1. 1.1. 060907...
TRANSCRIPT
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
Azərbaycan Respublikası
Səhiyyə Nazirliyinin Kollegiyasının
26.09.2011-ci il tarixli,
37 nömrəli qərarı ilə təsdiq
edilmişdir
ALİ TİBB TƏHSİL PİLLƏSİNİN DÖVLƏT STANDARTI
REZİDENTURA SƏVİYYƏSİ ÜZRƏ 060907 –“OTORINOLARINQOLOGIYA” İXTİSASININ
TƏHSİL PROQRAMI
1. ÜMUMİ MÜDDƏALAR
1.1. Rezidentura səviyyəsinin 060907 –«Otorinolarinqologiya» ixtisası üzə Təhsil proqramı
(bundan sonra ixtisas üzrə Təhsil Proqramı) “Təhsil haqqında” Azərbaycan Respublikasının
Qanununa, Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin müvafiq qərarı ilə təsdiq olunmuş
“Ali təhsil pilləsinin dövlət standartı və proqramı” tələblərinə, “Rezidentura təhsilinin
məzmununu və təşkili Qaydaları”na və “Rezidenturada həkim-mütəxəssisi hazırlığı aparılan
ixtisasların Təsnifatı”na uyğun hazırlanmişdir.
1.2. 060907 –«Otorinolarinqologiya» ixtisası üzə Təhsil proqramı tabeliyində və mülkiyyət
formasından asılı olmayaraq Azərbaycan Respublikasında fəaliyyət göstərən və həmin ixtisas
üzrə rezidentura proqramını həyata keçirən bütün təhsil, elm və tibb müəsisələri üçün məcburidir.
1.3. İstifadə olunan işarələr:
İTP – ixtisas üzrə təhsil proqramı
ÜFR – ümumi fənnlər, rotasiyalar
PFR – peşə fənnlər, rotasiyalar
ÜHM – ümumi hazırlığı mövzuları
PHM – peşə hazırlığı mövzuları
MH – Mühazirə (auditoriya saatı)
SM – Seminar (auditoriya saatı)
TM – Təcrübə məşğələ (auditoriya saatı)
SB – Sərbəst məşğələ (auditoriyadan xaric məcburi sərbəst məşğələlər)
A-assistentlik (prosedurların ya əməliyatların yerinə yetirilməsi)
P-sərbəst yerinə yetirilməsi (prosedurların ya əməliyatların yerinə yetirilməsi)
İ-nəticələrin interpretasiyası (prosedurların ya əməliyatların yerinə yetirilməsi)
S-simulyasiya (prosedurların ya əməliyatların yerinə yetirilməsi)
1.4. 060907 –«Otorinolarinqologiya» ixtisasının xarakteristikası İTP-nın mənimsənilməsinin
normativ müddəti və məzunlara verilən ixtisas dərəcəsi:
Ixtisasın şifri və adı Verilən həkim-
mütəxəssisin adı
Təhsilin
müddəti
Kreditlərin
sayı
060907-“Otorinolarinqologiya” ixtisası Həkim-otorinolarinqoloq 4 il 240
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
2. HƏKİM-OTOLARİNQOLOQUN İXTİSAS XARAKTERİSTİKASI VƏ SƏRİŞTƏLİYİ
(KOMPETENSİYASI)
2.1. Həkim-otolarinqoloqun ixtisas xarakteristikası
Otorinolarinqologiya-insanın qulaq, burun və boğaz xəstəliklərinin diaqnostikası, müalicəsi və
profilaktikasına yönəlmiş tibbi elm sahəsidir. Həkim-otorinolarinqoloq və dərin fundamental və kliniki
peşə hazırlığı tələb edən fəaliyyətə, o cümlədən elmi-tədqiqat işi aparmağa və pedoqoji fəaliyyətə hazır
olmalıdir.
2.2. Proqramın mənimsənilməsi nəticəsində rezidentin kompetensiyasına qoyulan tələblər
2.2.1. Həkim-otolarinqoloq aşağıdakı ümummədəni kompetensiyalara yiyələnməlidir:
ÜFR-01. BAZA TƏHSİLİ
Ümumi bilik və bacarıqlar
ÜFR-01.1. Cəmiyyətdə qəbul edilmiş əxlaq və hüquq normaları çərçivəsində səlahiyyətlərini icra
etməyə hazır olmalı və praktiki tibbi fəaliyyət göstərməyi bacarmalı, həkimlik etikası
qaydalarına, məxfi informasiya ilə işləmək haqqında qanunlara və normativ hüquqi
aktlara riayət etməli, həkimlik sirrini qorumalıdır;
ÜFR-01.2. Sosial əhəmiyyət kəsb edən məsələləri və prosesləri təhlil etməyi bacarmalı, öz
professional iş fəaliyyətinə humanitar, tibbi-bioloji və digər klinik elmlərin müxtəlif
metodlarını tətbiq etməyi bacarmalıdır;
ÜFR-01.3. Səhiyyə haqqında qanunvericiliyin əsasları, tibbi yardım və otorinolarinqoloji xidmət
göstərən müəssisələrin fəaliyyətini təyin edən əsas normativ sənədləri bilməlidir;
ÜFR-01.4. Səhiyyə qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulmuş və müalicə müəssisəsi üzrə daxili əmrlərlə
təsdiq olunmuş tibbi sənədləşməni aparmalıdır;
ÜFR-01.5. Məntiqi və əsaslandırılmış təhlil etməyə hazır olmalı, müzakirələr və mübahisələr
aparmağı, professional məzmunlu mətnləri redaktə etməyi bacarmalı, əməkdaşlıq etməli,
mübahisələrin həllində tolerantlıq göstərərək tərbiyəvi və pedaqoji fəaliyyət
göstərməlidir;
ÜFR-01.6. İdarəçilik üsullarını və metodlarını bilməli, müxtəlif tərəddüdlü vəziyyətlərdə öz
professional peşə səriştəliliyi çərçivəsində lazımi məsul idarəçilik qərarını verməyi
bacarmalıdır;
ÜFR-01.7. Tibbdə və otorinolarinqologiyada etika və deantalogiya əsasları, qanuni məsuliyyət,
xəstə-həkim münasibətlərini;
ÜFR-01.8. Tətdqiqatın planlaşdırılması və aparılmasını, elmi çıxışlar və çatdırma bacarığını, təməl
biostatistik bilikləri, tibbi statistika və informatika;
ÜFR-02. FİZİOLOGİYA
Ümumi biliklər
ÜFR-02.1. Orqanizmin normal fiziologiyasını bilməlidir;
ÜFR-02.2. Orqan sistemlərin fiziologiyası
ÜFR-02.2.(a) Yara sağalması
ÜFR-02.2.(b) Qidalanma və metabolizm
ÜFR-02.2.(c) Hemostaz və koaqulyasiya
ÜFR-02.2.(d) Su-elektrolit mübadiləsi
ÜFR-02.2.(e) Hüceyrə bölünməsi, diferensasiyası və apoptoz
ÜFR-02.2.(f) İmmun sistem
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
ÜFR-02.2.(g) Hamiləlik
ÜFR-02.2.(h) Homeostaz
ÜFR-02.3. Ümumi cərrahi xəstəlıklərin patogenezini və patofiziologiyasını bilməlidir.
ÜFR-02.4. Ümumi cərrahiyyədə ümumi patoloji proseslərin mexanizmlərini bilməlidir;
ÜFR-02.4.(a) Yara sağalması və iltihab
ÜFR-02.4.(b) Ağrı
ÜFR-02.4.(c) Onkogenez
ÜFR-02.4.(d) Sepsis
ÜFR-02.4.(e) İmmün pozulmalar
ÜFR-02.4.(f) Şok
ÜFR-02.5. Yaşla əlaqədarı fizioloji dəyişiklikləri bilməlidir.
ÜFR-02.6. Çox istifadə olunan klinik testlərin normal dəyərlərini və yaşla əlaqədar dəyişiklikləri
bilməlidir.
ÜFR-02.7. Cərrahi müalicə və monitorizasiya üçün vacib olan fizioloji bilikləri əldə etmək.
