp nieân ñoù, chaéc haún coù ngöôøi ñaõ nhìn thaáy vaø coøn nhôù moät coâ beù vôùi chieác aùo daøi maàu hoàng phaán, vaït aùo veõ hình moät thieáu nöõ phuø tang, che duø, maëc kimono ñi duôùi haøng caây anh ñaøo, hoa anh ñaøo rôi laû taû töø

ngöïc xuoáng taän gaáu aùo. Taám aùo veõ ngaøy ñoù ñaõ loâi keoù bao söï toø moø cuûa moïi ngöôøi ñi chôï teát khi nhìn chieác aùo daøi ñaëc bieät nhö theâu. Nhöng vôùi trí oùc cuûa tuoåi hoïc troø ñeä nguõ, ñaõ khoâng bieát laø coù nhöõng thöù sôn coù theå veõ treân vaûi, ñeå mình coù theå laøm giaøu baèng söï saùng taïo ñoù. AÙo HKL veõ baèng maàu nuôùc, giaët moät laàn laø heát. Ñeán hai ba naêm sau Saigoøn môùi coù aùo veõ do caùc nhaø thuông maïi vaø hoïa só hôïp taùc. AÙo veõ thònh haønh töø thuôû ñoù, nhöng ñaâu coù ai bieát raèng, nguôøi ñaàu tieân nghó ra veõ treân vaûi aùo, vaø nguôøi ñaàu tieân maëc chieác aùo veõ thuôû ñoù laø moät coâ beù môùi 13 tuoåi ñaàu, nay ñang ngoài vieát baøi naøy vaø nhôù laïi moät thuôû hoïc troø xa xöa!

Cuõng ôû thaäp nieân naøy, phuï nöõ laêng xeâ moát maëc aùo daøi vôùi quaàn taây may oáng thaúng, chaùn roài ñoåi qua moát quaàn xeùo, may baèng nhöõng haøng meàm, vaø quaàn may ñuôïc xeáp vaûi thaät xeùo ñeå caét cho oáng thaät roäng, raát toán vaûi. Muoán dieän ñeïp vaø coù tieàn thì may quaàn baèng haøng mouseline moûng, coù loùt, coi raát tha thöôùt vaø duyeân daùng, haøng may quaàn cuõng chæ laø maàu ñen, hay maàu traéng.

8.Sau 75, chieác aùo daøi cuõng theo vaän

nöôùc noåi troâi di cö ra bieån, quanh quaån theo chaân ngöôøi Vieät löu vong ñeán xöù ngöôøi, ñöôïc baûo toàn qua caùc cuoäc thi hoa haäu aùo daøi ôû nhieàu nôi... ÔÛ trong nöôùc chieác aùo daøi bò chính quyeàn môùi luùc baáy giôø cho laø loaïi y phuïc huû hoaù, laøm giaûm thieåu möùc sinh hoaït cuûa phuï nöõ, neân chieác aùo daøi haàu nhö bò bieán maát ôû thaønh thò, luoân caû trong caùc tröôøng trung hoïc nöõ sinh. Nhöõng chieác aùo daøi cuûa thôøi vaøng son truôùc 75 nay ñuôïc caét laáy hai vaït aùo ñeå may aùo ngaén.

9.Theá roài qua thaäp nieân 80, coù leõ nhôø

“trôøi thöông” neân trong ngaønh giaùo duïc luùc baáy giôø boãng xuaát hieän moät “aân nhaân” cuûa caùc nöõ sinh trung hoïc, vò naøy (hình nhö ) laø moät coâ giaùo tröôùc 75 ñöôïc löu dung laïi, vaø “boø” leân ñöôïc chuùt ñænh chöùc saéc (hình nhö) laø phoù Hieäu tröôûng Gia Long (luùc ñoù ñaõ ñoåi thaønh Voõ Thò Saùu), vò “aân nhaân” naøy baát chaáp söï baøi xích cuûa cheá ñoä luùc baáy giôø, ngang nhieân “leänh” cho caùc em phaûi maëc laïi aùo daøi traéng ñi hoïc, vaø ñaøn böôùm traéng ñaõ trôû veà ngaäp traøn khoâng rieâng chæ Gia Long , Tröng Vöông maø laø taát caû caùc tröôøng trung hoïc ôû Saøi Goøn luoân caû caùc tænh thaønh mieàn nam....

Theá laø chieác aùo daøi ñuôïc roùn reùn veà laïi vôùi daân thaønh thò Saìgoøn, nhöng ôû thôøi ñieåm naøy chieác aùo daøi maát ñi neùt tha thöôùt duyeân daùng truyeàn thoáng. Coù theå noùi ôû giai ñoaïn naøy, laø giai ñoaïn xaáu nhaát cuûa chieác aùo daøi. Taø aùo ngaén cuõn côõn, haàu nhö chæ daøi hôn ñaàu goái

tyù chuùt maø thoâi, vaït aùo laïi may nhoû, kích aùo cuõng quaù cao, nhìn ngöôøi maëc aùo, thaáy nhö aùo bò hôùt leân.

10.Buôùc vaøo thaäp nieân 90, moát aùo daøi

laïi ñuôïc thay ñoåi laàn nöõa, Laàn naøy thì khaù hôn. Khi maø Vieät Nam coù boä maët sung tuùc hôn thôøi ñieåm cuûa thaäp nieân 80. Taø aùo ñuôïc may daøi hôn, coå aùo cao hôn, haøng may aùo maàu saéc cuõng ñeïp hôn, AÙo theâu, aùo veõ trôû neân thònh haønh... vaø ngöôøi ta coøn saùng cheá ra kieåu maëc quaàn maøu, thuôøng laø cuøng maàu vôùi haøng aùo, hoaëc choïn moät maàu trong aùo daøi hoa ñoù. Nhìn nhöõng aùo naøy, veû ñeïp xaáu tuyø theo quan nieäm moãi ngöôøi. Rieâng caù nhaân toâi, thì toâi vaãn thaáy aùo daøi maëc vôùi quaàn ñen hay traéng laø ñeïp nhaát.

11.Thaäp nieân 2000 thì phaûi noùi chieác aùo

daøi Vieät Nam ñaõ ñuôïc buôùc vaøo giai ñoaïn toaøn myõ nhaát töø xöa ñeán nay. Baây giôø ngöôøi daân ôû Saøigoøn ñaõ dieän

cuûa aùo. AÙo daøi cuûa giai ñoaïn naøy ñaõ ñaït ñeán möùc tuyeät ñænh veà caû myõ thuaät laãn kyõ thuaät .

Caùc nhaø thieát keá veà aùo daøi coøn phoái hôïp ñuôïc caùi ñeïp cuûa Taây phöông mang vaøo y phuïc Vieät Nam, nhö nhöõng chieác aùo hôû moät beân vai, khoe caùnh tay traàn traéng noõn naø, hoaëc nhöõng chieác aùo hôû caû phaàn ngöïc treân vaø vai, loä hai caùnh tay traàn, ngöôøi maëc ñöôïc choaøng ra ngoaøi chieác khan san moûng, daøi ñeå che bôùt caùnh tay, vaø vaãn quyeán ruõ. Hoaëc aùo khoâng duøng tay raglan, maø laø khoùa keùo phía sau löng ñeå phaàn ngöïc aùo ñuôïc möôït maø...v..v... Theâm vaøo giôùi phuï nöõ treû ôû queâ nhaø, hay ngay caû ôû nöôùc ngoaøi trong theá heä treû baây giôø, hoï ñeàu coù chieàu cao hôn thieáu nöõ ngaøy xöa, do ñaáy khi caùc thieáu nöõ Vieät Nam maëc chieác aùo daøi, vôùi thaân hình dong doûng cao, chaân daøi, buôùc ñi uyeån chuyeån trong chieác quaàn tô oùng muôït, thaät khoâng moät y phuïc AÙ Chaâu naøo coù theå quyeán ruõ vaø gôïi caûm hôn

nuùt baám, thì quaàn ñuôïc may saùt voøng buïng, may vöøa ñuùng eo, vaø ñeå thaân hình coù chui loït ñuôïc, beân hoâng phía tröôùc cuûa quaàn ñuôïc xeû xuoáng chöøng moät gang tay, vaø coù nuùt baám, loaïi quaàn naøy khi maëc vôùi aùo daøi seõ ñeïp hôn, vì vaûi khoâng coäm leân ôû buïng nhö löng quaàn baèng thun, neân nhìn raát muôït maø.

6.Thaäp nieân 60, coù raát

nhieàu ñoåi thay quan troïng veà chieác aùo daøi Vieät Nam. Ñoù laø tay aùo raglan. Ngöôøi ta saùng cheá ra aùo tay raglan, töùc laø tay aùo noái töø coå xuoáng naùch, xeùo theo hoø aùo. Loaïi tay aùo naøy seõ khoâng nhìn thaáy khuùc noái ôû löng caùnh tay nöõa, Chieác aùo daøi coi ñeïp hôn. Vaø cuõng töø kieåu aùo raglan naøy, laïi saùng cheá theâm söï vaên minh khaùc nöõa, töùc laø ngöôøi

maëc coù theå cho may hai tay aùo baèng haøng ren moät maàu trong caùc hoa cuûa aùo, hoaëïc tieäp maàu vôùi maàu vaûi aùo, coù khi laø haøng voan, coi cuõng raát ñeïp. Vaø

laém roài vì cuoäc soáng ñaõ sung tuùc hôn xöa raát nhieàu nhôø nhöõng ngoaïi teä cuûa caùc nuôùc ñaàu tö vaøo neàn thuông maïi ôû Vieät Nam, neân haøng hoaù traøn ñaày, do ñaáy tô luïa gaám voùc coøn nhieàu hôn thôøi ñieåm tröôùc 75 nöõa.

Ngoaøi ra hieän nay taïi Vieät Nam coù nhieàu ngheä só veõ kieåu maãu thôøi trang veà y phuïc. Hoï ñaõ raát thaønh coâng vì thieát keá ñuôïc nhieàu kieåu aùo daøi ñoäc ñaùo vaøø quaù ñeïp. Nhöõng ngöôøi veõ kieåu maãu aùo daøi naøy ñaõ bieát mang saéc thaùi coå xöa vaøo phaàn thieát keá aùo daøi, ñeå vaãn giöõ ñuôïc nhöõng neùt ñaëc thuø cuûa moät loaïi y phuïc coù leõ laø ñeïp nhaát AÙ Chaâu. Hoï ñaõ duøng nhöõng loaïi tô, luaï in hình hoa vaên, vaø duøng nhöõng loaïi luaï meàm ñeå laøm taêng neùt tha thuôùt uyeån chuyeån cuûa nguôøi phuï nöõ Vieät Nam. Söï pha troän veà maàu saéc laïi raát haøi hoaø, vaø chuù troïng söï caét raùp hoa ñeå taïo neân nhöõng ñuôøng neùt ñoäc ñaùo

khuy aùo cuõng ñuôïc thay ñoåi luoân, hoï duøng khuy baám cho aùo daøi. AÙo daøi ôû thôøi ñieån naøy may oâm saùt vaøo thaân hình, eo aùo ñuôïc thaét chaët, coù ngöôøi

chieác aùo daøi VN trong thôøi kyø höng thònh naøy.

Höông Kieàu Loan

AÙo daøi thaäp nieân 50

THA CHO NOÙ ÑI CONCoâ gaùi ñôøi môùi noùi vôùi cha : - Tuaàn sau con vaø anh aáy seõ keát

hoân, Boá aï - Theá thaèng ñoù coù nhaø cöûa gì

khoâng? - Khoâng aï! Anh aáy share phoøng- Vaäy noù coù xe coä gì hoân?- Cuõng khoâng coù. Anh aáy ñi xe löûa

khoâng haø- Boá meï noù coù taøi saûn gì khoâng? - Anh aáy moà coâi töø nhoû...- OÂi ! ÔÛ ñôøi phaûi bieát tích phuùc, tích

ñöùc con aï , noù ñaõ khoå theá roài thì con tha cho noù ñi , ñöøng laøm khoå ngöôøi ta theâm nöõa con ôi...!

42 43

Ngaøy coøn nhoû, toâi vaãn nghe baø noäi noùi “Meï noù naøy, hoâm

nay möa dzaàm caû ngaøy, giôøi ñaát cöù nhö ngoaøi Baéc.... Ñeå phaàn meï noù baùt buùn thang, coù caû caø cuoáng, khoâng thôm baèng caø cuoáng Böôûi” hay “Trong naøy hoa mai vaøng, maïn ngöôïc nhaø mình laïi sính hoa ñaøo...” Theá neân, ñaát Baéc khoâng chæ laø moät chaám nhoû treân baûn ñoà maø coøn laø noãi raøng buoäc raát saâu..

Ngaøy vaøo Nam, toâi coøn quaù beù, nhôù chaúng ñöôïc nhieàu. Nhôù nhaát laøng Böôûi. Loái vaøo laøng laùt gaïch ñoû au. Maøu ñoû cam töôi noõn öa nhìn. Coù laàn doïn nhaø, phaûi boû ñi bao nhieâu thöù, nhöng toâi vaãn coá giöõ moät bình ñaát nung, khoâng traùng men khoâng hoa vaên, veû ñeïp moäc maïc, goïi nhôù nhöõng vieân gaïch Baùt Traøng laøng Böôûi.

Töø ñaàu laøng ñeán nhaø caäu toâi phaûi ñi qua moät caùi ao. Caùi ao naøy lôùn hôn ao ôû Höng Yeân queâ ngoaïi. Quanh ao troàng moât haøng döøa voán khaù hieám ôû ñaát Baéc. Laù döøa xoøe ra nhö nan quaït. Nhöõng quaû döøa beù tí ruïng ñaày maët ao. Bôø ao vieàn gaïch Baùt Traøng. Nhöõng baäc thang cuõng laùt gaïch, yù chöøng muoán chieàu chuoäng baøn chaân caùc coâ gaùi ñi gaùnh nöôùc. Caùc coâ caån thaän baám chaân treân caàu. Tay keùo vaùy ñen chuøng xuoáng baép chaân, bôø moâng nhòp nhaøng theo hai thuøng “saét taây”, yeám naâu buoäc hôø coù khi tung taêng hai quaû vuù vöøa baèng caùi baùnh gioø. Toâi thích nhìn theo caùc coâ ñong ñöa ñoøn gaùnh treân vai. Thöông khoâng ñeå ñaâu cho heát, hình nhö chaúng bao giôø coù ñöôïc caùi thuøng naøo laønh laën. Moãi böôùc ñi nhöõng tia nöùôùc nhoû xoeø xuoáng neàn gaïch ñoû ngoaèn ngoeøo troâng nhö moät ñaøn giun. Chieàu naøo ñi taém ao, toâi cuõng voøi ñöôïc chaïy loaêng quaêng theo daáu nöôùc aáy.

Hai beân ñuôøng vaøo laøng coù nhöõng buïi daâu röïc nhöõng chuøm quaû maàu hoàng hoàng ño ñoû, nuùm phôn phôùt vaøng, aên vaøo chua chua ngoït ngoït. Quanh laøng coù nhöõng buïi thaàu daàu, laù ñoû tía xoeø ra nhö ngoâi sao. Toâi xin chò haùi cho möôi quaû, taùch ra laáy caùi nhuî beù tí maàu traéng, treân ñaàu coù ñoäi moät caùi muõ ñoû choùi. Chò kính caån goïi laø coâ tieân cuûa Taây Vöông Maãu bò giaùng xuoáng traàn. Xeáp haøng cho möôi coâ tieân naèm ngay ngaén treân laù daâu xanh, tha thaån cöù theá maø chôi cho heát moät buoåi saùng. Ñang chôi, nghe tieáng rao cuûa baø baùn keïo mach nha laø boû heát caû. Tieáng baø thanh vaø cao nhö tieáng chò toâi. Nhöng thaät ra baø ñaõ giaø roài. Baø gaùnh hai noài ñaát nung, ñaày keïo maïch nha trong maàu hoå phaùch. Baø maëc quaàn chaân queø, yeám naâu ñaõ baïc, chaân ñi ñaát. Toùc vaán voäi vaøng trong maûnh khaên ñen. Maét haáp haùy keøm nheøm vì naéng. Khuoân maët nhaên nheo chòu ñöïng. Luùc ñoù toâi cöù khoâng hieåu taïi sao coù nhöõng ngöôøi Haø Noäi cöïc khoå ñi khaép hang cuøng ngoõ heûm ñoåi toùc roái vaø voû quít phôi khoâ.

möa. Uoáng phaûi ngöûa coå nhìn trôøi, doác ngöôïc caû gaùo döøa leân maët. Dì toâi khoâng cho boû moät gioït naøo “Chaùu aï, cuûa trôøi cho, khoâng ñöôïc phí”. Trôøi naéng hoa cau thôm gaét. Nhöng khi möa xuoáng, muøi hoa dòu hôn. Toâi thích nhìn gioøng nöôùc trong thoaên thoaét töø treân trôøi cao rôi ñan nhau, troâi tuoät qua taàu cau, len loûi nhö moät ñaøn raén hoái haû tröôøn qua chuøm hoa cau traéng möôùt. Dì UÙt vaø chò toâi cöôøi khuùc khích “Hoâm nay trôøi taém cho coâng chuùa”. Haït nöôùc nhö nhöõng chuoãi ngoïc, quaán quít laáy nhöõng boâng hoa cau, lieân tieáp rôùt xuoáng. Nöôùc quaán hoa, hoa ñôõ nöôùc, aâu yeám khoâng rôøi. Dì aüm toâi cho hai dì chaùu soi boùng trong vaïi nöôùc möa. Maët nöôùc soùng saùnh in maây traéng raéc hoa cau laám taám. Dì noùi nhoû vaøo tai toâi “Chaùu ñi coù queân dì khoâng?” Toâi

Heïn mai veà, heïn mai veà Xuaân roài xuaân quaïnh queõ Ngöôøi gaùi queâ, ngöôøi gaùi queâ Xuaân buoàng xuaân vaéng veû (1)Dì toâi coù gaëp laïi ngöôøi aáy hay caû hai

cöù beân chôø beân heïn? Toâi khoâng bao giôø hoûi dì. Bôûi vì toâi chöa veà Haø Noâi. Nhöng luùc naøo toâi chaúng gaëp Haø Noäi. Nhaát laø vaøo ngaøy gioã chaïp baø toâi nhaéc chò toâi nhôù cuùng cheø hoa cau.

Toâi cuõng nhôù muøi hoa moùng tay, buïi hoa troàng ngay cöûa soå gaàn giöôøng hai baø chaùu. Hoa coù muøi thôm laï. Maõi veà sau toâi khoâng tìm ñöôïc hoa naøo thôm bieâng bieác nhö vaäy nöõa. Dì UÙt giaõ laù hoa buoäc vaøo möôøi ñaàu ngoùn tay toâi, ngaøy mai moùng öûng hoàng. Hai dì chaùu ñang hí höûng bò oâng ngoaïi baét gaëp maéng cho moät traän neân thaân. Ñaùm con gaùi bò maéng suoát ngaøy, ñuû thöù toäi. Laøm ñeïp cuõng laø moät toäi sao? Hoa moùng tay maàu ngaø, nôû thaønh chuøm nhö hoa kheá. Hoa thôm nöùc nôû buoåi saùng sôùm khi naéng chöa leân. Coøn hoa buôûi laïi thôm vaøo buoåi toái. Treøo leân caây böôûi haùi hoa, nhaø caäu khoâng coù vöôøn caø hoaù cho neân vaéng nuï taàm xuaân.

Nhöõng ngaøy hoâm sau aáy toâi ñöôïc ñi chôi vôùi meï. Thaät ra laø chaøo hoï haøng truôùc khi vaøo Nam. Baø coâ môû ruoät töôïng, cho meï toâi moät ñoâi khuyeân “cho chaùu laøm voán nuoâi con”. OÂng chuù aân caàn daën doø “Naøy, chaùu phaûi nhuû con caùi nhôù laáy gia phaû nhaø mình. Ngöôøi coù goác soâng coù ngoïn. Meï con nhaø maøy ñi nhö theá laø chuù lo laém ñaáy. ..”

Caùc dì toâi ñaõ soaïn saün ñoà ñoaøn cho meï. Dì Ba goùi cho meï toâi moät chuïc baùt maãu raát moûng, meï toâi choái maõi maø khoâng ñöôïc. “Chò mang theo taäp cho treû con, aên côm haåm cuõng ñöôïc, nhöng baùt ñóa phaûi cho ñeïp, chò aï. Caùi neát nhaø mình noù nhö theá.” Dì Naêm eùp meï toâi nhaän taám aùo nhung huyeát duï, “Nghe noùi trong Nam noùng laém chò aï. Bieát ñaâu chò mang caùi reùt cuûa mình vaøo Nam. Em môùi luoân xong taø toái qua. Thaày baét thuøa khuy teát, thaày khoâng cho duøng khuy baám ñaâu. Em vöøa may voäi, vöøa nhôù chò, kim ñaâm naùt caû ñaàu ngoùn tay theá naøy naøy...”

Meï toâi daét ñi phoá Haøng Ñaøo ra Hoà Hoaøn Kieám reõ vaøo ñeàn Ngoïc Sôn. Luùc aáy trôøi ñaõ vaøo thu. Nhöng caây lieãu beân bôø ñaõ ñoåi maøu. Toâi chaïy ñuoåi theo haøng traêm chieác laù cuoán troøn trong gioù. Hai meï con böôùc leân caàu Theâ Huùc. Caàu goã sôn ñoû uoán cong noái bôø hoà vôùi ngoïn ñoài nho nhoû. Meï toâi seõ saøng thaép saùu neùn höông. Meï ñöa cho toâi ba neùn, thaønh kính nhìn xuoáng maët hoà soùng gôïn. Meï xin gì nöõa ñaây? Coù coøn laïi gì ñaâu sau maáy naêm chaïy loaïn. Coù moãi moät tí queâ höông laïi saép söûa rôøi xa. Hay laø, meï khaán göûi laïi cho thaàn Thaùp Ruøa chuoãi ñôøi xuoâi nguôïc, ngoâi nhaø thaáp thoaùng hình aûnh gia ñình, vaø caû böïc theàm ñaõ cuøng meï thuoäc loøng nhöõng truyeän truyeàn kyø töø

traêm naêm tröôùc?Chieàu hoâm ñoù hai meï con ñi xe ñieän

töø Haø Noäi veà Böôûi. Chaúng hieåu sao xe ñieän chaïy chaàm chaäm roài döøng haún. Haønh khaùch xoân xao chaùn roài cuõng phaûi xuoáng ñi boä. Hai meï con coá ñi cho kòp trôøi ñaõ veà chieàu. Beân ñöôøng, maáy buïi caây coù nhöõng chuøm hoa nhoû

Hoâm cuoái cuøng, meï toâi gheù laïi ngoâi nhaø ñöôøng Hoà Truùc Baïch chaøo laàn nöõa. Khoâng theo meï vaøo nhaø, toâi ñöùng chôi ngoaøi coång gaëm noát caùi ngoâ luoäc. Caùi coång goã moäc vaø haøng raøo nôû röïc nhöõng chuøm töôøng vi. Coù leõ nhôù hoa qua maøn söông môø aûo cuûa thôøi gian, neân maøu töôøng vi Haø Noäi hình nhö

li ti maàu ñoû. Toâi xin meï chaïy ñeán haùi voäi moät chuøm, chôït thaáy moät ñaùm daây maøu vaøng phuû ñaày. Meï goïi vôùi “Ñöøng haùi daây tô hoàng, böûn caû tay. Veà nhanh keûo baø mong”. Toâi quay nhìn meï. Neàn trôøi maøu vaøng nhaït. Meï toâi ñöùng caïnh con taøu ñieän bò boû queân beân ñöôøng taøu song song, quaàn traéng guoác moäc, aùo daøi næ maøu mô chín, coå ñeo chöoãi ngoïc xanh. Toùc reõ ngoâi giöõa buùi lôi buoâng sau gaùy. Meï nhìn toâi aâu yeám, neùt buoàn coå ñieån dòu daøng. Nöûa nhö phaân vaân khoâng bieát ñoaïn ñöôøng saép tôùi lieäu coù nuoâi noåi ñaøn con gaø vòt. Nöûa nhö ñaùnh lieàu nhaém maét. Thoâi thì cöù ñi. Töø ñoù trôû ñi, duø loøng rieâng mang taùm chín caùi bieät ly, nhöng xao xuyeán nhaát vaãn laø boùng moät thieáu phuï nghieâng nghieâng beân ñöôøng xe ñieän. Nhöõng thieáu phuï chöa ñöôïc höôûng chuùt xuaân vui trong loøng Haø Noäi ñaày gioù baõo.

phôn phôùt so vôùi töôøng vi Ñaø Laït. Töø treân giaøn cao, hoa rôi xuoáng töøng chuøm phôùt traéng, phôùt hoàng, phôùt ñoû. Toâi vôùi maõi khoâng sao chaïm tôùi, gioáng nhö yeâu Haø Noäi maø khoâng roõ vì sao. Hoâm aáy vaéng tieáng chim keâu, khoâng “Coù tieáng oanh ca beân bôø töôøng vi...” (2) nhö nhaïc só Song Ngoïc vieát. Baøi haùt ñaãm ñìa tình yeâu Haø Noäi, duø taùc giaû chöa bieát bao giôø.

Song Ngoïc trong Nam ñaõ theá, noùi gì ñeán nhöõng taøi hoa mieàn Baéc. Nhieáp aûnh gia Nguyeãn Cao Ñaøm noåi tieáng vôùi ngheä thuaät ñen traéng “AÛnh ñen traéng chuïp caønh tre cuõng coù maøu xanh”. AÛnh ñen traéng kheâu gôïi ñöôïc chieàu saâu thaúm cuûa caûnh vaø tình, duø ngöôøi ngheä só ñaõ khuaát roài. Böùc aûnh Hoà Göôm baét gaëp vaït naéng soi treân thaân caây gaân guoác in treân maët nöôùc dòu daøng. Ngaøn naêm roài, caønh caây vaït naéng maët

Nhöng toâi raát sieâng naêng nhaët toùc roái ñöa cho baø noäi caát vaøo moät bình söù nhoû, daønh ñoåi laáy nhöõng que keo maïch nha ngoït raát thanh. Baø cöôøi raát xinh ñoâi moâi aên traàu haøng raêng ñen ñaõ baïc. Nhöõng ngöôøi ñaøn baø queâ höông muoân thöôû ñeàu nhö theá. Saéc khoâng loäng laãy maø loøng thuaàn thuïc. Chòu bao oan khoå tình ñôøi maø loøng khoâng teâ taùi

Moät hoâm, baø noäi toâi chaøo baø keïo maïch nha “Baø ôi, hoâm nay baø cho baø chaùu toâi ñaõi baø naêm haøo. Chaøo baø ôû laïi nhôù, maáy hoâm nöõa toâi cho caùc chaùu vaøo Nam”. Tieáng baø keïo maïch nha keâu toaùng leân “Laïy thaùnh môù baùi, sao cuï laïi ñi vaáy?” Gioïng baø noäi toâi raàu raàu “Naøo toâi coù muoán ñi, nhöng boá meï chaùu ñoåi vaøo trong aáy, ñaâm ra phaûi ñi theo troâng chaùu. Baø tính, cöù laø ñöùt caû ruoät gan chöù laïi gì. Ñaáy, maáy

ngaøy hoâm nay ñi ra ñi vaøo chaúng coøn hoàn vía saát caû. Coù ai muoán ñi ñaâu baø nheå...?” Baø noäi vaø baø keïo maïch nha suït suøi moät luùc, toâi nghe maõi môùi hieåu laø nhaø toâi saép ñi xa, xa laém. Chaúng theá maø ñang ôû ñöôøng Hoà Truùc Baïch, meï toâi mang caû nhaø ñeán Böôûi ôû vôùi oâng ngoaïi ñôïi ngaøy ñi.

Töø luùc aáy, linh tính nhö baùo cho toâi moät cuoäc chia ly. Toâi thô thaån trong saân, coá chôi vôùi taát caû nhöõng gì coù trong maûnh saân vuoâng aáy. Beå nöôùc möa xi maêng chöùa ñaày nöôùc daønh uoáng quanh naêm. Hai caây cau troàng hai beân luùc ñoù ñang tuoåi troå hoa. Hoa cau töø töø nhuù leân trong beï, ñeán luùc vôõ tung ra, töøng tia traéng ngaø vöôn ra nhö coå tay moät coâ coâng chuùa möôøi saùu tuoåi. Chò toâi noùi cöù nhö ñaõ ñöôïc gaëp moät coâ coâng chuùa. Hoa cau traéng ruïng laám taám xuoáng neàn gaïch ñoû troâng nhö moät chuøm phaùo boâng. Chaïy chôi khaùt nöôùc chuùng toâi xin dì UÙt moät gaùo nöôùc

uùp maët vaøo trong vaïi, tieáng noùi reàn vang “Chaùu nhôù dì, chaùu nhôù dì cho aên baùnh ñuùc...”. Dì cöôøi, ñoâi maét kheùp laïi, goø maù xuaân thì nhôït nhaït vì thieáu aên chôït xinh öûng leân “Chaùu noùi gioáng nguôøi baïn cuûa dì quaù”. Dì oâm toâi thaät chaët nhaéc ñi nhaéc laïi maõi, maét thoaùng mô maøng. Nhöng hình nhö khoâng phaûi noùi vôùi toâi.

Veà sau naøy, khi ñoïc hai caâu thô cuûa thi só Quang Duõng,

Vaïi möa in daùng maây trôøiEm soi boùng coù nhôù ngöôøi xa emToâi ngaån nguôøi mang maùng hieåu

chaéc luùc aáy dì ñang chôø ñôïi. Moät nguôøi naøo ñoù ôû phöông xa cuõng ñang chôø ñôïi. Caû hai ngöôøi cuøng chôø ngaøy laïi cuøng soi boùng beân vaïi nöôùc möa. Chæ nhöõng nhaø thô soáng nhieàu vaø yeâu thaät môùi coù theå laøm ñöôïc moät caâu thô nhö theá. Caâu thô nhö moät maùy aûnh thu ñuôïc hình aûnh cuûa theá heä 1954. Moät theá heä phuû ñaày boùng toái cuûa chia lìa.

Traàn thò Vónh Töôøng, California USA

44 45

hoà ñaõ chöùng kieán bao muøa xuaân muøa thu Haø Noäi, ñaõ chòu bao ngoïn roi phuõ phaøng cuûa lòch söû? Naêm möôi naêm nöõa lieäu coù coøn Hoà Göôm coøn Thaùp Buùt coøn thaùp vua Leâ? Moät ñeâm xuaân naõo neà chín naêm sau 1954, thi só Vuõ Hoaøng Chöông ñaõ bieân vaøo taám aûnh

Chín giao thöøa taùm naêm döCaønh mai traéng moäng ñeâm tröø tòch xuoângLoøng sung nhö loøng vaû, loøng vaû töïa loøng sung, noãi nhôù nhaø khoâng phaûi

rieâng ai. Hoaù neân nhöõng taám taøi töû ña tình ngoài giöõa loøng queâ maø vaãn thoån thöùc tieác queâ höông.

Vôùi moät ñöùa beù, caàu Gia Laâm daãn ñeán saân bay quaû laø moät con ngoaùo oäp. Ñaàu naøy nuoát chöûng haøng chuïc caùí xe, ñaàu kia nhaû ra haøng traêm ñoâi maét meáu maùo traøn nöôùc maét. Toâi ngoài loït trong loøng meï coá nhoaøi ngöôøi nhìn nhöõng thanh saét ñen sì thoaên thoaét giaät luøi. Meï toâi kheõ noùi “Theá laø mình ñi thaät roài”. Veà sau naøy, toâi môùi hieåu caûm giaùc “ñi thaät hay chöa” laø moät tieáng than daøi töø noãi ñau tím baàm gan ruoät.

Vaøo ñeán trong Nam, baø noäi toâi vaãn luoân nhaéc veà mieàn Baéc. Phuû Lyù, Thaùí Nguyeân, Nho Quan, Ninh Bình, coám voøng, chaùo söôøn, oác bung, cheø nuï... Moät hoâm baø baûo meï toâi “Kheùo khoâng naêm nay giôøi reùt hôn caùi naêm mình môùi vaøo Nam aáy nhæ”. Toâi thaät ngaïc nhieân, baø toâi, moät baø cuï raêng ñen aùo caùnh traéng quaàn thaâm khoâng bieát chöõ, laïi coù cuøng aûo töôûng nhö thi só Nguyeãn Bính :

Mình ñi traêm nuùi nghìn soângNgôø ñaâu mang caû laïnh luøng sang NamChaêng rieâng gì baø toâi hay thi só Nguyeãn Bính, maø coøn bieát bao cuï oâng cuï

baø “Baéc Kyø Ri Cö 1954” khoâng bao giôø ngôø raèng trong tay naûi mang theo, coù caû noãi oan khieân khieán thôøi tieát cuõng nghieán raêng thay ñoåi. Khoâng gioáng nhö nhaân vaät tieåu thuyeát ñöôïc nhaøo naën, caùc cuï ñaõ töï mình löïa choïn moät chuyeán phieâu löu gian khoå vôùi ñaày ñuû traùch nhieäm trong voâ thöùc. Cuoäc di cö aáy töôûng chæ laø chia ly sinh töû cuûa gaàn chín traêm ngaøn ngöôøi (3). Nhöng tích cöïc nhìn laïi, laø moät nhòp caàu lòch söû noái lieàn soâng Gianh vôùi soâng Beán Haûi. Tieáp söùc cho ñoàng baèng soâng Hoàng 2000 naêm beàn bæ choáng ngoaïi xaâm. Noái Thaêng Long coå kính ñieâu taøn vôùi Saigon son treû böøng böøng söùc soáng. Noái 14 trieäu ngöôøi mieàn Baéc vôùi 12 trieäu ngöôøi mieàn Nam vaø laøm tieàn ñeà cho böôùc di taûn sau naøy: thoåi moät laøn hôi sung maõn vaøo neàn vaên minh noâng nghieäp sau luyõ tre laøng. Ngaøy rôøi mieàn Baéc, caùc cuï khoâng bao giôø nghó mình seõ laø gì,? AÁy theá, caùc cuï ñaõ laøm neân lòch söû, ñaõ laø chöùng nhaân cho moät khoaûng khaéc kyø laï cuûa caû hai mieàn Nam-Baéc.

Theá heä Baéc Kyø Di Cö 54 ñaõ laøm xong boån phaän. Ñaõ lieàu böôùc töû sinh, dìu daét chaùu con xuyeân côn baõo taùp. Nhöõng ñoâi vai laûo ñaûo boàng beá treû thô vaø coõng treân löng caû noãi ñau chaïy troán treân chính ñaát nöôùc mình, trao nhöõng ñöùa beù aáy vaøo ñoâi tay roäng môû cuûa moät mieàn Nam hoàn nhieân vaø nhaân haäu. Coù bao giôø nhöõng ngöôøi nhö baø noäi toâi, boá meï toâi coù moät phuùt naøo taïm döøng böôùc, thôû moät hôi daøi tröôùc khi baét ñaàu moät cuoäc sinh toàn? Trong 21 naêm, töø 1954 ñeán 1975, ôû mieàn Nam möa naéng hai muøa, duø haïnh phuùc hay khoå ñau, baát haïnh hay may maén, nhöõng maûnh ñôøi phieâu baït aáy ñaõ coá gaéng heát söùc mình chu toaøn cho caû gia ñình vaø ñaát nöôùc.

Naêm 1975, moät laàn nöõa, ngöôøi Vieät laäp laïi söï löïa choïn giöõa löu ñaày vaø queâ nhaø.

ÔÛ trong nöôùc, moät giaèng xeù nhò nguyeân haàu nhö baát taän, giöõa ñoaøn keát vaø ñaáu tranh, giöõa can ñaûm vaø sôï haõi, giöõa haän thuø vaø khoan dung...Thuø vaø baïn, thua vaø thaéng, hoaø bình vaø chieán tranh...Traän chieán naøy khoâng bieân giôùi roõ raøng nhö tröôùc 1954.

ÔÛ ngoaøi nöôùc, kyø laï khoâng keùm! Naêm 54, ngöôøi mieàn Nam chia côm nhöôøng aùo cho ngöôøi mieàn Baéc. Coøn ôû thoå ngôi xa laï naøy, vaán ñeà côm aùo khoâng coøn ñaët naëng, coù chaêng laø thieáu vaéng loøng töû teá aân caàn.

Theá heä Di Taûn 75 trôïn tröøng ñoái maët vôùi nhöõng nhò ngöyeân khoâng keùm phaàn toeù löûa: söï duøng daèng giöõa nhieät tình vaø loøng töï phuï, giöõa oaùn hôøn vaø haøn gaén, giöõa di saûn vaên hoaù vaø vaên minh toái taân... Bao laàn chuyeän nhoû xeù toang thaønh chuyeän lôùn. Chuyeän lôùn choân vuøi döôùi nhöõng ti tieän. Nhöõng ti tieän laïi ñöôïc lôùn tieáng vinh danh. Chí lôùn laøm chuyeän nhoû, chí nhoû laøm chuyeän lôùn. Coù khi caát kyõ chí trong keùt saét nhaø baêng kieám lôøi. Cöù nhö theá, khieán toan tính töû teá ñoâi khi cuõng khoù thaønh. Ñaõ vöôït bieån roài, laøm gì coøn choã naøo nöõa maø ñi? Cuõng khoâng theå naøo theàu thaøo troâng caäy vaøo theá heä mai sau. Khoâng! Moãi theá heä chòu traùch nhieäm cho thôøi ñaïi cuûa mình. Cuoäc Di Cö 1954 vaø Di Taûn 1975 seõ voâ lyù ñeán voâ luaân neáu nhöõng ngöôøi di cö-di taûn chæ thu veùn ñöôïc noài côm cuûa rieâng mình.

Söï chòu ñöïng cuûa nhöõng nguôøi ôû laïi goàng gaùnh non soâng cuõng seõ uoång phí ñeán taøn nhaãn neáu xaû thaân giöõ nöôùc xong laïi giöong maét nhìn maûnh giang sôn vuoät khoûi baûn ñoà ñaát nöôùc. Thaùc ñi ñaèng thaùc, ñaûo ñi ñaèng ñaûo, nuùi cuõng saép ñi ñaèng nuùi. Raëng Tieåu Nguõ Lónh ngaøn naêm laøm pheân daäu, nay World Bank

“töû teá” ñang coù döï aùn taøi trôï ñaép moät con ñöôøng nhöïa ñaâm thuûng traùi tim ñoàng baèng soâng Hoàng: töø Vaân Nam, xuyeân Haø Noäi ñeán caûng Haûi Phoøng. Ñoù laø mô öôùc nhoøm ngoù cuûa tö baûn da traéng töø hai theá kyû nay, khieán hoï kieám ñuû thöù lyù do wyùnh nhaø Thanh tan taønh xí waùch. Maáy ñôøi baùnh ñuùc coù xöông... Moâi anh naøo hôû raêng anh naøo laïnh, raùng chòu!!!

Chinh chieán ñaõ taøn, Vieät kieàu vöôït bieån vöôït soâng. Vieät coäng thaéng Taây thaéng Myõ. Lieäu chöõ “Vieät” chung nhau aáy coù ñuû laáp noåi gioøng Beán Haûi li ti ôû trong taâm moãi ngöôøi töï nhaän laø ngöôøi Vieät? Ñaõ 32 naêm roài, daøi hôn 21 naêm cuûa theá heä Baéc Kyø Di Cö, trong/ngoaøi coù cuøng moät giaác mô “Troâng boán phöông môø haøng leä thaém. Mô ñeán em moät ngaøy ñaàm aám”? (4)

Coù khi moät hai traêm naêm nöõa troâi qua, neáu chöa maát nöôùc, thì giaác mô aáy laø ñieàu duy nhaát ngöôøi Vieät mình coù ñöôïc.

Cöù mô! Mieãn laø ñöøng mô hôn ñieàu chuùng ta laøm.

Traàn Thò Vónh Töôøng20-7-2008 Kyû nieäm 54 naêm Hieäp

Ñònh Geneøve----------------(1) “Taâm Söï Göûi Veà Ñaâu” thô Leâ

Minh Ngoïc - Phaïm Duy phoå nhaïc (2) “Haø Noäi Ngaøy Thaùng Cuõ“ - Song

Ngoïc (3) “Veà Soá Nguôøi Coâng Giaùo Di

Cö Töø Baéc Vaøo Nam Sau Hieäp Ñònh Geneøve” - Ñaëng Phöông Nghi/Doøng Söû Vieät/soá Hai-2007/Alameda-Hoa Kyø: Con soá ngöôøi di cö töø Baéc vaøo Nam naêm 1954 cuûa Uyû Ban Kieám Soaùt quoác teá döïa treân baùo caùo cuûa chính phuû hai mieàn: mieàn Nam baùo caùo: 888.124; mieàn Baéc baùo caùo: 892.876 vaøo Nam, 4.269 ngöôøi Nam taäp keát ra Baéc

(4) “Ngaøy Veà” - Hoaøng Giaùc, Haø Noäi

Nhaécñeán muøa thu,

ta nghe ñaâu ñaây muøi höông coám môùi, thoang thoaûng hoa thieân lyù ñaày giaøn, aùo mô phai mô maøng vaø traùi hoàng moïng chín. Nhöõng hình aûnh ñoù ñaõ töøng laøm noåi baät goùc thu trong thô xöa vaø nay.

Khi nhaéc ñeán muøa thu Haø Noäi, ta haún khoâng queân ñi neùt thu rieâng. Caùi neùt rieâng aáy ñaõ töøng xuaát hieän raát nhieàu trong nhöõng vaàn thô, caâu haùt laøm xao xuyeán nhieàu traùi tim yeâu muøa thu Haø Noäi. Ñoù chính laø hoa söõa.

Hoa söõa. Loaøi hoa ñaõ theâu deät leân muøa thu gôïi nhôù, gôïi thöông traûi töøng con ñöôøng vaø treân khaép phoá phöôøng Haø Noäi. Coù nôi coøn goïi loaøi caây naøy laø caây maâm xoâi. Hoa söõa thöôøng ñôm boâng khoe saéc vaøo khoaûng giöõa muøa thu vaø ñaàu muøa ñoâng. Nhöõng boâng hoa li li nôû thaønh chuøm troøn tròa, ñaày ñaën giaáu mình trong voøm laù bieác xanh ruû mình laëng leõ. Ít ngöôøi thích beû loaøi hoa naøy chôi bôûi nhöïa cuûa moù nhieàu traøn ra töø choã gaõy.

AÁy theá maø coù ngöôøi laïi keå chuyeän raèng, moät anh hoïc troø ngheøo noï ñaõ möôïn hoa söõa thay cho lôøi traùi tim muoán noùi. Trong khoâng gian thu rieâng tö, yù nhò, anh trao taëng cho coâ gaùi mình yeâu meán chuøm hoa söõa. Chaúng bieát voâ tình hay höõu yù, nhöõng gioït nhöïa traéng tinh khieát aáy ñaõ ñaäu laïi treân tay coâ. Anh chaøng naøy xin lau nhöïa cho coâ. Coâ gaùi vöøa xoøe baøn tay, baát thaàn anh naém chaët, tay trong tay. Chuyeän tình ‘hoa söõa’ maø neân choàng, neân vôï.

Ngöôøi ta thöôøng khoâng chuù yù laém ñeán nhöõng

boâng hoa ñaàu tieân maø bò thu huùt bôûi muøi höông quyeán ruõ, ñaëc quaùnh, goïi môøi cuûa chuùng. Muøi thôm cuûa hoa thoaûng qua noàng naøn, ngaây ngaát nhöng khi baïn ñöùng trong khoâng gian aáy khoâng khí nhö ñoâng laïi, traät troäi töïa níu giöõ khaùch qua. Ñi döôùi con ñöôøng traøn ngaäp hoa söõa giöõa buoåi chieàu thu, baïn nhö taém mình trong höông thôm ngaát ngaây ñoù. Giaây phuùt ñoù coù ngöôøi töôûng chöøng nhö hö, nhö thöïc. Coù ñoâi löùa caûm giaùc nhö mình ñang quay moät caûnh phim laõng maïn nhaát theá gian...

Khoâng gian thu trong meânh moâng höông hoa baùt ngaùt, laïi vaúng nghe ñaâu ñaây tha thieát lôøi baøi haùt ‘Haø Noäi muøa thu, muøa thu Haø Noäi. Muøa hoa söõa veà thôm töøng ngoïn gioù... coám söõa væa heø thôm böôùc chaân quen’ thaät yù nghóa saâu xa, toâi chôït thaáy cuoäc soáng thaät ngoït ngaøo quyù giaù. Muøa thu Haø Noäi gaén vôùi Haø Noäi töø khi naøo chaúng roõ nöõa. Vaø nhöõng con ñöôøng Haø Noäi cuõng trôû neân thô moäng hôn nhôø loaøi hoa bình dò aáy. Baây giôø Haø Noäi cuõng ñang thu. Ñaâu ñaây thoang thoaûng muøi hoa söõa veà trong töøng caâu haùt, trong lôøi thô yù nhò, thieát tha, vaø treân töøng con ñöôøng cuõng nöùc thôm, noàng naøn hoa söõa.

Mai DJ

46 47

Ñeâm 23/9/08 vöøa qua, taïi khaùch saïn Minh Chaâu soá 611/18 Ñieän Bieân Phuû (Phan Thanh Giaûn cuõ) quaän 3 Saøi Goøn bò “search” ñoät xuaát ñeå “kieåm tra haønh chaùnh” veà soå saùch thueá maù .., nhöng baát ngôø coâng an laïi “ñoät kích” khoáng cheá khaùch saïn, thu chìa khoùa roài aâm thaàm môû bung cöûa cuûa ba phoøng ñöôïc choïn löïa, baét quaû tang taïi caùc phoøng naøy coù ba caëp nam nöõ hoaøn toaøn khoâng maûnh vaûi treân thaân. Hai trong ba naøng kieàu nöõ laø nhöõng teân tuoåi khaù saùng trong laøng ngöôøi maãu, naøng coøn laïi laø moät thieáu nöõ treû nhan saéc, maù mì cuûa hai ngöôøi maãu kieâm luoân haønh ngheà “gaùi goïi”. Caû ba ñang bò truy toá vôùi toäi baùn daâm cao caáp, giaù 500 ñoâ la moãi laàn… “hit & run”

Qua truy xeùt, caùc coâ maãu “chaân daøi” bò baét khai nhaän laø hoï naèm trong ñöôøng daây moâi giôùi maïi daâm sieâu cao ñöôïc maù mì Laâm Thò Ngoïc Hueä, moät boùng hoàng treû tuoåi taøi cao, teân tuoåi quen thuoäc trong “giôùi saønh ñieäu” Saøi Goøn toå chöùc.

Ngoïc Hueä chæ môùi 24 tuoåi, vöøa töï mình laøm gaùi, vöøa kieâm laøm maù mì cho 20 ngöôøi maãu dieãn vieân khaùc. Cho ñeán ngaøy 25/9, maù mì Hueä vaãn ñang bò cô quan coâng an taïm giöõ ñeå “xem xeùt” laïi coi coù khôûi toá vôùi toäi danh maïi daâm vaø moâi giôùi maïi daâm hay khoâng.

Ñöôøng daây “ngöôøi tình naêm traêm” ñoâ

Laâm Thò Ngoïc Hueä (coøn ñöôïc goïi laø Dung “coø gaø”, 24 tuoåi, queâ Kieân Giang, taïm truù quaän 3, Saøi Goøn) ñaõ laøm gaùi goïi cao caáp töø naêm 2004 luùc Dung môùi 20 tuoåi. Tuy khoâng tröïc tieáp laø ngöôøi maãu treân saøn dieãn nhöng Hueä (Dung) quen bieát nhieàu trong giôùi ngöôøi maãu dieãn vieân. Nhôø daùng ngöôøi cao raùo, nöôùc da traéng ngaàn cuûa em gaùi ñoân haäu mieàn soâng nöôùc Raïch Giaù... Hueä raát ñöôïc khaùch tìm hoa öa chuoäng. Trong nhöõng thaùng ngaøy haønh ngheà phuïc vuï nieàm “vui veû” cuûa maáy “anh nuoâi” trong giôùi ñaïi gia, thieáu gia vaø quan chöùc ôû Saøi Goøn, Hueä thöôøng ñöôïc caùc anh nuoâi ñöa tôùi lui nhieàu saøn nhaûy, khaùch saïn, quaùn bar neân ñaõ

quen nhieàu “ñoàng nghieäp” thuoäc loaïi tuyeät myõ giai nhaân trong giôùi “chaân daøi” (ngöôøi maãu).

Beân caïnh ngheà gaùi goïi, Hueä cuõng coù chuùt ít maùu kinh doanh. Thaáy thôøi cô ñaõ tôùi tay ñeå kieám tieàn nhanh leï, naêm 2007, Hueä töï “naâng ñôøi” leân laøm maù mì. Sau nhieàu naêm vöøa haønh ngheà vöøa “khaûo saùt thò tröôøng”. Hueä khaùm phaù ra laø caùc ñaïi gia thieáu gia ôû Saøi Goøn coù nhu caàu caàn “vui veû” raát nhieàu, neân saün nhieàu baïn beø thuoäc giôùi chaân daøi trong tay laïi nhieàu moái khaùch quen trong thôøi gian töï mình “chinh chieán”. Hueä thaáy moät mình phuïc vuï maáy ngöôøi “anh keát nghóa” naøy thöôøng hay bò “quaù taûi”, neân ñöùng ra chieâu moä theâm moät soá chò em coù cuøng caûnh ngoä, thöôøng xuyeân tuùng baán tieàn ñoâ nhö mình vaø giôùi thieäu ñeán maáy oâng anh keát nghóa roài thu tieàn “coø” töø caùc baïn.

Ñeå “leân ñôøi” naâng caáp cho ñöôøng daây cuûa mình, Hueä thöôøng laân la taïi caùc quaùn bar, vuõ tröôøng, caùc buoåi trình dieãn thôøi trang, saøn catwalk ôû nhöõng ñieåm sang troïng vaø töø caùc nôi naøy Hueä tuyeån moä caùc ngöôøi maãu nghieäp dö vaøo ñöôøng daây cuûa mình. Töøng bieát thò hieáu cuûa caùc anh nuoâi. Hueä ñaët ra moät tieâu chuaån khaù… quoác teá. Ñeå ñöôïc Hueä “môû hoà sô” cho vaøo “hot list” cuûa mình, Hueä choïn caùc öùng vieân phaûi coù caëp ñuøi cao treân 1,65m tröôùc caùi ñaõ roài môùi xeùt ñeán nhöõng choã khaùc sau. Vì vaäy danh saùch “gaø trong chuoàng” cuûa Ngoïc Hueä phaûi coâng nhaän toaøn laø nhöõng tuyeät saéc giai nhaân “treân caû tuyeät vôøi”, maø chaát löôïng coâ naøo cuõng laø loaïi “em coøn khôø daïi ngaây thô laém – chæ bieát yeâu (ñoâ la) thoâi chaúng hieåu gì”

Coù trong tay löïc löôïng “gaø” huøng haäu, Hueä baét ñaàu gaây döïng thöông hieäu ngheà “coø gaø” cuûa mình qua dòch vuï moâi giôùi höông phaán. Vôùi kinh ng-hieäm nhuaàn nhuyeãn trong ngheà, maù mì

24 tuoåi cuûa mình, vaø vì ñaõ ra ngheà tröôùc caùc “em” neân…. ghieàn muøi thôm tieàn ñoâ cuûa caùc ñaïi gia, Hueä cuõng thöôøng töï mình tröïc tieáp “bay” ngaøy “bay” ñeâm. Gaëp moái soäp chi ñeïp, bo nhieàu thì dó nhieân maù mì giöõ rieâng cho mình, khi quaù taûi hoaëc ñeán ngaøy keït “ñeøn ñoû” Hueä môùi “chuyeån cuoäc heïn” cuûa caùc khaùch loaïi sieâu VIP ñeán cho “gaø trong chuoàng”. Vôùi tieâu chuaån naøy, khaùch trong ñöôøng daây cuûa Hueä thöôøng laø caùc ñaïi/thieáu gia, daân chôi coù tieàn, Vieät kieàu haøng VIP v.v... Loaïi Vieät kieàu “loâm coâm” veà nöôùc chæ coù vaøi “veù” (vaøi traêm ñoâ) laän löng ñeå xaây maû cho... oâng gia thì khoâng ñaùng naèm trong taèm “nghía” cuûa Hueä vì giaù phuïc vuï cuûa Ngoïc Hueä ñöa ra thaáp nhaát cho moãi cuù “hit” roài “run” (quaát xong roài dzoït) khoâng höùa heïn gì laø 300 USD, coøn nhö 500 USD thì ñöôïc maáy ngöôøi ñeïp cho theâm bonus laø ñöôïc laø “ngöôøi tình” moät ngaøy, ñöôïc cho naém tay caëp keø daïo phoá ñi aên, ñi nhaûy tröôùc khi ñi… leân giöôøng.

Tuy nhieân ñoái vôùi caùc ñaïi gia thì maáy phaàn “leä phí phuï troäi” naøy chæ laø “chuyeän nhoû”. Ñaïi gia khoâng thích naêm tay “ngöôøi tình naêm traêm” ôû Saøi Goøn (sôï bò vôï thaáy) neân thöôøng “book” caùc kieàu nöõ haøng tuaàn bay sang casino Campuchia ñaùnh baøi. Ñoù laø chöa keå khi thaéng baïc, caùc naøng coøn ñöôïc caùc ñaïi gia thöôûng haäu hæ moät vaøi ngaøn ñoâ ñeå caùc em mua saém linh tinh laø chuyeän thöôøng. Ñoù laø chöa keå coøn ñöôïc ñi nghæ maùt ôû Ñaø Laït, Nha Trang, Phuù Quoác vôùi leä phí ñöôïc tính theo “löông coâng nhaät” ñeám töøng ngaøy, moãi “24 giôø pheùp” laø moät chuïc veù chaún.

Sau moãi chuyeán “bay” nhö vaäy, caùc naøng chaân daøi phaûi ñoùng 30% leä phí “giôùi thieäu” cho maù mì, tieàn thöôûng hay caùc khoaûn “ngoaïi thu” ñöôïc khaùch “bo” theâm thì tuøy loøng haûo taâm, neáu

Hueä daãn caùc chaân daøi “nhaù haøng” taïi choán aên chôi cuûa giôùi thöôïng löu taïi Saøi Goøn. Khi “noái maïng” ñöôïc vôùi caùc ñaïi gia, Hueä laäp töùc baám maùy cho deá gaùy (phone), baùo giôø giaác “bay” cho caùc chaân daøi bieát roài chuaån bò “baõi ñaùp” rieâng cuûa mình laø moät appart-ment sang troïng taïi quaän 3 cho caùc böôùm ñeâm cuûa mình… ñaùp. Hoaëc tuøy yeâu caàu cuûa khaùch, Hueä “ñieàu” nhöõng naøng chaân daøi thích “bay tour” ñeå cuøng khaùch ñi Nha Trang , Ñaø Laït, hay sang Campuchia, Macau ñaùnh baøi vaø phuïc vuï “vui veû” cho caùc ñaïi gia ñeå laáy heân qua caây baøi… Vaø cuõng coù nhöõng tour daøi ngaøy ñi Singapour, Bangkok ñeå cuøng caùc quan chöùc hay ñaïi gia noùi chuyeän… maàn aên.

