1020 1067 fonds 1818 magazine nr 4 2013 3
DESCRIPTION
Fonds 1818 Magazine # 4 Oktober 2013 Thema: Museumvrijwilligers. India Dans Festival | Gebruik de lege ruimte: Spoorzone Delft | Hadj in het Omniversum | Particuliere Vervoersdienst Rijswijk | Opera2Day in de Koninklijke Schouwburg | Pestbijeenkomst | Diverse projecten in het kort | CursussenTRANSCRIPT
#4 2013 TH
EMA M
useuMvrijw
illigers • In gesprek met... Kees Plaisier, vrijw
illiger bij het Brandweerm
useum W
assenaarD
eze Herfst: India D
ans Festival • Terugblik: Gebruik de Lege R
uimte • Pestbijeenkom
st
Hadj in OmniversumElke volwassen moslim die daartoe lichamelijk en
financieel in staat is, zal minstens één keer in zijn of
haar leven de hadj naar Mekka proberen te volbrengen.
Eenmaal per jaar – dit jaar is dat van 13 tot 16 oktober
– gaan zo’n drie miljoen mensen op weg naar de heilige
stad Mekka in Saoedi-Arabië. Het hoogtepunt van deze
pelgrimage zijn de rituelen rondom de Ka’bah, het
centrale heiligdom voor moslims. Den Haag is een
multiculturele stad met een grote moslimgemeen-
schap. Daarom brengt het Omniversum dit najaar
(van 17 september t/m 11 december) een educatie-
programma rondom de hadj. Het programma is be-
stemd voor de hoogste groepen van het basisonderwijs
en alle klassen in het voortgezet onderwijs. De leer-
lingen bekijken in het Omniversum de grootbeeldfilm
‘Journey to Mecca’, krijgen een gastles en brengen
een bezoek aan de Noeroel Islam-moskee in
Den Haag. Voor leerkrachten is er een docentenhand-
leiding met achtergrondinformatie en discussievragen
voor in de klas.
www.omniversum.nl
Particuliere vervoersdienst rijswijkIn Rijswijk kunnen ouderen die niet meer voldoende
mobiel zijn sinds kort een beroep doen op de
Particuliere Vervoersdienst. Deze dienst wordt gerund
door vrijwilligers die met hun eigen auto de
ouderen vervoeren. Rijswijk is een snel vergrijzende
gemeente met redelijke vervoersvoorzieningen voor
mensen die zelfredzaam zijn, maar zonder aanbod van
vervoer met ondersteunende begeleiding. Hierin voor-
ziet de Particuliere Vervoersdienst. Het mooie is dat dit
project enerzijds ouderen uit hun isolement haalt en
anderzijds buurtbewoners activeert om iets te doen
voor anderen. Het zorgt daardoor voor meer sociale
samenhang.
Voor het opstarten van de vervoersdienst heeft onder
meer Fonds 1818 een bijdrage gegeven.
actueel
De vervoersdienst valt onder de Stichting Welzijn
Rijswijk en het is de verwachting dat de dienst in de
loop van 2014 kan worden opgenomen in het reguliere
aanbod van Welzijn Rijswijk. De gemeente Rijswijk is
vanaf dan verantwoordelijk voor de kosten.
Welzijn Rijswijk heeft bij het opzetten van de Particu-
liere Vervoersdienst ondersteuning gehad van Harry
Wassenaar van de Boodschappen Begeleidings dienst.
In Leidschendam-Voorburg en Scheveningen is al een
Particuliere Vervoersdienst opgezet. Daar draait het
project goed. Het is de bedoeling dat in Rijswijk vijftien
vrijwillige chauffeurs en een aantal vrijwilligers voor
de telefooncentrale aan de slag gaan en dat er in
het eerste jaar ongeveer achthonderd ritten worden
gemaakt.
www.welzijn-rijswijk.nl
Opera2day in Koninklijke schouwburg‘Médée’, een opera van Luigi Cherubini, vertelt het
mythologische verhaal van de wraaklustige, diep-
bedroefde en jaloerse Médée. Zij is een tovenares die
in de steek is gelaten door haar grote liefde Jason.
De opera wordt uitgevoerd door Opera2day. Dit ambiti-
euze, jonge operagezelschap ontstond toen studenten
van het Koninklijk Conservatorium na hun afstuderen
begonnen met het maken van professioneel muziek-
theater. In Den Haag is wel een operatraditie, maar
de Residentie heeft geen eigen gezelschap. Het doel
van Opera2day is het brengen van bijzonder repertoire,
uitgevoerd op muzikaal hoog niveau, met bijzondere
enscenering en in een professioneel productieproces.
Met ‘Médée’ slaat Opera2day een nieuwe, opwindende
weg in. Het publiek gaat een belangrijke, actieve rol
spelen in deze opera. Scholieren en amateurzangers
mogen een paar scènes in de opera meedoen. Er is ook
een educatief programma rondom de opera, dat begint
op 15 oktober. De première is op 22 november in de
Koninklijke Schouwburg in Den Haag.
www.opera2day.nl
2 magazine
3
beste lezer,Het bevorderen van de deskundigheid van vrijwilligers is belangrijk voor
Fonds 1818. Vroeger speelde het fonds daarin een redelijk passieve rol.
Een organisatie kwam met een aanvraag voor een training en het fonds
doneerde dan een bijdrage. De afgelopen jaren zijn we veel actiever geworden
op dit gebied. Het aantal trainingen dat wij zelf aanbieden, is uitgebreid.
U vindt een overzicht verder op in dit Magazine. Voor museumvrijwilligers
ontwikkelde Fonds 1818 een speciaal programma.
