โครงการอนุรักษฟนฟูสภาพปาและพัฒนาคุณภาพชีวิตบานนาศิริ อันเนื่องมาจากพระราชดําร ิ(โครงการหมูบานปาไมแผนใหมบานนาศิริ) อําเภอเชียงดาว จังหวดัเชียงใหม

ก. ขอมูลพื้นฐาน

1. ชื่อหมูบาน บานนาศิริ 2. ท่ีตั้ง หมูท่ี 2 ตําบลเมืองนะ อําเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม พิกัด 47 QMB 842751 ระวางที่ 4748 II ระดับความสงู 925 เมตร จาก ระดับน้ําทะเลปานกลาง อยูในเขตอุทยานแหงชาติผาแดง

3. ประวัติความเปนมาของหมูบาน ราษฎรบานนาศิริ เปนชาวไทยภูเขาเผาลาหู (มูเซอแดง) อพยพมาจากบานคาย อําเภอฝาง และบานแกนอย ตําบลเมืองนะ อําเภอเชียงดาว เมื่อประมาณป 2522-2528 เดิมใชช่ือหมูบานวา “บานแมเฮื้อง” มีนายลูตอเปนผูนําชุมชนคนแรก ตอมาหนวยราชการไดเขามาดําเนินการรวบรวมบานเรือนที่ตั้งกระจัดกระจายมารวมอยู ณ พื้นที่ปจจุบันเมื่อประมาณป 2528 และเปลี่ยนชื่อหมูบานใหมเปน “บานนาศิริ”

4. ภูมิประเทศ เปนภูเขาสูงสลับซับซอน บานนาศิริ ตั้งอยูบนสันดอยกิ่วฮูลม ที่ระดับความสูงประมาณ 925 เมตร จากน้ําทะเลปานกลาง สภาพปา มีความหลากหลาย เปนปาเบญจพรรณ ปาเต็งรัง ปาสนเขาผสมปาเบญจพรรณ สัตวปา สัตวปาที่พบในพื้นที่ เชน เกง หมูปา ไกปา ลิง นกนานาชนิด ฯลฯ สภาพหมูบาน เปนบานในลักษณะของชาวเขาเผาลาหู ตัวบานทําดวยฟากไมไผ หลังคามุงดวยหญาคา ยกสูงจากพื้นประมาณ 1 เมตร มีหองนอน 1 หอง(นอนรวมกัน) และหองครัว 1 หอง

5. สภาพอากาศ มี 3 ฤดู ฤดูรอนเริ่มตั้งแตเดือน ก.พ. - พ.ค. , ฤดูฝน มิ.ย. - ก.ย., ฤดูหนาว ต.ค. - ม.ค. ฤดูหนาวอากาศหนาวจัด อุณหภูมิโดยเฉลี่ยประมาณ 15-25˚C

6. ประชากร มีประชากรจํานวน 97 หลังคาเรือน 105 ครอบครัว 432 คน แยกเปนชาย 214 คน (เด็กชาย 77 คน) หญิง 218 คน (เด็กหญิง 84 คน)

7. การปกครอง บานนาศิริ ขึ้นการปกครองกับบานแกนอย หมูที่ 2 ตําบลเมืองนะ อําเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม มีนายวิชัย จะนะ เปนผูใหญบาน นายปะสือ แสติ เปนผูชวยผูใหญบาน มีผูนําชุมชนชื่อนายจะชี ศิริเลิศเดชา และกรรมการหมูบาน 3 คน คือนายสุเทพ จะมู นายจะลา ปอคําและนายจะกอ จะนะ

8. ศาสนา ประชากรนับถือศาสนาพุทธและศาสนาคริสตนิกายคาทอลิค ศาสนาคริสตนิกายโปแตสแตนท

9. การศึกษา ประชากรสวนใหญขาดการศึกษาขั้นพื้นฐาน ไมรูหนังสือ นอกจากเด็กรุนใหมที่ไดรับการศึกษา โดยมีศูนยบริการการศึกษานอกโรงเรียนของกรมการศึกษานอกโรงเรียน จํานวน 1 แหง มีศูนยพัฒนาเด็กเล็กจํานวน 1 แหง ปจจุบันมีนักเรียนจํานวน 70 คน ระดับอนุบาล-ป.4 (หลักสูตร กศน.)