Trong list “gaø available” cuûa maù mì treû tuoåi taøi cao chaïy mau bò baét sôùm naøy luùc naøo cuõng coù töø 20 ñeán 30 “chaân daøi” loaïi tuyeät saéc giai nhaân. Naøng naøng kieàu naøo cuõng thanh xuaân töôi treû, body ñöôïc baûo ñaûm laø chính “title” (danh hieäu) cuûa caùc naøng, chaân daøi naøo cuõng coù title laø dieãn vieân ñieän aûnh hay ngöôøi maãu cuûa coâng ty bieåu dieãn thôøi trang haün hoøi, khoâng ñeïp thì laøm sao laøm dieãn vieân hay ngöôøi maãu ñöôïc? Teä laém cuõng laø loaïi ngöôøi maãu nghieäp dö, dieãn vieân quaûng caùo, hay trình dieãn thôøi trang cho caùc coâng ty saûn phaåm hoaëc caùc quaùn bar, phoøng traø, thaäm chí coù moät vaøi coâ gaùi coøn ñöôïc Hueä giôùi thieäu laø ngöôøi maãu quaûng caùo coù tieáng. Loaïi ñang leân vaø ñaõ ngaáp ngheù haøng “sieâu maãu”.

Baûn thaân Hueä ngoaøi vieäc chia 30% goïi laø leä phí “coø” (moâi giôùi) treân “thu hoaïch” cuûa caùc chuyeán “bay”, vì coøn treû tuoåi laïi coù nhan saéc, khi bò baét vaøo tuaàn roài Hueä coøn chöa möøng sinh nhaät

bieát ñieàu theo kieåu “coù loäc” cuøng höôûng thì laàn sau seõ ñöôïc maù mì öu tieân “ñieàu” vaøo nhöõng chuyeán “bay” ñi xa daøi ngaøy vôùi khaùch soäpï...

Vôùi baûn giaù nhö vaäy thì moãi laàn thaû moät con “gaø trong chuoàng” cuûa mình bay tour vôùi khaùch, nhanh nhaát laø loaïi “hit & run” Hueä caàm chaéc leä phí “chaên gaø” laø moät veù, overnight laø veù röôõi. Loaïi “maùt trôøi oâng ñòa” nhaát laø nhöõng tour ñi xa kieåu “24 giôø pheùp” cuûa nhaïc só Truùc Phöông maø kieàu naøo cuõng thích, “…boán giôø ñi laïi theâm boán giôø veà... thôøi gian coøn laïi... em cho anh taát caû anh ôi… ta ñöa nhau ñeán vuõng tuyeät vôøi…” Moãi laàn caùc naøng kieàu ñöôïc khaùch book tour “24 giôø pheùp” tröø bay ñi bay veà thôøi gian coøn laïi ôû “vuõng tuyeät vôøi” ñeå caùc naøng “taùc nghieäp” thì moãi ngaøy kieàu coù 7 veù coøn phaàn Hueä nheùt nheï 3 veù tieàn coø vaøo xuù chieân ngöïc deã daøng… Cöù ñöôïc ñaïi gia giöõ bay maáy ngaøy thì cöù nhaân maáy leân maø tính.

Coù ngheà naøo ñöôïc “sieâu lôïi nhuaän” baèng ngheà laøm “gaø” vaø kieâm maù mì “chaên gaø” cho caùc ñaïi gia thôøi baây ñaâu? Tieàn deã nhö vaäy maø khoâng laøm môùi laø laï…

Ñeâm 23/9, sau troïn ngaøy vui veû tieäc tuøng, daïo phoá ñi aên ñi nhaûy vôùi caùc ñaïi gia, toái ñeán maù mì Ngoïc Hueä cuøng 2 naøng kieàu khaùc vaø 3 ñaïi gia vaøo khaùch saïn Minh Chaâu ôû Ñieän Bieân Phuû quaän 3, ñang “taùc nghieäp” ôû “coâng ñoaïn cuoái cuøng” trong hôïp ñoàng “24 giôø pheùp” thì bò coâng an phaù cöûa vaøo “vòn” caû 3 taïi choã. PC 14 (caûnh saùt ñieàu tra toäi phaïm xaõ hoäi) baét quaû tang Hueä cuøng hai naøng kieàu döôùi tröôùng vaø 3 ñaïi gia ñang nguïm laën döôùi caùi “vuõng tuyeät vôøi” trong khaùch saïn.

Vôùi quaû tang taïi choã, vaø bò “nieâm” heát caû xaáp tieàn ñoâ ñeå laøm tang vaät, Hueä thôû daøi tieác nuoái neáu khoâng coù

dieãn vieân kieâm ngöôøi maãu

Baûo Chisa löôùi coâng an

Maù mì Laâm Thò Ngoïc Hueä kieâm luoân phuïc vuï

Baûo chi töøng tham döï hoa haäu bieån 2006

48 49

vuï “vòn noùng” naøy thì ñeâm ñoù, vöøa phaàn cuûa mình vöøa luoân leä phí “coø” cho hai “sieâu maãu” coâ ñaõ nheùt nòt vuù ñöôïc 20 veù roài...

Anh maõi laø ngöôøi tình 500 ñoâ Moät caâu haùt trong baøi ca cuûa nhaïc

só Ñöùc Huy bò treû em ñöôøng phoá hieäu ñính laïi laø “vôùi em... anh maõi laø ngöôøi tình... 500... (ñoâ)” baây giôø ñaõ trôû thaønh hieän thöïc.

Ngöôøi maãu Baûo Chi laø moät trong 2 coâ chaân daøi bò baét quaû tang ñang cuøng maù mì Hueä cuûa mình haønh laïc vôùi khaùch ñeâm 23/9. Baûo Chi töï khai trong bieân baûn sô khôûi mình laø ngöôøi maãu, kieâm dieãn vieân trong boä phim truyeàn hình daøi taäp vaø töøng tham gia vaøi cuoäc thi hoa haäu vôùi toå chöùc quy moâ. Khoâng nhaän cuõng khoâng ñöôïc vì Baûo Chi laø moät göông maët khaù saùng vaø quen thuoäc treân caùc saøn Catwalk vaø laø moät “ngoâi sao ñieåm heïn” döôùi maét caùc ñaïo dieãn phim aûnh.

Theo lôøi töï baïch cuûa ngöôøi maãu Baûo Chi, coâ sinh ra vaø lôùn leân taïi xöù böôûi Bieân Hoøa. Coù leõ nhôø taåm höông hoa böôûi danh tieáng cuûa mieàn Nam töø nhoû neân da thòt Baûo Chi traéng boác vaø thôm phöùc nhö boâng böôûi. Vôùi göông maët ngaây thô thanh thoaùt noåi baäc treân caëp ñuøi thieáu nöõ daøi soïc ñöa chieàu cao cuûa Baûo Chi vöôït hôn 1m72, cuøng caùc soá ño theå hình khaùc cuûa voøng moät, voøng hai, voøng ba thaät chuaån, ñuû laøm haøi loøng nhieàu ñaïo dieãn khoù tính treân saøn Catwalk.

Veà “title” thì Baûo Chi ñaõ töøng tham gia cuoäc thi hoa haäu Festival bieån Baø Ròa - Vuõng Taøu vaøo naêm 2006. Tuy khoâng ñaït danh hieäu hoa haäu, aù haäu naøo vì rôùt phaàn öùng xöû. Khoâng bieát cha noäi naøo trong ban chaám thi baøy chi caùi muïc öùng xöû thieät laø khoâng coù trí naõo gì heát trôn. Cha naøy khoâng bieát chuùt gì veà luaät buø tröø, ngöôøi ñeïp thöôøng khoâng ñöôïc... saùng trí cho laém, phaûi khôø khôø moät chuùt ngöôøi ta môùi... thöông chöù. Trôøi sanh vaäy maø! Vaäy maø cöù hoûi chi nöõng caâu hoùc buøa trong phaàn öùng xöû ñeå naøng bò rôùt ñaøi.

Duø vaäy sau cuoäc thi naøy, duø rôùt nhöng vôùi nhan saéc myõ mieàu, laïi theâm nhöõng quan bieát giao tieáp môùi trong cuoäc thi, hình aûnh cuûa Baûo Chi boãng noåi leân saùng giaù treân caùc baøi vieát xöng tuïng cuûa baùo chí ñòa phöông. Ngöôøi ta chuù yù nhieàu ñeán naøng kieàu vôùi göông maët ngaây thô nhö boâng böôûi beân gioøng soâng caùi xöù Ñoàng Nai. Nhieàu coâng ty thôøi trang, coâng ty toå chöùc bieåu dieãn ngheä thuaät ñaõ môøi Baûo Chi tham gia ñoäi nguõ ngöôøi maãu quaûng caùo. Töø ñoù duø rôùt saøn hoa haäu bieån nhöng Baûo Chi laïi loït nia xuoáng saân Catwalk vôùi “title” ngöôøi maãu..

Ngoaøi ra, Baûo Chi coøn thöû söùc mình ôû boä moân ngheä thuaät thöù 7 vôùi vai dieãn trong boä phim truyeàn hình daøi 18 taäp. Vaø cuõng khaù thaønh coâng trong dieãn

xuaát, coâ ñöôïc caùc ñaïo dieãn cho moät vai phuï loaïi chaùnh ñeå loùt ñöôøng cho caùc phim sau seõ trôû thaønh vai chaùnh. Thuû vai moät nhaân vaät coù soá phaän, coù hoaøn caûnh vôùi ñoái thoaïi haün hoøi chöù khoâng phaûi loaïi dieãn vieân vai quaàn chuùng chæ veïo qua veïo laøm neàn cho vui maø chaúng ai cho noùi ñöôïc caâu naøo.

Qua phim 18 taäp treân truyeàn hình, nhaân vaät cuûa Baûo Chi dieãn laø moät ngöôøi maãu ñuùng y nhö ñôøi thaät cuûa mình neân Baûo Chi dieãn deã daøng. Do “yeâu cuoàng soáng voäi” tröôùc hoân nhaân bò coù baàu. Mang trong buïng mình moät quyeån tieåu tuyeát tình yeâu dieãm leä maø chính coâ ngöôøi maãu naøy cuõng khoâng bieát ai laø taùc giaû. Nhôø caùc dòch vuï lang baêm muï vöôøn “ngoaøi luoàn” leùn phaù boû neân bò nhieãm truøng phaûi nhaäp vieän, vaø töø ñaây phaùt hieän mình ñaõ “dính chaáu” vôùi HIV. Töø ñoù, coâ ngöôøi maãu daønh nhöõng ngaøy cuoái ñôøi ñeå

döïng teân tuoåi” ñeå “laáy tieáng laøm nhöõng vieäc khaùc” kieám tieàn nhanh hôn.

Vaät giaù leo thang chi tieâu haøng ngaøy khoâng ñuû ñeå cho moät maàm non ngheä thuaät ñang oâm moäng vöôn tôùi haøng sieâu sao. Tieàn löông ñoùng phim, vaø dieãn treân saøn Catwalk khoâng ñuû ñeå trang traûi cho quaàn aùo, son phaán myõ phaåm duøng cho ngheà nghieäp. Buoàn chaùn, coâ thöôøng lui tôùi quaùn bar Spago naèm treân goùc ñöôøng Ñoàng Khôûi & Leâ Thaùnh Toân, quaän 1 SG, nôi ñöôïc coi laø choán thanh lòch cho giôùi saønh ñieäu Saøi Goøn gheù böôùc. Haøng ngaøy Baûo Chi ngoài thô thaån nhìn xuyeân qua khung cöûa tuûi phaän cho thaân mình laø moät myõ nhaân sanh baát phuøng thôøi coù taøi, coù tieáng maø chöa coù mieáng.

Roài nôi naøy Baûo Chi quen bieát Laâm Thò Ngoïc Hueä coøn ñöôïc chò em “thöông” goïi laø Dung “coø gaø”, nhö phaån treân ñaõ keå. Baûo Chi ñoàng yù tham gia vaøo ñöôøng daây “bay tour” cao caáp do Hueä laøm coø.

Vieät kieàu vaø ñaïi gia ai hôn ai?Nhöõng ngaøy thaùng sau ñoù cuûa Baûo

Chi phaàn lôùn laø nhöõng cuoäc vui vôùi caùc anh trai Vieät kieàu môùi veà muoán coù moät boùng hoàng trong nöôùc, loaïi phaûi coù “title” laø ngöôøi maãu, dieãn vieân, ca só v.v... ñeå khi trôû ra beân ngoaøi xoøe ra ñöôïc vaøi taám hình thaân maät vôùi caùc em trong phoøng nguû thì tha hoà noå banh ta loâng giöït le vôùi baïn beø, vaø Baûo Chi ñaõ “veõ” cho maáy chaøng Vieät kieàu haùm ngöôøi ñeïp coù nhaõn hieäu kia phaûi boû tieàn ra mua saém haøng taù quaàn aùo, son phaán ñaét tieàn phuïc vuï cho nhu caàu trang ñieåm cao caáp cuûa naøng. Ñoù laø chöa keå nhôø ñaøn chò maù mì Hueä “leân keá hoaïch”. Haøng xaáp tieàn ñoâ ñöôïc caùc chaøng “Vi keâ” (Vieät kieàu) daïi gaùi tuoâng ra cho caùc tour du lòch khaùm phaù cuøng ngöôøi ñeïp. Nha Trang Hoøn Ngoïc Vieät (VinPearl), Phuù Quoác, Vònh Haï Long v.v… Ñeán khi caùc chaøng oâm lôøi höùa heïn, seõ chung thuûy chôø ñôïi cuûa naøng, ra phi tröôøng rôøi khoûi Vieät Nam thì Baûo Chi laïi queïo cua veà vôùi caùc ñaïi gia trong nöôùc. Tuy coù giaø vaø “beøo nheøo” hôn maáy anh trai “Vi keâ” treû tuoåi ñeïp trai moät chuùt, nhöng vôùi maáy “sugar daddy” (ba nuoâi röõng môõ) laém tieàn naøy thì “ba” naøo cuõng bò cuøng moät hoäi chöùng y nhö nhau, caù “ba nuoâi” luoân “thieáu thoán tình caûm” cuûa maáy “mummy” sö töû, coïp caùi ôû nhaø… vaø maáy “ba nuoâi” thôøi ñaïi baây giôø vung tieàn khoâng tieác, nhieàu hôn caû chuïc laàn “vi keâ” ñeå “mua” tình yeâu cuûa caùc naøng chaân daøi coù nhaõn hieäu. Coù naøng coøn truùng caû xe hôi, nhaø ñeïp caû ngaøn caây vaøng, neáu nhö ñöôïc caùc sugar daddy “thöông” laâu.

Rieâng caùc “ñaïi thieáu gia” laø haøng “top” cuûa caùc naøng kieàu ôû Vieät Nam, nhöõõng caäu aám naøy ñoâ la nhieàu hôn aên ñöùt maáy anh Vi keâ. Treû tuoåi ñeïp trai, xe coä nhaø cöûa thöù gì cuõng coù, laïi dai

söùc vaø “ñaït chuaån” hôn nhoùm “ba nuoâi”. Ñi vôùi maáy caäu ngoaøi phoá caùc coâ coøn ñöôïc haõnh dieän vì nhieàu ngöôøi traàm troà ngöôõng moä… Khoå noãi ñaùm naøy thöôøng ñöôïc gaùi nhaø laønh laãn nhaø raùch ñeo hoï nhö ñóa ñeo chaân traâu. Tình cho khoâng bieáu khoâng gôõ ra maø quaêng khoâng heát thì tuïi noù ñaâu coøn giôø ñeå maét ñeán nhöõng naøng kieàu loaïi aên baùnh traû tieàn nhö Baûo Chi...

Vaø ñeå taïo moät nhaõn hieäu coù caàu chöùng taïi toøa cho ngheà gaùi bay cuûa mình mình, Baûo Chi vaãn sieâng naêng nhaän maáy show trình dieãn thôøi trang, tham gia casting cho nhöõng boä phim truyeàn hình giaù beøo. Duø raèng maáy vieäc naøy ñoái vôùi thu nhaäp trong chuyeän laøm böôùm “bay ñeâm” cuûa Baûo Chi thì chaúng laø caùi nghóa ñòa gì, nhöng ngöôøi ñeïp Baûo Chi duø “thieáu thoâng minh” caùch maáy cuõng thöøa hieåu neáu khoâng giöõ ñöôïc caùi “title” laø ngöôøi maãu, dieãn vieân, khoâng ñöôïc baùo chí thænh thoaûng coøn nhaéc ñeán trong caùc sinh hoaït ngheä thuaät thì duø coù chaân daøi ñeán ngoïn tre ñi nöõa cuõng coù ma naøo chòu boû ra caû 500 – 1000 ñoâ moãi laàn… “hit & run” vôùi mình.

Ñeâm 23/9, Baûo Chi, Ngoïc Hueä cuøng 1 naøng kieàu nöõ chaân daøi khaùc ñaõ bò baét quaû tang ñang “24 giôø pheùp” cuøng 3 ñaïi gia trong khaùch saïn Minh Chaâu ôû khu vöïc trung taâm thaønh phoá...

cöùu con ra khoûi baøn tay nhaùm nhuùa cuûa ñaùm coâng an thì con vaø boá cuøng nhau leân… coõi treân dieãn tieáp khuùc phim naøy” (yù noùi tung phim leân Internet)

Cuõng theo naøng kieàu ngoaøi löôùi naøy cho bieát theâm. Moät laàn maù mì Hueä bò “keït xe ôû ñeøn ñoû” (ngaøy cöû khoâng “taùc nghieäp” ñöôïc) neân ñaõ “chuyeån giao” moät “boá ruoät” (khaùch rieâng) cuûa chò Hueä cho coâ. Vò khaùch naøy laø moät sieâu VIP loaïi cöïc kyø “power” taàm côõ beân (... DNÑS taïm aån teân cô quan naøy...) thaønh phoá, vaø “em ñaõ “môû hoà sô” vò khaùch naøy vaøo trong phone cuûa em ñeán hôn 10 phuùt phim noùng”.

Coâ tin ñaây laø moät boá nuoâi loaïi ruoät töøng ñaùp nhieàu laàn vôùi Hueä vaø Hueä chaéc chaén phaûi coù “hoà sô” cuûa vò khaùch naøy trong moät memory sim löu tröõ beân ngoaøi phone... Bôûi vaäy coâ môùi maïnh mieäng cho raèng vuï Ngoïc Hueä & Baûo Chi ñang laøm noå tung giôùi ngöôøi maãu dieãn vieân maáy hoâm nay sôùm muoän gì cuõng seõ ñöôïc chìm xuoàng.

Baïn ñoïc naøo coù chuùt “quen bieát” vôùi giôùi “chaân daøi” ôû Saøi Goøn xin döï ñoaùn xem coøn nhöõng teân tuoåi ngöôøi maãu, dieãn vieân naøo seõ bò dính chaáu trong scandal ñang noå “bum bum buøm” nhö phaùo boâng naøy...

Tröôùc khi döï ñoaùn, xin môøi caùc baïn xem theâm böùc aûnh ngöôøi maãu Nguyeãn Löõ Böûu Chaâu (Baûo Chi) chuïp beân ngoaøi saøn dieãn. Baïn coù nhaän ra ai trong hình khoâng? Cuõng khoâng khoù gì ñeå bieát ngay töø traùi qua phaûi laø Baûo Chi, ca só Tina Tình, Johnny Trí Nguyeãn cuûa phim “Doøng maùu anh huøng” (thöôøng bò goïi ñuøa laø Doøng maùu traêng hoa), vaø moät baïn treû cuûa nhoùm. Trong phoøng Karaoke, Johnny töøng haùt nöûa ñuøa nöûa thaät vôùi Baûo Chi “Vôùi em, anh maõi laø ngöôøi tình naêm traêm... ñoâ”

Coøn bao nhieâu teân tuoåi ngöôøi maãu, ca só, dieãn vieân... chöa ñöôïc tieát loä vaø seõ bò “bieän phaùp nghieäp vuï” cuûa coâng an baét maù mì Ngoïc Hueä khai ra? Hay laø vuï naøy roài cuõng seõ “xuoàng chìm taïi beán” nhö vuï “Nhaät kyù Vaøng Anh”

Vaø “Doøng maùu traêng hoa” lieäu coù bò coi laø moät “Shadow Unit” (aån maët ñieàu haønh) trong ñoäi nguõ “böôùm ñeâm” cao caáp cuøng nhöõng ñöôøng “bay” khoâng ñuïng haøng cuûa caùc naøng ngöôøi maãu dieãn vieân trong nhoùm cuûa anh hay khoâng?... Hay Johnny Trí Nguyeãn cuõng chæ laø moät trong nhöõng “ngöôøi tình 500...” cuûa kieàu nöõ Baûo Chi?

Khaùch Saøi Goøn seõ trôû laïi cuøng baïn ñoïc thaân meán cuûa DNÑS khi coù theâm dieãn bieán môùi nhaát cuûa scandal naøy. Baïn ñoïc seõ ñöôïc ñoïc nhöõng baøi phoùng söï töôøng thuaät veà “goùc khuaát queâ nhaø” thuù vò nhaát do Khaùch Saøi Goøn phuï traùch. Nhöõng phoùng söï naøy chæ coù rieâng treân DNÑS, khoâng truøng laáp vôùi baát cöù baùo naøo taïi UÙc. Heïn gaëp laïi quyù baïn ñoïc trong soá baùo sau.

Khaùch Saøi Goøn

laøm töø thieän. Theo ñaùnh giaù cuûa ñaïo dieãn thì Baûo

Chi khaù ñaït veà dieãn xuaát vaø nghieâm tuùc trong coâng vieäc.

Tuy nhieân, neàn ñieän aûnh phim taäp cuûa truyeàn hình VN, caùc ñaïo dieãn chæ ñöôïc caáp quyõ beøo boït ñeå thöïc hieän maáy ñeâà taøi phoøng choáng ma tuùy, teä naïn xaõ hoäi cöôùp giaät, maõi daâm, thaâm laïm coâng quyõ, tham nhuõng choán coâng quyeàn v.v.. neân thuø lao cho dieãn vieân haïng B, haïng C nhö Baûo Chi chæ laø coâng nhaät vaøi traêm ngaøn cho moãi ngaøy coù dieãn, chaúng laø caùi ñinh gì cho chi tieâu cuûa moät coâ gaùi lôõ mang nhaõn hieäu dieãn vieân kieâm ngöôøi maãu.

Ngöôøi ta noùi tuùng thì phaûi tính, Baûo Chi taâm söï vôùi caùc baïn ñoùng phim vaø caùc baïn treân saøn catwalk laø coâ chæ “xaây

Ngöôøi maãu Baûo Chi maø baùo chí trong nöôùc maáy ngaøy qua ñang “raàm roä” nhaéc ñeán moät caùch… “deø daët” baèng teân taét N.L.B.C sau khi ñöôøng

daây gaùi goïi cao caáp bò khui nôùi vöøa qua coù teân thaät laø Nguyeãn Löõ Böûu Chaâu, sinh naêm 1988, cao 1m72, queâ xöù böôûi Ñoàng Nai.

Böûu Chaâu cuõng töøng döï thi Sieâu maãu 2008 (cuoäc thi maø AÙ haäu 1 trong Hoa haäu Hoaøn vuõ Vieät Nam 2008 Voõ Hoaøng Yeán ñaõ ñoaït giaûi vaøng).

Böûu Chaâu (Baûo Chi) ñaõ tham gia cuoäc thi hoa haäu Festival bieån Baø Ròa - Vuõng Taøu vaøo naêm 2006,

Ñaàu naêm 2008, Böûu Chaâu tieáp tuïc thi Sieâu Maãu Vieät Nam 2008 nhöng nhan saéc vaø “taøi naêng” cuûa coâ vaãn chöa “chinh phuïc” ñöôïc Ban Giaùm khaûo (thöôøng caùc BGK naøy hay caàn nhöõng “thöù khaùc” cuûa ngöôøi ñeïp môùi “chinh phuïc” hoï ñöôïc chöù chæ döïa vaøo nhan saéc vaø taøi naêng thì laøm sao ñoaït giaûi)

Theo tin haønh lang töø “giôùi saønh ñieäu” ôû VN thì Böûu Chaâu môùi chæ laø moät trong nhöõng “haøng cao caáp” bò “khui” vaøo ñeâm 23/9. So trong danh saùch 20 ngöôøi maãu teân tuoåi töøng “ñaàu tö tay traùi” qua ngheà “bay tour” vôùi giaù vaøi ngaøn ñoâ / tuaàn thì Böûu Chaâu chæ thuoäc haøng “toâm teùp”...

Vaán ñeà baây giôø naèm ôû choã vuï naøy coù neân khui ra nöõa hay khoâng maø thoâi... Vì cuõng theo tin töø “giôùi saønh ñieäu” naøy thì maù mì Ngoïc Hueä, vaø caùc naøng bay ñeâm ngaøy nay ñaõ hoïc ñöôïc mieáng voõ phoøng thaân khi caàn thì seõ “kheø” ngöôïc laïi caùnh coâng an ñeå töï cöùu thaân mình.

Moät naøng kieàu coù teân trong “hot data” cuûa maù mì Ngoïc Hueä hieän coøn ñang ngoaøi löôùi chöa bò baét, töï tin laø vuï cuûa maù mì Hueä vaø ngöôøi maãu Baûo Chi seõ ñöôïc cho “chìm xuoàng taïi beán” trong nay mai chöù khoâng laøm ruøm beng nhö vuï cuûa Yeán Vi tröôùc ñaây. Kieàu naøy thoá loä laø chính maù mì Hueä daïy caùc naøng laø moãi khi cuøng caùc ñaïi gia hay quan chöùc “ñaùp” ôû khaùch saïn hay ôû nhaø rieâng cuûa caùc naøng, thì caùc naøng ñaõ kín ñaùo duøng mobile phone loaïi xòn, vôùi ñoä phaân giaûi hình cao, leùn thu toaøn caûnh nhöõng maøn cuïp laïc cuûa VIP vôùi mình, vaø phaûi löïa theá xoay trôû theá naøo cho göông maët nhaên nhoù khi ñaõ ñeán “vuõng tuyeät vôøi” cuûa seáp phaûi loït vaøo taàm quay cuûa chieác phone ñang ñeå hôø höõng treân baøn tia camera xuoáng maët giöôøng. Coâ tin raèng caû ñaøn chò Hueä vaø ngöôøi maãu dieãn vieân Baûo Chaâu ñeàu coù nhieàu phuùt phim “cöùu maïng” naøy.

Baây giôø thì chæ caàn göûi moät vaøi chuïc sec (giaây) nhöõng ñoaïn “noùng boûng” nhaát vaøo phone rieâng cuûa seáp cuøng lôøi nhaén SOS “Boá ôi cöùu maïng! Neáu khoâng

1001 caùch kieàu nöõa moi tieàn ñaïi gia

50 51

Ñoù laø caâu chaâm ngoân cuûa khoâng ít nhieàu ngöôøi khi

nhaän ñònh vaø ñaùnh giaù veà veû ñeïp “bom taán” cuûa moät coâ gaùi treû ñeïp. Nhöng trong giôùi ñaïi gia thích saên haøng thì ñaây laïi laø moät khaåu ngöõ thöôøng hay söû duïng vaø noù mang tính ñònh daïng chung nhaát veà “ñoái töôïng” caàn saên.

Saên haøng noùi chung vaø “saên ngöïc” noùi rieâng hieän ñang trôû thaønh moät traøo löu môùi trong giôùi ñaïi gia, thieáu gia cuõng nhö nhöõng “yeâu raâu xanh” thích cuûa laï. Noùi laø traøo löu thì coù veû hôi naâng cao quan ñieåm ñoái vôùi nhöõng haønh vi coù veû nhö sôû thích quaùi ñaûn cuûa nhöõng cha noäi chôi troäi, nhöõng tieåu yeâu raäm raâu saâu maét.

Quaû thöïc khoâng ít laàn cöù daït qua nhöõng bar, haøng beer, haøng net, wifi, hay bi da coù maáy em phuïc vuï caàm bi cho caùc anh chi (tieàn bo) v.v... laø thaáy nhöõng aâm thanh xì xaøo cuûa nhöõng thanh

nieân nho nhoû aên maëc xanh ñoû, theâm phaàn bình phaåm chaát löôïng cuûa caùc nhöõng caëp maét giaø ñôøi, nhöõng thöôïng khaùch gheù qua, nhöõng tay boài baøn... Taát caû ñaõ taïo neân moät thöù hoãn taïp cuûa cuoäc soáng - moät böùc tranh phaûn caûm khi taát caû ñeàu dí maét mình vaøo nhöõng böùc aûnh chuïp troäm “moät khung trôøi” cuûa nhöõng coâ gaùi ñeå roài ñöa ra chieâm ngöôõng, cho ñieåm nhö trong chöông trình “ai choïn giaù ñuùng” roài cuøng nhau cöôøi ha haù nhö ñaït ñöôïc moät muïc ñích

gì. Moät söï khoaùi caûm maø khoâng caàn “khuùc daïo ñaàu” hay “chaát boâi trôn” cuûa nhöõng quyù oâng thích cuûa laï chaêng? Hay ñôn giaûn ñoù laø moät ngheä thuaät saên aûnh troäm leùn luùt cuûa nhöõng cha beänh hoaïn?

Khoâng chæ giôùi bình daân môùi saên haøng ñeïp cuûa nhöõng quyù coâ nöông maø coøn coù caùc ñaïi gia, caäu aám thích chôi haøng ñoäc, saên haøng thì phaûi 1102 (ñoäc nhaát voâ nhò) chöù khoâng coù 6677022 (xaáu xaáu baån baån khoâng ai xem) nhö maáy cha noäi kia. Haøng ôû ñaây laø nhöõng boä ngöïc ñaït tieâu chuaån theo quy ñònh trong giôùi thöôïng löu.

Ñoù laø ngöïc phaûi cao, troøn, saên, non, saïch. Tieâu chuaån 5 sao naøy phaûi ñöôïc ñaùp öùng thì môùi goïi laø ngöïc ñeïp. Theo lôøi keå cuûa moät ñaïi gia ôû Haø thaønh thì

saên ngöïc, saên moâng khoâng ñôn giaûn, maø saên ñöôïc böùc aûnh ngöïc moâng cho ñeïp laïi caøng khoù hôn vì muoán coù trong tay nhöõng poâ hình “noùng boûng” cuûa nhöõng coâ naøng naøy thì ngoaøi vieäc tieáp caän, theo saùt, nghieân cöùu sôû thích, caùch chöng dieän qua aên vaän v.v... thì vieäc chuïp leùn qua nhöõng goùc ñoä ñeå ñaït nhöõng böùc aûnh ñeïp - ñoù môùi goïi laø khoù.

Moät buoåi Haø thaønh laõng töû coù dòp theo chaân caùc “chuyeân gia” ñi saên haøng thì môùi thaáy caùi goïi laø sôû thích thuù vò vaø phong nhaõ (hay phong ñoøn gaùnh) cuûa nhöõng ñaïi gia nhö theá naøo. Saùng uoáng caø pheâ ôû moät bar ven hoà, nhaâm nhi vaø thöôûng ngoaïn cuoäc soáng töôi ñeïp laø vaäy, nhöng aùnh maét thì khoâng khoûi “ñaûo ñöa” tieáp caän muïc tieâu.

Chæ caàn coù ñoái töôïng, nhöõng phuùt giaây sô hôû cuûa chò em. Moät cuù ñuùp nhaùy laø xong. AÛnh ñeïp thì ñem khoe cuøng caùc chieán höõu, aûnh xaáu thì ñem cho soït raùc hoaëc “nghòch” tyù thì ñem post leân web ñen, chaøo môøi du khaùch, theâm chuùt maém toâm chôï Hom vaøo baûo ñoù laø haøng môùi veà ... Chuïp aûnh ôû nhöõng moïi luùc, moïi nôi caùc ñaïi gia trôû thaønh nhöõng tay aûnh saên moài hieám thaáy bôûi vì caùi chaát chôi loä roõ khi thích chí moät naøng naøo ñoù laø thueâ haún nhöõng tay saên aûnh chuyeân nghòeâp theo doõi haøng tuaàn ñeå coù baèng ñöôïc nhöõng poâ aûnh ñoäc veà naøng ñoù.

Saên ngöïc ñeïp thì phaûi ñaàu tö, ngoaøi nhöõng maùy aûnh nhieàu chaám vôùi ñoä phaân giaûi cao coøn coù caùc thieát bò chuïp aûnh leùn chuyeân duøng, noù chæ beù baèng caùi buùt bi hoaëc coù daây noái meàm coù theå xuyeân qua caùc khe hôû... AÛnh chuïp ngöïc chò em traøn lan treân caùc trang web hình aûnh, caùc blog caù nhaân, thaäm chí trong

laptop, mobile caùc ñaïi gia, caäu aám... ñoù coù theå laø nhöõng phuùt lô ñeãnh, hôù heânh cuûa chò em ôû beán xe, saân ga, coâng vieân, khaùch saïn... ngay caû khi bò tai naïn löu thoâng ñang ngoài beät khoùc döôùc maët ñöôøng vaãn coù theå bò oáng kính camera töø treân tia xuoáng “hoát” moät luùc hai quaû taùo Taøu ôû chôï Haøng Da nhaùt ma em beù nhö thöôøng, bôûi vì ñoù laø “chuû yù beänh hoaïn” cuûa nhöõng tay saên ngöïc. Tuy ñoù laø nhöõng böùc aûnh duøng vaøo muïc ñích chieâm ngöôõng, bình luaän, khoe haøng ñoäc cuûa nhöõng tay saên ngöïc ñeïp nhöng ñoâi khi noù coøn laø nhöõng taám hình phuïc vuï nhöõng muïc ñích khaùc nhö gheùp hình nhaèm beâu xaáu, göûi hình ñoøi

tieàn chuoäc neáu ñoù laø hình aûnh cuûa nhöõng nhaân vaät noåi tieáng...Quyù baïn ñoïc caàn neân bieâát laø, nhöõng tay saên ngöïc coù theå chuïp leùn ôû moïi

nôi, moïi goùc ñoä. Hoï khoâng keå baïn xaáu hay xinh, treû hay giaø ñaâu vì tay baám maùy cuûa hoï thuoäc loaïi giaø khoâng loït, treû khoâng xoùt, thaäm chí caû nhöõng phuï nöõ mang baàu, nhöõng em beù môùi daäy thì hoï cuõng khoâng tha... Vì vaäy toát nhaát khi coù veà Vieät Nam thaêm gia ñình maø coù ñaùo vaõng ñeán xöù Haø Noäi ngaøn naêm vaên vaät cuoác baät cuû khoai nhai töôi cuû chuoái thì quyù baø, quyù coâ, quyù chò quyù em neân caån thaän chuù yù aên maëc khi ra ñöôøng khoâng neân aên maëc quaù hôû hang, lô ñeãnh khi ñi ñöùng, cuùi ngoài ñaëc bieät laø phaûi caét ñuoâi nhöõng keû khoâng quen cöù baùm theo. Ñuùng laø

nhieàu tieàn thì sinh ra laém troø. Saên ngöïc ñeïp trôû thaønh “moát” cuøng vôùi chuïp aûnh leùn trong nhaø taém nöõ, phoøng thay ñoà nöõ, nhaø veä sinh nöõ ... ñoái vôùi nhöõng coâ gaùi voâ tình ñaõ loït vaøo taàm ngaém cuûa oáng kính. Thöïc beänh hoaïn vaø trô treõn khi söû duïng oáng kính vaøo muïc ñích laø coù trong tay nhöõng böùc aûnh “bom taán” cuûa phaùi ñeïp. Caàn

coù bieän phaùp phaùt hieän vaø ngaên chaën nhöõng haønh vi ñoài baïi vaø beänh hoaïn nhö theá naøy. Giaûi phaùp naøo seõ laø toái öu?

Coù leõ quyù baø quyù coâ vôùi tö töôûng “bình ñaúng nöõ giôùi” cuõng neân trang bò cho mình nhöõng thieát bò chuïp aûnh ñeå saên haøng ñoäc cuûa phaùi maøy raâu?

Vaäy thì “haøng ñoäc” cuûa quyù oâng seõ laø caùi gì trong taàm ngaém cuûa caùc quyù baø ñaây? OÂi, laïy Chuùa... Xin ñöøng noùi laø quyù oâng thích ngaém caùi gì cuûa quyù baø thì quyù baø cuõng thích ngaém... y chang vaäy cuûa quùy oâng...

Haø thaønh laõng töû

52 53

Cöôõi doøng xe tay ga ñaét tieàn, maëc nhöõng boä caùnh cöïc kyø

ñuùng moát, giôùi treû thu huùt söï chuù yù cuûa dö luaän töø môù haøng hieäu hoï ñang söû duïng. Theá nhöng, maáy ai bieát, trong soá ñoù, coù khoâng ít tay chôi ñang xaøi haøng möôùn.

Moät oâng chuû khaùch saïn treân ñöôøng Phaïm Nguõ Laõo, Saøi Goøn, quaû quyeát, doøng xe tay ga cho möôùn laø do oâng khôûi xöôùng. Môùi ñaàu do vaøi tay Vieät kieàu muoán chôi noåi ñeå giaät le vôùi baïn gaùi ñaõ hoûi oâng möôïn xe moät ngaøy ñi chôi, chi phí bao nhieâu hoï cuõng traû.

Luùc ñaàu oâng hôi lo, sôï boïn hoï thí maïng roài mang xe mình ñi luoân neân quen laém môùi giao cho, neáu khoâng thì phaûi ñaët coïc vaøi nghìn USD, vaäy maø vaãn khoâng ñuû xe cho möôïn.

“Thaáy ngon aên laïi caàm ñaèng caùn neân toâi ñaàu tö theâm 5 chieác Dylan ñeå cho möôùn, ngaøy naøo cuõng heát haøng vôùi giaù khoaûng 300.000 ñoàng/ngaøy”, oâng hoà hôûi noùi. Töø söï trao ñoåi ban ñaàu naøy maø phoá buoân baùn xe tay ga Lyù Töï Troïng, cuõng nhaäp cuoäc cho möôùn ñuû loaïi xe: Dylan, SH, Avenis... coøn raát môùi ñeå kieám lôøi.

Söï thaät ñaây laø nhöõng chieác xe maø chuû nhaân mang ra kyù göûi tìm ngöôøi baùn. Thaáy xe ñeå maõi ôû cöûa haøng cuõng laõng phí, hoï moùc noái vôùi khaùch saïn mang cho möôùn kieám lôøi. Ñöông nhieân hoï coù con maét nhaø ngheà ñeå khoûi bò ngöôøi thueâ “luoäc” ñoà phuï tuøng.

Ñoái töôïng möôùn xe tay ga khaù ña daïng, trong ñoù giôùi “gaø” (vuõ nöõ) ñöôïc

xem laø moái lôùn. Ñeå taêng giaù trò, taïo veû sang troïng nhaèm hôùp hoàn nhöõng tay chôi giaø, nhieàu coâ dieän toaøn haøng hieäu, cöôõi xe ñôøi môùi nhaèm ñaït muïc ñích cuoái cuøng loït vaøo maét “ñaïi gia” hay khaùch soäp. Taïi caùc ñieåm noùng taäp trung nhieàu ñoái töôïng “töï tieáp thò mình” thì vieäc nhöõng coâ naøng xinh xaén ra daùng tieåu thö khoaùc boä caùnh loäng laãy ngaøy caøng ñoâng.

Khoâng döøng laïi ôû ñaây, dòch vuï chôi haøng möôùn ñang coù nhöõng bieán töôùng khi coù khoâng ít coâng ty chuyeân ñaøo taïo, quaûn lyù ngöôøi maãu coâng khai ñaêng baùo cho möôùn “chaân daøi” phuïc vuï caùc buoåi ra maét saûn phaåm, leã hoäi... vôùi thuû tuïc heát söùc ñôn giaûn.

Chính ôû moâi tröôøng naøy, khoâng ít “chaân daøi” ñaõ tìm caùch taïo quan heä rieâng ñeå “bay”. Nhieàu myõ nöõ coâng khai soá ñieän thoaïi ñeå khaùch tieän lieân laïc. Coù ngöôøi maãu coøn khaúng ñònh: “Mình thi thoaûng cuõng nhaän soâ “tieáp khaùch” nöôùc ngoaøi nhöng “ñi khaùch” thì khoâng”. Thöïc hö theá naøo coù leõ chæ ngöôøi trong cuoäc môùi toû.

Giaù thueâ ngöôøi ñeïp ñöôïc tính theo soâ, thöôøng khoâng döôùi 300.000 ñoàng moät ngöôøi moãi giôø ñeå laøm PR (tieáp taân) trong caùc buoåi trieãn laõm saûn phaåm. Coøn neáu muoán möôùn ngöôøi maãu ñeå ñi uoáng caø pheâ, mua saém hay cuøng khaùch ñi nhaûy, hoï ñaùp öùng taát taàn taät vôùi giaù 1-10 trieäu ñoàng/soâ tuøy “soá maù” ngöôøi ñeïp maø khaùch yeâu caàu (roài sau ñoù coù ngöôøi maãu coù ñi khaùch saïn vôùi khaùch hay khoâng laø chuyeän cuûa hai ngöôøi dòch vuï cho thueâ khoâng quaûn lyù.

1.001 kieåu möôùn Ngoaøi vieäc möôùn ngöôøi, möôùn xe

ñeå laáy “soá”, ñaøn chò ñaõ giaûi ngheä teân Haø, ôû khu Hoàng Haø, quaän Taân Bình, coøn phaùt tôø quaûng caùo tôùi caùc tuï ñieåm noùng ñeå quaûng baù cho dòch vuï möôùn ñoà hieäu. Nhieàu ngöôøi khoâng khoûi toø moø bôûi nhöõng thöông hieäu thôøi trang noåi tieáng theá giôùi maø “ñaøn chò” ñang sôû höõu, töø ví da Louis Vouton (coù giaù treân 1.000 USD/caùi) ñoàng hoà Rolex (hôn 3.000 USD), aùo thun Bebe, giaøy Gucci, quaàn jeans C.K.

Ña soá tö trang, quaàn aùo ñöôïc möôùn tính theo ngaøy, tuøy thöông hieäu maø thang giaù khaùc nhau, töø 30.000 ñeán 200.000 ñoàng/caùi. Khaùch coù nhu caàu möôùn moät ngaøy seõ ñöôïc khuyeán maõi theâm moät ngaøy söû duïng nöõa.

Ñieåm noåi baät cuûa caùc loaïi dòch vuï naøy laø ngöôøi möôùn khoâng caàn theá chaáp maø baét buoäc phaûi coù ngöôøi quen giôùi thieäu, moïi hö hoûng phaûi boài thöôøng.

Khi coù ngöôøi hoûi: “Lôõ hoï caõi chaøy caõi coái roài ñoå loãi ñoà laâu ngaøy bung chæ thì sao?”, anh giuùp vieäc cho moät oâng chuû ôû ñöôøng Nguyeãn Ñình Chieåu, Quaän 3, noùi: “Laøm gì coù chuyeän ñoù, chæ bung thì coøn veát, bò ñaùnh ghen xeù toaït hay va chaïm maø raùch nhìn bieát ngay”.

Coøn taïi cöûa haøng khoâng teân chuyeân

cho thueâ ñieän thoaïi di ñoäng ôû heûm keá beân, coù haøng loaït “deá” môùi ñöôïc ngöôøi ñaøn oâng töøng coù thaâm nieân trong ngheà cho vay naëng laõi cho thueâ vôùi giaù reû giaät mình: Nokia 8800 (70.000-90.000 ñoàng/ngaøy), Samsung (10.000-30.000 ñoàng/ngaøy), Sony Ericsson (5.000-20.000 ñoàng/ngaøy) ñöïng trong caùi hoäp maøu ñoû öôùc chöøng khoâng döôùi traêm chieác.

Coù ngöôøi vaøo möôùn hoûi moät tay chôi ñi cuøng; “Cho möôùn nhö theá khoâng sôï ngöôøi thueâ quît maùy hay thay ñoåi phuï kieän aø?”, thì ñöôïc traû lôøi: “Khoù qua maët oâng aáy laém, ai ñeán ñaây cuõng coù “thaønh tích” caû. Hôn nöõa, khi khaùch giao maùy, oâng chuû coù caùch kieåm tra raát ngheà, thaáy daáu hieäu laï thì ngöôøi ñoù khoâng aên baït tai cuõng bò baét boài thöôøng ngay laäp töùc”.

Tuy nhieân ñeå ñoái phoù vôùi keû gian, nhieàu chuû tieäm ñöa ra caùch daùn maùc theo maãu maõ rieâng leân naép maùy (sau khi ñeå ngöôøi cho thueâ boû sim vaøo) nhaèm kieåm soaùt nhanh khi ngöôøi möôùn mang ñeán traû vaøo thôøi ñieåm ñoâng khaùch. So vôùi quaàn aùo, xe maùy thì ñieän thoaïi keùn khaùch hôn vì ña soá ai cuõng coù di ñoäng. Vì theá, nhöõng cöûa haøng ñieän thoaïi di ñoäng caïnh tranh raát maïnh baèng chieâu giaûm giaù, saün saøng trao ñoåi maùy ñeå khaùch ñöôïc saønh ñieäu hôn. Nguoàn haøng hoï gom laø ñoà taùi cheá roài thueâ kyõ thuaät vieân thay ñoåi hình thöùc qua nhöõng kieåu daùng “ñoäc”, vôùi maøu saéc, phuï kieän ñi cuøng luoân khaùc xa vôùi haøng chính haõng.

Khoâng nhö caùc moùn ñoà khaùc, aùo quaàn coù voøng ñôøi ngaén, giaù mua ñaét laïi nhanh cuõ vaø deã hoûng neân tieàn möôùn moãi laàn cuõng cao hôn: Ñaàm daï hoäi 500.000 ñoàng/laàn, aùo quaàn hieäu chí ít cuõng phaûi treân 100.000 ñoàng môùi mong thaønh chuû nhaân trong moät ngaøy. Chò Su, chuû moät cöûa haøng treân ñöôøng Nguyeãn Traõi, cho bieát, shop chò baùn haøng môùi nhöng neáu khaùch ruoät muoán cuõng cho thueâ.

“Haøng cho möôùn ñaõ giaët qua 5-7 laàn laø ñem baùn giaûm giaù vì daân chôi baây giôø saønh ñieäu laém, chæ bò loãi hay hôi baån laø hoï cheâ ngay”, chò Su cho bieát. Thaäm chí ngay caû ñoà cöôùi, neáu baïn coù ngöôøi quen thì vaãn möôùn ñöôïc haøng ñeïp khoâng thua aûnh vieän maø giaù chæ baèng phaân nöûa. Nhieàu quyù oâng cuõng bò thu huùt bôûi loaïi dòch vuï naøy.

Moät quyù töû tay vaân veâ chieác aùo thun Haøn Quoác cho bieát: “Boïn em möôùn ñoà maëc cho vui chöù saém thì deã quaù”. Hoï khoaùi duøng ñoà möôùn ñeå tìm caûm giaùc laï, laïi ñôõ phaûi boû tieàn mua nhöõng thöù chæ maëc moät laàn roài quaêng. Thaønh ra cöù muøa cöôùi, leã teát thì nhöõng ñieåm cho thueâ haøng khaù ñoâng khaùch. Vaø ñoù cuõng laø moät neùt rieâng trong ñôøi soáng giôùi treû naêng ñoäng ôû Saøi Goøn.

Taán Minh

Taïi Saøi Goøn ngaøy nay, moät soá lôùn caùc coâ gaùi treû, nhaát laø

caùc coâ coù nhan saéc laøm vieäc cho caùc nhaø haøng, quaùn nhaäu, bar, caø pheâ... thöôøng coù chung “höôùng ñi”: Tìm moät ñaïi gia naøo ñoù ñeå thöïc hieän “kyõ ngheä moi tieàn”.

Nhöõng ñaïi gia kieåu naøy thöôøng laø nhöõng ngöôøi raát raûnh rang nhö oâng T. ôû quaän 3 coù hai caên nhaø cho coâng ty nöôùc ngoaøi thueâ moãi thaùng kieám 12.000 USD; oâng Kh. chuû cuûa nhieàu cöûa haøng kim khí ñieän maùy ôû Chôï Lôùn giao vôï quaûn lyù; oâng Ph. ôû Taân Bình coù coå phaàn haøng chuïc tyû ñoàng ôû caùc coâng ty noåi tieáng...

Thôøi gian trong ngaøy cuûa caùc ñaïi gia laø chôi theå thao, giaûi trí (ñaùnh tennis, caâu caù, xem ñaù boùng, xem ñua ngöïa...), aên nhaäu vaø... saên tìm caùc coâ gaùi “höông ñoàng gioù noäi”.

ÔÛ khoaûn em uùt, sôû thích cuûa caùc oâng cuõng moãi ngöôøi moãi veû: coù ngöôøi thích “ñaùnh nhanh ruùt goïn”, coù ngöôøi thích aên ôû laâu daøi nhöng töïu trung laïi, hoï ñeàu coù ñaëc ñieåm gioáng nhau laø thích caùc coâ gaùi chaân thaät, thuûy chung vaø khoâng voøi vónh tieàn baïc.

Moät ñaïi gia tuyeân boá, neáu em naøo maø môû mieäng xin tieàn, xin ñieän thoaïi thì laäp töùc bò gaït boû ngay. Nhöng khoå noãi, caùc oâng khoâng nghó laïi, caùc coâ treû ñeïp chòu ñeán vôùi caùc oâng khoâng ñeå xin tieàn thì chaúng leõ hoï xin caùi... tuoåi giaø cuûa caùc oâng hay sao?

Nhöõng cuoäc tình so le tuoåi taùc thöôøng khoâng ñeán töø tình yeâu chaân thaät maø thöôøng laø saëc muøi tieàn baïc. Vì vaäy, caùc kieàu nöõ muoán moi tieàn ñaïi gia thì phaûi che ñaäy caùi “thaät taâm” cuûa loøng mình. Kyõ ngheä moi tieàn ra ñôøi töø ñoù...

Kyõ ngheä “chaên” ñaïi giaD., moät “maù mì” cho khaù nhieàu quaùn

bia oâm coù thöøa kinh nghieäm trong vieäc chieàu chuoäng caùc ñaïi gia. Chæ trong ñoâi laàn gaëp maët, D. coù theå hieåu ñöôïc ñaïi gia thích caùc coâ gaùi nhö theá naøo, töø ñoù maø coù nhöõng “ñoái saùch” phuø hôïp ñeå huaán luyeän cho “lính” cuûa mình trôû thaønh boà nhí cuûa ñaïi gia.

Döôùi tröôùng cuûa D. luùc naøo cuõng coù khoaûng 10 coâ gaùi xinh xaén ñeán töø caùc tænh mieàn Taây, phaàn ñoâng coøn treû vaø khaù ngaây thô, thaät thaø. Öu ñieåm naøy raát ñöôïc loøng caùc ñaïi gia nhöng chæ theá thoâi thì khoâng theå tieán saâu vaø aên ñaäm tieàn baïc cuûa caùc ñaïi gia. Ñeå taêng theâm phaàn giaù trò cho caùc coâ gaùi, D. gaùn cho moãi em ñöùa thì laøm ôû coâng ty, ñöùa ñang laø sinh vieân, coøn teä laém cuõng ñang hoïc... boå tuùc vaên hoùa ñeå thi lôùp 12!

Xong khaâu “trình ñoä” thì phaûi bieát caùch noùi naêng, öùng xöû trong töøng hoaøn caûnh, khi caàn thieát thì phaûi bieát ghen tuoâng, bieát giaän hôøn, bieát nuõng nòu... ñeå taêng theâm phaàn haáp daãn cho maáy oâng.

Vaø khi caù ñaõ caén caâu thì D. seõ daïy

caùc coâ gaùi caùch moi tieàn theo phöông chaâm “phaûi bieát boû ít ñeå ñöôïc nhieàu hôn”. Ñaëc bieät laø trong thôøi gian gaàn ñaây, nhieàu myõ nhaân coøn thueâ caû luaät sö rieâng ñeå tö vaán cho mình caùch chieám ñoaït taøi saûn cuûa “oâng xaõ” maø khoâng bò coi laø phaïm phaùp.

Veà phaàn caùc oâng, do tieàn baïc dö thöøa neân raát haøo phoùng vôùi caùc em trong laàn gaëp ñaàu tieân cuõng nhö sau naøy.

Neáu nhö ñaïi gia B. ôû quaän 5 taïo aán töôïng ñaàu tieân baèng caùch “boa” cho ngöôøi ñeïp (tieáp vieân bình thöôøng ôû nhaø haøng, quaùn nhaäu) tôø baïc meänh giaù 500.000 ñoàng hay 100 USD thì oâng S. ôû Bình Thaïnh heã thích em naøo laø ngaét ngay moät coïc tieàn öôùc chöøng chuïc trieäu nhôø ngöôøi ñeïp (tieáp vieân) tính tieàn giuøm maø khoâng caàn ñöa laïi tieàn dö.

Noåi leân trong soá caùc ñaïi gia chôi soäp maø nhieàu ngöôøi bieát ñeán laø oâng

di ñoäng xòn.Hoï thuoäc nhieàu thaønh phaàn, tieåu thö

con nhaø giaøu coù, gaùi goïi coù, nhöng nhieàu nhaát laø “boà nhí” cuûa caùc ñaïi gia. Bôûi leõ, keå töø khi veà laøm “vôï”, caùc coâ ñöôïc saém nhaø ñeå ôû, mua xe xòn ñeå ñi, tieàn baïc chu caáp haøng thaùng neân khoâng phaûi laøm gì. Vì vaäy maø ñeå ñoát thôøi gian, caùc coâ thöôøng xuyeân la caø quaùn naøy, bar noï ñeå giaûi saàu. Nhieàu coâ khoâng laøm chuû ñöôïc baûn thaân lao vaøo röôïu cheø, thuoác laéc, heroin.

Coù tieàn, coù nhaø cöûa, coù coâ ñöa caû gia ñình leân thaønh phoá ôû, coù coâ môû cöûa haøng kinh doanh vaø coù coâ thì ñi tìm trai ñoàng löùa ñeå caëp keø vaø baøn keá hoaïch ñeå chieám ñoaït tieàn cuûa ñaïi gia.

Moät trong nhöõng naïn nhaân cuûa thuû ñoaïn naøy laø oâng Kh., Phoù Giaùm ñoác cuûa moät coâng ty coå phaàn. Soá laø tröôùc ñaây, do bieát oâng Kh. haùu saéc, gaõ thanh nieân teân H. ñaõ aâm thaàm taïo ñieàu kieän ñeå oâng Kh. caëp boà vôùi coâ gaùi laø vôï saép cöôùi cuûa mình. Luùc oâng Kh. vaø coâ gaùi aên naèm vôùi nhau thì H. toå chöùc baét taïi traän, quay phim, chuïp hình.

