100 เรื่องน่ารู้...

1 100 เรองนาร ผบรโภคสอวทย-โทรทศน

ค าน า

หนงสอ “100 เรองนาร ผบรโภคสอวทย-โทรทศน” เปนความ

พยายามของคณะอนกรรมการคมครองผบรโภคดานกจการกระจาย

เสยงและกจการโทรทศน และ ส านกงาน กสทช. ทจะเรยบเรยงประเดน

ตางๆ เกยวกบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ทมความ

ซบซอน เรมตนตงแต กฎหมายทเกยวของหลายฉบบ เทคโนโลยสอ

แบบใหม รวมทงบทบาท กสทช. และผบรโภคสอวทย-โทรทศน ใหมา

เปนหวขอสนๆ 100 หวขอ เพอสอสารเรองซบซอนเหลานใหเครอขาย

ผบรโภคสอกระจายเสยงและโทรทศนเขาใจไมมากกนอย

ปฏเสธไมไดวา 100 เรองนารในหนงสอเลมนยงนอยไปทจะท าให

เราเขาใจความซบซอนของ กฎเกณฑ ระเบยบ ประกาศตางๆ ทเกยวกบ

กจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนทออกมาอยางตอเนอง หรอ

เนอหาและบรการสอวทยและโทรทศนใหมๆ ไมนบค าศพทดานเทคนค

และธรกจมากมาย แมขณะทก าลงเตรยมขอมลส าหรบหนงสอเลมน ค า

ใหมททกคนพดถงในแวดวงสอมากทสด คอค าวา Must Carry แตม

นยามเปนไทยคอนขางยาววา "การเผยแพรกจการโทรทศนทใหบรการ

เปนการทวไป” หรอแมค าวา "สอหลอมรวม" ทแมมค าอธบายแลว

หลายๆ คนกยงไมคอยเขาใจชดเจนวาคออะไรกนแน

แนนอนทสดวา ในยคทสอมพลวตสงมากและผบรโภคเองก

สามารถเปน “สอ” ไดในหลายมต ผบรโภคสอยงคงตองเรยนรกบ

ความหมายของค าใหมๆ หลกเกณฑทซบซอน หรออปกรณสอวทย-

โทรทศนชอแปลกๆ แตหลายค าทเขยนไวในหนงสอเลมนยงคงม

ความหมายทยงยน คงทน เปนจรง และไมมค าใหมอนใดมาทดแทนได

เชน ความหมายของ "สทธผบรโภคสอวทย-โทรทศนตองไดรบการ

คมครอง" หรอ "ทรพยากรสอสารแหงชาตประชาชนเปนเจาของ เปน

สทธทรบรองไวในรฐธรรมนญ" หากยดมนในความหมายเหลาน ทานจะ

เปนผบรโภคสอททนสมยเสมอ

เนองจากการรวบรวมค าอธบายตางๆ ใน 100 หวขอนอาจยงม

ขอบกพรองและยงตองการการปรบปรงอกมาก จงขอเชญชวนใหทาน


ผบรโภคสอวทย-โทรทศน รวมออกความเหนและแกไขเพอการปรบปรง

ในการพมพครงตอไป ขอขอบคณมา ณ ทน

คณะอนกรรมการคมครองผบรโภค

ดานกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน

ใน กสทช.

สงหาคม 2555


บทน า บทน า

ประชาชนเปนเจาของประชาชนเปนเจาของทรพยากรสอสารของชาตทรพยากรสอสารของชาต

1. ประชาชนเปน “เจาของ” คลนความถอยางไร

มาตรา 47 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550

ก าหนดไววา

“คลนความถทใชในการสงวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และ

โทรคมนาคม เปนทรพยากรสอสารของชาตเพอประโยชนสาธารณะ

ใหมองคกรของรฐทเปนอสระองคกรหนงท าหนาทจดสรรคลนความถ

ตามวรรคหนง และก ากบการประกอบกจการวทยกระจายเสยง วทย

โทรทศน และกจการโทรคมนาคม

การด าเนนการตามวรรคสองตองค านงถงประโยชนสงสดของ

ประชาชนในระดบชาตและระดบทองถน ทงในดานการศกษา

วฒนธรรม ความมนคงของรฐ และประโยชนสาธารณะอน รวมทงการ

แขงขนโดยเสรอยางเปนธรรม รวมทงตองจดใหภาคประชาชนมสวน

รวมในการด าเนนการสอมวลชนสาธารณะ”


บทท บทท 11

รจก กสทช.รจก กสทช.

2. ท าไมตองม กสทช.

นบตงแตประเทศไทยมการเปลยนแปลงการปกครองในป พ.ศ.

2475 เปนตนมา สอเปนปจจยส าคญในการขบเคลอนระบบเศรษฐกจ

สงคม และการเมองการปกครอง แตในเมอรฐเปนผมอ านาจเบดเสรจ

เดดขาดในการบรหารจดการ และประกอบกจการกระจายเสยงและ

กจการโทรทศน สงผลใหหนวยงานภาครฐมอ านาจในการถอครองคลน

ความถแตเพยงฝายเดยว และไมมการก าหนดระยะเวลาทแนนอนใน

การใชประโยชนและคนคลนความถ ซงกอใหเกดปญหาตามมา เชน

การผกขาดการประกอบกจการ การปดกนเสรภาพในการน าเสนอสอ

และความคดเหน และการจ ากดสทธในการรบชมเนอหาทมความ

หลากหลาย ปญหาขางตนเปนทมาของเสยงเรยกรองอยางตอเนอง

ยาวนานใหมการปฏรปสอ เพอกระจายความเปนเจาของไปสมอ

ผประกอบการหนาใหมและประชาชนมากขน และก ากบดแลสอใหม

ความเปนมออาชพ

จดเรมตนของการปฏรปสออยางเปนรปธรรมมาถงในป พ.ศ.

2540 เมอรฐธรรมนญฉบบใหมในขณะนนก าหนดใหมองคกรอสระ

ขนมาท าหนาทในการจดสรรคลนความถ และก ากบการประกอบกจการ

กระจายเสยงกจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคม แตอกกวาหนง

ทศวรรษ กวาทองคกรอสระดงกลาวจะถอก าเนดขนจรงภายใตชอ

กสทช. ในป พ.ศ. 2554 โดยมพนธกจเรงดวนคอ เรงกระจายความเปน

เจาของไปสมอผประกอบการและประชาชนทหลากหลายมากขน พรอม

ทงออกกฏเกณฑและออกแบบระบบการก ากบดแลทเหมาะสม โดยใช

สวนผสมระหวางกลไกทางการ และกลไกก ากบดแลกนเองของ

ผประกอบการ


3. กสทช. แบงงานกนอยางไรระหวางโทรคมนาคมกบวทย

โทรทศน

กสทช. ไดแบงการท างานเปนสองสวน คอ คณะกรรมการกจการ

โทรคมนาคม (กทค.) มหนาทก ากบดแลกจการดานโทรคมนาคม และ

คณะกรรมการกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน (กสท.) ทม

หนาทก ากบดแลกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน โดยม ดร.นท

ศกลรตน รองประธาน กสทช. เปนประธาน กสท. คณะกรรมการ

ประกอบดวย พลโท ดร.พระพงษ มานะกจ พนต ารวจเอก ทวศกด งาม

สงา ผศ.ดร. ธวชชย จตรภาษนนท และนางสาวสภญญา กลางณรงค

ซงมวาระการท างาน 6 ป

4. กสทช. มแผนจะท าอะไรบาง

คณะกรรมการ กสท. ไดจดท าแผนแมบทกจการกระจายเสยงและ

กจการโทรทศน (ฉบบท 1) พ.ศ. 2555 – 2559 โดยไดประกาศ

ในราชกจจานเบกษาเมอวนท 3 เมษายน 2555 ซงมผลใชบงคบ

เปนวลา 5 ป แมรายละเอยดของแผนแมบทจะมเปนจ านวนมาก แต

ผบรโภคสอสามารถตดตามการท างานในภารกจของ กสท. วาเปนไป

ตามพนธกจหลกในแผนแมบทฯ หรอไม คอ

1. จดสรรทรพยากรในการสอสารอยางโปรงใสเปนธรรม

2. ก ากบดแลมประสทธภาพบนพนฐานการแขงขนเสรเปน

ธรรมเพอประโยชนสาธารณะ

3. คมครองผบรโภค ใหไดรบบรการทมคณภาพและไมถก

เอาเปรยบ

4. สงเสรมสทธเสรภาพในการสอสารและเขาถงขอมล

ขาวสารของประชาชนทหลากหลายและม คณภาพอยางเทาเทยมและ

รเทาทน

5. ประชาชนจะมสวนรวมกบการด าเนนงานของ กสทช. ได

อยางไร


การมสวนรวมของประชาชนกบการท างานของ กสทช. เปน

ปจจยส าคญอยางยงทจะผลกดนใหทรพยากรสอสารเปนของประชาชน

อยางแทจรง ซงภาคประชาชนอาจท าไดหลายรปแบบ เชน การรวม

แสดงความคดเหน การตดตามตรวจสอบขอมลการท างานของ กสทช.

ทถกก าหนดไววาตองเปนขอมลทเปดเผยตอสาธารณะ การรองเรยนตอ

กสทช. เปนตน

ขณะน กสท. มการจดท ารางประกาศ รางหลกเกณฑ รางการท า

กระบวนการตางๆ ซงเปดใหประชาชนรวมแสดงความคดเหนแบบทวไป

และแบบกลมเฉพาะทมสวนไดเสย ประชาชนสามารถตดตามจากวาระ

และรายงานการประชมของ กสท. และศกษาขอมลตางๆ ทมผลกระทบ

ตอสาธารณะดวยการเปดเขาไปในเวปไซตของส านกงาน กสทช. ท

www.nbtc.go.th

6. คณะอนกรรมการคมครองผบรโภคดานกจการกระจายเสยง

และกจการโทรทศนคอใคร ท าหนาทอะไร

คณะอนกรรมการคมครองผบรโภคดานกจการกระจายเสยงและ

กจการโทร ทศน แ ตง ตงโดย กสทช. ตาม ทกฎหมายก าหนด

ประกอบดวยผเชยวชาญจากหลายภาคสวน เพอท าหนาทในการสราง

ความตนตว ตระหนก และรเทาทนสอของผบรโภค รวมถงสงเสรมให

ผบรโภคสอรวมตวเปนเครอขาย ชวยตรวจสอบและรองเรยนสอวทย

หรอโทรทศนทไมเหมาะสมคณะอนกรรมการฯ เปรยบเสมอน “ตวกลาง”

เชอมโยงระหวาง กสทช. กบผบรโภคสอ

7. ส านกงาน กสทช. ท าหนาทอะไร

ส านกงาน กสทช. มหนาทเปนหนวยงานธรการของ กสทช. และ

เปนผขบเคลอนและปฏบตงานทงหมด โดยในสวนของการคมครอง

ผบรโภควทยและโทรทศน ณ วนนมชอวา กลมงานรบเรองรองเรยนและ

คมครองผบรโภคในกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน (รส.)

8. กสทช. จะคมครองผบรโภคอยางไร

http://www.nbtc.go.th/


แผนงานดานการคมครองผบรโภคในกจการกระจายเสยงและ

กจการโทรทศน ประกอบดวย งาน 3 ดานดวยกน คอ

ดานท 1 การรเทาทนสอ

มจดมงหมายใหประชาชนตระหนกและตนตวในสทธของตน

ในฐานะพลเมองและผบรโภคสอมความเขมแขง รเทาทน และมสวนรวม

มการรวมตวกนในการเฝาระวง เสนอแนะ และตรวจสอบสอกระจาย

เสยงและสอโทรทศน อานรายละเอยดเพมเตมเรองการรเทาทนสอไดใน

บทท 7 “การรเทาทนสอ” ในหนงสอเลมน

ดานท 2 กลไกรบเรองรองเรยน

มจดมงหมายใหประชาชนเขาถงกลไกรบเรองรองเรยนได

อยางสะดวกจากหลากหลายชองทางกระบวนการพจารณาเรอง

รองเรยนเปนไปอยางรวดเรว เปนธรรม และโปรงใส สรางการรบรและ

เรยนรจากทกฝายทเกยวของไดอยางกวางขวาง มกลไกทางสงคมทม

ประสทธภาพในการรบเรองรองเรยนกระจายอย ทวประเทศ อาน

รายละเอยดเพมเตมเรองกลไกรบเรองรองเรยน และบทบาทของ

เครอขาย ผบรโภคสอ ไดในบทท 10 “กระบวนการรองเรยน” ใน

หนงสอเลมน

ดานท 3 สทธในการเขาถง

มจดมงหมายใหประชาชนทกกลมไดรบการคมครองสทธ

และเขาถงสอทเหมาะสม ดวยกลไกการก ากบดแลทมมาตรฐานและม

ประสทธภาพ อานรายละเอยดเพมเตมเรองสทธในการเขาถงไดในบทท

3 เรองสทธผบรโภคสอ ในหนงสอเลมน

นอกจากจะด าเนนการตามแผนงานคมครองผบรโภคขางตนแลว

กสทช. ยงตองค านงถงประชาชนในทกมตของการท างาน เนองจากสอ

วทยและโทรทศนมอทธพลสงมาก และเปนหวใจส าคญของการ

รบประกนสทธในการเขาถงขอมลขาวสารของประชาชน ตวอยางเชน


ออกแบบกลไกสนบสนนการเขาถงสออยางทวถง ตามแผนการยกระดบ

เทคโนโลยสอใหเปนระบบดจตอลทวประเทศ ออกแบบกลไกก ากบดแล

กนเองของผประกอบการ เพอยกระดบมาตรฐานการประกอบวชาชพสอ

เปนตน



สถานการณสอสถานการณสอ

9. สอวทยและโทรทศนในไทยมอะไรบาง

ปจจบนประชาชน 63 ลานคน หรอรอยละ 98 ของคนไทยทง

ประเทศสามารถเขาถงกจการโทรทศนได ในขณะทประชาชนอก 40

ลานคนสามารถเขาถงกจการวทยกระจายเสยง มเพยง 12 ลานคน

เทานนทเปนผรบขอมลขาวสารผานทางหนงสอพมพ กจการกระจาย

เสยงและกจการโทรทศนจงเปนสอททรงอทธพลสงสดตอการรบรขอมล

ขาวสารของประชาชน

ครวเรอนในประเทศไทยสามารถรบชมโทรทศนในประเทศไทย

ได 4 ชองทาง คอ 1. ผานระบบภาคพนดน (Terrestrial Television) 2.

ผานระบบเคเบล (Cable Television) 3. ผานระบบดาวเทยม (Satellite

Television) และ 4. ผานระบบอน (IPTV / Mobile TV)

10. โทรทศนภาคพนดน หรอฟรทว (Free TV) คออะไร

ฟรทวทเรยกกนในปจจบน เปนบรการสาธารณะทเราไมตองเสย

คาใชจายในการรบชม โดยมลกษณะเปนโทรทศนระบบภาคพนดนท

ออกอากาศในระบบแอนาลอก (Analog คอ ใชคลนความถ รบชมได

ดวยเสาหนวดกงหรอกางปลา) แตประชาชนสามารถรบชมฟรทวดวย

ลกษณะอนๆ ได เชน ผานเคเบลทว หรอจานดาวเทยม เพราะผประกอบ

กจการดงสญญาณของฟรทวมาออกอากาศใหสมาชกเคเบลหรอผทซอ

จานดาวเทยม เพอเสรมบรการของตน และเปนประโยชนใหประชาชน

ไดรบชมอยางทวถงทงประเทศ

ฟรทวปจจบนมทงหมด 6 สถาน ประกอบดวย สถานโทรทศนชอง

3, 5, 7, 9 (โมเดรนไนนทว), 11 (สถานวทยโทรทศนแหงประเทศ


ไทย) และไทยพบเอส โดยมลกษณะการประกอบกจการแตกตางกนไป

คอ หนวยงานรฐ รฐวสาหกจด าเนนการเอง และเอกชนทไดรบสมปทาน

11. ใครเปนเจาของฟรทว

หนวยงานของรฐเปนเจ าของคลน ทงหมด ซ งบางแหงได

ด าเนนงานเอง ไดแก

- กองทพบก เปนเจาของและด าเนนการสถานวทยโทรทศน

กองทพบก ชอง 5

- บรษท อสมท จ ากด (มหาชน) เดมคอองคการสสารมวลชน

แหงประเทศไทย (อสมท.) เปนเจาของและด าเนนงาน สถานโทรทศน

โมเดรนไนน (ชอง 9 อสมท)