10. เศรษฐกิจ ราษฎรในชุมชนประกอบอาชีพเกษตรกรรม เพาะปลูกตามฤดูกาล โดยปลูกขาวเพื่อบริโภค ปลูกขาวโพดเพื่อเล้ียงสัตว และพืชเศรษฐกิจคือถ่ัวแดงหลวง รายไดเฉลี่ยคนละ 20,000-30,000 บาท/คน/ป โดยรายไดสวนหนึ่งไดจากการจางงานในพื้นที่ของหนวยงานราชการตามฤดูกาล

11. สาธารณูปโภค -โรงเรียน เปนการเรียนการสอนตามหลักสูตรของกรมการศึกษานอกโรงเรียน มีครู กศน .จาํนวน 2 คน กรมอุทยานแหงชาติ สัตวปา และพันธุพืช สนับสนุนบุคลากรเปนครูผูสอน จํานวน 4 คน - มีสถานที่ประกอบพิธีกรรมทางศาสนาพุทธจํานวน 1 แหง โบสตคริสนิกายคาทอลิค 1 แหง โบสตคริสนิกายโปแตสแตนท 1 แหง - มีระบบประปาภูเขา สําหรับอุปโภค บริโภค - ราษฎรใชไฟฟาจากพลังงานแสงอาทิตย(โซลาเซลล)

12. การคมนาคม ~ จากจังหวัดเชียงใหม ตามทางหลวงหมายเลข 107 สายเชียงใหม-ฝาง-แมอาย ถึงหลักกิโลเมตร ที่ 78+500 บริเวณทางแยกปากทางเมืองงายโดยเปนถนนลาดยาง ~ แยกซายตามทางหลวงหมายเลข 1178 สายเมืองงาย-เมืองนะ ถึงบานรินหลวง แยกซายผานบาน เมืองนะ บานเจียจันทร ลักษณะเสนทางเปนถนนลาดยางสลับกับถนนลูกรังเปนบางชวงถึงบริเวณกิโลเมตรที่ 67+250 แยกซายกอนถึงบานแกนอยประมาณ 4 กิโลเมตร ~ รวมระยะทางหางจากจังหวัดเชียงใหม 145.75 กิโลเมตร หางจากอําเภอเชยีงดาว 73.75 กิโลเมตร

บานเจียจันทร บานริน

บานเมืองนะ

ไป อ. เวียงแหง

อ.เชียงดาว

นพค.32

ไป อ. แมแตง

ไป อ.ไชยปราการ

กม. 78+500 ทางหลวงหมายเลข 1178

บานแกนอย

กม. 65+250 4 ก.ม.

บานนาศิริ

ไปบานอรุโณทัย

13. วัฒนธรรมประเพณีท่ีสําคัญ - ราษฎรบานนาศิริ มีประเพณีที่หลากหลายที่สําคัญ เชน ประเพณีปใหมหรือกินวอ ปละ 1 คร้ัง ระยะเวลา 7 วัน 7 คืน , ประเพณีกินขาวใหม,ประเพณีทางพิธีกรรมกอนการเพาะปลูกและทุกวันพระจะมีประเพณีทางศาสนาพุทธ กลางคืนจะมีการเตนรําเรียกวาเตนจะคึก สวนราษฎรที่นับถือศาสนาคริสตจะมีการฉลองในวันคริสมาสตปละ 1 คร้ัง และเขาประกอบพิธีทางศาสนาคริสตที่โบสตทุกวันอาทิตย (วันละ 4 คร้ัง)

14. กลุม,องคกร ราษฎรบานนาศิริ มีกลุมในการดูแลรักษาปา จํานวน 2 กลุม คือกลุมราษฎรอาสาสมัครพิทักษปา(รสทป.) สมาชิก 100 คน และกลุมราษฎรอาสาสมัครปองกันไฟปา สมาชิกจํานวน 50 คน