Ümumi bacarıqlar
ÜFR-02.8. Fizioloji biliklər əsasında klinik və laborator sınaqları izah edə bilməlidir;
ÜFR-02.9. Hamilələrin və yaşlıların fizioloji xüsusiyyətlərini müalicə planlarında nəzərə almaq
ÜFR-01. TOPOQRAFİK ANATOMİYA VƏ OPERATİV CƏRRAHİYYƏ
Ümumi biliklər
ÜFR-01.01. Gicgah sümüyünün (xarici, orta, daxili qulağın gicgah sümüyü piramidasının)
topoqrafiyasını, cərrahi anatomiyasını;
ÜFR-01.02. Burun və burun ətrafı ciblərin kəllə boşluğu, göz yuvaları, üz nahiyyəsi, ətraf digər
orqanlar ilə topoqrafik münasibətlərini;
ÜFR-01.03. Udlağın, qırtlağın və yemək borusunun fəqərə sütunu, boyunun damar sinir dəstəsi, ön,
arxa divararalığı ilə topoqrafik münasibətlərini;
ÜFR-01.04. LOR orqanların və baş nahiyəsinin, boyunun və döş qəfəsinin limfa düyünləri ilə
əlaqələrinin topoqrafiyasını və bunların patologiyada əhəmiyyətini;
ÜFR-02. PATOMORFOLOGİYA
Ümumi biliklər
ÜFR-02.01. Sitoloji və histoloji müayinədə iltihabi xəstəliklərin, xoş və bəd xassəli şişlərin differensial
diaqnostik meyarlarını;
ÜFR-02.02. Xoş və bədxassəli xəstəliklərin patogenezini bilməlidir;
ÜFR-02.03. Orqanların patologiyalarını bilməlidir;
ÜFR-02.04. Cərrahi patologiyaların prisiplərini bilməlidir;
ÜFR-02.05. Cərrahi preparatların işlənməsini bilməlidir;
ÜFR-02.06. Klinik və laborator məlumatların cərrahi xəstəliklərin diaqnostikasında istifadəsini
bilməlidir;
Ümumi bacarıqları
ÜFR-02.07. Sitoloji və histoloji müayinə üçün materialların götürülməsini, onları hazırlamağı;
ÜFR-02.08. Sitoloji və histoloji müayinələrin aparılmasını;
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
ÜFR-02.09. Mikroskop altında preparatlara baxışı, immunohistokimyəvi müayinələrin aparılmasını;
ÜFR-02.10. İncə iynə aspirasion biopsiyasını, eksiziyonal və insizional biopsiyanı, kəsici iynə
biopsiyasını bacarmalıdır;
ÜFR-02.11. Klinik, laborator məlumatların cərrahi xəstələrin diaqnostikası, müalicəsi, əməliyyatını,
əməliyyatdaxili və sonrası aparılmasında tətbiqini bacarmalıdır;
ÜFR-02.12. Cərrahi xəstələrin aparılmasında patolohistoloq ilə işini bacarmalıdır
ÜFR-03. MİKROBİOLOGİYA
Ümumi biliklər
ÜFR-03.01. Mikrobiologiyanın ümumi məsələlərini, mikroorqanizmlərin növlərini, mikrobioloji
laboratoriyanın işini;
ÜFR-03.02. Qidalı mühitləri, əkmə üsullarını;
ÜFR-03.03. Mikoskopları, onların təyinatını, mikroskopik müayinəni;
ÜFR-03.04. Qram-müsbət, qram-mənfi, anaerob bakteriyaları, irinli-iltihabi proseslərin törədicilərinin,
difteriyanı, qrip, paraqripoz virusların, patogen ibtidailərin, göbələk xəstəliklərinin
laborator diaqnotikasını;
ÜFR-03.05. Bakteriyanın toksikliyini, immuniteti;
ÜFR-03.06. QBB xəstəliklərinin mikrobiologiyasını və antibiotikoterapiyasını;
Ümumi bacarıqları
ÜFR-03.07. Yaxmaların hazırlanmasını, rəngləmə, mikroorqanizmləri aşkar etmək metodlarını;
ÜFR-03.08. Müayinə materialları götürməyi, müayinə üsullarını;
ÜFR-03.09. Qanın sterilliyə götürülməsini, hemokulturanın müayinəsini;
ÜFR-04. HEMATOLOGİYA
Ümumi biliklər
ÜFR-04.01. Qanın morfoloji tərkibini, onun müayinə metodikasını;
ÜFR-04.02. LOR orqanların iltihabi, allergik, generalizə olunmuş irinli iltihabi xəstəliklərində qanın
morfoloji tərkibindəki dəyişiklikləri;
ÜFR-04.03. Qan xəstəlikləri zamanı LOR orqanlardakı və qandakı dəyişiyliklərin xüsusiyyətlərini;
Ümumi bacarıqları
ÜFR-04.04. Leykemiya və leykozlar zamanı əmələ gələn anginalarda sümük iliyinin müayinəsini
aparmağı, oradakı dəyişiylikləri qiymətləndirməyi;
ÜFR-04.05. Leykemiya və leykozlar zamanı əmələ gələn anginalarda müalicə prinsiplərini;
ÜFR-05. KLİNİK BİOKİMİYA
ÜFR-05.01. ÜMUMİ BİOKİMYA
Ümumi biliklər
ÜFR-05.02. QBB xəstəlikləri zamanı qan, sidik, beyin-onurğa beyin mayesində aşkar olunan
biokimyəvi dəyişiylikləri;
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
ÜFR-05.03. Qulaq, burun, udlaq ifrazatının və sekretinin, labirint mayesinin əsas biokimyəvi
göstəricilərini, onların diaqnostik əhəmiyyətini;
ÜFR-05.04. QBB şişləri zamanı markerlərin təyini metodikalarını;
ÜFR-05.05. SU – ELEKTROLİT VƏ TURŞU – QƏLƏVİ HOMEOSTAZI
Ümumi biliklər
ÜFR-05.05.1. Normal su-elektrolit və turşu-qələvi tarazlığını bilməlidir;
ÜFR-05.05.1(a) Orqanizmin maye mühitlərini bilməlidir;
ÜFR-05.05.1(b) Maye mühitləri arasında su mübadiləsinin fiziologiyasını bilməlidir və bunun
əhəmiyyətini qavramaq;
ÜFR-05.05.2. Su-elektrolit homeostazında yaşla əlaqədar dəyişiklikləri bilməlidir;
Ümumi bacarıqlar
ÜFR-05.05.3. Su və elektrolit pozulmalarının diaqnostikasını və korreksiyasını bacarmalıdır;
ÜFR-05.05.4. Turşu-qələvi pozulmalarının diaqnostikasını və düzəldilməsini bacarmalıdır;
ÜFR-05.06. METABOLİZM
Ümumi biliklər
ÜFR-05.06.1. Enerji metabolizmını bilməlidir;
ÜFR-05.06.2. Bədən temperaturunun tənzimini bilməlidir;
ÜFR-05.06.3. Metabolizmin hormonal tənzimini bilməlidir;
ÜFR-05.06.4. Aralıq metabolizmı bilməlidir;
ÜFR-05.06.5. Metabolizmdə yaşla əlaqədar ortaya çıxan dəyişiklikləri bilməlidir;
Ümumi bacarıqlar
ÜFR-05.06.6. Reanimasion xəstələrin gündəlik enerji ehtiyaclarını təyin etmək;
ÜFR-05.06.7. Reanimasion xəstələrdə azot mübadiləsini hesablaya bilməlidir.