Musea, met name de kleine en middelgrote, krijgen het door de verminderde
overheidssubsidies steeds moeilijker. Ze zullen in de toekomst steeds meer
gaan leunen op hun vrijwilligers. Samen met het Erfgoedhuis Zuid-Holland
bieden we alle musea een pakket van cursussen aan, uiteenlopend van collec-
tiebeheer tot rondleiden, van fondswerven tot persberichten schrijven en van
goed gastheerschap tot businessplannen maken. De start van dit programma
is reden om in dit Magazine te belichten hoe belangrijk de rol van de museum-
vrijwilligers nu eigenlijk is. Hoewel veel museumdirecteuren vinden dat de
musea niet afhankelijk mogen zijn van vrijwilligers, kunnen de meeste in de
praktijk niet zonder.
Verder in dit Magazine onder meer aandacht voor de particuliere vervoersdienst
van Welzijn Rijswijk, het India Dance Festival en een terugblik op de activiteiten
in de Delftse Spoorzone. Enthousiaste vrijwilligers zoals voorop dit Magazine te
zien, vullen de lege ruimte tijdens de aanleg van de spoortunnel. Houden zij de
stad tijdens de bouw ook echt leefbaar? Achterop dit Magazine aandacht voor
pesten. Op initiatief van Fonds 1818 zullen dit najaar mensen vanuit verschil-
lende disciplines hun ervaringen met pestproblematiek met elkaar delen en
elkaar helpen oplossingen te vinden.
Carien Janssen van Raay
Fonds 1818
2 Actueel: lopende projecten
3 voorwoord en inhoud
4 Thema: Museumvrijwilligers
8 in gesprek met: Kees Plaisier
10 Deze Herfst: india Dans Festival
11 vitrine: Diverse projecten in het kort
14 Terugblik: gebruik de lege ruimte
15 Cursussen
16 Pestbijeenkomst
inhoud
Particuliere vervoersdienst rijswijk
Mus
eum
vrijw
illig
ers
thema:
Mus
eum
vrijw
illig
ers
4 magazine
Museumvrijwilligers
Vrijwilligers zijn van onschatbare waarde voor musea.
Ze beheren de kassa, geven rondleidingen, doen onder-
houdswerkzaamheden in en om het museum, doen
administratie, digitaliseren de collectie, zitten in werk-
groepen, maken maquettes, twitteren, schrijven
nieuwsbrieven en persberichten en doen nog veel meer.
Zonder vrijwilligers zou al dit werk blijven liggen en
zouden sommige musea direct hun deuren moeten
sluiten. “Vrijwilligers zijn van vitaal belang voor musea”,
stelt Judith Tegelaers van het Erfgoedhuis Zuid-Holland.
Deze provinciale instelling bestaat uit drie afdelingen,
waarvan Erfgoed en Beleving er één is. Tegelaers
leidt deze afdeling. “Wij vertellen het verhaal van
Zuid-Holland en ondersteunen de erfgoedinstellingen.
Denk daarbij aan oudheidkamers, archieven, musea
en historische verenigingen”. Van dit soort culturele
instellingen zijn er alleen in Zuid-Holland al drie-
honderd. In al deze instellingen zijn vrijwilligers actief.
In Zuid-Holland zetten 40.000 inwoners zich in voor
het culturele erfgoed, blijkt uit een onderzoek dat het
Tympaan Instituut twee jaar geleden in opdracht van
Musea werken bijna altijd met vrijwilligers. Kleine musea draaien vrijwel geheel op ze, grote musea zijn ook steeds vaker afhankelijk van hun inzet. Door de bezuinigingen op cultuur wordt de vrijwilliger alleen maar belangrijker. Fonds 1818 wil investeren in de deskundigheid van vrijwilligers. Het erfgoedhuis Zuid-Holland ontwikkelt in opdracht van het fonds cursus-sen op maat.
het Erfgoed Huis Zuid-Holland heeft gedaan. “Dat zijn
heel veel mensen die belangeloos hun tijd en energie
geven.” Uit het onderzoek blijkt verder dat zij op jaar-
basis 75.000 uur voor de musea werken en daarmee
2000 fulltime-arbeidsplaatsen vervullen. Driekwart
van de vrijwilligers in musea is man, ouder dan zestig
jaar. Maar bij sommige musea werken meer vrouwen
dan mannen, behalve bij mobiel erfgoed. Daar zijn
meer mannen actief. “Denk daarbij aan het tram- of
scheepvaartmuseum. Dat soort instellingen trekt veel
mannen.” De meeste vrijwilligers werken bij twee
instellingen voor cultureel erfgoed, gemiddeld tien
uur per week en ze zijn zeer toegewijd.
ZorgwekkendIn de huidige economische recessie worden musea
snel gekort in de subsidie, waardoor betaalde krach-
ten ontslagen moeten worden. “Het is natuurlijk
fantastisch dat musea dan terug kunnen vallen op
al die mensen die zich inzetten voor musea en ze
daardoor open kunnen blijven voor bezoekers”, vindt
Tegelaers. “Maar de andere kant van de medaille is
dat er goed gekwalificeerd personeel op straat is
komen te staan.” Dat is op de langere termijn een
heel zorgwekkende ontwikkeling. “Je kunt van
vrijwilligers niet verwachten dat ze op hetzelfde
niveau functioneren als mensen die ervoor gestudeerd
hebben. Het is te hopen dat musea op den duur weer
meer betaalde krachten kunnen aannemen. Dat
musea het nu rooien zonder vaste krachten, moet de
overheid niet de indruk geven dat het altijd wel zonder
kan. Dat zou volstrekt het verkeerde signaal zijn”,
aldus Tegelaers.
