11.2 การเขยนแบบสญลกษณทางไฟฟา

11.2.1 ทฤษฎ สญลกษณทางไฟฟา เปนสญลกษณทเปนมาตรฐานสากล มลกษณะเปน

ลายเสน ตวอกษร และเครองหมายกากบตางๆ เพอชหรอแสดงขอกาหนดใหถกตองแนนอนตาม

ตองการ และใชในเปนสอกลางในการเขยนแบบ และอานแบบไฟฟา ไมวาจะเปนแบบวงจรไฟฟา

แบบงานควบคมเครองกลไฟฟา หรอ แบบงานตดตงไฟฟา กตาม ผ เขยนแบบและผ อานแบบจาเปน

จะตองมความรเรองสญลกษณทงสน มาตรฐานสากลของสญลกษณทางไฟฟามหลายมาตรฐาน แต

ในบทนจะกลาวเพยง 4 มาตรฐาน ดงน

11.2.1.1 มาตรฐาน DIN (Duetsche Industrie Normen)

11.2.1.2 มาตรฐาน ANSI (American National Standard Institute)

11.2.1.3 มาตรฐาน IEC (International Electrotechnical Commission)

11.2.1.4 มาตรฐาน JIS (Japanese Industrial Standard)

11.2.2 ใบงานท 11.1 สญลกษณทางไฟฟามาตรฐานตาง ๆ

11.2.2.1 จดประสงคเชงพฤตกรรม

1) เขยนสญลกษณในงานควบคมเครองกลไฟฟามาตรฐาน ANSI, DIN, IEC

และ JIS ดวยโปรแกรม AutoCAD ได

2) พมพแบบแปลนออกทางเครองพมพได

11.2.2.2 แบบแปลนสาเรจ ประกอบดวยแบบสญลกษณทางไฟฟามาตรฐาน ANSI,

DIN, IEC และ JIS จ านวน 3 แผน ดงน

ภาพท 11.1 ใบงานท 11.1 แผนท 1

ภาพท 11.2 ใบงานท 11.1 แผนท 2

ภาพท 11.3 ใบงานท 11.1 แผนท 3

11.2.2.3 ขนตอนการปฏบต เพอเปนแนวทางปฏบตในการเขยนแบบสญลกษณทาง

ไฟฟามาตรฐานตางๆ ดวยโปรแกรม AutoCAD ดงนนใหปฏบตตามขนตอนตอไปน

1) การกาหนดขนาดพนทเขยนแบบ ดวยคาสง Limits โดยใหก าหนดเปน

ขนาด A4 ตามแนวตง และใหเว นขอบกระดาษทง 4 ดานๆ ละ 10 มลลเมตร ดงนนมขนาดพนทใช

งานจรงแนบระนาบ X=195 ม.ม. ระนาบ Y=277 ม.ม. (195X277) ดงภาพท 11.4 และดวธการใช

ค าสงเพมเตมไดในบทท 3 หวขอ 3.2 แลวใหปฏบตตามขนตอนดงน

1. เรยกใชค าสง Limits โดยคลกแถบเมน FormatLimits…

2. ก าหนดคาขอบเขตลาง และขอบเขตบน ดงน

Specify lower left corner or [ON/OFF] <0.0000,0.0000>:

Specify upper right corner <420.0000,297.0000>: 195,277

3. ใชค าสง Zoom All

ภาพท 11.4 ก าหนดพนทเขยนแบบ ขนาด A4

2) ตงหนวยวดดวยคาสง Units โดยคลกแถบเมน FormatUnits..จากนนให

ก าหนดคาตางๆ ดงในภาพท 11.5 และใหและดวธการใชค าสงเพมเตมไดในบทท 3 หวขอ 3.3

0,0

195,277

ภาพท 11.5 การตงคาหนวยวดความยาวและมม

3) ตง Grid, Snap, Ortho Mode ตามความเหมาะสม โดยคลกแถบเมน

ToolsDrafting Settings … แลวใหก าหนดคาตางๆ ดงภาพท 11.6 และใหและดวธการใชค าสง

เพมเตมไดในบทท 3 หวขอ 3.4

ภาพท 11.6 การกาหนดคา Grid/Snap

1 2

4 3 5

6

7

8 9

4) กาหนดจานวนชนของแบบแปลน ดวยคาสง Layer ใหตงเลเยอรตาม

ขอกาหนดในตารางท 11.1 และใหและดวธการใชค าสงเพมเตมไดในบทท 3 หวขอ 3.5 (3.5.2 การ

สรางเลเยอร) ซงมขนตอนการปฏบตดงน

1. เรยกใชค าสง Layer ใหคลกเครองมอ หรอคลกทแถบเมน FormatLayer… หรอ

พมพ Layer แลวกด Enter ท Command line

2. สรางเลเยอร และตงคณสมบตของเลเยอร ตามรายละเอยดในตารางท 11.1 ทกเลเยอร

ตารางท 11.1 รายชอเลเยอรทงหมดทใชในการเขยนแบบสญลกษณไฟฟา

ชอเลเยอร

(Layer name) ความหมาย/การใชงาน

ส

(Color)