Thay vì phaûi “xöû ñeïp” ñoái thuû thì H. chæ nheï nhaøng khuyeân oâng Kh. neáu muoán moïi chuyeän eâm ñeïp thì phaûi chuyeån sang cho H. moät ít coå phaàn. Maø khoâng phaûi chæ moät laàn, thi thoaûng H. laøm aùp löïc ñeå chuyeån coå phaàn töø oâng Kh. sang cho mình. Soá löôïng chính thöùc chöa bieát bao nhieâu nhöng môùi ñaây H. coù teân trong Hoäi ñoàng quaûn trò! OÂng Kh. caêm laém nhöng ñaønh phaûi “ngaäm boà hoøn laøm ngoït”.

Ñau khoå khoâng keùm oâng Kh. laø oâng T., chuû cuûa heä thoáng quaùn nhaäu khaù noåi tieáng ôû quaän Goø Vaáp vaø cuõng laø moät tay haùu saéc baäc thaày. Theo nhieàu ngöôøi keå laïi, haàu heát caùc coâ tieáp vieân treû ñeïp xin vaøo laøm ôû heä thoáng quaùn ñeàu qua tay cuûa oâng.

Nhöõng naêm tröôùc ñaây, tieàn baïc oâng toán keùm cho moãi em khoâng ñaùng laø bao, nhieàu laém cuõng vaøi chuïc trieäu giuùp em göûi veà queâ cho cha meï ñeå giaûi quyeát khoù khaên. Tuy nhieân, 2 naêm trôû laïi ñaây, caùc em ñeàu ñöa ra ñieàu kieän naøo laø phaûi traû löông moãi thaùng vaøi trieäu ñoàng, naøo laø phaûi mua cho em mieáng ñaát nhoû ôû ngoaïi thaønh ñeå caát nhaø. Vaø moät ñieàu maø oâng T. cuõng laáy laøm khoù hieåu laø cöù heã moãi khi oâng aên ôû vôùi em môùi thì y raèng em cuõ phaùt hieän, giaän hôøn roài chia tay, ñieàu maø tröôùc ñaây hieám coù.

Sau 3 laàn ñieäp khuùc aáy laëp laïi, oâng caát coâng tìm hieåu thì ñöôïc bieát caùc coâ gaùi qua tay oâng ñeàu laø baïn beø cuûa nhau vaø ñaõ döïng leân nhöõng maøn kòch. OÂng laéc ñaàu ngao ngaùn: “Ngaøy xöa toâi cöù nghó mình laø con soùi chaên daét baày cöøu. Baây giôø môùi ngoä ra mình chæ laø con cöøu non giöõa baày soùi döõ”. Ngöôøi Saøi Thaønh

Q. ôû quaän 3, nhieàu ngöôøi ñoàn ñaïi tính ñeán nay oâng ñaõ mua 6 caên nhaø cho 6 coâ boà nhí maø coøn döï ñònh seõ kieám theâm. Coâng vieäc duy nhaát maø caùc vôï beù cuûa oâng Q. phaûi thöïc hieän laø phaûi coù maët moãi khi oâng “trieäu taäp” vaø phaûi chung thuûy, neáu khoâng oâng seõ huûy boû hôïp ñoàng.

Coøn khi ñaõ chung soáng vôùi nhau, chuyeän caát cho boá meï “vôï” caên nhaø, saém cho em “vôï” chieác xe gaén maùy laø chuyeän “baøi baûn” raát thöôøng tình. Vaø chính caùi söï thöôøng tình naøy ñaõ taïo neân moät laøn soùng caùc coâ gaùi treû mieàn Taây leân thaønh phoá ñeå tìm “choàng” ñaïi gia aøo aït nhö hieän töôïng laáy choàng Ñaøi Loan tröôùc ñaây.

Thoøng loïng hình traùi timBaát keå thôøi gian naøo neáu quyù baïn

ñoïc coù veà nöôùc ñeán caùc quaùn caø pheâ sang troïng, quaùn bar... ôû Saøi Goøn ngaøy nay ñeàu thaáy raát nhieàu caùc coâ gaùi “traéng da daøi toùc” ñi xe tay ga, ñeo nhaãn kim cöông, xaøi ñieän thoaïi

54 55

Moâi tröôøng sinh hoïc ôû Vieät Nam laø moâi tröôøng ña

daïng vôùi nhieàu ñoäng vaø thöïc vaät quyù, töø vuøng nuùi phía Baéc, Trung vaø Taây Nguyeân cho ñeán caùc vuøng doïc bieån vaø ñoàng baèng ñeán caùc röøng ngaäp nöôùc tieáp noái giöõa ñaát vaø nöôùc. Ñoàng baèng soâng Cöûu Long laø nôi coù heä sinh thaùi phong phuù vaø ña daïng, chuû yeáu laø heä sinh thaùi nöôùc (soâng vaø bieån) vaø röøng ngaäp nöôùc ôû vuøng truõng vaø ven bieån.

Ñoàng baèng soâng Cöûu Long ñöôïc taïo ra bôûi phuø sa soâng Cöûu Long ít nhaát laø töø 6000 naêm tröôùc ñaây. Con ngöôøi ñònh cö ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long töø laâu ñôøi, baét ñaàu ñöôïc bieát ñeán töø thôøi Phuø Nam caùch ñaây khoaûng hai ngaøn naêm qua di chæ OÙc Eo ôû Long Xuyeân vaø Kieân Giang. Theo Toång cuïc Thoáng keâ Vieät Nam, thì hieän nay (2007) maät ñoä daân cö ôû ñoàng baèng laø 435 ngöôøi/km2, cao thöù hai sau ñoàng baèng soâng Hoàng (5). Khoaûng 17 trieâu (20% daân soá caû nöôùc) soáng ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long vaø taêng tröôûng 2.5% moãi naêm.

I - Toång quan veà moâi tröôøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long

Dieän tích ñoàng baèng soâng Cöûu Long 39000km2 trong ñoù hieän nay ñaát canh taùc vaø ñònh cö laø 24000km2 coøn laïi laø 5000km2 röøng (ña soá laø ngaäp nöôùc). Ba vaán ñeà moâi tröôøng quan taâm chính maø con ngöôøi taùc ñoäng ñeán laø: nöôùc, ñaát ruoäng, röøng.

(1) NöôùcLöu löôïng soâng Cöûu Long tuyø vaøo

khí haäu do gioù muøa nhieät ñôùi mang ñeán qua hai muøa möa vaø khoâ ôû Ñoâng Nam AÙ. Maëc duø coù bieån hoà Tonle Sap laø hoà chöùa thieân nhieân ñieàu hoøa moät phaàn löu löôïng chaûy cuûa soâng Cöûu Long nhöng vuõ löôïng möa trong muøa

möa nhieät ñôùi ôû khaép löu vöïc soâng Cöûu Long töø thöôïng nguoàn ôû caùc phuï löu vaø soâng chính ñeán haï nguoàn raát lôùn so vôùi muøa khoâ, vì theá thuûy vaên cuûa soâng Cöûu Long coù theå ñöôïc moâ taû nhö sau:

- Muøa nöôùc noåi (luõ) chieám khoái löôïng 85% löôïng nöôùc ñoå ra bieån moãi naêm, maø ñænh cao laø töø thaùng 8 ñeán thaùng 10 (4). Ñaây laø luùc nöôùc ngaäp gaây khoù khaên trong hoaït ñoäng daân sinh vaø oâ nhieãm töø thaønh phoá chaûy thoaùt ra soâng nöôùc. ÔÛ nhöõng vuøng coù ñeâ ngaên nöôùc luït moät phaàn, nöôùc oâ nhieåm khoâng thoaùt ñöôïc vì bò ñeâ ngaên nöôùc chaûy thoaùt ra, nöôùc oâ nhieåm bò tuø haûm laøm nguy haïi ñeán veä sinh y teá coâng coäng. Nöôùc luõ luït ña soá (85% ñeán 90%) laø töø soâng Tieàn vaø soâng Haäu, phaàn coøn laïi laø nöôùc luõ töø ñoàng baèng ôû Cambodia chaûy vaøo. Ñoàng Thaùp Möôøi laø nôi nöôùc luõ töø Cambodia traøn vaøo nhieàu nhaát so vôùi töø soâng Cöûu Long (soâng Tieàn). Trong hai thaäp nieân cuûa cuoái theá kyû 20, heä thoáng kinh raïch, ñeâ ñaäp, cöûa ngaên nöôùc ñaõ ñöôïc phaùt trieån ôû nhieàu nôi. Moät soá keânh ôû An Giang noái vôùi caùc keânh Raïch Giaù, Kieân Giang ñoå ra bieån ôû vònh Thaùi Lan trong muøa nöôùc noåi. Söï thay ñoåi thuûy vaên ôû moät soá nôi daãn tôùi vaán ñeà quaûn lyù löu löôïng nöôùc ôû ñòa phöông vaø giöõa chính quyeàn caùc tænh trong muøa luõ vaø muøa khoâ.

- Muøa khoâ, töø thaùng 12 ñeán thaùng 5, nöôùc maën xaâm laán töø bieån - ñaát pheøn (acid sulphate). Röøng traøm doïc bieån ngaäp nöôùc bieån do thuûy trieàu vaø saûn löôïng thuûy saûn thaâu nhaäp ít so vôùi muøa nöôùc noåi. Vôùi löu löôïng giaûm, nöôùc maën töø bieån coù nôi vaøo ñeán 40km saâu trong ñaát lieàn (7). Hôn 40% ñaát phía ñoàng baèng gaàn bieån ôû baùn ñaûo Caø Mau, Töù giaùc Long Xuyeân, vaø Ñoàng

Thaùp Möôøi laø bò acid pheøn do ñoù chæ coù theå canh taùc 1 vuï muøa luùa moãi naêm. Nhieàu coâng trình vôùi söï trôï giuùp quoác teá nhö Mekong River Commission (UÛy hoäi soâng Mekong), UNESCO cuûa Lieân Hieäp Quoác... thieát laäp vaø quaûn lyù toái öu coù hieäu quaû caùc cöûa ngaên nöôùc maën ôû caùc keânh raïch vaø giaûi quyeát vaán ñeà ñaát pheøn, acid sulphate. Toång coäng coù 12 cöûa ngaên nöôùc ñaõ ñöôïc xaây baét ñaàu töø naêm 1992 vaø hoaøn taát naêm 2001 (10). Nhieàu vuøng vì theá ñaõ taêng saûn xuaát luùa vôùi 2 vuï muøa moät naêm. Tuy nhieân ôû moät soá vuøng khaùc gaàn bieån, saûn löôïng caù toâm thuyû saûn ít ñi vaø vì theá caùc vuøng ôû ñoàng baèng gaàn bieån nhaát laø baùn ñaûo Caø Mau, Baïc Lieâu ñaõ coù söï tranh chaáp trong keá hoaïch quaûn lyù caùc cöûa ngaên nöôùc maën. Ngoaøi ra vaøo muøa khoâ coù söï khoù khaên laø thieáu nöôùc cung caáp trong ñôøi soáng daân chuùng ôû moät soá nôi ñoâng daân cö. Nöôùc ngaàm ñöôïc coi laø nguoàn taøi nguyeân quan troïng. Giaûi quyeát vaán ñeà cung caáp nöôùc cuõng laø moät vaán ñeà ñaùng quan taâm. Vôùi möïc ñoä daân taêng tröôûng cao, gieáng nöôùc cung caáp hieän nay cung öùng khoâng ñuû.

OÂ nhieãm moâi tröôøng nöôùc chöa phaûi laø vaán ñeà ñaùng quan taâm (tröø moät soá vuøng daân cö, khu coâng nghieäp môùi vaø gaàn caùc coâng trình xaây döïng nhö caàu Caàn Thô), nhöng ñang coù chieàu höôùng taêng tröôûng trong töông lai gaàn. Söï phaùt trieån kinh teá, cô sôû haï taàng, quaûn lyù nöôùc thaûi, chaát thaûi raén chöa toát ñaõ vaø ñang aûnh höôûng ñeán chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc.

- Duøng phaân boùn nhieàu, thuoác tröø saâu aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng nöôùc vaø thuyû saûn (nhaát laø toâm)

- Phaù röøng laøm ñaát canh taùc aûnh höôûng ñeán löôïng phuø sa vaø do ñoù aûnh höôûng ñeán thu hoaïch thuyû saûn

- Ñaøo keânh, nöôùc ngaäp ñeå xaû acid trong nhöõng vuøng ñaát bò acid gaây acid ôû moâi tröôøng thoaùt nöôùc aûnh höôûng ñeán toâm, caù vaø röøng ngaäp nöôùc. Ñaõ coù nhieàu baøi baùo caùo khoa hoïc veà vaán ñeà naøy. Do ñoù caàn quaûn lyù, quan taâm toång theå vaøo taùc ñoäng vaøo moâi tröôøng khi thöïc haønh döï aùn choáng acid pheøn. Heát söùc thaän troïng caân baèng phaùt trieån taêng theâm ñaát canh taùc vaø taêng thu hoaïch vôùi baûo veä heä sinh thaùi röøng nöôùc ngaäp.

- Duøng nhieàu nöôùc cho hai vuï luùa, nhaát laø vaøo muøa khoâ, vaø phaùt trieån nhieàu keânh raïch. Haäu quaû laø laøm giaûm löu löôïng chaûy cuûa soâng vaøo muøa khoâ, daãn ñeán nöôùc maën laán saâu vaøo ñoàng baèng.

(2) Ñaát vaø taøi nguyeân röøngTöø nhöõng naêm ñaàu khaån hoang, khai

thaùc ÑBSCL, löu daân ñaõ bieán ñaát röøng thieân nhieân giöõa caùc soâng raïch thaønh ñaát ñònh cö vaø canh taùc. Vôùi vuøng ñaát phì nhieâu, maøu môõ ôû ñaây, ñaân soá laàn laàn taêng nhanh keùo theo söï nôùi roäng

ñaát ruoäng canh taùc. Daân phaùt trieån ñònh cö laán röøng traøm, vuøng nöôùc ngaäp (wetlands). Trong lòch söû phaùt trieån thì ña soá thaønh phoá gaàn soâng vaø töø ñoù ñeán nay phaùt trieån ra caùc vuøng khaùc coøn hoang sô.

Vaøo nhöõng naêm cuoái theá kyû 19, mieàn Nam coøn nhieàu röøng raäm, daân cö vaãn coøn thöa thôùt. Caùc thuù vaät nhö hoå, boø toùt, nai... coøn nhieàu vaø hieän dieän töø Ñoàng Nai, Gia Ñònh ñeán Soùc Traêng, Baïc Lieâu (cuø lao Dung ôû Soùc Traêng xöa coøn ñöôïc goïi laø cuø lao Hoå). Nhö ta bieát thì nay chuùng ñaõ bieán maát.

Trong nhöõng naêm vöøa qua, söï phaùt trieån kyû ngheä nuoâi toâm ôû caùc vuøng ñaát ngaäp gaàn bieån ñaõ bieán caùc röøng traøm, ñöôùc thaønh ñaát nuoâi toâm, laøm oâ nhieåm moâi tröôøng nöôùc vaø ñaát. Toác ñoä phaù röøng taêng nhanh, huyû haïi sinh hoïc coøn coù nguy cô laøm ñaát soùi moøn, bieån laán vì lôïi ích kinh teá ngaén haïn laø giaù quaù ñaét maø kinh nghieäm vöøa qua cho thaáy. Ñeå baûo veä nhöõng vuøng thieân nhieân ña daïng sinh hoïc coøn soùt laïi, Vieät Nam gaàn ñaây ñaõ thieát laäp ôû Ñoàng baèng soâng Cöûu Long (ÑBSCL) caùc vöôøn quoác gia vaø khu döï tröõ sinh quyeån (biospheres). Vöôøn quoác gia Chaøm Chim ôû Ñoàng Thaùp, röøng nöôùc ngaäp Traø Sö ôû An Giang, röøng quoác gia nöôùc ngaäp maën Caø Mau U Minh Thöôïng, röøng nöôùc ngaäp Kieân Löông gaàn Hoøn Choâng ôû Kieân Giang laø khu döï tröõ sinh quyeån (UNESCO Biosphere Reserve). Taát caû coù nhieàu sinh vaät quyù hieám nhö chim seáu, caù raùi coù nguy cô bò tuyeät chuûng.

Giaûi quyeát quaûn lyù ñaát xöû duïng laø quan taâm haøng ñaàu ñeå baûo veä taøi nguyeân thieân nhieân, sinh vaät, baûo toàn ña daïng sinh hoïc.

(3) Taøi nguyeân röøng(a) Röøng traøm Kieân Löông (tænh

Kieân Giang)Khu döï tröõ sinh quyeån Kieân Giang,

roäng 11 trieäu hecta, goàm khu röøng traøm Kieân Löông-Kieân Haûi, Vöôøn quoác gia U Minh Thöôïng, Vöôøn quoác gia Phuù Quoác ñöôïc coâng nhaän bôûi UNESCO vaøo naêm 2006. Ñaây laø khu döï tröõ sinh quyeån lôùn nhaát Ñoâng Nam AÙ vaø laø moät trong naêm khu döï tröõ sinh quyeån quan troïng ôû Vieät Nam, raát ña daïng veà moâi tröôøng nhö san hoâ, coû bieån, boø bieån (dugong), ruøa bieån (ôû caùc hoøn vaø ñaûo Phuù Quoác), traøm, raùi caù, seáu ñaàu ñoû. Caùch ñaây vaøi naêm (khoaûng thôøi gian töø 2001 ñeán 2005), khi khu röøng phoøng hoä Hoøn Choâng ñöôïc cho pheùp phaù ñeå laøm ñaát nuoâi toâm, soá löôïng seáu ñaàu ñoù ñeán vuøng ñaát röøng traøm ngaäp nöôùc thuoäc huyeän Kieân Löông ñaõ bò giaûm ñi. Ngaøy nay nuoâi toâm ñaõ bò caám trong khu röøng traøm ngaäp nöôùc coøn laïi ôû Kieân Löông thuoäc khu döï tröõ sinh quyeån Kieân Giang.

(b) Vöôøn quoác gia U Minh Thöôïng

Heä sinh thaùi röøng U Minh ôû baùn ñaûo Caø Mau vôùi con soâng Treïm chaûy giöõa röøng, chia röøng thaønh hai khu vöïc U Minh Thöôïng (thuoäc tænh Kieân Giang) vaø U Minh Haï (thuoäc tænh Caø Mau). Röøng nguyeân sinh chuû yeáu taäp trung ôû U Minh Thöôïng, coù haøng traêm loaïi thöïc vaät, chuû yeáu laø traøm, moùp, maät caät, nhieàu loaøi döông xæ, taûo .. nhieàu loaøi boø saùt vaø löôõng theâ (traên, kyø ñaø, caù saáu, ruøa, raén...), caùc loaøi chim (nhö coø, chim trích..) vaø coân truøng... Naêm 2001, caùc nhaø khoa hoïc phaùt hieän ra röøng U Minh coù loaøi caù loâng muõi (raùi caù, Lutra sumatrana) quyù hieám naèm trong saùch Ñoû Vieät Nam vaø saùch Ñoû theá giôùi. Caù loâng muõi tröôùc ñaây coøn coù phaân boá ôû Thöøa Thieân, An Giang, Caàn Thô vaø Caø Mau nay thì chæ coøn ôû röøng U Minh. Keá hoaïch baûo toàn loaøi raùi caù quyù hieám naøy, cuõng laø moät lyù do ñeå röøng U Minh trôû thaønh vöôøn quoác gia.

Dieän tích röøng vaøo nhöõng naêm tröôùc 1950 laø khoaûng 400000 hecta, ñeán naêm 1970 coøn gaàn 200000 hecta vaø ôû thôøi ñieåm 1990 coøn khoaûng 100000 hecta. Soá lieäu ñieàu tra kieåm keâ röøng naêm 1995 cho bieát röøng coù giaù trò baûo toàn thieân nhieân ôû U Minh Haï thuoäc tænh Caø Mau laø 4200 hecta (taäp trung ôû khu vöïc Voà Dôi), vaø Khu baûo toàn thieân nhieân U Minh Thöôïng thuoäc tænh Kieân Giang coù dieän tích röøng laø 8053 hecta.

Röøng U Minh Thöôïng ñöôïc chính thöùc trôû thaønh Vöôøn quoác gia vaøo ñaàu naêm 2002.

Vuï chaùy röøng U Minh naêm 2002 vöøa qua trong voøng 21 ngaøy ñeâm laø moät thaûm hoïa moâi sinh. Döôùi lôùp ñaát ôû röøng U Minh laø lôùp than buøn neân söùc chaùy raát dai daúng vaø khoù daäp taét. Khoaûng 2460 hecta röøng töï nhieân ñaõ bò thieâu truïi. Dieän tích röøng ôû U Minh Thöôïng chæ coøn laïi hôn 5 ngaøn hecta, trong ñoù röøng töï nhieân chæ coøn khoaûng 1 ngaøn hecta. Hieän nay moät phaàn röøng traøm ñaõ taùi sinh qua quaù trình töï nhieân vaø taùi troàng nhöng vaãn coøn caàn moät thôøi gian daøi ñeå phuïc hoài. Nguyeân nhaân chaùy röøng laø do daân soáng chung quanh röøng U Minh Thöôïng, chuû yeáu laø ngöôøi daân ba huyeän An Bieân, An Minh, Vónh Thuaän, leùn vaøo vaøo röøng saên thuù, baét caù, ñoát ong, ñoù laø taùc nhaân gaây löûa. Theo caùc nhaø nghieân cöùu, sau vuï chaùy röøng naêm 2002, soá löôïng caù giaûm, neân raùi caù muoán toàn taïi ñöôïc buoäc phaûi ra ngoaøi aên caù nuoâi trong ao ruoäng cuûa daân. Nhieàu con raùi caù ñaõ bò daân ñaët baãy baét, bò cheát vaø bò thöông, laøm coâng taùc baûo toàn loaøi caù raùi hieám naøy caøng khoù khaên.

(b) Röøng ñaëc duïng Traø SöGiöõa nhöõng caùnh ñoàng luùa baùt ngaùt

thuoäc huyeän Tònh Bieân, tænh An Giang, laø röøng traøm ngaäp nöôùc Traø Sö, ñöôïc troàng theâm vaø taùi taïo laïi röøng töø nhöõng naêm ñaàu thaäp nieân 1980. Röøng Traø Sö ñöôïc xeáp loaïi laø röøng ñaëc duïng (special-use forest) ñöôïc baûo veä. Röøng coù dieän tích 845ha vaø vuøng ñeäm 645 ha. Ñaây laø vuøng ñaát acid pheøn, ngaäp nöôùc quanh naêm trong khu vöïc Taây soâng Haäu, quy tuï nhieàu loaøi caây coû, caùc loaøi chim, thuù quyù hieám nhö coø

Hình caù raùi loâng muõi raát hieám chuïp thaùng 3, 2008 trong chuyeán khaûo saùt röøng quoác gia U Minh Haï cuûa caùc nhaø khoa hoïc. Caù raùi loâng muõi raát nhaùt vaø chæ kieám aên luùc ñeâm toái.

Nguyeãn Ñöùc Hieäp

Seáu ñaàu ñoûSeáu ñaàu ñoû (Grus antigone sharpii,

eastern sarus crane), moät loaøi chim quí hieám, naèm trong saùch ñoû Vieät Nam, coù nguy cô tuyeät chuûng. Vaøo moãi ñaàu muøa khoâ, seáu ñaàu ñoû bay ñeán töø baéc Cambodia vaø caùc khu röøng khoäp Taây nguyeân xuoáng caùc röøng ngaäp nöôùc ôû phía nam nhö Traøm Chim, Hoøn Choâng (Kieân Löông) vaø bieån Hoà Tonle Sap. Hieän nay coøn khoaûng 300 seáu ñaàu ñoû thöôøng lui tôùi moãi naêm caùc vuøng ngaäp nöôùc ôû Traøm Chim, Kieân Löông. Naêm 2004, caùc nhaø khoa hoïc ñaõ tìm ñöôïc caùc toå seáu ôû khu röøng khoäp trong Vöôøn quoác gia Yokdon thuoäc tænh DakLak,

56 57

traéng, coø ñen, ñieân ñieån, le le, dôi.. vaø ñoâi khi seáu ñaàu ñoû ñeán trong vaøi naêm gaàn ñaây. Chöa phaûi laø röøng quoác gia, nhöng röøng thuoäc loaïi ñöôïc baûo veä. Ñaây laø khu du lòch sinh thaùi môùi ñaëc saéc vöøa ñöôïc khuyeán khích môû ñeå du khaùch hoïc hoûi veà caûnh quan moâi tröôøng röøng traøm ngaäp nöôùc ôû haï löu soâng Cöûu Long tröôùc khi con ngöôøi ñeán khai hoang laäp nghieäp. Tuy nhieân, hieän nay chính quyeàn ñòa phöông vaãn chöa coù keá hoaïch quaûn lyù du lich sinh thaùi moät caùch chaëc cheû ñeå giaûm taùc ñoäng vaøo heä sinh thaùi röøng nöôùc ngaäp Traø Sö.

(c) Vöôøn quoác gia Traøm Chim - Ñoàng Thaùp Möôøi

Röøng ngaäp nöôùc Traøm Chim, caùch thò xaõ Cao Laõnh 40km, laø khu röøng duy nhaát coøn laïi cuûa vuøng truõng ngaäp nöôùc roäng lôùn Ñoàng Thaùp Möôøi. Qua caùc heä thoáng keânh raïch, vaø daân ñeán laäp nghieäp, töø naêm 1975 ñeán 1995, khoaûng 700000 hecta ñaõ ñöôïc chuyeån thaønh ñaát canh taùc. Naêm 1998, Traøm Chim, roäng khoaûng 7600 hecta, ñöôïc coâng nhaän laø vöôøn quoác gia ñeå baûo veä heä sinh thaùi ñaëc tröng cuûa vuøng truõng Ñoàng Thaùp Möôøi. Ñaây laø vuøng ñaát quan troïng cho nhieàu loaøi chim hieám nhö seáu ñaàu ñoû ñeán truù aån, kieám aên vaø nghó trong muøa khoâ. Thuûy vaên cuûa vöôøn quoác gia Traøm Chim ñaõ thay ñoåi nhieàu so vôùi tình traïng thieân nhieân do söï thay ñoåi ñaát canh taùc chung quanh vaø heä thoáng keânh ñaøo, raïch do con ngöôøi xaây döïng. Chaùy röøng hieän nay vaøo muøa khoâ thöôøng xaûy ra do söï baát caån vaø daân xaâm nhaäp vaøo röøng laø heä quaû cuûa söï thay ñoåi thuûy vaên qua caùc heä thoáng ñaäp, raïch, keânh

Tænh Ñoàng Thaùp laø tænh phaùt trieån vôùi daân soá taêng nhanh. Vöøa roài nhieàu gia ñình daân ñaõ laán ñoøi traû laïi ñaát ôû khu vöïc röøng quoác gia Traøm Chim. Vôùi hôn 40000 daân soáng chung quanh maø ña soá chöa yù thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa heä sinh thaùi vuøng truõng Ñoàng Thaùp Möôøi vaø ñoäi nguû chæ coù 50 nhaân vieân kieåm laâm thì vaán ñeà quaûn lyù vaø baûo veä Traøm Chim laø vaán ñeà ñaùng quan taâm hieän nay ôû Vöôøn quoác gia Traøm Chim.

Noùi toùm laïi vaán ñeà moâi tröôøng ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long taäp trung vaøo chính vaøo caùc vaán ñeà sau

- Quaûn lyù hoaït ñoäng cöûa ngaên nöôùc maën moät caùch toái öu ñeå giaûm heä quaû qua söï taêng acid, pheøn vaø söï giaûm suùt löôïng haûi saûn ôû moät soá vuøng

- OÂ nhieãm do chaát thaûi, phaân boùn, thuoác tröø saâu vaø bieän phaùp xaõ chaát acid ra moâi tröôøng nöôùc qua keânh raïch, laøm aûnh höôûng ñeán löôïng thuûy saûn vaø heä sinh thaùi

- Röøng nöôùc ngaäp vaø heä sinh thaùi bò laán chieám, gaây nguy cô cho söï baûo toàn ña daïng sinh hoïc. Quaûn lyù baûo veä röøng chöa ñöôïc chaëc cheû gaây ra chaùy röøng,

laán röøng, baét sinh vaät traùi pheùp...II- Thay ñoåi khí haäu vaø ñoàng baèng

soâng Cöûu LongMoät vaán ñeà lôùn veà moâi tröôøng coù

aûnh höôûng lôùn lao sau naøy maø Vieät Nam seõ ñoái dieän laø heä quaû cuûa söï thay ñoåi khí haäu do con ngöôøi gaây ra treân traùi ñaát. Khoa hoïc cho ta bieát gì veà taùc ñoäng moâi tröôøng do söï thay ñoåi khí haäu gaây ra?. Trong caùc baûn töôøng trình môùi nhaát cuûa UÛy ban Lieân chính phuû veà Thay ñoåi Khí haäu (Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC) trong naêm 2007 veà söï thay ñoåi khí haäu, heä quaû vaø bieän phaùp ñeå giaûm söï taêng tröôûng nhanh choùng cuûa khí nhaø noùng do con ngöôøi taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng thieân nhieân cho thaáy söï khaån tröông cuûa nguy cô thay ñoåi moâi tröôøng lôùn lao aûnh höôûng tröïc tieáp vaøo xaõ hoäi, kinh teá cuûa nhieàu nöôùc treân theá giôùi. Moät trong nhöõng nöôùc bò aûnh höôûng vôùi taùc haïi nhieàu nhaát laø Vieät Nam. Bieán coá vaø cöôøng ñoä thieân tai baõo seõ

tröôûng. 4 naêm lieân tuïc treân möùc trung bình laø ñieàu chöa töøng thaáy töø caùc döõ kieän ño ñöôïc töø traïm quan traéc Cape Grimm ôû Tasmania (moät tieåu bang ôû cöïc nam nöôùc UÙc) trong 30 naêm töø khi khi CO2 ñöôïc ño ôû ñaáy, do cô quan nghieân cöùu khoa hoïc vaø kyõ ngheä CSIRO cuûa UÙc quaûn lyù

Khoù coù theå noùi laø haäu quaû tröôùc maét ñaõ xaûy ra trong caùc naêm vöøa qua laø do söï taêng tæ leä gaáp ñoâi khí CO2 trong caùc naêm vöøa quaï. Nhöng ta chaéc raèng khí haäu treân traùi ñaát seõ coù nhöõng thay ñoåi lôùn vaø coù aûnh höôûng tröïc tieáp vaøo xaõ hoäi con ngöôøi do khí CO2 tích tuï trong baàu khí quyeån gaây ra. Nhieàu hieän töôïng xaûy ra gaàn ñaây laø do söï thay ñoåi khí haäu cuûa hieän töôïng khí nhaø noùng loàng kính gaây ra töø khi CO2 coù quaù nhieàu trong baàu khí quyeån. ÔÛ Nam cöïc, caùc baêng lôùn ñaõ tan raõ ôû moät soá nôi vaø baêng (glacier) bieán daàn treân caùc thöôïng nguoàn cuûa caùc soâng treân theá giôùi (nhö vuøng Hi Maõ Laïp Sôn), laø

aûnh höôûng naëng neà veà kinh teá vaø xaõ hoäi. Qua caùc soá lieäu veà nhieät ñoä vaø vuõ löôïng töø caùc traïm ño thôøi tieát ôû Vieät Nam, thì nhieät ñoä trung bình haøng naêm ñaõ taêng töø 24oC ñeán 24.65oC (1901-1998) nhöng vuõ löôïng trung bình haøng naêm thì giaûm ñi 180mm (1901-1998). Rieâng ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long, thì nhieät ñoä trung bình moåi naêm taêng 0.5oC vaø 0.2oC ôû hai traïm Caø Mau vaø Soùc Traêng töø naêm 1976 ñeán 2000, vaø vuõ löôïng trung bình moåi naêm cuõng taêng khaép caùc traïm ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long (vôùi Soùc Traêng taêng 340mm, Baïc Lieâu 365mm, Myõ Tho 410mm) (1). Ñieàu naøy cho thaáy, vôùi möïc nöôùc bieån döï ñoaùn taêng vaø vuõ löôïng hieän ñang taêng ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long thì aûnh höôûng cuûa thuyû vaên ñeán moâi tröôøng vaø xaõ hoäi seõ lôùn hôn heát so vôùi caùc nôi khaùc.

Khi möïc nöôùc bieån taêng leân, vaøo muøa khoâ nöôùc maën seõ laán saâu theâm vaøo noäi ñòa, möïc nöôùc ngaàm döôùi ñaát seõ taêng laøm moät soá vuøng ñaát tröôùc ñaây ñaõ thoaùt nöôùc trôû laïi vuøng nöôùc ngaäp. Vaø qua heä thoáng keânh raïch, ñeâ chaèng chòt nhö hieän nay thì aûnh höôûng cuûa möïc nöôùc bieån taêng seõ coù taùc haïi nhieàu laàn so vôùi heä thoáng thuûy vaên tö nhieân luùc chöa bò con ngöôøi thay ñoåi. Thích öùng cuûa heä thoáng töï nhieân luùc naøo cuõng deã daøng hôn heä thoáng nhaân taïo phöùc taïp. Trong hai thaäp nieân cuoái ôû theá kyû 20, qua söï phaùt trieån cuûa heä thoáng keânh, raïch ñeå phaùt trieån ñaát canh taùc vaø ñeå thaùo vaø daãn nöôùc trong muøa nöôùc luõ ra bieån vònh Thaùi Lan, khi möïc nöôùc bieån daâng leân seõ daãn tôùi nöôùc maën ñi vaøo nhieàu vuøng. Vôùi dieän tích ñoàng baèng thu laïi vaø daân soá seõ cao so vôùi hieän nay thì oâ nhieåm vaø söùc eùp vaøo moâi tröôøng soáng coøn laïi

seõ laø moät vaán ñeà nan giaûi vaø caàn phaûi coù keá hoaïch giaûi quyeát.

Caàn coù bieän phaùp gì ñeå ñoái phoùHieän nay Boä Taøi nguyeân vaø Moâi

tröôøng laø cô quan coù traùch nhieäm chính trong laõnh vöïc ñöa ra chính saùch veà khí nhaø noùng, keá hoaïch ñeå ñoái phoù vôùi heä quaû do söï thay ñoåi khí haäu gaây neân bôûi khí nhaø noùng maø con ngöôøi thaûi ra treân traùi ñaát. Boä neân keát hôïp vôùi caùc cô quan chính phuû lieân heä ñeå laäp ra moät uyû ban nghieân cöùu veà heä quaû kinh teá, moâi tröôøng cuûa söï naâng cao möïc bieån vaø thay ñoåi khí haäu vaø ñeà ra nhöõng keá hoaïch khaû thi thích öùng vôùi khí haäu vaø thuûy vaên trong töông lai ôû Vieät Nam noùi chung vaø ñoàng baèng soâng Cöûu Long noùi rieâng.

Nhöõng gì chuùng ta coù theå laøm baây giôø chæ coù keát quaû 30, 40 naêm veà sau vì heä thoáng ñòa caàu vaø heä sinh thaùi khoâng theå coù phaûn öùng ngay ñöôïc. Hieäp öôùc Kyoto (protocol) cuõng chæ laø böôùc raát nhoû khoâng coù keát quaû nhieàu. Cô cheá thò tröôøng carbon, phaùt trieån trong saïch ñang hoaït ñoäng nhöng hieän nay chæ coù hieäu quaû nhaát ñònh.

Taát caû caùc nöôùc treân theá giôùi ñaõ phaùt trieån vaø ñang phaùt trieån, caàn phaûi cuøng chung moät noå löïc thöïc thi nhöõng chính saùch vaø bieän phaùp caét giaûm lôùn hôn nöõa khí thaûi CO2. Chính saùch naêng löôïng saïch, choân khí CO2 (sequestra-tion) vaøo nhöõng tuùi daàu ñaõ caïn, hay trong loøng ñaát, troàng nhieàu caây, baûo veä röøng ... laø nhöõng bieän phaùp khaû thi. Haïn cheá khí thaûi ñoäc haïi laø bieän phaùp choáng oâ nhieåm chöù khoâng phaûi laøm giaûm söï thay ñoåi khí haäu.

Rieâng veà ñoàng baèng soâng Cöûu Long, röøng traøm ngaäp nöôùc doïc duyeân haûi caùc tænh phaûi ñöôïc phuïc hoài vaø phaùt trieån vì ñoù laø tuyeán ñaàu maø bieån laán

seõ aûnh höôûng ñeå giaûm ñi taùc haïi cuûa möïc nöôùc bieån taêng leân. Söï ñoái ñaàu vaø söùc soáng phaùt trieån cuûa röøng traøm tuyø thuoäc vaøo söï quaûn lyù vaø löôïng phuø sa boài ñaép töø soâng Cöûu Long doïc cöûa soâng xuoáng baùn ñaûo Caø Mau. Caùc ñaäp treân thöôïng nguoàn vì theá coù aûnh höôûng khoâng ít ñeán keá hoaïch thích öùng vaøo söï thay ñoåi khí haäu ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long.

Taøi lieäu tham khaûo(1) Dirk Schaefer, Recent Climate Change

and possible impacts on Agriculture in the Mekong Delta, Vietnam, German Vietnam-Seminar in HCMC, Vietnam, on Sustain-able Utilisation and Management of Land and Water Resources in the Mekong Delta, Vietnam, December 17 - 19, 2002.

(2) Reiner Wassmann, Nguyen Xuan Hien, Chu Thai Hoanh, To Phuc Tuong, Sea Level Rise Affecting the Vietnamese Mekong Del-ta: Water Elevation in the Flood Season and Implications for Rice Production, Journal of Climate Change, Volume 66, Numbers 1-2 / September, 2004, p. 89-107

(3) M. Raupach, G. Marland, et al., Global and regional drivers of accelerat-ing CO2 emission, Proceeding of National Academy Sciences (PNAS), online version, May 22, 2007

(4) Takehiko - Riko - Hashimoto, Envi-ronmental Issues and Recent Infrastruc-ture Development in the Mekong Delta, June 2001, Australian Mekong Resource Centre, Working Paper no. 4, http://www.mekong.es.usyd.edu.au/publications/work-ing_papers/wp4.pdf

(5) Toång cuïc Thoáng keâ, Vieät Nam, http://www.gso.gov.vn, 2007

(6) Nguyen Ngoc Huan, Vietnam coastal zone vulnerability assessment, www.survas.mdx.ac.uk/pdfs/3huan.pdf

(7) Wolanski E., Nguyen Ngoc Huan, Le Trong Dao, Nguyen Huu Nhan (1996). Fine Sediment dynamics in the Mekong River es-tuary. J. Estuarine Coastal and Shelf Sci-ence. No3

(8) World Bank, The Impact of Sea Level Rise on Developing Countries: A Compara-tive Analysis”, World Bank Policy Research Working Paper (WPS4136), February 2007.

(9) CSIRO, http://www.csiro.au/news/ps2im.html

(10) Ian White, Water Management in the Mekong Delta: Changes, Conflicts and Opportunities, Technical Documents in Hydrology, No. 61, UNESCO, Paris, 2002, http://unesdoc.unesco.org/images/0012/001278/127849e.pdf

taêng leân gaây thieät haïi nhaát ôû Trung Vieät Nam vaø möïc nöôùc bieån daâng seõ phaù hoaïi moâi tröôøng soáng, ñaát ôû hai vuøng ñoàng baèng soâng Hoàng ôû mieàn Baéc vaø ñoàng baèng soâng Cöûu Long ôû phía Nam.

Ñoàng baèng soâng Cöûu Long laø vöïa luùa cuûa Vieät Nam vaø laø nôi hôn 40% daân soá taäp trung, vì theá aûnh höôûng khí haäu qua möïc nöôùc bieån daâng leân vaøo nôi ñaây seõ coù heä quaû xaõ hoäi vaø kinh teá lôùn lao cho caû nöôùc Vieät Nam.

Qua baûn töôøng trình cuûa Cô quan Nghieân cöùu Khoa hoïc vaø Kyû ngheä cuûa UÙc (Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation, CSIRO) ôû hoäi nghò Hobart cuoái naêm 2006 (3) (9), cho thaáy laø tæ leä khí CO2 thaûi ra laø moãi naêm taêng gaáp ñoâi so vôùi nhöõng naêm tröôùc ñaây. Trong 4 naêm vöøa qua, tæ leä taêng moãi naêm laø 2.5%, trong khi tæ leä trung bình töø thaäp nieân 70 ôû theá kyû tröôùc ñeán nay laø 1% taêng

heä quaû cuûa söï thay ñoåi khí haäu. Nghieân cöùu veà aûnh höôûng cuûa söï

thay ñoåi khí haäu vaøo caùc vuøng duyeân haûi Vieät Nam ñaõ baét ñaàu töø naêm 1994 (6). Tuy nhieân söï khaån tröông vaø keá hoaïch quaûn lyù ñoái phoù chöa ñöôïc quan taâm ñuùng möùc cho ñeán khi gaàn ñaây, sau khi baûn töôøng trình môùi nhaát cuûa IPCC vaø baûn baùo caùo cuûa Ngaân haøng Theá giôùi (World Bank) veà heä quaû ñeán caùc nöôùc ñaëc bieät laø caùc nöôùc ôû Ñoâng AÙ (8).

Qua caùc nghieân cöùu veà aûnh höôûng thay ñoåi khí haäu cho ta thaáy vieãn töôïng nhö sau: haïn haùn thöôøng xaûy ra vaø keùo daøi trong noäi ñòa trong khi ôû vuøng duyeân haûi thì möïc nöôùc bieån seõ taêng cao daàn. Möïc nöôùc bieån daâng 1m seõ tröïc tieáp aûnh höôûng ñeán 11% daân soá vaø 3m seõ ngaäp 12% dieän tích, aûnh höôûng ñeán 25% daân soá, 17% saûn xuaát noâng nghieäp vaø 25% saûn löôïng kinh teá GDP (8). Ñoàng baèng soâng Cöûu Long seõ bò

Röøng quoác gia Traøm Chim

Moät ñieåm hoäi tuï ghe thuyeàn töø 9 nhaùnh cuûa soâng Cöûu Long ñoå veà ñeå cuøng ñeán Saøi Goøn

Bí quyeátVì sao anh chò khoâng bao giôø to

tieáng, soáng raát haïnh phuùc?* Vì khi vieäc gì maø caû hai ngöôøi

ñoàng yù toâi quyeát ñònh, coøn khi giöõa hai ngöôøi khoâng ñoàng yù thì vôï toâi quyeát ñònh.

58 59

Baûy Troïng chôït ruøng mình khi nhaéc ñeán 5 laàn thaát baïi

lieân tieáp vôùi ngheà nuoâi ba ba. Trôøi khoâng daùm ñuøa vôùi keû lieàu, ñeán laàn thöù 6, anh thaéng lôùn, laõi roøng ñaàu tay thu veà gaàn 500 trieäu ñoàng.

OÂng baø ta coù caâu “quaù tam ba baän”. Ñaèng naøy, ñeán 5 laàn thaát baïi te tua, sao khoâng naûn loøng? Baät cöôøi khaø khaø vôùi chaát gioïng raët mieàn Nam, Baûy Troïng lyù söï: “Neáu boû cuoäc laøm gì coù ngaøy hoâm nay ñeå noùi ñaây?”. Anh chôït haï gioïng: “Chöa nghe ai nuoâi ba ba gaëp thaát baïi eâ cheà nhö tui. Nhöng nhôø “dzaäy” maø baây giôø tui coù theâm ngheà... „nhaø dzaêng” vieát saùch höôùng daãn nuoâi ba ba neø”. Ñoaïn Baûy Troïng quaøy quaû chaïy vaøo nhaø, laáy ra taäp giaáy hoïc troø ghi chi chít nhöõng thoâng soá kyõ thuaät veà ba ba khoe: “Tui seõ in thaønh saùch cho baø con mình ñoïc, ñeå hoïc maø nuoâi”.

Hoïc phí traû baèng nöôùc maétTröôøng hôïp cuûa “trieäu phuù ba ba”

ñeå nuoâi. Vaø ñoù cuõng chính laø baøi hoïc ñaàu tieân cuûa moät “hai luùa” laøm kinh teá: Ba ba cheát haøng loaït trong bao naêm qua bôûi nguoàn nöôùc nuoâi bò oâ nhieãm naëng töø hoùa chaát ôû xöôûng laøm haøng xuaát khaåu song maây beân caïnh.

Vôùi oâng Ba ôû Caàn Thô thì thaát baïi bôûi loái laøm aên cuûa “anh muø ñi phaù röøng”. Do khoâng coù ngöôøi thu mua ba ba, oâng mang sang Quaûng Ñoâng, Trung Quoác ñeå baùn. Khoâng bieát caùch ñoùng goùi, ba ba mang ñeán nôi hoaëc traày xöôùc raát theâ thaûm hoaëc ngoäp cheát haøng loaït phaûi thueâ ngöôøi ñi choân. Sau ba vuï, voán lieáng bay saïch. Laàn “thöû thôøi vaän” sau cuøng laïi mang veà cho oâng moùn laõi 300 trieäu ñoàng. Hoïc loùm caùch ñoùng haøng cuûa ngöôøi Taøu, ñeå khi vaän chuyeån ñeán nôi, ba ba khoeû maïnh, khoâng bò traày xöôùc. Ñaùnh lieân tuïc treân 20 chuyeán, oâng thu veà non 4 tæ baïc. Ñeán nay, oâng Ba laø moät trong nhöõng nhaø cung caáp ba ba lôùn nhaát nöôùc.

Ñeán nay, caû Baûy Troïng vaø oâng Ba ñaõ trôû thaønh nhöõng trieäu phuù nuoâi ba ba cuûa vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long. Naém vöõng kyõ thuaät vaø bieát caùch nuoâi xen keõ, gaàn 10 naêm qua, hoï chöa bao giôø laëp laïi tình traïng ba ba cheát haøng loaït khoâng roõ lyù do nhö tröôùc.

Öôùc mô bay xa vôùi ba baBoû ra 10 trieäu ñoàng mua con gioáng, chi phí chuoàng traïi

khoaûng 20 trieäu, sau moät naêm, neáu “thuaän buoàm xuoâi gioù”, laõi thu veà treân 100 trieäu. Moät chuû traïi nuoâi ba ba lôùn nhaát nhì tænh Bình Döông khaúng ñònh. Tröôùc ñaây, moät con ba ba gioáng giaù trung bình 10-12.000 ñoàng, nay chæ coøn 5-7.000 ñoàng. Sau 12-15 thaùng nuoâi, troïng löôïng treân 1kg/con, giaù baùn ra khoaûng 100.000 ñoàng/kg.

Theo oâng Phan Huy Ích, Giaùm ñoác Trung taâm Baûo toàn Ñoäng vaät Hoang daõ (Chi Cuïc Kieåm laâm Saøi Goøn), tuy laø ñoäng vaät hoang daõ, nhöng so vôùi caù saáu vaø ñaø ñieåu, ba ba thuoäc dieän deã nuoâi, voán ñaàu tö thaáp nhaát nhöng thôøi gian thu laõi nhanh vaø thò tröôøng cöïc kyø oån ñònh. Tuy nhieân, neáu chæ chuù yù vaøo thò tröôøng noäi ñòa, ngheà nuoâi ba ba khoù ñeå môû roäng ñöôïc.

“Xuaát khaåu sang Trung Quoác, duø bò eùp giaù, nhöng vaãn cho thaáy höôùng phaùt trieån cuûa noù!”, moät “ñaàu naäu” chuyeân thu gom ba ba xuaát sang Trung Quoác baèng ñöôøng tieåu ngaïch nhaän ñònh Theo moät soá ngöôøi chuyeân thu mua ba ba xuaát khaåu, Trung Quoác, Ñaøi Loan, Nhaät Baûn, Haøn Quoác… laø nhöõng thò tröôøng ñaày tieàm naêng cho ba ba xuaát ngoaïi, giaù caû coù giaûm hôn so vôùi nhöõng naêm tröôùc, nhöng ñoåi laïi, soá löôïng baùn ra raát lôùn.

Ñöôïc bieát, 30% saûn phaåm ba ba cuûa doanh nghieäp Vieät Huøng ñaõ xuaát ñi caùc nöôùc naøy. Maáy naêm qua, Coâng ty Vieät Huøng cuõng ñaõ kyù hôïp ñoàng bao tieâu saûn phaåm cho 1.000 hoä vaø trang traïi nuoâi ba ba taïi ñoàng baèng soâng Cöûu Long. Trung bình moãi naêm, coâng ty xuaát ñi haøng traêm taán thòt ba ba. Trong ñoù, coù coâng ty mua soá löôïng lôùn ñeå baøo cheá döôïc phaåm.

Theo döï baùo cuûa chuyeân gia kinh teá, vì nhöõng coâng duïng boå döôõng töø thòt ba ba ñaõ ñöôïc khoa hoïc chöùng minh, xu höôùng baøo cheá döôïc phaåm baèng thòt ba ba ñang ñöôïc nhieàu coâng ty saûn xuaát döôïc ôû caùc nöôùc chuù yù. Vôùi caùc nhaø nuoâi ba ba, khi trao ñoåi vôùi chuùng toâi, hoï mong öôùc laøm sao ñeå kyù ñöôïc nhöõng hôïp ñoàng lôùn vôùi caùc nöôùc.

Mang baên khoaên cuûa caùc nhaø ñaàu tö nhoû naøy boû leân baøn cuûa moät chuyeân gia xuùc tieán thöông maïi, oâng H.B cho hay, ñeå ba ba xuaát ngoaïi vôùi soá löôïng lôùn, nhaø ñaàu tö phaûi ñieàu chænh chi phí nuoâi ñeå giaûm giaù thaønh saûn phaåm. Vaø chuù yù troïng löôïng khi xuaát chuoàng. Caùc nöôùc thích ba ba naëng treân 1kg, giaù thaønh seõ cao hôn, trong khi ngöôøi daân mình theo thoùi quen tieâu duøng trong nöôùc, xuaát ao con nheï döôùi 1kg, neân baùn khoâng ñöôïc giaù laém.

Nöôùc chaûy veà choã truõngCaùch ñaây 13 naêm, oâng Tö (Bình Döông) ñoät ngoät chaët heát vöôøn

caây aên traùi roäng 12.000 m2 ñeå ñaøo ao thaû 2.400 con ba ba. Do chöa coù kinh nghieäm, heát vuï, ba ba cheát heát 2/3, tröø moïi chi phí, gia ñình oâng vaãn laõi 55 trieäu ñoàng. Sau thôøi gian boû coâng maøy moø ñeøn saùch, oâng keát luaän, nöôùc phaûi chaûy veà choã truõng. Neáu khoâng chòu khoù tìm hieåu chuyeân saâu, ñoïc saùch, tham khaûo chuyeân moân cuûa kyõ sö thuûy saûn thì ñaàu tö hoaøi cuõng nhö nöôùc chaûy traøn treân ñoàng.

Thöùc aên ñeå nuoâi ba ba thoâng thöôøng laø toâm, caù, giun ñaát, oác ... chieám 3-5% khoái löôïng ba ba nuoâi. Theo oâng Tö, ba ba nhieãm beänh

Ñòa phöông nuoâi ba ba nhieàu nhaátÑoàng baèng soâng Cöûu Long, mieàn Ñoâng Nam

Boä, Khaùnh Hoøa, Haø Tónh... Khaùnh Vaân

Baûy Troïng laø moät trong nhöõng ñieån hình thaønh coâng trong lónh vöïc ñaàu tö naøy. Song vôùi Baûy Troïng, ñeå coù ñöôïc danh hieäu “trieäu phuù ba ba” nhö hoâm nay, anh ñaõ maát bieát bao moà hoâi, nöôùc maét vaø caû maùu. Ñaëc bieät, sau laàn thaát baïi thöù 5, vôï con anh quyeát ñònh boû leân Saøi Goøn. Khoâng ai chaáp nhaän oâng choàng maàn aên thaát baïi lieân tuïc maø khoâng saùng theâm chuùt naøo nhö vaäy. Tui naên næ thöû laàn cuoái, ñaøo hoà môùi

thöôøng do nguoàn thöùc aên khoâng töôi, nguoàn nöôùc khoâng saïch. Ao nuoâi ba ba phaûi ñaøo saâu ñuùng chuaån 70-80 cm. Neáu thaáy ba ba treøo leân hai bôø hoà, töùc laø nguoàn nöôùc ñaõ bò oâ nhieãm. Thay nguoàn nöôùc môùi, khöû truøng baèng voâi boät, khoâng neân duøng nhieàu hoùa chaát taåy röûa hoà, ba ba seõ bò aûnh höôûng chaäm phaùt trieån.

OÂng Tö töø choái tieát loä möùc laõi roøng moãi naêm, nhöng öôùc tính vôùi löôïng ba ba hieän coù trong ao, moãi naêm oâng thu veà xaáp xæ 200 trieäu ñoàng.

Khoâng theå phuû nhaän ñaây laø moät ngheà aên neân laøm ra, song tæ leä ruûi ro cuõng khoâng ít vì ba ba raát deã nhieãm beänh. Caùc nhaø ñaàu tö tay ngang thöôøng phaûi traû giaù cho nhöõng vuï ñaàu, nhöng cho ñeán nay, chöa thaáy ai boû cuoäc vì nhöõng loã laõ ban ñaàu caû. Trong naïn dòch cuùm gia caàm, nuoâi ba ba ñang laø moâ hình ñaàu tö mang laïi nguoàn lôïi nhuaän an toaøn nhaát.

Tieàm naêng xuaát khaåu ba baSang caùc thò tröôøng nhö: Trung Quoác, Nhaät Baûn, Haøn Quoác, Ñaøi

Loan... öôùc tính treân 1.500 taán/naêm.Möùc tieâu thuï vaøo caùc nhaø haøng “ñaëc saûn” taïi Saøi Goøn vaø moät soá

tænh laân caän 2.000 taán/naêm

AÊn ba ba ñeå ‘ham yeâu’ Theo y hoïc coå truyeàn thòt ba ba vò ngoït,

tính bình, duøng laøm thöùc aên boå döôõng cho ngöôøi taïng nhieät, coù theå chöõa caùc beänh rong kinh, ra nhieàu huyeát, nam giôùi yeáu thaän, bò di tinh, moäng tinh, taêng cöôøng sinh löïc.

Ba ba naáu chuoái xanh, ñaäu phuï: Ba ba moät con khoaûng 1,5kg, ñaäu phuï (taøu huû) 500g, chuoái xanh 5 quaû, tía toâ, haønh, gia vò, nöôùc meû, nöôùc ñuû duøng. Ba ba röûa saïch, chaët mieáng vöøa aên. Ñaäu phuï thaùi mieáng, raùn chín vaøng. Chuoái xanh boû voû, xaét mieáng, ngaâm nöôùc. Haàm ba ba nhoû löûa ñeán khi chín meàm laø duøng ñöôïc. Cho ñaäu vaø chuoái vaøo xaøo chín. Sau ñoù ñoå chuoái ñaäu, nöôùc meû vaøo noài thòt ba ba ñun soâi laø aên ñöôïc.