ÜFR-06. ANESTEZİOLOGİYA VƏ REANİMATOLOGİYA
ÜFR-06.01. ANESTEZİOLOGİYA
Ümumi biliklər
ÜFR-06.01.1. Ağrının patofiziologiyasını və müalicəsini bilməlidir;
ÜFR-06.01.2. Yerli, regional və ümumi anesteziyada istifadə olunan dərmanların farmakologiyasını
və istifadə qaydalarını bilməlidir;
ÜFR-06.01.3. Yerli, regional və ümumi anesteziyanın prinsiplərini, metodlarını, göstəriş, əks-
göstəriş və ağırlaşmalarını bilməlidir;
ÜFR-06.01.4. Böyüklərdə və uşaqlarda ümumi ağrısızlaşdırmanın əsasları;
ÜFR-06.01.5. Otorinolarinqoloji əməliyyatlar zamanı ən çox istifadə olunan ağrısızlaşdırma,
anesteziya üsullarını;
ÜFR-06.01.6. QBB xəstəliklərində yerli və ümumi anestetikləri və onların təsirini, tətbiq
texnikalarını;
ÜFR-06.01.7. Ümumi ağrısızlaşdırma zamanı xəstələrin vəziyyətinə nəzarət üsulları və onların
qiymətləndirilməsi metodlarını;
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
Ümumi bacarıqlar
ÜFR-06.01.8. Cərrahi xəstələri anesteziya nöqteyi-nəzərdən qiymətləndirməyi bacarmalıdır;
ÜFR-06.01.9. Anesteziya vaxtı xəstənin monitorizasyasınu bacarmalıdır;
ÜFR-06.01.10. Tənəffüs yolunu açıq tutma tədbirlərini bacarmalıdır;
ÜFR-06.01.11. İntubasiya və ekstubasiyanı bacarmalıdır;
ÜFR-06.02. ÜRƏK-AĞCİYƏR REANİMASİYA
Ümumi biliklər
ÜFR-06.02.1. Kritik vəziyyətlərin mexanizmlərini, həyatqurtarma tədbirlərinin prinsiplərini,
ardıcıllığını və hədəf göstəricilərini bilməlidir;
ÜFR-06.02.2. Ürək dayanmasının səbələrini və mexanizmlərini bilməlidir;
ÜFR-06.02.3. Ürək dayanmasında istifadə olunan dərmanların farmakologiyasını bilməlidir;
ÜFR-06.02.4. Mexaniki ventilyasiyanın tənəffüs və ürək-damar sisteminə təsirini bilməlidir;
ÜFR-06.02.5. Şokdakı xəstələrin monitorizasiyasında istifadə edilən üsulları bilməlidir;
Ümumi bacarıqlar
ÜFR-06.02.6. Kritik vəziyyətlərdəki xəstələrdə həyatqurtarma tədbirlərini ardıcıllıqla yernə
yetirməyi bacarmalıdır;
ÜFR-06.02.7. Ürək dayanması və aritmiyaların diaqnostikasını bacarmalıdır;
ÜFR-06.02.8. Ürək masajı və defibrilyator istifadəsini bacarmalıdır;
ÜFR-06.02.9. Tənəffüs yollarının tıxanmasının diaqnostikasını və müalicəsini bacarmalıdır;
ÜFR-06.02.10. Endotraxeal və nazotraxeal intubasiyanı bacarmalıdır;
ÜFR-06.02.11. Krikotirotomiya və traxeostomiyanı bacarmalıdır;
ÜFR-06.02.12. Mexaniki ventilyatorlardan istifadə etməyi bacarmalıdır;
ÜFR-06.02.13. Körpücükaltı, vidaci və bud venalarına kateter qoymağı bacarmalıdır;
ÜFR-07. QİDALANMA
Ümumi biliklər
ÜFR-07.01. Xəstələrin qidalanma vəziyyətlərini qiymətləndirmək üçün biliklərə sahib olmaq;
ÜFR-07.02. Qidalandırma üsullarını bilməlidir;
ÜFR-07.03. Cərrahi xəstəliklərin qidalanmaya təsirini və qidalandırılması vacib olan xəstəlikləri
bilməlidir;
ÜFR-07.04. Yaşla əlaqədar qidalanmada ortaya çıxan dəyişiklikləri bilməlidir;
Ümumi bacarıqlar
ÜFR-07.05. Xəstələrin qidalanma vəziyətini qiymətləndirməyi bacarmalıdır;
ÜFR-07.06. Qidalandırma üsullarının seçimini bacarmalıdır
ÜFR-07.07. Enteral və pareneral qidalandırma kateterlərini yerləşdirməyi bacarmalıdır;
ÜFR-07.08. Qidalandırmalı olan xəstələrdə qida ehtiyaclarını hesablamağı bacarmalıdır;
ÜFR-07.09. Parenteral qidalandırmada enerji və vitamin pozulmalarını təyin etməyi və aradan
qaldırmağı bacarmalıdır;
ÜFR-07.10. Qastrostomiya, yeyunostomiya və dəridənkeçən qastrostomiyanın icrasını bacarmalıdır;
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
ÜFR-07.11. Enteral və parenteral qidalandırmada ağırlaşmaların təyinini və müalicəsini bacarmalıdır;
ÜFR-08. ÜMUMİ CƏRRAHİYYƏ
Ümumi biliklər
ÜFR-08.01. Aseptika, antiseptikanı, cərrahi infeksiyaları;
ÜFR-08.02. Travmalar zamanı müalicə prinsiplərini;
ÜFR-08.03. Yemək borusunda aparılan cərrahi əməliyyatları;
ÜFR-08.04. QBB xəstəliklərində lazer cərrahiyyəsi, radiofrekans və digər enerji qaynaqlarının tətbiqini;
Ümumi bacarıqları
ÜFR-08.05. Xəstələrdən anamnez toplamağı və müayinə üsullarını, laborator müayinələrin nəticələrini
təhlil etməyi;
ÜFR-08.06. QBB xəstəliklərində cərrahi sarğı, cərrahi tikiş texnikaları və materialları, əməliyyatdan
sonra xəstənin aparılması və əməliyyatdan sonrakı ağırlaşmaları;
ÜFR-08.07. Xəstələrə diaqnoz qoymağın əsaslarını, medikamentoz müalicəni aparmağı və istifadə
olunan dərmanları;
ÜFR-08.08. Venapunksiya, venaseksiyanı, mədə zondu və sidik yollarına kateter qoymağı;
ÜFR-08.09. Xarici yuxu arteriyasının bağlanmasını, traxeotomiyanı (meyiddə və xəstədə);
ÜFR-09. TRAVMATOLOGİYA
Ümumi biliklər
ÜFR-09.01. Açıq və qapalı zədələnmələrin patofiziologiyasını bilməlidir;
ÜFR-09.02. Travmaların mexanikasını və ballistikasını bilməlidir
ÜFR-09.03. Təcili yardım göstərişlərini bilməlidir;
ÜFR-09.04. QBB organların travmalarında müalicə prinsiplərini bilməlidir;
ÜFR-09.05. Zədələnməyə nəzarət cərrahiyyəsinin prinsiplərini bilməlidir;
Ümumi bacarıqlar
ÜFR-09.06. Çoxlu orqan travması olan xəstələrin aparılmasını bacarmalıdır;
ÜFR-09.07. Travmalı xəstələrin xəstəxanaya qədərki, təcili yardım, reablitasiya mərhələlərdə
diaqnostikasını, müalicəsini, müşahidəsini müştərək şəkildə bacarmalıdır;
ÜFR-10. NEVROLOGİYA
Ümumi biliklər
ÜFR-10.01. Baş beyinin anatomo-fizioloji xüsusiyyətlərini, nevroloji müayinə üsullarını;
ÜFR-10.02. Kəllə-beyin sinirlərini, onların müayinə üsullarını, patologiyasını dəyərləndirməyi;
ÜFR-10.03. Nevrologiyada baş ağrıları, səbəbləri, degenerativ xəstəlikləri;
ÜFR-10.04. Yuxunun fiziologiyası və yuxu xəstəliklərini;
Ümumi bacarıqları
ÜFR-10.05. Otogen və rinogen kəllədaxili ağırlaşmaların nevroloji simptomları;
ÜFR-10.06. Baş gicəllənmə, onun xüsusiyyətləri və differensial diaqnostikasını;
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
ÜFR-11. TİBBİ STATİSTİKA VƏ İNFORMATİKA
Ümumi biliklər
ÜFR-11.01. Ümumi cərrahiyədə araşdırma prinsiplərini bilməlidir;
ÜFR-11.02. Ümumi epidemiyoloji prinsipləri bilməlidir;
ÜFR-11.03. Klinik və eksperimental tədqiqatların planlaşdırılmasını və statistikasını bilməlidir;
ÜFR-11.04. İnsan üzərində tədqiqatların prinsiplərini bilməlidir;
ÜFR-11.05. Ən yaxşı klinik tətbiqləri bilməlidir;
ÜFR-11.06. BXK-10-nun strukturanı və hissələri bilməlidir;
ÜFR-11.07. Sübutlu təbabətin prinsiplərini bilməlidir;
Ümumi bacarıqlar
ÜFR-11.08. Dərman və cihaz firmalarının təqdim etdiyi məlumatlara tənqidi yanaşmağı bacrmaq;
ÜFR-11.09. Tibbi biliklərə yiyələnməyi, tənqidi yanaşmağı və tətbiqində sübutlu təbəbətin
prinsiplərinə əsaslanmağı bacarmalıdır
ÜFR-11.10. Klinik və eksperimental tədqiqatları planlaşdırmağı, aparmağı, nəticələrini təqidim
etməyi və yazmağı bacarmalıdır;