Het museum als vrijwilligersorganisatie
DeskundigerOndertussen is het culturele erfgoed van Nederland wél
in handen van vrijwilligers. Het is daarom belangrijk dat
zij worden ondersteund in hun werkzaamheden en
deskundiger worden, vindt Tegelaers. “Deze ontwikke-
ling hangt niet alleen samen met de economische
crisis, maar heeft ook te maken met het volwassen
worden van het vrijwilligerswerk in musea. Jarenlang
hebben musea geen echt beleid gehad voor het werven,
ondersteunen en inzetten van vrijwilligers. De aandacht
was gericht op de kerntaken: de collectie en het maken
van tentoonstellingen. Nu de vrijwilliger zo belangrijk is
geworden, is het besef doorgedrongen dat daar dan
ook een volwassen beleid bij hoort.” Musea realiseren
zich dat ze door het juiste beleid ook kunnen sturen
in het soort vrijwilligers dat ze binnenhalen. Alleen
door vrijwilligerswerk aantrekkelijk te maken en
professioneel te organiseren, kan een museum
zijn eigen ambities realiseren en voldoen aan de ver-
wachtingen van de omgeving. Het hebben van een
vrijwilligersbeleidsplan is daarvoor een onmisbare
factor. “Dat is het fundament waarop je kunt gaan
bouwen. Nu zijn we toe aan de volgende stap:
deskundigheidsbevordering van de vrijwilligers.”
5
Molenmuseum De valk
‘De overheid moet niet de indruk krijgen dat het altijd zonder vaste krachten kan’
in de regio van Fonds 1818. De belangrijkste vragen
waarop de respondenten konden antwoorden waren:
a) werk je met vrijwilligers? b) hoeveel vrijwilligers?
En c) hoeveel uur werken zij?
“Het is de bedoeling om de cursussen vraaggestuurd
en op maat aan te bieden. Deels vanuit Het Nutshuis,
maar we kunnen bij heel specifieke vragen ook naar de
instellingen toe om de cursus ‘on the job’ te geven”,
vertelt Judith Tegelaers. Carien Janssen van Raay voegt
daaraan toe: “Het is belangrijk dat vrijwilligers zich ge-
waardeerd voelen en dat ze ook iets terug krijgen voor
hun inspanningen. Dit is een manier om dat te doen en
ook nog in de kwaliteit van het museum te investeren.
Daarnaast is het een mooie manier om vrijwilligers van
andere culturele instellingen te leren kennen. Ook kunnen
musea onderling kennis en ervaringen uitwisselen.
“Waarom zelf het wiel uitvinden als een ander museum
dat al heeft gedaan?” Een goed voorbeeld daarvan is de
audiorondleiding die het Katwijks Museum net heeft aan-
geschaft. “Het bleek een hele toer om het juiste systeem
te vinden. De kennis die ze daarmee hebben opgedaan,
zouden ze graag overdragen aan andere musea die erover
denken om zo’n systeem aan te schaffen. Dat scheelt
mogelijk een heleboel tijd”, vertelt Janssen van Raay.
thema: Museumvrijwilligers
Denk daarbij aan cursussen over het geven van rond-
leidingen, het opbouwen van tentoonstellingen, het
beheren van de kassa, vaardigheden op de computer
en het omgaan met social media.
startsein In oktober wordt in Het Nutshuis het startsein gegeven
voor dit innovatieve project. Carien Janssen van Raay,
adviseur bij Fonds 1818, is er samen met haar collega
Irene Davids vanaf het eerste uur bij betrokken. “Wij
gaan zeer regelmatig bij de instellingen langs om te
horen hoe het gaat. Uit het veld pikten wij het signaal op
dat musea hun vrijwilligers graag willen ondersteunen
maar daarvoor de mensen en de kennis niet in huis
hebben. Wij vinden het als fonds belangrijk om te
investeren in deskundigheid van vrijwilligers. We dach-
ten daarbij onmiddellijk aan het Erfgoedhuis. Zij zijn
goed op de hoogte van de ontwikkelingen, omdat ze
een spilfunctie hebben voor musea en andere culturele
instellingen in onze provincie. Bovendien hebben ze de
kennis en de kunde in huis die nodig zijn.” Om erachter
te komen waaraan de vrijwilligers behoefte hebben, is
er door het Erfgoedhuis Zuid-Holland een enquête
gehouden onder meer onder 86 erfgoedinstellingen
6 magazine
Huygensmuseum Hofwijck
7
thema: Museumvrijwilligers
werkgroepenHet Katwijks Museum is een van die musea in
Nederland die vrijwel volledig op vrijwilligers draaien.
Alleen de beheerder en de schoonmaker hebben een
vaste aanstelling. Er is een duidelijk vrijwilligersbeleid.
De circa 190 vrijwilligers zijn ingedeeld in werkgroepen
en weten precies wat er van hen wordt verwacht.
Thea Dekkers doet onder meer de publiciteit voor de
wisseltentoonstelling over de schilder Willy Sluiter,
van eind september tot januari 2014. Maar ze doet met
andere vrijwilligers ook de algemene perscontacten.
“Ik maak ook deel uit van de redactie van het boek dat
over Sluiter wordt gemaakt en zit in de tentoonstellings-
commissie. Het is heel afwisselend en leuk werk.” Het
wisselt een beetje hoeveel tijd ze eraan kwijt is. “Als we
vlak voor een tentoonstelling zitten, is het natuurlijk
even een piek. Gemiddeld ben ik, denk ik, twee à drie
dagen per week in het museum. Soms voor een paar
uurtjes, soms ook voor een hele dag.” Dekkers komt uit
de zorg, waar ze in het management zat. “Daarom ben
ik wel goed in het zien van de grote lijnen. Ik kan snel
schakelen. Dat komt nu ook goed van pas.” Vlak voor
haar pensioen meldde ze zich aan bij de tentoonstel-
lingscommissie van het Katwijks Museum. Daar heeft
ze nog geen dag spijt van gehad. “Het is een aanvulling
op mijn dagelijkse leven en omdat het zo goed is geor-
ganiseerd, werkt het ook erg prettig.” Ze is wel geïnte-
resseerd in cursussen deskundigheidsbevordering, maar
alleen als deze heel gericht zijn. “Ik ga efficiënt met mijn
tijd om en heb geen behoefte aan gezellige uitjes. Daar-
voor heb ik mijn eigen vriendenkring. Maar als er echt
iets te leren valt, kom ik zeker. We hebben nu bijvoor-
beeld wel behoefte aan een cursus voor suppoosten.”
incidenteelStedelijk Molenmuseum De Valk is een klein museum
in Leiden en staat helemaal aan de andere kan van
het spectrum. “Wij werken alleen incidenteel met vrij-
willigers, omdat wij vinden dat het werk in een museum
door gekwalificeerd personeel moet worden uitgevoerd”,
zegt beheerder en molenaar Hennie van der Lelie stellig.