Ba ba naáu röôïu vang: Ba ba moät con, thòt naïc vai hoaëc ba chæ 100g, xöông lôïn 500g, haønh, tía toâ, laù loát, meû, göøng, gia vò, ñöôøng, röôïu vang ñuû duøng. Xöông lôïn röûa saïch ninh nhöø ñeå laøm nöôùc duøng. Ba ba röûa saïch, chaët mieáng. Phi thôm haønh toûi roài cho ba ba vaøo rang chaùy caïnh, neâm gia vò, ñöôøng vaø ñoå moät ít röôïu vang, nöôùc duøng töø xöông lôïn vaøo ñun nhoû löûa ñeán khi thòt ba ba chín meàm baéc xuoáng, duøng noùng.

Ba ba haáp ñoâng truøng haï thaûo: Ba ba 1,2kg, ñoâng truøng haï thaûo 10g, röôïu traéng 20g, gia vò, haønh, toûi ñuû duøng. Ba ba laøm saïch, chaët mieáng. Ñoâng truøng haï thaûo ngaâm, röûa saïch. Cho caùc thöù treân vaøo noài haáp chín laø ñöôïc. Neân aên trong voøng 7 ngaøy. Moùn aên naøy trò chöùng di tinh, huyeát traéng ra nhieàu.

60 61

Maõi ñeán ñaàu theá kyû naøy, nhöõng hang chim yeán töï nhieân cuøng ngheä thuaät khai thaùc saûn vaät cöïc quyù hieám mang teân yeán saøo treân hoøn ñaûo nhoû Cuø Lao Chaøm ven bôø bieån Ñoâng thuoäc thaønh phoá Hoäi An vaãn laø ñieàu bí maät.

Cho ñeán gaàn ñaây, söï “buøng noå du lòch” ôû di saûn vaên hoaù theá giôùi khu ñoâ thò coå Hoäi An chaúng khaùc naøo caâu thaàn chuù “Vöøng ôi...” ñaõ môû caùnh cöûa caùc hang ñoäng ñeå ñoùn moät löôïng du khaùch haïn cheá ñöôïc ñöa baèng du thuyeàn vaøo tìm hieåu bí maät veà loaïi “vaøng traéng” naøy.

Töø ñoâ thò coå Hoäi An, chæ caàn moät tieáng röôõi ñoàng hoà beành boàng vöôït 18km ñöôøng bieån baèng thuyeàn cao toác du lòch, hoøn ñaûo xinh ñeïp Cuø Lao Chaøm (xaõ ñaûo Taân Hieäp) hieän ra tröôùc maét. Xaõ ñaûo naøy bao goàm quaàn theå 8 ñaûo lôùn nhoû, coù toång dieän tích chæ gaàn 16km2 vôùi khoaûng 3.000 cö daân sinh soáng chuû yeáu baèng ngheà bieån taïi baõi Höông vaø baõi Laøng.

Nôi ñaây laø khu toàn bieån vôùi nhieàu giaù trò ña daïng sinh hoïc bieån, vaø nhieàu di chæ, di tích lòch söû, vaên hoaù coù nieân ñaïi töø vaøi ngaøn naêm ñeán vaøi traêm naêm ñaõ ñöôïc coâng nhaän Di tích Quoác gia, trong ñoù coù mieáu thôø toå ngheà yeán xaây döïng naêm 1843 taïi baõi Höông. Ñaây cuõng laø mieáu toå ngheà yeán cuûa caû 3 tænh coù loaøi chim quyù naøy xöa kia laø Quaûng Nam, Bình Ñònh, vaø Khaùnh Hoaø.

Con taøu voøng qua phía ñoâng ñaûo hoøn Lao, soùng ñaùnh döõ doäi vaøo töøng vaùch ñaù. Nhöõng ñaøn yeán nhoû nhaén bay ra tôùi taáp töø cöûa hang vaùch cao cuõng taàm 50m. Yeán coù voùc daùng chæ baèng chim seû, ñuoâi ngaén cheû ñoâi, caùnh daøi töø 115-125mm. Chuùng ñi aên töøng ñaøn, vöøa bay vöøa ñôùp moài laø caùc loaïi coân truøng trong khoâng khí suoát 12-18 giôø

vôùi ñöôøng bay daèng daëc haøng traêm kiloâmeùt.

Truyeàn thuyeát Cuø Lao Chaøm keå loaøi chim naøy hoaù thaân töø naøng Yeán, moät coâ gaùi laøng bieån soáng vôùi cha meï giaø, boãng gaëp côn hoàng thuyû cuoán troâi laøng maïc, chæ gia ñình naøng soáng soùt troâi daït vaøo ñaûo nhoû, cha meï naøng ñeàu ngaát ñi vì ñoùi khaùt, kieät söùc. Ñeå cöùu cha meï, naøng leâ ñi khaép ñaûo tìm thöùc aên, nöôùc uoáng nhöng chæ gaëp toaøn ñaù. Roát cuoäc, naøng chæ tìm thaáy moät laùt khoai khoâ nhoû naèm maéc keït trong khe ñaù, beøn ñem veà môùm cho cha meï, cuøng vôùi caû nöôùc boït cuûa naøng. Cöùu ñöôïc cha meï thì naøng cheát. Ba naêm sau treân ñaûo xuaát hieän moät loaøi chim nhoû cöù quanh quaån treân moä naøng, ñoù laø loaøi chim yeán.

Giôø ñaây, trong gioù caû quanh naêm

löôùt qua vaùch nhöõng khe ñaù nöùt thaúng ñöùng, ñòa hình hieåm trôû, ngaäp nöôùc bieån ôû caùc hang Toø Voø, hang Caû, hoøn Tai, loaøi chim yeán laøm toå vaø ñeû tröùng töø thaùng 11 ñeán thaùng 3 aâm lòch. Toå yeán (yeán saøo) ñöôïc laøm neân chính töø nöôùc boït tieát ra cuûa loaøi chim naøy. Haèng naêm, töø cuoái thaùng 11 aâm lòch, loaøi yeán Cuø Lao Chaøm baét ñaàu nhaû nöôùc boït thaønh keùo thaønh nhöõng sôïi nhoû nhö nhöõng daõi traéng baùm vaøo vaùch ñaù cheo leo cuûa hang ñoäng. Gaëp gioù, caùc daõi traéng môø ban ñaàu chuyeån maøu ñuïc daàn roài quaùnh laïi cuoän laïi thaønh hình voû soø, hình daïng gioáng chieác tai neân coøn goïi laø tai yeán.

Soá löôïng chim yeán cö truù taïi Cuø Lao Chaøm khoâng theå xaùc ñònh, chæ bieát haèng naêm noù laøm neân töø 1-1,5 taán toå yeán - moät saûn vaät cöïc kyø quyù hieám vaø boå döôõng. Ngaøy xöa, trong caùc böõa tieäc cung ñình, caùc moùn aên boå döôõng cuûa caùc baäc vöông giaû coù yeán saøo laø moùn aên ñaàu baûng, vì theá maø ngöôøi ta thöôøng goïi nhöõng böõa tieäc xa xæ laø yeán tieäc.

ÔÛ caùc laøng xaõ nöôùc ta coù tuïc möøng thoï nhöõng ngöôøi cao tuoåi vaø trôû thaønh moät nghi leã mang tính theå cheá quoác gia goïi laø yeán laõo. Yeán ñöôïc aên theo hai caùch, chöng caùch thuyû vôùi ñöôøng pheøn goïi laø yeán ngoït, haáp caùch thuyû vôùi nöôùc haàm gaø tô goïi laø yeán maën. Muoán aên yeán saøo cheá bieán saün phaûi tìm ñeán caùc nhaø haøng cao caáp ôû Hoàng Koâng, Ñaøi Baéc hoaëc Singapore... vôùi giaù ít nhaát cuõng laø caû traêm USD cho moät cheùn yeán nhoû, neáu laø yeán thaät, coøn taàm 20USD chæ laø yeán saøo bò “xaøo” (giaû) chöù khoâng phaûi thieät.

Theá neân coù moät ñieàu khoâng khieán nhieàu ngöôøi ngaïc nhieân: Cö daân Cuø Lao Chaøm vaø caû Hoäi An ñang sôû höõu nguoàn lôïi voâ giaù naøy nhöng coù maáy ai

ñöôïc aên, ngay caû trong cuoán saùch “Vaên hoùa aåm thöïc Hoäi An” xuaát baûn naêm 2000 cuõng chöa thaáy noùi ñeán moùn yeán saøo ñaëc saûn cuûa ñòa phöông naøy.

Ngheà nguy hieåmYeán saøo laø moät loaïi döôïc lieäu chöõa

ñöôïc nhieàu beänh nan y nhö lao phoåi, hen, vieâm xöông oáng, vieâm haäu moân, huyeát lî, ñaøm caùch... vaø cuõng laø moät thöïc phaåm cao caáp, haøm löôïng dinh döôõng cao, protein chieám töø 36 ñeán 52%. Chính vì theá noù trôû thaønh loaïi haøng hoaù quyù hieám, raát ñaét giaù treân thò tröôøng töø xöa ñeán nay.

Yeán saøo Hoäi An coù uy tín vaø giaù caû cao hôn yeán Bình Ñònh, Khaùnh Hoaø vaø caû Singapore chính laø vì noù naáu khoâng naùt, toå to, daøy vaø haøm löôïng dinh döôõng sieâu vieät. 1kg yeán ôû caùc nôi coù töø 100 ñeán 120 toå, yeán saøo Hoäi An chæ 60 toå/kg. Nhieàu naêm, yeán saøo Cuø Lao Chaøm ñöôïc xuaát khaåu chuû yeáu cho khaùch haøng taïi Ñaøi Loan, Singapore... vôùi giaù töø 3.000 - 4.000 USD/kg, moãi naêm thu veà ngaân saùch

naøy vaãn luoân thuoäc toaøn quyeàn quaûn lyù khai thaùc cuûa nhaø nöôùc.

Nhöõng ngöôøi noái nghieäp ngheà yeán Thanh Chaâu hieän vaãn coøn tham gia vaøo ñoäi quaûn lyù khai thaùc yeán Hoäi An. OÂng Nguyeãn Vaân - ngöôøi “baùm truï” vôùi ngheà hôn 15 naêm qua - cho bieát: “Loaøi yeán choïn vò trí laøm ra thöù toå quyù hieám cuûa noù raát “caàu kyø”, vaø coá ñònh ñeán suoát ñôøi, thöôøng treân vaùch cheo leo ôû nhöõng hang saâu treân ñaù döôùi nöôùc bieån, coù soùng voã laøm loøng hang thoâng thoaùng, bôûi toå yeán heã khoâ quaù thì bong rôi maø aåm quaù thì cuõng nhuõn rôi.

Toå yeán phía döôùi luoân leäch maët phaúng vôùi toå yeán phía treân vaø nghieâng uùp vaøo vaùch ñaù ñeå khoâng bò phaân chim töø toå treân rôi xuoáng toå döôùi laøm hoen oá. Chính vì vaäy, vieäc laáy cho ñöôïc nhöõng toå yeán naèm treân vaùch ñaù cao cheo leo, raát hieåm trôû trong hang ñoäng saâu vaø beân döôùi laø maët nöôùc bieån aên saâu vaøo hang cuøng ñaày raãy geành ñaù trôû neân voâ cuøng nguy hieåm, heã ai saåy chaân laø “ñi luoân”.

Moãi naêm chæ khai thaùc yeán saøo töø 2-3 kyø, moãi kyø 4-5 ngaøy nhöng suoát naêm phaûi theo doõi söï thay ñoåi cuûa ñaøn chim. Vaøo ñaàu moãi muøa khai thaùc, thaùng 4 aâm lòch, khoaûng 10-15 ngöôøi moät nhoùm, chuaån bò ghe, thuyeàn, ñoà ñöïng, tre, saøo, daây thöøng, chóa, vôït vaø caû löông thöïc thöïc phaåm. Moïi ngöôøi duøng tre to, daøi noái vaøo nhau thaønh moät giaøn giaùo khung trong hang, coù nôi giaøn cao baèng 2-3 caây tre gheùp laïi. Tieáp theo phaûi leo leân ñænh hang kieåm tra, phun nöôùc vaøo vaùch cho toå yeán meàm ra.

Ñeå laáy ñöôïc toå phaûi kheùo leùo, maïo hieåm treo mình treân maáy chuïc meùt cao, thoøng daây ñu xuoáng loøng hang, laùch mình qua caùc khe heïp döïng ñöùng, neáu sô yù laø rôi xuoáng ñaùy hang saâu hoaém, khoù thoaùt kieáp naïn.

Toå yeán sau khi khai thaùc xong mang

veà laøm saïch baèng caùch laáy dao nhoïn hoaëc nhíp nhaët heát loâng, reâu vaø muøn ñaát baùm. 10-15 ngöôøi phuï nöõ laøm trong vaøi ngaøy, sau ñoù phaân thaønh caùc “ha-ïng” caên cöù theo kích thöôùc, maøu saéc, khoái löôïng, goàm: Huyeát, hoàng, quan, thieân, baøi, ñòa, vuïn..., tuaàn töï töø cao xuoáng thaáp, quyù nhaát laø yeán huyeát maøu ñoû maùu, keá ñeán laø yeán thieân maøu hôi saãm.

Ñeå khai thaùc toát nguoàn lôïi naøy, ngaøy nay ngöôøi khai thaùc ñaõ khoâng ngöøng caûi tieán quy trình, phöông tieän vaø coâng cuï treân cô sôû kinh nghieäm cuûa tieàn nhaân. Caùc hang ñeàu ñöôïc veä sinh tröôùc moãi muøa sinh saûn neân moâi tröôøng laøm toå saïch seõ, chaát löôïng toå ngaøy caøng cao, tröôùc cöûa hang ñöôïc ñuùc beä chaén soùng haïn cheá taùc ñoäng maïnh laøm rôi toå, caùc khe nöùt treân vaùch ñaù ñöôïc bòt kín taïo thaønh hang traùnh tình traïng nöôùc doät laøm öôùt toå, öôùt chim vaø taêng dieän tích laøm toå. Haèng naêm chæ khai thaùc 2 kyø thay cho 3 kyø nhö tröôùc ñaây laøm cho soá löôïng chim ñaøn ngaøy caøng taêng, saûn löôïng cuõng taêng 10-15%.

Haèng naêm, cö daân ñaûo Cuø Lao Chaøm cuøng haäu dueä laøng yeán Thanh Chaâu ñeàu toå chöùc leã gioã toå ngheà yeán taïi mieáu toå, vöøa ñeå tri aân nhöõng ngöôøi ñaõ truyeàn laïi ngheà chuyeân khai thaùc saûn vaät ñöôïc meänh danh “vaøng traéng”, vaø cuõng laø tri aân chính loaøi chim huyeàn thoaïi nhoû nhaén kia... Taâm Thö

haøng traêm tæ ñoàng.Chæ coù ñieàu, ñeå thu veà nguoàn lôïi

quyù giaù naøy, nhöõng ngöôøi laøm ngheà khai thaùc yeán saøo töï nhieân ôû hang ñoäng Cuø Lao Chaøm luoân phaûi ñoái maët vôùi hieåm nguy, chæ caàn sô saåy laø rôi xuoáng... caùi cheát.

Ngheà khai thaùc yeán Cuø Lao Chaøm coù töø thôøi Chaêmpa coå, nhöng chæ cöïc thònh töø thôøi nhaø Nguyeãn. Vaø, nhö ñaõ coù truyeàn thuyeát veà loaøi chim yeán, thì cö daân vuøng ñaát di saûn vaên hoaù theá giôùi naøy cuõng coù truyeàn thuyeát veà ngheà khai thaùc yeán saøo.

Töông truyeàn, coù moät ñoâi vôï choàng laøng Thanh Chaâu ñi ñaùnh caù bò baõo daït vaøo ñaûo, trong luùc ñoùi khaùt, tuyeät voïng, tình côø phaùt hieän ra toå yeán, beøn vôù laáy maø aên, thì thaáy ngöôøi khoeû haún ra ngay nhö coù thuoác thaàn, töø ñoù baét ñaàu truyeàn ngheà khai thaùc yeán saøo.

Laøng Thanh Chaâu döôùi thôøi nhaø Nguyeãn ñoäc quyeàn ngheà yeán vôùi hai doøng toå ngheà hoï Traàn hoï Hoà truyeàn ñôøi giöõ chöùc “Quaûn lónh tam tænh yeán hoä” - chöùc quan chuyeân quaûn lyù ngheà naøy ôû caû 3 tænh Quaûng Nam, Bình Ñònh, Khaùnh Hoaø. Xöa nay, loaïi saûn vaät quyù

Ngheà khai thaùc yeán saøo ñaày nguy hieåm.

“Vaøng traéng” treo treân traàn hang ñoäng

Taét ñeøn ñiNöûa ñeâm, hai vôï choàng treû ruû ræ

vôùi nhau trong phoøng. - Ngoïn löûa cuûa ñôøi em, aùnh saùng tình yeâu cuûa em, ngoïn ñeøn cuûa traùi tim em .. Töø sau vaùch ngaên, gioïng ngaùi nguû cuûa baø meï choàng caát leân : - Con ôi, khuya roài, taét ñeøn ñi nguû thoâi

62 63

Chuyeän quyù oâng nhaø ta thænh thoaûng ñi nhuoäm toùc, laáy daùy

tai, hoaëc keû laïi chaân maøy cho khí theá ñaõ xuaát hieän trong nhieàu naêm nay. Caùc “moát aên chôi” môùi meû hôn hieän ñang ñöôïc caùc oâng baøn tôùi laø bôm da maët, huùt môõ buïng, söûa muõi... vaø naâng caèm. Nhieàu trung taâm thaåm myõ taïi Sydney noùi raèng soá ñaøn oâng quan taâm ñeán laøm ñeïp ñaõ taêng voït trong maáy naêm gaàn ñaây. Khoâng nhöõng theá caùc shop daïo naøy baøy baùn myõ phaåm daønh cho ñaøn oâng coù veû nhieàu hôn tröôùc. Töø daàu thôm, keo chaûi toùc, cho ñeán kem döôõng da. Vaø neáu nhöõng gì ñang xuaát hieän ôû AÂu chaâu laø moät chæ daáu, thò tröôøng myõ phaåm daønh cho ñaøn oâng taïi UÙc chaúng maáy hoài maø leân höông! *Myõ phaåm ñaøn oâng: Thò tröôøng

quaù lôùnMyõ phaåm daønh cho quyù oâng hieän

ñang laø ngaønh kinh doanh lôùn taïi AÂu chaâu vaø caùc chuyeân gia trong ngaønh laøm ñeïp döï ñoaùn noù seõ trôû thaønh ngaønh coâng nghieäp trò giaù caû tyû ñoàng ôû nöôùc UÙc. Baø Joanne Mason, giaùm ñoác coâng ty nghieân cöùu xu theá thôøi trang, Beauty Update, cho hay löôïng myõ phaåm baùn ra naêm ngoaùi taêng 13.6 phaàn traêm so vôùi naêm tröôùc. Naêm ngoaùi thò tröôøng myõ phaåm daønh cho quyù oâng coù doanh soá baùn ra taïi UÙc laø $44.2 trieäu ñoàng. Trong boán naêm qua, theo baø Mason, soá caùc maët haøng myõ phaåm daønh cho ñaøn oâng ñaõ taêng lieân tuïc, naêm naøo cuõng treân 10 phaàn traêm. Chuyeân gia thaåm myõ Carole Haddad, hieän ñang laø coá vaán cho cöûa haøng David Jones ôû Sydney, döï baùo thò tröôøng myõ phaåm ñaøn oâng seõ taêng maïnh trong naêm tôùi. Baø noùi: “Coù theå ñaøn oâng UÙc chaäm hôn caùc nöôùc khaùc trong vieäc saên soùc veû ñeïp cho baûn thaân. Nhöng moïi daáu hieäu cho thaáy sang naêm 2009 myõ phaåm daønh cho ñaøn oâng seõ laø moät ngaønh coâng ngheä trò giaù caû tyû ñoàng.”

Hieän giôø, coù veû nhö ñaøn oâng UÙc chaâu chæ “löôïn lôø” xung quanh nhoùm kem meàm da, vaø kem choáng laõo hoùa. Ñaây laø hai trong soá nhieàu maët haøng tröôùc ñaây thuoäc veà laõnh vöïc laøm ñeïp cuûa chò em. Taïi AÂu chaâu, caùc gian haøng baùn myõ phaåm cho ñaøn oâng ñang moïc leân khaù nhieàu. Beân caïnh dao caïo raâu vaø daàu thôm, ñaøn oâng xöù AÂu ngaøy nay baét ñaàu tìm mua phaán neàn (founda-tion), kem keû maét (eyeliner), coï veõ maét (mascara) ñeå boå tuùc cho hoäc tuû, voán töø tröôùc ñeán nay chæ ñöïng xaø boâng taém hay daàu goäi ñaàu cuûa mình. Quoác Ñaït laø moät luaät sö treû taïi vuøng Fair-field. Naêm nay 30 tuoåi vaø anh laø ngöôøi bieát giöõ cho beà ngoaøi luoân ñöôïc töôi môùi. Theo anh ñieàu quan troïng ñoái vôùi ñaøn oâng laø caàn phaûi coù beà ngoaøi

haáp daãn trong giao tieáp, cuõng nhö söï töï tin trong lónh vöïc chuyeân moân. Ñaøn oâng, theo anh, caàn phaûi bieát aên vaän vaø chænh trang ñeå luoân taïo ra söï haáp daãn khi tieáp xuùc vôùi khaùch haøng.

Thaùng naøo Ñaït cuõng gheù qua trung taâm taém hôi ñeå giuùp cho cô baép treû laïi vaø anh ñaõ laøm nhö vaäy trong hai naêm lieàn. Nhöõng luùc laøm vieäc caêng thaúng anh hay duøng massage ñeå giaûm meät. Tröôùc khi ñi nghæ heø, anh mua cho ñuû caùc loaïi kem döôõng da. Noùi veà chöùc naêng cuûa kem, anh giaûi thích: “Da deû laø moät phaàn raát lôùn cuûa veû ñeïp beân ngoaøi, vaø toâi duøng saûn phaåm cuûa haõng Elemis, toâi muoán moïi ngöôøi duøng thöû. Elemis laø moät haõng beân Phaùp, hoï coù toaøn boä caùc saûn phaåm döôõng da cho ñaøn oâng. Chuùng bao goàm kem choáng nhaên, kem taåy taøn nhang, kem laøm saïch da, kem laøm meàm da. Vaø daàu maùt xa laøm cô baép meàm maïi hôn.” Giöõa ñaøn baø vaø ñaøn oâng, ai hoïc ai trong chuyeän mua myõ phaåm? Frank Kavanagh, giaùm ñoác boä phaän mua haøng myõ phaåm cuûa cöûa haøng Myer, noùi nhöõng saûn phaåm gì phuï nöõ thích, qua moät thôøi gian ñaøn oâng cuõng thích theo: “Ví duï nhö caùc saûn phaåm döôõng da Biotherm coù goác töø Phaùp, haõng naøy vöøa tung ra moät loaït caùc saûn phaåm daønh cho ñaøn oâng sau khi phaùt hieän ra “giôùi maøy raâu” mua tôùi 20 phaàn traêm maët haøng cuûa coâng ty.” Coøn chuyeân gia Carole Haddad tin laø thò tröôøng myõ phaåm cho ñaøn oâng ñang tieán trieån khaû quan. Baø noùi: “Phuï nöõ baét ñaàu xu theá naøy khi hoï chaêm chuùt cho nhan saéc cuûa mình, sau ñoù ñaøn oâng bò loâi keùo vaø nhieàu ngöôøi thaáy giöõ gìn cho theå dieän sao cho môùi meû vaø treû trung ñang trôû thaønh moät phaàn khoâng theå thieáu ñöôïc trong cuoäc soáng ngaøy

hoâm nay.”*Quyù baø coù gì quyù oâng coù caùi ñoù Laøm da maët, veõ laïi chaân maøy,

nhuoäm maøu toùc môùi cho treû trung, nhöõng thuû thuaät laøm ñeïp ñang ñöôïc ñaøn oâng UÙc chaâu ñeå yù. Neân nhôù raèng caùch ñaây khoaûng moät chuïc naêm thoâi, caùc kieåu “tæa toùt” nhö vaäy hay bò ngöôøi ñôøi cheâ cöôøi. Khi noùi ñeán chuyeän ñaøn oâng chaêm chuùt ñeán thaân hình, moät soá ngöôøi cho raèng danh thuû tuùc caàu David Beckham chính laø ngöôøi khôûi ñaàu cho laøn soùng quyù oâng duøng keo toùc vaø nöôùc hoa ñeå taïo ra söï haáp daãn ñaøn oâng. Tuy nhieân xu theá ñaøn oâng laøm ñeïp ñaõ xuaát hieän moät caùch aâm thaàm töø nhieàu naêm. Ngay töø ñeä nhaát theá chieán, ñaøn oâng Myõ ñaõ ñöôïc nghe trình baøy veà caùi raêng caùi toùc mang laïi caûm tình toát ñeïp nôi ngöôøi khaùc giôùi nhö theá naøo. Khi coâng ty Gillette kyù ñöôïc hôïp ñoàng cung caáp tuùi ñoà caïo raâu cho quaân ñoäi Myõ, moät thay ñoåi xaûy ra ngay töùc thì ñoái vôùi quaân nhaân xuaát nguõ ñoù ai cuõng caïo raâu thaät saïch seõ tröôùc khi veà ñeán nhaø. Rhys Ryan phaùt ngoân nhaân cho Gillette noùi: “Chæ trong voøng vaøi thaùng thoâi, töø thoùi quen ban ñaàu cuûa ngöôøi lính, caïo raâu haøng ngaøy ñaõ trôû thaønh moät neáp soáng cuûa xaõ hoäi.”

Nhieàu chuïc naêm sau haønh ñoäng laøm ñeïp cuûa ñaøn oâng chuû yeáu taäp trung ôû phaàn raâu vaø toùc. Raâu ria nhaün nhuïi, toùc tai chaûi bôùi ñaøng hoaøng laø tieâu chuaån caàn coù khi böôùc ra ñöôøng. hay ñöùng lôùp, hoaëc tham gia hoäi hoïp. Ñeán thaäp nieân 1990 xu theá laøm ñeïp gia taêng vôùi toác ñoä choùng maët, vaø ñaøn oâng ngaøy nay coi caét moùng tay, tæa moùng chaân, boâi kem choáng neáp nhaên laø caùc thuû tuïc laøm ñeïp caàn coù ñeå xaùc ñònh choã ñöùng vaø loâi keùo söï chuù yù cuûa ngöôøi khaùc giôùi. Traøo löu quyù oâng laøm ñeïp coøn môû roäng sang caùc laõnh vöïc khaùc nhö giaûi phaãu thaåm myõ, ñi gym, möôùn HLV theå duïc rieâng, vaø giöõ veû ñeïp qua caùch aên uoáng. Trong phaàn sau chuùng ta seõ noùi veà loaïi thaåm myõ naøo ñaøn oâng UÙc chaâu duøng tôùi nhieàu nhaát.

Moät cuoäc ñieàu tra gaàn ñaây cuûa haõng Gillette cho thaáy hôn 80 phaàn traêm ngöôøi UÙc coi hình thöùc beân ngoaøi laø coù vai troø quan troïng ñeå laøm cho coâng vieäc thaønh coâng. 80 phaàn traêm phuï nöõ UÙc thích ngöôøi ñaøn oâng maøy raâu nhaün nhuïi, aùo quaàn baûnh bao. (74 phaàn traêm noùi raèng ñaøn oâng ñeå raâu laøm cho hoï hoân khoâng thaáy söôùng vì ngöùa ngaùy vaø ñau ñôùn.) 70 phaàn traêm phuï nöõ noùi raèng muøi daàu thôm sau caïo raâu laøm cho hoï muoán gaàn guõi vôùi ngöôøi tình hôn.

Cuoäc ñieàu tra cuõng phaùt hieän ra ngaøy caøng coù theâm ñaøn oâng duøng kem döôõng da vaø caùc loaïi daàu caïo raâu hôn tröôùc ñaây. Vaø coù moät chi tieát lyù thuù cuoäc ñieàu tra phaùt hieän ra ñoù laø moät khi ñaøn oâng böôùc voâ moái quan heä laâu daøi, caùc

chi tieâu cho vieäc gìn giöõ veû ñeïp beân ngoaøi seõ giaûm bôùt ñi. Vaäy ñieàu gì ñaõ laøm cho ñaøn oâng UÙc ngaøy nay thay ñoåi trong vieäc chaêm lo ñeán dieän maïo cuûa mình. Lieäu xu höôùng taát yeáu cuûa ñôøi soáng ñoù laø thôøi trang, myõ phaåm daønh cho nam vaø nöõ ñang ñi ñeán gaëp nhau taïi moät ñieåm, vaø seõ ñeán luùc ñaøn oâng vaø ñaøn baø khoâng khaùc nhau bao nhieâu trong chuyeän aên vaän vaø gìn giöõ veû ñeïp?

Megan Ferguson, chuû tieäm uoán toùc Mink Hair and Body nhaän xeùt veà xu theá ngaøy nay: “Ñaøn oâng baét ñaàu caûm thaáy thoaûi maùi hôn khi hoï ñeå yù ñeán beà ngoaøi, hay quan taâm ñeán hình thöùc cuûa mình. Vaøi naêm tröôùc ñaây ñaøn oâng chæ chieám moät phaàn tö soá khaùch haøng cuûa chuùng toâi. Nay thì hoï chieám moät nöûa.”

“Vaø soá khaùch haøng thöôøng xuyeân laø ñaøn oâng ngaøy caøng ñoâng. Laàn naøo ñeán tieäm hoï cuõng ñoøi gaëp cho baèng ñöôïc thôï uoán toùc hoï ñaõ quen. Toâi cho raèng ñaøn oâng ngaøy nay caûm thaáy töï tin hôn raát nhieàu khi daùm noùi ra nhöõng gì hoï muoán trong chuyeän laøm ñeïp.”

Bruce Ritchie laø bieân taäp vieân cuûa taïp chí thôøi trang cho ñaøn oâng Men’s Health. Khoâng ai hieåu roõ hôn oâng veà xu theá laøm ñeïp cuûa ñaøn oâng. OÂng noùi: “Keå töø cuoái thaäp nieân 1990, ñaøn oâng UÙc ñaõ baét ñaàu töï cho mình quyeàn ñöôïc ñeå yù ñeán “nhan saéc”. Ngöôøi ta khoâng coøn coi chuyeän naøy laø “xaêng pha nhôùt” nöõa. Muïc ñích cuûa ñaøn oâng khi laøm ñeïp khoâng phaûi nhaém ñeán saøn dieãn thôøi trang nhö chò em. Chuùng ta chæ muoán mang laïi caûm giaùc chaân thaät nhaát veà baûn thaân, caûm thaáy toát hôn veà baûn thaân, caûm thaáy khoûe hôn, traùnh xa loái suy nghó thuû cöïu veà ñaøn oâng UÙc nhöõng naêm tröôùc ñaây, (kieåu nhö soáng thaät cöùng raén, coi thöôøng söï chaêm chuùt ñeán cô theå). Ritchie noùi oâng ñeå yù gaàn ñaây moät soá thöông hieäu myõ phaãm ñaõ tröng baøy caùc loaïi kem daønh rieâng cho ñaøn oâng, nhö Clarins for Men, hay Davinci Team. “Chuùng toâi nhaän ñöôïc raát nhieàu thô cuûa ñoäc giaû muoán bieát theâm thoâng tin veà caùc saûn phaåm laøm ñeïp cho ñaøn oâng.” OÂng noùi theâm giôùi ñaøn oâng UÙc chaâu hieän ñang khaùt khao muoán coù theâm hieåu bieát veà myõ phaåm daønh cho giôùi maøy raâu, vaø xaõ hoäi hieän chöa coù nhieàu thoâng tin veà chuû ñeà naøy.

*Quyù oâng ñi thaåm myõ gia taêngNgaøy nay khoâng chæ coù phuï nöõ ñi

huùt môõ, caét da thöøa. Theo Hoäi Chuyeân khoa giaûi phaãu taïo hình UÙc, trong naêm naêm qua soá ñaøn oâng taïi UÙc duøng giaûi phaåu thaåm myõ ñaõ taêng hôn 100 phaàn traêm.

Coù veû nhö soá ñaøn oâng duøng Botox ngaøy caøng ñoâng hôn. Botox laø hoùa chaát trích voâ caùc neáp nhaên, vuøng da xeä ñeå cho khuoân maët goïn vaø treû trung hôn. Patrick Bowler, giaùm ñoác y khoa cuûa phoøng maïch Court House Clinics. OÂng

noùi cöù moät trong 10 khaùch haøng duøng Botox taïi phoøng thaåm myõ cuûa oâng hieän laø ñaøn oâng. Vaø do söï xuaát hieän cuûa Dysport, loaïi botox daønh rieâng cho ñaøn oâng, Bowler tin raèng soá quyù oâng muoán laøm cho khuoân maët bôùt neáp nhaên, treû trung hôn, nhö taøi töû ñieän aûnh Holly-wood, seõ gia taêng trong thôøi gian tôùi.Moät soá giaûi phaãu thaåm myõ ñöôïc ñaøn oâng duøng nhieàu trong thôøi gian qua bao goàm söûa muõi, huùt môõ, caét mi maét, chænh loã tai, caêng da maët, caêng da coå. Thöïc teá caùc vuï thaåm myõ thöïc hieän qua giaûi phaãu nheï ñang coù xu höôùng gia taêng. Taïi phoøng maïch Court House Clinic, caùc ca thaåm myõ cho ñaøn oâng nhö taåy veát xaêm, taåy loâng baèng laser, vaø loät da nhaùm hieän ñang döôïc thöïc hieän khaù thöôøng xuyeân. Trong naêm ngoaùi soá ñaøn oâng tôùi phoøng maïch caét da buïng taêng khoaûng 60 phaàn traêm. Nhieàu oâng theo cheá ñoä aên uoáng, taäp luyeän ñeå giaûm kyù khaù thaønh coâng, vaø daàn daàn vuøng buïng loøi ra moät ñoáng da. Hoï buoäc phaûi nhôø baùc só caét bôùt.Caùc taøi töû ñieän aûnh gaïo coäi ngaøy xöa nhö John Wayne hay Jack Nicholson khoâng bao giôø daùm nghó ñeán vieäc huùt môõ da ñuøi. Hoaëc mong moûi coù ñöôïc boä maët thanh xuaân nhö thanh nieân môùi lôùn. Vaäy taïi sao ñaøn oâng laïi ñi laøm nhöõng chuyeän naøy? Theo chuyeân gia thaåm myõ taïo hình, Rajiv Grover, lyù do chính laø do vaên hoùa troïng boä maët cuûa xaõ hoäi. “Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo coâng ty, khoái coå ñoâng, vaø roäng ra, caû xaõ hoäi mong muoán oâng ta coù khuoân maët treû trung, töôïng tröng cho söùc khoûe vaø söï beàn bæ. Nhöõng ngöôøi khaùc cuõng vaäy, giaù trò cuûa oâng ta döïa voâ veû beà ngoaøi. Caïnh ñoù ñaøn oâng ngaøy nay hieåu ñöôïc raèng moät soá baát lôïi veà hình thöùc treân cô theå hoaëc khuoân maët ñeàu coù theå “thaåm myõ” ñöôïc.” Vaäy cuoái cuøng ai laø khaùch haøng cho caùc trung taâm giaûi phaãu thaåm myõ nam giôùi? Chuyeân giaûi phaãu Alex Karidis cho hay raát nhieàu khaùch haøng cuaû oâng laø nhöõng ngöôøi muoán coù caùi nhìn “perfect”, hay tuyeät haûo. OÂng keå laïi: “Toâi vöøa gaëp moät kieán truùc sö, tuoåi coøn treû. Tay naøy mang theo moät hoïa ñoà tôùi phoøng maïch, goàm chieác muõi veõ laïi, nhìn töø goùc caïnh khaùc nhau, vaø yeâu caàu söûa muõi cuûa oâng ta theo noù. Cuoái cuøng thì chuùng toâi cuõng laøm theo yeâu caàu cuûa anh ta thoâi.”

Khaùc nhau giöõa khaùch haøng nam vaø nöõ ra sao? Baùc só Karidis keå laïi: “Ñaøn oâng khoâng caû gan nhö phuï nöõ, vaø xem ra keâu la nhieàu hôn phaùi yeáu. Nhieàu oâng hay lo laéng nöõa, ñieàu naøy coù theå laøm cho hoï caûm thaáy ñau ñôùn hôn. Hoï uoáng thuoác giaûm ñau nhieàu hôn phuï nöõ.”

Baùc só Karidis noùi tieáp: “Gaàn ñaây coù moät caëp vôï choàng tôùi trung taâm ñeå huùt môõ. Sang ngaøy hoâm sau, ngöôøi vôï tænh nhö saùo, noùi chuyeän tía lia, trong

Kem choáng laõo hoùa Lancome, quyù oâng caàn tôùi ñeå giöõ cho boä maët töôi mòn, haáp daãn vôùi veû thanh xuaân

Giaûi phaåu thaåm myõ daønh cho ñaøn oâng hieän ñang gia taêng, soá quyù oâng caêng da maët, caét môõ buïng, chænh caèm ,vaø söûa muõi ngaøy caøng nhieàu

64 65

Khaùm phaù theá giôùi bí maät cuûa ñieäp vieân

Khaåu suùng hình bao thuoác laù cuûa caùc ñieäp vieân.

Chieán tranh laïnh laø giai ñoaïn soâi ñoäng cuûa caùc cô quan tình baùo quoác teá. Do phaûi laøm vieäc trong moâi tröôøng luoân caän keà caùi cheát Caùc ñieäp vieân ñaõ ñöôïc trang bò moät soá loaïi vuõ khí ñaëc bieät maø ngöôøi ngoaøi töôûng chöøng chæ coù treân caùc boä phim trinh thaùm.

Ñieäp vieân huyeàn thoaïi Jame Bond treân phim.

Gioáng nhö nhaân vaät “Mr.Q”, nhaø

phaùt minh kyø taøi trong loaït phim veà ñieäp vieân huyeàn thoaïi James Bond 007.

Caùc kyõ sö taïi nhöõng cô quan tình baùo treân theá giôùi ñaõ cheá taïo ra nhieàu thieát bò ñaëc bieät giuùp cho ñieäp vieân cuûa hoï deã daøng hoaït ñoäng. Yeâu caàu ñaët ra laø nhöõng thieát bò naøy phaûi coù khaû naêng caát giaáu, qua maët ñöôïc söï kieåm soaùt cuûa ñoái phöông.

Trong tröôøng hôïp khoâng theå giaáu ñöôïc thì chuùng seõ ñöôïc laøm gioáng heät

moät vaät duïng naøo ñoù nhöng coù chöùc naêng nhö moät thöù vuõ khí.

Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa Chieán tranh laïnh, nhöõng loaïi vuõ khí bí maät cuûa nhaân vieân tình baùo cuõng ngaøy caøng trôû leân tinh xaûo, nhoû goïn, kín ñaùo vaø hieäu quaû hôn.

Suùng giaûm thanh sieâu nhoûNguyeân taéc cuûa vieäc giaûm thanh laø phaûi neùn laïi khí thoaùt ra töø noøng suùng khi baén. Nhöõng vieân ñaïn baén ra töø khaåu suùng söû duïng thieát bò giaûm thanh thöôøng coù toác ñoä chaäm hôn vaän toác aâm thanh ñeå traùnh hieän töôïng va chaïm vôùi böùc töôøng aâm thanh gaây ra tieáng ñoäng nhö nhöõng vieân ñaïn thoâng thöôøng. Tuy nhieân, suùng giaûm thanh khoâng coù nghóa laø hoaøn toaøn khoâng phaùt ra aâm thanh naøo, bôûi noù khoâng theå trieät tieâu ñöôïc tieáng ñoäng do caùc boä phaän cuûa suùng gaây ra.

Ñieàu caên baûn laø loaïi vuõ khí naøy coù khaû naêng giaûm aâm thanh tôùi möùc ngöôøi khaùc khoâng theå nghe neáu ngöôøi söû

Vôùi nhöõng tính naêng treân, kyõ thuaät giaûm thanh ñaõ ñöôïc ñöa vaøo nhöõng khaåu suùng mini vaø ñöôïc caùc nhaân vieân tình baùo treân theá giôùi söû duïng raát phoå bieán.

Ñaëc bieät, ngoaøi khaû naêng baén ñaïn thoâng thöôøng, caùc loaïi suùng mini giaûm thanh coøn coù theå baén ñöôïc chaát ñoäc.

Do vieân ñaïn coù toác ñoä chaäm hôn bình thöôøng neân caùc khaåu suùng giaûm thanh chæ phaùt huy hieäu quaû khi söû duïng gaàn. Haàu heát caùc kyõ sö cuûa cô quan tình baùo Lieân Xoâ, Myõ vaø moät soá nöôùc Taây AÂu ñeàu coù theå cheá taïo suùng mini giaûm thanh daïng treân.

Khaåu suùng hình bao thuoác laù Bao thuoác laù bình thöôøng coù theå laø

voû boïc lyù töôûng cho caùc loaïi vuõ khí cheát ngöôøi. Moät ñieäp vieân cuûa Cô quan tình baùo ñoái ngoaïi Lieân Xoâ (KGB) laø Nikolai Khokhlov, ñaøo nguõ sang Taây

Ñöùc naêm 1954, ñaõ tieát loä cho giôùi tình baùo phöông Taây moät loaïi vuõ khí ñoäc ñaùo vaø lôïi haïi giaáu trong bao thuoác laù.

Khaåu suùng ñaëc bieät naøy seõ töï ñoäng baén ra moät loaïi ñaïn chöùa ñaày thuoác ñoäc khi “bao thuoác laù” ñöôïc môû ñeå “môøi” ai ñoù.

Trong haønh trang cuûa Khokhlov, ngoaøi loaïi vuõ khí hình bao thuoác laù coøn coù hai khaåu suùng giaûm thanh mini. Noøng cuûa nhöõng khaåu suùng naøy ñöôïc thieát keá coù theå gaäp laïi raát goïn vaø tieän caát giaáu trong ngöôøi.

Khaåu suùng hình laéc chìa khoaù Ñaây laø loaïi vuõ khí sieâu nhoû voâ cuøng

lôïi haïi do caùc kyõ sö tình baùo Bulgaria cheá taïo. Noù coù khaû naêng baén ñöôïc 32 vieân ñaïn coù chöùa chaát ñoäc gaây cheát ngöôøi.

Bình thöôøng troâng khaåu suùng gioáng nhö moät chieác laéc chìa khoaù hình chöõ

nhaät voâ haïi, nhöng neáu baám moät nuùt nhoû treân ñoù noù coù theå khai hoaû hai noøng suùng bí maät beân trong.

Loaïi suùng naøy chæ coù kích thöôùc 2,5 x 7,5 cm neân

trong ñöôøng daây hoaït ñoäng. Loaïi vuõ khí töï saùt deã caát giaáu vaø

gaây cheát ngöôøi nhanh ñaõ ñöôïc trang bò cho nhieàu ñieäp vieân. Hoï luoân saün saøng cho vieäc söû duïng chuùng trong tröôøng hôïp cuoái cuøng khi khaû naêng thoaùt hieåm khoâng coøn.

Moät trong nhöõng caùch thöùc phoå bieán ñeå giaáu loaïi ñoäc toá cöïc maïnh coù theå gaây cheát ngöôøi trong voøng vaøi giaây laø chöùa trong vieân thuoác hình con nhoäng, oáng tieâm hay hoäp nhoû.

Vieân phi coâng laùi chieác maùy bay do thaùm U2 cuûa Myõ Francis Gary Powers töøng coù yù ñònh söû duïng loaïi vuõ khí töï saùt töông töï khi bò Lieân Xoâ baét giöõ nhöng khoâng thaønh. Cuoái cuøng, Powers ñaõ ñöôïc baûo toaøn maïng soáng vaø trôû veà Myõ qua moät cuoäc trao ñoåi ñieäp vieân noåi tieáng giöõa Lieân Xoâ vaø Myõ.

Suùng “ong chích” Stinger Suùng ong chích Stinger.

Stinger laø loaïi suùng mini do caùc kyõ sö tình baùo phöông Taây cheá taïo ra. Loaïi vuõ khí naøy coù khaû naêng baén ñöôïc 22 vieân ñaïn. Soá löôïng ñaïn khoâng nhoû

ñoù ñöôïc chöùa trong moät chieác hoäp gaén ôû phía sau noøng suùng laøm baèng loaïi nhöïa ñaëc bieät.

Suùng Stinger coù theå ñöôïc thieát keá theo hình daùng gioáng nhö moät saûn

phaåm trang ñieåm cuûa phuï nöõ hoaëc hình daùng ñoà vaät naøo ñoù coù kích thöôùc nhoû goïn neân raát deã caát giaáu.

Suùng hình thoûi son. Neáu tình baùo phöông Taây coù suùng

“ong chích” Stinger thì KGB cuõng coù loaïi suùng baén ñaïn 4,5 li coù hình daùng gioáng heät moät thoûi son.

Thieát bò naøy coù theå giaáu kín trong ngöôøi ñieäp vieân vaø deã daøng qua maët

khieán noù khoâng ñi ñöôïc xa. Ngoaøi hình thoûi son, KGB coøn cheá taïo caùc loaïi suùng khaùc hình ñeøn pin sieâu nhoû.

Suùng aùm saùt hình caây buùt. Loaïi vuõ khí giaûm thanh mini naøy

ñöôïc thieát keá ñeå coù theå gaäp trong moät tôø baùo vaø baén ra töø nôi caát giaáu ñoù. Boä

duïng ñöùng trong ñaùm ñoâng hoaëc caùch xa muïc tieâu moät ñoaïn.

Khaåu suùng giaûm thanh trong boä vuõ khí cuûa ñieäp vieân ñaøo nguõ Khokhlov.

Khi baén, suùng giaûm thanh chæ gaây moät tieáng ñoäng coøn “nhoû hôn tieáng buùng

ngoùn tay” Ñeå baûo ñaûm bí maät, loaïi suùng giaûm thanh cuõng trieät tieâu luoân caû aùnh löûa loeù leân tröôùc noøng suùng khi khai hoaû.

coù theå deã daøng giaáu trong ngöôøi vaø qua maët caùc nhaân vieân kieåm tra ôû saân bay.

Vì khaåu suùng hình laéc chìa khoaù coù kích côõ nhoû vaø noøng suùng ngaén neân khi baén thöôøng giaät raát maïnh, tieáng noå lôùn vaø khoâng ñöôïc chính xaùc laém. Noù ñöôïc caùc chuyeân gia coi laø söï löïa choïn cuoái cuøng cho ñieäp vieân khi khoâng coøn caùch naøo khaùc.

Cô quan caûnh saùt quoác teá Interpol cho bieát, keå töø khi keát thuùc Chieán tranh laïnh ñeán nay, loaïi vuõ khí hình laéc chìa khoaù ñaõ xuaát hieän treân thò tröôøng ngaàm vaø coù theå deã daøng mua ñöôïc ôû caùc nöôùc Nam AÂu vôùi giaù chöa ñaày 30 USD/chieác. Hieäp hoäi haøng khoâng lieân bang Myõ cuõng ñaõ leân tieáng caûnh baùo caùc saân bay cuûa hoï veà loaïi vuõ khí sieâu nhoû nhöng raát nguy hieåm naøy.

Vuõ khí töï saùt bí maät Trong thôøi kyø Chieán tranh laïnh, caùc

thieát bò thaåm tra, xeùt hoûi ñaõ ñaït tôùi söï tinh vi veà caû taâm sinh lyù vaø y hoïc. Maëc duø vaäy, vieäc ñieàu tra vaãn thaát baïi neáu caùc ñieäp vieân bò baét quyeát taâm tuaãn tieát baèng moät loaïi thieát bò töï saùt bí maät naøo ñoù. Nhö theá, cho duø caùc thieát bò thaåm tra coù hieän ñaïi ñeán ñaâu cuõng ñaønh phaûi boù tay.

Nhöõng ñieäp vieân hoaït ñoäng ngay trong loøng ñòch coù theå seõ phaûi töï choïn laáy caùi cheát ñeå traùnh ñeå loït thoâng tin toái quan troïng vaøo tay ñoái phöông, ñaûm baûo an toaøn cho caùc ñoàng nghieäp

nhöõng nhaân vieân kieåm tra. Khaåu suùng hình thoûi son seõ khai hoaû

khi ngöôøi söû duïng xoay moät phaàn tö chieác voøng ñaëc bieät treân ñoù ñeå kích noå.

Do kích côõ nhoû neân suùng hình thoûi son ñaõ haïn cheá taàm bay cuûa vieân ñaïn

theå ñoái phöông. KGB ñaõ thieát keá loaïi suùng giaûm

thanh hình caây buùt vôùi hai chöùc naêng: baén ñaïn thoâng thöôøng vaø baén khí ñoäc ngay töø thôøi Chieán tranh theá giôùi thöù hai. Loaïi chaát ñoäc thöôøng ñöôïc söû

duïng cho khaåu suùng treân laø ricin, moät daïng ñoäc toá cöïc maïnh ñöôïc chieát xuaát töø con haûi li coù theå laøm cheát ngöôøi baèng chöa ñaày 40 microgram.

giaûm thanh cuûa khaåu suùng naøy phaùt huy taùc duïng cao khi noù khai hoaû trong ñieàu kieän ñaõ eùp saùt vaøo cô

Moät ñieàu ñaëc bieät laø loaïi ñoäc toá naøy cuõng raát khoù phaùt hieän trong maùu cuûa naïn nhaân, giuùp ñieäp vieân baûo toaøn voû boïc khi ñieäp vuï hoaøn thaønh.

66 67

khoâng phaûi do ñau khoå hay vui söôùng, ta ñaõ töøng thaáy mình tan ñi.

Vaø ta nghó, trong coõi voâ cuøng naøy, gì laø thaät? Thôøi gian ö? Moät phuùt giaây so vôùi moät traêm naêm naøo coù khaùc gì? Ta ñang soáng ñaây, hay töøng teá baøo ñang cheát. Ta ngaøy mai khoâng phaûi ta hoâm nay. ÔÛ beân nhau, giaây phuùt naøy, cho ñeán moät vaïn naêm sau cuõng coù gì khaùc bieät?

Ngöôøi ta, vì yeâu thöông quaù nhieàu vôùi ñôøi, vôùi ngöôøi maø öôùc muoán quaù nhieàu, nhöng coù bao giôø ngöøng laïi ñöôïc trong cuoäc ñuoåi baét vôùi chính caùi boùng cuûa mình. Ra khoûi aùm aûnh cuûa chia ly, ruõ boû söùc naëng cuûa thôøi gian, queân ñi thaân phaän cuûa kieáp ngöôøi, duø chuùng ta coù laø nhöõng con chim nguû trong gioù baõo, vaãn coù theå ngaû vaøo nhau ñeå tìm moät phuùt giaây tónh taïi.

Ñi qua raát nhieàu con ñöôøng, ñöôïc nhieàu vaø maát cuõng nhieàu, cuoái cuøng, ta daønh taëng cho nhau chæ moät lôøi chuùc “Bình yeân”.

Moät ngöôøi baïn hoûi “Taïi sao ñang ñoä tuoåi 20 maø chuùng ta ai cuõng meät moûi ñeán theá?” Chuùng ta böôùc vaøo ñôøi moät thôøi gian khoâng theå goïi laø môùi nhöng cuõng quaù ngaén vôùi chieàu daøi moät kieáp. Chuùng ta ai cuõng töï ñaët cho mình moät muïc ñích, coá gaéng thu xeáp cuoäc soáng, töông lai cuûa mình, cuûa gia ñình. Moãi ngöôøi moät con ñöôøng, moät mô öôùc khaùc nhau. Nhöng khi ñaõ böôùc ñi, chuùng ta ñeàu khoâng theå döøng laïi. Nhöõng ngaøy thaùng voâ tö xöa ñaõ xa roài.

Coù nhöõng luùc, chuùng ta ngô ngaùc döøng laïi treân con ñöôøng quen giöõa phoá phöôøng roäng lôùn, laïc trong chính loái ñi moøn moûi moãi ngaøy. Coù nhöõng luùc, coù ai ñoù muoán döøng laïi vaø ra ñi duø chæ laø moät cuoäc troán chaïy taïm thôøi - khoûi xoâ boà phoá thò. Coù nhöõng ngöôøi, vì öôùc voïng cuûa mình, traû giaù vaø ñaùnh ñoåi. Coù nhöõng ngöôøi, cöù ñi, ñi maõi, maø vaãn khoâng hieåu mình muoán gì...

Chuùng ta ñoåi thay, chuùng ta ñöôïc vaø maát. Coù nhöõng tình caûm quyù giaù voâ ngaàn ñaõ tan vôõ, coù nhöõng con ngöôøi ñaõ khoâng coøn gaëp laïi, coù nhöõng moái lieân heä khoâng theå haøn gaén. Moãi ngöôøi moät cuoäc ñôøi, haïnh phuùc hay baát haïnh ñeàu khoâng ai coù theå gaùnh vaùc, seû chia. Ñoâi laàn gaëp nhau vaø thoaùng giaät mình: Sao chuùng ta ai cuõng meät moûi ñeán theá?

Baïn keå veà nhöõng thaêng traàm, laëng leõ ngoài beân nhau trong quaùn vôùi aùnh neán vaøng noùi veà con ñöôøng ñaõ qua vaø saép ñeán. Thaáy cuoäc ñôøi quaû thaät quaù daøi. Khoâng ñuû cho moät caùi naém tay.

Ngaøy ñi quaù voäi nhöng ñeâm laïi quaù saâu. Ngoaùi nhìn laïi, chaúng bao giôø thaáy mình ñaõ ñuû.

Nhöõng con chim khoâng chaân, moät luùc naøo, coù theå cuøng nhau haùt leân cho mình moät khuùc bình yeân...

Lam Thieân

Bình yeân ñeå ñoaù hoa ra chaøo. Bình yeân ñeå traêng cao.Bình yeân ñeå soùng naâng niu bôø. Bình yeân khoâng ngôø...Loøng ta se seõ caàu kinh bình yeân. Döôøng nhö coù theå nghe ñöôïc tieáng

soùng voã döôùi maët bieån khôi traøn aùnh traêng thaâu. Baàu trôøi ñaõ töøng röïc saùng ñeán theá. Maët nöôùc ñaõ töøng coù nhöõng côn cuoàng noä döõ doäi ñeán theá. Traêng naøy ñaõ töøng troøn laïi khuyeát bao laàn. Bôø caùt naøy in daáu chaân cuûa muoân trieäu sinh linh bao nhieâu naêm thaùng. Taát caû, ñaõ chìm vaøo trong khoaûnh khaéc naøy, cuûa ñeâm voâ taän.

Caû loøng ngöôøi voán quaù nhieàu khaùt khao, bieát bao baõo toá.