- กรมประชาสมพนธ เปนเจาของและด าเนนงานสถานวทย

โทรทศนแหงประเทศไทย ชอง 11

ทงน หนวยงานของรฐบางแหงใหเอกชนด าเนนงาน ไดแก

- บรษท อสมท จ ากด (มหาชน) เปนเจาของ แตให บรษท

บางกอก เอนเตอรเทนเมนต จ ากด ด าเนนงานสถานโทรทศนไทยทวส

ชอง 3

- กองทพบก เปนเจาของ แตให บรษท กรงเทพโทรทศนและ

วทย จ ากด ด าเนนงานสถานโทรทศนสกองทพบก ชอง 7

นอกจากน ยงมฟรทวอกชองหนงทมลกษณะพเศษ เปนคลน

ความถทเปนทรพยากรสอสารของชาต ไมมหนวยงานใดเปนเจาของ

แต กสทช. ไดอนญาตใหองคการกระจายเสยงและแพรภาพสาธารณะ

แหงประเทศไทย ด าเนนงานสถานโทรทศนไทยพบเอส

ขอมลขางตนสรปเปนตารางไดดงตอไปน

ประเภทสถาน เจาของคลน

ความถ

ลกษณะการ

ด าเนนงาน

ระยะเวลา

สถานทด าเนนการโดยหนวยงานรฐ

ชอง 5 กองทพบก

กระทรวงกลาโหม

มโฆษณา และให

เชาเวลารายการ -

ชอง 9 บรษท อสมท จ ากด มโฆษณา และให -


*ปรบปรงจาก โครงสรางตลาดสอวทยและโทรทศน, สมเกยรต ตงกจ

วานชย, 2546

12. “โทรทศนระบบบอกรบสมาชก” คออะไร

(มหาชน) เชาเวลารายการ

ชอง 11 กรมประชาสมพนธ

ส านก

นายกรฐมนตร

มโฆษณาเชง

ภาพลกษณ -

ไทยพบเอส - - ไดรบใบอนญาต

บรการสาธารณะ

ประเภทท 1

- ด าเนนงานโดย

องคการกระจาย

เสยงและแพรภาพ

สาธารณะแหง

ประเทศไทย

- ไดรบเงน

สนบสนนตาม

กฎหมาย

ถงป 2558

สถานเชงพาณชยทด าเนนการโดยเอกชน

ชอง 3 บรษท อสมท จ ากด

(มหาชน)

- บรษท บางกอก

เอนเตอร เท

นเมนท จ ากด

ด าเนนงาน

- มโฆษณา และให

เชาเวลา

ถงป 2563

ชอง 7 กองทพบก

กระทรวงกลาโหม

- บรษทกรงเทพ

โทรทศนและวทย

จ ากด ด าเนนงาน

- มโฆษณา และให

เชาเวลา

ถงป 2566


นอกจากฟรทวแลว ยงมโทรทศนอกประเภทหนงทผรบชมตองเปน

สมาชกและจายคารบชม ซงเดมสงสญญาณผานทางสาย จงเรยกวา

เคเบลทว แตปจจบน ไดมการออกอากาศผานดาวเทยมดวย แตยงคงม

ลกษณะทใหประชาชนเปนสมาชกและจายคารบชมจงจะรบชมได

กจการลกษณะนมโครงสรางทแบงออกเปน 2 สวนอยางชดเจน

ประกอบดวย

1. ระดบประเทศ ไดแก ทรวชนส (True Visions) ซง

ด าเนนงานโดย บรษท ทรวชนส จ ากด (มหาชน) ไดรบสมปทานจาก

บรษท อสมท จ ากด (มหาชน) ถอวาเปนผประกอบการรายใหญ ม

สมาชกประมาณ 1,600,000 คน ออกอากาศในระบบทวดาวเทยมและ

เคเบล

2. ระดบทองถน ไดแก เคเบลทวในแตละทองถน โดยอย

ภายใตกระบวนการออกใบอนญาตจาก กสทช. รวม 955 ราย

13. “ทวดาวเทยม” คออะไร

ในชวงหลง มกจการในลกษณะใหมเกดขน คอ การขายอปกรณ

เพอใหสามารถรบชมชองรายการตางๆ ได อาท พเอสไอ (PSI) ดทว

(DTV) ไอพเอม (IPM) เอเอสทว (ASTV) พทว (PTV) โดยรบสญญาณ

จากดาวเทยมทงในระบบซแบนด (C band) และเคยแบนด (KU band)

และบางรายอาจผลตและเผยแพร ชองรายการของตนเอง

14. “อนเทอรเนตทว” คออะไร

อนเทอรเนตทว แบงออกเปน 2 ลกษณะ คอ

- ทวทสามารถดไดทางอนเทอรเนต (Internet TV) หมายถง

รายการทผลตเพอเผยแพรบนอนเทอรเนตโดยเฉพาะ เชน รายการ

ตางๆ บนเวบยทบ (www.youtube.com) ปจจบนทวลกษณะนยงไมอย

ภายใตการก ากบดแลของ กสทช. แตอยภายใตการก ากบดแลของ

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=C_band&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=Ku_band&action=edit&redlink=1


กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (กระทรวงไอซท) ซง

เปนหนวยงานก ากบดแลตามพระราชบญญตวาดวยการกระท าผด

เกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 ทงน อนเทอรเนตทวในความหมายน

ไมครอบคลมชองฟรทว เคเบลทว และทวดาวเทยมทวไปทรบชมผาน

อนเทอรเนตจากเวบไซตตางๆ เนองจากชองเหลานอยภายใตการก ากบ

ดแลของ กสทช. อยแลว เพยงแตใชอนเทอรเนตเปนอกชองทางหนงใน

การเผยแพรเทานน

- ไอพทว (IPTV) หมายถง ทวทสงสญญาณผานเครอขาย

อนเทอรเนต มลกษณะคลายกบเคเบลทว เพยงแตใชตวน าทตางกนใน

การสงสญญาณ ซงในอนาคตจะอยในการก ากบดแลของ กสทช. เมอ

ไดมการออกใบอนญาตแลว

15. “ทวผานโทรศพทมอถอ” (Mobile TV) คออะไร

ทวผานโทรศทพมอถอ เปนโทรทศนอกลกษณะหนงทเรมไดรบ

ความนยมในตางประเทศ เพราะสามารถรบชมรายการตางๆ ผาน

โทรศพทมอถอได โดยเปนการสงสญญาณผานดาวเทยม ซง กสทช.

จะตองออกใบอนญาตและก ากบดแลตอไป

16. สถานวทย “คลนหลก” คออะไร

สถานวทยคลนหลก คอ สถานวทยกระจายเสยงทอยภายใต

หนวยงานรฐ รวม 525 สถาน โดยแบงออกเปนสถานวทยกระจายเสยง

ระบบ เอฟเอม (FM) จ านวน 314 สถาน และสถานวทยกระจายเสยง

ระบบ เอเอม (AM) จ านวน 211 สถาน มทงทหนวยงานรฐบรหารจดการ

เอง และหนวยงานรฐใหสญญาสมปทานกบบรษทเอกชน สวนดาน

เนอหากหลากหลาย มทงทเนนรายการความรและสารประโยชน และ

เนนความบนเทงเปนหลก

17. สถานวทย “รายใหม” คออะไร


เดมเรยกวา “วทยชมชน” แตเนองจากทกสถานไมไดด าเนนการ

ในลกษณะ “ของชมชน โดยชมชน เพอชมชน” ตามแนวทางของวทย

ชมชน จงเรยกใหมวา “สถานวทยรายใหม”

สถานวทย “รายใหม ” คอ สถานวทยกระจายเสยงทมการ

ออกอากาศในระดบทองถน สงสญญาณ ในระบบเอฟเอม (FM) มการ

จด ตงและด า เนนการหนวยงาน องคกร หรอชมชนตางๆ เชน

สถาบนการศกษา วด หนวยงานปกครองสวนทองถน เอกชน ฯลฯ ซงม

วตถประสงคแตกตางกนไป ทงมงการบรการสาธารณะ และมงเชง

พาณชย ทงน สถานตางๆ เหลาน เรมด าเนนการมาตงแต พ.ศ. 2544

โดยไมมการออกใบอนญาตและก ากบดแล ตอมากวาทศวรรษ เมอม

หนวยงานก ากบดแล คอ กสทช. แลว กจะเรงด าเนนการออกใบอนญาต

ตามกฎหมาย ทงน ในป พ.ศ.2554 มผแจงความประสงคจะประกอบ

กจการฯ ไว 6,604 สถาน ทวประเทศ

18. กฎหมาย กสทช. แบงประเภทของสอวทย-โทรทศนอยางไร

จากมมมองของการก ากบดแล พระราชบญญตองคกรจดสรรคลน

ความถและก ากบการประกอบกจการวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน

และกจการโทรคมนาคม พ.ศ. 2553 (“พ.ร.บ. กสทช.”) จ าแนกกจการ

วทยและโทรทศนตามวตถประสงคของการประกอบการ โดยตงอยบน

ฐานคดวา กจการทใชคลนความถ ซงเปนทรพยากรของชาตควร

ถกก ากบอยางรดกมเพอประโยชนสาธารณะ มากกวากจการทไมใช

คลนความถ

สวนทใชคลนความถจะแบงใบอนญาตออกเปน กจการบรการ

สาธารณะ กจการบรการชมชน และกจการทางธรกจ ซงในทางธรกจจะ

แบงเปน ๓ ระดบ คอ ชาต ภมภาค และทองถน

ณ สนเดอนมถนายน 2555 กสทช. ไดจดท ากรอบการอนญาต

ตามลกษณะและประเภทของสอตามทกฎหมายก าหนด เพอให

ครอบคลมกจการวทยและโทรทศนทกประเภท และตลอดหวงโซธรกจ

(Value Chain) โดยรางประกาศ กสทช. เรอง ก าหนดลกษณะและ

ประเภทของกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ซงอยระหวางการ


พจารณา ไดจ าแนกกจการการใหบรการตางๆ ไวเปน ๔ ประเภท คอ

การใหบรการโครงขายกระจายเสยงหรอแบบโทรทศน การใหบรการสง

อ านวยความสะดวกดานกระจายเสยงหรอโทรทศน การใหบรการ

กระจายเสยงหรอโทรทศน และการใหบรการแบบประยกต

19. การใหบรการโครงขายกระจายเสยงหรอโทรทศน (Network

Provider) หมายถงอะไร

การใหบรการระบบการเชอมโยงของกลมเครองสงหรอถายทอด

สญญาณเสยงหรอภาพทใชในการสงขาวสารสาธารณะหรอรายการ

จากสถานไปยงเครองรบ

20. การใหบรการสงอ านวยความสะดวกดานกระจายเสยงหรอ

โทรทศน (Infrastructure Provider) หมายถงอะไร

การใหบรการโครงสรางพนฐานหรอสงอ านวยความสะดวกเพอ

ใหบรการกจการ กระจายเสยงหรอกจการโทรทศน อาท อาคาร

เสา ระบบสาย

21. การใหบรการกระจายเสยงหรอโทรทศน (Service Provider)

หมายถงอะไร

การใหบรการสงขาวสารสาธารณะไปยงเครองรบ ซงสามารถ

รบชมรบฟงรายการนนๆ ได ซงมทงกจการทตองใชคลนความถ อาท

สถานโทรทศนฟรทว วทยหรอโทรทศนชมชน วทยธรกจ และกจการท

ไมตองใชคลนความถ อาท เคเบลทว ทวดาวเทยม

22.การใหบรการแบบประยกต (Application Provider) หมายถง

อะไร

การใหบรการเสยง ขอมล สอประสม เชน บรการชมรายการทว

ยอนหลงบนโทรศพทมอถอ (Mobile TV) และการใหบรการทว

ผานอนเทอรเนต (IPTV)


23. กสทช. จะออกใบอนญาตใหกบผประกอบการทใชคลน

ความถอยางไร

ในสวนของการออกใบอนญาตใหแกผประกอบการทใชคลน

ความถ พ.ร.บ. กสทช. มาตรา 82, 83 และ พรบ.ประกอบฯ มาตรา 74,

75 ก าหนดให กสทช. พจารณาความจ าเปนและออกใบอนญาตตาม

ลกษณะประเภท และขอบเขตของการประกอบกจการ ใน 3 ประเภท

ดงน

1. ใบอนญาตประกอบกจการบรการสาธารณะ

ประเภทท 1 มวตถประสงคหลกเพอการสงเสรมความร

การศกษา ศาสนา ศลปะ และวฒนธรรม วทยาศาสตรเทคโนโลยและ

สงแวดลอม การเกษตร และการสงเสรมอาชพอน ๆ สขภาพ อนามย

กฬา หรอการสงเสรมคณภาพชวตของประชาชน

ประเภทท 2 มวตถประสงคหลกเพอความมนคงของรฐ

หรอความปลอดภยสาธารณะ

ประเภทท 3 มวตถประสงคหลกเพอการกระจายขอมล

ขาวสารเพอสงเสรมความเขาใจอนดระหวางรฐบาลกบประชาชนและ

รฐสภากบประชาชน การกระจายขอมลขาวสารเพอการสงเสรม

สนบสนนในการเผยแพรและใหการศกษาแกประชาชนเกยวกบการ

ปกครองในระบอบประชาธปไตยฯ บรการขอมลขาวสารอนเปน

ประโยชนสาธารณะแกคนพการ คนดอยโอกาส หรอกลมความสนใจทม

กจกรรมเพอประโยชนสาธารณะ หรอบรการขอมลขาวสารอนเปน

ประโยชนสาธารณะอน

2. ใบอนญาตประกอบกจการบรการชมชน

3. ใบอนญาตประกอบกจการทางธรกจ แบงเปนใบอนญาต

ประกอบกจการระดบชาต ระดบภมภาค และระดบทองถน

การออกใบอนญาตทใชคลนความถทง 3 ประเภทตองมการ

ตรวจสอบการถอครองและใชประโยชนจากคลนความถ จงจะมการ

อนญาตใหประกอบกจการตอไปตามระยะเวลาของแผนแมบทบรหาร


คลนความถ คอ วทยกระจายเสยงไมเกน 5 ป โทรทศนไมเกน 10 ป

หรอตามระยะเวลาของสญญาหรอสมปทาน

24. กสทช. จะออกใบอนญาตใหกบผประกอบการทไมใชคลน

ความถอยางไร

ในสวนของผประกอบการทไมใชคลนความถ คอเคเบลทวและทว

ดาวเทยม กสทช. จะตองก าหนดหลกเกณฑและออกใบอนญาตเชนกน

จรงๆ แลวกจการวทยและโทรทศนตางกตองใชคลนความถในการน า

ภาพและเสยง หรอขอมล

แตกฎหมายระบค าวา “กจการทไมใชคลนความถ” เพราะเหนวา

วทย-โทรทศนนน ไมตองขอรบการจดสรรคลนความถตามกฎหมาย

วาดวยองคกรจดสรรคลนความถและก ากบกจการวทยกระจายเสยง

วทยโทรทศน และกจการโทรคมนาคม เชน ทวดาวเทยมทใชคลน

ความถทางโทรคมนาคม ไมตองขอใหม หรอเคเบลทวทคลนความถ

สงผานทางสาย เมอเดนสายกสามารถสงรายการไดโดยไมตองขอรบ

การจดสรรคลนความถ

25. ประชาชนจะเขาถงคลนความถไดอยางไร

พ.ร.บ. กสทช. มาตรา 49 ก าหนดให กสทช. จดใหมแผนแมบท

กจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ซงตองจดใหภาคประชาชนได

ใชคลนความถเพอประโยชนสาธารณะ และไมแสวงหาก าไรในทาง

ธรกจในการประกอบกจการบรการชมชนไมนอยกวารอยละยสบของ

คลนความถในแตละพนทของการอนญาตประกอบกจการ และมาตรา

85 ก าหนดให กสทช. จดสรรคลนความถใหภาคประชาชนไดใชใน

กจการโทรทศนเปนการชวคราว เฉพาะในพนททมคลนความถเพยงพอ

ทจะด าเนนการจดสรรได ในระหวางทยงมไดประกาศใชระบบการรบสง

สญญาณวทยโทรทศนในระบบดจตอล

ขณะน กสทช. ไดจดท าแผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการ

โทรทศนแลว ซงขณะนอยในกระบวนการจดท าหลกเกณฑตางๆ

เพอทจะสามารถอนญาตใหประชาชนไดเขาถงคลนความถโดยเรว


อนง ณ สนเดอนมถนายน 2555 ยงไมมภาคประชาชนทแสดงความ

จ านงจะประกอบกจการโทรทศนในลกษณะดงกลาว

26. “หลกเกณฑการอนญาตทดลองประกอบกจการกระจายเสยง”