Voor het digitaliseren van de collectie stelde hij vorig
jaar september wel tien vrijwilligers aan. “Zij hebben
over het algemeen prima werk geleverd waar we blij
mee zijn. Maar toen de klus grotendeels klaar was, zijn
ze weer afgevloeid. We hebben nu nog één vrijwilliger
over die nog een paar maanden nodig heeft om alles
af te ronden. Daarna zal ook zij weer vertrekken.
Wij willen als museum niet het signaal afgeven dat alles
door vrijwilligers kan worden gedaan. Het is vakwerk dat
door professionals moet worden uitgevoerd. Op het
Binnenhof kan het werk van Kamerleden of ministers
toch ook niet door vrijwilligers worden gedaan en op het
stadhuis kunnen de ambtenaren ook niet zomaar door
vrijwilligers worden vervangen. Vrijwilligers zijn een
mooie aanvulling, maar zijn niet de oplossing voor alle
problemen.” Van der Lelie verkeert in de luxepositie dat
als hij eens een paar vrijwilligers nodig heeft, ze altijd
staan te dringen. “Er zijn veel molenaars die ervaring
willen opdoen. Dus we hebben geen gebrek.”
Janelle Moerman, deeltijddirecteur van het
Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg, zou niet weten
wat ze zonder de ongeveer zestig vrijwilligers moest.
“We hebben maar 2,5 fulltime-aanstelling. Ik deel met
Peter van der Ploeg de functie van directeur. We hebben
een schoonmaker, een hortulanus (tuinman) en een
educatief medewerker. Vrijwilligers vullen alle andere
functies in. Ze doen de kassa, staan in de museum-
winkel, onderhouden de siertuin, doen kleine onder-
houdsklussen, geven rondleidingen, cateren bij de
bruiloften en partijen die op Hofwijck worden gehouden.
Zij zijn, kortom, goud waard.” Het unieke museum is
gevestigd in het buitenverblijf van de dichter, musicus
en diplomaat Constantijn en de wetenschapper
Christiaan Huygens. Huis en tuin vormen naar het
ideaal van de gouden eeuw één geheel. Constantijn
maakte zelf het ontwerp, dat was gebaseerd op het
menselijk lichaam. “We hebben de afgelopen jaren veel
veranderingen doorgevoerd om het museum eigentijd-
ser en aantrekkelijker te maken. Dat was hard nodig om
de toekomst van Hofwijck veilig te stellen.” Dankzij de
inzet van vrijwilligers is Hofwijck er helemaal klaar voor.
‘Als er echt iets te leren valt, kom ik zeker’
‘De brandweer is een wereld op zich’
thema: Museumvrijwilligers
8 magazine
9
Als jongetje wilde hij geen brandweerman worden.
Maar nu Kees Plaisier al lang met pensioen is, heeft het
virus hem toch nog te pakken gekregen. Dat komt door
zijn werk als vrijwilliger bij het Brandweermuseum in
Wassenaar, gevestigd in de kelders van Raadhuis de
Paauw. “Ik ben gefascineerd door alles wat met de brand-
weer te maken heeft. Als ik op vakantie in het buitenland
ben, kijk ik daar ook altijd even wat er te beleven is op
brandweergebied. De brandweer is een wereld op zich.”
In veel Europese landen is de brandweer nauw verweven
met de culturele sector. In eerste instantie natuurlijk
vanwege de brandveiligheid bij evenementen, maar van
lieverlee is de brandweer zelf cultureel actief geworden.
Plaisier: “In Tsjechië heeft de brandweer bijvoorbeeld
eigen muziekkorpsen. Ook in veel Franse steden en
dorpen is de brandweer actief betrokken bij festiviteiten,
zoals carnaval. De brandweer speelt daar een verbin-
dende rol in het sociale leven. Dat is in Nederland veel
minder het geval. Waarschijnlijk omdat Nederland veel
kleiner is en er geen afgelegen dorpen meer zijn waar
de bewoners helemaal op elkaar zijn aangewezen.”
Hij bezoekt ook graag brandweerkazernes. “Dat zijn
vaak mooie, historische gebouwen. Verder valt er
natuurlijk van alles te verzamelen; (kinder)boeken over
de brandweer, modellen, speelgoed, te veel om op te
noemen.” Kees Plaisier komt uit de museumwereld.
Hij was een tijdje interim-directeur van het Brandweer-
museum in Hellevoetsluis. “Toen in 2010 de beheerder
van het Brandweermuseum in Wassenaar wegging,
kon ik daar als vrijwilliger aan de slag.” Hij heeft het
er zeer naar zijn zin. “De werkzaamheden zijn afwisse-
lend en het is een interessante collectie.” De collectie
stamt grotendeels uit 1920.
In gesprek met...
Kees Plaisiervrijwilliger bij het Brandweermuseum wassenaar
“Dat komt, doordat brandweercommandant G.J. van
der Mark destijds is begonnen met het verzamelen.”
Daarvoor was een reden. “De brandweer werd rond die
tijd gemotoriseerd, dus al het oude materieel ging eruit.