Gioïng haùt Mai Khoâi an laønh, meàm, ngoït, “ñoâi khi ngoït hôn caû möùc caàn thieát”- nhö lôøi nhaïc só Quoác Baûo töøng nhaän xeùt. Qua gioïng ca trong vaét aáy, mieàn bình yeân tìm ñöôïc trong nhöõng ca töø ñeïp ñeõ nhö töøng chuoãi nöôùc ñang rôi xuoáng maùi hieân sau côn möa ñeâm.

Nhöõng nuoái tieác, nhôù thöông, hoài öùc gôïi veà khi con ngöôøi ñoái dieän vôùi boùng toái cuõng laëng leõ troâi ñi, maát huùt vaøo thinh khoâng loàng loäng. Nôi aáy, veät chaûy cuûa thôøi gian chæ ñeå laïi chuùt höông ngoït ñaéng vò möa taøn.

Nôi aáy, söï coâ ñôn coøn laïi cuõng khoâng coøn xa xoùt nöõa.

Bình yeân ñeå gioù ñöa em veà. Bình yeân ta chôø nghe,Chôø nghe tình voã leân tim mình; Chôø nghe tình lung linhBình yeân ñeå naéng soi moâi thôm. Bình yeân ta möøng...Möøng em ñaõ heát ñau thöông veà ñaây aám cuùngMöøng em

ñaõ bieát xoùt thöông tình yeâu. Nhö loaøi chim khoâng chaân, cöù bay

maõi, bay maõi khoâng theå döøng laïi ñöôïc, nhöõng khaùt khao naøy seõ ñöa ta ñeán ñaâu? Nhö loaøi chim khoâng chaân, ñi maõi maø khoâng theå tìm nôi ñeå trôû veà, neáu coù theå, haõy ñeå ta trôû thaønh nôi chôø em quay laïi. Bình yeân, nôi choán naøy.

Töï nghó, phaûi chaêng mieàn bình yeân aáy thaät ra vaãn coøn quaù xa xoâi? Xa ñeán möùc trôû thaønh moät khaùt voïng, baät leân thaønh caâu ru cho chính hoàn mình? Laëp ñi laëp laïi “bình yeân” nhö nguyeän caàu. Goïi maõi, goïi maõi em nhö lôøi yeâu thöông voâ voïng.

Möøng em ñaõ bieát xoùt thöông tình yeâu, maø vaãn chæ laø chôø ñôïi. Ñi qua ñau thöông ñeå trôû veà, maø vaãn coøn ñaây ñôn coâi. Tìm trong chính baõo gioâng loøng mình chuùt öôùc voïng tónh an naøy. Haïnh phuùc, duø chæ laø öôùc voïng, vaãn nhö moät ngoïn ñeøn soi saùng qua ñeâm thaâu.

Nhö töø bao la ta ra ñôøi, moät kieáp nöõa.Nhö töø trong nhau lôùn leân khoân leân, cuøng nhau.Nhö moät caâu haùt öùa ra töø tim.Taëng nhau nheù tieáng nghe hoàn nhieân,Ñeå queân heát khoù khaên chia lìa...Moät ngaøy ñaõ caïn ñau thöông. Moät

ngaøy bieát xoùt thöông vaø traân troïng. Moät ngaøy khoâng coøn chia ly. Ta ñaõ tìm kieám ñieàu gì trong nhöõng ngaøy quay cuoàng theo voøng xoaùy cuoäc ñôøi, theo voâ vaøn öôùc muoán vaø tham voïng? Ñieàu aáy, trong phuùt giaây naøy, ta ñaõ queân.

Vaø ta nhôù, coù leõ, töøng coù moät thôøi gian naøo ñoù, khi ta coøn laø caùt buïi troâi trong khoaûng khoâng bao la naøy, khi ta ñeán vôùi cuoäc ñôøi naøy cuøng tieáng khoùc

Töï nghó, phaûi chaêng mieàn bình yeân aáy thaät ra vaãn coøn quaù xa

xoâi? Xa ñeán möùc trôû thaønh moät khaùt voïng, baät leân thaønh caâu ru cho chính hoàn mình? Laëp ñi laëp laïi “bình yeân” nhö nguyeän caàu. Goïi maõi, goïi maõi em nhö lôøi yeâu thöông voâ voïng.

“Ñoù laø truyeàn thuyeát veà moät loaøi chim khoâng coù chaân. Noù cöù bay maõi bay maõi, khoâng ngöøng nghæ. Neáu meät, noù seõ nguû trong khi ñang bay. Noù seõ nguû trong gioù. Loaøi chim ñoù chæ döøng chaân moät laàn duy nhaát trong ñôøi... Luùc noù döøng chaân cuõng laø luùc noù cheát.” (Days of being wild Vöông Gia Veä)

Nhöõng ngöôøi coù taâm hoàn bò keàm haõm coù leõ seõ kieám tìm söï bình yeân trong nhöõng chuyeán ñi daøi. Hoï ñi maõi, ñi ñeán baát cöù ñaâu, khoâng theå döøng laïi ñöôïc. Khoâng coù nôi ñi, cuõng khoâng coù nôi ñeán. Voán dó, caùi ñích ñeán aáy ñaõ môø nhaït trong traùi tim hoï töï bao giôø.

Vôùi nhöõng ngöôøi ñaõ ñi quaù nhieàu, ñaõ traûi quaù nhieàu, ñaõ meät quaù nhieàu, “bình yeân” coù leõ laïi naèm trong söï tónh taïi, coâ tòch, bình laëng - söï bình yeân cuûa “moät ngoâi nhaø baõo döøng sau caùnh cöûa”.

Bình yeân ta vaøo ñeâm... Bình yeân ñeå soùng naâng niu bôø..

Coù leõ, “bình yeân” chính laø moät taâm hoàn ñaõ tìm ñöôïc söï bình an, tìm ñöôïc moät nôi choán nghæ ngôi. Cho mình vaø cho ngöôøi. Khoâng kieám tìm. Taïm queân ñi moät vaøi khao khaùt. Duø chæ laø ñoâi luùc thoaùng qua ngaén nguûi...

Bình yeân nhö moät lôøi kinh nguyeän caàu khe kheõ rung leân trong ñeâm...Bình yeân moät thoaùng cho tim meàm. Bình yeân ta vaøo ñeâm.

Hôn 30 baùc só, nha só Vieät & UÙc vaø caùc anh chò em xaõ hoäi seõ ñi Vieät Nam trong chuyeán coâng taùc moå cöôøm maét vaø uûy laïo traïi moà coâi vaøo ngaøy 5/11 ñeán 11/11/08 saép tôùi.

Nhö quyù baïn ñoïc ñaõ bieát Hoäi Töø Thieän Y Teá Xaõ Hoäi Vieät UÙc (Australian Vietnamese Health & Welfare Association) vôùi teân goïi taét laø HOPE-AVHWA, do Linh muïc Buøi Ñöùc Tieán, Thöôïng Toïa Thích Phöôùc Taán, cuøng caùc baùc só Traàn Thanh Nhôn, Nguyeãn Ngoïc Höông, Phan Myõ Dung, Leâ Kim Thö v.v.. thaønh laäp trong naêm roài nhaèm muïc ñích thöïc hieän caùc chuyeán cöùu trôï y teá vaø xaõ

hoäi cho ñoàng baøo ngheøo vuøng noâng thoân heûo laùnh ôû Vieät Nam.

Sau khi thaønh laäp, hoäi AVHWA ñaõ thöïc hieän chuyeán coâng taùc moå maét cöôøm ñaàu tieân vaøo thaùng 11 naêm ngoaùi (2007). Ñoaøn tham döï treân 30 baùc só, nha só, vaø caùc xaõ hoäi vieân Vieät & UÙc töø Melbourne ñaõ thöïc hieän 2 traïm moå maét cöôøm taïi huyeän huyeän Haûi Haäu Nam Ñònh vaø Di Linh Laâm Ñoàng, chöõa muø cöôøm ñem aùnh saùng trôû laïi cho hôn 900 ñoàng baøo, vaø gaàn 300 beänh nhaân ngheøo cuõng ñöôïc chöõa trò raêng mieãn phí taïi caùc nôi naøy.

Ngoaøi ra cuõng trong ñôït coâng taùc töø thieän y teá naêm roài ñoaøn HOPE

AVHWA coøn thaêm vieáng vaø uûy laïo cho moät soá traïi moà coâi vaø caùc beänh nhaân ôû laøng phong ôû Haûi Haäu vaø Di Linh...

Ñeå tieáp noái cho söï thaønh coâng toát ñeïp trong chuyeán coâng taùc Y Nha töø thieän naêm 2007, naêm nay ñoaøn HOPE VAHWA ñang chuaån bò leân ñöôøng cho chuyeán coâng taùc laàn thöù hai. Chuyeán ñi trong thaùng 11 naøy seõ ñöôïc caùc baùc só, nha só cuøng caùc giaùo sö baùc só UÙc & Vieät taïi Melbourne phoái hôïp vôùi caùc baùc só taïi beänh vieän maét Saøi Goøn, seõ thöïc hieän hai traïm moå maét cöôøm vaø chöõa trò raêng cho ñoàng baøo ngheøo taïi hai tænh Thanh Hoùa vaø Ñieän Bieân

Naêm nay chuyeán ñi cuûa ñoaøn y teá töø thieän xaõ hoäi Vieät UÙc cuõng seõ ñöôïc linh muïc Buøi Ñöùc Tieán tröïc tieáp höôùng daãn, cuøng söï saép xeáp ñieàu haønh chuyeân moân cuûa baùc só Nguyeãn Ngoïc Höông, vaø caùc Y Nha só khaùc trong ñoaøn.

Ñöôïc bieát trong ñeâm Chuû Nhaät 19/10 vöøa qua ñoaøn VAHWA vaø hoäi Hoäi Doanh Nhaân AÙ chaâu khu vöïc Richmond (Vic), tuaàn baùo Nhaân Quyeàn Melb., cuøng coäng ñoàng coâng giaùo thaùnh St. John, vaø ca ñoaøn Christ the King taïi Victoria... cuøng caùc ngheä só Khaùnh Buøi (haïng 7th giaûi Australian Idol) vaø hai ban tình ca UÙc & Vieät Nam... ñaõ toå chöùc moät buoåi daï tieäc taïi Richmond, Melb. Ñeå gaây quyõ hoã trôï theâm cho chuyeán ñi naøy. Buoåi tieäc vôùi söï tham döï treân 350 ngöôøi ñöôïc thaønh coâng toát ñeïp, toång keát sô khôûi hieän kim do caùc doanh nhaân vaø thaân höõu tham döï ñoùng goùp, soá tieàn ñaõ thu ñöôïc laø $20,050 UÙc kim.

Linh muïc Buøi Ñöùc Tieán, Thöôïng Toïa Thích Phöôùc Taán thay maët ñoaøn coâng taùc töø thieän AVHWA ngoû lôøi caûm ôn quyù vò maïnh thöôøng quaân, quyù vò haûo taâm ñaõ ñoùng goùp coâng söùc vaø hieän kim cho vieäc cöùu giuùp caùc beänh nhaân ngheøo taïi Vieät Nam trong chuyeán coâng taùc töø thieän naêm nay.

Taát moïi ñoùng goùp cuûa quyù vò haûo taâm töø xa xin göûi veà cho A.V.H.W.A (Australian Vietnamese Health & Welfare Association)

C/O qua Linh Muïc Buøi Ñöùc Tieán, 14 Bedford Road. Ringwood 3134. Moïi ñoùng goùp seõ ñöôïc AVHWA caáp bieân lai coù giaù trò boài hoaøn thueá (tax deductible)

Hoaëc coù theå chuyeån khoaûn voâ account cuûa AVHWA laø

Branch : ANZ Bank in Footscray BSB : 013-481 - Account number :

48769 5237. Account name : HOPE Austra-

lian-Vietnamese Health & Welfare Association.

Ngöôøi Melbourne töôøng thuaät

Hoäi töø thieän Y Teá – Xaõ Hoäi Vieät UÙc vaø chuyeán ñi moå maét cöôøm taïi Vieät Nam

Bieån Nha Trang Vieät Nam

68 69

Khi nhaän xeùt veà thuù söû duïng ngoïc ôû Trung Quoác, moät nhaø khaûo cöùu veà kim hoaøn ôû phöông Taây, tieán só

Alfred Doodan (Myõ) ñaõ vieát: Ngöôøi Trung Hoa cho raèng ngoïc laø vaät quyù, hoäi ñuû 5 ñöùc tính cô baûn cuûa con ngöôøi, goàm nhaân aùi, khieâm toán, duõng khí, coâng baèng vaø thoâng thaùi. Do ñoù vieäc hoï toân suøng noù laø ñieàu taát nhieân. Theo oâng, ñaïo ñöùc phöông Ñoâng naèm caû trong vieân ngoïc...

Ngaøy xöa, ngöôøi Trung Quoác xem ngoïc nhö moät “vaät thieâng”, vaät traân troïng, quyù giaù baäc nhaát. Chæ nhöõng nhaø quyeàn quyù môùi coù ñöôïc ngoïc trong nhaø vaø nhöõng baäc vua chuùa môùi ñöôïc quyeàn sôû höõu ngoïc vaø duøng ngoïc ñeå laøm bieåu töôïng quyeàn löïc, ñòa vò toái cao. Ví duï nhö ngoïc tyû, töùc con daáu rieâng cuûa caùc baäc hoaøng ñeá duøng ñeå ñoùng döôùi caùc chieáu chæ, vaên kieän. Hay nhö caùc ngoïc aán, ngoïc boäi mang tính ñaëc tröng maø caùc ñaïi thaàn, vöông töôùc thöôøng hay söû duïng ñeå laøm vaät gia baûo, vaät traán traïch cho rieâng mình. Chính vì theá neân coù thôøi ôû Trung Quoác,

daân thöôøng khoâng ñöôïc duøng baïch ngoïc laø cuûa rieâng, bôûi vì baïch ngoïc chæ ñeå duøng laøm ngoïc tyû, ngoïc boäi. Töø ñôøi Taàn cho tôùi ñôøi Toáng, leä naøy vaãn coøn ñöôïc giöõ.

Mieáng ngoïc mang hình chim phöôïng hoaøng ñaõ xuaát hieän caùch ñaây hôn 7..000 naêm.

vieân ngoïc ñaãm maùuKhoaûng 300 naêm tröôùc Coâng nguyeân, ôû nöôùc Sôû (Trung

Quoác), vaøo trieàu Leä Vöông, coù Bieän Hoøa laø moät thöôøng daân, laøm ngheà buoân baùn, may maén coù ñöôïc moät vieân ngoïc thoâ (ngoïc chöa ñöôïc trau chuoát), oâng ta bieát chaéc ñoù laø vieân ngoïc cöïc quyù, nghó raèng thay vì sôû höõu noù chi baèng ñen coáng noäp noù cho nhaø vua, aét toû roõ ñöôïc buïng daï trung thaønh cuûa mình, ñoàng thôøi cuõng yeân taâm vì trao ñöôïc vaät quyù cho ngöôøi xöùng ñaùng ñöôïc sôû höõu noù. OÂng tìm dòp daâng leân Leä Vöông. Nhaø vua nhìn thaáy vieân ngoïc thoâ thieån, coù yù xem thöôøng, beøn baûo moät tay thaùi giaùm maøi thöû xem thaät giaû. Teân thaùi giaùm ngu doát sôï raèng neáu Bieän Hoøa coù coâng daâng ngoïc, bieát ñaâu nhaø vua seõ suûng aùi oâng ta, laøm aûnh höôûng ñeán ñòa vò cuûa haén. Do vaäy, haén lieàn gieøm pha raèng ñoù laø vieân ngoïc giaû! Bieän hoøa bò gaùn toäi khi quaân, bò chaët maát moät chaân. Leä Vöông baêng haø, Vuõ Vöông noái ngoâi. Laàn naøy Bieän Hoøa vaãn nuoâi yù ñònh daâng vua vieân ngoïc. OÂng xin ñöôïc vaøo cung ñeå daâng leân vua vieân ngoïc thoâ tai aùc ñoù. Laàn naøy caøng khoâng may bôûi ngöôøi ñöôïc vua ra leänh thöû vieân ngoïc voán laø ngöôøi coù tö thuø vôùi oâng neân haén chöa thöû xong ñaõ voäi laéc ñaàu, cheâ ngoïc giaû. Keát quaû laø Bieän Hoøa bò chaët noát chaân coøn laïi! Quaù ñau ñôùn uaát haän, Bieän Hoøa beøn oâm laáy vieân ngoïc, lao ñaàu vaøo töôøng toan töï töû. Vuõ Vöông kòp ngaên laïi vaø sau ñoù ñích thaân xem xeùt vieân ngoïc. Cuoái cuøng oâng cuõng nhaän ra ñoù laø vieân ngoïc cöïc kyø quyù giaù. Nhaø vua hoái haän thì moïi söï ñaõ muoän. Bieän Hoøa ñaõ trôû thaønh ngöôøi taøn pheá, maùu cuûa oâng loang ñoû caû saân trieàu. Töø ñoù vieân ngoïc quyù naøy ñöôïc mang teân laø “ngoïc bích Bieän Hoøa” vieân ngoïc ñaãm maùu trong lòch söû Trung Hoa.

Coøn coù moät loaïi ngoïc raát kyø bí, chæ ôû Trung Quoác môùi coù. Ñoù laø nhöõng vieân ngoïc choân theo ngöôøi cheát, maø ngöôøi phöông Taây goïi laø Grave Jade (ngoïc döôùi moà). Theo nieàm tin cuûa ngöôøi Trung Hoa, ngoïc thaïch coù moät tính naêng sieâu phaøm: ñeå trò beänh, ñeå tröôøng sinh baát laõo, ñeå giöõ xaùc cheát maõi maõi nguyeân veïn, ñeå mang laïi phuùc laønh...

Moät trong nhöõng ngoâi moä coå ñöôïc khai quaät gaàn ñaây ôû mieàn trung Trung Quoác, ngöôøi ta tìm thaáy trong ñoù raát nhieàu baùu vaät, trong soá naøy thì ngoïc thaïch laø nhieàu hôn caû. Coù moät ñieàu heát söùc phi thöôøng maø khoa hoïc chöa chöùng minh ñöôïc laø nhöõng moä huyeät coù nhieàu ngoïc thaïch choân theo xaùc cheát thì laï luøng thay, nhöõng xaùc

cheát ñoù vaãn coøn nguyeân veïn, duø sau hôn 2.000 naêm, nhö tröôøng hôïp cuûa hoaøng töû Lieâu Thaân vaø vôï laø Toân Vaõn thuoäc trieàu Haùn, ñaõ ñöôïc choân ngoùt 2.000 naêm. Khi khai quaät, nhöõng ngöôøi chöùng kieán ñaõ voâ cuøng kinh ngaïc, bôûi caû hai xaùc cheát vaãn coøn nguyeân veïn, chaúng khaùc gì caùc xaùc öôùp trong caùc haàm moä cuûa ngöôøi Ai Caäp coå ñaïi. Ñieàu laï laø, caùc thi theå chaúng heà ñöôïc taåm öôùp baát cöù thöù gì, ngoaøi vieäc beân caïnh coù raát nhieàu vieân ngoïc! Sau khi

hoàng nhö nhuoäm vôùi maùu. Rieâng hoàng ngoïc, hoaøng ngoïc, lam ngoïc... thì maøu saéc cuõng coù saãm theâm, nhöng khi ñaët döôùi aùnh saùng maët trôøi hay aùnh saùng ñeøn, noù röïc leân moät thöù aùnh saùng lung linh kyø dò, nhö töø moät coõi u minh naøo ñoù. Ngöôøi ta noùi raèng, nhöõng vieân ngoïc ñoù ñaõ thaám maùu vaø tinh khí töø cô theå ngöôøi, hay ñuùng hôn laø thaám hoàn ngöôøi cheát. Do ñoù noù caøng trôû thaønh voâ giaù, cöïc kyø linh thieâng.

Töông truyeàn, nhôø coù khaû naêng kyø dieäu maø ngoïc thaïch ñem laïi, Töø Hy Thaùi haäu vaãn giöõ ñöôïc söï töôi treû, uy nghieâm khi saép qua ñôøi.

Ngoïc ñeå trò beänh vaø giöõ saéc ñeïp

Töông truyeàn, Thaùi haäu Töø Hy luùc coøn treû ñaõ coù caùi thuù meâ ngoïc vaø xem ngoïc nhö vaät baát ly thaân. Baø ñöôïc moät nhaø sö Laït ma bí maät chæ cho caùch duøng ngoïc ñeå giöõ gìn saéc ñeïp. Caùch ñoù raát ly kyø nhö sau: muoán cho laøn da maõi maõi töôi nhuaän, duø giaø maø vaãn khoâng coù neáp nhaên thì duøng ngoïc trai naáu nhöø, taùn nhuyeãn, pha vôùi söõa cuûa phuï nöõ coù con so roài thoa leân maët, leân da ôû baát cöù ñaâu moãi buoåi saùng toái nhö ngaøy nay phuï nöõ thoa kem döôõng da. Hoaït chaát ñaëc bieät ôû ngoïc trai seõ giuùp duy trì söï

nghieân cöùu kyõ, caùc nhaø khai quaät ñaõ cho raèng, chính ngoïc thaïch ñaõ giöõ ñöôïc söï nguyeân veïn cuûa xaùc cheát.

Moät ñieàu laï nöõa laø nhöõng vieân ngoïc choân theo döôùi moà aáy, sau moät thôøi gian daøi, khi ñaøo leân, chuùng seõ coù söï bieán ñoåi khaùc thöôøng: baïch ngoïc thì töø trong suoát ñaõ bieán sang maøu traéng ñuïc hôn vaø töø beân trong öûng leân nhöõng vaân maøu hoàng, gioáng nhö nhöõng sôïi chæ maùu. Caåm thaïch thì töø maøu xanh luïc bieán ñoåi saãm hôn, öûng

töôi treû. Ñieàu naøy ñaõ ñöôïc chöùng minh, Töø Hy sau naøy khi ñaõ treân 60 tuoåi nhöng nhan saéc vaãn coøn nhö ngöôøi ôû tuoåi thanh nieân. Töông truyeàn raèng luùc

qua ñôøi ôû tuoåi 70, nhan saéc cuûa baø vaãn coøn töôi taén! Ngöôøi

ta khaúng ñònh raèng, coù ñöôïc nhan saéc ñoù laø

nhôø vaøo tính naêng öu vieät cuûa ngoïc thaïch.

Nguyeân laø luùc naøo trong ngöôøi cuûa baø Töø Hy cuõng mang theo hai vieân baïch ngoïc thuoäc loaïi quyù hieám nhaát, chuùng coù kích côõ to baèng quaû tröùng. Chính caùc Laït ma ñaõ baûo ñaûm vôùi Thaùi haäu raèng, khi naøo baø coøn giöõ ñöôïc hai vieân baûo ngoïc ñoù trong ngöôøi

thì sinh löïc seõ luoân doài daøo, ngoïc

seõ ñaåy luøi ñöôïc moïi beänh taät... Ñuùng hay sai veà

truyeàn thuyeát treân, cho ñeán nay chöa ai chöùng

minh ñöôïc.. Nhöng roõ raøng laø ngöôøi ta vaãn cöù tin raèng ngoïc thaïch coù nhieàu khaû naêng kyø laï, huyeàn bí nhö nhöõng truyeàn thuyeát. Bôûi theá, cho maõi ñeán ngaøy nay, ngöôøi Trung Hoa vaãn toân suøng thöù baûo thaïch ñoù vaø hoï ñaõ ñem caùi thuù ñam meâ naøy truyeàn sang cho raát nhieàu ngöôøi treân theá gian!

Kim Chi

70 71

Gaàn ñaây, giôùi truyeàn thoâng trong nöôùc laïi ñöôïc dòp “soâi”

leân vôùi thoâng tin ngöôøi ñeïp Vuõ Thu Phöông vaø kieàu nöõ Lyù Nhaõ Kyø tham gia trong boä phim “Thöôïng Haûi” cuûa Hollywood vôùi caùc ngoâi sao lôùn. Thöïc chaát ñaây laø vieäc ñaùnh troáng thoåi keøn ñeå quaûng caùo cho teân tuoåi cuûa mình taïi noäi ñòa hay moät cuù “loït baãy” ngoaïn muïc maø chính ngöôøi trrong cuoäc cuõng khoâng heà hay bieát! Nhöõng con cöøu non töï chui ñaàu

vaøo baãy!Caùch ñaây nhieàu thaùng, haõng phim

Chaùnh Phöông trong nöôùc qua noã löïc thöông maïi saûn phaåm ñaàu tay cuûa mình - boä phim “Doøng maùu anh huøng” - ñaõ môøi ñöôïc Harvey Weinstein, moät teân tuoåi ñaùng kính neå cuûa Hollywood ñeán thaêm Vieät Nam cho bieát söï tình.

Harvey ñaõ cuøng vôùi ngöôøi anh em Bob Weinstein laøm raïng danh toaøn caàu haõng phim ñoäc laäp Miramax. Naêm 2005, hai oâng ñaõ taùch rieâng ra thaønh laäp The Weinstein Company, chuyeân saûn xuaát vaø phaùt haønh nhöõng boä phim ñoäc laäp vaø phim ôû ngoaøi nöôùc Myõ.

Haõng Chaùnh Phöông ñaõ toå chöùc moät party nhoû ñeå ñoùn chaøo Harvey, trong ñoù khaùch môøi Vieät Nam quy tuï haàu heát nhöõng ngöôøi ñeïp thaønh danh laãn voâ danh. Harvey xuaát hieän vôùi tö caùch moät oâng chuû böï cuûa Hollywood.

OÂng ñi moät voøng lòch thieäp chaøo hoûi vaø laøm quen vôùi haàu heát caùc quan khaùch. Harvey ñaëc bieät quan taâm vaø troø chuyeän khaù laâu vôùi nhieàu ngöôøi ñeïp coù maët taïi buoåi party, vôùi thieän yù seõ coäng taùc vôùi hoï trong nhöõng döï aùn ñang trieån khai taïi chaâu AÙ.

Tröôùc ñaây, Hollywood chaúng heà quan taâm ñeán Vieät Nam, nhöng giôø thì moïi vieäc ñaõ khaùc. Vieät Nam baét

stein quan taâm vaø ñeán Vieät Nam chæ laø chuyeän xa vôøi, nhöng giôø laø chuyeän ñöông nhieân.

Ñoäng thaùi khoân ngoan maø nhöõng oâng chuû “caùo giaø” thöôøng laøm, khi ñeán moät thò tröôøng môùi laø laáy loøng ngöôøi baûn xöù. Trong khi chöa thöïc hieän moät phim naøo taïi Vieät Nam, thì vieäc loâi keùo nhöõng göông maët coù teân tuoåi ngöôøi baûn xöù vaøo caùc döï aùn phim maø hoï ñang tính tôùi laø moät chieán löôïc marketing kheùo leùo.

Vieäc Vuõ Thu Phöông vaø Lyù Nhaõ Kyø ñöôïc môøi tham gia phim “Thöôïng Haûi” laø chuyeän raát nhoû vaø raát bình thöôøng, nhö moät ñoäng thaùi chaøo hoûi xaõ giao cuûa Harvey Weinstein vôùi thò tröôøng Vieät Nam.

Seõ chæ laø bình thöôøng, neáu khoâng xaûy ra söï vieäc hai dieãn vieân naøy boãng döng laøm aàm ó chuyeän ñöôïc môøi tham gia “Thöôïng Haûi”, nhö moät chieán dòch ñeå laøm publicity (quaûng caùo) cho teân tuoåi cuûa mình moät caùch hoaønh traùng. Thaäm chí “kieàu nöõ” Lyù Nhaõ Kyø coøn toå chöùc moät cuoäc hoïp baùo, ñeå toång keát nhöõng thaønh töïu ngheä thuaät cuûa mình nhöõng naêm qua, nhöng trong ñoù muoán nhaán maïnh coâ ñoùng phim “Thöôïng Haûi” laø troïng taâm.

(http://teen.sao.vn/f@rum/dien-anh/5827-ly-nha-ky-sanh-vai-chau-nhuan-phat.html)

Thôøi ñaïi buøng noå thoâng tin thaät ñaùng sôï! Caùc baùo vaø taïp chí Vieät Nam “ñoùi” thoâng tin thi nhau khai thaùc caáp taäp “söï kieän” naøy, maø ñænh ñieåm laø nhöõng taám hình “cöïc noùng soát” maø Vuõ Thu Phöông Lyù Nhaõ Kyø chuïp chung vôùi Cuûng Lôïi vaø John Cusack. Coøn nhöõng ngöôøi ñaõ

quaù quen vôùi nhöõng chuyeän giaät gaân kieåu naøy thì bình thaûn baûo raèng: “Cöù thuûng thaúng, theá naøo vaøi hoâm nöõa khi phim ñöôïc coâng chieáu thì söï thaät cuõng seõ ñöôïc (hay bò) phôi baøy!”.

Thaät ra kieåm chöùng vieäc naøy cuõng ñaâu coù khoù gì. Caàn gì ñôïi ñeán “vaøi böõa” hay chôø phim chieáu. Chæ caàn boû vaøi chuïc phuùt ñeå “löôùt web” thì ñaõ... hôõi ôi em khoâng bieát bôi ôû giöõa bieån roài! Bôûi löôùt tôùi löôùt lui muoán “ñui then ñen thui” con chuoät (computer) tìm ñeán “môø maét” luoân trong caùc trang web ñieän aûnh veà boä phim naøy cuõng khoâng thaáy hai caùi teân “ñình ñaùm” Vuõ Thu Phöông vaø Lyù Nhaõ Kyø cuûa nhaø mình naèm ñaâu trong danh saùch dieãn vieân cuûa boä phim.

Moïi chuyeän caøng “vui” hôn khi moät vaøi tôø baùo laù caûi cuûa Hong Kong ñaõ ñöa chuyeän hai coâ dieãn vieân xinh ñeïp cuûa Vieät Nam “ñöôïc” ñoùng vai... “quaàn chuùng” (Extras) trong phim “Thöôïng Haûi” - nhöng laïi daùm “taùo tôïn” tung tin ôû queâ nhaø cuûa hai coâ laø ñöôïc thuû vai quan troïng beân caïnh Cuûng Lôïi, Chaâu Nhuaän Phaùt, John Cusack – Caâu chuyeän naøy ñaõ thaønh muïc chuyeän phieám vui cöôøi cuûa baùo Taøu!

Taát nhieân gaëng hoûi hai ngöôøi ñeïp naøy thì hoï khaêng khaêng giöõ bí maät - trong khi chaúng coù gì laø bí maät caû! Vai dieãn teân gì, thôøi gian quay bao laâu, coù lôøi thoaïi khoâng, dieãn caûnh gì... caû thieân haï ñeàu ñaõ ñoaùn ñöôïc, nhöng chaúng coâ naøo chòu heù moâi noùi thaät maø cöù maäp môø nhö vaäy!

Coù moät ñieàu quan troïng maø khoâng nhieàu ngöôøi bieát. Baát cöù moät phim

naøo cuûa nöôùc ngoaøi, caùc dieãn vieân (vai chính, thöù chính, vai phuï... thaäm chí chæ moät vaøi caâu thoaïi) ñeàu phaûi kyù nhöõng ñieàu khoaûn baûo maät raát gaét gao, keå caû thoâng tin laãn hình aûnh lieân quan ñeán boä phim.

Coøn tröôøng hôïp loan tin aàm ó cuûa Vuõ Thu Phöông vaø Lyù Nhaõ Kyø, duø coù laø voâ tình, nhöng thöïc chaát cuõng naèm trong döï tính cuûa caùc nhaø saûn xuaát “caùo giaø”. Vôùi nhöõng vai quaàn chuùng voâ thöôûng voâ phaït nhö vaäy, hoï chaúng raøng buoäc gì caû. Caøng laøm aàm ó ôû nöôùc naøo, boä phim seõ caøng coù lôïi khi ñöôïc phaùt haønh taïi nöôùc ñoù!

Vaø thöïc chaát, ñaõ dieãn ra ñuùng nhö vaäy! Haøng chuïc tôø baùo in vaø baùo ma-ïng cuûa Vieät Nam ñua nhau khai thaùc “söï kieän” naøy vôùi maät ñoä daøy ñaëc. Nhöõng caùi teân nhö phim “Thöôïng Haûi”, haõng phim Weinstein, teân caùc dieãn vieân chính cuûa phim... nghieãm nhieân ñöôïc baùo chí trong nöôùc quaûng caùo moät caùch “nhang khoùi” (chuøa) moät caùch khoâng coâng voâ toäi vaï! Kyõ ngheä marketting cuûa Hollywood hôn ngöôøi laø ôû choã ñoù!

Chaéc baïn ñoïc seõ thaéc maéc, vaäy nhöõng taám aûnh chuïp chung vôùi caùc ngoâi sao raønh raønh ra ñoù laø nhö theá naøo? Xin thöa, nhöõng ai ñaõ töøng ñi ñoùng vai “quaàn chuùng” cho phim trong nöôùc hay nöôùc ngoaøi chaúng laï gì chuyeän naøy, bôûi hình chuïp chung kieåu ñoù muoán... haøng ñoáng cuõng coù! Tranh thuû giöõa caûnh quay, giôø giaûi lao, hay luùc ñi aên,... vieäc tieáp caän ñeå xin chuïp hình chung vôùi caùc ngoâi sao khoâng khoù laém, nhaát laø moät “quaàn chuùng” xinh ñeïp côõ Vuõ Thu Phöông hay Lyù Nhaõ Kyø thì ai nôõ töø choái!

Khoâng neân baùn reû uy tín caù nhaân cuûa mình!

Coù nhieàu ngöôøi ñaõ raát ngaïc nhieân khi hai ngöôøi ñeïp Vuõ Thu Phöông vaø Lyù Nhaõ Kyø sao laïi ñi nhaän moät vai... “sô döøa cuøi baép” nhö vaäy! Cho duø coù nhaân danh laø “vinh döï” hay “hoïc hoûi” gì gì ñi chaêng nöõa, thì cuõng khoâng neân haï thaáp nhöõng noã löïc ngheä thuaät maø caû hai ñaõ raát coá gaéng ñeå ñaït ñöôïc trong loøng khaùn giaû cuûa hoï nhö ngaøy hoâm nay.

Hai ngöôøi ñeïp seõ nghó gì khi boä phim ñöôïc coâng chieáu. Ñaõ tuyeân boá ñoùng vai quan troïng beân caïnh Cuûng Lôïi Chaâu Nhuaän Phaùt, John Cusack... maø chæ “bay veøo maát huùt” qua maøn aûnh kieåu “ngheïn ngaøo khoâng noùi moät caâu” thì nhöõng ngöôøi yeâu meán hoï seõ thaát voïng bieát chöøng naøo!

ÔÛ moät nöôùc maø ñieän aûnh coøn “naèm döôùi choã truõng” nhö ôû Vieät Nam, khao khaùt ñöôïc goùp maët trong moät boä phim ôû haûi ngoaïi, quy tuï nhieàu ngoâi sao noåi tieáng theá giôùi laø moät mô öôùc chính ñaùng. Nhöng coù nhaát thieát vai gì cuõng nhaän maø queân maát choã ñöùng hieän giôø cuûa mình ôû ñaâu trong loøng khaùn giaû

cuûa mình, lieäu coù ñaùng khoâng? Coøn nhôù caùch ñaây khoâng laâu moät

caâu chuyeän cuõng trong giôùi ñieän aûnh Vieät Nam, leõ ra phaûi laøm cho hai coâ Vuõ Thu Phöông vaø Lyù Nhaõ Kyø neân suy gaãm!

Hoài boä phim “Ngöôøi Myõ traàm laëng” khi ñöôïc khôûi maùy quay phaàn ngoaïi caûnh ôû Vieät Nam, ñaïo dieãn Ñaëng Nhaät Minh ñöôïc môøi vaøo nhoùm ñaïo dieãn thöù hai - chuyeân traùch nhöõng caûnh nhoû cuûa caùc dieãn vieân phuï Vieät Nam (tröø Haûi Yeán, Mai Hoa, Quang Haûi).

Luùc aáy ñaïo dieãn Phillip Noyce muoán theâm vaøo moät caûnh nhoû, ñeå noùi roõ hôn veà xuaát thaân cuûa nhaân vaät Phöôïng. Trong caûnh naøy, oâng döïng theâm moät nhaân vaät laø meï cuûa Phöôïng. Ngöôøi phuï traùch casting (tuyeån choïn dieãn vieân cho vai) luùc aáy ñaõ giôùi thieäu raát nhieàu öùng vieân, nhöng ñaïo dieãn Ñaëng Nhaät Minh ñeàu töø choái.

Thaät baát ngôø khi dieãn vieân maø ñaïo dieãn Ñaëng Nhaät Minh nhaém cho vai naøy laïi laø Traø Giang moät töôïng ñaøi thaät söï cuûa ñieän aûnh Vieät Nam. Baát chaáp moïi lôøi goùp yù cuûa caùc coäng söï, ñaïi yù laø coâ Traø Giang ñaõ lui veà ôû aån vaø vai

naøy do moät ngöôøi khaùc ñoùng, nhöng khi phim ra raïp, toaøn boä caûnh naøy ñaõ bò caét! Cuõng may neáu coâ Traø Giang nghe lôøi “chuù Minh” ñeå nhaän vai thì quaû thaät bò eâ maët khi baùo chí trong nöôùc laïi raàm roä ñaïi ñeå nhö “moät teân tuoåi lôùn cuûa ñieän aûnh VN ñoùng vai lôùn vôùi ñieän aûnh quoác teá v.v... “ nhöng ñeán khi phim chieáu thì chaúng thaáy “teân tuoåi lôùn” cuûa mình ñaâu duø chæ laø moät giaây xeït qua nhanh nhö sao xeït.

Thöïc ra trong ngheä thuaät chaúng coù vai naøo nhoû caû, nhöng ñoái vôùi caùc ngheä só teân tuoåi, hoï chaáp nhaän nhöõng loaïi vai voâ thöôûng voâ phaït nhö vaäy chæ vì hai lyù do: Tieàn thuø lao cao hay moái quan heä thaân tình vôùi ñaïo dieãn hoaëc nhaø saûn xuaát. Ngoaøi ra hoï seõ khoâng nhaän vì baát cöù lyù do naøo khaùc.

Teân lôùn nhaän vai nhoûKhi ñaïo dieãn Vieät kieàu Phaùp Traàn

Anh Huøng laøm phim ôû Vieät Nam, anh cuõng hay coù thoùi quen môøi nhöõng teân tuoåi noåi tieáng trong nöôùc tham gia vaøo nhöõng vai nhoû. Phaàn lôùn caùc ngheä só ñeàu ñoàng yù tham gia, vì quyù meán hoaëc muoán laøm vieäc cuøng anh. Beân caïnh ñoù, Traàn Anh Huøng cuõng buoäc caùc nhaø

naøy quaù nhoû, chaúng ñaùng ñeå môøi coâ tham gia... Vaø cuõng coù leõ ñeå “taïo aán töôïng” vôùi Phillip Noyce, ñaïo dieãn Ñaëng Nhaät Minh vaãn nhaát quyeát yeâu caàu boä phaän casting Vieät Nam phaûi môøi cho baèng ñöôïc coâ Traø Giang vôùi lôøi quaû quyeát: “Cöù noùi chuù Minh traân troïng môøi, coâ aáy seõ nhaän lôøi!”.

Ñuùng nhö döï ñoaùn cuûa boä phaän casting Vieät Nam, Ngheä só Traø Giang nhaát quyeát töø choái. Do lôøi môøi cuûa ñaïo dieãn Ñaëng Nhaät Minh, neân coâ Traø Giang phaûi tìm moïi caùch ñeå thoaùi thaùc thaät kheùo, ñaïi yù: “Coâ göûi lôøi caùm ôn ñeán thieän yù cuûa chuù Minh. Vai naøy môøi ai ñoùng chaû ñöôïc, chöù ñaâu nhaát thieát phaûi môøi coâ!” - Coù theå xem ñaây nhö moät lôøi traùch kheùo! Cuoái cuøng, vai

saûn xuaát phaûi traû thuø lao khaù haäu hó cho caùc ngheä só lôùn thuû vai nhoû, nhö laø moät söï ñeàn buø thoûa ñaùng.

Coù nhieàu caùch ñeå ñöôïc noåi tieáng, cuõng chaúng ai caám mình nhaän nhöõng vai nhö vaäy. Nhöng laøm Publicity (quaûng caùo) aàm ó khoâng ñuùng vôùi baûn chaát cuûa söï vieäc, khoâng phaûi laø caùch cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ thaønh danh. Söï khaùc bieät cuûa ñaúng caáp, cuûa trình ñoä, cuûa teân tuoåi laø ôû choã ñoù. “Mua danh ba vaïn, baùn danh moät giôø”, ranh giôùi ñoù thaät mong manh, nhöng khoâng phaûi ai cuõng ñuû baûn lónh ñeå nhaän thöùc ñöôïc ñieàu aáy!

ñaàu rôi vaøo taàm ngaém cuûa hoï - moät thò tröôøng ñaày tieàm naêng phaùt trieån vôùi hôn 80 trieäu daân, caùc cuïm raïp hieän ñaïi ñang moïc leân aøo aït, ngöôøi Vieät Nam coù truyeàn thoáng yeâu thích phim aûnh töø xöa maø... Neáu caùch ñaây vaøi naêm, vieäc mong muoán ñöôïc nhöõng oâng chuû böï cuûa Hollywood nhö Harvey Wein-

chuïp hình vôùi sao ngoaïi

Lyù Nhaõ Kyø hoïp baùo ñình ñaùm vôùi vai dieãn trong phim Shanghai

Moäc Laâm

72 73

Coøn nhôù treân taïp chí Cosmo-politan, ngöôøi ta baûo “cook-

ing is sexy” - naáu aên cuõng thaät gôïi tình! Nhöõng ngöôøi ñaøn baø ñöôïc maëc nhieân giao phoù caùi coâng taùc chaêm soùc daï daøy cuûa gia ñình, caàn phaûi nghó gì veà caùc moùn aên vaø vieäc naáu nöôùng nhæ? Ngaøy caøng “soát ruoät” muoán ñöôïc baét tay vaøo caùi coâng vieäc aáy, vaäy maø toâi vaãn chöa coù côù ñeå böôùc vaøo hoân nhaân.

Caùi côùNhieàu ngöôøi ñaøn oâng daïi doät ñeán

möùc, chæ vì caùi maù luùm ñoàng tieàn maø cöôùi nguyeân caû moät coâ gaùi. (Stephen Leacock)

Hoâm nay toâi mua moät tuùi gia vò to nhaát, vì ngöôøi ta gaén keøm vaøo ñoù moät quaø taëng raát xinh xaén. Ñoù laø chieác ñóa

Buoåi toái, vöøa raéc gia vò vaøo moùn thòt boø xaøo naám rôm, toâi vöøa nghó ñeán nhöõng ngöôøi quen ñaõ keát hoân vì moät hoaëc nhieàu lyù do nhö sau: tuoåi taùc, danh döï, tieàn baïc, ñòa vò ... vaø caû chæ ñeå ñaùp öùng nhu caàu sinh lyù nöõa. Moïi lyù do ñeàu coù theå trôû thaønh moät caùi côù ñeå hoï toå chöùc ñaùm cöôùi vaø baét ñaàu soáng ñôøi vôï choàng.

Trong “Cuoán theo chieàu gioù”, naøng Scarlett O’Hara ba laàn laáy choàng: laàn thöù nhaát vì danh döï, laàn thöù hai vì tieàn, laàn thöù ba vì moät caùi hoân cuoàng nhieät. Chính baûn thaân toâi, nhieàu khi chæ vì thaáy mình “ñeán tuoåi” cuõng soát saéng baøn chuyeän xa xoâi vôùi moät ngöôøi, ñoâi luùc muoán tieán thaân ñeán noãi cuõng tính keá laøm “phu nhaân”. Nhöõng phuùt baên khoaên trong nhu caàu sinh lyù cuûa moät

toâi caûm giaùc anh laø ngöôøi choàng lyù töôûng: moät ngöôøi ñaøn oâng phong ñoä, lòch thieäp, vui tính, luoân dòu daøng vôùi phuï nöõ, sinh lyù toát vaø ñang saün saøng laøm ñaùm cöôùi. Chuùng toâi nhanh choùng quaán quyùt vôùi nhau, anh noùi raèng toâi haõy sinh cho anh moät ñöùa con.

Neáu luùc toâi ñeå cho “dính” baàu laø caùi côù hay nhaát ñeå quyeát ñònh cöôùi nhau, vì chæ sau hôn moät thaùng quen bieát thì chaúng ai daùm noùi chaéc mình coù yeâu, mình coù muoán chung soáng hay khoâng. Toâi, khi ñoù, cuõng thaáy “ñoùi” choàng con ra troø. Nhöng toâi laïi boû ñi, ñeán soáng ôû moät thaønh phoá khaùc, roài suoát haøng thaùng trôøi cöù tieác huøi huïi “ngöôøi choàng lyù töôûng” aáy ñaùng leõ seõ laø cuûa mình. Toâi töï traùch mình ñaõ töø boû moät cô hoäi böôùc vaøo hoân nhaân vôùi moät “hình töôïng” hoaøn haûo nhö theá. Taïi sao toâi cöù phaûi ñi tìm moät caùi côù gì ñoù thuyeát phuïc hôn? Coù theå vì söï coâ ñôn hoaëc quaù chaùn ngaùn moùn ñoäc thaân, ngöôøi ta thaáy caàn phaûi aên moùn hoân nhaân. Ngöôøi ta nhaát ñònh muoán aên caùi moùn maø nhieàu ngöôøi xuyùt xoa khen ngôïi vaø theøm muoán. Quan troïng hôn, hoï vaãn luoân nghó mình naáu ñöôïc moùn ñoù.

Moät naêm, sau laàn cuoái cuøng gaëp nhau tröôùc khi toâi boû ñi, anh xuaát hieän trôû laïi tröôùc maét toâi vaø tình töù vôùi toâi, nhö theå chuyeän anh baây giôø ñaõ cöôùi vôï nöûa naêm qua, vaø vôï anh ñang mang baàu baûy thaùng chæ laø chuyeän bòa. Toâi coá gaéng chöùng toû mình ñaõ bieát roõ chuyeän anh laäp gia ñình roài. Anh cuõng khoâng daáu, nhöng vaãn aâu yeám toâi nhö xöa. Anh saün saøng bieán toâi thaønh coâ boà beù nhoû. Vôùi vôï anh, toâi khoâng bieát coâ aáy coù coi ñoù laø söï phaûn boäi khoâng.

Coøn vôùi toâi, toâi caûm thaáy bò xuùc phaïm, anh chæ ñeán vôùi toâi nhö moät choã “giaûi toûa” trong nhöõng ngaøy vôï buïng to. Chuyeän naøy vöôït quaù söùc töôûng töôïng cuûa toâi. Ñaäp tan caùi töôïng ñaøi “ngöôøi choàng lyù töôûng” trong loøng toâi. Toâi vöøa buoàn baõ thaát voïng, vöøa möøng vui cho mình ñaõ khoâng daïi doät cöôùi nguyeân caû moät moùn aên toài nhö anh. Nhöõng thöù “lyù töôûng” ngaøy xöa toâi nhìn thaáy ôû anh, nhöõng thöù ñaõ coù theå trôû thaønh moät caùi côù ñeå toâi laáy choàng, giôø chaúng coøn nghóa lyù gì nöõa.

Toâi töï hoûi mình, caùi côù naøo laø toát nhaát cho toâi?

Moùn aênCoù nhöõng moùn maø neáu khoâng ñöôïc

aên ít nhaát moät laàn thì ta seõ luoân caûm thaáy thaät... aùy naùy, khoâng yeân.

Theo thoùi quen, toâi môû tivi leân roài ngoài vaøo baøn aên. ÔÛ Vieät Nam, ngöôøi ta öa xem tivi trong khi duøng böõa. Vaû laïi toâi cuõng chaúng coù ai ñeå troø chuyeän. Luùc naáu nöôùng coù theå nghó ñeán moïi thöù maø mình coù trong beáp, nhöng khi naáu xong vaø ngoài aên, quaû laø khoù dieãn taû caûm giaùc khoâng coù tieáng ngöôøi xung

quanh mình.Trong suy nghó cuûa toâi, hoân nhaân

ñích thöïc laø moät moùn aên ngon do hai ngöôøi cuøng naáu vaø cuøng aên. Haïnh phuùc taêng daàn khi nghe tieáng nöôùc soâi uøng uïc hay chaûo raùn xeøo xeøo, thaáy muøi thôm ngaøo ngaït, nöôùc boït öùa ra, roài neám mieáng ñaàu tieân vaø ruøng mình sung söôùng. Nhìn thaáy nhau ngon mieäng, no buïng nöõa, sau ngaàn aáy coâng phu naáu nöôùng, coøn gì haû heâ vaø vui veû hôn!

Cha meï toâi chính thöùc ly hoân khi naøo, toâi khoâng roõ, nhöng toâi nhôù laø luùc hoï khoâng chung soáng nöõa thì toâi ñaõ nhaän thöùc ñöôïc söï haáp daãn cuûa moät moùn aên - moùn aên maø moïi ngöôøi phaûi töï naáu neáu thaáy theøm. Coù theå vì söï coâ ñôn hoaëc quaù chaùn ngaùn moùn ñoäc thaân, hoï thaáy caàn phaûi aên moùn hoân nhaân, hoï nhaát ñònh muoán aên caùi moùn maø nhieàu ngöôøi xuyùt xoa khen ngôïi vaø theøm muoán.

Quan troïng hôn, hoï vaãn luoân nghó mình naáu ñöôïc moùn ñoù. Toâi thaáy ôû hoï, ly dò vaø taùi hoân cuõng gioáng nhö noã löïc chöùng toû khaû naêng cuûa mình sau thaát baïi cuûa vieäc naáu moùn hoân nhaân ñaàu tieân, hoøa vaøo ñoù laø caùi khaùt khao ñöôïc neám haïnh phuùc treân thaønh phaåm cuoái cuøng.

Naáu aênHaønh laøm cho ngöôøi ta khoùc, nhöng

roõ raøng laø chöa coù ai saùng cheá ra ñöôïc loaïi rau cuû laøm cho ngöôøi ta cöôøi. (Will Rogers)

Naám rôm thaät thôm ngon, noù ñaõ huùt caùi ngoït töø thòt boø vaø gia vò, noù öôùt meàm khi quyeän daàu aên... toâi thöôûng thöùc nhöõng mieáng ñaàu tieân töø thaønh phaåm vöøa laøm xong. Gaép moät mieáng haønh taây, cuõng meàm vaø thôm ngon, toâi nhôù ñeán luùc mình baét ñaàu chuaån bò vaät lieäu laøm moùn xaøo naøy. Maét cay xeø khi thaùi haønh, toâi ñaõ caûm thaáy theá naøo nhæ? Giaù maø coù... moät ai ñoù laáy khaên giaáy cho mình chaám nöôùc maét öùa ra, moät ai ñoù tình nguyeän thaùi haønh thay mình, hoaëc moät loaïi haønh gaây cöôøi!

Baây giôø thì maét ñaõ heát cay, caùi noùng nöïc khi laøm beáp cuõng khoâng coøn nöõa. Toâi raát haøi loøng thöôûng thöùc moùn aên hoâm nay, moät phaàn vì noù vöøa mieäng, moät phaàn vì toâi thao taùc nhanh goïn hôn xöa raát nhieàu. Töï naáu ñöôïc caùi thuù vò laø ngaøy caøng thaáy thaân quen vôùi moùn ñoù, sung söôùng vaø töï haøo goïi laø “moùn tuû”, moùn maø mình thích aên vaø mình töï naáu ñöôïc. Ñaëc bieät, thích aên kieåu gì thì töï cheá bieán, töï naáu, töï aên. Ñoâi khi coù theå töï yù thay ñoåi gia giaûm moät chuùt ñeå... xem sao roài ñuùc ruùt kinh nghieäm hoaëc laø thay ñoåi, hoaëc laø trôû veà “nhö xöa”. Moùn thòt boø xaøo naám naøy ñaõ töøng ñöôïc toâi bieán thaønh naám xaøo thòt boø.

Khaùc vôùi vieäc ñi aên nhaø haøng, moùn luùc naøo cuõng phaûi coù tieâu chuaån chaát löôïng, maø khoâng chuaån thì mình raát böïc boäi, vì mình traû tieàn ñeå ñöôïc aên

thuûy tinh tuyeät ñeïp, khoâng keùm gì moät moùn ñoà pha leâ. Nhöng taát nhieân toâi khoâng mua gia vò khi maø toâi khoâng caàn noù. Noù laø moät thöù gia vò ñôn giaûn, nhanh goïn, taïo neân muøi vò ñaäm ñaø cho nhöõng moùn canh vaø xaøo maø toâi thöôøng töï laøm cho mình.

Nhöõng moùn aên ñoù seõ ñöôïc doïn ra treân nhöõng chieác ñóa söù maø toâi thöøa höôûng töø meï vaø baø mình. Coøn chieác ñóa thuûy tinh xinh ñeïp naøy, toâi duøng noù ñeå baøy moùn traùi caây traùng mieäng. Toâi vui veû nghó ñeán ñieàu ñoù, luùc ñöùng ôû quaày tính tieàn cuûa sieâu thò.

cô theå tröôûng thaønh, toâi cuõng töøng nghó phöông aùn cöôùi... böøa moät taám choàng ñeå maø laøm vôï, laøm me cho xongï.

Coù ñieàu laø, cho duø luoân nghó ñeán hoân nhaân nhö moät moùn aên haáp daãn vöøa ngon vöøa ñeïp, toâi vaãn khoâng theå coi keát hoân deã nhö mua moät tuùi gia vò hay baát cöù loaïi thöïc phaåm naøo khi trong tuùi coù ñuû tieàn. Keå caû ñöôïc höùa heïn moät moùn quaø taëng loaïi bonus cöïc kyø long lanh, nhö tình yeâu chaúng haïn.

Caùch ñaây hôn moät naêm, toâi gaëp moät ngöôøi ñaøn oâng hôn toâi baûy tuoåi, anh coù veû “ñoùi” vôï laém roài. Anh taïo cho

moùn öa thích quen thuoäc cô maø. Coøn vieäc phuïc vuï khaùch ôû nhaø haøng, toâi ñaõ töøng laøm waitress taïi nhaø haøng thôøi ñi hoïc, coù hoâm phaûi thay maët chuû ñöùng ra xin loãi thöïc khaùch. Ñoù laø khi nhöõng moùn aên saëc suïa muøi vò maâu thuaãn giöõa caùc ñaàu beáp chuyeân nghieäp nôi toâi laøm. Cuõng coù luùc do khaùch haøng ñang buoàn böïc vaø muoán gaây söï vôùi baát cöù ai, baát cöù chuyeän gì. Ñeå ngöôøi khaùc naáu cho, cuõng tieän, nhöng quaû thaät chaúng phaûi cöù luùc naøo muoán laø ñöôïc nhö yù. Maø roõ raøng laø naáu cho ngöôøi khaùc aên coøn meät hôn naáu cho mình aên nhieàu.