คออะไร

กสทช. ไดจดท ารางประกาศ เรอง หลกเกณฑการอนญาตทดลอง

ประกอบกจการวทยกระจายเสยง ซงหมายถง การอนญาตทดลอง

ประกอบกจการวทยกระจายเสยงในระหวางทมการเรยกคนคลนความถ

จากผประกอบการรายเดมและจดท าตารางก าหนดคลนความถแหงชาต

ขน โดยรางประกาศฉบบนก าหนดใบอนญาตทดลองประกอบกจการ

เปน 3 ประเภท

1. ใบอนญาตทดลองประกอบกจการวทยกระจายเสยง

ประเภทบรการสาธารณะ


ประเภทบรการชมชน


ประเภทกจการทางธรกจ

กระบวนการตามรางประกาศขางตนนน รองรบการประกอบ

กจการเฉพาะกลมวทยรายใหมกวา หกพนแหงทไดสทธทดลอง

ออกอากาศจากคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาต (กทช.) ใน

ระหวางทปฏบตหนาท กสทช. โดยจะยงไมไดก าหนดคณลกษณะใน

รายละเอยดตามกฎหมายประกอบกจการ กระจายเสยงและกจการ

โทรทศน เชน ยงไมก าหนดลกษณะการประกอบกจการทางธรกจใน

สามระดบ คอ ระดบชาต ระดบภมภาค และระดบทองถน

27. สอวทย-โทรทศนมรายไดจากอะไรบาง

กจการวทยกระจายเสยงและกจการโทรทศน มแหลงรายไดท

ส าคญสามารถแบงไดเปน 5 แหลง คอ


1. รายไดจากการใหเชาชวงเวลา และคาโฆษณา เปนแหลง

รายไดหลกของกจการทใชคลนความถ (ฟรทว) ทเปนกจการทางธรกจ

และโทรทศนผานดาวเทยมบางราย

2. รายไดจากคาสมาชก เปนแหลงรายไดหลกของกจการท

ไมใชคลนความถ เชน เคเบลทว ทเกบคาบรการรายเดอน

3. รายไดจากการขายหรอใหเชาอปกรณรบสญญาณ เปน

แหลงรายไดหลกของกจการวทยโทรทศนในกจการทไมใชคลนความถ

ในระบบดาวเทยมบางราย

4. รายไดจากการบรจาค เปนแหลงรายไดหลกของกจการ

วทยกระจายเสยงและกจการโทรทศนเพอชมชน

5. รายไดจากแหลงอนๆ เชน เงนงบประมาณของรฐ เงน

บ ารงองคกร เงนทไดจากทรพยสนขององคกร ฯลฯ

28. ตลาดโฆษณาในสอวทยและโทรทศนมมลคาขนาดไหน

จากขอมลของบรษท Nielson ประเทศไทย ตลาดโฆษณาของ

ประเทศไทยมมลคาประมาณ 1 แสนลานบาท ในป พ.ศ. 2553

โดยเปนคาโฆษณาในกจการโทรทศนในกจการทใชคลนความถ

(โทรทศนระบบภาคพนดน) ประมาณ 61,000 ลานบาท หรอคดเปนรอย

ละ 61 ของมลคาตลาดโฆษณาทงหมด เพมขนจากป พ.ศ. 2552 รอย

ละ 12 สวนในกจการวทยกระจายเสยงมลคาตลาดโฆษณามมลคา

ประมาณ 6 พนลานบาท ไมมการเตบโตจากป พ.ศ. 2552


บททบทท 33

สทธผบรโภคสอสทธผบรโภคสอวทยวทย--โทรทศนโทรทศน

29. ผบรโภคสอวทย-โทรทศนคอใคร

เราทกคนเปนผบรโภคสอวทย-โทรทศน เมอดหรอฟงรายการ

ตางๆ จากวทย-โทรทศน หรอสมครเปนสมาชกของสถานวทย-โทรทศน

ทมการบอกรบสมาชก นอกจากน ยงมผทเกยวของทแมวาจะไมไดเปน

ผบรโภคสอวทย-โทรทศนโดยตรง แตกถอวาผทไมไดดหรอฟงสอวทย-

โทรทศนแตไดรบผลกระทบจากวทย-โทรทศน กอาจถอวาเปนผมสวน

ไดสวนเสยกบสอวทย-โทรทศนเชนกน

30. ผบรโภคมสทธอะไรบาง

ในแงหนง ผบรโภคสอยอมมสทธเชนเดยวกบผบรโภคสนคาและ

บรการอนๆ เนองจาก “ผบรโภค” ในความหมายทวไปหมายถงบคคล

ทวไปทอปโภคบรโภคสนคา หรอเปนผใชบรการของรานคาหรอ

สถานบรการ

สทธของผบรโภคไดรบการรบรองในกฎหมายสงสดของประเทศ

คอ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 ซงระบวา สทธของ

บคคลซงเปนผบรโภคยอมไดรบความคมครองในการไดรบขอมลทเปน

ความจรง และมสทธรองเรยนเพอใหไดรบการแกไขเยยวยาความ

เสยหาย รวมทงมสทธรวมตวกนเพอพทกษสทธของผบรโภค

กฎหมายส าคญทวางหลกการพนฐานเรองการคมครองสทธของ

ผบรโภคในเรองการซอขายสนคาและ บรการคอ พระราชบญญต

คมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 แกไขเพมเตม พ.ศ. 2541 มหลกการ

ส าคญเรองคมครองสทธของผบรโภค 5 ประการคอ

1. สทธทจะไดรบขาวสารขอมลเกยวกบสนคาหรอบรการท

ถกตอง


2. สทธทจะเลอกซอสนคาและบรการ

3. สทธทจะไดรบความปลอดภยจากการใชสนคาและบรการ

4. สทธทจะไดรบความเปนธรรมในการท าสญญา

5. สทธทจะไดรบการชดเชยความเสยหาย กรณทถกละเมด

สทธขอ 1-4 ขางตน

หลกการทง 5 ประการนไดบญญตไวในมาตราตางๆ ของกฎหมาย

ฉบบน เชน การโฆษณาสนคาและบรการ การควบคมฉลาก การท า

สญญา การด าเนนคดเกยวกบการละเมดสทธของผบรโภค เปนตน

31. ผบรโภคสอวทย-โทรทศนมสทธอะไรบาง

นอกจากจะมสทธ พนฐานตามกฎหมายวาดวยการคมครอง

ผบรโภคแลว ผบรโภคสอวทย-โทรทศน ยงมสทธเฉพาะ 7 ขอ ดงน

1. สทธในการไดรบขอมลขาวสารครบถวน เพยงพอตอการ

ตดสนใจ โดยขอมลนนตองเปนขอมลทเปนจรง ไมกอใหเกดความ

ร าคาญตอผบรโภค

2. สทธ ในการได ร บขอมลข าวสาร ท เปนประโยชน

โดยเฉพาะเนอหาทสงเสรมการศกษาและการเรยนร

3. สทธในการไดรบความคมครองในการเขาถงสอทไม

เหมาะสม

4. สทธในการไดรบความคมครองในขอมลสวนบคคลเพอ

รกษาไวซงความเปนสวนตวของผบรโภค

5. สทธในความเทาเทยมในการเขาถงและใชประโยชนจาก

สอ

6. สทธในการมสวนรวมของประชาชนในดานการบรหาร

จดการสอ

7. สทธในการไดรบการเยยวยาความเสยหายเมอไดรบ

ความเสยหาย

32. นอกจากเปนผบรโภคสอแลว ประชาชนมสทธเปนสอเองดวย

หรอไม


การทประเทศไทยมการปกครองในระบอบประชาธปไตยนน

หมายความวา ประชาชนทกคนมสทธและเสรภาพอยางเทาเทยมกนใน

การเขาถงหรอรบรขอมลขาวสาร ฉะนน การสนบสนนใหประชาชน

เขาถง สอและประกอบกจการเอง เชน วทยชมชน กเปนชองทางหนงท

ประชาชนจะไดรบสทธและเสรภาพดงกลาว

ปจจบนมวทยชมชนเกดใหมจ านวนมาก แตประชาชนทกลายมา

เปนผประกอบกจการวทยชมชนหลายรายยงไมมใบอนญาตประกอบ

กจการ ดงนน จงอาจท าใหเกดการใชคลนความถอยางไมเหมาะสม

น าไปสปญหาคลนรบกวน หรอมผใชชอวทยชมชนน าเสนอเนอหาหรอ

โฆษณาทละเมดสทธผบรโภค หรอปลกปนยวยใหเกดความรนแรง ซง

จะตองเรงด าเนนการจดท าหลกเกณฑตางๆ เพอใหสามารถออก

ใบอนญาต และสามารถก ากบดแลไดอย าง เ ตมรปแบบและ ม

ประสทธภาพ เพอใหเกดประโยชนสาธารณะและไมแสวงหา ผลก าไร

ในทางธรกจ

33. คนพการ คนอาย และคนดอยโอกาสมสทธอะไรบางในการ

เขาถง รบร และใชประโยชนจากขอมลขาวสาร

คนพการ คนสงอาย และคนดอยโอกาส ในสงคมไทยถกละเลย

และกดกนออกไปจากการเขาถง การรบร และใชประโยชนจากขอ

มมลขาวสารมาเปนเวลานาน ซงท าใหเกดชองวางและความไมเทาเทยม

กบประชาชนทวไป แตขณะนในแผนแมบทกจการกระจายเสยงและ

กจการโทรทศน (ฉบบท 1) พ.ศ. 2555-2559 มการก าหนดมาตรการ

สนบสนนการประกอบกจการทปฏบตการมาตรการในการสงเสรมและ

คมครองสทธผพการผสงอายและผดอยโอกาส ตาม พ.ร.บ.องคกรฯ ป

53 มาตรา 52(2) รวมทง ไดมการด าเนนการจดท าแผนงานสงเสรมและ

สนบสนนการวจยและพฒานาเทคโนโลยสงอ านวยความสะดวกส าหรบ

ผพการ ผสงอายและผดอยโอกาส ดวย

34. กสทช. จะคมครองสทธของผบรโภคสอวทย-โทรทศนอยางไร

กสทช. ในฐานะหนวยงานก ากบดแลสอวทย-โทรทศน มหนาทใน

การเรงสรางหลกเกณฑในการคมครองผบรโภคไมใหถกเอารดเอา


เปรยบจากผประกอบการและผประกอบวชาชพ และจดใหมชองทาง

การรองเรยนทสามารถเขาถงไดงาย รวดเรวและเปนธรรม เพอให

ผบรโภคเกดความเชอมนวาปญหาทเกดขนจะไดรบการแกไขอยางเปน

ระบบและมประสทธภาพ

สวนผประกอบกจการตองมความรบผดชอบในการไมละเมดหรอ

ละเลยสทธของผบรโภคสอวทย-โทรทศน และผบรโภคสอวทย-โทรทศน

เอง กมหนาทในการร เขาใจ และปกปองสทธของตน



เครอขายผบรโภคสอเครอขายผบรโภคสอวทยวทย--โทรทศนโทรทศน

35. ท าไมตองมเครอขายผบรโภคสอวทย-โทรทศน

สอวทยและโทรทศนเปนสอทมอทธพลสงทสามารถสงผลกระทบ

ดานพฤตกรรม ความคด การใชชวต ของผคนในสงคม ทงทางบวกและ

ทางลบ สอสามารถสราง “ฮโร” หรอท าลายชวตของคนบางคนชว

ขามคน หรอกอใหเกดความแตกแยกทางสงคมและการเมองหากสอไม

เสนอความจรง และหากผบรโภคสอไมมพลงพอทจะกดดนใหสอของ

ตนเองทงระดบชมชนและภมภาคใหมความเปนสอมออาชพ ทเสนอ

เนอหาดวย ความเปนจรง มคณภาพ ปราศจากอคต และไมหลอกลวง

ผบรโภคเพอแลกกบผลประโยชนทางธรกจ

ในประเทศทพฒนาแลว พลงผบรโภคสอสามารถควบคมก ากบ

ดแลสอของตนเองใหมคณภาพได และผลกดนนกการเมองใหสราง

กลไกก ากบดแลสออยางไดผล การลงโทษทางสงคมตอผประกอบการ

สอบางครงรนแรงและศกดสทธกวาการลงโทษทางกฎหมาย

ดงนนการรวมตวกนของผบรโภคสอวทย-โทรทศนไทยจะเปน

จดเรมตนของการก ากบดแลสอ ทมพลง การสรางเครอขาย

ผบรโภคสอวทย-โทรทศนสามารถน าไปสการมสวนรวมกบ กสท. ดาน

การเฝาระวงปญหา การสรางศกยภาพการรเทาทนสอใหแกประชาชน

รวมทง การเสนอแนวนโยบายและกลไกการแกปญหาทเปนรปธรรม

อยางมระบบทจะเชอมตอไปยง กสท. และผประกอบการสอทไดรบ

ใบอนญาตทกประเภท

มารวมสราง “เครอขายผบรโภคสอวทย-โทรทศน” เพอให “สอ

วทยและโทรทศน” มคณภาพ รวมรบผดชอบตอสงคม และเพอ

“ประชาชนผรบสอ” ทมวจารณญาณ รเทาทน สามารถสอสารขอมล

ความเหน ขอเสนอแนะ และรวมงานกบกลไกคมครองผบรโภคใน

กจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ของ กสทช.


36. ปจจยทท าใหเครอขายผบรโภคสอวทย-โทรทศน ประสบ

ความส าเรจมอะไรบาง

เครอขายผบร โภคสอวทย -โทรทศนจะไมสามารถประสบ

ความส าเรจไดหากขาดปจจยตางๆ ดงน

1. สมาชกตองมใจเปนหนงเดยว มความสามคคในกลม

2. สมาชกมขวญ ก าลงใจ และเจตนารมยรวมกนทจะ

ปฏบตงานใหบรรลผล

3. สมาชกมความเสยสละทงกาย สตปญญา ทรพยากร

4. มระบบการจดการ และการวางแผนทด

5. มการตดตามและประเมนผลเปนระยะอยางสม าเสมอ

6. ใชกระบวนการ PDCA (Planning, Development,

Control and Assessment)

7. ผน ามวสยทศน มความสามารถในการตดสนใจ และม

ประสทธภาพในการประสานงาน

8. คณภาพของสมาชกเครอขายทเหนประโยชนรวมเปน

ส าคญ

9. มกจกรรมอยางตอเนอง

10. การมสวนรวมของผเกยวของทกฝาย

11. มการสอสาร และ การเรยนร เปนกลไกหรอเครองมอ

ส าคญ

12. มความสามารถในการรกษาสมาชกเดมของเครอขาย

และเพมขยายสมาชกใหม


37. ขบวนการเครอขายผบรโภคสอวทย-โทรทศนควรม

พฒนาการอยางไร

ขบวนการเครอขายผบรโภคสอวทย-โทรทศนทมงผลสมฤทธม

พฒนาการดงน

1. ความตระหนกรวม ความมงมนรวม การรวมกนก าหนด

จดมงหมาย

2. การสรางความรวมมออยางเทาเทยม

3. การรวมกนก าหนดบทบาทหนาท ขอตกลง กตกา

แผนงาน พนธกจ

4. การบรหารจดการ ดวยระบบเครอขาย มการระดม

ทรพยากร การพฒนาศกยภาพสมาชก ทงดานวธคด ทกษะ การปฏบต

ดวยกระบวนการเรยนรทหลากหลาย

5. การพฒนา และรกษาความสมพนธ ความผกพน ความ

ยอมรบ เชอใจกน ดวยการออกแบบกจกรรม และ การสอสาร ทสราง

สานความสมพนธ อยางเปนระบบ และตอเนอง

6. การหมนยนยนในประโยชน และ จดมงหมายรวม

7. การประเมนผลการด าเนนการ เพอยนดในความส าเรจ

เพอถอดบทเรยนและประสบการณ เพอผลในการปรบปรงประสทธภาพ

ขบวนการสจดมงหมายทก าหนดรวมกน

8. การสรางพนทหรอวาระทางสงคม

9. การสรางการรบรและการยอมรบในสงคม หรอการม

สถานภาพทางกฎหมาย

10. การสรางพลง หรอแนวรวมในสงคม เพอรวมผลกดน

วาระสจดมงหมายทตองการ

38. เครอขายผบรโภคสอวทย-โทรทศนมประโยชนอะไรบาง


การรวมตวเปนเครอขายผบรโภคสอวทย-โทรทศน เหมอนเปน

ชมชนทจะสรางการเปลยนแปลงใหเกดการคมครองตนเองในฐานะ

ผบรโภคสอวทย-โทรทศน อยางเปนระบบ ซงมประโยชนดงน

1. สามารถขอทนจากกองทนวจยและพฒนากจการกระจาย

เสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคม เพอประโยชนสาธารณะ

2. เปนตวแทนของผบรโภคสอวทย -โทรทศน ในการ

เสนอแนะเกยวกบกฎหมาย นโยบายในการก ากบดแลสอวทย-โทรทศน

หรอมสวนรวมในการเสนอความเหน

3. มสทธในการใชคลนความถ ตามทกฎหมายบญญตใหม

การจดสรรคลนความถส าหรบภาคประชาชนไมนอยกวารอยละยสบ

4. เปนหนวยหรอมบทบาทในการรบเรองรองเรยน ทจะ

เชอมโยงกบกลไกของ กสทช.