เสน

(Linetype)

Form เขยนแบบฟอรม White Continuous

Name เขยนรายละเอยดของแบบฟอรม Blue Continuous

Symbol1 เขยนแบบสญลกษณไฟฟา แผนท 1 Red Continuous

Symbol2 เขยนแบบสญลกษณไฟฟา แผนท 2 Red Continuous

Symbol3 เขยนแบบสญลกษณไฟฟา แผนท 3 Red Continuous

Table1 เขยนแบบตารางของสญลกษณไฟฟา แผนท 1 Blue Continuous

Table2 เขยนแบบตารางของสญลกษณไฟฟา แผนท 2 Blue Continuous

Table3 เขยนแบบตารางของสญลกษณไฟฟา แผนท 3 Blue Continuous

TextSymbol1 เขยนความหมายของสญลกษณไฟฟา แผนท 1 White Continuous

TextSymbo2 เขยนความหมายของสญลกษณไฟฟา แผนท 2 White Continuous

TextSymbo3 เขยนความหมายของสญลกษณไฟฟา แผนท 3 White Continuous

Viewports เขยนรายละเอยดบนเลยเอาทตาง ๆ White Continuous

5) กาหนดรปแบบตวอกษร ดวยคาสง Style ใหก าหนดรปแบบตวอกษร โดย

ใชค าสง Style จ านวน 3 รปแบบ ดงรายละเอยดในตารางท 11.2 และ ดวธการใชค าสงเพมเตมไดใน