Töï naáu cho mìnhKeát hoân coù nghóa laø baïn tha hoà “thaû

bom thoái” vaø ñem caø rem leân giöôøng aên. (Brad Pitt)

Cuoái ngaøy laøm vieäc, toâi trôû veà nhaø, chui vaøo caên beáp cuûa moät keû ñoäc thaân. Khoâng coøn thaáy caûnh naáu nöôùng luoân tay theo yeâu caàu cuûa thöïc khaùch, coâng vieäc ñoù thaät quen thuoäc maø khoâng heà nhaøn haï, ñoâi khi moïi thöù cöù loaïn leân vaø moïi ngöôøi trong beáp ñeàu soâi suøng suïc. Quaû thaät, töï naáu cho mình thaät laø nheï nhaøng bieát bao nhieâu.

Coù moät caâu ngaïn ngöõ cuûa nöôùc naøo khoâng roõ: “Caùi buïng ñoùi laø ngöôøi ñaàu beáp gioûi nhaát”. Tröôùc ñaây, toâi thöôøng ñeå mình ñoùi ngaáu thì môùi tìm caùi aên, baát keå giôø giaác. Nhöng roài cuõng phaûi khoân ngoan hôn ñeå maø bieát raèng mình coù moät söùc khoûe ñeå giöõ, moät voùc daùng ñeå chaêm chuùt. AÊn uoáng ñuùng böõa vì baûn thaân, theá thoâi, chaúng caàn bieát ngon laø gì. Ñoâi khi lô ñaõng, laøm chaùy ñen con caù hoaëc boû queân haøng ñoáng ñoà chöa naáu bò hoûng boác muøi, chæ vieäc ñoå taát caû vaøo soït raùc maø khoâng ai coù yù kieán yù coø gì heát. Toâi nghó, toâi vaãn chöa saün saøng vôùi hoân nhaân.

Chung soáng vôùi moät ngöôøi ñoàng ng-hóa vôùi vieäc coù nhöõng böõa aên chung. Toâi chæ bieát coù moãi moùn thòt boø xaøo naám ñôn giaûn vaø nhanh goïn. Toâi bieát laøm gì ñaây neáu ngöôøi ñoù yeâu caàu moät moùn caàu kyø theo tieâu chuaån cuûa nhaø haøng? Neáu buoäc phaûi töø boû nhieàu thoùi quen vaø naáu cuoäc soáng cuûa mình theo moät caùch khaùc, chaéc toâi khoù maø chòu ñöôïc quaù moät tuaàn.

Phaûi ñoåi caùc moùn aên ñeå laáy ñöôïc söï haøi loøng cuûa ngöôøi chung soáng vôùi mình hay haïnh phuùc gia ñình, hay thöù gì khaùc? Toâi khoù maø nghó ñeán ngaøy vöùt boû töï do ñeå troùi mình vaøo moät coâng vieäc chaùn pheøo naøy. Coâng vieäc naáu aên cho choàng con gioáng nhö kinh doanh aên uoáng. Toâi cuõng chöa töøng muoán trôû thaønh moät ngöôøi ñaøn baø chaùn chöôøng nuoát nhöõng boån phaän ngaøy qua ngaøy.

Phaûi coù moät caùi côù naøo ñoù daønh cho keû chöa saün saøng nhö toâi ñi chöù?

Boäi Tuù

Ngöôøi ta thöôøng noùi “söï coâ ñôn” thöôøng mang maøu xaùm aûm ñaïm. Nhöng vôùi anh, ñoù laø moät böùc tranh hoãn ñoän vôùi voâ soá maøu troän laãn vaøo nhau.

Nhöõng tình caûm, lôøi thoån thöùc töø traùi tim vaø tình yeâu anh daønh cho em. Chuùng ñöôïc vieát caån thaän töøng ñeâm, ñöôïc anh chaêm chuùt trang trí vaø in thaønh moät cuoán saùch nhoû daønh taëng cho em. Vaäy maø, ñeâm qua, chæ moät chuùt noùng naûy, moät phuùt giaän hôøn anh ñaõ xeù noù ñi moät caùch taøn nhaãn. Anh khoâng theå hieåu ñöôïc chính mình nöõa. Nhìn em buoàn maø loøng anh cuõng buoàn laém thay..

Taïi sao vaäy em nhæ? Hình nhö chuùng ta, caû hai ñeàu ñang caûm thaáy coâ ñôn cho duø khi ôû beân nhau, tay trong tay, moâi keà moâi ñi chaêng nöõa. Söï coâ ñôn ñoù laøm cho tình yeâu caøng trôû neân im laëng, hai traùi tim theâm leõ loi vaø ñôn ñoäc.

Em coù ñeå yù khoâng, moãi laàn chuùng ta ngoài beân nhau, trong quaùn caø pheâ hay veä ñöôøng traøn ngaäp boùng caây roäng lôùn. Em chöa bao giôø nhìn vaøo maét anh vaø nhöõng caâu chuyeän thöôøng laïc leõo vaø ñöùt quaõng giöõa chöøng..

Ngöôøi ta noùi ña soá ñaøn oâng ñeàu khoâng thích nhöõng coâ gaùi noùi nhieàu, nhöng beân em, coâ gaùi khoâng noùi gì cuõng laøm anh meät moõi ñeán voâ chöøng. Em ñaõ giaän anh. ÖØ! Thì ít ra em cuõng noùi vôùi anh moät laàn thoâi cuõng ñöôïc. Khoâng tin töôûng nhau, ñieàu ñoù coù coøn choã cho moät tình yeâu?.

Yeâu, giaän, giaän roài yeâu... Khi yeâu ngöôøi ta voán nhö vaäy. Maëc duø bieát, nhöng sao loøng anh thaáy coâ ñôn vaø troáng vaéng... Nhôù em voâ cuøng!

74 75

Trong khi ñaøo muoái döôùi haàm saâu, Sava thöôøng nghó raèng,

trong cuoäc soáng cuûa con ngöôøi, söï trìu meán laø nhö muoái trong nhaø beáp. Neáu thieáu muoái trong caùc moùn aên thì caùc moùn aên aáy khoâng coøn ngon mieäng. Neáu thieáu söï trìu meán trong cuoäc ñôøi, thì taát caû nhöõng gì con ngöôøi thöïc hieän ñeàu nhaït nheõo, voâ vò. Cuõng nhö moät moùn aên khoâng coù muoái. Moät caùi vuoát ve, moät caùi oâm ghì, moät vieân keïo, ñoù laø nhöõng caùi cho cuoäc ñôøi moät höông vò...”.

(Trích töø tieåu thuyeát “Tình treân non cao”, taùc giaû C.V.Gheorghiu)

Soáng nhaïtTröø nhöõng ngöôøi baûn naêng nhaït, baûn

chaát nhaït, coøn vôùi nhöõng ngöôøi nhaän thöùc ñöôïc tình traïng nhaït cuûa mình raát khoå. Hoï bí baùch, böùc boái, vaø caùu giaän khi thaáy mình trong tình caûnh lôø ñôø ñoù. Thaät laø sôï haõi, neáu ta sôû höõu moät taâm hoàn meät moûi, hoaëc ngöôïc laïi, sôû höõu moät taâm hoàn saét ñaù, chai saïn.

Nhaït, cuõng chæ laø moät gia vò trong tính caùch. Caùi thöù nhaït aáy, khaùc vôùi thöù voâ duyeân nhaït nheõo, noù laø söï döûng döng, laõnh ñaïm, thôø ô ñeán baøng quan. Noù laø moät thöù ñaùng baùo ñoäng cuûa söï thieáu saâu saéc. Caùc cuoán saùch nhaït, baøi haùt nhaït, phim nhaït, loái soáng nhaït... phaûi chaêng chính laø do xu theá, maø xu theá, laø do con ngöôøi taïo ra. Chính con ngöôøi môø nhaït vaäy, neân cuoäc soáng cuõng môø nhaït theo.

Ngöôøi ta soáng môø nhaït hôn, laøm moïi vieäc, cuõng qua quyùt hôn. Bieát nhieàu thöù, nhöng thöù naøo cuõng noâng hôn. Quen nhieàu ngöôøi, nhöng khoâng coù baïn tri kyû. Ñoái xöû vôùi nhau nhaït nheõo vaø laïnh luøng hôn. Ta coù theå sôû höõu nhieàu thöù, ta khaùt khao nhieàu thöù, nhöng laø voâ toäi vaï, khoâng xaùc ñònh ñöôïc ta thöïc söï caàn gì.

Vieäc Nhaït Caùi nhaït, ngoaøi caûm giaùc cuûa vò ra,

coøn laø caûm giaùc cuûa nhòp ñieäu. Nhöõng nhòp ñieäu ñeàu ñeàu, khoâng thay ñoåi. Nhöõng yù nghó ñi treân moät loái moøn ñôn ñieäu cuõng deã laøm con ngöôøi thaáy nhaøm chaùn. Löông cao, maø khoâng phaûi laøm gì, hoaëc khoâng laøm ñöôïc vieäc, seõ laøm con ngöôøi baát oån. Löông thaáp, do khoâng ñaùnh giaù ñöôïc ñuùng ngöôøi taøi, laõng queân hoï, hoaëc coi thöôøng.

(Moät ngöôøi taøi baây giôø, laøm vieäc baèng naêm baèng möôøi ngöôøi khaùc). Hoaëc thôøi cuûa laïm phaùt “baõo giaù”, maø maõi löông chaû taêng laø bao gaây neân caûm giaùc nhaït nheõo ñeán baïc beõo cuûa tieàn löông. Chaùn vieäc laém roài, chaùn choã laøm laém, chaùn boss chaùn nhaân vieân laém, ñaáy laø caâu cöûa mieäng cuûa daân officer! Ai bieát ñaâu, khoâng kheùo boss hoï, nhaân vieân cuûa hoï, cuõng ñang phaùt... chaùn y nhö hoï aáy chöù!

Chaùn, thì ai chaû chaùn. Chæ coù laøm caùi gì xuaát phaùt töø tình yeâu, töø taâm, môùi coù theå laøm bôùt nhaït hoùa trong cuoäc ñôøi. Ngöôøi thôøi tröôùc, caû naêm caû ñôøi, gaén

ngaøy naøo cuõng nhìn nhau nhaït nheõo theá naøy. Tao nhôù caùi caâu thô cuûa TTKH “Toâi vaãn ñi beân caïnh cuoäc ñôøi, AÙi aân laït leõo cuûa choàng toâi...” Tao khoâng bieát laø laõo coù yeâu tao thaät loøng. Hay laõo bò beänh gì, maø sao laïi ñoái xöû vôùi tao khoâng khaùc gì maáy con girls ôû caùc “trung taâm giaûi trí” . Tao chòu sao ñöôïc, tao laø ngöôøi maø. Tao seõ khoâng theå soáng ñôøi ôû kieáp vôùi kieåu nhö vaäy ñöôïc.

Coù moät ñöùa con vôùi nhau, baïn toâi baûo khoâng coù gì phaøn naøn veà laõo caû, laõo raát yeâu con, moïi thöù raát ñöôïc. Tröø khoaûn soáng laït leõo vaø laõnh ñaïm vôùi vôï. Boû, thì chöa daùm, nhöng soáng maõi theá naøy, öùc cheá quaù. Maø baïn toâi cöù reân leân vôùi toâi, ñeán meät vôùi noù.

Moät anh thì noùi veà vôï: “Laàn naøo cuõng vaäy, heã toâi ñuïng vaøo ngöôøi, laø ngaøng ngay ñô nhö khuùc goã khoâng caûm giaùc, keä toâi muoán laøm gì thì laøm. Thi thoaûng, coøn cau maøy, nhö toâi ñang laøm vieäc gì toäi loãi, hoaëc xuùc phaïm naëng ñeán naøng. Toâi suøng laém, nhieàu luùc hoûi taïi sao? Naøng baûo, coù sao ñaâu! Theá thì thöû hoûi, toâi coøn daùm laøm gì nöõa. Thoâi thì cuõng cho xong!”.

Ñaáy, baûo sao khoâng nhaït. Leõ ra, cuøng laø thöôûng thöùc vôùi nhau trong töông thích hai chieàu, thì ñaèng naøy...

Vôï khaùc laïi baûo: “Phaûi boû. Chaû chòu ñöôïc moät oâng 30 ngaøy, laø ñuû 30 ngaøy thích aên cuøng moät moùn, hai chai bia, moät ñóa xuùc xích luoäc, vaø ngoài nhaêm nheâ cuøng moät thöù aâm nhaïc duy nhaát, laø nhaïc vaøng. Vaø dó nhieân, trong khoaûn rieâng tö, cuõng raát nhaït”.

Xin ñoäc giaû löôïng thöù, bôûi ta ñang baøn veà moät vaán ñeà coù veû troïng ñaïi laø caùi nhaït, maø toâi laïi noùi ñeán caùi nhaït ôû treân... giöôøng. Nhöng, ñôøi soáng con ngöôøi, tình duïc, laø moät phaàn thieát yeáu. Lôõ gaëp moät ngöôøi baïn ñôøi raát laït nhö vaäy, coá gaéng söûa chöõa, coá gaéng yeâu, coá gaéng chieàu, coá gaéng soáng vì nhau. Neáu chöõa ñöôïc heát laït thì ñôõ khoå, neáu voâ phöông cöùu chöõa, thì... nhaït bieát bao.

Treân thöïc teá, ngöôøi Vieät mình raát ít khi daùm cho ngöôøi baïn ñôøi cuûa mình bieát ñang nghó gì veà chuyeän aáy, hoaëc hoûi, laøm theá naøy, anh/em coù thích khoâng? Vaãn coøn raøo caûn, ngaên caùch, söï ngöôïng nguøng, ít daùm thaúng thaén. Theá laø hai beân cöù giöõ cuïc ngheïn trong loøng. Roài caùi chuyeän vôï choàng, trôû thaønh moät nguyeân nhaân cuûa caùc kieåu suy luaän xaáu xí, ngoác ngheách, vaø raïn vôõ cuõng baét ñaàu

ooOooNhaït, ñuùng laø moät theá giôùi caàn xaâm

nhaäp. Ngöôøi xöa noùi: Quaân töû thöôøng hay nhaït. Quyù ñoäc giaû thöû nghó xem, noùi vaäy ñuùng hay sai. Thoâi thì ta ñang soáng, ñang toàn taïi, neân chæ hoûi thaàm, khe kheõ: “Ngöôøi ñang nhaït, hay chính loøng mình ñang... laït!”.

Tueä Thö

taùch töø coâng ty naøy sang coâng ty noï, töø ñòa phöông ñeán interstate roài ñeán overseas. Chaùn choã naøy, ta nhaûy choã khaùc. Nhöng nhaûy ñaâu thì nhaûy, ñeå traùnh ñöôïc caùi nhaït, chính laø tö duy cuûa moãi ngöôøi. Neáu suy tö ì treä, khoâng thay ñoåi, khoâng töï ñi tìm cho mình nhöõng nieàm vui, söï say meâ trong coâng vieäc, thì nhaït, vaãn laø nhaït thoâi.

Nhaït yeâuCoâ baïn toâi, ngaøy naøo cuõng keâu reùo

teân toâi treân YM ñeå chaùt chít ñoâi ba caâu. Vaø caâu chuyeän naøo roài cuoái cuøng cuõng xoay quanh caùi vieäc, hoâm qua choàng coâ ñaõ “nhö theá naøo” vôùi coâ. Coâ baûo, ñaõ laâu roài, choàng coâ ñi laøm caû ngaøy veà, toái loay hoay oâm maùy computer. Ñeâm khuya, chaøng naèm treân gheá salon, naøng goïi vaøo phoøng nguû, cuõng khoâng vaøo.

Moät naêm, soá laàn “ñöôïc” choàng “ñuïng” tôùi chæ ñeám ñöôïc treân ñaàu ngoùn tay. Naøng coâ ñôn, buoàn tuûi theøm khaùt söï quan taâm vaø yeâu thöông. Naøng baûo, naøo coù phaûi tao gaày goø, phaúng phiu, khoâng coù söùc soáng ñaâu, maø “laõo” chaû theøm ngoù ngaøng gì ñeán. Neáu coù, thì “noù” cuõng chæ bieát coù phaàn noù, nhaøo leân laép vaøo huøng huïc cho xong roài thoâi. Khi naøo tao doãi, töï aùi, laõo chaïm tay vaøo ngöôøi tao, tao haát ra, thì oái giôøi meï ôi, laõo ñi ra ngoaøi salon naèm nguû luoân tôùi saùng.

Giôøi ôi, sao ñôøi tao khoå theá naøy,

chaët vôùi moät nôi laøm vieäc. Caùi thôøi rôøi boû ñoàng löông ñeå uøn uøn chuyeån sang buoân baùn laøm aên kinh doanh, laø thôøi phaûi töï ñaáu tranh vôùi chính hoï laém, daèn vaët laém môùi daùm.

Ñeán khi boû job, ñoái maët vôùi caû moät ñoáng nhaït ñoáng chaùn tröôùc maët, baûo sao khoâng “xì treùt” neáu khoâng saép ñaët laïi ñöôïc cuoäc soáng sao cho phuø hôïp. Chuyeän ñaõ vaõn hoài, ñaõ nhaït, thì toát nhaát laø giaûi taùn. Vaäy caùi nhaït, khi khoâng coøn theâm neám, khoâng coøn ñöôïc giaûi cöùu, chính noù laø nhöõng chaát xuùc taùc phaù tan söï gaén keát cuûa söï vaät. Kieåu chaúng coøn gì ñeå noùi, toát nhaát laø ñöôøng ai naáy ñi.

Giôùi treû thôøi nay taøi gioûi, nhaûy tanh

AÁy xin ñöøng khoù hieåu, khi baïn nhìn thaáy moät quyù coâ maëc aùo

moûng tang, loä roõ caùi aùo loùt beân trong laø ñoà hieäu gì, côõ bao nhieâu. Hoaëc maëc aùo ngaén hôû löng, quaàn caïp treã vaø khi ngoài nhaát ñònh phaûi khoe... “ñoâi bôø thöông nhôù maõi” beân trong caïp quaàn bò treã naûi xuoáng. ÔÛ khoaûng khoâng giöõa löng vaø moâng, laø moät hình xaêm raát ñoãi “ngoâng cuoàng” nhaèm khaúng ñònh caù tính. Vaø vì quaàn caïp treã, neân thoø ra moät mieáng nho nhoû hình chöõ nhaät.

Coù moät ngöôøi baïn, ít ra phoá thò, chôït moät laàn nhìn thaáy caùi mieáng nho nhoû hình chöõ nhaät aáy töø caïp quaàn cuûa moät coâ gaùi ñang ñi trong shopping mall. Anh böôùc voäi saùt gaàn sau coâ, roài kín ñaùo lieác sang maáy löôït, roài ngaãm, roài nghó maõi. Maõi roài anh chôït heùt leân: “Ô, caùi cuûa... nôï”. Baïn anh hoûi: “Caùi gì maø laø cuûa nôï?”. Anh ta baûo: “Bieát ñaáy laø caùi gì roài!”. Baïn laïi gaëng, baûo: “Soát ruoät, noùi mau! Maøy nhìn thaáy caùi gì ôû löng coâ aáy?”. Anh thuûng thaúng: “Hoùa ra, ñaáy laø caùi maùc quaàn “xòp” cuûa coâ aáy oâng aï, maø sao con gaùi giôø ngoä gheâ? Maëc loøi caû maùc quaàn “xòp” ra ngoaøi laø sao? Moát gì kyø vaäy?”. Ñieàu naøy laøm toâi nhôù tôùi moät truyeän ngaén cuûa Nhaät Baûn cuõng coù caùi quaàn “xòp” trong ñoù, keå veà chuyeän moät coâ gaùi tænh leû raát ngheøo, laàn ñaàu gaëp gôõ chaøng trai thaønh thò, coâ ñaõ coá gaéng ñi möôïn cuûa baïn moät boä vaùy raát ñeïp.

Cuoäc gaëp gôõ seõ voâ cuøng laõng maïn, neáu khoâng coù chi tieát coâ bò ngaõ choång keành, chieác vaùy bò toác leân, vaø hôû ra moät chieác quaàn “xòp” cuõ raùch. Coâ gaùi

ñaùng thöông ñoù ñaõ phaùt khoùc vì tuûi thaân. Dó nhieân, ñoù laø chuyeän cuûa vaên hoïc, vaø laø thôøi xöa. Coøn thôøi nay, caùi nhaõn hieäu ôû chieác quaàn loùt aùo loùt, ñaõ laø giaù trò tính baèng tieàn, ñeå ño möùc ñoä kinh teá cuûa ngöôøi söû duïng vaø ñaëc bieät, phaûi ñöôïc tröng ra.

Ngöôøi ta thöôøng noùi: giaûn dò ôû ñieåm cao, ñeå nhaèm noùi söï haøi hoøa, giaûn dò nhöng khoâng tueành toaøng, ñôn sô; giaûn dò nhöng khoâng caåu thaû, maø vaãn duøng ñoà hieäu nhaù. Chöù khoâng phaûi caùch xaùo troän ñoà hieäu moät caùch “oái giôøi ôi, loá bòch, vaø queâ... hoaøn queâ!” Coù moät nhaân vaät trong giôùi muoán töï mình noåi baät, coâ laøm aên khaù thaønh coâng, coù chuùt tieàn coi nhö khaù khaåm, coù chuùt danh tieáng vôùi moïi ngöôøi, neân moïi vieäc cuõng deã daøng hôn. Ñoâi khi coâ coù veû moät söï keát hôïp, loaïi “mixed” (xaùo troän haàm baø laèng) quaàn aùo vaùy, giaày, vôù, muõ, kính, tuùi... vaøo vôùi nhau, taïo thaønh moät toång theå maø neáu coâ muoán laøm kieåu ngöôøi “khoâng ñeïp laém, nhöng ai cuõng phaûi... ngoaùi nhìn” thì ñieàu aáy quaû laø thaønh coâng.

Roài moät ngaøy, chieán söï xaûy ra, khi coâ maûi meâ vöøa ñi vöøa laøm daùng, vaáp phaûi moät “con meï naï doøng” (töø cuûa coâ aáy). Ngöôøi ñaøn baø naøy, möôøi ngoùn tay, khoâng phaûi maát maáy, coøn maáy, maø ñeán taùm caùi nhaãn ñaäu laéc lö treân taùm ngoùn tay naàn naãn. Chaéc hai ngoùn caùi thì thoâi, tha!

Coâ gaùi naøy daùng mong manh, ñieäu ñaøng vöøa ñi vöøa chuùi muõi vaøo maáy haøng hieäu trong daõy cöûa soå tröng bay cuûa shopping mall neân va vaøo ngöôøi

ñaøn baø kia. Coâ nhaên nhoù, oâm chaân loø coø moät caùch duyeân daùng maø queân beùng maát ñeå “lôøi” laïi vôùi ngöôøi maø mình vöøa va chaïm vaøo. Töùc thì ngöôøi ñaøn baø kia quay phaét laïi, nhìn coâ. Coâ aáy maét chôùp chôùp, gioïng “söõng coà” muoán gaây loän: “Baø ñi daãm vaøo chaân toâi laïi coøn nhìn caùi gì?”.

Nhöng khoâng, traùi ngöôïc laïi vôùi nhöõng döï ñoaùn cuûa coâ, ngöôøi ñaøn baø maø coâ nhöõng töôûng raát nanh noïc kia laïi nheï nhaøng: “ÖØ, laàn sau vaøo ñaây roài, thì em neân boû caùi kính ñen ra, nhìn ñöôøng cho roõ, ôû trong naøy ñeøn noù hôi... toái, em aï”. Ngöôøi ñaøn baø quay löng boû ñi, coøn ngöôøi noåi tieáng phaåy tay, laåm baåm: “Con meï naï doøng, queâ moät cuïc!”.

Khoâng roõ coâ muoán noùi ai. Baø ta queâ hay bò baø ta laøm queâ!

Queâ theá! Ngöôøi ta coù theå laéc ñaàu, bóu moâi, cheâ nhau nhö vaäy. Queâ moät cuïc, caùi queâ noù loà loä ra, queâ trôû thaønh moät phaåm chaát, tính chaát ñeå so saùnh, gieãu ngaàm. Noù khaùc vôùi danh töø queâ thieâng lieâng, khaùc chaát queâ xòn khaùc. Moät ngöôøi aên maëc laùng cooùng toaøn hieäu khoâng theå xaø vaøo caên tieäm takeaway laøm moät hoäp fish & chip cuõng nhö moät naøng ngöï treân chieác xeá vaøi chuïc ngaøn, maø laïi vaän haøng chôï loaïi “buy one get one free” thì... “queâ” quaù.

Lôøi queâ ñaùng yeâu vaäy ñaáy, nhöng cuõng coù luùc bò laïm duïng vaø söû duïng thaät aùc yù. Queâ, voâ hình chung ñaõ trôû thaønh moät quy ñònh ñeå ñaùnh giaù con ngöôøi.

Haø Quyeân

76 77

Toâi - Nhaân vaät trong truyeän laø moät taân sinh vieân naêm thöù nhaát ñaïi hoïc Cao Huøng Ñaøi Loan, ngaøy nhaäp khoùa toâi lôõ tay chaïm vaøo ngöïc moät coâ gaùi ñeïp laø ñaøn chò hoïc treân toâi 1 naêm, vaø töø chuyeän naøy toâi coù cô hoäi quen ñöôïc naøng. Naøng taâm söï veà ngöôøi yeâu cuûa naøng laø moät du hoïc sinh ñang hoïc ôû Myõ... Moái tình cuûa naøng vaø ngöôøi yeâu khoâng tieán xa hôn vì khoaûn caùch... Toâi vaø naøng yeâu nhau cho ñeán muøa nghæ Ñoâng thì ngöôøi yeâu cuûa naøng töø Myõ trôû veà... Toâi ñau khoå traùnh naøng suoát caû muøa nghæ. Ngaøy nhaäp hoïc trôû laïi naøng gaëp laïi toâi cho bieát naøng vaãn yeâu toâi... nhöng ñoàng thôøi toâi cuõng khaùm phaù ra laø ngöôøi yeâu cuûa naøng yeâu naøng nhieàu hôn toâi töôûng......

Chöông VII - Tieãn ñöaVeà sau naøy toâi maát gaàn hai tuaàn leã boû hoïc toâi troán lì ôû

nhaø. Moãi khi ñi laøm veà, toâi laïi ruùc vaøo chaên nguû, xem ti vi, leân maïng daïo ñaây ñoù. Toâi hoaøn toaøn khoâng muoán ñeán tröôøng. Toâi raát sôï ñi hoïc seõ phaûi gaëp laïi naøng, töï toâi ra quyeát ñònh, roài coù theå laïi töï toâi vì theá suïp ñoå ñau ñôùn. Moät buoåi toái, toâi ngoài ôû phoøng khaùch xem ti vi

„Naøy, em cuøng khoa maøy nghæ hoïc roài, maøy khoâng bieát sao?” Thaèng baïn cuøng phoøng toâi noùi, luùc naøy toâi ñaõ cho thaèng baïn thaân nhaát ôû cuøng.

„Theá aø, chaéc saép cöôùi roài chöù gì” toâi vôø bình thaûn „Maøy ñuùng laø heát thuoác chöõa roài” baïn phoøng toâi cöôøi „ÔØ” toâi tieáp tuïc xem ti vi „Thì ñöøng baûo baïn beø maø laïi chaúng chòu giuùp nhau nheù,

töï maøy xem ñi roài laøm laáy!” Noù ñi qua choã toâi vöùt moät maåu giaáy xuoáng maët baøn.

„Caùi gì ñaây?” Toâi nhìn noù roài nhìn maåu giaáy Treân maåu giaáy vieát nhöõng con soá, thôøi gian caát caùnh

cuûa moät chuyeán bay „Ñaây laø caùi gì?” toâi hoûi noù „Chuyeán bay cuûa „sö tyû” khoa cuûa maøy ñaáy con. Tao

giuùp maøy hoûi töø baïn cuûa em” „Tao chæ giuùp maøy ñöôïc ñeán ñaáy thoâi. Ñöøng mong tao cho maøy theâm caû tieàn taxi ra saân bay nöõa nhaù con! Raùng maø töï lo lieäu ñi”

Noùi xong noù ñi vaøo buoàng cuûa noù . Toâi ñöùng daäy caàm maåu giaáy, voäi vaõ chaïy khoûi phoøng, caàm theo ví tieàn, phone tay vaø chìa khoaù xe gaén maùy. Tröôùc khi ra khoûi cöûa, toâi duøng heát söùc ñaäp vaøo cöûa phoøng thaèng noù roài heùt leân

GIÔÙI THIEÄU CHUYEÄN HAY KYØ SAUKhoùi Soùng Giang Hoà laø töïa ñeà cuûa moät phoùng söï tieåu

thuyeát döïa treân moät vuï aùn hình söï coù thaät taïi Vieät Nam mang bí soá X48 - goàm 48 nhaân vaät aån danh.

Caâu chuyeän voøng quanh chuyeân aùn lôùn nhaát trong lòch söû ngaønh tö phaùp Vieät Nam töø tröôùc laãn sau 1975. Phieân toøa cuûa vuï aùn keùo daøi roøng raõ 90 ngaøy xeùt xöû xuyeân qua 155 bò caùo bò truy toá, vôùi 6 aùn baûn aùn töû hình, 5 aùn chung thaân, haøng loaït tuø töø 1 ñeán 20 naêm... 18 giôùi chöùc quan troïng trong chính quyeàn ñöông thôøi luùc baáy giôø cuõng bò truy toá coù lieân quan maø caáp cao caáp nhaát laø ñöông nhieäm Thöù Tröôûng Boä Coâng An, Vieän Tröôûng vieän kieåm saùt toái cao... luùc baáy giôø.

Taát caû 155 bò caùo goàm daân söï vaø chöùc saéc nhaø nöôùc bò truy toá vaø mang aùn chæ vì toäi coù lieân quan ñeán moät nhaân vaät vôùi teân goïi laø “Nam Cam”, oâng truøm cuûa moïi oâng truøm xaõ hoäi ñen treân toaøn coõi Vieät Nam. Khoùi Soùng Giang Hoà seõ ñöa baïn ñoïc ñi saâu vaøo theá giôùi ngaàm cuûa Saøi Goøn, vaø nhöõng bí maät beân trong cuoäc soáng beán baõi giang hoà, caùc traän thö huøng naåy löûa giöõa baêng nhoùm ñeå tranh giaønh laõnh ñòa cuøng nhöõng quyeàn löïc vaø möu chöôùc cuûa oâng truøm Nam Cam nhaèm khuaát phuïc caùc caùnh anh chò Haø Noäi - Haûi Phoøng, sai khieán ñöôïc caû moät “giaøn chöùc saéc” chính quyeàn v.v...

Vì sao oâng truøm Nam Cam bò sa baãy? Ai môùi thaät laø moät nhaân vaät giang hoà trong boùng toái ñaõ haát saäp ñöôïc caû moät ñeá

‘May maø maøy noùi ra chöù khoâng ngaøy mai tao taån cho maøy hoäc maùu” Toâi voäi vaõ chaïy ñi. Toâi ñaùp chuyeán xe bus buoåi toái ñi Ñaøo Vieân cuûa haõng Tunglian, Toâi khoâng thuoäc ñöôøng ra saân bay, vaø cöù theá laàn ñöôøng xoâng tôùi saân bay Trung Chính, chaû traùch, thaèng baïn toâi baûo toâi ñaõ heát thuoác chöõa. Laøm sao toâi coù theå tìm thaáy naøng ôû saân bay truøng ñieäp ngöôøi nhö vaày?

Toâi thöû goïi Phone cho naøng. Coù tín hieäu chuoâng... “Hi, laø anh ñaây!” Toâi nghe gioïng noùi coù veû möøng rôõ

cuûa naøng, “Trôøi! Sao anh bieát em..” naøng nhanh choùng hoûi.“Em giaáu sao ñöôïc, anh coù maät baùo ôû khaép Ñaøi Loan

naøy” toâi cöôøi qua khoaûng khoâng... “Em ñang ôû ñaâu... anh muoán gaëp em moät laàn cuoái cuøng...

tieãn em” “Em ñaõ leân maùy bay roài... saép phaûi taét maùy roài...” gioïng

naøng tieác nuoái noùi “Vaäy sao?... Anh vaãn khoâng kòp nöõa roài!?” Toâi noùi maø nhôù ñeán caùi baõi caùt ôû Kyø Kim... Moät laàn nöõa toâi laïi bò chaäm chaân. Nöûa naêm nay toâi ñaõ

boû lôõ bao laàn... Toâi coá gaøo vaøo maùy nhöõng tieáng cuoái cuøng.“Em höùa vôùi anh.. Em phaûi haïnh phuùc nheù!” Toâi coá gaøo vaøo maùy nhöõng tieáng cuoái cuøng“Vaâng! Em seõ...! “ ñaàu kia chuyeån tôùi tai toâi tieáng ngheïn

ngaøo. Toâi ñöùng ôû ngoaøi phi tröôøng. Ngöôùc nhìn leân khoâng, doõi maét theo chieác ñeøn ñoû ôû

ñuoâi phi cô nhaáp nhaùy treân baàu trôøi ñeâm. Maùy bay caát caùnh leân trôøi cao, bay leân cao, ñem theo naøng maát huùt giöõa baàu trôøi ñeâm...

ooOooLôøi toøa soaïn: Caâu chuyeän ñeán ñaây ñöôïc xem nhö laø heát

duø taùc giaû chaúng duøng chöõ “Heát” ñeå chaám döùt caâu chuyeän. Ñöôïc xem nhö laø heát vì ñeán ñaây taùc giaû chaúng vieát theâm gioøng naøo nöõa duø vaãn coøn nhieàu ngöôøi ñôïi xem, vaø caùi entry ñeå vaøo blog cuûa caâu chuyeän naøy cuõng ñaõ bò xoùa... Moät ñoäc giaû aùi moä ñaõ töï ñoäng thay maët taùc giaû göûi caâu chuyeän vaøo cuoäc thi bình vaên treân maïng ñöôïc toå chöùc haøng naêm cuûa Ñaøi Loan. Cho ñeán hoâm nay, chuyeän ñaõ vaøo chung keát maø taùc giaû vaãn chöa moät laàn xuaát hieän. Choán vaên chöông aûo thì ngöôøi cuõng aûo luoân laø vaäy!

cheá quyeàn löïc vöõng chaéc cuûa oâng truøm theá giôùi ngaàm töø Nam ñeán Baéc?

Khoùi Soùng Giang Hoà ñöôïc chaáp buùt bôûi taùc giaû laø moät trong nhöõng “ngöôøi trong cuoäc” vaãn coøn “trong voøng phuû soùng” vôùi naéng möa giang hoà trong nöôùc, vaø theå theo lôøi yeâu caàu cuûa taùc giaû, Doanh Nghieäp Ñôøi Soáng xin ñöôïc aån danh ngöôøi vieát qua buùt hieäu “Yeân Ba Giang Vuõ” trong tröôøng thieân phoùng söï tieåu thuyeát naøy.

Khoùi Soùng Giang Hoà, qua ngoøi buùt cuûa Yeân Ba Giang Vuõ, moät nhaân chöùng thaät vaø soáng ñoäng nhaát, seõ mang ñeán cho baïn ñoïc nhöõng giaây phuùt ngheït thôû, ñöùng tim, hoài hoäp, gay caán, soâi ñoäng... qua töøng doøng chöõ, töøng trang giaáy töø ñaàu ñeán cuoái caâu chuyeän.

Môøi baïn ñoïc xem moät trang trích ñoaïn trong Khoùi Soùng Giang Hoà vaø ñoùn xem toaøn boä caâu chuyeän seõ khôûi ñaêng keå töø soá baùo sau.

ooOoo... Gaõ thanh nieân thoïc hai baøn tay

trong chieác tuùi aùo gioù ñaäm maøu, böôùc chaàm chaäm treân vóa heø giöõa loøng phoá ñeâm. Vöøa ñi, haén vöøa ñaù nheï vaøo chieác voû lon khoâng ñang naèm laên quay beân ñöôøng cho noù vaêng tôùi tröôùc vaøi meùt, roài tieáp tuïc ñi tôùi. Khi ngang qua chieác lon ban naõy haén laïi suûi nheï cho chieác lon vaêng tröôùc vaøi meùt nöõa, hoaëc coù khi haén vôøn chieác voû lon giöõa hai baøn chaân, chaân traùi löøa qua, chaân phaûi chaën laïi... Cöù theá vöøa ñi vöøa giôõn vôùi chieác lon nhö moät keû nhaøn roãi trong xoùm nöûa ñeâm ñi tìm thöùc aên khuya roài leït xeït treân veä ñöôøng, gaëp thöù gì suùt thöù naáy cho vui chaân... Chính caùi boä daïng “lôn tôn” nhö vaäy cuûa gaõ ñaõ taïo cho Dung Haø moät nöõ saùt thuû söøng soû trong laøng ñaõ “voâ tö” ñeán maát caûnh giaùc moät caùch cheát ngöôøi...

Baàu trôøi ñeâm cuûa vóa heø Saøi Goøn thöôøng oâm theo naøng gioù khuya maùt loäng, Haøng ñeâm, Dung Haø hay coù thoùi quen ung dung baét gheá cuøng vaøi em “gaø tan chuoàng” keâ moät caùi baøn nhoâ haün ra ngoaøi leà ñöôøng cuûa bar 139 Buøi Thò Xuaân do chính mình laøm chuû maø ngoài lai rai vaøi ve ngaém sao trôøi höôûng caùi maùt thaät eâm trong ñeâm vaéng cuûa Saøi Goøn. Ñaáy! Ngoài ngay ñaïi baûn doanh cuûa nöõ chuùa thì hoïa coù thaèng ñieân naøo noù muoán töï töû môùi daùm nghó ñeán chuyeän vaøo taän con phoá Buøi Thò Xuaân ngaén nguûn naøy maø manh ñoäng vôùi nöõ chuùa cuûa ñaùm gaáu bieån Haûi Phoøng... Caùi bar 139 coi nhoû vaäy maø “haøng noùng” khoâng döôùi 4 khaåu, maõ taáu, kieám Nhaät caû thuøng, coøn “saùt thuû” coù ñaúng caáp luùc naøo cuõng thöôøng tröïc sau beáp vaøi ba tay ñeå saün saøng chôø chò Dung sai vaët xem hoâm nay ñi... cheùm ai. Chæ caàn ba thaèng “em ruoät” naøy trong quaùn thoâi, Dung Haø maø ho nheï moät tieáng laø tuïi noù dö söùc quaát goïn caû hai chuïc ñöùa loaïi loâm coâm...

Khi quaû boùng baèng voû lon treân leà ñöôøng cuûa gaõ boä haønh leät xeät ngang

qua baøn cuûa Dung Haø ñang ngoài thì treân moâi teân naøy coøn ñang ngaäm ñieáu thuoác chöa coù löûa. Cuõng trong caùi daùng chaäm raõi luø khuø nhö troø chôi ñaù lon naõy giôø, haén böôùc khaäp khaø vaøo baøn cuûa Dung Haø, tay traùi keïp ñieáu thuoác treân moâi xuoáng cuùi thaáp ngöôøi leã pheùp “Maáy chò cho em nhôø tyù löûa”

Ñeán luùc naøy, caùi thính muõi cuûa moät con gaáu bieån ñaàu ñaøng môùi caûm thaáy döôøng coù ñieàu gì khoâng oån. Naõy giôø nhìn caùi thaèng quaùi naøy töø xa vôùi troø chôi ñaù lon cuûa noù naøng cuõng thaáy khaù vui maét “Em trai naøy chaéc trong xoùm nöûa ñeâm ñoùi buïng ngoùc daäy boø ra tìm mua caùi baùnh mì aên ñaây!” Chính vì phaùn ñoaùn sai laàm moät caùch “oan nghieät” nhö vaäy, tay saùt thuû môùi coù dòp tieáp caän ñöôïc ñaøn chò ôû taàm gaàn, nhöng ñeán khi noù môû mieäng xin löûa thì nhö laø noù nhö ñang tieâm moät luoàng ñieän nheï chaïy doïc daøi theo soùng löng naøng. “Meï noù! Thaèng naøy Haûi Phoøng!”

Ñuùng! teân quaùi ñang xin löûa baèng moät gioïng raëc aâm ngöõ Haûi Phoøng. Dó nhieân laø Saøi Goøn ngaøy nay coù theå noùi cô mang naøo laø ngöôøi Haûi Phoøng ñang chung soáng, Dung Haø laøm sao bieát heát ñöôïc. Ñuùng nöõa! Nhöng vì phaùn ñoaùn sai laàm thaèng naøy laø moät “cö daân” trong xoùm... Vaäy maø noù laïi laø moät thaèng Haûi Phoøng laï hoaéc ngay trong laõnh ñòa cuûa mình, maø Dung Haø laïi chöa töøng bieát noù laø ai. Bôûi theá caùi muõi thính ñaùnh hôi baát traéc cuûa con gaáu bieån ñaàu baày môùi caûm thaáy coù gì khoâng oån.

Duø yù töôûng caûnh giaùc baäc ñeán thaät nhanh nhö doøng ñieän nhöng tieác thay... Dung Haø khoâng coøn dòp ñeå thöïc hieän. Khi vöøa döùt tieáng “... cho em xin nhôø tyù löûa” gaõ xin löûa chaúng caàn ñôïi löûa. Baøn tay traùi hai ngoùn vaãn keïp ñieáu thuoác nhöng ñoàng luùc ñoù tay maët haén naõy giôø vaãn trong tuùi aùo gioù baây giôø ñöôïc loâi ra cuøng vôùi khaåu K54 nhoû xíu. Haén ñaåy noøng suùng tôùi tröôùc maët nöõ chuùa vaø noå “chaùt” thaät leï moät vieân vaøo giöõa mang tai Dung Haø. Chæ moät vieân moät thoâi, khoâng caàn vieân thöù hai. Caùch baén chuyeân nghieäp, vôùi yeáu toá baát ngôø, nhanh , goïn, chính xaùc ôû taàm gaàn laøm phoït oùc ngay töùc khaéc. Hai em gaø tan chuoàng ñang ngoài cuøng baøn haàu ñaøn chò, taän maét chöùng kieán caûnh tay saùt thuû maùu laïnh ñang tieãn ñaøn chò cuûa mình “bieán” baèng moät vieân noå banh ñaàu. Ñaøn chò ñoå uïp maët raàm xuoáng ñoáng ly taùch cheùn baùt treân baøn khoâng kòp keâu tieáng naøo, maùu vaø oùc traéng tuoâng theo loã ñaïn troã rôi vaûi ra ngoaøi hoøa vaøo maáy ñóa thöùc aên chai ly laät ñoå ngang ngöûa treân maët baøn. Quaù kinh haõi toät ñoä ñeán khoâng theå thoát leân ñöôïc tieáng heùt thoâng thöôøng cuûa phuï nöõ khi thaáy chuoät. Maø tay naøy naøo coù phaûi laø chuoät ñaâu. Maù ôi noù laø saùt thuû! Saùt thuû thaät chöù khoâng phaûi saùt thuû trong phim! Tay noù coøn caàm laêm laêm khaåu suùng boác khoùi ñaây naøy...

Moät em bò “soác” ñeán ñænh, roài “thaêng” luoân, em töø töø xæu ngang ngaõ choång keành ñeø leân caùi thaây môùi thaønh ma cuûa ñaøng chò. Em coøn laïi thì bò chöùng gaø roùt truùng cöïa ñang raùng thôû phì phoø caø hoùt caù hoùt cho ñöøng ñöùt hôi, giöõa luùc trong meùp chieác vaùy ngaén maø em ñang maëc, moät doøng nöôùc aám khoâng do em ñieàu khieån töï ñoäng xeø xeø chaûy ra roài xuyeân qua maáy caùi loã thoâng cuûa chieác gheá nhöïa em ñang ngoài, ton toûn leânh laùng xuoáng neàn nhaø.

Tay saùt thuû bình tónh löûng thöûng rôøi quaùn, chæ caàn böôùc ngang hai böôùc laø haén ñaõ ra ñeán veä ñöôøng, vöøa luùc moät chieác Spacy 125 trôø tôùi. Gaõ thoùt nheï leân yeân sau, chieác xe löôùt ñi eâm ru, aùnh ñeøn sau ñuoâi xe keùo ra ñöôøng CMT8 queïo phaûi veà höôùng töôïng oâng Phuø Ñoång roài maát daïng. Baây giôø trong Bar 139 môùi coù tieáng la heùt kinh haõi xeù maøn ñeâm cuûa ñaùm gaø trong quaùn cuøng ñaùm ñoâng tuùa ra ñöôøng nhôn nhaùt...Luùc naõy ñang laøm vieäc phía beân trong nghe coù tieáng phaùo noå phía tröôùc bar, maáy em cöù töôûng ñaøn chò nöõ chuùa cuûa mình chôi nghòch, ñeán naêm naøy maø coøn baïo gan ñoát phaùo. Nhöng thoaûng moät chaäp thaáy im ru chaúng nghe ai noùi gì. Moät em roùn reùn veùn reøm böôùc ra nhìn thì thaáy ñaøn chò Dung Haø naèm guïc treân baøn hoàn ñaõ lìa khoûi xaùc . Hai baïn ngoài cuøng nöõ chuùa, moät xæu, moät ñang teù ñaùi taïi choã...

Ñeán luùc naøy thì ñaùm gaø beân trong döôøng nhö ñaõ lôø môø “hieåu” ñöôïc chuyeän gì ñaõ xaåy ra neân ñoàng thanh keâu ruù leân. Maáy caäu em loaïi caän veä ruoät cuûa nöõ chuùa töø phía sau quaùn ñaâm phoùng ra, roài ngöôøi töø moät vaøi haøng quaùn khuya gaàn ñaáy cuõng bò caùi naùo loaïn baát chôït sau tieáng suùng trong ñeâm vaéng neân hieáu kyø chaïy raàm raäp ñeán xem...

Nhanh choùng traø troän trong ñaùm ñoâng hoån ñoän ôû bar 139 tröôùc khi caûnh saùt ñeán, moät gaõ thanh nieân len loûi chen vaøo hieän tröôøng quan saùt Dung Haø, chöøng nhö ñaõ xaùc nhaän ñöôïc laø ñaøn chò gaáu bieån ñaõ hoàn veà ñeán taän... beán Caûng Haûi Phoøng roài, gaõ laüng laëng böôùc ra leà ñöôøng. Cuõng nhö luùc naõy moät chieác Su 150 löôùt nheï trôø ñeán ñeán sôùt gaõ ñi eâm ru...

Trôøi! Tuïi naøy thieät laø nhöõng tay chôi bieát baøi baûn chöù khoâng phaûi thöù lô tô mô. Neáu nhö ñaøn chò bò noå moät vieân ôû taàm gaàn maø coøn chöa chòu “thaêng” thì gaõ ñi sau seõ laøm cuù “bonus” taëng theâm vieân nöõa theo ñuùng y caùch chôi cuûa daân chuyeân nghieäp quoác teá...

Khoùi Soùng Giang Hoà laø moät phoùng söï tieåu thuyeát môùi nhaát chöa töøng xuaát baûn hay ñaêng treân baát cöù baùo, website naøo duø ôû VN hay nöôùc ngoaøi.

Chuyeän ñöôïc taùc giaû uûy thaùc ñaêng ñoäc quyeàn, vaø duy nhaát treân taïp chí Doanh Nghieäp Ñôøi Soáng UÙc chaâu maø thoâi. Môøi ñoïc giaû ñoùn xem seõ khôûi ñaêng vaøo soá baùo sau [ ]

78 79

Moät cuoäc ñieàu tra vöøa coâng boá cho thaáy ñoái vôùi du

khaùch cuõng nhö ngöôøi daân tieåu bang, laùi xe doïc theo ñöôøng Great Ocean Road laø moät trong nhöõng thuù vui nhieàu ngöôøi thích. Cuoäc ñieàu tra mang teân Victoria 101, do dòch vuï cöùu nguy xe RACV cuûa bang Victoria (nhö NRMA cuûa NSW) thöïc hieän, ñaõ lieät keâ 101 ñòa ñieåm du lòch haøng ñaàu cuûa tieåu bang, vaø con ñöôøng thô moäng chaïy doïc theo bieån ñöôïc nhieàu ngöôøi choïn laøm hoaït ñoäng du lòch öa thích nhaát. Ñöôøng The Great Ocean baét ñaàu töø Torquay roài ñi qua caùc vuøng coù thaéng caûnh ñeïp nhö Allansford gaàn Warrnambool, thuoäc vuøng Taây Nam cuûa tieåu bang. Con ñöôøng naøy bao goàm caùc ñòa danh nhö 12 Toâng Ñoà (Twelve Apostles), vònh Lorne, baõi taém Bells Beach, vaø vònh Apollo Bay. Hoaït ñoäng du lòch khaùc nhieàu ngöôøi muoán laøm thöû hoaëc tôùi coi laø cuoäc ñua xe Audax Alpine Classic taïi Bright, Baûo taøng xe hôi Ford Dis-covery Centre, vaø vònh bieån kín Wil-sons Promontory. Giaùm ñoác boä phaän du lòch vaø löõ haønh cuûa RACV, Neil James, noùi ñöôøng Great Ocean Road giaønh ñöôïc nhieàu soá phieáu nhaát, hôn haún caùc ñòa ñieåm khaùc. Con ñöôøng naøy ñaõ thu veà 22,000 phieáu trong cuoäc boû phieáu treân maïng ñieän toaùn do RAVC tieán haønh thôøi gian gaàn ñaây.

Cuõng xin maùch nhoû cuøng baïn ñoïc laø doïc treân con ñöôøng tröõ tình naøy, baét ñaàu töø thò traán Torquay neáu ñöùng quay maët nhìn ra bieån, ñi veà tay traùi chaïy doïc theo con ñöôøng nhoû theo höôùng muõi teân chæ veà höôùng “Tip Depo” chöøng 2km laø cuøng ñöôøng. Quyù vò coù

theå park xe ôû choã ñöôøng cuøng, thaû boä baêng qua uï caùt ñeå ra bieån... Vaäy laø coi nhö quyù baïn ñoïc ñaõ ñeán ñöôïc thieân ñaøng cuûa haï giôùi roài. Nôi naøy vaøo muøa heø quyù baïn (nam giôùi) seõ ñöôïc tha hoà röûa maét vôùi thaân hình cuûa caùc tieân nöõ traàn gian khoâng moät maûnh vaûi treân thaân tung taêng daäp dìu cuøng soùng nöôùc. Ñaây laø moät trong 4 baõi taém khoûa thaân hôïp phaùp cuûa bang Victoria coù teân treân baûn ñoà laø Point Impossible naèm khoaûng giöõa Barwon Heads vaø Torquay (Melway 511-F8)Bankstown trôû thaønh thuû ñoâ treû

sô sanh taïi Sydney Bankstown vöøa ñöôïc chính thöùc goïi

laø thuû ñoâ cuûa treû sô sanh taïi NSW, khi trong naêm qua cö daân cuûa quaän naøy sanh haï tôùi 715 treû em. Theo thoáng keâ veà treû sô sanh do Phoøng ñaêng kyù Sanh, Töû vaø Keát hoân cuûa tieåu bang coâng boá cho thaáy ngoaøi caùc quaän thaønh thò, moät soá vuøng thoân queâ coù soá ngöôøi sanh khaù nhieàu trong naêm 2007. Quay trôû laïi Sydney, caùc quaän vuøng Taây Sydney laø nôi coù soá ngöôøi sanh nhieàu nhaát. Bankstown ñöùng ñaàu. Thöù nhì laø Blacktown, vôùi 680 treû em chaøo ñôøi, thöù ba laø Auburn vôùi 622 ca sanh, vaø khoâng xa bao nhieâu laø Merrylands, vôùi 591 treû. Chieám töø thöù naêm cho ñeán thöù taùm laø boán thaønh phoá naèm xa Sydney nhö Waga Wagga (568 ca sanh), Orange (532), Dubbo (495) vaø Tamworth (474). Thöù chín laø Baulkham Hills (461 ca sanh ) vaø thöù möôøi laø Quakers Hill (459). Nôi sanh ít nhaát ñöôïc ñöa voâ thoáng keâ laø quaän Arncliffe ôû phía Nam. Quaän naøy ñöùng thöù 100, chæ coù 174 ca sanh nôû.

Theo chuyeân gia daân soá hoïc Ber-nard Salt, sôû dó Bankstown coù ñoâng treû sô sinh vì ñaây laø vuøng coù nhieàu di daân, ñaëc bieät ngöôøi goác Trung Ñoâng. “Nhöõng ngöôøi naøy thöôøng coù tyû suaát sanh cao. Phuï nöõ thöôøng ôû nhaø noäi trôï vaø thích sanh con.” OÂng noùi theâm lyù do quaän Blacktown coù soá daân gia taêng laø vì nhieàu gia ñình treû mua caên nhaø ñaàu tieân vaø hoï choïn soáng ôû vuøng aøny. Trong khi ñoù theo giaùo sö Peter Phibbs, töø Trung taâm Nghieân cöùu Daân soá taïi Vieän ñaïi hoïc Taây Sydney, moät trong nhöõng lyù do sanh nhieàu con hôn coù theå do thu nhaäp cuûa nhieàu gia ñình nay oån ñònh hôn tröôùc. RACV neâu teân ngaõ tö nguy hieåm

nhaát taïi Melbourne Theo sau moät cuoäc ñieàu hôn 6000 taøi

xeá “ngaùn giao thoâng Melbourne ñeán taän coå” nay ngöôøi ta ñaõ bieát ñöôïc ngaõ tö naøo laø nguy hieåm nhaát taïi Melbourne. Trong caùc ñieåm ñen hay gaây ra tai naïn giao thoâng, RACV (Caâu laïc boä Xe hôi Hoaøng gia Victoria) tuyeân boá giao loä cuûa hai ñöôøng Springvale vaø Whitehorse vuøng Nunawading laø nguy hieåm nhaát. RAVC caûnh baùo tôùi naêm 2020 tình hình keït xe treân tuyeán ñöôøng naøy chæ coù taêng chöù khoâng giaûm. Trong hai cuoäc ñieàu tra lieân tieáp, saùu ñieåm keït xe cuûa “theá kyû” ñaõ ñöôïc bình baàu vaø xeáp thöù haïng. Lyù do keït xe ñöôïc noùi ñeán cuûa naêm trong soá saùu giao loä naøy laø do ñöôøng xe löûa baét ngang. Peter Daly tröôûng phoøng Xe coä vaø Giao thoâng cuûa RACV noùi trong khi oâng khoâng caûm thaáy ngaïc nhieân tröôùc söï truøng laëp cuûa keát quaû thoáng keâ, söï hieän dieän cuûa caùc ñieåm ñen heát naêm naøy qua naêm khaùc vaãn laøm cho oâng caûm thaáy “ngheït thôû”. OÂng noùi: “Ngaõ tö Nunawading maø ai cuõng sôï laø moät ví duï ñieån hình. Duø cho coâng chuùng lieân tuïc keâu goïi Sôû Coâng loä phaûi caûi thieän hay naâng caáp noù, chính phuû tieåu bang vaãn khoâng haønh ñoäng. Ngay caû

khi chính phuû lieân bang höùa seõ cho $80 trieäu ñoàng moät khi döï aùn khôûi ñoäng.” Cuoäc ñieàu tra môùi nhaát cuûa RACV veà giao thoâng vaø ñi laïi taïi Victoria cho hay tôùi 89 phaàn traêm ngöôøi tham döï ñieàu tra tin raèng tình traïng taéc ngheõn giao thoâng toài teä hôn naêm naêm tröôùc. 85 phaàn traêm nghó raèng naïn keït ñöôøng seõ chæ coù xaáu ñi chöù khoù maø caûi thieän. Theo RACV, ngaõ tö “kheùt tieáng” naøy luoân ñöùng ñaàu baûng veà tình traïng keït xe toài teä trong naêm cuoäc ñieàu tra gaàn ñaây. Chính phuû lieân bang thöøa nhaän vaán ñeà traàm troïng vaø saün saøng boû ra $80 trieäu ñoàng, beân caïnh tieàn cuûa tieåu bang, ñeå caûi taïo nuùt giao thoâng. Thaønh phoá Whitehorse ñöôïc höùa cho $1.5 trieäu ñoàng trong naêm nay ñeå ñaët haøng baûn phuùc trình veà caùch giaûi quyeát taéc ngheõn giao thoâng taïi khu xa loä nhieàu ngöôøi ngaùn ngaåm naøy.