ÜFR-11.11. Databaz proqramları və statistika proqramları ilə işləməyi bacarmalıdır;
2.2.1. Həkim-otorinolarinqoloq aşağıdakı peşə kompetensiyalarına yiyələnməlidir:
PFR-01. OTOLOGİYA
Peşə bilikləri
PFR-01.01. Ölkədə otoloji yardımın təşkilinin ümumi məsələləri, xəstəxana-ambulator müəssisələrinin
işinin, böyük və uşaq əhalisinə təcili və təxirəsalınmaz yardımın təşkili;
PFR-01.02. Xarici, orta və daxili qulağın xəstəliklərinin yayılması, nomenklaturasını, təsnifatını
etiologiyası, patogenezi, klinik simptomları, diaqnostikası, müalicə prinsiplərini, ölüm
göstəricilərini;
PFR-01.03. Kəskin koxleovestibulyar pozğunluqları, onların klinik simptomlarını, diaqnostikası və
müalicəsini, bu zaman aparılacaq təcili yardımı;
PFR-01.04. Qulaq məşəli kəllədaxili ağırlaşmaları, onların yayılması, təsnifatı, klinikası,
diaqnostikasını və müalicəsini, mastoidit, üz sinirinin iflici, səbəbləri, formaları,
diaqnostikası və müalicəsini;
PFR-01.05. Otoloji xəstəliklərin profilaktikası tədbirlərini, profilaktik müayinənin təşkili və
aparılmasının ümumi prinsiplərini;
PFR-01.06. Otoloji xəstəliklərdə dispanserizasiya, onun mahiyyəti, dispanserizasiyanın məqsədi,
xəstəliklərin aşkar edilməsi üsulları və müalicəsi prinsiplərini;
PFR-01.07. Təcili yardım tələb edən otoloji xəstəliklər və vəziyyətləri, bu zaman aparılan müayinələrin
diaqnostik əhəmiyyətini;
PFR-01.08. Otoloji xəstəliklər zamanı tətbiq edilən medikamentoz və cərrahi müalicə üsullarının
effektlilik göstəricilərini;
PFR-01.09. Otoloji xəstəliklər zamanı baş verən fəsadların əmələ gəlmə mexanizimlərini və onların
aradan qaldırılması yollarını;
PFR-01.10. Qulağın bəd xassəli şişlərin yayılmasını, formalarını, klinik simptomlarını, biopsiyası
üsullarını, morfoloji xüsusiyyətlərini aşkar etməyi, şüa, kimyəvi və cərrahi müalicəsini;
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
PFR-01.11. Qulaq xəstəlikləri ilə əlaqədar xüsusi anatomik, fizioloji, patofizioloji və digər sahələri;
Peşə bacarıqları
PFR-01.12. Pasiyentin xəstəliyi haqda ətraflı informasiyanın toplanması; obyektiv müayinə üsullarının
tətbiqi; xəstəliyin ümumi və xüsusi əlamətlərini aşkar etmək, xüsusən, təxirəsalınmaz
yardımı tələb edən hallarda;
PFR-01.13. Otoloji xəstəlikləri zaman tətbiq olunan müayinə üsullarını (otoskopiya, eşitmə borusunun
keçiriciliyinin yoxlanması, eşitmənin, vestibulyar funksiyanın müainəsini, cərrahi
mikroskopla işləməyi) və onların xəstəliyi təyin etməkdə rolunu;
PFR-01.14. Xəstənin vəziyyətinin ağırlığını qiymətləndirmək; xəstəni bu vəziyyətdən çıxarmaq üçün
lazımi tədbirlərin görülməsi;
PFR-01.15. Xüsusi tədqiqat üsullarının zəruriliyini təyin etmək (laborator, rentgenoloji, funksional və
sair);
PFR-01.16. Hospitallaşmaya göstərişləri təyin etmək və onu təşkil etmək;
PFR-01.17. Differensial diaqnostikanın aparılması, kliniki diaqnozun, xəstənin aparılma sxemi, planı
və taktikasının əsaslandırılması;
PFR-01.18. Zəruri dərman vasitələrini və digər müalicə tədbirləri təyin etmək;
PFR-01.19. Lazımi konsultativ tibbi yardımın həcmini təyin etmək və müalicənin korreksiyasını
tapmaq;
PFR-01.20. Müxtəlif otoloji xəstəliklərin cərrahi və dərman müalicəsi prinsiplərinin xarakteristikasını
verməyi, konservativ və cərrahi müalicəyə göstərişləri təyin etməyi; konkret xəstəlik
zamanı farmakoloji, fizioterapevtik və cərrahi müalicə üsullarını seçməyi; qulaq
əməliyyatları zamanı lokal, regional və ümumi anesteziyanın seçilməsini, tətbiqini və
aparılmasını;
PFR-02. AUDİOLOGİYA
Peşə bilikləri
PFR-02.01. Karlıq, karlallıq, onun yayılması, etiologiyası, diaqnostikası, müalicəsi, eşitmənin
protezləşdirilməsini;
PFR-02.02. Surdologiya, loqopediya, surdoloqopedik yardımın, kabinetlərin təşkili, eşitmənin
protezləşdirilməsi, eşitmə aparatları, növləri, koxlear implantasiyanı;
PFR-02.03. Əhalinin kütləvi profilaktik müayinəsi zamanı eşitmə zəifliyinin erkən aşkarlanma üsulları,
ağıreşitmə və karlığın risk faktorlarını;
PFR-02.04. Standart və qeyri-parametrik statistik təhlli üsulları;
PFR-02.05. Xəstələrin dispanser müşahidəsi, prifilaktik tədbirləri;
PFR-02.06. Profilaktikanın prinsipləri və variantları, onun təşkili;
Peşə bacarıqları
PFR-02.07. Əmək qabiliyyətinin müvəqqəti və davamlı surətdə itirilməsi tibbi sosial ekspertizanın
aparılması;
PFR-02.08. Akumetriyanı və audioloji müayinə üsullarının (tonal, danışıq audiometriyası,
impedansometriya, BERA, otoakustik emissiya) aparılmasını;
PFR-03. RİNOLOGİYA
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
Peşə bilikləri
PFR-03.01. Ölkədə rinoloji yardımın təşkilinin ümumi məsələləri, xəstəxana-ambulator müəssisələrin
işinin, əhaliyə təcili və təxirəsalınmaz yardımın təşkili;
PFR-03.02. Rinoloji xəstəliklərinin yayılması, nomenklaturası, təsnifatı, etiologiyası, patogenezi, klinik
simptomları, diaqnostikası, müalicə prinsiplərini, ölüm göstəricilərini;
PFR-03.03. QBB xəstəlikləri şöbəsinə təcili hospitalizasiya tələb edən rinoloji xəstəliklər üzrə
təxirəsaınmaz halların siyahısı;
PFR-03.04. Rinologiyada farmakoterapiyanın əsasları, o cümlədən, əsas dərman maddələri qrupunun
təsir mexanızmi, dərman tətbiqi zamanı baş vermiş fəsadları;
PFR-03.05. Rinoloji xəstəliklər zamanı əməliyyat aparmaq üçün göstəriş və əks-göstərişlər;
PFR-03.06. Rinogen orbital və kəllədaxili ağırlaşmaları, etiologiyası, təsnifatı, klinikası, müalicəsini,
cərrahi müdaxilənin formalarını;
Peşə bacarıqları
PFR-03.07. Rinoloji müayinə üsullarını (endoskopik və rentgenoloji müayinə və olfaktometriya
tənəffüsün funksional testlərini);
PFR-03.08. Burun və üz sınıqlarının diaqnostikasını, müalicəsini, repozisiyasını, immobilizasiyanı,
zəruri təcili yardımın göstərilməsini;
PFR-03.09. Burun qanaxmaları, onların etiologiyası, koaqulyasiya üsullarını, zəruri təcili yardımın
göstərilməsini;
PFR-03.10. Burun və burunətrafı ciblərin xəstəlikləri zamanı lazım olan əsas və əlavə müayinə
üsullarının həcmini təyin etməyi, bu zaman aparılan cərrahi müdaxilələri;
PFR-03.11. Rinolikvoreya, etiologiyası, diaqnostikası, formaları, klinikası, cərrahi müalicə üsullarını;
PFR-03.12. Xarici burunun defekt və deformasiyasını, rinoplastikanı;
PFR-03.13. Müxtəlif burun və burunətrafı ciblərin xəstəliklərində cərrahi və dərman müalicəsi
prinsiplərinin xarakteristikasını verməyi, konservativ və cərrahi müalicəyə göstərişləri
təyin etməyi; konkret xəstəlik zamanı farmakoloji, fizioterapevtik və cərrahi müalicə
üsullarını seçməyi; əməliyyatlar zamanı lokal, regional və ümumi anesteziyanın
seçilməsini, tətbiqini və aparılmasını;