Van der Mark was zich bewust van het feit dat er een
tijdperk werd afgesloten en dat er iets bewaard moest
blijven voor volgende generaties.” Dankzij hem kunnen
bezoekers nu nog zien hoe vroeger een brand werd
geblust. “Aanvankelijk met emmertjes water die
werden doorgegeven. Niet zo efficiënt. Daar kwam in
1695 verandering in toen Jan van der Heijden de slang-
brandspuit uitvond. Een revolutie in het brandweer-
wezen. Er kon veel gerichter en met veel meer water-
druk worden geblust. Je ziet de uitvinding van Van der
Heijden duidelijk terug in de cijfers van branden die
succesvol waren bestreden.” Brandweercommandant
Van der Mark had bij het aanleggen van zijn verzameling
niet alleen oog voor de voorwerpen die bij de brand-
bestrijding een rol hadden gespeeld, hij bracht ook
een uitvoerige documentatie bijeen in de vorm van
oude keuren en reglementen, prenten en gravures op
het terrein van branden en het blussen daarvan. “Het is
werkelijk een unieke collectie die we graag bij zo veel
mogelijk mensen onder de aandacht brengen. Daarom
zijn we bezig de opstelling te verbeteren.”
Langs de objecten wordt een glazen afscheiding ge-
maakt met daarop panelen met teksten, afbeeldingen
en beeldschermen. De inhoud wordt volledig door de
vrijwilligers aangeleverd. “We hopen dat de bijzondere
objecten daardoor meer voor de bezoekers gaan leven
en de mensen ook worden gegrepen door het virus”,
aldus Kees Plaisier.
www.brandweermuseumwassenaar.nl
india Dans Festival
De productie is gebaseerd op klassieke Veda’s en aloude Indiase
Raga’s, die Kannikeswaran heeft omgezet in meerstemmige koor-
muziek. Klein probleempje: in Den Haag en omgeving bleek geen
Hindoe staans koor te zijn. “Dus hebben we speciaal voor deze
productie een koor samengesteld. Het wordt echt een community-
productie, een overweldigende belevenis.” Het India Dans Festival
presenteert zich op het snijvlak van professionals en amateurs.
Daarom is er ook veel aandacht voor dansscholen die Indiase dans
geven. Zij presenteren zich tijdens de ‘Colours of India’. “Het is opval-
lend hoe de Hindoe staanse jeugd is gefocust op de klassieke Indiase
roots. Terwijl ze bijna allemaal via Suriname naar Nederland zijn
gekomen.’’ Die focus is terug te zien in de belangstelling voor
Bollywoodfilms en -dansen. “Al jaren een grote trend in Den Haag”,
aldus Spreksel.
Het festival zal op 2 november worden afgesloten met een verbazing-
wekkende danseres uit Zuid-India: Kapila Venu. Zij voert een zeer
zeldzame vorm van Indiaas danstheater uit: Kutiyattam. Dit rituele
theater uit de streek van Kerala wortelt in een meer dan tweeduizend
jaar oude traditie. Unesco heeft de Kutiyattam in 2001 zelfs tot
immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid uitgeroepen.
Met de organisatie van het India Dans Festival 2013 streeft Korzo
ernaar als centraal podium voor dans en muziek een programma
samen te stellen dat bijdraagt aan de verdere ontwikkeling en
worteling van de Indiase dans in Den Haag.
www.korzo.nl
De herfst somber, saai, grijs en koud? Welnee, in elk geval
niet in het Korzo Theater. Daar gaat het dit najaar zinde-
ren. Op vrijdag 18 oktober start het India Dans Festival.
Twee weken lang komen artiesten uit India, Maleisië,
Singapore, de Verenigde Staten en Groot-Brittannië naar
Den Haag om hun nieuwste voorstellingen te tonen. Het
belooft een warm, kleurig en gepassioneerd festival te
worden met klinkende namen als Kanniks Kannikeswaran
uit de VS, het Sutra Dance Theatre van Ramli Ibrahim uit
Maleisië en de Kutiyattam-specialiste Kapila Venu.
Korzo heeft een lange traditie op het gebied van Indiase
dans- en muziekcultuur. In de jaren negentig begon
Korzo met het presenteren van klassieke Indiase dans
en muziek. De keuze voor de Indiase dans is bewust.
Leo Spreksel, artistiek directeur: “Den Haag is een
multiculturele stad en heeft de grootste Hindoestaanse
gemeenschap in Nederland. Dat zie je al jaren terug in
onze programmering. Het is ook een van de culturele
speerpunten van de gemeente. Het is belangrijk dat de
diversiteit van de stad ook wordt weerspiegeld in het
culturele aanbod. Niet omdat het politiek correct is,
maar omdat die groepen barsten van talent, ambitie,
creativiteit en vitaliteit. Wij halen professionele dansers
uit het buitenland en geven ruim baan aan aanstormend
talent uit eigen land en stad. Zo krijg je een unieke
kruisbestuiving en kan er weer iets nieuws ontstaan”.
Spreksel ging de afgelopen jaren zelf zes keer naar
India om nieuw danstalent te scouten. Hij verwacht
veel van de unieke muziekproductie van de Indiase
Amerikaan Kanniks Kannikeswaran. Tientallen ama-
teurzangers en professionele zangers uit Nederland
gaan meedoen aan een bewerkte versie van zijn
magnus opus ‘Shanti - A Journey of Peace’. Al meer
dan negenhonderd artiesten over de hele wereld
hebben hieraan meegedaan.