Daân bieåu phaûi hoaøn tieàn vì xaøi aåu Moät soá daân bieåu Queensland ñang bò ñoøi laïi tieàn coâng

taùc phí vì xaøi khoâng ñuùng choã. Caùc khoaûn chi tieâu nhö uoáng röôïu töø tuû laïnh (mini bar) cuûa khaùch saïn, möôùn phim veà phoøng nguû coi, hay tieàn mua baøn chaûi ñaùnh raêng, ñaõ bò UÛy ban Duyeät xeùt Ngaân khoaûn cuûa quoác hoäi tieåu bang töø choái. Theo baùo Courier-Mail daân bieåu tieåu bang, ngöôøi coù taøi saûn nhieàu trieäu ñoàng, Bruce Flegg bò buoäc phaûi traû laïi ngaân quyõ coâng $335 ñoàng sau khi tìm caùch thanh toaùn hoùa ñôn uoáng röôïu trong phoøng nguû töø moät khaùch saïn ôû trung taâm thaønh phoá. Tö dinh cuûa oâng Flegg laø caên bieät thöï kín coång cao töôøng taïi vuøng Taây Bisbane. Caïnh ñoù oâng coøn coù phoøng laøm vieäc vaø phoøng nguû taïi Quoác hoäi tieåu bang. AÁy theá maø oâng vaãn tìm caùch xin thanh toaùn tieàn nguû qua ñeâm taïi khaùch saïn The Chifley at Lennons. Khaùch saïn naøy chæ caùch nôi laøm vieäc cuûa oâng vaøi traêm thöôùc. Hoà sô ñaùng xaáu hoå naøy chæ laø moät trong nhieàu tröôøng hôïp daân bieåu tieåu bang tìm caùch xaøi quaù trôùn tieàn thueá cuûa daân. Baùo Courier-Mail hieän ñang coù trong tay danh saùch daân bieåu muoán thanh toaùn caùc khoaûn coâng taùc phí “laï thöôøng” quoác hoäi buoäc phaûi coâng boá theo ñaïo luaät “Töï do thoâng tin”. Theo danh saùch naøy hai boä tröôûng trong chính phuû Bligh ñaõ laøm ñôn xin thanh toaùn tieàn mua ñoà aên vaø nöôùc uoáng hoï nhaám nhaùp khi ñi xe limousines. Cuoái cuøng boä tröôûng Ngaân khoá Andrew Fraser, vaø boä tröôûng Naêng löôïng Geoff Wilson ñaõ phaûi hoaøn laïi khoaûn tieàn naøy. Boä tröôûng Vieãn thoâng Robert Schwarten cuõng bò ñeå yù khi oâng ñoøi thanh toaùn bill ñieän thoaïi $700 ñoàng. Chuû yeáu laø caùc cuoäc goïi trong nöôùc vaø quoác teá cho muïc ñích caù nhaân. Hôn nöõa chi phí ñieän thoaïi naøy phaùt sinh khi oâng ñang ñi holiday. Giaùo sö Trevor Jordan daïy moân ñaïo ñöùc chính trò taïi Vieän ñaïi hoïc Kyõ thuaät Queensland noùi chính trò gia khoâng caàn phaûi ñôïi kieåm toaùn vieân kieåm

hôû veà luaät phaùp ñeå nhöõng ngöôøi coù baàu, ñi phaù thai, nhöng vaãn xin ñöôïc chính phuû khoaûn tieàn $5000 ñoàng daønh cho sanh con. Khoaûn tieàn naøy coù muïc ñích khuyeán khích ngöôøi UÙc sanh con vaø hoaøn traû chi phí nuoâi con nhoû.

Khe hôû veà luaät phaùp xuaát hieän ñoái vôùi phuï nöõ phaù thai khi thai nhi cuûa hoï töø 20 tuaàn tuoåi trôû neân. Baùc só khi aáy seõ coi ñöùa treû sô sinh nhö vöøa ñöôïc sanh ra vaø cheát yeåu. Chöù khoâng phaûi laø haøi nhi bò ñaåy ra ngoaøi. Cha meï cuûa caùc treû sô sinh cheát yeåu vaãn nhaän ñöôïc tieàn sanh con cuûa chính phuû, vôùi lyù do nhaân ñaïo. Thö vieän Quoác hoäi Lieân bang, The Federal Parliamentary Library, cô quan ñöùng ra nghieân cöùu chuû ñeà naøy cho thöôïng nghò só Töï Do, Cory Bernardi, vöøa xaùc nhaän chuyeän baát bình thöôøng. Thöôïng nghò só Bernardi noùi: “Ñaây khoâng phaûi laø cuoäc tranh luaän veà phaù, phaù thai. Ñaây laø caâu hoûi ñaët ra ñoái vôùi tieàn thöôûng sanh con bò laïm duïng, hoaëc chi traû nhaàm choã cho phuï nöõ, nhöõng ngöôøi quyeát ñònh khoâng muoán mang baàu ñöùa con nöõa.” OÂng noùi theâm: “Tieàn thöôûng sanh con chæ ñeå daønh cho nhöõng ngöôøi UÙc sanh haï vaø nuoâi naáng con caùi cho töông lai daân soá sau naøy cuûa nöôùc nhaø.” Theo giaùm ñoác Hoäi chuyeân gia saûn phuï khoa toaøn quoác, Andrew Pesce, veà luaät phaùp maø noùi, hieän khoâng coù söï khaùc bieät giöõa treû sô sanh bò cheát yeåu vaø phaù thai khi thai nhi treân 20 tuaàn tuoåi. Baùc só Pesce noùi phaàn lôùn caùc vuï phaù thai treã, sau 20 tuaàn, laø do nhi bò dò daïng, hay maéc beänh hieåm ngheøo. Ñoái vôùi phuï nöõ phaù thai khi thai nhi khaù lôùn, oâng Pesce noùi: “Toâi cho raèng coù theå xaõ hoäi ñöa ra moät cöû chæ noùi raèng, “Quyù vò ñaõ traûi qua quaù nhieàu ñau ñôùn vaø khoù khaên roài, neân haõy caàm laáy khoaûn tieàn thöôûng sanh con naøy ñi ñeå tónh döôõng vaø boài boå”. Moät phaùt ngoân nhaân cho Boä tröôûng Gia ñình Jenny Macklin nhaéc laïi raèng tieàn thöôûng sanh con khoâng daønh cho nhöõng ai ñi phaù thai. Baø noùi: “Neáu nhö coù baèng chöùng chuyeän naøy xaûy ra, chaéc chaén chuùng toâi seõ coù bieän phaùp phuø hôïp.” Khe hôû luaät phaùp veà phaù thai vaø tieàn thöôûng sanh con xuaát hieän khi Canberra ñang vaän ñoäng baõi boû taøi trôï Medicare ñoái vôùi caùc vuï phaù thai treã, hoaëc sau 20 tuaàn tuoåi. Ngöôøi Sydney khoâng caûm thaáy an toaøn khi ôû nhaø Phaàn lôùn cö daân Sydney tin raèng vuøng hoï ñang soáng

khoâng an toaøn, caùc loaïi toäi aùc gia taêng, trong khi caûnh saùt khoâng ñi tuaàn thöôøng xuyeân do thieáu quaân soá. Moät soá ngöôøi khaùc tin raèng heä thoáng toøa aùn phaït vaï ñoâi khi quaù nheï, ñaõ khoâng ngaên chaën ñöôïc yù muoán gaây toäi aùc. Hôn hai phaàn ba soá ngöôøi traû lôøi moät cuoäc ñieàu tra treân maïng do baùo The Daily Telegraph thöïc hieän cho thaáy xu höôùng toäi aùc dính deán baïo löïc coù veû gia taêng, 73 phaàn traêm tin raèng tieâm trích ma tuùy ñang coù chieàu höôùng gia taêng. Taùm möôi phaàn traêm cha meï nghó raèng con caùi cuûa hoï ñaõ ñöôïc giôùi baùn ma tuùy môøi duøng thöû. 76 phaàn traêm noùi raèng Sydney laø thaønh phoá khoâng an toaøn cho caùc thieáu nieân môùi lôùn. Troäm caép danh taùnh cuûa ngöôøi khaùc, vaø ñaäp cöûa voâ nhaø cöôùp ñoà laø hai loaïi toäi aùc laøm cho nhieàu ngöôøi daân lo laéng. Ngöôøi meï cuûa ba con nhoû, Leesa Kelly, hieän ñang soáng ôû vuøng Glenwood, Taây Baéc Sydney, noùi baø khoâng cho pheùp con caùi ñi baát cöù ñaâu moät mình. Baø noùi: “Choã naøo cuõng coù daáu veát toäi phaïm, Sydney daïo naøy keùm an toaøn haún ñi. Moät trong nhöõng vaán ñeà maáu choát laø chuyeän thieáu caûnh saùt ñi tuaàn. Caïnh ñoù laø hình phaït quaù nheï ñoái vôùi keû phaïm toäi. Ñoâi khi toøa ra baûn aùn nheï nhö “giaáy”, thaønh ra khoâng coù taùc duïng ngaên caûn nhöõng ai muoán vöôùng voâ con ñöôøng toäi phaïm moät laàn nöõa.” Baø Kelly noùi theâm: “Toâi thaáy khaù lo laéng khi choã naøo cuõng coù ma tuùy. Taïi coäng ñoàng daân cö, beán taøu xe, nôi coâng vieân, choã caùc chaùu vui chôi. Con gaùi toâi hieän ñang saép leân tuoåi thieáu nieân, khoâng chæ rieâng mình toâi, maø cha meï naøo coù con cuõng khaù lo laéng”.

Kieàu Dzuõng

tra caùc khoaûn chi tieâu baát thöôøng cuûa hoï. Maø: “Hoï caàn heát söùc thaän troïng khi duøng tieàn thueá cuûa daân ñeå chi tieâu. Vì khi ngöôøi daân ñaët heát nieàm tin vaøo daân bieåu, hoï caàn duy trì suy nghó toát cuûa daân veà mình, ñöøng ñaùnh maát noù.”Phaù thai nhöng vaãn ñöôïc tieàn sanh con cuûa

chính phuû Tôø baùo PerthNow vöøa

phaùt hieän ra khe Tieân nöõ treân baõi Point Impossible, Torquay (Great Ocean Rd Victoria)

80 81

“Gaùi khoân traùnh khoûi ñoø ñöa, trai khoân traùnh khoûi vôï thöøa ngöôøi ta” Quan nieäm ñoù baây giôø coøn hay maát?

Trong muïc ñoäc giaû taâm tình soá tröôùc qua baøi vieát “Noùi hay khoâng noùi” vôùi choàng saép cöôùi cuûa mình veà chuyeän ñaõ “lôõ” khoâng coøn trinh? Doanh Nghieäp Ñôøi Soáng coù nhaän ñöôïc nhieàu thö phaûn hoài töø ñoäc giaû ñeå tranh luaän veà chuyeän naøy. Môøi baïn ñoïc tieáp tuïc theo doõi vaø coù theå ñoùng goùp yù kieán theâm cho ñeà muïc naøy. YÙ kieán coù theå göûi veà toøa soaïn theo ñòa chæ ôû trang 1.

“... Nhöng daãu theá haïnh phuùc laø coù thaät

Ngaøy hoâm nay em laïi bieát khoùc cöôøi

Bieát chôø cöûa moãi laàn anh veà muoänBieát ruùt daàn ngoïn löûa ñeå côm soâi...”

(*)Boán naêm coâ ñôn, boán naêm ñi veà moät

mình chæ coù ñöùa con gaùi nhoû chôø ñôïi trong ngoâi nhaø lôùn, hoâm nay, toâi boãng thaáy mình nhö reõ sang moät loái khaùc. Cuoäc soáng cuûa toâi seõ thay ñoåi trong nay mai, bôûi, toâi ñaõ nhaän lôøi caàu hoân cuûa anh, lôøi caàu hoân thöù 2 trong cuoäc ñôøi ngöôøi phuï nöõ môùi ngoaøi 30 tuoåi.

Cuoäc soáng môùi, seõ coù theâm moät ngöôøi ñaøn oâng thöùc daäy cuøng toâi moãi saùng, con gaùi toâi seõ coù ngöôøi ñoùn vaøo giôø tan hoïc moãi chieàu. Nhöng roài, sao nöõa nhæ? Haïnh phuùc lieäu coù beàn laâu hay seõ laïi tan vôõ. Toâi boãng sôï, lieäu mình coù quaù voäi vaøng?

“Söï lo laéng lôùn nhaát cuûa mình tröôùc khi keát hoân laàn thöù 2 laø noãi lo sôï hoân nhaân naøy laïi tieáp tuïc ñoå vôõ” - Baïn toâi Phöôïng, chuû moät tieäm myõ phaåm lôùn ôû Melbourne thaønh thaät taâm söï. Ñaõ töøng khoâng daùm nghó ñeán chuyeän laáy choàng nöõa, sau nhöõng thaát baïi ñaéng cay cuûa cuoäc hoân nhaân ñaàu, sau nhöõng ñau khoå mình toâi phaûi goàng gaùnh haøng maáy naêm trôøi, toâi ñaõ töøng nghó, mình seõ ôû vaäy. Nhöng roài, noãi khoå cuûa ngöôøi phuï nöõ boû choàng laïi khieán toâi phaûi nghó laïi.

Chaúng phaûi chæ bôûi nhöõng ñeâm daøi maát nguû, chaúng phaûi chæ laø noãi coâ ñôn

ñi veà moät boùng, toâi coøn phaûi goàng mình choáng laïi nhöõng ñieàu tieáng khi ñi vôùi moät ngöôøi baïn khaùc giôùi. Heã thaáy toâi ñi vôùi moät ngöôøi khaùc phaùi, ngöôøi ta laïi xì xaøo. Trong moãi cuoäc giao dòch laøm aên vôùi nam giôùi, thöôøng laø hoï cöù nghó laø seõ ñöa ñöôïc toâi leân giöôøng thay vì phaûi ñoái thoaïi vaø baøn thaûo coâng vieäc.

Toâi chaùn caùi caûm giaùc phaûi ñoái phoù, phaûi xua ñuoåi. Toâi caàn moät ngöôøi ñaøn oâng cuøng toâi xuaát hieän trong nhöõng buoåi gaëp gôõ, ñeå thieân haï bieát toâi ñaõ coù choàng, ñeå hoï nhìn toâi baèng aùnh maét khaùc. Vaø treân heát, toâi theøm caûm giaùc ñöôïc coù moät ai ñaáy ñeå toâi höôùng tôùi, ñeå toâi coù theå trao yeâu thöông, giaän hôøn, ñeå naáu nhöõng moùn aên ngon, caém nhöõng boâng hoa ñeïp, thaäm chí ñeå töïa cöûa chôø ñôïi, mong ngoùng moãi khi chieàu veà. Tình caûm yeâu thöông vaø moät gia ñình eâm aám, ngöôøi phuï nöõ naøo chaúng khao khaùt.

Giôø, toâi ñaõ ñeán gaàn ñöôïc tôùi öôùc mô cuûa moät ngöôøi phuï nöõ coù choàng. Nhöng, toâi laïi chaàn chöø. Bao naêm qua toâi vaø con gaùi toâi yeân oån. Toâi coù vieäc laøm oån ñònh tieàn löông ñuû ñeå meï con toâi dö thöøa, muøa heø roài ñi chôi Gold Coast ôû Queensland, naêm nay du lòch mua saém nöôùc ngoaøi. Meï con beân nhau, duø ñoâi khi toâi troáng vaéng nhöng cuoäc soáng eâm ñeàm vaø khoâng coù nöôùc maét. Toâi hoaøn toaøn töï do vôùi nhöõng suy nghó vaø haønh ñoäng cuûa mình. Thích thì ñi chôi vôùi ngöôøi naøy, chaùn thì troø chuyeän vôùi ngöôøi khaùc. Khoâng traùch

nhieäm vaø nghóa vuï. Toâi sôï caûm giaùc phaûi laøm laïi töø ñaàu,

phaûi nem neùp trong vai troø laøm vôï, phaûi haàu haï moät ngöôøi ñaøn oâng ñeå roài nhôõ laïi phaûi neám traûi nhöõng noãi ñau maø toâi ñaõ traûi qua. Toâi sôï ñuû thöù...

Coøn con gaùi toâi, coù tieáp nhaän moät ngöôøi ñaøn oâng môùi ñeå phaûi goïi baèng cha. Coù laàn, con beù ñaõ thuû thæ vôùi meï, hai meï con mình soáng theá naøy thoâi meï nhaù, meï ñöøng laáy choàng, ñöøng boû con. Lieäu anh, ngöôøi ñaøn oâng thöù 2 cuûa toâi coù ñuû tình thöông, söï hy sinh vaø loøng nhaãn naïi cho ñöùa con gaùi tuoåi môùi lôùn cuûa toâi khoâng. Tình yeâu ñaàu, toâi ñaõ ñam meâ vaø hy voïng moät gia ñình beàn vöõng. Yeâu nhau ñeán theá, maø coøn coù ngaøy phuï nhau, ñaèng naøy, moät moái tình laøm laïi, ñaày nhöõng lo toan vaø saép xeáp, toâi sôï...

Toâi coù ngöôøi baïn laøm coâng chöùc khaù cao caáp trong moät ban ngaønh cuûa chính phuû tieåu bang. Chuyeän vôï choàng anh moät thôøi laø söï quan taâm cuûa nhieàu ngöôøi bôûi vôï anh noåi tieáng vôùi nhöõng caâu chuyeän... ngoaïi tình. Ly hoân ñöôïc moät naêm, baïn beø giôùi thieäu cho anh gaàn chuïc coâ. Nhöng anh laàn löôït boû qua. Anh sôï nhöõng coâ gaùi coù khuoân maët hieàn dòu, aên noùi nhoû nheï vì luoân coù caûm giaùc, hay laø hoï ñang giaû nai, ñang löøa anh nhö coâ vôï cuõ.

Ñi chôi vôùi moät coâ gaùi anh thaáy öng yù laém veà moïi maët, nhöng ñeán moät hoâm, coâ aáy hoûi, sao anh giaøu theá maø laïi ñi caùi xe khoâng ñaùng chuùt naøo. Theá laø anh laïi giaät mình, hay laø hoï ñeán vôùi mình vì thaáy caùi phieáu löông haøng naêm cuûa anh coù ñeán 6 con soá. Cöù theá, noãi lo sôï khoâng tìm ñöôïc söï chaân thaønh khieán anh, cöù moãi laàn ñònh keát hoân laàn hai, laïi ngaäp ngöøng vaø roài... döøng laïi.

Nhöõng ngöôøi ñaõ moät laàn lôõ dôû ñeàu coù taâm lyù chung laø maát loøng tin, sôï haõi söï mong manh cuûa hai chöõ “haïnh phuùc” neân raát khoù laøm cho hoï gaït boû ñöôïc taâm lyù ñeå tieán tôùi hoân nhaân. Maët khaùc, hoï laïi khao khaùt coù moät maùi aám gia ñình, vaãn mong muoán coù moät bôø vai, moät choã döïa, moät cuoäc soáng troøn tròa nhö bao gia ñình khaùc. Mong cho con coù moät ngöôøi cha nhöng sôï ngöôøi cha aáy khoâng thöông yeâu con mình.

Mong cho mình coù moät ngöôøi choàng nhöng sôï ngöôøi choàng aáy khoâng laøm troøn traùch nhieäm hay laïi laøm cho mình ñau khoå. Mong sao coù ñöôïc moät gia ñình haïnh phuùc nhöng laïi sôï söï tan vôõ laàn nöõa. Nieàm mong muoán vaø söï sôï haõi aáy vaãn toàn taïi song haønh. Vaø nhöõng ngöôøi phuï nöõ daùm gaät ñaàu nhaän lôøi caàu hoân laàn thöù 2 aáy thöôøng baûo nhau, hoï laø nhöõng ngöôøi duõng caûm bieát tin töôûng raèng hoï seõ coù haïnh phuùc.

Phöông Nguyeät, Melb.

Lôøi caàu hoân thöù 2

Chim sôï caønh cong(

Sau ly hoân, caûm giaùc choâng cheânh, haãng huït, coâ ñôn... khieán ngöôøi ta khao khaùt moät söï seû chia, moät bôø vai ñeå nöông döïa khi moûi meät, buoàn phieàn. Nhöng taát caû chæ döøng laïi ôû ñoù, bôûi khi ñöùng tröôùc lôøi caàu hoân thöù 2, hoï döôøng nhö chöõng laïi, caân nhaéc, toan tính vôùi traêm moái tô voø cho baøi toaùn thöù 2 trong cuoäc ñôøi vì raát nhieàu leõ.

(*) Baøi thô “Traø nguoäi” taùc giaû Ñaëng Thò Thanh Höông)

Maáy naêm tröôùc, toâi vaø choàng, ñöôïc môøi tôùi döï

khai tröông moät nhaø haøng. Taïi ñoù, toâi gaëp oâng chuû cuûa mình, mieäng huùt xì gaø Cuba tay caàm ly röôïu vang ñoû. Khi toâi giôùi thieäu choàng toâi, raát töï nhieân, oâng aáy hoûi anh laøm vieäc trong laõnh vöïc (ngheà nghieäp) naøo?

“Toâi laøm ngheà töï do, freelance”, choàng toâi ñaùp.

“Anh aáy ñaõ hoïc ñaïo dieãn”, toâi chen ngang.

Anh choàng nhìn toâi vaø noùi tieáp “Toâi ôû nhaø troâng con gaùi”.

“Anh aáy laøm nhöõng vieäc coù theå, ñeå toâi ñöôïc laøm coâng vieäc cuûa mình”, toâi noùi vaø cöôøi nhöng beân trong laïi thaáy xaáu hoå. Toâi chæ muoán quay ngöôïc thôøi gian vaø traû lôøi hoä anh aáy caâu hoûi, noùi anh aáy ñang laøm ôû ñaâu ñoù.

Caùi gì khieán toâi khoâng coù ñöôïc moät ngöôøi choàng ñeå toâi ngöôõng moä ñaây? Coù leõ chæ coù Chuùa môùi bieát laø toâi muoán ñöôïc töï haøo veà anh aáy ñeán möùc naøo. Maïnh, choàng toâi thoâng minh vaø vui tính. Anh aáy laø ngöôøi duy nhaát khieán toâi khoâng coøn muoán ñoäc thaân.

Neáu ngaøy tröôùc baïn hoûi toâi veà moät “ngöôøi choàng noäi trôï” ôû nhaø, toâi seõ noùi khoâng coù vaán ñeà gì, nhöng khi vaøo cuoäc soáng thì noù laïi hoaøn toaøn khaùc.

Coù theå laø vì, trong keá hoaïch cuoäc soáng cuûa chuùng toâi khoâng coù chuyeän Maïnh seõ trôû thaønh “ngöôøi cha noäi trôï”.

Khi toâi ñi laøm, Maïnh môùi baét ñaàu toát nghieäp. Toâi laøm ôû moät coâng ty lôùn trong ngaønh thieát keá thôøi trang vaø toâi yeâu coâng vieäc cuûa mình. Sau moät thôøi gian laøm vieäc taän löïc baèng khaû naêng, toâi ñaõ coù cô hoäi thaêng tieán, trôû thaønh thieát keá tröôûng cho maïng thôøi trang loïai casual cuûa nam giôùi

Nhöng moïi vieäc laïi khoâng may maén vôùi Maïnh. 3 naêm tröôùc, luùc toâi baét ñaàu mang thai, anh aáy môùi ñöôïc nhaän vaøo laøm trong moät coâng ty truyeàn thoâng, nhöng moïi vieäc khoâng suoân seû sau ñoù 6 thaùng. Thaát baïi, anh aáy cuõng coù thöû xin moät vaøi vieäc laøm khaùc, nhöng moïi vieäc vaãn khoâng oån. Anh aáy quaù deã chaùn naûn tröôùc coâng vieäc. Luùc ñoù, toâi hieåu laø toâi caàn phaûi naém chaët coâng vieäc cuûa mình vaø phaûi tieán leân!

Toâi ôû nhaø ñöôïc 3 thaùng sau khi sinh, roài voäi vaõ quay laïi vôùi coâng ty cuûa mình, trong khi Maïnh vaãn ñang tìm vieäc. Trong 18 thaùng lieàn, anh aáy chæ nhaän ñöôïc 2 lôøi môøi ñeán thi tuyeån. Toâi ñau ñaàu vì tieàn, chi tieâu chæ moät ñaàu löông laïi phaûi nuoâi con nhoû vaø phuï tieàn cho choàng. Thôøi gian naøy, cuõng may coâng vieäc laøm aên cuûa coâng ty toâi ñang laøm cuõng khaù troâi chaûy toâi ñöôïc theâm nhieàu bonus neân cuõng ñôõ khoå... nhöng cuoäc hoân nhaân cuûa toâi laïi baét ñaàu coù daáu hieäu ñoå vôõ vaø trong ñaàu toâi, ñoù laø Maïnh choàng toâi cöù taø taø yeân

thaân vôùi chuyeän laøm... noäi trôï.Anh aáy khoâng theå tìm ñöôïc vieäc

vaø toâi phaøn naøn vôùi anh aáy khi toâi ñi laøm veà muoän maø anh aáy queân maát giôø cho con ñi nguû. Ñoù laø loãi cuûa anh aáy, khi anh aáy khoâng tìm ñöôïc vieäc, khieán toâi loï moï töø saùng tôùi khuya vaø xa con quaù laâu, coá gaéng laøm theâm ñeå coù theâm tieàn.

Toâi thaêng tieán, trôû thaønh “senior” trong ban thieát keá.

Cuoäc soáng chaên goái cuûa chuùng toâi cuõng reäu raõ ñeán möùc, coù ngaøy, toâi nhaän ra, caû naêm nay, chuùng toâi chæ “ñuïng” nhau coù vaøi laàn. Thænh thoaûng anh aáy cuõng coù noùi “Anh thöïc söï nghó, moïi chuyeän seõ toát hôn neáu nhö chuùng ta coù theå thaân maät vôùi nhau”. Nhöng noùi vaø laøm laø hai chuyeän khaùc nhau vôùi anh aáy. Hoaëc laø anh aáy seõ ñaët beù leân giöôøng roài nguû sôùm, hoaëc laø anh aáy böôùc vaøo phoøng nguû vôùi ly röôïu vaø moät cuoán tieåu thuyeát.

Söï thaät laø toâi khoâng coøn haáp daãn vôùi choàng. Anh aáy khoâng thay ñoåi, anh aáy vaãn coù moät ñoâi maét naâu ñeïp ñeõ, moät caùi traùn saùng suûa, moät thaân hình hoaøn haûo, anh aáy vaãn haáp daãn nhö laàn ñaàu tieân toâi gaëp anh. Nhöng trong ñaàu toâi, söùc haáp daãn ñoù khoâng coøn toàn taïi trong cuoäc soáng goái chaên. Toâi caûm thaáy mình gioáng nhö moät ngöôøi ñaøn oâng khi naèm chung giöôøng vôùi anh aáy.

Trong moät laàn tranh luaän caêng thaúng nhaát, Maïnh ñaõ noùi “Em ñang coù moät söï nghieäp lôùn coøn anh nhö noâ leä, chaêm soùc cho caû nhöõng thöù raùc röôûi cuûa em... Em khoâng daønh cho anh laáy naêm phuùt chuyeän troø vaøo cuoái ngaøy.” Toâi nghó, ñaây laø laàn ñaàu tieân toâi thöïc söï laéng nghe nhöõng ñieàu anh aáy muoán noùi trong suoát nhöõng naêm qua. Anh aáy noùi, anh aáy töùc giaän vôùi vieäc toâi luoân ñaët coâng vieäc leân haøng ñaàu vaø vì anh aáy ñaõ khoâng tìm ñöôïc vieäc laøm.

Anh aáy noùi, anh aáy khoâng muoán trôû thaønh moät ngöôøi giuùp vieäc! Toâi töùc giaän, neáu toâi khoâng laøm vieäc, thì cuoäc soáng cuûa chuùng toâi ñi tôùi ñaâu? Toâi caàn moät cuoäc soáng ñaøng hoaøng cho gia ñình, cho choàng vaø ñaëc bieät laø cho con, chöù khoâng phaûi cuoäc soáng haøng tuaàn ñi saép haøng ôû Centrelink. Anh aáy khoâng ñi laøm, vaäy anh aáy ñònh laøm gì? Coâng vieäc nhaø laø coâng vieäc gia ñình, sao anh aáy laïi nghó mình laø ngöôøi giuùp vieäc khi anh aáy laøm vieäc ñoù cho chính vôï con mình?...

Vaøi thaùng sau, chuùng toâi chia tayChia tay roài, toâi môùi tìm laïi ñöôïc

caûm giaùc veà chuyeän aùi aân. Hình dung ra moät ngöôøi ñaøn oâng haáp daãn. Toâi nghó veà ñaùm cöôùi theâm laàn nöõa vaø nghó veà vieäc moät ai ñoù seõ thích toâi...

“Anh ñaõ luoân caûm thaáy ngöôïng nguøng vaø töùc giaän. Em ñaõ ñaët vaøo anh raát nhieàu kyø voïng vaø ñieàu naøy ñaõ khieán anh caûm thaáy khoâng soáng ñöôïc”

Maïnh ñaõ noùi nhö vaäy sau khi chuùng toâi chia tay.

Thuùy Ngoïc

Anh aáy ôû nhaø caû ngaøy vôùi coâng vieäc noäi trôï khoâng chuyeân. Söû duïng maùy giaët cöù loän tuøng pheøo caùch chænh caùc nuùt baám, khoâng bieát nuùt naøo cho thích hôïp vôùi loaïi quaàn aùo giaët. Suoát caû ngaøy loay hoay vôùi caùi tuû laïnh vaø loø beáp cuõng khoâng ra noåi moät böõa côm toái... Toâi vaø Maïnh luoân meät moûi moãi khi noùi chuyeän veà con caùi. Beù coù nguû ñuû giaác khoâng? Beù aên gì vaøo böõa tröa?... Toâi ñi laøm maø taâm traïng baát an chuyeän nhaø. Baát an vôùi ñöùa con giao cho ngöôøi choàng daønh ñaûm phaàn noäi trôï

Khoâng chæ theá, anh aáy coøn baät nhaïc rock ñeå nghe vaøo giôø nguû cuûa beù neân beù raát hay boû böõa nguû tröa, nguû chieàu... Ñoâi khi, toâi luoân töï hoûi, taïi sao ngaøy xöa, toâi laïi nghó anh aáy laø ngöôøi ñaøn oâng gôïi caûm nhaát theá giôùi cô chöù?

Baïn ñoïc muoán ñaêng taûi caâu chuyeän taâm tình cuûa mình treân trang baùo naøy xin göûi veà toøa soaïn qua ñòa chæ P.O.Box 794 Cabramatta 2166 hoaëc eMail: DoanhNghiepDoiSong@gmail.com Baøi ñöôïc choïn ñaêng seõ ñöôïc taëng baùo bieáu göûi ñeán taän nhaø.

82 83

Coù moät chuyeân gia veà “thaèng beù” cuûa quyù oâng maø giôùi

y hoïc VN mình goïi laø “nam khoa”, chuyeân gia naøy thuoäc haøng laãy löøng cuûa Phaùp cho bieát: nhöõng quyù oâng Phaùp ngaøy nay, cöù 2 ngöôøi thì 1 ngöôøi coù ñònh kieán laø “thaèng nhoùc” cuûa mình thua em, keùm anh quaù nhieàu. Moät soá ngöôøi bieán yù nghó ñoù thaønh moät noãi aùm aûnh khoân nguoâi. Hoï söu taàm caùc taïp chí chuyeân moân, la caø caùc adult shop ñeå tìm moät phöông thuoác thaàn kyø naøo ñoù laøm “noù” lôùn leân. Cöïc chaúng ñaõ, hoï môùi tìm ñeán caùc nhaø phaãu thuaät.

Giaùo sö McAninch vaø Unter Wes-sels, ÑH California, San Francisco laø cuõng laø moät chuyeân gia nam khoa ñoàng nghieäp vôùi oâng ngöôøi Phaùp noùi treân vôùi kinh nghieäm ñaây mình noùi: “90% soá ñaøn oâng Myõ, duø noùi ra hay khoâng ñeàu aùy naùy veà vieäc “thaèng nhoùc” cuûa mình leûo khoeûo quaù, trong khi thöïc teá hoï coù cuoäc soáng tình duïc heát söùc bình thöôøng”. Giaùo sö Henri Navratil, Tröôûng khoa nieäu hoïc ÑH Nimes thì baûo: “Raát khoù laøm thay ñoåi suy nghó cuûa nhöõng ngöôøi hay lo laéng naøy. Phaãu thuaät duø coù thaønh coâng cuõng khoù caûi taïo ñöôïc suy nghó cuûa hoï. Nôi hoï caàn ñeán laø caùc baùc só chöõa beänh baèng taâm lyù cô”.

Nhö vaäy bao lôùn môùi laø chuaån? Tröôùc heát Dieäp Anh mong quyù

baïn ñoïc bieát laø kích thöôùc cuûa “thaèng nhoùc” cuûa quyù vò phuï thuoäc nhieàu nhaát vaøo yeáu toá chuûng toäc. Taát nhieân, taàm voùc caøng cao lôùn thì “chuùng noù” caøng ñaãy ñaø, nhöng khoâng theo tyû leä thuaän. Daân chaâu AÙ thöôøng khieâm toán nhaát roài ñeán daân da traéng, daân da ngaêm ngaêm, cuoái cuøng laø daân da ñen.

Hoài thaùng 2 ñaàu naêm nay, Beänh vieän Bình Daân vaø Ñaïi hoïc Y döôïc cuûa Saøi Goøn coù coâng boá keát quaû ñeà

taøi “Xaùc ñònh kích thöôùc trung bình döông vaät cuûa ñaøn oâng Vieät Nam” töø vieäc keùo “suùng oáng” cuûa haøng traêm nam giôùi ôû löùa tuoåi töø 18 ñeán 48 ra maø ño baèng phöông phaùp khoa hoïc. Theo ñaïi hoïc Y Nha Döôïc Saøi Goøn thì vieäc “ño” coi “noù” daøi troøn maäp oám... bao nhieâu naøy chæ nhaèm ñieàu tra cô baûn giaûi phaãu hoïc cô theå ngöôøi Vieät, nhöng cuõng laø ñeå laøm cô sôû ñeå giaûi thích vaø tö vaán cho khoâng ít caùc vò nhieãu söï, cöù töï mình laøm khoå mình bôûi maëc caûm thua keùm veà kích thöôùc caùi “ñoà ngheà” chinh chieán cuûa mình. Maët khaùc, noù cuõng ñöôïc duøng laøm khuoân maãu cho vieäc saûn xuaát bao cao su vaø theå hang nhaân taïo phuø hôïp vôùi nam giôùi Vieät Nam.

Keát quaû cho thaáy: chieàu daøi bình quaân cuûa “thaèng nhoùc” caùc quyù oâng daân mình luùc bình thöôøng laø 6,6 cm, luùc cöông cöùng laø 11,2 cm. Coøn chu vi laø 6,6 cm vaø 8,8 cm ôû hai tröôøng hôïp töông öùng. Treân hoaëc döôùi moät chuùt cuõng khoâng sao (maø hình nhö “treân” thì ngöôøi ta caøng veânh vaùo chöù chaúng ai laáy ñoù laøm phieàn loøng). Chæ coù naèm quaù xa so vôùi bình quaân, nghóa laø luùc “xìu” thì döôùi 3,8 cm, luùc huøng hoå vaãn khoâng vöôït ñöôïc 7,8 cm thì môùi caàn caàu cöùu ñeán söï can thieäp cuûa baùc só nam khoa.

Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi thöïc söï “khoâng laøm aên gì ñöôïc” thì quaû thaät cuõng neân thoâng caûm. Hoï thöôøng maát töï tin ñeán möùc töï ti, traàm caûm vaø xa laùnh moïi ngöôøi. Vaø nguyeän voïng söûa chöõa laïi “caây suùng baén nöôùc (tieåu vaø nöôùc...) laø chính ñaùng.

Nhu caàu taêng kích thöôùc cho “noù” raát lôùn

Soá lieäu ñöôïc khoa hoïc chöùng minh baèng soá lieäu cuï theå nhö theá, maø naøo caùc vò coù chòu hieåu cho ñaâu. Theo söï

tieát loä cuûa caùc baùc só nam khoa, khoâng rieâng chæ cuûa ngöôøi taây phöông maø ngay caû ngöôøi mình ôû trong nöôùc vaø caû nöôùc ngoaøi ... Caùc baùc só haøng ngaøy phaûi tieáp nhaän nhieàu cuù phoân xin ñöôïc tö vaán chuyeän lôùn cuûa “noù”, vaø cuõng ñoàng thôøi coù nhieàu vò tröïc tieáp ñeán gaëp ñeå naøi næ “laøm theá naøo thì laøm, mieãn baùc só “keùo” noù daøi ra theâm tyù cho em”. Treân hoäp thö email cuûa caùc baùc só nam khoa coù tieáng, email ñoå veà chaät cöùng, vôùi noäi dung “... Chaúng hieåu sao “caùi aáy” cuûa em coù ... “tyù hieáu” haø baùc só ôi!...”.

Theá cho neân treân theá giôùi hình thaønh caû moät thò tröôøng kinh doanh chuyeän naøy vôùi doanh soá haøng tyû ño âla moãi naêm.

Quyù baïn ñoïc thöû goõ vaøo oâ search cuûa Yahoo, hay Google thì seõ thaáy hieän ra khoâng bieát cô man naøo laø taøi lieäu vaø nhöõng quaûng caùo moài chaøi caùch thöùc laøm cho “noù” lôùn ra. Töïu trung, ngöôøi ta ñeà caäp ñeán hai phöông phaùp: töï laøm theo höôùng daãn vaø nhôø söï can thieäp cuûa phaãu thuaät.

Töï laøm theo höôùng daãn veà nguyeân taéc gioáng vôùi nhöõng vaän ñoäng vieân theå hình luyeän cho nôû nang cô baép, khieán maùu chaûy qua “noù” nhieàu hôn vaø cöù nhaån nha lôùn leân theo thôøi gian taäp luyeän.

Roài duøng moät thieát bò chuyeân duïng goïi laø ProExtender keùo daøi töøng tí moät. Tuy nhieân caùc baùc só nam khoa chuyeân moân thöôøng kòch lieät phaûn ñoái caùch naøy. Hoï cho raèng laøm nhö vaäy khoâng daøi ra ñöôïc, maø chæ daãn ñeán... lieät thoâi.

Haøng loaït thuoác ñöôïc giôùi thieäu vôùi lôøi phoùng ñaïi aàm ó vaø muoán loaïi naøo cuõng chieàu: thuoác uoáng, thuoác boâi, thuoác xoa, thuoác xòt. Nhaø saûn xuaát maïnh moàm noùi raèng ñoù laø moät böôùc

ñoät phaù cuûa y hoïc vaø coù theå laøm “thaèng beù” daøi theâm nhöõng 10cm. Lyù töôûng chöa!

Theá nhöng giôùi chuyeân moân khaúng ñònh laø thuoác naøy ñöôïc saûn xuaát töø chuøm sao naëng saïo (xaïo) hoaøn toaøn... Chaúng qua chæ laø nhöõng noäi tieát toá nam, chaát kích duïc kieåu Viagra hoaëc vaøi thöù döôïc lieäu Trung Quoác, cuõng coù theå chæ laø chaát giöõ nöôùc, laøm “thaèng nhoû” phoàng leân sau khi söû duïng, laøm cho quyù chaøng möøng huït, bôûi chæ qua ít ngaøy sao laïi teo ñi. Khoâng coù moät loaïi thaàn döôïc naøo coù taùc duïng trong chuyeän naøy vaø neáu tin lôøi quaûng caùo, ñaõ coù nhieàu “chaøng tuoåi treû voán gioøng haøo kieät” phaûi traû moät giaù raát ñaét: nhieãm truøng, voâ sinh, lieät döông... Vaäy thì choïn löïa coøn laïi vaø nhieàu nieàm tin caäy hôn caû coù leõ chæ laø phaãu thuaät.

Söï can thieäp cuûa phaãu thuaätThoâng thöôøng, 1/3 chieàu daøi cuûa

“thaèng nhoùc” bò aån thuït vaøo beân trong cô theå, khoâng nhìn thaáy ñöôïc. Coù hai sôïi daây chaèng buoäc thaân “thaèng beù” vaøo phaàn naèm treân noù, maø tieáng bình daân goïi noâm na cho deã hình dung laø... mu.

Caùc baùc só baûo nhöõng sôïi daây chaèng naøy raát... voâ duyeân, chaúng coù nhu caàu gì veà maët y hoïc, töïa nhö moät khuùc ruoät thöøa ta phaûi mang suoát ñôøi. Chæ caàn tieåu phaãu thuaät, caét chuùng ñi thì Eureka! (chöõ cuûa nhaø baùc hoïc Archi-medes nghóa laø tìm ñöôïc roài!) thaèng cu tí voán baát maõn vôùi soá phaän haåm hiu ñaõ daøi ra ñöôïc töø 2 ñeán 4 cm chöù khoâng phaûi chôi.

Hieän nay, söï tieán boä cuûa y hoïc ñaõ trang bò cho nhaø phaãu thuaät löôõi dao laser ñeå caét hai sôïi daây chaèng troùi thaèng beù toäi nghieäp vaøo nôi gaàn xöông mu. Beänh nhaân chæ caàn gaây teâ cho baùc só “xoeït” moät caùi laø xong, veà nhaø ñöôïc ngay khoûi naèm laïi beänh vieän, chæ caàn döôõng thöông cho vò “töôùng quaân” naøy moät tuaàn sau laø khoûi vôùi veát moå khoâng quaù 3 cm. Caäu ta baây giôø cao raùo, töôi tænh haún ra. Theá laø khoûi phaûi caáy gheùp nguy hieåm.

Cuõng phaûi noùi thaät vôùi nhau raèng, caùi tieåu phaãu thuaät naøy mang tính giaûi quyeát tö töôûng laø chính vì thöïc teá caäu ta coù daøi theâm ra chuùt naøo ñaâu, maø chæ loä ra phaàn bò giaáu ñi, voán tröôùc ñaây bò thuït vaøo beân trong. Noù cuõng thay ñoåi tö theá khi cöông cöùng. Neáu tröôùc ñaây, noøng phaùo tuy ngaén nhöng vöôn leân ngaïo ngheã, thì nay, tuy noù daøi nhöng cöù chuùc xuoáng toøn ten treân mieäng gieáng. Luùc naøy coù leõ quyù oâng neân ca cho ngöôøi baïn tình cuûa mình nghe baøi” “Baèng loøng ñi em”, anh chæ coù vaäy thoâi, vì noù vaãn khoâng laøm thay ñoåi söï khoaùi laïc cuûa baûn thaân anh vaø nieàm haân hoan cuûa em. Ñöøng baét anh ñöôïc “voi” roài, maø coøn ñoøi theâm caû... hai baø Tröng nöõa thì maáy oâng baùc só seõ cho laø anh hôi bò tham roài ñaáy...

Cuøng vôùi taêng chieàu daøi, caùc nhaø phaãu thuaät coøn coù theå laøm taêng chieàu ngang, laøm “thaèng nhoùc” cho ñöôïc coi oai veä hôn. Ñeå thöïc hieän ñöôïc ñieàu naøy, ngöôøi ta huùt môõ ôû boä phaän khaùc bôm vaøo döôùi da cuûa thaân “caây suùng”. “Thaèng beù” baây giôø “xoå söõa” troâng thaáy mang laïi söï haøi loøng cho “ngöôøi ñaët haøng”.

Tuy vaäy, sau moät thôøi gian, coù theå “noù” laïi gaày ñi, vì môõ bò cô theå haáp thuï laïi, maø cuõng coù theå, noù bò voùn hoøn thaønh moät “cuïc môõ” baèng haït ñaäu, baèng hoøn bi hoaëc to hôn vaø raén laïi, khieán “thaèng beù” bieán daïng, xaáu xí. Ñeå traùnh hieän töôïng naøy, ngöôøi ta coù theå boùc da laãn môõ ôû nôi khaùc ñaép vaù quanh mình “thaèng nhoùc” cho noù beùo leân. Vaät lieäu söûa chöõa laáy ra töø chính cô theå mình neân traùnh ñöôïc söï ñaøo

PMMA vaøo ñoù (nhö söõa muõi, bôm ngöïc cuûa quyù baø vaäy), cho “noù” daøi theâm chöøng naøo quyù chöøng aáy. Song phaãu thuaät naøy phaûi thaät thaän troïng bôûi noù coù theå laøm chaûy maùu laâu daøi, nhieãm truøng, maát caûm giaùc, thaäm chí gaây ung thö. Chính vì theá luaät phaùp ôû moät soá nöôùc cuõng chöa cho pheùp, thöôøng chæ laø laøm... chui.

ÔÛ Nga thì Dieäp Anh khoâng bieát luaät coù cho pheùp khoâng nhöng maáy naêm tröôùc treân baùo Nga laø tôø Moskovsky Komsomolets ngaøy 19/3/2005 ñöôïc dòch ra tieáng Anh moät moät chuyeän theá naøy: Anh Sergei töø Kharabovsk, baåm sinh “thaèng cu” quaù coøi, chöa ñaày 5cm. Leân Moscow, caùc baùc só “cheá taïo” cho anh moät “ñöùa beù nhaân taïo”, töø da, cô baép vaø ñoäng maïch töø caùnh tay anh roài tìm moïi caùch noái leân ñaàu cuûa “thaèng coøi” cuõ. Baèng baøn tay cuûa nhöõng phaãu thuaät vieân ñieâu luyeän, vieäc moå xeû keùo daøi 11 tieáng ñoàng hoà. Hoï ñaõ thaønh coâng. Sergei hieän thoûa maõn vôùi “cuûa quyù” nhaân taïo huøng duõng, daøi 17cm, boä daïng cöïc ñeïp vaø maùy chaïy toát. Anh ñaõ laáy vôï vaø ñöôïc... vôï khen.

Dieäp Anh khoâng baûo ñaûm laø baûn tin naøy coù thaät hay khoâng quyù baïn ñoïc naøo laø “ngöôøi trong cuoäc” cuõng xin chôù voäi mua veù ñi Nga...

Keát luaän Noùi gì thì noùi, Nhaân vieát ñeán ñaây

Dieäp Anh beøn chuïp cuoán white phone tìm caùc teân Vieät Nam maø goïi ñieän thoaïi hoûi thaêm ñeå laøm moät thoáng keâ khoâng chính thöùc veà yù cuûa quùy baø triong chuyeän “thaèng beù raéc roái” cuûa quyù oâng. Theo yù cuûa (soá ñoâng) quyù baø, laø nhöõng ngöôøi “tröïc tieáp” chòu ñöïng chuyeän ‘suùng lôùn” hay “suùng nhoû” cuûa quyù oâng thì baø naøo cuõng cho raèng “trôøi cho” ñeán ñaâu taän duïng ñeán ñaáy laø toát nhaát.

“Thaèng beù” cuûa “oâng nhaø em” dieän maïo nhö theá laø “ñeïp trai” laém roài vaäy maø “oâng í” cöù ñoøi ñem noù ñi giaûi phaåu, em baûo laø ñöøng nghó ñeán vieäc mang noù ra maø... haønh haï toäi noù laém... Nam tính laø ôû phong caùch ñaøn oâng, ôû söï quyeát ñoaùn, ôû tính caån thaän vaø taàm nhìn trong coâng vieäc, ôû söï côûi môû phoùng khoaùng vôùi baïn beø, chu ñaùo vôùi vôï con... ñaâu phaûi ôû caùi choã caây suùng nöôùc cheát tieät kia chöù...

Cuoäc soáng vôï choàng caên baûn laø söï hoøa hôïp, traùch nhieäm vôùi nhau, “chuyeän aáy” tuy laø “moät phaàn taát yeáu cuûa cuoäc soáng” nhöng chöa ñeán noåi caàn phaûi quan taâm ñaëc bieät .

Ñaáy! ña soá quyù baø ñeàu raát “thoaùng” veà chuyeän lôùn nhoû cuûa “thaèng beù” nhaø choàng, vaäy thì haø côù gì quyù oâng cöù quan taâm?

Xin heïn gaëp laïi baïn ñoïc ôû soá baùo sau.

Dieäp Anh

thaûi. Song da vaãn coù theå bò co ruùt laïi, kích thöôùc trôû neân nhö cuõ “meøo laïi hoaøn meøo”.

Khoù nhaát vaãn laø taêng chieàu cao cho “thaèng nhoùc” bò luøn hoaëc coøi coïc döôùi haún chieàu daøi trung bình cuûa thieân haï. Thaân “thaèng beù” laøm baèng chaát theå hang (copora cavernosa - voû laø bao sôïi vaø trong laø caùc xoang chöùa maùu), moät vaät lieäu ñaëc bieät maø “trôøi chæ cho ta” coù chöøng aáy. Muoán noù daøi ra, phaûi noái gheùp nhöng laáy ñaâu ra vaät lieäu? Xin, ai cho? Thöù naøy coøn quyù hôn quaû thaän nöõa. Ai chaúng muoán giöõ laïi cho mình nhö moät baûo boái. Theå hang nhaân taïo môùi coøn naèm trong thôøi gian nghieân cöùu, caùc nhaø phaãu thuaät chöa nghó ñeán caùch gheùp töø ngöôøi naøy sang ngöôøi khaùc. Vaû laïi, noù laø chuyeän... danh döï, caùi aáy ai laïi xaøi ñoà... möôïn cuûa ngöôøi khaùc bao giôø.

Ñeå aùp duïng bieän phaùp tình theá ngöôøi ta thöôøng aùp duïng laø caáy silicon hoaëc

84 85

Phöông “N”, Sydney

Haäu vaø Laâm ñaùng leõ laø moät ñoâi “song kieám hôïp

bích” treû ñeïp ñoâi nhö Tieåu Long Nöõ vaø Döông Quaù. Hai anh chò quen nhau qua maáy naêm ñaïi hoïc ôû UTS ngoaøi Sydney city, vaø ñaõ quaán quít nhau nhö sam dính caëp töø ngaøy môùi lang thang chaân öôùt chaân raùo vaøo saân tröôøng.

Hoï nhanh choùng keát hoân ngay sau khi vöøa toát nghieäp vaø caû hai ñeàu coù vieäc laøm oån ñònh, Haäu coù moät job ôû ngaân haøng Commonwealth vuøng Fairfield Sydney, saùt vaùch caïnh beân Cabramatta laø thuû phuû cuûa Vieät Nam taïi UÙc, coøn Laâm laøm vieäc cho moät coâng ty veà IT. Hai vôï choàng ñang nhìn veà töông lai phía tröôùc ñeå tính chuyeän con caùi vaø daønh duïm ít voán mua nhaø...

Leõ ra thì haïnh phuùc laém, nhöng cuoäc soáng vôï choàng sau hoân nhaân laïi khoâng ñôn giaûn nhö thôøi coøn ñi hoïc, vaø cuoäc ñôøi cuõng khoâng ñeïp nhö luùc hoï oâm ghì nhau treân giöôøng ñeå... naèm mô deät moäng.

Soáng chung vôùi nhau chöa ñöôïc hai naêm, vôï choàng Haäu nhieàu phen caõi vaõ ñeán suyùt saäp nhaø. Nguyeân do cuûa nhöõng traän noå löûa naøy thì cuõng khoâng coù gì to taùt, chæ töø nhöõng chuyeän vaët bò xeù ra cho to, roài töø to bieán thaønh baõo. Ñieàu Laâm chòu khoâng noåi laø vôï chaøng cöù thöôøng phaøn naøn veà tieàn baïc, cheâ traùch anh khoâng bieát “maàn aên” ñeå kieám nhieàu tieàn hôn. ÔÛ xöù naøy maø cöù loay hoay vôùi ñoàng löông thì chæ ñuû qua ngaøy thoâi chöù bieát chöøng naøo môùi coù dö. Vaø chaùn nhaát laø moãi laàn nhö vaäy Laâm ñeàu bò vôï ñem mình ra so saùnh vôùi choàng cuûa ngöôøi ta.

Voán noùng tính, moãi laàn ñuïng traän vôùi

caùi mieäng cuûa vôï thì Laâm nhö muoán upside-down luoân caû baàu trôøi. Coù laàn anh dí Haäu voâ vaùch töôøng duøng caùi caùn caây lau nhaø muoán cheït coå vôï cho cheát luoân cho roài. Cuõng may laø giaây phuùt chuaån bò “gieát ngöôøi” ñoù thì Laâm boãng nhôù ñeán caëp ñuøi thaät laø daøi trong chieác vaùy ngaén cuûa con nhoû môùi voâ laøm chung haõng. Nhoû naøy cuõng Vieät Nam laø daân du hoïc vöøa toát nghieäp ñang xin ñònh cö laïi, gioïng baéc kyø ngoït nhö mía haáp vaø môùi ñöôïc nhaän laøm cuøng unit vôùi Laâm, nhöõng luùc khoâng coù tuïi UÙc chung quanh thì con nhoû baéc kyø... cuïc ñoù cöù anh ôi anh hôõi vôùi Laâm baèng tieáng Vieät “Anh ôi nghe em baûo naøy... vaâng... anh aï, cho em xin... “

OÁi trôøi meï ôi! Sao maø nghe con gaùi baéc noù noùi chuyeän cöù nhö laø muøa heø maø ñöôïc uoáng nöôùc cam nguyeân chaát vaäy. Moãi laàn nghe coâ beù “anh ôi... em baûo naøy...” laø Laâm boãng döng thaáy mình coù chuùt hoái haän, anh nghó coù leõ luùc tröôùc mình hôi bò “ngu ñoät xuaát” hay sao ñoù neân môùi ñi laáy vôï sôùm hôn moïi ngöôøi. Treân caây coøn bieát bao nhieâu quaû chín ngon ngoït khaùc taïi sao ta laïi chæ bieát coù moät quaû vöøa ñaéng ngheùt vöøa ñaày saâu laø con vôï döõ nhö chaèng maø laïi cöù leõo nheõo noùi dai nhö ñæa ôû nhaø...