PFR-04. BAŞ-BOYUN VƏ UDLAQ XƏSTƏLİKLƏRİ
Peşə bilikləri
PFR-04.01. Ölkədə otorinolarinqoloji yardımın təşkilinin ümumi məsələləri, xəstəxana-ambulator
müəssisələrin işinin, əhaliyə təcili və təxirəsalınmaz yardımın təşkili;
PFR-04.02. QBB xəstəlikləri şöbəsinə təcili hospitalizasiya tələb edən baş-boyun və udlaq xəstəlikləri
üzrə təxirəsaınmaz halların siyahısı;
PFR-04.03. Baş-boyun və udlaq xəstəliklərinin yayılması, nomenklaturası, təsnifatı, etiologiyası,
patogenezi, klinik simptomları, diaqnostikası, müalicə prinsipləri, ölüm göstəricilərini;
PFR-04.04. Udlaq xəstəliklərində dispanserizasiyanın mahiyyəti, məqsədi, xəstəliklərin aşkar edilməsi
üsulları, müalicə prinsipləri;
PFR-04.05. Baş-boyun və udlaq xəstəliklərinin profilaktikası tədbirlərini, profilaktik müayinənin təşkili
və aparılmasının ümumi prinsiplərini;
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
PFR-04.06. Təcili yardım tələb edən baş-boyun və udlaq xəstəlikləri, bu zaman aparılan müayinələrin
diaqnostik əhəmiyyətini;
PFR-04.07. Baş-boyun və udlaq xəstəlikləri zamanı tətbiq edilən medikamentoz və cərrahi müalicə
üsullarının effektlilik göstəricilərini;
PFR-04.08. Baş-boyun və udlağın bəd xassəli şişlərin yayılmasını, formalarını, klinik simptomlarını,
biopsiyası üsullarını, morfoloji xüsusiyyətlərini aşkar etməyi, şüa, kimyəvi və cərrahi
müalicəsini;
PFR-04.09. Yuxunun fiziologiyası, xəstəlikləri, polisomnoqrafiya, xorultu və obstruktiv yuxu apnesinin
müalicəsini
Peşə bacarıqları
PFR-04.10. Pasiyentin xəstəliyi haqda ətraflı informasiyanın toplanması; obyektiv müayinə üsullarının
tətbiqi; xəstəliyin ümumi və xüsusi əlamətlərini aşkar etmək, xüsusən, təxirəsalınmaz
yardımı tələb edən hallarda;
PFR-04.11. Baş-boyun və udlaq xəstəlikləri zamanı aparılan müayinə üsullarını (farinqoskopiya,
bronxoskopiya, ezofaqoskopiya, rentgenoloji və ultrasəs) və onların xəstəliyi təyin etməkdə
rolunu;
PFR-04.12. Xəstənin vəziyyətinin ağırlığını qiymətləndirmək; xəstəni bu vəziyyətdən çıxarmaq üçün
lazımi tədbirlərin görülməsi;
PFR-04.13. Hospitallaşmaya göstərişləri təyin etmək və onu təşkil etmək;
PFR-04.14. Differensial diaqnostikanın aparılması, kliniki diaqnozun, xəstənin aparılma sxemi, planı
və taktikasının əsaslandırılması;
PFR-04.15. Zəruri dərman vasitələrini və digər müalicə tədbirləri təyin etmək;
PFR-04.16. Müxtəlif baş-boyun və udlaq xəstəliklərinin cərrahi və dərman müalicəsi prinsiplərinin
xarakteristikasını verməyi, konservativ və cərrahi müalicəyə göstərişləri təyin etməyi;
konkret xəstəlik zamanı farmakoloji, fizioterapevtik və cərrahi müalicə üsullarını seçməyi;
bu əməliyyatlarda lokal, regional və ümumi anesteziyanın seçilməsini, tətbiqini və
aparılmasını;
PFR-05. LARİNQOLOGİYA VƏ FONİATRİYA
Peşə bilikləri
PFR-05.01. Ölkədə larinqoloji yardımın təşkilinin ümumi məsələləri, xəstəxana-ambulator
müəssisələrin işinin, əhaliyə təcili və təxirəsalınmaz yardımın təşkili;
PFR-05.02. QBB xəstəlikləri şöbəsinə təcili hospitalizasiya tələb edən larinqoloji xəstəliklər üzrə
təxirəsaınmaz halların siyahısı;
PFR-05.03. Larinqoloji xəstəliklərin yayılması, nomenklaturası, təsnifatı, etiologiyası, patogenezi,
klinik simptomları, diaqnostikası, müalicə prinsipləri, ölüm göstəricilərini;
PFR-05.04. Qırtlaq xəstəliklərinin profilaktikası tədbirlərini, profilaktik müayinənin təşkili və
aparılmasının ümumi prinsiplərini;
PFR-05.05. Təcili yardım tələb edən qırtlaq xəstəlikləri, bu zaman aparılan müayinələrin diaqnostik
əhəmiyyətini;
PFR-05.06. Qırtlaq xəstəlikləri zamanı tətbiq edilən medikamentoz və cərrahi müalicə üsullarının
effektlilik göstəricilərini;
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
PFR-05.07. Qırtlağın bəd xassəli şişlərin yayılmasını, formalarını, klinik simptomlarını, biopsiyası
üsullarını, morfoloji xüsusiyyətlərini aşkar etməyi, şüa, kimyəvi və cərrahi müalicəsini;
Peşə bacarıqları
PFR-05.08. Pasiyentin xəstəliyi haqda ətraflı informasiyanın toplanması; obyektiv müayinə üsullarının
tətbiqi; xəstəliyin ümumi və xüsusi əlamətlərini aşkar etmək, xüsusən, təxirəsalınmaz
yardımı tələb edən hallarda;
PFR-05.09. Qırtlaq xəstəlikləri zamanı aparılan müayinə üsullarını (vasitəli və vasitəsiz larinqoskopiya,
yuxarı tənəffüs yollarının endoskopik müayinəsini rentgenoloji), nitq qüsurlarını, səs, nitq
və udqunma pozğunluqlarında istifadə olunan obyekiv diaqnostika metodlarını və onların
xəstəliyi təyin etməkdə rolunu;
PFR-05.10. Xəstənin vəziyyətinin ağırlığını qiymətləndirmək;
PFR-05.11. Qırtlaq travmaları, tənəffüs yollarının yad cisimləri, qırtlağın kəskin və xroniki
stenozlarının diaqnostikasını, müalicəsini, xəstəni bu vəziyyətdən çıxarmaq üçün lazımi
tədbirlərin görülməsini;larinqotraxeal intubasiyanı;
PFR-05.12. Differensial diaqnostikanın aparılması, kliniki diaqnozun, xəstənin aparılma sxemi, planı
və taktikasının əsaslndirılması;
PFR-05.13. Zəruri dərman vasitələrini və digər müalicə tədbirləri təyin etmək;
PFR-05.14. Müxtəlif qırtlaq xəstəliklərinin cərrahi və dərman müalicəsi prinsiplərinin xarakteristikasını
verməyi, konservativ və cərrahi müalicəyə göstərişləri təyin etməyi; konkret xəstəlik
zamanı farmakoloji, fizioterapevtik və cərrahi müalicə üsullarını seçməyi; qırtlaq
əməliyyatları zamanı lokal, regional və ümumi anesteziyanın seçilməsini, tətbiqini və
aparılmasını;
PFR-05.15. Foniatrik müalicə metodlarını (fonocərrahiyyə, reabilitasiya);
PFR-05.16. Qırtlağın bəd xassəli şişlərin yayılmasını, formalarını, klinik simptomlarını, biopsiyası
üsullarını, morfoloji xüsusiyyətlərini aşkar etməyi, şüa, kimyəvi və cərrahi müalicəsini,
traxeotomiya (təcili, planlı, dəridənkeçən-perkutan);
PFR-06. DİGƏR ÜMUMİ CƏRRAHİYYƏ SAHƏLƏRİ
PFR-06.01. CƏRRAHİ İNFEKSİYALAR
Peşə biliklər
PFR-06.01.1. Cərrahi infeksiyaların prinsiplərini, səbələrini, patomexanizmlərini,
epidemiologiyasını, diaqnozunu və müalicəsini bilməlidir;
PFR-06.01.2. Cərrahi infeksiyaların klinik təzahürlərini və müalicələrini bilməlidir;
PFR-06.01.3. Cərrahi infeksiyaların profilaktika tədbirlərini bilməlidir;
PFR-06.01.4. Virus infeksiyalarının profilaktika tədbirlərini bilməlidir;
Peşə bacarıqlar
PFR-06.01.5. Cərrahi infeksiyaları təyin etməyi və müalicəsini bacarmalıdır
PFR-06.01.6. Əməliyyatdan sonrakı infeksiyaların erkən diaqnozunu təyin etməyi və müalicəsini
bacarmalıdır;
PFR-06.01.7. Yumşaq toxumaların ağır infeksiyası olan xəstələri aparmağı bacarmalıdır;
PFR-06.01.8. İnfeksiyaya nəzarət tədbirlrlərini gündəlik işində tətbiq etməyi bacarmalıdır;