10 magazine
Deze Herfst
‘De kleuren van India op het podium bij Korzo’
Fotograaf: robert Benschop
11
ster voor een dagMet ‘Ster voor een dag’ krijgen kinderen met een zeldzame ziekte
een onvergetelijke dag aangeboden. Ze staan voor één dag op een
leuke manier in het middelpunt en hoeven even niet aan hun beper-
kingen en ziekte te denken. Op 17 november 2013 gaan de kinderen
met hun familie naar attractiepark Duinrell in Wassenaar. Veel
gezinnen met een ernstig ziek kind gaan vrijwel nooit op vakantie en
maken weinig leuke uitstapjes. De zeldzame ziekte en de continue
zorg voor het kind maken dit niet of nauwelijks mogelijk. Voor
andere kinderen in het gezin is dit soms erg zwaar. Daarom is deze
dag niet alleen voor het zieke kind, maar juist ook voor de broertjes
en/of zusjes. www.zzf.nl
Kunst in de Heemtuin De Heemtuin in Leiderdorp laat een groot aantal inheemse wilde
planten zien, waaronder veel zeldzame exemplaren. Tot eind
oktober 2013 is hier de beeldententoonstelling ‘De Heemtuin
verbeeld VI’ te zien. Het thema is ‘Overvloed’. Stichting Kunst in
de Heemtuin wil met dit thema het crisisgevoel te lijf gaan door te
laten zien dat in het park om de hoek, de Heemtuin, alles in over-
vloed groeit en bloeit, inclusief de beeldende kunst. Elf kunstenaars
hebben voor deze expositie werken beschikbaar gesteld die bij het
thema passen of nieuw werk gemaakt. Op de Waterschapsheuvel,
een onderdeel van de Heemtuin, zijn werken te zien die tijdens
workshops met buurtbewoners en kinderen van basisscholen in
de regio zijn gemaakt. www.kunstindeheemtuin.nl
Atletiek voor autistische kinderenVoor kinderen met autisme is het niet vanzelfsprekend dat zij zich
kunnen aansluiten bij een sportclub. De begeleiding van deze
kinderen vraagt extra aandacht. Ze moeten goed worden voorbereid
op wat er gaat gebeuren tijdens een training of wedstrijd. Ook
vinden ze het lastig instructies te verwerken en hebben ze moeite
met het competitie-element in sport. De Stichting Sportbelang SGK
wil de kinderen een helpende hand bieden door een deskundige
instructeur een sportactiviteit te laten opzetten en te begeleiden.
Er wordt samengewerkt met atletiekvereniging Sparta in Den Haag.
De kinderen in de leeftijd van 9 tot 14 jaar kunnen wekelijks
sportlessen volgen en zo volwaardig lid worden van de sportclub.
De groepjes bestaan uit maximaal acht kinderen, zodat er voldoen-
de specifieke aandacht en structuur kan worden geboden.
www.sportbelangsgk.nl
vitrine
12 magazine
200 jaar groenesteegEen van de vredigste plekjes in de Leidse binnenstad is begraafplaats
Groenesteeg. De begraafplaats werd in 1813 gesticht op een van de
bolwerken van Leiden. Dit jaar bestaat de begraafplaats dus twee-
honderd jaar. Dit wordt gevierd met diverse activiteiten. Op 2 november
wordt een begrafenis uit 1846 zo authentiek mogelijk nagespeeld.
Van uit de Hooglandse Kerk vertrekt een begrafenisstoet door Leiden,
waarna de begrafenis met behulp van zestig figuranten wordt
nagespeeld. De begraafplaats wordt onderhouden door vrijwilligers
van Stichting tot Instandhouding van de begraafplaats Groenesteeg.
Zij organiseren ook lezingen en concerten en geven voor donateurs
een nieuwsbrief uit. www.begraafplaatsgroenesteeg.nl
De gezonde schoolkantineOp 33 mbo-scholen in Den Haag is het programma ‘De Gezonde
Schoolkantine’ gestart. In de kantines maken snoep en snacks plaats
voor salades, vers fruit en broodjes. Het Voedingscentrum biedt met
het programma praktische ondersteuning om de eerste stap te zetten.
De scholen krijgen concrete handvatten zoals een handleiding en een
uitgebreide website. De Schoolkantine Brigade geeft advies op maat
en biedt ondersteuning op locatie. De Gezonde Schoolkantine gaat uit
van een integrale aanpak, waarbij de school niet alleen de kantine
verbetert, maar ook in de lessen aandacht besteedt aan gezonder
leven. Het Voedingscentrum wil hiermee gezond eetgedrag bevorderen
en overgewicht bij jongeren voorkomen. www.voedingscentrum.nl
verhalentrommel2013 is het ‘Jaar van het voorlezen’. In dat kader worden in bibliotheek
Transvaalkwartier in Den Haag voorleesworkshops gegeven voor
kinderen van 8 tot 12 jaar. Onder het motto ‘Lezen en Beleven’ worden
uit de Verhalentrommel allerlei verhalen getoverd: sprookjes, griezel-
verhalen, fabels, liefdesverhalen en poëzie. Vervolgens beleven de
kinderen spannende uurtjes, waarbij hun zintuigen optimaal worden
geprikkeld. Ze lezen niet alleen voor, maar luisteren en verbeelden
ook. Dit is goed voor de taalontwikkeling van een kind en stimuleert
hun fantasie. Ook leren ze tijdens het voorlezen te luisteren en zich te
concentreren. Maar het belangrijkste is nog dat ze plezier krijgen in
het lezen! www.haagsekunstkring.nl
wereldse ProeverijSamen eten is een goed middel om met elkaar in contact te komen.
Stichting ‘Wat eten we vandaag?’ houdt daarom op zaterdag 23 novem-
ber 2013 de ‘Wereldse Proeverij’. Bewoners uit Delft en omstreken
nemen zelf een gerecht mee uit het land of de streek van herkomst.
Het lekkerste hapje wordt beloond met een kleine verrassing. Met dit
evenement komen Delftenaren van alle culturen samen om het weder-
zijds begrip tussen de vele culturen te vergroten en integratie te bevor-
deren. www.watetenwevandaag.nl
13
indische tantesVorig jaar ontving Yvonne Keuls de Cultuurprijs van de stad
Den Haag. De prijs bestaat uit een geldbedrag te besteden aan
een werk gere lateerd project. Met dit bedrag wil Yvonne Keuls de
stad Den Haag een bronzen beeld schenken van twee typische
Indische tantes, zoals beschreven in haar boeken. De tantes staan
symbool voor de historische band tussen Den Haag en Indonesië.
Omdat de kosten van het beeld hoger bleken dan het prijzengeld,
is voor het ontbrekende bedrag een crowdfundingsactie opgestart.