บทท 7 หวขอ 7.2 ซงมขนตอนการปฏบตดงน

1. เรยกใชค าสง Style ทแถบเมน คลก FormatText Style… หรอ ปอน Style หรอ ST ท

บรรทดคาสง แลวกด Enter เชน Command:ST

2. สรางรปแบบตวอกษร โดยใชขอมลในตารางท 11.2 จนครบทง 3 รปแบบ

ตารางท 11.2 รปแบบตวอกษรทงหมดทใชในการเขยนแบบสญลกษณไฟฟา

คณสมบตทกาหนด ชอรปแบบอกษร

(Text Style name) Font Name Font Style Hight

Thai2.5mm 2.5

Thai3mm 3

Thai4mm

4

6) การสรางแบบฟอรม ดงภาพท 11.7 มขนตอนดงน

ภาพท 11.7 การสรางแบบฟอรม

2

3

4

1. เลอกเลเยอร เปน Current Layer

2. ใชค าสง Rectangle สรางกรอบสเหลยมใหเตมพนทเขยนแบบทกาหนดไวใน

ขนตอนท 1

3. ใชค าสง Line เขยนเสนรายละเอยดตางๆ ของตาราง โดยใชขนาดตามทกาหนด

4. เขยนตวอกษรรายละเอยดทงหมดของฟอรม ตามขนตอนดงน

4.1 ก าหนดเลเยอร Form และ Name ใหสถานะแสดงเปน On

4.2 ก าหนดเลเยอร Name เปน Current Layer

4.3 ใชค าสง Mtext หรอ Dtext เขยนขอความตางๆ โดยใชสไตล Thai2.5mm ยกเว น

ขอความ “ใบงานท 11.1” ใชสไตล Thai4mm และ สญลกษณทางไฟฟามาตรฐานตาง ๆใชสไตล

Thai3mm

7) การสรางตารางสญลกษณแผนท 1 ดงภาพท 11.8 มขนตอนดงน

ภาพท 11.8 การสรางตารางสญลกษณ แผนท 1

1. ก าหนดเลเยอร Form และ Table1 ใหสถานะแสดงเปน On

3

4

2. ก าหนดเลเยอร Table1 เปน Current Layer

3. เขยนเสนตารางตามแนวตงตามขนาดทกาหนดให

4. เขยนเสนตารางตามแนวนอนตามขนาดทกาหนดให

8) การสรางตารางสญลกษณแผนท 2 ดงภาพท 11.9 มขนตอนดงน

ภาพท 11.9 การสรางตารางสญลกษณ แผนท 2

1. ก าหนดเลเยอร Form และ Table2 ใหสถานะแสดงเปน On

2. ก าหนดเลเยอร Table2 เปน Current Layer

3. เขยนเสนตารางตามแนวตงตามขนาดทกาหนดให

4. เขยนเสนตารางตามแนวนอนตามขนาดทกาหนดให

9) การสรางตารางสญลกษณแผนท 3 ดงภาพท 11.10 มขนตอนดงน

1. ก าหนดเลเยอร Form และ Table3 ใหสถานะแสดงเปน On

2. ก าหนดเลเยอร Table3 เปน Current Layer

3. เขยนเสนตารางตามแนวตงตามขนาดทกาหนดให

3

4

4. เขยนเสนตารางตามแนวนอนตามขนาดทกาหนดให

ภาพท 11.10 การสรางตารางสญลกษณ แผนท 3

10) การเขยนขอความตางๆ ลงในตารางแผนท 1 ดงภาพท 11.1 (ดขอมล

เพมเตมเกยวกบวธการเขยนตวอกษรในบทท 5) มขนตอนดงน

1. ก าหนดเลเยอร Form, Table1, TextSymbol1 ใหสถานะแสดงเปน On

2. ก าหนดเลเยอร TextSymbol1 เปน Current Layer

3. ใชค าสง Mtext เขยนขอความสวนหวตาราง และขอความแบงประเภทอปกรณ ใหใช

สไตล Thai3mm

4. ใชค าสง Mtext เขยนขอความในสวนของความหมายอปกรณ ของตารางชองซายสด ให

ใชสไตล Thai2.5mm

11) เขยนขอความตางๆ ลงในตารางแผนท 2 ดงภาพท 11.2 มขนตอนดงน

1. ก าหนดเลเยอร Form, Table2, TextSymbol2 ใหสถานะแสดงเปน On

2. ก าหนดเลเยอร TextSymbol2 เปน Current Layer

3

4

3. ใชค าสง Mtext เขยนขอความสวนหวตาราง และ ขอความแบงประเภทอปกรณ ใหใช

สไตล Thai3mm

4. ใชค าสง Mtext เขยนขอความในสวนของความหมายอปกรณ ของตารางชองซายสด ให

ใชสไตล Thai2.5mm

12) เขยนขอความตางๆ ลงในตารางแผนท 3 ดงภาพท 11.3 มขนตอนดงน

1. ก าหนดเลเยอร Form, Table3, TextSymbol3 ใหสถานะแสดงเปน On

2. ก าหนดเลเยอร TextSymbol3 เปน Current Layer

3. ใชค าสง Mtext เขยนขอความสวนหวตาราง และ ขอความแบงประเภทอปกรณ ใหใช

สไตล Thai3mm

4. ใชค าสง Mtext เขยนขอความในสวนของความหมายอปกรณ ของตารางชองซายสด ให

ใหสไตล Thai2.5mm

13) เขยนแบบสญลกษณไฟฟา ลงในตารางแผนท 1 ดงภาพท 11.1 มขนตอน

ดงน

1. ก าหนดเลเยอร Form, Table1, TextSymbol1, Symbol1 ใหสถานะแสดงเปน On

2. ก าหนดเลเยอร Symbol1 เปน Current Layer

3. ว ดขนาดสญลกษณตางๆ ใหใชขนาดทเหมาะสม เชน 1:1 หรอ 1:1.5 เปนตน

4. ใชค าสงพนฐานในการเขยนแบบ ในบทท 4 ซ งอยในเมน Draw โดยเลอกคาสงท

เหมาะสม เชน Line, Polyline, Polygon, Circle, Ellipse, Rectangle, Donut เปนตน เพอเขยน

สญลกษณตางๆ ในตารางแผนท 1 (ขอสงเกต จะเหนวาสญลกษณทไดจะเปนสแดง)

5. ใชค าสงแกไขและตกแตงแบบแปลน ในบทท 5 และ 6 เพอตกแตงสญลกษณ เชน Copy,

Move, Rotate, Trim, Extend, Array, Mirror เปนตน

6. ใชค าสง Mtext เขยนตวอกษร ก ากบสญลกษณ (ถาม) และเลอกใชสไตลทเหมาะสม ซงม

รปแบบขอความ Thai2.5mm, Thai3mm และ Thai4mm ใหเลอกใช

14) เขยนแบบสญลกษณไฟฟา ลงในตารางแผนท 2 ดงภาพท 11.2 มขนตอน

ดงน

1. ก าหนดเลเยอร Form, Table2, TextSymbol2, Symbol2 ใหสถานะแสดงเปน On

2. ก าหนดเลเยอร Symbol2 เปน Current Layer

3. ขนตอนปฏบตทเหลอ ใหปฏบตเชนเดยวกบขนตอนท 13.3 – 13.6 แตใหใชสญลกษณดง

ภาพท 11.2 แทน

15. เขยนแบบสญลกษณไฟฟา ลงในตารางแผนท 3 ดงภาพท 11.3 มขนตอน

ดงน

1. ก าหนดเลเยอร Form, Table3, TextSymbol3, Symbol3 ใหสถานะแสดงเปน On

2. ก าหนดเลเยอร Symbol3 เปน Current Layer

3. ขนตอนปฏบตทเหลอ ใหปฏบตเชนเดยวกบขนตอนท 13.3 – 13.6 แตใหใชสญลกษณดง

ภาพท 11.2 แทน

16) การพมพงานทางเครองพมพ ซงมทงหมด 3 แผน ดงภาพท 11.1–11.3

และ นาสงครผ สอน

17) การจดเกบไฟล (Save) ใหจดเกบไฟลโดยใชชอ Project11-1.DWG และ

นาสงครผ สอน