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
PFR-06.02. YARA SAĞALMASI
Peşə biliklər
PFR-06.02.1. Yara sağalmasının mexanizmlərini bilməlidir;
PFR-06.02.2. Ağırlaşmamış və ağırlaşmış gedişli yaraların müalicə prinsiplərini bilməlidir;
PFR-06.02.3. Xroniki yaraların patogenezini bilməlidir;
PFR-06.02.4. Yara sağalmasına təsir edən fizioloji və patoloji amilləri bilməlidir
PFR-06.02.5. Pozision travma (yataq yarası) baş verəndə müalicə və profilaktika prinsiplərini
bilməlidir;
Peşə bacarıqlar
PFR-06.02.6. Bütün yaraların aparılmasını bacarmalıdır;
PFR-06.02.7. Ümumi cərrahiyyədə istifadə edilən kəsikləri yerinə yetirməyi və bu yaraları tikməyi
bacarmalıdır;
PFR-06.02.8. Yara sarğılarını və yara müalicəsi üçün məlum olan əlavə vasitələri istifadə etməyi
bacarmalıdır;
PFR-06.03. YANIQLAR
Peşə biliklər
PFR-06.03.1. Yanığın etiologiyasını, profilaktikasını, sosial və psixoloji nəticələrini bilməlidir;
PFR-06.03.2. Dəri və dərialtı toxumaların histologiyasını və klinik anatomiyasını bilməlidir;
PFR-06.03.3. Termik, elektrik və kimyəvi yanıqların mexanizmini, patogenezini və
patomorfologiyasını bilməlidir;
PFR-06.03.4. İnhalyasion yanıqların patogenezini və aparılmasını bilməlidir;
PFR-06.03.5. Yanıq xəstəliyinin patofiziologiyasını, patomorfologiyasını, mikrobiologiyasını və
yanıqda immun dəyişiklikləri bilməlidir
PFR-06.03.6. Yanıq yaralarının sağalma və müalicə xüsusuiyyətlərini bilməlidir;
PFR-06.03.7. Yanıq yaralarında istifadə olunan yerli və ümumi antibakterioterapiyaları bilməlidir;
PFR-06.03.8. Yanıq xəstələrinin intensiv terapiya xüsusiyyətlərini bilməlidir;
Peşə bacarıqlar
PFR-06.03.9. Yanıq xəstəsinin təcili, erkən və uzaq mərhələlərdə aparılmasını bacarmalıdır (Əlavə 3
)
PFR-06.03.10. Yanıq xəstəsinin çox displinili aparılmasını və koordinasiyasını bacarmalıdır;
PFR-06.04. CƏRRAHİ İMMUNOLOGİYA
Peşə biliklərı
PFR-06.04.1. Ümumi immünoloji prinsipləri bilməlidir;
PFR-06.04.2. Yaşlı xəstələrdə baş verən immunoloji dəyişiklikləri bilməlidir;
PFR-06.04.3. Orqanizmin infeksiyalara qarşı müdafiə mexanizmlərini bilməlidir;
PFR-06.04.4. İmmunosupressorların təsir mexanizmlərini və əlavə təsirlərini bilməlidir;
PFR-06.04.5. İmmunosupressiv xəstələrdəki cərrahi infeksiyaları və bunların aparılmasını bilməlidir;
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
PFR-06.04.6. İmmunosupressiv cərrahi xəstələrin aparılmasını bilməlidir;
Peşə bacarıqlar
PFR-06.04.7. İmmunosupressiv xəstələrdə təcili və planlı cərrahi əməliyyatları və əməliyyatsonrası
aparmanı bacarmalıdır;
PFR-06.04.8. İmmunosupressiv dərmanların tətbiqini bacarmalıdır;
PFR-07. İNTENSİV TERAPİYA VƏ TƏHLÜKƏLİ VƏZİYYƏTLƏR
PFR-07.01. İNTENSİV TERAPİYA
Ümumi biliklər
PFR-07.01.1. Orqanizmin cərrahi aqressiyaya verdiyi reaksiyaları bilməlidir;
PFR-07.01.2. İntensiv terapiya şöbəsindəki profilaktik tədbirləri bilməlidir;
PFR-07.01.3. İntensiv terapiyada çox istifadə olunan dərmanların farmakologiyasını bilməlidir;
PFR-07.01.4. İntensiv terapiya alan xəstələrdə qidalandırmaya göstərişləri və üsullarını bilməlidir;
PFR-07.01.5. Mexaniki ventilyasiyanın göstərişlərini və ağırlaşmalarını bilməlidir;
PFR-07.01.6. Mexaniki ventilyasiya vaxtı tənəffüsün fiziologiysını bilməlidir;
PFR-07.01.7. İntensiv terapiya bölümündə infeksiyaları və bunların aparılmasını bilməlidir;
PFR-07.01.8. İntensiv terapiyda monitorizasiyanı bilməlidir;
PFR-07.01.9. Yaşlı intensiv terapiya xəstələrində problemləri və bunların həllli yollarını bilməlidir;
PFR-07.01.10. İntensiv terapiya xəstələrində nevroloji problemləri və onların həlli yollarını bilməlidir;
PFR-07.01.11. Sepsis və onun rasional antibiotikoterapiyasını bilməlidir;
PFR-07.01.12. Antibiotik resistent və nosokomial infeksiya aşkara çıxartmağı bilməlidir;
PFR-07.01.13. Xəstələrə qayğının təşkilini bilməlidir;
Ümumi bacarıqlar
PFR-07.01.14. İntensiv terapiya şöbəsində daxili və xarici koordinasiyanı bacarmalıdır;
PFR-07.01.15. İntensiv terapiya şöbəsinə yatışa və çıxışa göstərişləri təyin etmək;
PFR-07.01.16. Perikardiosentezi, plevral drenajı və təcili torakotomiyanı bacarmalıdır;
PFR-07.01.17. İntesiv terapiya xəstələrinin konservativ və cərrahi aparılmasını bacarmalıdır;
PFR-07.01.18. İntensiv terapiya xəstələri üçün tədbirlərin müasirliyini təmin etmək;
PFR-07.01.19. İntensiv terapiya xəstələrində invaziv və qeyri-invaziv monitorizasiya üsullarını
bacarmalıdır;
PFR-07.01.20. İntensiv terapiya xəstələrinin yaxınları ilə etik ünsiyyətləri qurmağı bacarmalıdır;
PFR-07.01.21. Sepsisin intensiv terapiyanı və rasional antibiotikoterapiyanı aparmağı bacarmalıdır;
PFR-07.01.22. Antibiotik resistent və nosokomial infeksiyaların rasional antibiotikoterapiyasını
bacarmalıdır;
PFR-07.02. ŞOK VƏ ÜRƏK-AĞCİYƏR REANİMASİYASİ
Ümumi biliklər
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
PFR-07.02.1. Şokun patofizyologiyasını, etiyologiyasını və təsnifatını bilməlidir;
PFR-07.02.2. Kritik vəziyyətlərin mexanizmlərini, həyatqurtarma tədbirlərinin prinsiplərini, ardıcıllığını
və hədəf göstəricilərini bilməlidir;
PFR-07.02.3. Şokda istifadə olunan dərmanların farmakologiyasını bilməlidir;
PFR-07.02.4. Mexaniki ventilyasiyanın tənəffüs və ürək-damar sisteminə təsirini bilməlidir;
PFR-07.02.5. Şokdakı xəstələrin monitorizasiyasında istifadə edilən üsulları bilməlidir;
Ümumi bacarıqlar
PFR-07.02.6. Şokda xəstələrdə həyatqurtarma tədbirlərini ardıcıllıqla yernə yetirməyi bacarmalıdır;
PFR-07.02.7. Pulmonar arteriyaya kateter qoymağı və nəticələri qiymətləndirməyi bacarmalıdır;
PFR-07.02.8. Şokda monitorizasiya etməyi bacarmalıdır;
PFR-07.03. EMBOLİYA VƏ KOAGULOPATİYALAR
Ümumi biliklər
PFR-07.03.1. Koagulopatiyaların səbələrini və mexanizmlərini bilməlidir;
PFR-07.03.2. Disseminə intravaskulyar koagulasiyanin səbəblərini və mexanizmlərini bilməlidir;
PFR-07.03.3. Ağciyər arteriyanin emboliyanı klinik şəkili bilməlidir;
PFR-07.03.4. İri arteriyanin və venaların emboliyanı klinik şəkili bilməlidir;
Ümumi bacarıqlar
PFR-07.03.5. Koagulopatiya baş verəndə yardım göstərməyi bacarmalıdır;
PFR-07.03.6. Dissemine intravaskulyar koagulasiya baş verəndə yardım göstərməyi bacarmalıdır;
PFR-07.03.7. Ağciyər arteriyasınin emboliyası baş verəndə yardım göstərməyi bacarmalıdır;
PFR-07.03.8. İri arteriyanın və venaların dərin emboliyası baş verəndə yardım göstərməyi bacarmalıdır;
PFR-07.03.9. Trombolitik terapiyanın aparılmasını bacarmalıdır;
PFR-07.04. KƏSKİN ORGAN ÇATMAMAZLIĞI
Ümumi biliklər
PFR-07.04.1. Kəskin serebral catmamazlığın patofizyologiyasını və müxtəlif etiyologiyalı komaları