ดงนน การรวมตวกนของผบรโภคสอวทย-โทรทศนไทยจะเปน

จดเรมตนของการก ากบ"ทางสงคม"

39. “กองทนวจยและพฒนากจการกระจายเสยง กจการโทรทศน

และกจการโทรคมนาคมเพอประโยชนสาธารณะ” คออะไร

กองทนวจยและพฒนากจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และ

กจการโทรคมนาคมเพอประโยชนสาธารณะ เปนกองทนท กสทช. ตอง

จดตงขนตามกฎหมาย โดยมวตถประสงคสวนหนง ดงน

1. ด าเนนการใหประชาชนไดรบบรการดานกจการกระจาย

เสยง กจการโทรทศนและกจการโทรคมนาคม อยางทวถง ตลอดจน

สงเสรมชมชนและสนบสนนผประกอบกจการบรการชมชน

2. สงเสรมและสนบสนนการพฒนาทรพยากรสอสาร การ

วจยและพฒนาดานกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการ

โทรคมนาคม รวมทงความสามารถในการรเทาทนสอเทคโนโลยดาน

การใชคลนความถ เทคโนโลยสารสนเทศ เทคโนโลยสงอ านวยความ

สะดวกส าหรบผพการ ผสงอาย หรอผดอยโอกาส ตลอดจนอตสาหกรรม

โทรคมนาคม และอตสาหกรรมตอเนอง


3. สนบสนน สงเสรม และคมครองผบรโภคดานกจการ

กระจายเสยง กจการโทรทศนและกจการโทรคมนาคม



การเอาเปรยบผบรโภคการเอาเปรยบผบรโภค

40. โฆษณาคออะไร

โฆษณาเปนเครองมอส าคญของสงคมบรโภค เพอการขายสนคา

และบรการ การโฆษณา คอ การสอสารเพอโนมนาวใจ ในการ

ตดสนใจเกยวกบการบรโภค โดยอาศยชองทางสอตางๆ โดยสรปกคอ

โฆษณาเกดขนไดเพราะความสมพนธของ เจาของสนคา สอและเอเจนซ

หรอองคกรทเปนตวกลางผลตโฆษณา สอสารการตลาดแทนเจาของ

สนคา

41. โฆษณากลายเปนสวนหนงของชวตเราไดอยางไร

ยงธรกจการคาเตบโตมากเทาไร การแขงขนเพอขายสนคาและ

บรการยงรนแรง สอวทย-โทรทศนขยายตวมากขน โฆษณากได

กลายเปนอตสาหกรรมขนาดใหญ ท าใหโฆษณามาเปนสวนหนงของ

ชวตประจ าวนของคนในสงคม แมโฆษณาจะสนเพยงเสยวนาท แตการ

ทโฆษณามาไดบอย มาไดถ มาไดทกท มาทกชวโมง จนคนรสกเคยชน

จงมคนกลาววา โฆษณาสรางวฒนธรรมในสงคมโดยไมรตว ดงนน

กฏหมายจงไดมการจ ากดเรองเวลาของโฆษณาไมใหมากจนเกนไป

42. ท าไมเราจงตองเทาทนโฆษณา

โฆษณาจะบอกขอเทจจรงบางดานเกยวกบขอดของสนคา โดย

มกจะไมบอกขอจ ากดหรอขอเสย และผผลตโฆษณาจะปรงแตงเพอเรา

อารมณความรสกของผบรโภคใหตองการบรโภค หรอใหรสกวาสนคา

นนมความหมายตอเรา โฆษณาจะท าใหเชอวา “ไมใชสนคานนไมด แต

เปนเพราะชวตเราไมดพอจนกวาจะบรโภคสนคานนๆ”

โฆษณาบางชนอาจไมไดเสนอขายสนคาตรงๆ แตขายภาพลกษณ

และความหมายสนคาแกเรา ลวงหนากอน ท าใหเราอยากบรโภคโดย


ไมร ตว ซงนกโฆษณามองวา ไมใชการหลอกลวง แตเปนการบอก

ความจรงเพยงครงเดยว ซงท าใหมเสนแบงทบางมากระหวางเรองจรง

กบเรองแตงทเกนจรง และมวธการทซบซอนซอนเงอน

43. โฆษณาละเมดสทธผบรโภคอยางไรไดบาง

เปนการงายทโฆษณาจะกอใหเกดความเดอดรอน และมจ านวนไม

นอยเขาขายหลอกลวงเอาเปรยบผบรโภค เชน ใชขอความทเปนเทจ

หรอโออวดสรรพคณเกนจรง ท าใหเราเขาใจผดเกยวกบสนคาหรอ

บรการ

ผลกระทบทเกดจากโฆษณาทละเมดสทธผบรโภคมมากมายหลาย

ระดบ ตงแตความเจบใจทโดนโฆษณาหลอกใหซอสนคา ไปจนถงไดรบ

ผลกระทบรนแรงตอสขภาพ ชวตหรอทรพยสน เชน โฆษณาผลตภณฑ

เกยวกบสขภาพ อาหาร ยา ทผดกฎหมายแตยงมการโฆษณาผาน

รายการวทยโทรทศนตางๆ เปนตน เหลานท าใหโฆษณายงเปนเรองท

ตองเทาทน ชวยกนเฝาระวง รองเรยนไปยงหนวยงานตางๆ และรวมหา

ทางแกไขโดยเรงดวน

44. สภาพปญหาของโฆษณาเกนจรงในปจจบนคออะไร

สวนใหญการโฆษณาเกนจรงปจจบนเกยวของกบอาหารเสรม

ผลตภณฑเสรมความงาม ซงเปน การอวดอางสรรพคณเกนจรง อก

ทงยงไมมการลงเลขใบอนญาตจากส านกงานคณะกรรมการอาหารและ

ยา (อย.) อกดวย ยกตวอยางเชน ซนคารา ซงเปนผลตภณฑเสรมความ

งาม ทอวดอางสรรพคณเกนจรง และไดมการตดสนจาก อย. แลววา

ผลตภณฑนนไมมสรรพคณดงทอวดอาง ซงไดมการปรบ แตยงมการ

กระท าผดซ า เนองจากคาปรบนอยกวายอดขาย

วธการโฆษณามกจะเชอมโยงเกยวกบเพศและครอบครว ซงการ

ขายผลตภณฑมกพวงเรองของ ความเชอเขาไปดวยเพอใหผบรโภคม

ความไวใจในตวสนคาเพมมากขน เชน การใบหวย

ปจจบนผขายผลตภณฑสวนใหญนยมเปดสถานวทย เคเบลทว

โทรทศนดาวเทยม หรอแมแตชองของตนเอง เพอทจะไดออกอากาศ

ขายสนคาของตนเองตลอดเวลา ซงเปนการลดตนทนในการโฆษณา


โดยการขายผลตภณฑตางๆ ไดใชบคคลทมความนาเชอถอ เชน เภสช

กรและนกแสดงมาใหขอมลและกลาวอางสรรพคณท าใหผบรโภคเกด

ความเชอถอ

โฆษณาบางตวไมมการขออนญาตจากทาง อย. หรอบางตวขอ

อนญาตแตมการโฆษณาไมตรงกบทไดขออนญาตไว เชน ขออนญาต

เปนอาหาร แตน ามาโฆษณาวาเปนยารกษาโรค รวมถงมการอางวา

สนคาผานการรบรองจาก อย. แลว ซงผบรโภคสวนใหญไมเทาทนสอ

หรอเชอวาผาน อย. และ ท าใหเกดการเขาใจผด

บทลงโทษของหนวยงานรฐยงต ามาก บทลงโทษสวนใหญจะ

มงเนนทสนคา ยงไมมการก าหนดบทลงโทษทสถานทใหการออกอากาศ

ท าใหยงเกดการกระท าผดซ า เนองจากสนคาท าก าไรไดมากกวา

คาปรบ

45. โฆษณาอาหารและยาทผดกฎหมายเอาเปรยบผบรโภค

อยางไร

การโฆษณาอวดอางสรรพคณของยาทเกนจรง เชน ความสามารถ

ในการบ าบดรกษาไดทกโรค สงผลตอสขภาพทด ทงทไมมการรบรอง

ใดๆ จากส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) มเพยงการ

น าเสนอสรรพคณเหลานนผานสอโฆษณาหรอเคเบลทว สงผลให

ประชาชนจ านวนไมนอยหลงเชอ และสญเสยเงนเปนจ านวนมากแลว

เพอซอยาเหลานน เพราะมความหวงวาจะท าใหสขภาพของตนดขนได

จรงอยางทกลาวไว แตผลทไดรบกลบกลายเปนปญหาสขภาพท

รนแรงมากขน อาจถงระดบทไมสามารถเยยวยาได ดงทปรากฏในหนา

หนงสอพมพอยบอยครง

ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ระบวา สอทมการ

โฆษณายาและผลตภณฑสขภาพ อาหาร ฯลฯ และไดรบการรองเรยน

จ านวนมากเรยงตามล าดบความถ ไดแก 1. นตยสาร 2. เคเบลทว

3. โทรทศนดาวเทยม 4. เวบไซต 5. หนงสอพมพ 6. วทยหลก และ 7.

วทยชมชน


46. ตวอยางขอความทสนนษฐานไดวาไมตรงตามทไดรบอนญาต

โฆษณาและเขาขอหามในการโฆษณายา มอะไรบาง

- เพลงโฆษณาเปนสรรพคณยา

- เสยงหรอภาพแสดงทถงความทกขทรมานของผปวย

- โฆษณาโออวดวารกษา / ปองกนไดอยางศกดสทธ /

หายขาด เชน ยอดเยยม หายแน วเศษยง ปลอดภยไมมผลขางเคยง

- โฆษณาสรรพคณยาอนตราย / ยาควบคมพเศษ เชน รกษา

ไทรอยด ลดน าตาลในเลอด เปนยารกษาสว / ฝา ยากนแกปวด

ทองนอยเนองจากการอกเสบของทอปสสาวะ ยากนแกปวดขอ ขอเสอม

- โฆษณาแสดงสรรพคณยาเปนเทจ / เกนจรง เชน แก

อาการหลงลม รกษาโรคเอดส ละลายไขมน / ลดไขมน / ลดน าตาลใน

เลอดในการโฆษณายาระบาย เสรมสมรรถภาพทางเพศในการโฆษณา

ยาบ ารงรางกาย

- โฆษณาวาสามารถบรรเทา / บ าบด / รกษา / ปองกนโรค /

อาการโรคทหามโฆษณาตอประชาชนทวไปดงน มะเรง อมพาต วณโรค

โรคเรอน โรค / อาการของโรคสมอง หวใจ ปอด ตบ มาม ไต

- โฆษณาวาเปนยาบ ารงกาม / เพมสมรรถภาพทางเพศ เปน

ยาขบประจ าเดอน ยาคมก าเนด

- รบรองยาวา ใชแลว หายปวดหลงเลย / มการระบชอผใช

ยา

- โฆษณาโดยการชงโชค / แจกแถม / สงฉลากยาแลก

รางวล

- โฆษณาชกชวนใหใชยาเกนจ าเปน / ใชประจ า / ซอเปน

ของฝาก เชน กนทกวนชวยระบาย ละลายไขมน / ยานจะเปนของฝาก

ส าหรบคณแม

- โฆษณาโดยแสดงขอเทจจรงทผดกฎหมาย เชน ซอยาจาก

รานกาแฟ มโจรปลนธนาคาร

- การโฆษณาทขดตอธรรมเนยมประเพณไทย / ไมสภาพ


(ขอมลจากเวบไซตของส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา)

47. กสทช. จะจดการกบโฆษณาอาหารและยาทผดกฎหมาย

อยางไร

การโฆษณาอาหารและยาซงเปนการหลอกลวง เกนจรง และผด

กฎหมาย อย. เปนเรองเรงดวน ท กสทช. ตองเรงแกไขโดยเรว ใน

ระยะยาว กสทช. จะจดระเบยบผประกอบกจการผานการออก

ใบอนญาต ซงเมอทกคนเขาสระบบแลว กจะตองปฏบตตามทกฎหมาย

ก าหนด

สวนในระยะสน กสทช. ก าลงรวมมอกบหนวยงานของรฐท

เกยวของ ทง อย. สคบ. และ บก.ปคบ. (ต ารวจคมครองผบรโภค) เพอ

จดการแกไขปญหานอยางเปนระบบ

48. โฆษณาแฝงคออะไร

โฆษณาแฝง หมายถงโฆษณาทแทรกเขาไปในสวนทเปนเนอหา

รายการ ไมวาจะเปนรายการขาว ละคร สารคด เพลง เกมโชว เรยล

ลต ฯลฯ เปนความตงใจของผผลตรายการและเจาของสนคา โดยม

การจายเงนหรอผลประโยชนตอบแทนอนๆ เพอผลทางธรกจ โฆษณา

แฝง เปนวธการหนงในการสงขอมล สผบรโภคผานสอตางๆ อยาง

แนบเนยน เปาหมายต าสดคอใหผบรโภค “มองเหนสนคา”

49. ท าไมจงมโฆษณาแฝง

โฆษณาตรงๆ ทขายสนคาหรอบรการกนอยางโจงแจง ผบรโภค

มกจะรตว และหลกเลยงทจะรบชม รบฟง คาใชจายในการโฆษณาตรง

สง มการผกขาดเวลาโฆษณาไปหมดแลว ดงนนผผลตรายการจงใช

โฆษณาแฝงเปนการเพมอ านาจในการตอรองกบเจาของสนคา และเพม

รายไดใหกบตนเองหรอสถาน ซงเมดเงนจากโฆษณาแฝงสวนใหญไม

ถกตรวจสอบ


50. รปแบบของโฆษณาแฝงมอะไรบาง

โฆษณาแฝงท ากนหลายรปแบบ เชน

1. แฝงสปอตสน มทงภาพและเสยง มกใสไวตนรายการ เชน

“สนบสนนโดย....”

2. แฝงภาพกราฟฟค มกเปนสญลกษณ โลโก ตราสนคา

ปรากฏขนหนาจอหรอขอบจอ

3. แฝงวตถ / สถานท เชน แผนปายรานขายของ

รานอาหาร โรงพยาบาล ฯลฯ เปนฉากประกอบรายการ / ใชผลตภณฑ

จรงๆ เชนเครองใชไฟฟา คอมพวเตอร แกวกาแฟ ใหปรากฏในรายการ

4. แฝงบคคลหรอกจกรรม เชนพธกร หรอผแสดงใสเสอยดม

ตราสนคา / กลองซมใหเหนวาใสนาฬกา หรอใชมอถออะไร / น าผใช

สนคามาสมภาษณในรายการ / มกจกรรมพาไปสถานททไดรบ

ผลประโยชนตอบแทน เชน รานอาหาร โรงแรม รสอรท ฯลฯ

5. แฝงในเนอหา เชนแฝง ในบทสนทนา / ใสในโครงเรอง /

แฝงในระดบแกนของเรองหรอรายการ

51. โฆษณาแฝงละเมดสทธผบรโภคอยางไร

ผบรโภคมสทธทจะเลอกเปดรบหรอไมเปดรบโฆษณา เมอรวาเปน

โฆษณากอาจจะใชวธการปดรบหรอปรบเปลยนไปรายการอน แต

โฆษณาแฝงท าใหผบรโภคถกรกล าสทธ ใน 2 ประการ คอ “สทธทจะ

เลอกไมรบชมโฆษณา” และ “สทธทจะรบรวาก าลงชมโฆษณาอย”

52. กฏหมายไทยควบคมการโฆษณาหรอไม อยางไร

พระราชบญญตการประกอบกจการกระจายเสยงและกจการ

โทรทศน พ.ศ. 2551 มาตรา 23 ก าหนดเกยวกบระยะเวลาการโฆษณา

โดยระบวา “...ก าหนดการโฆษณาและบรการธรกจไดไมเกนชวโมงละ

12 นาทครง และเมอรวมเวลาโฆษณาทงวนเฉลยแลวตองไมเกนชวโมง

ละ 10 นาท” และส าหรบเคเบลทวและทวทมการบอกรบสมาชกอนๆ ท


ประกอบกจการเชงธรกจ มาตรา 28 ระบวา “...ก าหนดการโฆษณาและ

บรการธรกจไดไมเกนชวโมงละ 6 นาท ตลอดทงวนเฉลยแลวตองไม

เกนชวโมงละ 5 นาท”

53. โฆษณาแฝงท าไดหรอไม

ปจจบนประเทศไทยยงไมมกฎหมายควบคมโฆษณาแฝงอยาง

เฉพาะเจาะจง หลายประเทศไมอนญาตใหมโฆษณาแฝง โดยยด

หลกการพนฐาน 3 ประการ ไดแก

1. ความโปรงใส เพอปองกนการคอรปชนในวงการโฆษณา

และสอมวลชน เพราะเปนการจายตรงถงตวผผลต มเงนนอกระบบภาษ

2. การแยกเนอหากบโฆษณา เพอปกปองผชมและคมครอง

ผบรโภคทมความแตกตางกนในการรบรเทาทนสอ

3. ความเปนอสระของบรรณาธการ เพอทจะแนใจวาเนอหา

รายการไมไดถกบดเบอนดดแปลงไปเพราะผลประโยชนทางการคา

54. ผบรโภคมขอเรยกรองเรองโฆษณาแฝงอยางไร

ส าหรบประเทศไทยเคยมการเรยกรองของเครอขายครอบครวและ

เครอขายผบรโภควา ควรนบเวลาโฆษณาแฝงไปรวมกบโฆษณาตรงให

อยตามปรมาณทกฏหมายก าหนดและตองแจงใหผชมทราบวาเปน

โฆษณา และไมใหมโฆษณาแฝงในรายการขาว รายการเดก หรอ

รายการทสงผลกระทบตอการรบรขอเทจจรงของประชาชน

เรองนไดน าเขาสการพจารณาของหนวยงานทเกยวของ แตยงไม

มขอสรปชดเจน

55. การด าเนนธรกจสอทเอาเปรยบผบรโภคมลกษณะอยางไร

นอกจากผประกอบการบางรายจะเผยแพรโฆษณาทเปนการเอา

เปรยบผบรโภคแลว สอวทยและโทรทศนบางรายยงด าเนนธรกจในทาง

ทเขาขายเอาเปรยบผบรโภค กรณทมการรองเรยนมายง กสทช .

มากทสดเปนเรองคณภาพของสญญาณและคณภาพการใหบรการ เชน

บรการหลงการขายไมด ไมตอบสนองตอขอรองเรยน การเขามาแกไข


และซอมแซมลาชาไมตรงตามก าหนด เรยกเกบคาบรการไมตรงตามท

แจง การเกบคาบรการซ าซอน และไมไดเงนคาประกนคนเมอยกเลก

การใชบรการ เปนตน

56. กสทช. จะจดการกบการเอาเปรยบผบรโภคอยางไร

พ.ร.บ. กสทช. (พ.ร.บ.องคกรจดสรรคลนความถฯ พ.ศ. 2553)

มไดก าหนดกรอบของการก ากบดแลเนอหารายการและโฆษณาไวอยาง

ชดเจน มเฉพาะมาตรา 37 แหง พ.ร.บ. การประกอบกจการฯ พ.ศ.