- มีธนาคารขาว จํานวน 1 แหง - มีกลุมวิชาชพี คือเครื่องเงิน, ทอผา, จักสาน

15. สภาพปญหา

เดิมสภาพปาทองที่บานนาศิริถูกบุกรุกทําลายเปนจํานวนมาก ปามีสภาพที่เสื่อมโทรม และมีแนวโนมที่จะถกูบุกรุกทําลายเพิ่มขึ้น จากการแผวถางปาทําไรเล่ือนลอย การใชไฟในการเผาเพื่อบุกเบิกพื้นที่ทํากนิและการกําจดัวัชพืช ทําใหไฟลุกลามจนเปนไฟปาสรางความเสียหายใหกับพื้นที่ปาธรรมชาติเปนประจําทุกป สาเหตุของปญหาประกอบดวย

15.1 ปญหาการตัดไมทําลายปาและไฟปา 1) ราษฎรประกอบอาชีพหลักคือการเกษตรกรรม โดยเพาะปลูกขาวไร ถ่ัวแดง และขาวโพดเปนพืชหลัก แตเนื่องจากสภาพภูมิประเทศโดยทั่วไปเปนภูเขาและที่ราบเชิงเขา แหลงน้ําไมเพียงพอจึงทําการเกษตรไดเพียงฤดูกาลเดียวคือฤดูฝน 2) ราษฎรขาดความรูในการประกอบอาชีพเกษตรกรรม การใชพื้นที่ เพื่อการเกษตรไมมีประสิทธิภาพ ดินเสื่อมสภาพ ขาดการปรับปรุงดิน พื้นที่มีความลาดชันสูงทําใหเกิดการพังทลายของหนาดินไดงาย ดินที่อุดมสมบูรณจึงเสื่อมสภาพลงในเวลาอันรวดเร็ว เมื่อพื้นที่ทํากินเดิมดินเสื่อมสภาพ ผลผลิตลดนอยลง จึงทําใหราษฎรไปหาพื้นที่ทํากินพื้นที่ใหม โดยการแผวถางและบุกรุกพื้นที่ปามากขึ้น 3) พื้นที่บานนาศิริอยูหางไกลและทุรกันดาร จึงทําใหหางไกลจากหนวยราชการที่จะเขามาดแูลอยางใกลชิด ทําใหการบกุรุกทาํลายปาเพื่อขยายเปนพืน้ที่ทํากินโดยงาย 15.2 ปญหาดานประชากร

1) การเพิ่มของประชากรบานนาศิริเปนพื้นที่หางไกลและทุรกันดารจึงยากตอการดูแลอยางใกลชิดจากหนวยงานราชการตางๆทําใหราษฎรขาดความรูความเขาใจในการวางแผนครอบครัวและการคุมกําเนิด ทําใหจํานวนประชากรเพิ่มขึ้นอยางรวดเร็ว 2) ดานการศกึษา ราษฎรสวนใหญไมมีการศึกษาขัน้พืน้ฐาน พดูสําเนยีงภาษาไทยไมชัด และที่อานและเขยีนภาษาไทยได มจีํานวนนอยมาก 3) ดานสุขภาพอนามัย ราษฎรสวนใหญมีปญหาเรื่องสุขภาพอนามยั เนื่องจากมีฐานะยากจน เวลาเจ็บปวยกไ็มมีเงินในการรักษาพยาบาล ขาดความรูความเขาใจในการดูแลสุขภาพขั้นพื้นฐาน 15.3 ปญหาดานยาเสพติด ราษฎรบานนาศิริมีจํานวนผูติดยาเสพตดินอยมาก แตเนือ่งจากที่ตั้งของหมูบานอยูใกลบริเวณชายแดนไทย-พมา และหมูบานนี้เคยเปนพื้นที่พักพิงและเสนทางผานของขบวนการคายาเสพติด หากหนวย-งานราชการเขาไปชวยเหลือดูแลดานตางๆ แลว จะเปนการชวยปดเสนทางเคลื่อนยายของยาเสพติดทีจ่ะเขาสูประเทศไทย

15.4 ปญหาดานการคมนาคม บานนาศิริเปนหมูบานที่ตั้งอยูในปา เสนทางการคมนาคมคอนขางลําบากและหางไกลความเจริญ ทําใหราษฎรบานนาศิริดอยโอกาสในทุกๆ ดาน และปญหาดานการคมนาคมไดสงผลกระทบทั้งดานการดูแลสุขภาพอนามัย ดานการขนสงพืชผลทางการเกษตร ทําใหสภาพความเปนอยูของราษฎรยากจน แรนแคน รายไดไมเพียงพอตอการครองชีพ