bilməlidir;
PFR-07.04.2. Kəskin ürək çatmamazlığının patofizyologiyasını bilməlidir;
PFR-07.04.3. Kəskin ağciyər çatmamazlığının patofizyologiyasını bilməlidir;
PFR-07.04.4. Kəskin qaraciyər çatmamazlığının patofizyologiyasını bilməlidir;
PFR-07.04.5. Kəskin böyrək çatmamazlığının patofizyologiyasını bilməlidir;
PFR-07.04.6. İmmusupressiya əlamətləri bilməlidir;
Ümumi bacarıqlar
PFR-07.04.7. Kəskin serebral çatmamazlıq baş verəndə yardım göstərməyi bacarmalıdır;
PFR-07.04.8. Kəskin ürək çatmamazlığı baş verəndə yardım göstərməyi bacarmalıdır;
PFR-07.04.9. Kəskin ağciyər çatmamazlığı baş verəndə yardım göstərməyi bacarmalıdır;
PFR-07.04.10. Kəskin qaraciyər çatmamazlığı baş verəndə yardım göstərməyi bacarmalıdır;
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
PFR-07.04.11. Kəskin böyrək çatmamazlığı baş verəndə yardım göstərməsi bacarmalıdır;
PFR-07.04.12. İmmusupressiya fonunda yardım göstərməyi bacarmalıdır;
PFR-08. GÖZ XƏSTƏLİKLƏRİ
Peşə bilikləri
PFR-08.01. Göz-QBB cərrahi anatomik əlaqələrini və bununla bağlı burunun klinik anatomiyasını, göz
yaşı sisteminin anatomiyasını;
PFR-08.02. Oftalmologiyada nistaqm, göz quruluğunun səbəblərini, okuloplastik cərrahiyyəni, üz
sinirinin iflicində və sellulitdə gözə qulluğu, görmənin, gözün hərəkətini dəyərləndirməyi
və görmə sahəsinin yoxlanmasını;
Peşə bacarıqlar
PFR-08.03. QBB mənşəli orbital ağırlaşmaları, onların differensial diaqnostikasını və müalicəsini;
PFR-09. NEYROCƏRRAHİYYƏ
Peşə bilikləri
PFR-09.01. Beyinin gicgah, alın payları, beyinciyin, beyin əsasının, sərt beyin qişası, beyin sinuslarının
və beyin damarlarının burun, burunətrafı ciblərə və qulağa olan anatomo-topoqrafik
münasibətlərini;
PFR-09.02. Burun boşluğu, burunətrafı ciblər, göz yuvası və ön kəllə çuxuru bölgəsinin topoqrafik
anatomiyasını, orbital və kəllədaxili ağırlaşmalar zamanı bunların klinik və cərrahi
əmiyyətini;
Peşə bacarıqları
PFR-09.03. Üz sinirinin iflicləri və üçlü sinirin nevritinin klinikasını və cərrahi müalicəsini;
PFR-09.04. VIII cüt sinirin nevrinomasının cərrahiyyəsini;
PFR-09.05. Hipofizin şişlərinin endoskopik;
PFR-09.06. Rinolikvoreyanın cərrahi, o cümlədən endoskopik cərrahiyyəsini;
PFR-09.07. Beyin-onurğa beyini kanalının punksiyasını, likvorun müayinəsini və onun
dəyərləndirilməsini;
PFR-09.08. Neyrocərrahiyyədə reanimasiya tədbirlərini;
PFR-09.09. Orbital və kəllədaxili ağırlaşmalar zamanı neyrocərrahi müdaxilə üsullarını;
PFR-10. ÜZ-ÇƏNƏ VƏ PLASTİK CƏRRAHİYYƏSİ
Peşə bilikləri
PFR-10.01. Üz nahiyyəsi, əng sümüyü və aşağı çənənin, çənəaltı nahiyə, ağız boşluğu, dişlərin və ətraf
törəmələrin anatomo-fizioloji xüsusiyyətlərini, vaskulyarizasiyasını və innervasiyasını;
PFR-10.02. Tiroid və paratiroid vəzilərin, tüpürcək vəzilərinin anatomo-fizioloji xüsusiyyətlərini;
PFR-10.03. Kəllə əsası, kəllə sümükləri, damarları, dəri, yumşaq və limfoid toxumaları, qonşu sahələr
də daxil olmaqla baş-boyun bölgəsinin quruluşunu;
PFR-10.04. Dodaq, ağız boşluğunun inkişaf anomaliyalarını, ağız boşluğunun selikli qişasının
xəstəliklərini;
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
PFR-10.05. Tük vəzilərinin anatomo-fizioloji xüsusiyyətlərini, neoplastik olmayan xəstəliklərini və
şişlərini, bu xəstəliklər zamanı tətbiq olunan cərrahi əməliyyatları;
PFR-10.06. Baş-boyun dərisinin maliqnizasiyalarının (bazal və yastı hüceyrəli karsinomalar,
maliqnizasiya melanomaları) diaqnostikası, müalicə prinsiplərini;
PFR-10.07. Maksillomandibulyar cərrahiyyə və rekonstruksiya, yarıq dodaq və damaq (dovşan dodaq
və qurdağızlıq) olan xəstələrə yanaşma və cərrahiyyə texnikasını;
PFR-10.08. Gicgah-çənə oynağının xəstəliklərini, endoskopiyası və müalicəsini (konservativ və
cərrahi);
Peşə bacarıqları
PFR-10.09. Üz nahiyəsində mikrocərrahiyyə və vaskulyar anastomozların texnikasını, yara sağalması,
Qreft (qidalandırıcı ayaqcığı olmayan loskut) və Flep cərrahiyyəsini (qidalandırıcı ayaqcığı
olan loskut);
PFR-10.10. Fascial iflicdə, maksillofascial travmalar zamanı təcili yardımı;
PFR-10.11. Fascial estetik cərrahiyyə, rinoplastika, otoplastikanı;
PFR-11. ŞÜA DİAQNOSTİKASI
Peşə bilikləri
PFR-11.01. Qulağın, burun və burunətrafı ciblərin, qırtlağın müxtəlif xarakterli (iltihab, şiş, travma)
xəstəlikləri zamanı gicgah sümüklərinin, burun və burunətrafı ciblərin, kəllənin üz və
boyun hissəsinin, qırtlağın, divararalığının, ağciyərlərin rentgenoloji, USM, KT və MRT
müayinəsinin aparılması texnikalarını;
PFR-11.02. Traxeya-bronxların, yemək borusunun yad cisimləri, yanıqları zamanı onların USM,
rentgenoloji, KT və MRT müayinəsinin aparılması texnikalarını;
Peşə bacarıqları
PFR-11.03. Gicgah sümüklərinin, burun və burunətrafı ciblərin, kəllənin üz və boyun hissəsinin,
qırtlağın, traxeya və bronxların, yemək borusunun divararalığının, ağciyərlərin
rentgenoloji, KT və MRT müayinələrinin nəticələrini qiymətləndirməyi;
PFR-11.04. Transkutan və əməliyyatdaxili ultrasəs müayinəsini bacarmalıdır;
PFR-11.05. USM və KT altında biopsiya, punksiya və drenajları bacarmalıdır;
PFR-12. ALLERQOLOGİYA VƏ İMMUNOLOGİYA
Peşə bilikləri
PFR-12.01. QBB allergik xəstəliklərini, yayılmasını, nomenklaturası, təsnifatı, etiologiyası, patogenezi,
klinik simptomları, diaqnostikası, müalicə prinsipləri, ölüm göstəricilərini;
PFR-12.02. QBB allergik xəstəliklərinin yaranma mexanizimlərini, allergik reaksiyanın mexanizmini,
allergenləri, dəri-allergik sınaqların (Prich, Scrath) mahiyyətini və onların müalicənin
təşkilindəki rolunu;
Peşə bacarıqları
PFR-12.03. Allergik rinitin diaqnostikasını, vazamator rinit, onun neyrovegetativ forması, klinikası ,
differensial diaqnostikasını, müalicəsini;
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
PFR-12.04. Allergik rinit, polipoz sinusit, bronxial astma, aspirin triadasının patogenezini,
diaqnostkasını və müalicəsini;
PFR-12.05. QBB allergik xəstəlikləri zamanı qanın müayinəsini, burunun sitologiyasını aparmağı və
oxumağı, aktiv immunizasiyanı;
PFR-13. UŞAQ OTORİNOLARİNQOLOGİYSI
Peşə bilikləri
PFR-13.01. Uşaqlar arasında müxtəlif otorinolarinqoloji xəstəliklərin yayılmasını, nomenklaturasını,
təsnifatını, etiologiyası, patogenezi, klinik simptomları, diaqnostikası, müalicə prinsipləri,
ölüm göstəricilərini;
PFR-13.02. Müxtəlif yaş qrupunda olan uşaqlarda qulaq, burun, udlaq və qırtlağın klinik anatomo-
fizioloji xüsusiyyətlərini, bu xəstəliklərin böyüklər ilə müqayisədə gediş xüsusiyyətini;
Peşə bacarıqları
PFR-13.03. Uşaqlarda ən çox yayılmış QBB xəstəlikləri zamanı təcili yardımı;