2551 ซงหามมใหออกอากาศรายการทมเนอหาสาระทกอใหเกดการลม

ลางการปกครองในระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปน

ประมข หรอทมผลกระทบตอความมนคงของรฐความสงบเรยบรอยหรอ

ศลธรรมอนดของประชาชน หรอมการกระท าซงเขาลกษณะลามก

อนาจาร หรอมผลกระทบตอการใหเกดความเสอมทรามทางจตใจ หรอ

สขภาพของประชาชนอยางรายแรง

ในหลกการ มาตรา 31 ของ พ.ร.บ. กสทช. บญญตวา “ให กสทช.

มหนาทตรวจสอบการด าเนนการของผประกอบกจการ ...มใหมการ

ด าเนนการใดๆ ในประการทนาจะเปนการเอาเปรยบผบรโภค ในกรณท

ผประกอบกจการ ...ด าเนนการใดๆ ในประการทนาจะเปนการเอา

เปรยบผบรโภค โดยอาศยการใชเครอขายหรอการโฆษณาอนมลกษณะ

เปนการคาก าไรเกนควร หรอกอใหเกดความเดอดรอนร าคาญ ไมวา

ดวยวธการใดตามหลกเกณฑท กสทช. ก าหนด ให กสทช. มอ านาจสง

ระงบการด าเนนการดงกลาวได”

ปจจบน กสทช. อยระหวางการรางหลกเกณฑเรองการกระท าท

เขาขายเอาเปรยบผบรโภค เพอใหสามารถก ากบดแลผประกอบการได

ตรงตามเจตนารมณของกฎหมาย

57. กรณ “บอลยโร 2012 จอด า” เอาเปรยบผบรโภคอยางไร

กรณ “จอด า” เกดขนเมอผบรโภคสอราว 10 ลานครวเรอนทรบชม

ฟรทวจากจานดาวเทยมหรอเคเบลทว ไมสามารถรบชมการถายทอดสด


ฟตบอลยโร 2012 ผานฟรทวชอง 3, 5 และ 9 ได ทงทประชาชน ท

รบชมฟรทวผานระบบภาคพนดน (หนวดกงหรอกางปลา) สามารถ

รบชมไดเปนปกต

กรณนเปนตวอยางของการเอาเปรยบผบรโภค ในแงทเปนการ

ละเมดสทธในการเขาถงขอมลขาวสารทเทาเทยมกนของผบรโภคทก

คน รวมทงกดกนไมใหผบรโภคเขาถงการรบชมรายการถายทอดสด

ฟตบอลยโร 2012 โดยเปนการอางสญญาลขสทธจากงานแพรเสยง

แพรภาพการแขงขนดงกลาว มาเปนขอจ ากดสทธในการเขาถงฟรทว

ของผบรโภค (Right to Access)

58. ถอดบทเรยนกรณ “บอลยโร 2012 จอด า” กสทช. จะท า

อยางไร

สอมวลชนไดน าเสนอขาวเกยวกบกรณ “บอลยโร 2012 จอด า”

และไดพดถงค าวา Must Carry บอยครงวาจะแกปญหาดงกลาวได

หลกเกณฑ Must Carry หรอ การเผยแพรกจการโทรทศนท

ใหบรการเปนการทวไป หมายความวา จะตองมการก าหนดใหผให

บรการโทรทศนทเปนการทวไปใหเสนอเนอหารายการ ตามผงโดยไมม

การปดกนชองทางการรบชมไมวาผบรโภคจะใชระบบใดรบชมทว

ค าวา Must Carry นไดยกขนมาอภปรายกนวาหากมกฎเกณฑน

เกดขน จะไมมปญหาจอด าในฟรทวอยางเชนทเกดขนกรณบอลยโร ท

ผชมผานเคเบลและดาวเทยมจ านวนมากไมสามรถดได เฉพาะผทตดตง

เสาสญญาณกางปลา และหนวดกงเทานนทดได



การรเทาทนสอการรเทาทนสอ

59. “รเทาทนสอ” คออะไร

“รเทาทนสอ” คอทกษะ หรอความสามารถ ในการ “ใชสออยาง

รตว” และ “ใชสออยางตนตว”

“การรตว” หมายถง สามารถตความ วเคราะห แยกแยะเนอหา

สาระของสอและโตตอบกบมน อยางมสตและ รตว ไมเพยงแค

วเคราะหเนอหาได แตสามารถตงค าถามวาสอถกสรางขนไดอยางไร

ควรเชอสอหรอไม ใครเปนเจาของสอ ใครผลต และผลตภายใต

ขอจ ากดใด มคานยมความเชออะไรทแฝงมากบสอนน เขาหวงผล

อะไรจากเรากนแน

“การตนตว” หมายถง แทนทจะเปนฝายตงรบ ในฐานะทเปน

พลเมองทกระตอรอรน ตองเปนฝายรก แสวงหาขอมลเพมเตม เขาถง

ขอมลขาวสาร เขาถงสอทหลากหลายและมคณภาพ สามารถสงขอมล

ขาวสาร ในหลากหลายรปแบบดวยตนเอง ใชสอใหเกดประโยชน

และมสวนรวมทจะพฒนาสอตางๆ ใหดขน เชน ทวงตงหรอรองเรยน

เมอพบสอทไมเหมาะสม เรยกรองสทธของผบรโภคสอ ฯลฯ

60. ท าไมเราถงตองรเทาทนสอ

ในภาวะทเราตองใชชวตประจ าวน อยในสงคมบรโภคนยม ขอมล

ขาวสารเกยวกบสนคา ผลตภณฑ บรการตางๆ ตลอดจนความเชอ

คานยม ดานการบานการเมอง ไหลบาถาโถมเขาใสเรา จนตงตวไมตด

มความจ าเปนอยางยง ทเราจะตองม “สตและปญญา” ในการเลอกรบ

ขาวสาร ไตรตรอง และใชขอมลเหลานนใหเกดประโยชน

คนทรเทาทนสอ จะมทางเลอกมากขนในการบรโภคและการใช

ชวตประจ าวน เพราะรวาจะจดการกบสอและสารตางๆ ทถาโถมเขามา

หาเราดวยมมมองแบบไหน (สามารถตอรองกบดานลบของสอ และ

น าเอาดานบวกจากสอมาใช)


ยงกวานน การรเทาทนสอยงเปนการเพมพลงและอ านาจใหแก

ตวเอง ในการควบคมความเชอและพฤตการณสวนตวของเราได เชน

ไมเชอตามโฆษณา วาคณคาหรอความงามอยทผวขาว หรอผมสวย จง

ไมจ าเปนตองซอสนคาดวยเหตผลนน แตดคณภาพและประโยชนจรงๆ

ของสนคา เปนตน

การรเทาทนสอ ยงน าไปสการตระหนกในสทธการสอสารของ

ประชาชน และท าใหเราสามารถสอสารไดอยางสรางสรรค ซงเทากบ

เปนการสรางความเขมแขงใหกบโครงสรางประชาธปไตยของสงคมอก

ดวย

61. หวใจส าคญของการรเทาทนสอคออะไร

คนสวนใหญรบสอโดยไมเคยคดหรอตงค าถาม วาสอคออะไร ม

บทบาทอยางไร การทจะเทาทนสอได ตองตระหนกและเขาใจเรอง

หลกๆ เกยวกบสอ ดงน

1. สอทงหลายลวนแตถกประกอบสรางขน สอไมไดสะทอน

ความจรงของโลกแบบเรยบงายตรงไปตรงมา แตทวามคนสรางมน

ขนมา ดวยการใชเทคนค กลวธบางอยาง เชน มมกลอง ส เสยง การตด

ตอ การแตง หรอสรางขนจากจนตนาการ

2. สอสรางภาพความเปนจรง การทพวกเรามภาพตางๆใน

หว หรอเขาใจเรองราวมากมายในโลกน สวนหนงเปนเพราะเราไดเหน

สงเหลานนจากสอ ซงถกสรางขน ถกตความและสรปโดยสอ ดงนนสอ

จงเปนแหลงสรางภาพความเปนจรง (ทอาจไมจรงเสมอไป)

3. ผรบสารสามารถตอรองความหมายของสอ ผรบสารจะม

ภาพในใจของตนเองอยแลวกอนทจะรบภาพหรอความหมายตางๆจาก

สอซงเปนกระบวนการ “ตอรอง” กระบวนการดงกลาวขนกบความ

ตองการสวนตว ความพงพอใจ ปญหาทเผชญในแตละวน เชอชาต เพศ

วฒนธรรม จดยนทางศลธรรม และปจจยอนๆ ดงนน การรบสารหรอสอ

เดยวกนแตละคนอาจเขาใจ ตความหมาย หรอมการโตตอบตอสอ

ตางกนไป

4. สอมนยทางการคาแอบแฝงอย การผลตสอสวนใหญคอ

ธรกจ มเพยงคนกลมเลกๆหรอบคคลไมกคนเทานนทควบคมสอเหลาน


การรทนสอมงทจะสนบสนนผรบสารใหพจารณาถงอทธพลทางการคาท

มอยในสอ และพจารณาวามนถกน าเสนอและเผยแพรออกไปอยางไร

5. สอมนยทางอดมการณและคานยม สอทกสอลวนน าเสนอ

วถการด าเนนชวตและ คณคาบางอยาง เชน สอกระแสหลกทมกจะ

ถ ายทอดค าน ยมไม ว าจ ะ โดยทางตรงหร อทางอ อม เก ย วก บ

บรโภคนยม ฯลฯ

6. สอมนยทางสงคมและการเมอง สอมอทธพลสงมากในทาง

การเมอง และสามารถท าใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม เชน

โทรทศนมอทธพลตอการเลอกตง การตระหนกถงสทธของพลเมอง

7. รปแบบและเนอหาของสอมความสมพนธกนอยางใกลชด

สอแตละประเภทจะมไวยากรณและรหสการสอสารในแบบฉบบของ

ตนเอง การใชสอตางประเภทเพอสอสารเรองเดยวกน ความหมายท

ออกมานนยอมแตกตางกนไปในแตละสอ หรอแมแตสอประเภทเดยวกน

ยงมรปแบบการน าเสนอทแตกตางกน

8. สอแตละประเภทมรปแบบทางสนทรยภาพเฉพาะตว การ

รเทาทนสอมไดหมายความแตเพยงการดความหมายของสาร และนย

ตางๆ ทอยในสงคมและวฒนธรรมของเรา แตยงหมายถงการรจกชนชม

กบสนทรยภาพตางๆ ในสอดวย

62. ท าอยางไรจงจะรเทาทนสอ

การรเทาทนสอเปนทกษะทตองสรางขนและฝกฝนอยางตอเนอง

เพราะสอมการเปลยนแปล’ตลอดเวลา นบวนจะยงซบซอนมากขน จง

ตองฝกตงแตเดกอยางสม าเสมอ ทงในชวตประจ าวน ในครอบครว ใน

หองเรยน ในชมชน ในสงคม ในหลายประเทศมการเรยนการสอนใน

หองเรยนตงแตอนบาลจนถงมหาวทยาลย ในประเทศไทยยงไมม จง

ตองอาศยเครอขายและพลงทางสงคมชวยกนสรางกระบวนการเรยน

รเทาทนสอใหเกดขน ทงส าหรบเดกและผใหญ

63. การรเทาทนสอมเทคนคอะไรบาง

ลองดกรณตวอยางในตางประเทศ เชน สมาคมเพอการเรยนร

แหงชาตของสหรฐอเมรกา ไดเสนอเทคนคการเรยนรเพอเทาทนสอ คอ


เมอ “สอ” ถกประกอบสรางขน การรเทาทนสอ กคอ “การรอถอน” หรอ

ถอดออกเปนชนๆ ใหเหลอแตขอมลทเราวเคราะหเอง แลวเอามาดใหม

ซงความสามารถในการถอดองคประกอบของสอ เรมตน จาก “การตง

ค าถาม” ในเรองตางๆ เชน

1. เกยวกบผผลต

- ใครเปนผผลตเนอหาน ใครเผยแพร ใครจายเงน

เพอผลตและเผยแพร เ

- เขาสรางเนอหานอยางไร

- อะไรทมอทธพล และอาจครอบง า ตอการผลต การ

เขยนบท การออกอากาศ

2. เกยวกบผรบสาร หรอผรบสอ

- เนอหานผลตขนเพออะไร

- ใครเปนกลมเปาหมายทเขาตองการใหรบสอน

- เนอหาตองการบอกอะไร ตองการจงใจ โนมนาวเรอง

อะไร

- ใครจะไดประโยชน และไดรบผลกระทบทางลบจาก

เนอหาน

- ฉนรสกอยางไร เกยวของกบฉนไหม ควรท าอะไร

3. เกยวกบเนอหาและความหมาย

- เนอหาเกยวกบอะไร ท าไมจงคดเชนนน

- มคานยม ความเชออะไรทชดเจน และแอบแฝง อะไร

ทขาดหายไป

- ใชสญลกษณอะไร ใชเทคนคการน าเสนออยางไร

เพราะอะไร

- ฉนตความเนอหาอยางไร

- สอนผลตขนเมอใด เผยแพรทางไหนบาง

- นาเชอถอแคไหน


64. โรงเรยนชวยเดกเทาทนสอไดหรอไม

ไมจ าเปนตองจดการเรยนการสอนเปนวชาพเศษทแยกออกมา

ตางหาก ครสามารถสอดแทรก ความรเทาทนสอในทกวชา ไมวาจะ

เปนคณตศาสตร วทยาศาสตร ประวตศาสตร ฯลฯ ซงจะไดผลดกวา

แยกเปนวชาตางหาก และครผสอนทกคนจะเขาใจวาไมไดสอนวชา

“เทาทนสอ” แตเปนการปลกฝงใหเดกมทกษะเทาทนสอ ซงหวใจกคอ

การฝกใหเดกรจกสงเกต คดแบบวเคราะห และใชวจารณญาณ รจกตง

ค าถามเกยวกบขอมลตางๆ ทไดรบในแตละวน ใชสอกระตนใหเดกเกด

ความสนใจในหวขอใหมๆ ใหเดกเปรยบเทยบ การน าเสนอของ

สอหลายประเภททเสนอเรองเดยวกน เดกไดแสดงออกทางความคดดวย

เหตผล แสดงออกถงความเขาใจตอโลก ถงผลกระทบของสอ ตอตนเอง

ตอผคนและชมชน ฯลฯ เปนการฝกใหใชสอทงทางบวกและศกษา

ผลกระทบดานลบ ซงตองท าอยางสม าเสมอ จะท าใหเดกสามารถ “คด

ดวยตนเอง” เปนการสรางใหเดกเกดความภมใจ และเปนการสงเสรม

การใชชวตในระบอบประชาธปไตย ทพลเมองมสวนรวม คดและ

แสดงออกดวยเหตผล

65. ครอบครวจะเทาทนสอไดอยางไร

ในครอบครว พอแมสามารถปลกฝงทกษะการเทาทนสอใหเดก

และตนเองไดในวถชวตประจ าวน ตงแตการมวนยและขอตกลงรวมกน

ในใชเวลากบสอ จะดโทรทศน หรอบรโภคสอมากนอยแคไหน ชวงไหน

รายการไหน เพอใหมเวลาท ากจกรรมสรางสรรคอนๆ รวมกนดวย และ

พอแมควรจะรบสอไปพรอมๆ กบเดกเพอจะไดมโอกาสกลนกรองวา

รายการใดเหมาะกบเดกหรอไม สามารถทจะชชวนใหคดวเคราะห

ดวยกน จนเปนวถในชวตประจ าวน เปนการฝกใหเดกรบสอแบบตง

ค าถาม รจกสงสยจนเปนนสย และควรกระตนใหหาขอมลเพมเตมเพอ

ตรวจสอบขอเทจจรง หรอใหใชประโยชนจากสอในการพฒนาทกษะ

ดานอนๆ

ในฐานะพอแม ทกระตอรอรน หากพบวามการเผยแพรสอไม

เหมาะสม เชน มความรนแรง มเรองเพศ มคานยมทไมเหมาะสม โฆษณา

เกนเวลาทกฏหมายก าหนด เนอหาเกนจรง มการเสนอเรองของเดกทเขา


ขายละเมดสทธเดกทงในเรองสวนตว ท าใหเสอมเสย กระทบกระเทอนตอ

จตใจเดก ฯลฯ กไมควรปลอยผานเลย ควรจะสงขอทวงตงไปยงผผลต

เจาของสอ หรอรองเรยนไปยง กสทช. หากเหนวายงไมไดรบการแกไข ก

ควรมการรวมตวกบกลมพอแม หรอไปมสวนรวมกบกลมผบรโภคอนๆ ใน

การท ากจกรรมทจะปกปองลกหลานของเราใหไดรบสทธทจะเขาถงสอดๆ

ทมประโยชนตอการเรยนร หรอสทธเดก ทจะไมถกเอาเปรยบ ถกละเมด

จากสอ ฯลฯ

66. “การเฝาระวงสอ” คออะไร

การเฝาระวงสอ เปนสงทประชาชนผรบและใชสอ

วทยกระจายเสยง และสอโทรทศนควรท า โดยเฉพาะผทอยในวยและ

ความพรอมในการจบสงเกต บนทก จดจ า น าเสนอหรอแลกเปลยน

รองเรยน ตอกลม เครอขาย สถาบน หรอ หนวยงานรบผดชอบ เพอใหม

การด าเนนการตรวจสอบสอทมการกระท าทรบกวน เอาเปรยบ มการ

น าเสนอทไมถกตอง ไมเหมาะสม ไมสภาพ สรางความแตกแยก ให

ขอมลเทจ หลอกลวง ละเมดสทธ เสรภาพ เกยรตยศ ชอเสยง ฯลฯ

ผสนใจท าหนาทเฝาระวงสอ คอ ผรบผใชสอวทยกระจายเสยง

และสอโทรทศน ทไมตองการเปน “ผรบ” สถานเดยว ทเมอพบสอ

น าเสนอเนอหาทไมถกตอง ไมเหมาะสม กเพยงปดหรอเปลยนคลนหรอ

ชองหรอสถานเทานน แตตองการแสดงความคดเหน หรอ ขอเสนอ

เพอใหสอปรบเปลยนการท างานใหมคณภาพ มมาตรฐาน มจรยธรรม

และความรบผดชอบตอสงคม

ผสนใจท าหนาทเฝาระวงสอ จงตองสามารถจดจ าและจดเกบ

ขอมลส าคญ เชน สถาน รายการ วน เวลาทออกอากาศ ผน าเสนอ หรอ

ผด าเนนรายการ หรอ ผรวมรายการ เนอหาทเปนเหตแหงการรองเรยน

ฯลฯ

การเฝาระวงสอ และสอสาร แลกเปลยน หรอ รองเรยน หนวยงาน

เกยวของ เชน สถาน องคกรวชาชพสอ รวมทง กสทช. คอ การรวมกน

ยกระดบผรบสอ จากเพยงบน เปนการบอกหรอการรองเรยนเพอสทธ

ผบรโภคสอ และเพอยกระดบมาตรฐานงานสอใหสรางคณคาแกสงคม

และ ประชาชนอยางแทจรง



เนอหาทไมเหมาะสมเนอหาทไมเหมาะสม

67. ภาพขาวในทวชอบแสดงภาพสยดสยอง เชน ศพคนตาย จะ

แกปญหานอยางไร

กฎหมายไมไดระบถงเรองการหามเสนอความรนแรง การมองเสน

แบงวาเหมาะสมหรอไมอยางไรนน ปจจบนสถานวทยโทรทศน (ฟรทว)