Fonds 1818 heeft het bedrag dat is opgehaald via de website
voordekunst.nl verdubbeld. De Indische tantes zullen hun perma-
nente plek innemen op het Frederik Hendrikplein. De onthulling
vindt plaats op 5 oktober 2013. www.doenevenementen.nl – Meer
over crowdfunding: www.fonds1818.nl/crowdfunding
Dag van de techniek Op de ‘Dag van de techniek’ brengen leerlingen van groep 8 van
basisscholen in Delft en Rijswijk een bezoek aan technische
onder nemingen. De leerlingen zien met eigen ogen hoe techniek
en technologie in de praktijk werken. Tijdens het bezoek krijgen
de leerlingen een rondleiding en staat er een doe-activiteit op
het programma. Ze krijgen iets tastbaars mee, zodat zij thuis
kunnen vertellen wat ze hebben gezien en gedaan. De Stichting
Techniekeducatie Delft hoopt hiermee het imago van techniek te
verbeteren en jongeren te interesseren voor een opleiding in die
richting. De leerlingen worden bij hun bezoeken begeleid door
vmbo-leerlingen en studenten van De Haagse Hogeschool worden
ingezet als techniekambassadeurs. Zij geven een gastles over de
mogelijkheden van techniek. www.dagvandedelftsetechniek.nl
een nieuwe webcam Sinds een paar jaar staat op het dak van het EWI-gebouw in Delft
een nestkast voor slechtvalken. Begin dit jaar is de nestkast in
gebruik genomen en inmiddels zijn er drie jonge slechtvalkjes
geboren. De activiteiten van het jonge slechtvalkgezin zijn via een
webcam in de kast te volgen. Omdat de huidige beelden van erg
slechte kwaliteit zijn, is een bijdrage voor een nieuwe webcam
gevraagd. Door het goed kunnen volgen van het gedrag van de
slechtvalk kan kennis over de valk worden vergroot en kan het dier
beter worden beschermd. De nestkast werd geplaatst op initiatief van
de TU Delft en de natuurvereniging KNNV Delfland. www.knnv.nl/
afdelingDelfland – webcam: slechtvalk.ewi.tudelft/video
terugblikHoe is het verder gegaan met projecten die Fonds 1818 steunde? werd het een succes, zijn de doelen gehaald of is het nog steeds hard werken? we kijken terug naar…
“Het gaat om een gebied van twee kilometer. Vanaf de tunnel bij
Gamma tot DSM. Het doel is levendigheid, bedrijvigheid, energie en
vitaliteit te verwezenlijken in dit gebied”, vertelt Marjan van Gerwen
die het project leidt. “Toen in het najaar van 2011 duidelijk werd dat
de bouwkavels tijdelijk leeg zouden blijven, is er meteen actie onder-
nomen. Er kwam veel respons van de buurtbewoners. Fantastische
plannen voor tijdelijke invulling. Maar sommige mensen zijn weer
afgehaakt toen bleek dat ze zelf ook de financiering van de projecten
moesten rond krijgen. Je moet er echt veel tijd en energie in willen
steken. Het is niet zo dat de gemeente zegt: ‘mooi plan, kom maar
hier dan krijg je subsidie’. Zo werkt het niet meer.”
Er zijn genoeg plannen overgebleven om de lege ruimte mee in
te richten. “Er komt bijvoorbeeld een Delftse proeftuin, op diverse
plekken in de stad gaan mensen zelf hun groenten en fruit verbou-
wen, er komen een hoteltrein, gastateliers, een tijdelijke kas en
hoorbare herinneringen van een geluidskunstenaar die tijdens de
diverse fases van de bouw geluiden heeft opgenomen.” In de winter
van 2014 worden de eerste tijdelijke projecten opgeleverd. “Omdat
je van tevoren al weet dat het tijdelijk is, krijgt het een andere
lading. Vergankelijkheid heeft een eigen schoonheid.”
www.werkplaatsspoorzonedelft.nl
Al jaren is de entree van Delft een bouwput vanwege de aanleg van
een nieuwe ondergrondse spoorlijn en een vernieuwd station. Een
megaproject dat jaren duurt. Zo’n periode van transformatie is
interessant. Niet alleen vanwege het technische vernuft van de hele
operatie, maar ook omdat de openbare ruimte steeds verandert.
Dat inspireerde een groep bewoners rondom het spoor in 2006 tot
het oprichten van Werkplaats Spoorzone Delft. De werkplaats wil
innovatie en creativiteit bevorderen voor en door Delftse burgers
en bedrijven. De werkplaats heeft al tal van mooie, tijdelijke pro-
jecten opgeleverd. Ondertussen gaat het werk gestaag door en in
2014 worden in fases de eerste bouwkavels in het Spoorzonegebied
bouwrijp opgeleverd. Omdat de definitieve ontwikkeling van het
gebied onder meer door de economische crisis niet overal direct
kan starten, krijgen sommige kavels eerst een tijdelijke invulling.
Dit wordt gerealiseerd door het project ‘Gebruik de Lege Ruimte’.
gebruik de lege ruimte
14 magazine
‘De schoonheid van het tijdelijke’
15
ColofonFonds 1818 Magazine is een uitgave van Fonds 1818 en verschijnt vier maal per jaar.
redactie: Corien Boschredactionele ondersteuning: Martine Vinkesteyninterviews: Floor de BooysFotografie: Eva Hofman, Inge Stolwijk en diverse fotografen en bruikleen gevers van de beschreven projectenConcept en vormgeving: Ontwerpwerklithografie en druk: Drukkerij ANDO, Den Haag
AanvraagprocedureAanvragen voor een donatie kunnen ruim voor aanvang van het project schriftelijk bij Fonds 1818 worden ingediend. Fonds 1818 geeft alleen donaties aan stichtingen of verenigingen. De behandeling van uw aanvraag duurt 6 tot 8 weken.