Töø ñoù Laâm töï choïc thuûng hai loã tai mình cho nhöõng lôøi caèn nhaèn cuûa vôï khi vaøo tai beân naøy thì xuyeân tuoát luoân qua beân kia. Laâm nhö ngöôøi ñieác, luoân caû ñui laãn caâm. Haøng ngaøy ñoái dieän vôùi vôï Laâm cöù nhö pho töôïng, chæ chôø cho vôï chòu khoâng noåi maø töï môû mieäng noùi tieáng chia tay.

Gioït nöôùc nhoû maõi roài cuõng ñeán luùc

phaûi traøn ly. Hai vôï choàng chöa coù con caùi, vaø cuõng chöa coù nhaø cöûa taøi saûn chung neân vieäc ly dò dieãn ra thaät goïn gaøng. Theo luaät sö khuyeán caùo, caû hai traû caên nhaø ñang thueâ. Haäu doïn veà ôû laïi vôùi ba meï vaø maáy ñöùa em nhö hoài chöa laáy choàngï, coøn Laâm tìm thueâ moät appartment soáng rieâng moät mình trôû laïi kieáp soáng ñoäc thaân chôø ngaøy toøa aùn caáp giaáy ly dò. Haøng tuaàn anh sieâng naêng môøi coâ beù “Baéc kyø nho nhoû” ñoàng nghieäp kia ñi uoáng caø pheâ, ñi aên, ñi chôi, ñi daï vuõ nhaûy ñaàm v.v... roài gheù veà appartment cuûa mình ñeå cho Laâm khaùm phaù nhöõng ñieåm “treân caû tuyeät vôøi” beân trong chieác vaùy ngaén cuûa coâ beù maø buø ñaép theâm cho nieàm vui anh vöøa môùi maát vôï.

Coøn Haäu, chöa ñaày 30, coù nhan saéc maën moøi laïi theâm thaém ñaãm nhöïa tình cuûa gaùi ñaõ bieát muøi “höông löûa”, troâng naøng caøng maën moøi haáp daãn hôn nhieàu so vôùi maáy coâ thieáu nöõ chöa choàng. Töø ngaøy veà soáng laïi vôùi gia ñình Haäu thöôøng theo maáy ñöùa em ñoäc thaân ñi chôi ñaây ñoù choã naøy choã kia cho ñôõ buoàn, vaø ñaõ nhanh choùng loït vaøo taàm ngaém cuûa nhieàu anh ñang muoán kieám vôï. Bieát Haäu ñaõ coù choàng, nhöng hieän ñaõ thaønh daân “MBA” (married but available) chæ coøn chôø ngaøy toøa aùn caáp giaáy ly dò neân nhieàu anh cöù naèng naëc xin Haäu cho anh ñöôïc “cheát trong voøng tay em”. Thaáy mình ñaõ laø gaùi ly dò maø ñöôïc khoái con trai ñoøi “cheát” nhö vaäy Haäu cuõng haû heâ laém, naøng mæm cöôøi nhôù laïi khi môùi cöôùi nhau chaúng phaûi Laâm ñaõ haèng ñeâm ñoøi Haäu cho ñöôïc “cheát leân cheát xuoáng” trong voøng tay vaø luoân caû ... voøng chaân cuûa

naøng ñoù hay sao? Ñaøn oâng ñôøi nay sao toaøn löïa choã cheát khoân thaáy baø coá luoân.

Chaúng bieát coù phaûi khi phuï nöõ ñaõ coù choàng roài thì khoâng chòu noåi caûnh ñeâm nguû moät mình nöõa, hay chæ vì töï aùi muoán cho Laâm thaáy mình vaãn coøn saùng giaù laém chöù chaúng phaûi boû anh ra thì toâi thaønh gaùi giaø... Môùi qua laïi môùi maáy laàn Haäu ñaõ nhanh choùng nhaän lôøi “xin cheát” cuûa Bình, moät business man treû ôû cuõng ôû Fairfield gaàn nôi Haäu laøm vieäc. Bình coù moät shop baùn computer vaø vaøi ñöùa teckies ñaøn em ñeå laøm theâm dòch vuï baûo trì söûa chöõa maùy luoân cho khaùch khi caàn. Gaëp luùc haøng Trung Quoác reû, kyõ thuaät naâng cao, söï tieän nghi cuûa maùy computer ña daïng thích öùng cho nhieàu ngaønh ngheà neân business cuûa Bình cuõng töông ñoái coù ñoàng ra vaøo.

Ñaùm cöôùi cuûa Haäu vaø Bình ñöôïc toå chöùc linh ñình taïi Crystal Palace Reception ôû Canley Heights, tham döï coù ñeán hôn 400 khaùch. Haäu nhaát quyeát laøm cho Laâm choàng cuõ cuûa mình phaûi xoán xang con maét. Taát caû baïn beø cuûa Laâm, thaân sô gì Haäu cuõng môøi döï cöôùi tuoát luoát. Gia ñình cuûa Laâm, boá meï anh chò em ñöông nhieân laø khoâng soùt moät ai, Haäu naèng naëc meø nheo môøi cha meï, anh chò em beân choàng cuõ phaûi ñi döï tieäc cöôùi cuûa naøng cho baèng ñöôïc. Laáy lyù laø beà gì cuõng töøng laøm daâu trong nhaø naøy, duø baây giôø khoâng coøn tieáp tuïc thì cuõng laø... ngöôøi trong gia ñình... Thaät ra laø Haäu chæ muoán “bao vaây tinh thaàn” choàng cuõ. Sau caùi ñaùm cöôùi naøy Laâm gaëp baát cöù ai maø chaøng quen ôû Sydney cuõng seõ laø ngöôøi ñaõ ñöôïc taän maét chöùng kieán “vôï chaøng” ñeïp loäng laãy vaø haïnh phuùc beân caïnh choàng môùi cuûa coâ aáy nhö theá naøo. Chöøng ñoù neáu Laâm coù tieác huøi huïi thì cho ñaùng ñôøi boû gheùt caùi maët... khoù öa.

“Toâi vaãn ñi beân caïnh cuoäc ñôøi... AÙi aân laït leõo cuûa choàng toâi..” maáy caâu naøy xöa roài, lieäng thuøng raùc duøm caùi ñi Dieãm, choàng môùi “aùi aân” doàn daäp hôn choàng cuõ gaép 10 laàn chöù ôû ñoù maø laït leõo...

Tuaàn traêng maät, anh choàng môùi cuûa Haäu mua tour du lòch daãn vôï ñi chôi moät voøng taùm nöôùc ôû chaâu AÂu. Ngöôøi ta noùi caùi caâu “naéng haïn gaëp möa raøo” ñeå chæ phuï nöõ ñang xuaân, boãng döng bò hoaøn caûnh laøm cho quaûnh caøng thaønh khoâ heùo, chæ caàn ñöôïc tình yeâu môùi töôùi vaøo thì hoa bung nhuïy nôû trôû laïi ngay. Thieät laø ñuùng y chang! Sau honeymoon ôû AÂu chaâu veà Haäu caøng theâm troøn laüng neùt ña tình. Cuõng may laø naøng vöøa laáy choàng theâm laàn nöõa chöù khoâng thì nuï cöôøi aùnh maét cuûa Haäu baây giôø daùm coù theå “gieát ngöôøi” ñöôïc nhö chôi, ít laém cuõng laø maáy tay haøng xoùm hay nhìn troäm qua haøng raøo nhaø maáy coâ single mom ôû xöù naøy. Saéc ñeïp khoâng phaûi laø soùng gioù ba ñaøo,

nhöng töï coå kim ñeán nay töø vua chuùa ñeán daân coû raùc teùp rieâu, coù ñaøn oâng naøo maø khoâng bò saéc ñeïp laøm cho cheát chìm ñaâu chöù?

Cuoäc soáng roài cuõng nhanh choùng trôû veà nhòp ñieäu bình thöôøng, noãi voàn vaõ cuûa vôï choàng môùi cöôùi luùc ban ñaàu roài cuõng tan daàn theo naêm thaùng. Haäu vaãn ngaøy hai buoåi ra ngaân haøng ôû Fairfield laøm vieäc. Bình choàng môùi cuûa Haäu, troâng coi shop computer cuûa anh. Duø chæ laø moät business nho nhoû nhöng ít gì cuõng laø loaïi “maàn aên” vôùi ngöôøi ta nhö yù Haäu muoán. Thu nhaäp cuûa Bình chaéc cuõng khaù hôn ñi laøm laõnh löông. Thaät ra thì Bình cuõng coù dö chuùt ñænh nhöng vì chæ môùi khôûi nghieäp ñöôïc vaøi naêm thoâi, tieàn dö ra laø Bình ñaàu tö vaøo theâm haøng toàn ñeå voøng xoay theâm lôùn... Nhìn chung thì chaøng cuõng laø moät tay kinh doanh treû, coù trình ñoä, vaø bieát buoâng cöông nhaû kieäu ñuùng luùc neân thænh thoaûng cuõng truùng ñöôïc vaøi ñôït haøng lôùn.

Khoâng bieát caùi “hoäi chöùng” caèn nhaèn muoân thuôû cuûa Haäu ngaøy coøn laøm vôï Laâm coù ñöôïc naøng laøm cuûa hoài moân ñem theo veà nhaø choàng môùi hay khoâng? Hay chæ laø caùi “thôøi hoäi nhaäp” khi Vieät Nam ñöôïc vaøo WTO noù lan traøn khaù roäng ra ñeán ngöôøi Vieät ôû nöôùc ngoaøi. Cöôùi nhau chöa ñaày naêm thì Bình coù veû nhö chaùn côm nhaø maø laïi thích thöôøng xuyeân ñi Vieät Nam aên phôû.

Laø moät tay coù giaù trong trong giôùi hi-tech Bình laøm sao ñöùng yeân ñöôïc khi maø côn soát “a coøng” (@) ôû Vieät Nam ñang noå buøng qua “thôøi hoäi nhaäp”. Coå phieáu “Blue Chip” mua vaøo vaøi chuïc ngaøn, giöõ vaøi hoâm ñaåy ra kieám caû traêm ngaøn deã nhö ñôùp buùn oác. Baïn beø trong giôùi tecky töø UÙc ñeán Myõ qua AÂu chaâu huù nhau bay voâ Vieät Nam nhö ñaøn dôi buoåi chieàu keâu nhau chí choùe cuøng rôøi hang oå ñi saên moài. Vaäy laø Bình thaáy loøng mình yeâu “H2O” (nöôùc) raäm röïc. Saép xeáp sang tieäm laïi cho ngöôøi quen,

Bình theo tieáng goïi cuûa... “queâ meï” maø bay vaøo trong nöôùc. Suoát ngaøy anh la caø ôû caùc saøn giao dòch chôø “khôùp leänh”, vaøi hoâm nhôù vôï thì bay ra, veà UÙc aám öùc vôùi coå phieáu “Blue Chip” ñang soâi noåi laïi bay vaøo...

Thôøi gian ñaàu Bình coøn moãi ngaøy phone cho vôï vaøi baän, töø töø vaøi ngaøy moät baän, roài caøng veà sau coâng vieäc caøng baän bòu. Coù hoâm giaù coå phieáu ñang “kòch traàn” nguû moät giaác saùng daäy ra saøn treã noù rôi “luûng saøn” hoài naøo khoâng hay. Chæ trong moät ñeâm, coù keû khoùc, coù ngöôøi cöôøi. Bình caàn phaûi doàn ñaàu oùc vaøo söï chuù yù caùc giao ñoäng treân saøn nhieàu hôn.

Vaø moät lyù do khaùc nöõa laø söï xuaát hieän cuûa giôùi “ñaàu tö ngoaïi” vôùi maùc laø nhöõng “Vieät kieàu chuyeân gia” treân saøn coå phieáu ôû Vieät Nam trong caùc naêm gaàn ñaây ñaõ laø “ñieåm ngaém” saùng giaù cuûa nhieàu coâ chaân daøi muoán deät moäng. Bình cuõng thaáy laø “phôû” ôû Vieät Nam caøng ngaøy caøng ngon hôn. Töø taùi chín, ñeán naïm gaàu, veø, suïn... ñeàu coù chaát löôïng ñaùng tieâàn hôn côm nhaø beân UÙc. Daàn daàn nhöõng cuù phone, vaø nhöõng laàn bay veà Sydney thaêm vôï cuûa Huøynh cuõng thöa vaéng theo hieän caûnh.

Haäu voø voõ ôû nhaø moät mình, naøng khoâng daùm boû job ñeå bay voâ Vieät Nam cuøng choàng ra saøn “khôùp leänh”. Weekend moät mình ôû nhaø cöù ñi ra ñi vaøo vì thieáu hôi choàng Haäu thaáy aám öùc ñeán chao dao ñaàu oùc. Ñi laøm maø Haäu khoâng taäp trung ñöôïc gì, daïo naøy coâ hay laøm cho supervisor cuûa mình khaù ngaïc nhieân vì caùc loãi vuïn vaët trong coâng vieäc. Ñeâm veà chæ coøn mình Haäu coâ ñôn treân chieác giöôøng queen size roäng böï. Böôùc chaân ngöôøi ngang cöûa, tieáng xe thaéng ñoã beân haøng xoùm v.v... ñeàu laøm Haäu giaät mình thoùt tim lo sôï. Coù hoâm moät teân baùn haøng daïo “door to door” cöù nhaát ñònh ñoøi vaøo nhaø ñeå noù cho naøng “coi caùi naøy hay laém” ñaõõ laøm Haäu hoaûng hoàn goïi caûnh saùt. Ñaõ vaäy ñeâm ñoù chöông trình soá 9 maéc dòch treân TV laïi phuï hoïa theo baèng moät phim kinh dò “When a ranger calls” ñeå huø doïa naøng sôï muoán ñöùt boùng luoân qua hình aûnh coâ gaùi ôû nhaø moät mình bò haøng loaït cuù phone cuûa keû laï goïi ñeán khuûng boá... Haäu xuoáng beáp ñem heát taát caû dao lôùn dao nhoû vaøo phoøng nguû, vaø toaøn boä nhöõng gì trong nhaø coù theå neùm choïi ñöôïc ñeàu ñöôïc naøng ñeå saün trong taàm vôùi treân ñaàu giöôøng. Khoùa chaët cöûa phoøng laïi truøm meàn kín mít, Haäu nín thôû trong chaên chôø ñôïi caùi teân baùn haøng daïo luùc ban chieàu ñaõ bò naøng goïi caûnh saùt ñuoåi ñi, daùm chöøng ñeâm nay noù seõ trôû laïi laøm “keû laï” xuaát hieän nhö trong caùi phim ñieáng hoàn vöøa môùi chieáu trong TV...

Vaøi phuùt sau, chöøng nhö khoâng chòu noåi vôùi noãi aùm aûnh khuûng hoaûng cheát ngöôøi naøy Haäu chuïp phone goïi ñi... Naøng ñònh baám ñaïi vaøo baát cöù soá cuûa

86 87

ngöôøi quen naøo maø mình ñang coù ñeå coù ai ñoù noùi chuyeän cuøng mình phaù tan söï coâ ñôn cho ñôõ sôï thì... OÁi cha meï ôi! Haäu xin theà coù “maët ñeøn” laø naøng khoâng heà coá yù.. Vaäy maø aån kín trong tieàm thöùc hay trong caùi goùc keït naøo ñoù cuûa trí nhôù voán khoâng hay ho gì cuûa Haäu, coäng theâm tyû thöù hoãn ñoän trong ñaàu luùc naøy.., Haäu thaät loøng khoâng bieát töø ñaâu maáy ngoùn tay cuûa naøng töï ñoäng löôùt daøi moät daõy treân möôøi con soá mobile cuûa Laâm, ngöôøi choàng cuõ maø töø ngaøy ly dò ñeán nay ñaõ hôn hai naêm Haäu chöa töøng goïi ñeán. Vaø khi ñaàu phone beân kia vöøa coù tieáng Hi... cuûa Laâm thì Haäu ñaõ ñaàm ñìa nöôùc maét chu moâi vaøo oáng noùi nhoû xíu cuûa chieác phone tay roài khoùc reù leân “Anh ôiiiii... em khoå quaù trôøi neøeøe... !!! “

Vaø cuõng chaéc laø treân ñôøi naøy khoâng coù gì “ñau loøng” (laãn haû heâ) cho baèng nghe vôï cuõ than khoå khi naøng ñang soáng vôùi ngöôøi môùi. Loøng nghóa hieäp cuûa Laâm boãng uøn uøn boäc phaùt vaøo luùc khoâng coù oâng choàng môùi cuûa “vôï mình” beân caïnh. Chæ hai möôi phuùt sau, laø Laâm ñaõ ñöùng tröôùc cöûa nhaø Haäu, khi caùnh cöûa vöøa môû cho Laâm vaøo laø Haäu ngaû quî vaøo voøng tay choàng (cuõ), naøng naác leân nöùc nôû, oâm chaët cöùng Laâm run laåy baåy sôï haõi nhö con meøo bò loït gieáng.

Suoát ñeâm ñoù, treân chieác giöôøng cuûa choàng môùi, Laâm phaûi oâm chaët vôï cuõ vaøo loøng vaø luoân tay xoa vuoát treân ñoâi bôø moâng traàn khoâng maëc quaàn cuûa Haäu thì naøng môùi caûm thaáy bôùt ñi phaàn naøo noãi coâ ñôn vaø thoâi khoâng thuùt thít nöõa.

Sau laàn ñoù, nhöõng khi Bình ñi Vieät Nam ñeå “khôùp leänh” vôùi chöùng khoaùn “thôøi hoäi nhaäp”, duø ñi bao laâu Haäu cuõng “don’t care” nöõa vì baây giôø ñaõ coù choàng cuõ traán laáp noãi coâ ñôn cuûa naøng moãi khi choàng môùi vaéng nhaø. Maø thieät laø laï moät ñieàu nghen! Ngaøy tröôùc khi coøn laø vôï choàng moãi laàn caõi nhau Haäu thaáy “gheùt caùi baûn maët” naøy thaäp teä. Coøn Laâm ñaõ chaúng töøng muoán boùp coå vôï cho cheát luoân ñoù hay sao? Vaäy maø baây giôø nhöõng ñeâm leùn luùt choàng môùi ñeå xoùa laáp noãi coâ ñôn cho vôï cuõ, caû Haäu vaø Laâm ñeàu caûm thaáy aên vuïng, coù... “condition apply”, ngoù boä coøn ngon hôn aên coâng khai ñeán... tyû laàn. Coù nhöõng laàn khoâng keàm haõm ñöôïc caûm giaùc cuûa da thòt ñang lieân tuïc ñöa mình ñeán daàn côn toät ñænh, Haäu phaûi quaép chaët tay chaân ñu toøn ten, baùm dính cöùng laáy ngöôøi Laâm ñang choáng tay treân giöôøng ôû theá hít ñaát, roài nhö vaãn khoâng chòu noåi côn soùng cuoàng ñang tôùi, Haäu ngoùc ñaàu haù mieäng ngoaïm vaøo vai choàng (cuõ) moät cuù roõ maïnh môùi chaën ñöôïc tieáng reân röôïn nhö meøo gaøo treân noùc nhaø ñang tuoân ra cöûa mieäng naøng.

Nhöõng laàn “aên phôû” vuïng troäm giöõa hai keû tröôùc ñaây “töøng laø vôï choàng” cöù theá dieãn ra. Khi thì ôû nhaø Haäu, khi

Haäu ñeán qua ñeâm vôùi Laâm beân caùi appartment cuûa chaøng. Ngöôøi ta noùi khi ñaõ maát roài môùi bieát quyù nhöõng gì tröôùc ñaây mình cöù cho laø taàm thöôøng. Baây giôø beân con “coïp caùi” vôï cuõ cuûa mình tröôùc ñaây, Laâm khaù ngaïc nhieân duø Haäu khoâng phaûi baéc kyø nhö coâ ñoàng nghieäp “vaâng aï, anh ôi nghe em baûo naøy v.v..” nhöng caùi tieáng “daï” nhoû nheï ngoït ngaøo cuûa gaùi mieàn nam töø coâ vôï döõ nhö chaèng tinh tröôùc ñaây noù ngon coøn hôn nöôùc döøa xieâm xöù Beán Tre, vaø anh cuõng ñaùp laïi baèng söï nheï nhaøng lòch söï, gentleman ñeán ñoä Haäu cuõng caûm thaáy laø naøng töøng gaëp ôû “choàng cuõ”, laãn choàng môùi baây giôø... lòch laõm cöù y nhö laø phim Haøn quoác.

Phim Taøu coù noùi giaáy khoâng goùi

ñöôïc löûa, baøn tay khoâng che noåi aùnh naéng maët trôøi. Chuyeän vuïng troäm giöõa Haäu vaø choàng cuõ laâu ngaøy duø kín ñeán maáy roài cuõng bò dö luaän xì xaøo. Nhaát laø vôùi nhöõng tay töøng ngaém ngheù Haäu luùc naøng vöøa ly dò nhöng ñaõ chaäm chaân bò Bình xôùt ngang. Nhöõng tay naøy sieâng naêng ñoàn thoåi vaø tìm ñuû caùch “baén tin” boùng gioù cho ngöôøi choàng baây giôø cuûa Haäu ñang (chaéc laø ñang aên phôû) ôû Vieät Nam bieát.

Laø moät daân programer coù trình ñoä trong laøng hi-teck, Bình chaúng khoù khaên gì ñeå beû khoùa ñöôïc password chui toït vaøo hoäp thö email cuûa Haäu laãn cuûa Laâm, ñeå coù ñöôïc baèng chöùng laø nhöõng lôøi taâm tình cheát ngöôøi vaø vaøi hình aûnh “minh hoïa” do hoï töï chuïp baèng mobile phone luùc caû hai ñang “having fun” ngay trong phoøng nguû cuûa mình.

Giöõa luùc kinh teá toaøn caàu aûm ñaïm, Bình ñang bò “rôùt” ñeán luûng saøn vì chöùng khoaùn “Blue Chip” ôû Vieät Nam, giôø laïi theâm chöùng côù bò vôï caém söøng traéng trôïn, anh ñieân tieát töùc toác bay veà UÙc ñeå daïy cho keû cöôùp vôï mình moät baøi hoïc. Nhöng roài moïi ngöôøi can ngaên, vaû laïi keû tình ñòch khoâng ai khaùc hôn laø choàng tröôùc cuûa vôï. Ñaøng naøo thì mình cuõng chæ laø choàng loaïi “xaøi

giaøy cuõ” cuûa “noù” tröôùc ñaây roài. Ghen caùi gì nöõa maø ghen.

Cuoái cuøng Bình vaø Haäu laïi maïnh ai naáy ñeán luaät sö ñeå nhôø ñöa nhau ra toøa.

Khi moïi chuyeän ñaõ eâm aéng, ngöôøi ta thaáy Haäu vaø Laâm, anh choàng cuõ, thöôøng xuyeân ñi laïi vôùi nhau hôn. Nhieàu ngöôøi cuõng mong muoán sau côn möa trôøi laïi saùng caëp vôï choàng treû ñeïp ñoâi naøy seõ keát hôïp trôû laïi vôùi cuoäc soáng eâm ñeïp, vaø coù leõ Haäu cuõng muoán ñieàu naøy. Laø phuï nöõ, laøm gì thì laøm, duø soâi noåi ñeán ñaâu ai cuõng muoán coù moät ñôøi soáng gia ñình eâm aám beân caïnh choàng con.

Moät hoâm ôû nhaø Laâm, giöõa luùc Haäu ñang chôi vôi treân chín taàng maây cuøng tieáng meøo gaøo saép tuoâng ra mieäng, Haäu vöøa hoån heån thôû vöøa baät ra lôøi ñeà nghò muoán ca chung baøi “noái laïi tình xöa” vôùi Laâm baèng cuoäc soáng vôï choàng trôû laïi. Luùc ñoù Laâm cuõng ñang ngaát ngö saép taét thôû vì bò vôï cuõ quaép chaët trong voøng tay (vaø caû voøng chaân) cuûa naøng, chaøng goàng mình nghieán raêng chòu ñau cho Haäu caén theâm moät phaùt chí töû nöõa vaøo baû vai ñeå chaän tieáng ruù coù theå laøm phieàn haøng xoùm cuûa naøng. Chôø cho côn co giaät oaèn oaïi cuûa coâ vôï cuõ laéng dòu daàn, Laâm aâu yeám oâm taám thaân traàn truoàng, duø ñaõ ly dò vôùi hai ñôøi choàng nhöng vaãn coøn myõ mieàu laém cuûa Haäu trong tay. Maân meâ maáy ngoùn tay treân hai nuùm vuù cuûa naøng Laâm noùi.

- Anh baây giôø ñaõ coù cuoäc soáng rieâng, chöøng naøo em thaáy coâ ñôn thì cöù goïi anh ñeán nhö vaày laø... quyù roài.

Quaû tình laø luùc naõy, trong côn chôi vôi cuûa caûm giaùc, nghe vôï cuõ ñeà nghò soáng chung vôï choàng trôû laïi suyùt chuùt Laâm ñaõ xieâu loøng maø öø ñaïi neáu nhö chaøng khoâng chôït nhôù ñeán caëp chaân daøi soïc, vaø tieáng meøo gaøo gioïng baéc, nghe cuõng raát laï tai cuûa coâ beù ñoàng nghieäp maø baây giôø ñaõ thaønh baïn gaùi “ruoät” cuûa anh. Laâm laåm baåm thaàm vôùi chính mình “Treân caây coøn nhieàu traùi chín, khoâng neám thöû heát thì laøm sao bieát traùi naøo ngon hôn...”

ooOooHai laàn ñaùm cöôùi hai laàn ly dò khi

tuoåi ñôøi chöa ñeán 30. Giôø ñaây laïi traéng tay trôû veà nhaø cha meï, Haäu ñeå laïi cho maáy “chieán höõu” treân baøn nhaäu moät moùn moài ñöa cay luùc traø dö töûu haäu ñoù laø caâu chuyeän naøng ñaõ “ngoaïi tình vôùi choàng cuõ” nhö laø moät teáu laâm thôøi hoäi nhaäp moãi khi coù ai noùi ñeán chuyeän cho choàng veà Vieät Nam ñaàu tö chöùng khoaùn...

Phöông “N”, Sydney*Teân nhaân vaät vaø hình trong baøi chæ

laø minh hoïa. Truyeän “Teáu laâm thôøi hoäi nhaäp” do Phöông “N” keå chæ coù duy nhaát treân DNÑS maø thoâi, xin baïn ñoïc giôùi thieäu nhieàu ngöôøi bieát cuøng ñoïc.

Duø cöù nhuøng nhaèng neù traùnh baèng caùch naøy hay caùch khaùc, duø cöù giaät mình thon thoùt khoâng mong caùi luùc caàn vieän trôï theâm vaøi baïn

tri kyû ñeå chuïm ñaàu cuøng thoåi cho taét heát maáy chuïc caây neán caém chi chít treân maët baùnh sinh nhaät. Thì cuõng ñeán moät ngaøy duõng caûm öôõn ngöïc thöøa nhaän - ÖØ thì ta ñaõ ba möôi.

Ba möôi chaúng coøn ñuû treû trung töôi môùi, thì bieát daãu coù aùo hai daây treã traøng vaùy ngaén ra ñöôøng cuõng chaû níu noåi moät caùi ngoaùi nhìn xoa xuyùt. Caùi ñeïp ñaõ thaønh ñaèm laïi. Caùi ñeïp khoân ngoan bieát laøm theá naøo ñeå laøm döøng laïi moät aùnh maét ñaøn oâng khôø daïi.

Caùi ñeïp xui ngöôøi ta khaéc nghieät boû ñoùi baûn thaân caû tuaàn tröôùc ngaøy du lòch, ñeå khaáp khôûi haøng ñeâm mô maøng quyeán ruõ aùo taém hai maûnh thaû boä treân caùt vaø ñoát heát maáy theû nhôù maùy aûnh cuûa choàng, thay vì ru ruù aån naáp caû muøa heø ôû nhaø, dò öùng toaøn phaàn vôùi khaùi nieäm nöôùc, khoâng bieån khoâng beå bôi. Roài moãi toái ñöùng tröôùc göông vaø baên khoaên töï hoûi “Sao nhöõng nôi caàn cong laïi thaúng? Coøn caùi neân phaúng phiu thaúng thôùm thì laïi troøn tròa nuùng nính theá kia?”.

Neáu chaúng may gaëp ngaøy xaáu giôøi phaûi traû lôøi chaát vaán veà thaân hình ñoä naøy hôi quaù troïng löôïng, vaø ñuoâi maét hình nhö môø aûo neáp nhaên, theá naøo cuõng ñoå “taïi tuoåi aáy maø”. Khi aáy, tuoåi taùc laø taám bia ñôõ ñaïn cöïc kyø hieäu quaû.

Ba möôi, neáu chaúng bôûi thieáu may maén, hoaëc taïi nhöõng noãi ñau xöa cuõ khoâng theå laønh seïo, vì keùn choïn, hoaëc quaù ñam meâ cuoäc soáng ñoäc thaân töï do khoâng raøng buoäc, thì cuõng ñeán luùc mæm cöôøi bieát ta ñaõ laø gì trong moät ñôøi soáng cuûa moät ngöôøi ñaøn oâng hai möôi maáy naêm tröôùc coøn hoaøn toaøn xa laï trong cuoäc ñôøi mình.

Ngöôøi ñaøn oâng caàn ñöôïc yeâu thöông chaêm soùc, caàn ñöôïc chia seû moät goùc nhöõng gaùnh naëng cuoäc soáng meät moûi, caàn ñöôïc nhôù nhöõng thoùi quen haøng ngaøy, caàn moät ngöôøi chôø ñôïi sau nhöõng chuyeán ñi xa. Hoaëc thaäm chí chæ laø caàn coù ngöôøi uoáng cuøng moät nguïm bia môû ñaàu cuûa moät böõa toái coù nhöõng moùn aên öa thích. Ngöôøi seõ chaën ngang khi nghe keå ñeán laàn thöù möôøi caâu chuyeän cuõ, seõ böïc laém, roài laïi queân cho ñeán laàn thöù möôøi tieáp sau.

Ba möôi töï tin, thaáy nhöõng lôøi ve vuoát taùn tænh vu vô ngoaøi kia chaúng ñaùng löu taâm baèng moät lôøi phaøn naøn khoù nghe ôû nhaø. Nhöõng höông nöôùc hoa ñaøn oâng noàng naøn phaûng phaát ñi ngang cuõng khoâng saùnh ñöôïc thöù muøi quen thuoäc - muøi thôm dòu töø maùi toùc cöùng ram raùp - muøi moà hoâi haêng haéc khi ngoài sau uùp maët vaøo löng gaày - muøi nöôùc xòt toaøn thaân quyeän cuøng vò khen kheùt cuûa khoùi thuoác laù nôi maáy ngoùn tay ñaõ saàn chai.

Ñi treân phoá, thaáy thoaùng qua moät voùc daùng kieâu sa, coøn giuïc giaõ choàng phoùng xe vöôït leân haàu xem xinh xaáu theá naøo. Neân coù ngaøy baát chôït ñoïc tin nhaén “Honey, mai ñi cafeù nheù!” thì vaãn phôi phôùi daën loøng nhôù saùng hoâm sau nhaéc huõ maät ong leân ñöôøng tôùi choã heïn, nhôù mang theo ñieän thoaïi ñeå tieän beà lieân laïc vôùi baïn gaáu haùu aên kia. Theá naøo buoåi tröa cuõng seõ ñöôïc rung ñuøi nhaän baùo caùo “Ñaõ veà nguyeân veïn. Chæ laø coâng vieäc. Khoâng coù gì”.

Ba möôi tuoåi, ñaõ bieát sau cuøng mình muoán gì, neân laøm gì vaø ñeå ñöôïc gì. Moät hoâm doïn deïp, thaáy laïi nhaät kyù cuõ chín naêm. Thaãn thôø ñoïc, buoàn, nöôùc maét laëng leõ boø doïc ngang treân maët. Thaáy thöông mình khoâng theå taû. Mô hoà

nghó, mình ñaõ ra sao, neáu cuoäc ñôøi ñi theo loái cuõ. Seõ buoàn nhieàu hôn hay haïnh phuùc nhieàu hôn. Giôø naøy mình coù ngoài ñaây maø laïi oâm quyeån nhaät kyù naêm möôøi taùm tuoåi? Cho ñeán khi thaûng thoát nhìn kim ñoàng hoà.

Theá laø beáp laïi ñoû löûa, nhöõng moùn noùng soát thôm ngon. Neán hoa hoàng laïi thaép, höông thoang thoaûng quyeán ruõ ñam meâ. AÂm nhaïc laïi vang leân. Quyeån soå laïi vuøi vaøo cuøng buïi. Ñeå roài lao xuoáng nhaø im laëng oâm xieát choàng coøn ñöông ngô ngaùc nôi baäc cöûa, baên khoaên khoâng hieåu hoâm nay mình laïi

coù loãi gì vôùi vôï hay sao.Ba möôi, ñuû hieåu hoân nhaân laø moät laêng kính

ña saéc chöù khoâng chæ maøu hoàng. Khoù

khaên, lo toan, baát ñoàng, khao khaùt

chung rieâng... cöù thi nhau len chaân vaøo cuoäc soáng. Tranh caõi, caùu giaän, ñoå vôõ, tung heâ vaø ñau ñôùn, ñoå leân ñaàu nhau. Ñeå ñöôïc gì? Nöôùc maét cuûa em.

Ñeâm u uaát khoùi thuoác cuûa

anh. Sau cuøng töï nhuû, lau nöôùc

maét vaø ñöùng leân thoâi. Saün saøng cho

nhieàu aâu lo coøn chôø ôû cuoäc soáng phía tröôùc.

Haõy daønh thôøi gian soáng maø yeâu nhau cho ñuû. Roài tay laïi naém laáy tay. Vaø cuøng hoïc caùch yeâu heát caû nhöõng thoùi xaáu cuûa nhau.

Ba möôi. Meâ maûi rong chôi. Cho ñeán ngaøy ñoâi chaân thaáy

meät. Nhìn sang vaãn thaáy coøn ít nhaát moät ngöôøi ñoàng haønh ôû beân, luoân taän tuïy vaø chung thuûy, ngöôøi seõ chaúng bao giôø neùm ta vaøo caûm giaùc bò boû rôi ñôn ñoäc. Theá laø nghó nhieàu tôùi nhöõng giaù trò gia ñình, nhöõng giaù trò gaén keát vaø caàn vun ñaép. Chôït thaáy mình roõ raøng coøn raát thieáu, beân nhöõng gì ñang coù. Ba möôi trôû thaønh giuïc giaõ, bôûi moät tieáng treû thô.

Ñaøn baø ba möôi tuoåi. Ñôøi seõ ñaùng nhôù hôn queân. Thanh Traø

88 89

Nhöõng naêm thaùng phaûi loøng, yeâu ñöông, cuoàng nhieät

ñaõ troâi qua sau löng luùc naøo khoâng nhaän ra. Ñaøn baø ba möôi coù hai cuoäc soáng. Moät laø gia ñình, moät hai laø khao khaùt. Gia ñình töùc laø coù nôi veà, yeâu thöông con, chaêm soùc choàng, vun veùn cuoäc soáng ít vui nhieàu lo aâu.

Nhöõng ngöôøi phuï nöõ ba möôi taát baät, bình yeân vaø quyeán ruõ bôûi ñaày ñaën, bôûi töøng traûi, bôûi thaønh töïu vaø yeâu thöông. Coù nhöõng ngöôøi quyeán ruõ ñöôïc keû khaùc baèng caû veû ñaûm ñöông, an phaän cuûa mình, thaät laï.

Khao khaùt töùc laø khi ñaõ boû sau löng möôøi naêm yeâu traéng tay, ñaõ töøng tha thieát, töôûng hy sinh taát caû, töôûng seõ trôøi ñaát daøi laâu, töôûng seõ troïn ñôøi. Roài tuoåi ba möôi ñeán, caøng oån ñònh caøng hoang mang, mình ñang ôû ñaâu, ai seõ ñeán trong ñôøi mình.

Baát haïnh cho ai bò giaèng xeù giöõa hai cuoäc soáng aáy, ôû trong gia ñình vaãn khao khaùt, hoaëc ñoäc thaân nhöng ñaày gaùnh naëng.

Ñoâi khi toâi töï hoûi toâi laø ai.Ñaøn baø ba möôi coù quyeàn laøm nhöõng

gì tuoåi hai möôi mô öôùc chaêng, coù chöù. Coù quyeàn löïc sai khieán baèng moät aùnh maét, moät lôøi noùi. Coù theå thanh thaûn töø choái vì bieát mình laø ai, cuõng bieát tieác nuoái bôûi ñuû töøng traûi ñeå hieåu theá naøo laø haïnh phuùc. Bieát caùch lyù giaûi cho moïi caûm xuùc, bieát caùch ñeïp, bieát ñaøn oâng caàn gì.

Döôøng nhö ñeán tuoåi ba möôi, ñaøn baø bieát caùch yeâu, bieát caùch noàng naøn. Thöù noàng naøn ñích thöïc maø tuoåi thanh xuaân khoâng bao giôø chaïm tay tôùi noåi.

Nhöõng ngöôøi ñaøn baø ñang ñi tôùi tu-oåi ba möôi thöôøng hoaûng hoát, nhöõng ngöôøi ñaøn baø vöôït qua tuoåi ba möôi roài thöôøng bình yeân.

Bôûi hieåu ra khoâng gioáng nhö xöa, chuùng ta khoâng coøn laàm laãn giöõa nhan saéc vaø tuoåi treû. Vaø ngöôøi phuï nöõ nhaän ra mình ñeïp baét ñaàu töø tuoåi ba möôi, töï tin raèng nhöõng ngöôøi ñaøn oâng mình caàn laø nhöõng ngöôøi nhaän ra ñöôïc ngöôøi ñeïp beân trong ngöôøi ñaøn baø.

Tuaàn tröôùc ngoài thöông thaûo chuyeän buoân baùn vôùi moät khaùch haøng, baát ngôø ngöôøi ñaøn oâng thuù nhaän – “Toâi chæ bò quyeán ruõ bôûi nhöõng ngöôøi ñaøn baø coù naêng löïc, coù ñaàu oùc. Vì chuùng toâi ñeán ñoä tuoåi naøy, bieát chuùng toâi caàn gì.”

Thì ra ñaøn oâng cuõng ñaõ phaân bieät, thöù nhan saéc hoï theøm vaø thöù nhan saéc hoï caàn laø hai thöù khaùc nhau. Ñaøn oâng coù leõ ñaõ nhö nhau, “Toâi theøm ñöôïc oâm coâ hoa haäu, nhöng toâi caàn moät ngöôøi ñaøn baø ñích thöïc ôû beân.”

Vaäy coøn ñieàu gì ñaøn baø ba möôi ñaõ thua keùm chính mình khi ñoâi möôi? Coù leõ ñoù laø quyeàn löïc thanh xuaân, thöù quyeàn löïc maø ñaøn baø ba möôi coá tình khoâng muoán nhaéc ñeán nhaát.

Luùc ñoâi möôi toâi maëc moät chieác aùo sô mi traéng daøi, thaät roäng vaø nhaûy nhoùt, toâi thaät gôïi caûm. Luùc ba möôi neáu toâi vaãn nhaûy nhoùt trong moät chieác sô mi daøi vaø thuûng, toâi thaät laäp dò vaø gôùm ghieác.

Luùc ñoâi möôi toâi coù quyeàn khoâng son phaán ra phoá, buoäc toùc ñuoâi gaø, ngoài lô ñaõng trong coâng vieân coù hoà nöôùc ngaém nhìn caûnh ñeïp, töôûng töôïng nhöõng laõng maïn. Luùc ba möôi, khoâng son phaán laø moät caùch baát lòch söï, vaø

Saùch noùi ñaøn baø ba möôi chæ mô hai thöù, chöa choàng thì mô yeâu ñöông nhieàu hôn, coù choàng thì mô tieàn nhieàu hôn. Ñaøn baø ba möôi chæ coù yeâu vaø tieàn. Baùo chí taây phöông daønh cho ñaøn baø tuoåi ba möôi thöôøng laø nhöõng taïp chí quaûng caùo haøng tieâu duøng cho giôùi saønh ñieäu hoaëc muïc taâm söï chuyeän tình duyeân eùo le. Ñeå ñaøn baø ba möôi tieâu nhöõng lo aâu cuûa mình vaøo trong ñoù.

Vaø hoâm nay toâi cuõng vieát vaøi gioøng cho nhöõng ñoäc giaû naøy treân trang “Ñoäc giaû taâm tình” cuûa Doanh Nghieäp Ñôøi Soáng, toâi kín ñaùo truùt nhöõng taâm tình cuûa baïn vaø cuûa toâi leân giaáy. Chuùng ta gioáng nhau khoâng phaûi bôûi cuøng böôùc qua ngöôõng cöûa ba möôi, maø bôûi ñaõ choïn ñöôïc caùch dung hoøa vôùi cuoäc soáng. Ba möôi laø luùc chaáp nhaän nhöõng thay ñoåi maø cuoäc ñôøi daønh cho ta, khoâng khaùng cöï, chæ uyeån chuyeån lôïi duïng ñeå nhöõng ñoåi thay cuoäc ñôøi bieán thaønh ñoäng löïc ñaåy ta ñi tôùi.

Toâi nghó ngöôøi ñaøn baø ba möôi coù naêng löïc hay khoâng, chæ phaân bieät bôûi ñieåm ñoù, bôûi luùc vöôït qua traéc trôû khoù khaên. Chöù khoâng phaûi nhöõng ngöôøi phuï nöõ coù xe ñeïp nhaø ñeïp, choàng ñeïp con cuõng ñeïp laø ngöôøi coù naêng löïc, chæ neân goïi hoï laø ngöôøi phuï nöõ may maén maø thoâi.

Ñaøn baø ba möôi ñaõ thoaùt ra ñöôïc nhöõng vieån voâng tuoåi ñoâi möôi. Hoï khoâng caàn laõng maïn, moät söï aám aùp, moät khoaûnh khaéc ñeïp, maø mong muoán sôû höõu, muoán coù con, coù ngöôøi tình, nhöõng ñieàu coù thaät trong ñôøi.

Mô öôùc cuûa tuoåi ba möôi ñaõ thaät hôn, ñaõ khoâng coøn chæ laø mô öôùc. Neân nhieàu ngöôøi ñaøn baø khoâng nhaän ra, tuoåi ñoâi möôi raát ngaïi tôùi nhaø baïn trai, tuoåi ba möôi muoán ñeå laïi baøn chaûi ñaùnh raêng buoåi saùng trong nhaø baïn trai, muoán ñeå loï nöôùc hoa, chai söõa taém coù muøi yeâu thích ôû laïi nhaø ngöôøi yeâu.

Nhö khi ñaøn baø ñi, ñieàu gì ñoù coøn ôû laïi.

Baïn toâi noùi, khi chia tay ngöôøi yeâu, ñi khoûi ñôøi nhau, caùi phuï nöõ tieác nhaát khoâng phaûi laø anh baïn trai, maø laø chai söõa taém muøi voû cam coøn ñeå laïi ôû caên nhaø maø mình seõ khoâng tôùi nöõa. Ñuùng! Naøng thích muøi voû cam, vaø vôùi ñaøn baø tuoåi ba möôi, khi chia tay nhau, ñaøn oâng khoâng coøn giaù trò baèng moät chai söõa taém. Maëc naøng coù tieàn ñeå baát cöù luùc naøo cuõng mua ñöôïc caû traêm chai chai söõa taém khaùc nhö theá.

AØ, coù leõ khoâng phaûi ñaøn oâng khoâng coøn giaù trò, maø chæ bôûi ñaøn baø tuoåi ba möôi yeâu vaø gheùt phaûi cho raïch roøi.

Hình nhö ba möôi laø luùc ñaøn baø môùi baét ñaàu cuoäc soáng ñích thöïc ñaøn baø?

Caûm ôn nhöõng muøi höông Elizabeth Arden, ñaõ mieâu taû ñaøn baø ba möôi hoaøn haûo hôn moät loï nöôùc hoa.

Trang Nguyeãn

beân hoà, nhöõng ngöôøi ñaøn baø chæ ngoài ñeå chaûy nöôùc maét ñôùn ñau.

Vì naêm thaùng ñaõ troâi qua laëng yeân, coù thöù ñaõ ñeán, nhö thaønh ñaït, nhö töøng traûi, nhö tieàn. Nhöng coù thöù khoâng níu noåi, nhö tuoåi treû. Ñaøn baø ba möôi toái kî ngoài moät mình, nghó moät mình, laøm moät mình, vaø soáng quaïnh hiu moät mình...

Coù moät cuoán saùch töïa ñeà laø “Ñaøn baø ba möôi môùi ñeïp”, trong ñoù noùi, caùi ñeïp tôùi töø söï ñoäc laäp, bôûi hoï duõng caûm vaø töøng traûi. Caùi ñeïp ba möôi cuõng ñeán töø tình yeâu vaø söï töï tin khi vöùt boû tình yeâu. Vaø saùch noùi, ñaøn baø caøng ba möôi, caøng deã buoâng tay khoûi aùi tình.

Toâi nghó nhöõng ñieàu ñoù hôïp lyù, khi phuï nöõ nhaän ra hoï caøng quyù giaù, hoï caøng khoù coù cô hoäi ngaõ vaøo ñôøi ngöôøi ñaøn oâng.

Ñaøn baø ba möôi khoâng yeâu noåi ngöôøi ñaõ tha thieát yeâu khi möôøi taùm. Laïi khao khaùt keát hoân vôùi ngöôøi choàng maø khi möôøi taùm coù ñaùnh cheát cuõng khoâng muoán laáy. Coù ngöôøi baûo, ñoù laø bôûi ñaøn baø ñaõ thöïc teá hôn thieáu nöõ, hieåu mình muoán gì. Toâi thì cho raèng ñoù laø bôûi ngöôøi ñaøn baø ba möôi ñaõ neám ñuû nhöõng ñoøn ñau cuûa cuoäc soáng, trong tình yeâu vaø hoân nhaân, hoï sôï töông lai nhöng hoï coøn sôï quaù khöù hôn!

“Coâ gaùi naøo maø chaúng öôùc mô vaø trôû thaønh coâ daâu chæ leân xe

hoa moät laàn trong ñôøi”... Quan nieäm aáy ñaõ xöa chöa nhæ? Haàu heát trong soá baïn beø vaø ngöôøi quen, thaäm chí ngöôøi quen cuûa ngöôøi quen... cuûa toâi, ñaõ töøng cöôùi (ñuùng) moät laàn roài sau ñoù khoâng bao giôø laëp laïi.

Nhöng thöïc teá thì raát ít trong soá nhöõng ngöôøi chæ cöôùi (coù) moät laàn aáy, laø tieáp tuïc cuoäc soáng chung eâm thaám vôùi nhau, trong khi phaàn ñoâng laïi rôi vaøo voâ soá hoaøn caûnh eùo le hôn, khi cuoäc soáng chung khoâng coøn “thuaän buoàm xuoâi gioù” ñeå maø “choàng cheøo vôï laùi” hoaëc ngöôïc laïi “vôï laùi choàng cheøo” nöõa.

Caù nhaân toâi ñaõ töøng chöùng kieán vôï choàng ñoâi baïn raát thaân, khi ñoù hoï saép cöôùi nhau, trong luùc anh choàng (töông lai) ñang lo cuoáng leân vôùi ñuû moïi thöù töø nôi choán, thuû tuïc hoân thuù, cho ñeán phong tuïc v.v.., thì coâ vôï (töông lai) laïi ngaøy caøng chìm saâu vaøo nhöõng suy nghó naëng veà “khuûng hoaûng caù nhaân” bôûi cho raèng caû ñôøi mình chæ laáy choàng vaø cöôùi coù moät laàn, vaäy phaûi choïn choàng sao cho ñuùng laø... choàng, vaø cöôùi sao cho ñuùng laø... cöôùi!

Cuoái cuøng, sau moät chieàu môøi ñoâi vôï choàng töông lai ñi ñeán quaùn caø pheâ im vaéng nhìn ra bieån ñeå taâm söï, toâi tìm ñöôïc (gaàn nhö chính xaùc) nguyeân nhaân gaây maâu thuaãn vaø baát ñoàng, maø khi ñoù ñaõ vaø ñang gia taêng ñeán möùc nguy hieåm cho buoåi tieäc cöôùi seõ ñeán vaøo... tuaàn keá tieáp.

Khi ñoù, baïn toâi cho raèng ngöôøi mình saép laáy laøm vôï, coù veû nhö khoâng thoaûi maùi vaø chöa saün saøng cho tieäc cöôùi môû maøn cuoäc soáng chung. Trong khi coâ baïn, vôùi söï nhaïy caûm cuûa ñaøn baø, laïi nghó raèng ngöôøi mình saép keát hoân, ngaøy caøng baän bòu lo toan nhieàu maø thieáu ñi söï quan taâm (vaø gaàn guõi) daãn ñeán suy ñoaùn raèng neáu cöù ñaø naøy, thì laáy nhau roài seõ ra sao!

Coâ baïn khi ñoù quay sang noùi vôùi toâi, raèng “anh nghó xem, con gaùi tuïi em chæ laáy choàng moät laàn thoâi, vaø chæ cöôùi moät laàn thoâi, trong caû cuoäc ñôøi, vì vaäy em lo laém”.

ÔÛ moät dòp khaùc, thöïc teá xaûy ra coøn toài teä hôn, khi maø moät caëp khaùc cuõng laø baïn cuûa toâi ñaõ chia tay nhau cuõng chæ hôn moät tuaàn tröôùc ngaøy cöôùi. Khi ñoù, moät vaø caû hai ngöôøi, ñaõ nhaän ra vaø cho raèng, chöa ai saün saøng cho cuoäc soáng chung laâu daøi seõ ñeán ngay sau ñoù.

Laàn naøy laïi laø nguyeân nhaân hoaøn toaøn khaùc, raèng caû hai ngöôøi gaàn ñeán saùt ngaøy cöôùi, vaãn duy trì nhöõng sôû thích hoaøn toaøn caù nhaân vaø baïn beø rieâng (khaùc giôùi tính) cuûa mình. Trong luùc chaøng trai khoâng chòu noåi nhöõng

chuyeán shopping keùo daøi tieâu toán caû tieàn baïc laãn thôøi gian, khi phaàn lôùn nhöõng laàn anh goïi ñieän sau giôø laøm vieäc, ñeå hoûi han trao ñoåi veà vieäc chuaån bò leã cöôùi, thì chieác phone maøu hoàng nhaït cuûa coâ vôï (töông lai) khi ñoù laïi ñeå queân trong coáp xe, hoaëc ñaõ heát pin, hay ñôn giaûn laø ñang rung chuoâng thoaûi maùi trong caùi tuùi xaùch maøu ñoû nhöng coâ ñang maûi chaïy ñaâu ñoù.

Coøn coâ gaùi thì thöïc söï böïc boäi, khi maø giöõa moät toái rieâng tö cuûa hai ñöùa bò phaù ngang bôûi cuù ñieän thoaïi hoaëc tin nhaén thaêm hoûi vui vui cuûa ai ñoù (chaéc chaén laø nöõ) vaøo maùy cuûa anh choàng töông lai.

gia ñình nho nhoû “toái cuøng nhoùm löûa saùng chung taét ñeøn”.

Xaõ hoäi ñang thay ñoåi nhanh, ngaøy nay nhöõng ngöôøi sinh caùch nhau hôn chuïc naêm ñaõ ñöôïc (vaø bò) coi laø khaùc theá heä, maø nhöõng ñaùm cöôùi cheânh leänh tuoåi taùc (coøn nhieàu hôn nhö theá) ngaøy caøng gia taêng, laïi theâm nhöõng vaán ñeà môùi phaùt sinh töø söï khaùc bieät veà caù tính, loái soáng, thoùi quen, sôû thích..., khi maø chuù reå ñang aâm thaàm chòu ñöïng “ngaäm” maáy caùi “home loan” giöõa luùc laõi suaát taêng veøo veøo, nhaø xuoáng giaù roàn roät, tình thì bao la nhöng nôï naàn ñang bao vaây loã laõi choàng chaát, thì coâ daâu coøn maûi trang trí khung aûnh maøu

Döôøng nhö “phaùi maïnh” ñeán vôùi quyeát ñònh cöôùi hoûi coi ñoù nhö moät daïng thuû tuïc caàn phaûi coù, vaø chuaån bò cho cuoäc soáng chung coù phaàn thanh thaûn (ñoâi khi ñôn giaûn), hôn laø “phaùi yeáu”, vôùi loái suy nghó (vaø lo laéng) veà vieäc “chæ cöôùi moät laàn” roài sau ñoù laø “trao thaân göûi phaän”, thaäm chí laø thay ñoåi caû cuoäc ñôøi.

Thöïc teá coù khaù nhieàu coâ gaùi sau hoân nhaân, trôû thaønh nhöõng ngöôøi phuï nöõ lo toan, gaït cuoäc soáng cuõ sang moät beân, gaén boù vaø daàn phuï thuoäc vaøo chính caùi khuoân gia ñình do mình goùp tay taïo ra, nhöng nhö theá, chæ moät thay ñoåi nhoû hoaëc khoâng thuaän töø phía choàng laø coù theå gaây ra ñoå vôõ naëng neà. Nhöng ôû maët khaùc, neáu moät hoaëc caû hai beân khoâng (hoaëc khoâng muoán) thay ñoåi, vaãn duy trì loái soáng rieâng cuõ, thì söï gheùp laïi cuûa hai ngöôøi coù nguy cô thaønh taïm bôï, coù theå khoâng ñeán möùc tan vôõ, nhöng cuõng khoâng haún laø moät

hoàng vaø vaãn thích xem phim Haøn Quoác hay Bao Thanh Thieân ñaïi nhaân...

Nhaân duyeân, coù theå coøn laø soá phaän nöõa, vaø neáu baïn tin vaøo soá phaän, thì cuõng neân tin raèng mình coù theå vöôït leân ñöôïc soá phaän. Khoâng gì baèng baïn ñaët loøng tin vaøo chính baûn thaân mình, roäng löôïng vaø côûi môû khoâng chæ vôùi rieâng ngöôøi baïn ñôøi cuûa mình, maø caû vôùi nhöõng moái quan heä ngaøy caøng nhieàu vaø ña daïng xung quanh.

Nhöõng noãi lo laéng “noäi taâm” seõ tyû leä nghòch vôùi caûm giaùc saün saøng vaø töï tin tröôùc leã cöôùi cuûa baïn, caøng giaûm nhöõng “lo laéng” aáy xuoáng, baïn caøng roõ raøng vaø raønh maïch trong tö duy ñeå maø nhanh nheïn hôn trong giaûi quyeát nhöõng lo toan thöïc teá. Hôn nöõa, baïn caàn phaûi khoûe maïnh, thoaûi maùi, ñeå coù ñöôïc moät ngaøy leã vui, chöù khoâng phaûi caû ñôøi chæ coù moät ngaøy leã aáy maø thoâi...

Vuõ Nhaät Taân