ใชจากคมอการจดเรตตง หรอการจดระดบความเหมาะสมของรายการ

โทรทศนกบกลมผชม

ขาวและภาพขาวทมความรนแรงนน แมไมไดมกฎเกณฑทชดเจน

ตายตว แตนกจตวทยาหลายคนเชอวาอาจท าใหสงคมชนชากบความ

รนแรง และกลายเปนสงคมทใชความรนแรงโดยไมรตว อยาปลอยให

สอเอาเรองความรนแรงทไมมขอบเขตมาขายเปนขาว ผบรโภคอยางเรา

ควรดอยางเขาใจ ไมหลงไปกบความรนแรง และตองชวยกนเฝาระวง

ดวย

68. ภาพหรอชอเดกทตกเปนเหยอกรณขมขน หรอโดนท าราย

รางกาย เปดเผยในสอไดหรอไม

ไมไดเดดขาด เพราะเดกและเยาวชนไดรบการคมครองภายใต

กฎหมาย สงคมตองชวยกนคมครองเดกและเยาวชนแมไมใชลกหลาน

ไมใหโดนกระท าซ าสอง แมแตเดกทกออาชญากรรมเองกตองไดรบการ

คมครอง เพราะถอวายงไมมวฒภาวะเพยงพอ

การประกาศและบงคบใชมาตรฐานจรยธรรม ซงเปนสวนส าคญ

ของกลไกก ากบดแลกนเองของ ผประกอบวชาชพสอ ซงกเปน

สวนหนงในกลไก กสทช. นาจะชวยบรรเทาปญหานไดในอนาคต


69. ท าไมปลอยใหคนพดหยาบคาย สอเสยด พดภาษาไทยไมชด

พดองกฤษค าไทยค าออกอากาศ ตองผานใบประกาศอานออกเสยงให

ถกกอนไมใชหรอ

กฎหมายทก าหนดใหทกคนทจะพด อาน และประกาศทางสถาน

วทย-โทรทศน จะตองผานการทดสอบและไดใบผประกาศกอนนน ได

ถกยกเลกไปแลว ตอนน กสทช. อยระหวางการพจารณาก าหนด

นโยบายใหผสนใจขอทดสอบเพอใหไดใบผประกาศอกครง โดยไมถอ

เปนการบงคบ แตใหท าดวยความสมครใจ

การทดสอบยค กสทช. คงจะไมเนนพด ร เรอ และควบกล าใหชด

เพยงอยางเดยว เพราะจะตองม การอบรมจรยธรรมและ

จรรยาบรรณกนกอน เพอใหผประกาศ พธกร และนกจดรายการ เปน

ตวอยางทด จดรายการทมมาตรฐานทางจรยธรรมตามสมควรแก

ประเภทกจการนนๆ ซงเรองการอาน ออกเสยง ภาษาไทยใหชดเจน

เปนเพยงแคสวนหนงเทานน

70. ความรนแรงแบบ "ตบ-จบ" ในละครทวควรอยหรอไป

เปนทนาเสยดายวาสอทสรางสรรคสงคมนน ไมคอยรบความดงดด

ใจและไมไดรบความนยมในหมผบรโภคเทาใดนก แตละคร "ตบ-จบ" ทม

ความรนแรงทางวาจาและทางรางกายโดยเฉพาะกบผหญง ความขดแยง

การแยงชงทผดศลธรรม กลายมาเปนแนวโนมเนอหาละครทวทไดรบความ

นยมและมกระแส ตอบรบอยางมากมายและน ามาซงรายไดมหาศาลตอ

ผประกอบการ แตเนอหาลกษณะนก าลงทาทายสงคมไทยทจะก าหนดเสน

แบงของความบนเทงทใชค าดาทอและการท ารายรางกายมาเปนจดขาย

ปรากฎการณทนาจบตามอง คอ ความนยมละครไทยทรวมทงละครประเภท

ตบ-จบ มความนยมอยางสงในประเทศจน ซงมการ ตดตอนค าพดท

รนแรงและฉากการท ารายรางกายออก แตคนดชาวจนกยงชนชอบอยาง

มาก อาจพสจนไดวาละครไทยไมจ าเปนตองตบ-จบกสนกได

71. เราจะคมครองเดกและเยาวชนจากรายการทไมเหมาะสม

อยางไร


สอสงผลกระทบตอพฤตกรรมของเดกและเยาวชนอยางหลกเลยง

ไมได แมวาสวนหนงของละคร อาจเปนเรองราวทมาจากชวตจรง แต

เดกและเยาวชนอาจมภมคมกนต าและไมสามารถแยกแยะถกผดได

อนเนองมาจากวยเดกและเยาวชนถอเปนวยแหงการเรยนร ซ ง

กระบวนการเรยนรเกดขนจากการสงเกต หรอการเลยนแบบจากตวแบบ

(Model) เปนสวนใหญ ความสนใจในพฤตกรรมของตวแบบ โดยเฉพาะ

อยางยง ตวแบบทมอทธพลสง ไดแก ดารา นกแสดง หรอบคคลทม

ชอเสยง จะท าใหเดกเกดกระบวนการจดจ าพฤตกรรมของตวแบบไว ซง

จะน าไปสการแสดงพฤตกรรมเหมอนตวแบบและยงถามแรงจงใจทจะ

เลยนแบบ ยงเปนแรงผลกดนใหเดกแสดงพฤตกรรมตามตวแบบมาก

ยงขน

ฉะนน ในเมอสอเปนเสมอนเครองมอผลตซ าทางความคด

(Cultural Reproduction) จงท าใหสอกลายเปนตนแบบส าคญทม

อทธพลมากทสดตอพฤตกรรมของมนษย

ในฐานะหนวยงานก ากบดแล กสทช. จงวางแผนก าหนด

หลกเกณฑและเงอนไขการอนญาตใหผรบใบอนญาตจดเวลาใหแก

รายการทมเนอหาสรางสรรคสงคม หรอรายการส าหรบเดกและเยาวชน

เพมขน เพอน าไปสการปลกฝงคานยม วฒนธรรมอนดงาม น าไปส

การสรางใหเดกและเยาวชนกลายเปนทรพยากร ทมคณภาพใน

อนาคต

72. ในชมชนดทวกนคนละส พอดจบกพดกนคนละเรองเดยวกน

กสทช. จะจดการอยางไร

กรณตวอยาง สถานการณวกฤตทางการเมองในประเทศไทยชวงป

พ.ศ. 2548 – 2553 ทผานมา แสดงใหเหนถงความแตกแยกหรอการเลอก

ปฏบตอยางรนแรงในสงคม ผานการแบงขวทางการเมอง เปน 2

ขวหลก น าไปสการประทวงของกลมผทสนบสนนและตอตาน ตนเหตแหง

การเกดการชมนมประทวง มปจจยส าคญทผลกดนใหเกดความรนแรง

มากยงขน คอ “ขอมลขาวสาร” ทงทเปนจรงและเปนเทจ อานภาพของ

ขอมลขาวสารนนมอทธพลอยางยงตอการสรางความเชอใหเกดขนแก


ผรบสาร และเมอพจารณายอนกลบถงแหลงทมาของขอมลขาวสารนนก

คอ การน าเสนอขาวของ “สอ” นนเอง ไมวาจะเปน วทย โทรทศน

หนงสอพมพ และอนๆ สถานการณตงแตเรมเกดวกฤตทางการเมองจนถง

ปจจบน พบวา สอไมไดน าเสนอขาวสารอยางเปนกลางตามหลก

จรรยาบรรณของสอ เชน วทยขนาดเลก จ านวนหนงทอางสทธชมชน

กอตงสถานกวา 6,000 สถาน ซงมจ านวนไมนอยทกอตงขนมาดวย

วตถประสงคทางการเมอง

ฉะนน เนอหาสาระของสอทไมมจรรยาบรรณทน าเสนอออกไปคอ

การใหขอมลเพยงดานใดดานหนงเพอสนบสนนขวทางการเมองของตน

หรอโจมตฝายตรงขามเพอสรางใหประชาชนเกดความเขาใจผด

นอกเหนอจากวทยชมชนแลว ยงมรายการโทรทศนในชองเคเบลทวหรอ

ในอนเทอรเนต ท าใหเกดเปนค าถามวา “สอ” ในฐานะผน าเสนอขาวสาร

ท าถกตองหรอไม หรอมองวาถกตองในแงมมของการใหสทธและเสรภาพ

ในการสอสารและแสดงความคดเหน

อยางไรกด การเกดขนมากมายของสถานวทยชมชนและรายการ

โทรทศนนน มขอดทท าใหเกดความหลายหลายในเนอหาของขอมล

ขาวสาร เปนการเปดโอกาสใหประชาชนมโอกาสไดรบรขอมลขาวสารท

กวางและหลากหลายมากขน

ฉะนนค าถามทส าคญคงไมใชค าถามทวาควรปดกนสอหรอไม แต

เปนประเดนวา กสทช. จะก ากบดแลอยางไร เพอมใหความหลากหลาย

ทางความคดนนกลายเปนตวแปรส าคญทน าไปสความแตกแยกและความ

รนแรงในสงคม และท าอยางไรใหสอน าเสนอเนอหาทมความแตกตางแต

อยพนฐานของความปรองดองในสงคม (Unity of Diversity) เพอน าไปส

การสรางความเปนเอกภาพขนในสงคมบนพนฐานของความหลากหลาย

ทางความค ด สอดคล องกบรากฐานของการปกครองในระบบ

ประชาธปไตยของประเทศไทย



สทธ เสรภาพ และควาสทธ เสรภาพ และความรบผดชอบของสอมรบผดชอบของสอ

73. สอมบทบาทในสงคมอยางไรบาง

“สอ” ถอเปนกระจกสะทอนสภาพของสงคม เปรยบเสมอนเครองมอ

ทมบทบาทส าคญตอการสรางคานยม เจตคต การรบรของประชาชนใน

สงคม และมยงผลตอการสรางอตลกษณของชาต สอน าเสนอขอมล

ขาวสารออกมาในลกษณะใด สภาพสงคมยอมแสดงออกมาในลกษณะ

นนเชนกน ยกตวอยางเชน ประเทศเกาหลใตมการใชสอเปนเครองมอ

ในการถายทอดวฒนธรรมอนดงาม โดยการน าเสนอผานแงมมของ

ครอบครว มตรภาพ คณธรรม และความรกทสวยงาม น าไปสการสราง

ภาพลกษณทดของประเทศเกาหลใตในสายตอของคนตางชาต สะทอน

ใหผชมรบรถงความออนโยนของวฒนธรรมเกาหล จงเกดเปนกระแส

“เกาหลฟเวอร” ในหลายประเทศทวโลกรวมถงประเทศไทย แตถา

มองยอนกลบมาประเทศไทยกมประว ตศาสตรอนยาวนานและม

วฒนธรรมทดงามไมแพชาตใด

74. สอถกแทรกแซงทางการเมองอยางไร

สอมกจะถกแทรกแซงจากกลมผมอ านาจบางกลม โดยเฉพาะกลม

การเมอง ซงถอเปนการขดขวางเสรภาพในการรบรสอสารของ

ประชาชน ประชาชนถกจ ากดเสรภาพในการรบรขอเทจจรง อนอาจจะ

สรางความเขาใจผด ความขดแยง หรอการเลอกปฏบต

ตวอยางเหนไดอยางชดเจนจากความขดแยงทางการเมองในไทย

ตงแตป พ.ศ. 2549 เปนตนมา ขวการเมองตางแสวงหาชองทางท

จะครอบง าสอ เพอใชบดเบอนขอมลขาวสารใหเปนผลดตอพวกตนและ

โจมตฝายตรงขาม หรอในกรณปญหา 3 จงหวดชายแดนภาคใตทมการ

ใชสอปลกระดมทางความคด จนเปนสาเหตสวนหนงทน าไปสการใช

ความรนแรง


แทจรงแลวหนาทของสอ ควรเสนอขาวสารทหลากหลายและเปน

กลางตามเจตนารมณของรฐธรรมนญ มากกวาทจะปดกนหรอบดเบอน

ขอเทจจรงเพอผลประโยชนทางการเมองของตนหรอพวกพอง

75. เสรภาพสอไดรบการคมครองอยางไร

สทธเสรภาพสอไดรถกรบรองใน มาตรา 46 ของรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 ซงในวรรคแรกก าหนดไววา

พนกงานหรอลกจางของเอกชนทประกอบกจการหนงสอพมพ

วทยกระจายเสยง วทยโทรทศน หรอสอมวลชนอน ยอมมเสรภาพใน

การเสนอขาวและแสดงความคดเหนภายใตขอจ ากดตามรฐธรรมนญ

โดยไมตกอยภายใตอาณตของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ

รฐวสาหกจ หรอเจาของกจการนน แตตองไมขดตอจรยธรรมแหงการ

ประกอบวชาชพ และมสทธจดตงองคกรเพอปกปองสทธ เสรภาพและ

ความเปนธรรม รวมทงมกลไกควบคมกนเองขององคกรวชาชพ

การสงเสรมใหผรบใบอนญาตมเสรภาพในการแสดงความคดเหน

ภายใตขอบเขตทกฎหมายก าหนด เปนภารกจของ กสทช. ทจะตอง

ก าหนดเงอนไขการอนญาตทไมเปนการจ ากดสทธและเสรภาพในการ

แสดงความคดเหนของผประกอบวชาชพและผรวมรายการ

แนวทางดงกลาวนบเปนอกหนงกลไกทส าคญในการลดการ

แทรกแซงของอ านาจของรฐและน าไปสแนวทางของการปฏรปสออยาง

แทจรง

76. แตสอกตองมความรบผดชอบ กสทช. จะท าอยางไร

การบงคบใชมาตรฐานทางจรยธรรมของผประกอบการและผ

ประกอบวชาชพ และบรณาการกลไกดงกลาวเขากบกลไกรบเรอง

รองเรยนจากประชาชน เปนหวใจส าคญในการสงเสรมใหสอมความ

รบผดชอบกวาทแลวมาในอดต โดยประชาชนสามารถรองเรยนกรณท

เกดการละเมดมาตรฐานดงกลาว ตอผประกอบกจการรายนนๆ ได

โดยตรง และหากองคกรดงกลาวเพกเฉยตอขอรองเรยน อกทงยงปลอย


ใหเกดการละเมดมาตรฐานทางจรยธรรมอยางตอเนอง กสทช. กม

อ านาจทจะเพกถอนใบอนญาตได ในฐานะ “แหลงพงพงสดทาย” (Last

Resort) ในระบบการก ากบดแล

พ.ร.บ. กสทช. มาตรา 26(18) ระบให กสทช. มหนาท “สงเสรม

การรวมกลมของผรบใบอนญาต ผผลตรายการ และผประกอบวชาชพ

สอสารมวลชนทเกยวกบกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนเปน

องคกรในรปแบบตางๆ เพอท าหนาทจดท ามาตรฐานทางจรยธรรมของ

การประกอบอาชพหรอวชาชพ และการควบคมการประกอบอาชพหรอ

วชาชพกนเองภายใตมาตรฐานทางจรยธรรม”

77. “การก ากบดแลกนเอง” ขององคกรวชาชพสอคออะไร

มรางแนวปฏบตซงเปนสวนหนงของมาตรฐานจรยธรรมตาม

กฎหมาย ระบวา ผประกอบวชาชพสอจะตองธ ารงไวซงจรรยาบรรณ

และจรยธรรมของผประกอบวชาชพกระจายเสยงและโทรทศนในการ

แพรภาพและกระจายเสยง ในดานตางๆ ดงตอไปน

1. ตระหนกถงสทธสวนบคคล สทธในครอบครว เกยรตยศ

ชอเสยง ตลอดจนความเปนอยสวนตว

2. ตระหนกถงศกดศรความเปนมนษย โดยไมมการจ าแนก

ความแตกตางในเรองใดๆ เชน ถนก าเนด เชอชาต สผว ภาษา เพศ

อาย ความพการ สภาพทางกายหรอสขภาพ สถานะของบคคล ฐานะ

ทางเศรษฐกจหรอสงคม ความเชอทางศาสนา การศกษาอบรม หรอ

ความคดเหนทางการเมอง

3. ตระหนกถงผลกระทบอนจะเกดกบผบรโภคในดานการ

ไดรบขอมลทเปนจรง และสทธเรยกรองเพอใหไดรบการแกไขเยยวยา

ความเสยหาย

4. เคารพในสทธและทรพยสนทางปญญาของบคคลอน

5. สงเสรมเ พอท านบ ารงศลปะและวฒนธรรม

ขนบธรรมเนยม ประเพณของชาตเพอสรางสรรคสงคมตลอดจนคานยม

อนดงามและภมปญญาทองถน


6. ตองตระหนกถงการน าเสนอขอมลทครบถวน ถกตอง

เทยงตรง สมดล เหมาะสมและเปนธรรม

7. ควรเปดพนทสาธารณะของขอมลขาวสารทหลากหลาย

ใหประชาชน เ พอสงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมของภาค

ประชาชน และประชาสงคม



กระบวนการรองเรยนกระบวนการรองเรยน

78. เรองประเภทใดบางทสามารถรองเรยนตอส านกงาน กสทช.