<24Voor jongeren tot 24 jaar geldt een speciale, eenvoudige procedure. Deze jonge aanvragers hoeven voor een donatie tot € 3.000,- geen stichting of vereniging te zijn! Voor meer informatie: www.fonds1818-24.nl Volg Fonds1818<24 ook op Facebook en Twitter.
Meer informatieHeeft u vragen over de criteria voor een donatie, over het opstellen en indienen van een aanvraag bij Fonds 1818 of over fondsenwerving in het algemeen? Kijk dan op www.fonds1818.nl of neem contact op met onze afdeling Communicatie op 070 375 49 57 of [email protected]
Wilt u het Fonds 1818 Magazine ieder kwartaal ontvangen? Stuur dan een e-mail met uw adres-gegevens naar [email protected] of meld u aan via de website. Een abonnement is gratis.
algemene informatie over Fonds 1818
Om de deskundigheid van vrijwilligers te bevorderen, biedt Fonds 1818 diverse workshops, cursussen
en kennisbijeenkomsten aan. Deze activiteiten zijn bestemd voor vertegenwoordigers van organisaties
die hoofdzakelijk met vrijwilligers werken en in potentie met succes een aanvraag kunnen indienen bij
Fonds 1818. Alle cursussen zijn gratis.
workshop FondsenwervingIn een middag maakt u kennis met de
wereld van de fondsen, leert u hoe u
een fonds zoekt dat bij uw project past
en oefent u met het schrijven van een
donatieaanvraag. Het is mogelijk voor-
af een concept aanvraag of projectplan
aan Fonds 1818 voor te leggen.
Bestuur en ManagementHet goed besturen van een vrijwilli-
gersorganisatie vraagt veel van de
bestuursleden. Er worden eisen
gesteld aan een bestuurder, er zijn
taken en verantwoordelijkheden en de
bestuursleden moeten de achterban
betrokken houden. In deze workshop
leert u hoe u uw organisatie goed
bestuurt.
Financieel ManagementIn twee avonden leert u onder meer
hoe een begroting en een balans te
maken, de financiën van uw organi-
satie goed te beheren en doelen voor
de toekomst te stellen. Er is een
beginners- en een gevorderden-
cursus.
Meer vrijwilligers in korte tijdDeze training is een intensief traject
van zes maanden waarin u actief aan
de slag gaat met het werven van vrijwil-
ligers voor uw organisatie.
U onderzoekt wat de organisatie nodig
heeft, maakt een wer vingsplan en een
beleidsplan. Aan het einde van het
traject heeft u ook daadwerkelijk
nieuwe vrijwilligers gevonden.
social MediaVoor verenigingen biedt slim gebruik
van social media vele voordelen die
veel verder gaan dan het sturen van
nieuws. Sociale media kunt u bijvoor-
beeld gebruiken om de band tussen
de leden te versterken, de sponsors
meerwaarde te bieden, de pers te
benaderen of om handig samen te
werken.
sponsoringMaatschappelijke organisaties en
bedrijven gaan vandaag de dag partner-
schappen aan waar beide partijen
energie in steken. Sponsoring is op
deze manier onderdeel geworden van
maatschappelijk betrokken onder-
nemerschap. Tijdens deze workshop
krijgt u handvatten om ondernemende
partners te vinden en ook daadwerkelijk
bij uw stichting te betrekken.
Projectplan schrijvenAan de basis van ieder project ligt een
projectplan. Hierin legt u vast wat de
doelstellingen zijn, hoe u die denkt te
bereiken, wat tijdens het project moet
gebeuren en wie waarvoor verantwoor-
delijk is. Of uw project nu groot of klein
is; een goed projectplan zorgt dat u
overzicht houdt.
Kijk voor data, tijden, locatie en
aanmelden op www.fonds1818.nl
onder cursussen.
cursussen 2013
kijk op www.fonds1818.nlFonds 1818 steunt maatschappelijke en culturele
projecten in de regio Den Haag, Delft, Zoetermeer,
Leiden en de Bollenstreek.
U kent uw buurt, wijk, stad of regio het beste en weet wat
nodig is. Dankzij u worden woonwijken weer leefbaar,
leren allochtone vrouwen fietsen, worden monumenten
gerestaureerd, worden er theatervoorstellingen gemaakt,
leren jongeren met elkaar discussiëren en kunnen met
olie besmeurde vogels weer vliegen. Wij nodigen u van
harte uit om uw ideeën en projecten met ons te delen.
U het project, wij het geld.
Noordwijk Hillegom
Noordwijker -hout
Lisse
Oegst-gees t
W assenaar
Leiden Leider-dorp
Voor -schoten Zoeter-
woude
Den Haag
Leidschendam-Voorburg
Zoetermeer
Rijswijk
Pijnacker-Nootdorp
Delft
Midden -Delfland
Katwijk
Den Haag
Teylingen
RIVIERVISMARKT 4
2513 AM DEN HAAG
070 364 11 41
POSTBUS 895
2501 CW DEN HAAG
16
PestbijeenkomstPesten onder jongeren blijft een probleem: op school,
in een jongerencentrum of op een (sport)club.
Signaleren van pestgedrag is één. Het ook daad-
werkelijk oplossen is een tweede. Er zijn vele manieren
om de problemen aan te pakken. Fonds 1818 wil
initiatieven die pesten tegengaan, graag in beeld
brengen of u in contact brengen met organisaties die
met dezelfde problemen kampen. Natuurlijk kunt u
een aanvraag indienen voor de financiering van een
project. Maar, lang niet iedereen heeft helder welke
aanpak het beste bij zijn organisatie past.
Daarom wil het fonds u graag de mogelijkheid bieden
om kennis over en ervaringen met de pestproblematiek
met elkaar te delen. Daarvoor organiseert Fonds 1818
in het najaar van 2013 een kennis -
bijeenkomst pesten. Meer weten?
Neem contact op met
Fonds 1818 via
of 070 364 11 41 PesTen