ได

1. เรองรองเรยนเพอขอตรวจสอบคณสมบตและการประกอบ

กจการของ วทย วทยชมชน โทรทศน เคเบลทว ทวดาวเทยม

2. เรองรองเรยนเกยวกบคลนความถรบกวนกนหรอพบ

ปญหาคณภาพการรบชมและรบฟง หรอพบการใชคลนโดยไมไดรบ

อนญาต

3. เรองรองเรยนดานเนอหาและผงรายการไมเหมาะสม ไม

สภาพ ลามก อนาจาร หรอกอใหเกดความแตกแยก

4. เร องรองเรยนดานโฆษณาดาน อาหาร ยา และ

ผลตภณฑสขภาพทหลอกลวง เกนจรง

5. เรองรองเรยนทพบปญหาจากสญญาการใชบรการ เชน

ยกเลกบรการจานดาวเทยมแลว แตไดรบคนเงนคาอปกรณลาชา หรอ

ถกเรยกเกบคาบรการเพมชองรายการโดยทมไดขอรบบรการ รบชม

ไมไดบอยครงแตยงคงถกเรยกเกบคาบรการตามปกตและไดแจงให

แกไขแลว

6. เรองรองเรยนเกยวกบการออกอากาศทเปนเทจ หรอ

ละเมดสทธ เสรภาพ เกยรตยศชอเสยง

7. เรองการถกละเลยสทธดานการเขาถงสอ ไมวาดาน

สญญาณ ดานผงรายการ ดานอปกรณ หรอดานสญญา

79. วธการรองเรยนมขนตอนอยางไร

1. แจงชอ ทอย และหมายเลขโทรศพทของทานหรอผทมา

รองเรยนแทน ทตดตอไดโดยสะดวก

2. ใหรายละเอยด ขอเทจจรง หรอการกระท าใหไดรบความ

เดอดรอนเสยหาย พรอมทงเอกสาร หลกฐานทเกยวของกบขอเทจจรง

หรอการกระท าดงกลาว เชน ใบแจงคาบรการ ใบเสรจรบเงน เปนตน


3. ในกรณทรองเรยนเขามายงส านกงาน กสทช. เปน

หนงสอ ขอใหลงลายมอชอผยน ค ารองเรยน ทงนในกรณรองเรยน

ผานชองทางโทรศพทหรอสงจดหมายอเลกทรอนกส หากไมสามารถ

ลงลายมอชอได ใหเจาหนาทบนทกเหตดงกลาว เมอครบถวนแลว ให

เจาหนาทผบนทกเรองรองเรยนลงลายมอชอเจาหนาทก ากบไวเปน

หลกฐานแทน

80. ชองทางการรองเรยนของ กสทช. มอะไรบาง

1. ทางจดหมายหรอดวยตนเอง: ส านกงาน กสทช. เลขท 87

ซอยพหลโยธน 8 ถนนพหลโยธน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กทม

10900

2. ทางโทรศพทเลขหมาย 1200 (โทรฟร)

3. ทางอเลกทรอนกส http://1200.nbtc.go.th ซงสามารถ

แจงเรองรองเรยนผานระบบอเลกทรอนกส (e-mail form) รวมไปถง

Web Chat และ VDO Chat

81. ท าอะไรไดบางนอกจากมารองเรยนท กสทช.

นอกจากจะสามารถรองเรยนไดท ส านกงาน กสทช. แลว อาจ

รองเรยนไปทสถานนนๆ โดยตรง หรอทองคกรวชาชพ เชน

สมาคม สภา สหพนธ ทผประกอบกจการรวมตวและจดตงขน

ตวอยางเชน ถาเปนเนอหาขาว สามารถรองเรยนไดทสมาคม

นกขาววทยและโทรทศนไทย (http://www.thaibja.org) นอกจากน

สถานวทยโทรทศนบางแหง เชน ไทยพบเอส มแผนกรบเรองรองเรยน

ของผชมผฟงโดยเฉพาะ

ในอนาคตเมอมมาตรฐานทางจรยธรรม และกลไกก ากบดแล

กนเองทชดเจนแลว ผประกอบกจการนาจะตองพฒนาการบรการโดย

จดใหมแผนกรบเรองรองเรยนตามหลกเกณฑทก าหนด



สทธการเขาถงสอของคนทกกลมสทธการเขาถงสอของคนทกกลม

82. หนวดกง กางปลา เคเบล จานดาวเทยม เราเขาถงสอได

อยางไรบาง

ในแผนแมบทกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน (ฉบบท ๑)

มการก าหนดในตวชวดวา ตองมแผนสนบสนนใหประชาชน

ไดรบบรการกระจายเสยงและกจการโทรทศนอยางทวถงภายใน 1 ป

และการครอบคลมพนทและกลมเปาหมายทสอเขาถงไดมจ านวนเพมขน

รอยละ 99 ภายใน 5 ป

เปาหมายนคงบรรลไดไมยากนกเพราะแมในบางพนท สญญาณ

ฟรทวทสงแบบภาคพนดนทรบสญญาณดวยเสาหนวดกงหรอกางปลา

ไปไมถง เนองจากถกบงดวยตกสง และลกษณะภมประเทศทท าใหม

คณภาพภาพและเสยงไมด ประชาชนทวไปจงยอมเสยทรพยเพอซอคา

สมาชกเคเบลทว หรอซอจานดาวเทยม ทสามารถเขาถงสอกระจายเสยง

และสอโทรทศนทมคณภาพภาพและเสยงทดกวา และมรายการใหเลอก

หลากหลายกวา

อยางไรกตามปญหาลขสทธ รายการบางรายการ ทท าให

เกดปรากฎการณจอด าในรายการฟรทวทสงผานระบบเคเบลและจาน

ดาวเทยม ท าใหเกดการทวงถามสทธการเขาถงสอสาธารณะอยางฟรทว

อยางทวถงเทาเทยม ไมวาผบรโภคจะใชอปกรณรบชมเปนแบบใดกตาม

83. ซอกลองรบสญญาณดาวเทยมมา ตดเคเบลชวงนไดหรอไม

การเลอกรบรายการผานชองทางใดๆ เปนสทธของผบรโภค แตก

ควรศกษาขอมลใหเกดความเขาใจ ในการบรการตางๆ เชน มเงอนไข

อะไร ตองจายคาบรการรบชมเทาใด มคาประกนอปกรณหรอไม หรอวา

จะสามารถใชงานไดจรงหรอไม การบอกเลกสญญาท าไดเมอไร เปนตน

ทงน กสทช. อยระหวางการจดท าหลกเกณฑออกใบอนญาต

ใหกบกจการโทรทศนดาวเทยมและเคเบลทว ซงเมอนน สทธของผทซอ

จานดาวเทยมหรอกลองรบสญญาณจะไดรบการคมครองตามกฎหมาย


84. รายการทว / วทย มแตส าหรบคนทวไป กลมเฉพาะจะมสอ

ของตวเองบางไดหรอไม

การถกจ ากดสทธและเสรภาพในการสอสารนน กลมผพการ

ผสงอาย และผดอยโอกาส ถอเปนกลมทมอปสรรคในการสอสารและ

รบรขอมลขาวสาร อนเนองมาจากปญหาทางดานสขภาพ เชน ความ

พการทางการไดยนหรอการมองเหน ปญหาประสทธภาพทางการ

มองเหนของผสงอาย หรอปญหาของผดอยโอกาสในสงคมทไมสามารถ

เขาถงชองทางในการรบรขาวสารได ปจจบน รายการโทรทศนทม

ภาษามอยงมจ ากด ซงเปนการถกจ ากดสทธและเสรภาพในการ

สอสารโดยปรยาย

มาตรการส าคญอกประการหนงทน าไปสความเทาเทยมกนใน

สงคมคอ การสรางโอกาสใหกลมผพการ ผสงอายและผดอยโอกาส

ไดรบสทธและเสรภาพในการรบรขาวสาร โอกาสในการแสดงความ

คดเหน และการไดรบการคมครองผบรโภคอยางเสมอภาค ตามสทธและ

เสรภาพทประชาชนพงจะไดรบตามแนวทาง ของระบบ

ประชาธปไตย เชน การจดใหมภาษามอในทกชองรายการ หรอ การขน

ค าบรรยายเปนตวอกษร (Closed Captioning) เปนตน ซงการสงเสรม

ใหผประกอบการจดใหมบรการทเหมาะสมเพอประโยชน ของผ

พการ ผสงอาย และผดอยโอกาส ในการเขาถง รบรและใชประโยชน

ซงมาตรการดงกลาวถอไดวาเปนประเดนหลกในการสงเสรมสทธและ

เสรภาพในการสอสารของประชาชนและลดความเหลอมล าในการ

เขาถงสอ

85. เรามวทยชมชนแลว ถาชมชนของเราอยากตงสถานโทรทศน

ชมชนจะท าไดหรอไม

กอนอน ตองถามชมชนวา เรามความตองการและพรอมทจะ

ด าเนนการหรอไม รวมทง กสทช. ม คลนความถทจะจดสรรส าหรบ

พนทของชมชนเราหรอไม เพราะวทยชมชนเปนกจการบรการ

สาธารณะตามความตองการของชมชน โดยจะตองไมมโฆษณา ใช


ชมชนในการสนบสนนการขบเคลอนและบรหารจดการภายใตหลก

แนวคดทวา “ของชมชน โดยชมชน เพอชมชน”

นนหมายถงความพรอมของชมชนเองทจะมสวนรวมใหเกดวทย

ชมชน และพรอมทจะชวยบรหารจดการ จดรายการ ฯลฯ รวมทง

สนบสนนคาน า คาไฟ และคาใชจายอนๆ ตามสมควร

อยาลมวา วทยชมชนทแทจรง จะตองไมอยภายใตการครอบง า

ของกลมอทธพลใดๆ ไมวาจะเปนการเมอง หรอการคากตาม

86. แลวท าไมวทยชมชนจ านวนมากถงมโฆษณา

กระบวนการเกดวทยชมชนของไทย ไมไดมงเนนการหาก าไรดวย

การโฆษณา แตเนองจากหนวยงานก ากบดแลคอ กสทช. ยงไมเกด จงม

ผคนจ านวนมากไปตงสถานวทย และใชชอวาวทยชมชน แตแททจรง

แลวประกอบกจการทางธรกจในทองถนนนๆ มทงทเปนสถานบนเทงรบ

โฆษณา หรอเปนหางรานทตงเพอโฆษณาสนคาของตน

ควรสงเสรมใหเขาใจตรงกนวา การเรยกเหมารวมวา “วทยชมชน”

เหนจะไมถกตอง วทยชมชนมหลกการของตนเองในการตอบสนอง

ความตองการของชมชน และไมมโฆษณา สวนใครอยากโฆษณากไม

ควรเรยกตนเองวา วทยชมชน

หลงจากท กสทช. ออกใบอนญาตประกอบกจการในอนาคตอน

ใกล นาจะมความชดเจนมากขนวา สถานใดเปนวทยชมชน สถานใด

ไมใช

87. ปจจยทจ าเปนตอการเขาถงขอมลขาวสารมอะไรบาง

ความสามารถในการเขาถงขอมลขาวสารอยางมประสทธภาพใน

ประเทศไทยปจจบนม ๔ ปจจยหลกๆ คอ อยในเขตเมอง ไมมสภาพ

ความพการ มฐานะทางการเงน และมความสามารถในการร-การใช

เทคโนโลย ดงนน สทธในการสอสารยงคงจ ากดอยทคนบางกลม ท า

ใหผบรโภคสอจ านวนหนง อาท คนพการ คนสงอาย เดกและเยาวชน

สตร กลมชาตพนธ แรงงาน ความหลากหลายทางเพศ ฯลฯ ซงสงผลให

ไมสามารถเขาถงขอมลขาวสารได ทงจากความพการ ประสทธภาพทาง

รางกาย และความดอยโอกาสทางสงคม รวมทง ถกละเลยสทธในฐานะ


ผบรโภคสอ นอกจากน ยงมประเดนการถกละเมดของกลมคนเหลาน

ผานสอวทย-โทรทศน ซงเปนสทธทตองไดรบการคมครอง

88. การคมครองสทธในการเขาถงขอมลขาวสารของคนทกกลมม

มตอะไรบาง

การคมครองสทธในการเขาถงขอมลขาวสารของคนทกกลมม 4

มต ดวยกน คอ

1. การท าใหสอมความครอบคลมในทกพนท ใหเกดความ

ทวถง ของสอทกประเภท

2. การสรางเทคโนโลย การบรการ และขอมลขาวสาร

ส าหรบคนพการในการเขาถงขอมลขาวสาร

3. การสนบสนนใหการรบขอมลขาวสารทเปนประโยชนตอ

สาธารณะไมมคาใชจายในการรบชม-ฟง

4. การพฒนาเทคโนโลยทเปนสากลส าหรบทกคนให

สามารถใชประโยชนในการรบขอมลขาวสารพนฐาน หรอเปน

ประโยชนตอสาธารณะไดงาย ไมมความซบซอน

89. ผทมขอจ ากดดานรางกายจะเขาถงสอไดอยางไร

การเขาถง (Accessibility) ขอมลขาวสารของคนทมความ

บกพรองทางการเหนหรอคนทมปญหาการไดยน มวธการหลกๆ คอ

1. การมค าอธบาย (Closed Captioning) จะเปนประโยชน

ส าหรบคนทมความบกพรองดานการไดยน ซงในปจจบนสามารถซอน

ค าอธบาย เพอไมใหเปนทร าคาญส าหรบผทไมตองการไดดวย และม

คณสมบตพเศษ คอ เปนค าบรรยายทกเสยงทหคนปกตจะไดยน เชน นก

รอง รถยนต ฯลฯ ซงค าบรรยายใตภาพโดยปกตจะบรรยายเฉพาะบท

สนทนาเทานน

2. การมเสยงอธบายภาพ (Audio Description) จะเปน

ประโยชนอยางยงส าหรบคนทมความบกพรองดานการเหน เพราะเปน

การใสเสยงบรรยายทเพมเตมเขาไป เพอบรรยายรายละเอยดทส าคญ

ของภาพ ซงไมอาจเขาใจไดดวยการใชเสยงประกอบหลกเทานน แต


เปนการเพมการบรรยายดวยเสยงเฉพาะในชวงทไมมการสนทนา หรอ

เปนการบรรยายสงทเกดขนในภาพเพอสรางความเขาใจมากขน

3. การแปลงค าอธบายเปนเสยง (Spoken Subtitling) เปน

เทคโนโลยทเปลยนค าอธบายใหเปนเสยงโดยอตโนมต ในลกษณะเสยง

สงเคราะห (Synthetic Speech)

4. การอธบายดวยภาษามอ (Sign Language Subtitling)

เปนประโยชนตอคนพการดานการไดยน ทมความตองการการอธบาย

ดวยภาษามอมากกวาค าอธบายทเปนตวอกษร ในรายการทวไป

90. เดกและเยาวชนควรบรโภคสออยางไร

เดกสวนใหญใชเวลาอยหนาจอทววนละหลายๆ ชวโมง ดงนน

รายการโทรทศนจงมอทธพลอยางมากตอคานยมและความประพฤตของ

เดก การเลอกรายการทด เหมาะสมตามวย จะชวยสงเสรมพฤตกรรม

สงคมและพฒนาการดานภาษาของเดก ในทางกลบกนหากเลอก

รายการทไมเหมาะสมจะเกดผลลบตอความคดสรางสรรค จนตนาการ

อาจมสวนท าใหเดกมพฤตกรรมกาวราว รนแรง หากเลยงการรบชม

รายการทไมเหมาะสมไมได กควรมผปกครองคอยแนะน าอยเคยงขาง

รายการทวเดก อธบายงายๆ กคอรายการทมงจดใหเดกดเขาใจได

สนกสนานและไดความร ไดประโยชนจากรายการนนๆ ไมวา

จะเปนทางรางกายหรอจตใจ ทส าคญ ภาพความรนแรงการแสดงบท

เรองเพศทไมเหมาะสม รวมถงภาษาทหยาบคายไมควรจะมในรายการ

ส าหรบเดก



สยคดจตอลสยคดจตอล

91. วทย-โทรทศนดจตอลคออะไร

วทย-โทรทศนดจตอล (Digital Broadcasting) หมายถง การ

สงผานภาพและเสยงโดยสญญาณดจตอลทมประสทธภาพสง ภาพและ

เสยงคมชด สามารถสงขอมลไดมากกวาแบบอนาลอกในหน ง

ชองสญญาณ และท าใหไดคณภาพของภาพและเสยงดกวาดวย

การเปลยนระบบจากอนาลอกเปนดจตอล เปนกระแสของโลก ทง

ในกจการวทย-โทรทศนตางๆ ดงน

1. ระบบแพรภาพดจตอลผานดาวเทยม (DVB-S The

Digital Video Broadcasting - Satellite System)

2. ระบบแพรภาพดจตอลผานสายเคเบล (DVB-C the

Digital Video Broadcasting - Cable System)

3. ระบบแพรภาพดจตอลภาคพนดน (DVB-T the Digital

Video Broadcasting - Terrestrial System)

จดใหญทจะท าใหดจตอลทวตางจากอนาลอกทวมากคอเทคนคใน

ดานน ซงเราเองกจะเรมเหนจากตวอยางของระบบโทรศพททเปลยน

จากอนาลอกมาเปนดจตอล ในท านองคลายกน โทรทศนดจตอลจะ

กลายเปนสอผสมชนดหนง (Multimedia) โดยเปนสอผสมทมความเรว

สงสด สอผสมในทนจะประกอบดวยภาพ เสยงและขอมลภาพทเราจะได

จาก ดจตอลทวกจะขนเปนระดบความคมชดสง (HDTV) ภาพทรบชมก

สามารถโตตอบ (Interactive) ได

92. สอในระบบดจตอลมอะไรบาง


สอดจตอลมมากมายหลายประเภท เชน ทวทจายเพอรบชมแตละ

ครง (Pay-per-view) ทวทรบชมไดทกเวลา (Any-time TV) หรอทว

แบบโตตอบได (Interactive TV) ฯลฯ ดานระบบเสยงสามารถท าเสยง

รอบทศทาง (Surround Sound) ระบบเสยงหลายภาษา (Multi-

language Sound) ระบบบรรยายเปนตวหนงสอหลายภาษา (Multi-

language Subtitling) ดานขอมล สามารถสงขอมลแนะน ารายการ

(Electronic Program Guide) บอกรายละเอยดเรองยอของรายการ

บอกเวลาเรมตน และเวลาสนสดของรายการ ระบบการเตอนการรบชม

อตโนมต ซงระบบเหลานเรากเรมคนเคยจากสออนๆ เชน DVD มาบาง

แลว

93. ประเทศไทยจะใชวทย-โทรทศนดจตอลระบบไหน

กสทช. ไดเลอกใหน าระบบของยโรป หรอ “DVB-T2” มาเปน

มาตรฐานระบบโทรทศนดจตอลภาคพนดนของประเทศไทย (Digital

Terrestrial Television : DTTV) ซงไดรบความเหนชอบแลวในการ

ประชมคณะรฐมนตร เมอวนท 20 พฤษภาคม 2555

เหตผลในการเลอกระบบมาตรฐาน DVB-T2 คอ เหนวาเหมาะสม

กบประเทศไทยมากทสด อกทงมประสทธภาพและมความทนสมย และ

ระบบนมการใชงานราว 38 ประเทศทวโลก ซงมประสทธภาพในการใช

คลนความถสงสดและมชองรายการจ านวนมากเพยงพอส าหรบการ

จดสรร อกทงยงเปนมาตรฐานททางรบกลมประเทศอาเซยนรบรอง

สงผลใหราคาอปกรณในอนาคตมแนวโนมถกลง

94. วทย-โทรทศนดจตอลดกวาระบบอนาลอกอยางไร

เมอวทย-โทรทศนเปลยนไปสระบบดจตอล เราทกคนในฐานะ

ผบรโภคไดประโยชนหลายอยาง


- อยางแรก เราจะมวทยใหฟงมากขน มทวใหดมากขน ให

เราเลอกดเลอกฟงตามความตองการ

- อยางทสอง คณภาพของภาพและเสยงจะดขน เชน โทรทศน

ระบบ HDTV ทภาพคมชด เสยงชดเจน

- อยางทสาม ถาเราอยในพนทไกลๆ ทวดจตอลจะครอบคลม

พนทไดมากขน

- อยางทส มบรการโทรทศนแบบไมบอกรบสมาชก และม

รปแบบในการใหบรการทหลากหลายขน ซงท าใหเรามทางเลอกในการ

ใชบรการมากขน

95. วทย-โทรทศนชองเดมๆ จะหายไปหรอไม

ในชวงแรกของการเปลยนแปลงไปสระบบดจตอล เรากจะยงคงม

สถานวทย-โทรทศนชองเดมๆ ทเราด-ฟงอย ใหตดตามตอไปอก

หลายป สงทเราไดเพมขน คอ มชองใหมๆ รายการใหมๆ ใหเลอกรบชม

และรบฟงมากกวาเดม โดยเมอกาวเขาสยคโทรทศนดจตอลแลว

รายการโทรทศนตางๆ จะมความหลากหลาย มากขน รวมถงผชม

สามารถรบชมชองรายการไดมากกวาเดม จาก 6 ชองในปจจบน เพม

ไดมากกวา 50 ชอง ซงหมายความวา "ประชาชน" จะเปนผไดรบ

ประโยชนสงสด จากการรบชมรายการทางโทรทศนนนเอง

96. เราจะปรบตวสยคดจตอลอยางไร

กจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนในประเทศไทยใชระบบ

อนาลอกมาโดยตลอด อปกรณเครองรบทงวทยและโทรทศนทประชาชน

ใชจงเปนระบบอนาลอกทงหมด การเปลยนผานการรบสงสญญาณไปส

ระบบดจตอลจงมผลกระทบในวงกวาง โดยนอกจากทางผประกอบการ

หรอสถานจะตองเปลยนระบบ การสงสญญาณแลว เราในฐานะ

ผบรโภคสอกจะตองลงทนเพมดวย


หลงจากทเปลยนผานไปสระบบดจตอลแลว เครองรบวทย -

โทรทศนเครองเดมของเราจะยงคงใชฟง-ด วทย-โทรทศนชองเดมๆ ได

อย แตถาจะรบรายการใหมๆ ในระบบดจตอล กท าได 2 ทาง คอ

1. ซอทวเครองใหมทรองรบระบบดจตอลได

2. ซอกลองแปลงสญญาณ (Set-top Box) เพอตอกบเครอง

เกาของเรา

97. กลองแปลงสญญาณ (Set-top Box) คออะไร

เครองรบโทรทศนรนใหมจอแบนสวนใหญเปนเครองรบโทรทศน

ทสามารถรบชมรายการทสงมาเปนระบบดจตอลได แตถาเปนจอใหญๆ

ดเหมอนต กจะตองมอปกรณเสรมคอกลองแปลงสญญาณ เพอทจะแปลง

สญญาณดจตอล ใหทวแบบดงเดมสามารถรบสญญาณ เขาสระบบของ

ภาพและเสยงทสามารถรบชมได

กลองแปลงสญญาณน เรยกวา Set-top box คอ กลองทสามารถ

วางไวบนจอใหญๆ ของเราได เหมอนกบกลองทมาเวลาเราตดตงจาน

ดาวเทยม หรอเคเบลทว เพราะฉะนน เวลาเปลยนไปสทวดจตอล ถาซอ

กลองนแลวกไมจ าเปนตองซอจอทวใหม ใหตดตงเครองน แลวก

สามารถรบชมไดตามปกต

ส าหรบผบรโภค เราตองซอกลองด าๆ ตอกบเครองเกา หรอซอ

เครองใหม ซงเปนตนทนเพมเตมของผบรโภค และตองใชระยะเวลา

พอสมควร กวาทคนไทยทกคนจะม Set-top box หรอเครองรบทว

ดจตอลไดครอบคลมทวประเทศ

98. กสทช. จะสนบสนนผบรโภคในการเปลยนผานอยางไร

ในเมอยากทจะใหผบรโภคทงเครองรบโทรทศนระบบอนาลอก

กสทช. จงเตรยมแผนสนบสนนเรองอปกรณแปลงสญญาณ หรอ Set-

top Box ซงมราคาเฉลยอยท 500-1,000 บาท และก าลงศกษาแนวทาง


การอดหนนคาใชจายอย นอกจากน ภายใน 4 ป จะขอให

สถานโทรทศนสงสญญาณทง 2 ระบบ เพอใหเวลาผบรโภคปรบตว

99. ยคดจตอลจะเปดฉากเมอไร

กสทช. จะเรมกระบวนการยตการใหบรการในระบบอนาลอก

(Analog switch-off) ในชวงเดอนมกราคม 2558 ซงจะเปนการปดฉาก

ยคอนาลอก และเขาสยคดจตอลของวงการวทย-โทรทศนไทยอยางเปน

ทางการ

100. ยคดจตอลมขอเสยอะไรหรอไม

ส าหรบผบรโภค เราตองซอกลองด าๆ ตอกบเครองเกา หรอซอ

เครองใหม ซงเปนตนทนเพมเตมของผบรโภค และตองใชระยะเวลา

พอสมควร กวาทคนไทยทกคนจะม Set-top box หรอเครองรบทว

ดจตอลไดครอบคลมทวประเทศ

นอกจากน การเปลยนไปสระบบดจตอล ท าใหมสถาน รายการ

และเนอหาเพมมากขน จะยงท าให การก ากบดแลล าบากมากขน ซง

เราทกคนกตองเฝาระวง ชวยกนสอดสองดแล


บทสงทายบทสงทาย

◊ จะตดตอส านกงาน กสทช. ไดอยางไร

- ในกรงเทพฯ สามารถตดตอกลมงานรบเรองรองเรยนและ

คมครองผบรโภคในกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน (รส.) ไดท

ชองทางตอไปน

1. ไปรษณย ทอย 87 ซอยสายลม ถนนพหลโยธน แขวงสาม

เสนใน เขตพญาไท กทม. 10400

2. เวบไซต http://www.nbtc.go.th

3. E-mail [email protected]

4. สายดวนโทรฟร “1200”

5. โทรศพท 0 2271 0151-60 ตอ 481-2 / โทรสาร 0 2278

4397 (รส.)

6. ดวยตนเองทส านกงาน กสทช. สวนกลาง

http://www.nbtc.go.th/


- ในสวนภมภาค ส านกงาน กสทช. มส านกงานประจ าสวน

ภมภาค ดงน

ส านกงาน กสทช. เขต 1 นนทบร

พนทความรบผดชอบ : กรงเทพมหานคร นนทบร ชยนาท

ปทมธาน ลพบร สระบร สงหบร พระนครศรอยธยา สมทรปราการ

อางทอง ฉะเชงเทรา ปราจนบร ราชบร นครนายก นครปฐม กาญจนบร

เพชรบร สมทรสาคร สมทรสงคราม สพรรณบร

ทอย : 41/287 หม 8 ถ.รตนาธเบศร ต.บางกระสอ อ.เมอง จ.

นนทบร 11000

หมายเลขโทรศพท:0-2588-3594, 0-2950-5875, 0-2950-

5877, 0-2950-5881-4

โทรสาร 0-2950-5876

ส านกงาน กสทช. เขต 2 อบลราชธาน

พนทความรบผดชอบ : อบลราชธาน ศรสะเกษ สรนทร

รอยเอด มกดาหาร ยโสธร อ านาจเจรญ

ทอย : 550 หมท 11 ถ.คลงอาวธ ต.ขามใหญ อ.เมอง จ.

อบลราชธาน 34000

หมายเลขโทรศพท:0-4528-1706-9 โทรสาร 0-4531-4024

ส านกงาน กสทช. เขต 3 ล าปาง

พนทความรบผดชอบ : ล าปาง เชยงราย พะเยา นาน แพร

อตรดตถ

ทอย : 248 หม 12 ถ.จามเทว ต.บอแฮว อ.เมอง จ.ล าปาง

52100


หมายเลขโทรศพท:0-5431-3920 – 2 โทรสาร 0-5431-

3923

ส านกงาน กสทช. เขต 4 สงขลา

พนทความรบผดชอบ : สงขลา ตรง พทลง สตล ปตตาน ยะลา

นราธวาส

ทอย : 89/1 ทาอากาศยานหาดใหญ ต.ทงต าเสา อ.หาดใหญ

จ.สงขลา 90115

หมายเลขโทรศพท:0-7425-1901 - 4 โทรสาร 0-7425-

1091

ส านกงาน กสทช. เขต 5 จนทบร

พนทความรบผดชอบ : จนทบร ระยอง ชลบร สระแกว ตราด

ทอย : 207 หม 1 ต.มะขาม อ.มะขาม จ.จนทบร 22150

หมายเลขโทรศพท: 0-3936-1261 - 2 , 0-3938-9437

โทรสาร 0-3938 9437

ส านกงาน กสทช. เขต 6 ขอนแกน

พนทความรบผดชอบ : ขอนแกน หนองบวล าภ เลย

มหาสารคาม กาฬสนธ

ทอย : 341 หมท 19 ตรงขามวดใหมโนนมวง ต.ศลา อ.เมอง

จ.ขอนแกน 40000


หมายเลขโทรศพท: 0-4320-2601 - 4 โทรสาร 0-4320-

2600

ส านกงาน กสทช. เขต 7 นครราชสมา

พนทความรบผดชอบ : นครราชสมา บรรมย ชยภม

ทอย : 15 หมท 12 ถนนราชสมา-กบนทรบร ต าบลธงชย

เหนอ อ าเภอปกธงชย 30150

หมายเลขโทรศพท: 0-4496-9568 , 0-4496-9569

ส านกงาน กสทช. เขต 8 อดรธาน

พนทความรบผดชอบ : อดรธาน หนองคาย สกลนคร

นครพนม

ทอย : ถนนวฒนา ต าบลหมากแขง อ าเภอเมอง จงหวด

อดรธาน 41000

หมายเลขโทรศพท: 0-4222-3657 โทรสาร 0-4224-2047

ส านกงาน กสทช. เขต 9 เชยงใหม

พนทความรบผดชอบ : เชยงใหม แมฮองสอน ล าพน

ทอย : 68 หม 7 ต.สเทพ อ.เมอง จ. เชยงใหม 50200

หมายเลขโทรศพท: 0-5380-5904 - 5, 0-5327-4413, 0-

5327-4686 โทรสาร 0-5327-4670

ส านกงาน กสทช. เขต 10 พษณโลก


พนทความรบผดชอบ : พษณโลก สโขทย พจตร เพชรบรณ

นครสวรรค อทยธาน ตาก ก าแพงเพชร

ทอย : 190 ม.7 บานคงหมอ ต.ปากโทก อ.เมอง จ.พษณโลก

65000

หมายเลขโทรศพท: 0-5524-5151-2 โทรสาร 0-5524-5150

ส านกงาน กสทช. เขต 11 ภเกต

พนทความรบผดชอบ : ภเกต พงงา กระบ

ทอย : 84/2 ถ.วชตสงคราม ต.กะท อ.กะท จ.ภเกต 83120

หมายเลขโทรศพท: 0-7632-1037, 0-7632-1961 - 3

โทรสาร 0-7632-1522

ส านกงาน กสทช. เขต 12 นครศรธรรมราช

พนทความรบผดชอบ : นครศรธรรมราช สราษฎรธาน

ทอย : 15 หม 8 ถ.เบญจม-สนามบน ต.ทางว อ.เมอง จ.

นครศรธรรมราช 80280

หมายเลขโทรศพท: 075-764-191 โทรสาร 075-764-

190 มอถอ 084-700 -1813

ส านกงาน กสทช. เขต 13 ระนอง


พนทความรบผดชอบ : ระนอง

ทอย : 7/5 ถ.ก าลงทรพย อ.เมอง จ.ระนอง 85000

หมายเลขโทรศพท: 0-7782-1444 โทรสาร 0-7782-1444

ส านกงาน กสทช. เขต 14 ชมพร

พนทความรบผดชอบ : ชมพร ประจวบครขนธ

หมายเลขโทรศพท: 0-7759-8597 - 8 โทรสาร 0-7755-

3397

100 เรื่องน่ารู้...

Documents