PFR-13.04. LOR-orqanların xəstəlikləri zamanı konservativ və cərrahi müalicəyə göstərişləri;
PFR-13.05. Müxtəlif yaş qrupunda olan uşaqlarda qulaq, burun, boğaz xəstəliklərinin cərrahi və
dərman müalicəsi prinsiplərini, konkret xəstəlik zamanı farmakoloji, fizioterapevtik və
cərrahi müalicə üsullarını seçməyi; bu əməliyyatlarda lokal, regional və ümumi
anesteziyanın seçilməsini, tətbiqini və aparılmasını;
PFR-14. FARMAKOLOGİYA VƏ KİMYƏVİ DƏRMAN MÜALİCƏSİ
Peşə bilikləri
PFR-14.01. Otorinolarinqologiyada tətbiq olunan əsas dərman preparatlarını, onların təsir
mexanizminin xüsusiyyətlərini, dərmanların tətbiqinə göstəriş və əks göstərişləri,
dərmanlardan istifadə qaydalarını;
PFR-14.02. Ototoksiki preparatları, ototoksikoz zamanı tətbiq olunan müasir preparatları;
PFR-14.03. LOR orqanların bəd xassəli şişlərinin kimyəvi dərman müalicəsinə dair məlumatları
(kimyəvi terapiyanın növləri, kimyəvi peparatların xarakteristikasını, təsir mexanizmini,
işlədilmə qaydalarını, ağırlaşmaları)
Peşə bacarıqları
PFR-14.04. LOR-resepturanı;
PFR-15. LOR ONKOLOGİYA
Peşə bilikləri
PFR-15.01. QBB-da şişlərin yayılmasını, formalarını, yerləşməsini, morfoloji xüsusiyyətlərini aşkar
etmək üsullarını;
PFR-15.02. QBB-da bəd xassəli şişlərin klinik simptomlarını, diaqnostikası və müalicə prinsiplərini,
biopsiyası üsullarını, şüa, kimyəvi və cərrahi müalicəsini;
Peşə bacarıqları
PFR-15.03. Şişlərdən biopsiya götürməyi, onları qiymətləndirməyi, radioloji müayinələrin nəticələrini
dəyərləndirməyi, radioloji, kimyəvi və cərrahi müalicəyə göstərişləri təyin etməyi, onların
aparılması metodlarını, alınan nəticələri qiymətləndirməyi
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
PFR-15.04. LOR-onkoloji əməliyyatları
PFR-15.05. LOR-onkoloji xəstəliklərinin profilaktik tədbirləri barədə məsləhətlər verməyi və onları
aşkar etmək üçün profilaktik müayinələr keçirməyi;
PFR-15.06. LOR-onkoloji xəstəlikləri aşkar etmək üçün xüsusi müayinə planını tərtib etməyi, diaqnoz
qoymanı və ağırlıq dərəcəsini qiymətləndirməyi;
PFR-15.07. QBB-da müxtəlif şişlərin formalarının cərrahi, şüa və dərman müalicəsi prinsiplərinin
xarakteristikasını verməyi;
PFR-15.08. QBB-da bəd xassəli şişlər zamanı şüa və kimyəvi dərman müalicəsi apararkən baş verən
ağırlaşmaları müəyyən etməyi, onların profilaktika və müalicəsini aparmağı;
PFR-15.09. Anamnez toplayan zaman tibbi etika və deontologiya prinsiplərinə ciddi riayət etməyi,
görülməsi planlaşdırılan işləri, gözlənilən ağırlaşmaları, müalicə planını xəstəyə anlatmağı;
3. TƏHSİLİN MƏZMUNUNA VƏ SƏVİYYƏSİNƏ QOYULAN MİNİMAL TƏLƏBLƏR
3.1. Peşə fəaliyyətinin xarakteristikası
Həkim-otorinolarinqoloq dərin fundamental və kliniki peşə hazırlığı tələb edən müasir profilaktika,
diaqnostika, müalicə və reabilitasiya üsullarından istifadə etməklə əhaliyə ixtisaslaşmış otorinolarinqoloji
yardımın göstərişlərinə hazır olmalıdır.
3.1.1. Həkim-otorinolarinqoloqun peşə fəaliyyətinin əsas istiqamətləri:
praktiki tibbi;
elmi-tədqiqat;
təşkilati-inzibatçılıq;
elmi-pedoqoji sahə üzrə;
3.1.2. Peşə fəaliyyəti üzrə hazırlıq səviyyəsinə qoyulan tələblər:
3.1.2.1. praktik tibb sahəsi üzrə: (ÜFR-01.-ÜFR-12. və PFR-01.-PFR-15. bəndlər aiddir)
3.1.2.2. elmi tədqiqat sahəsi üzrə:
otorinolarinqoloji xəstəliklərin inkişafında tibbi-sosial amillərin rolunu qiymətləndirmə
üsullarını bilməlidir;
elmi-tədqiqat işlərini planlaşdımalıdır;
tədqiqat mövzusunu seçməyi bacarmalıdır;
elmi-tədqiqat işini aparmalıdır;
elmi-tədqiqat işinin nəticələrini təhlil etməlidir;
alınmış nəticələrin praktik əhəmiyyətini və onun tətbiqi imkanlaını müəyyənləşdirməli, nəşr
materiallarının hazırlanmasında iştirak etməlidir.
3.1.2.3. təşkilati inzibatçılıq sahəsi üzrə:
səhiyyə sistemində qəbul edilmiş normativ sənədlərdən (Azərbaycan Respublikasınnın
qanunlarını, texniki reqlamentləri, beynəlxalq və milli standartları, əmirləri, tövsiyyələri,
beynəlxalq vahidlər sistemini, fəaliyyətdə olan beynəlxalq təsnifatları) istifadə etməyi,
həmçinin tibbi müəsisələrin işinin keyfiyyətini və effektivliyini qiymətləndirmək üçün
aparılmış sənədləşmələrdən istifadə etməyi bacarmalıdir.
otorinolarinqoloji sahənin təşkilati quruluşunu, tibbi yardım göstərən müxtəlif tibbi
müəsisələrin idarəçilik fəaliyyətini bilməli, müəssisələrin struktur bölmələrinin (ixtisas
profilinə görə) iş göstəricilərini təhlil etməli, xəstələrə (otorinolarinqologiya ixtisası profilinə
görə) tibbi xidmətin göstərilməsində müasir tibbi-təşkilati və sosial-iqtisadi texniologiyaların
səmərəsini qiymtləndirməyi bacarmalıdır.
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
peşə səriştəliyinin formalaşması üçün professional biliklər, bacarıqlar, vərdişlər sisteminə
yiyələnməlidir.
3.1.2.4. elmi-pedaqoji sahə üzrə:
orta tibbi ixtisas təhsil müəsisələrində və baza ali tibbi təhsilin səviyyəsində ixtisasa uyğun olaraq tədris
edə bilər (mühazirə oxumağı, seminar aparmağı, laboratoriya işləri və s.)
3.2. 060907 –«Otorinolarinqologiya» ixtisası üzrə fənn bölümləri, fənlərin kreditləri, onların
mənimsənilməsinin nəticələri (bilik, bacarıq və vərdişlər baxımından) və qazanılması nəzərdə
tutulan kompetensiyaların kodları (Əlavə 2-də illər üzrə açıqlanır).
Fənn
bölümünün kodu
Fənn bölümünün (tematik rotasiyasının) adı
(bilik, bacarıq və vərdişlər baxımından)
Kreditin
sayı
Qazanılması nəzərdə
tutulan kompetensiya-ların kodları
Ümumi hazırlığı fənləri: 71
ÜFR-01 Baza təhsili 3 ÜFR-01.01-ÜFR-01.08.
ÜFR-01. Fiziologiya 5 ÜFR-01.01-ÜFR-01.09.
ÜFR-02. Topoqrafik anatomiya və operativ cərrahiyyə 5 ÜFR-02.01-ÜFR-02.04
ÜFR-03. Patomorfologiya 5 ÜFR-03.01-ÜFR-03.12
ÜFR-04. Mikrobiologiya 5 ÜFR-04.01-ÜFR-04.09
ÜFR-05. Hematologiya 5 ÜFR-05.01-ÜFR-05.05
ÜFR-06. Klinik biokimya 5 ÜFR-06.01-ÜFR-06.06
ÜFR-07. Anesteziologiya və reanimatologiya 10 ÜFR-07.01-ÜFR-07.02
ÜFR-08. Qidalanma 5 ÜFR-08.01-ÜFR-08.11
ÜFR-09. Ümumi cərrahiyyə 10 ÜFR-08.01-ÜFR-08.09
ÜFR-10. Travmatologiya 5 ÜFR-08.01-ÜFR-08.07
ÜFR-11. Nevrologiya 5 ÜFR-10.01-ÜFR-10.06
ÜFR-12. Tibbi statistika və informatika 3 ÜFR-12.01-ÜFR-12.11
Peşə fənləri və rotasiyaları: 150
PFR-01 Otologiya 20 PFR-01.01.-PFR-01.20
PFR-02 Audiologiya 5 PFR-02.01.-PFR-02.08
PFR-03 Rinologiya 20 PFR-03.01.-PFR-03.13
PFR-04 Baş-boyun, udlaq xəstəlikləri 10 PFR-04.01.-PFR-04.16
PFR-05 Larinqologiya və foniatriya bölməsi 15 PFR-05.01.-PFR-05.16
PFR-06 Digər ümumi cərrahiyyə sahələri 5 PFR-06.01.-PFR-06.04
PFR-07 İntensiv terapiya və təhlükəli vəziyyətlər 15 PFR-07.01.-PFR-07.04
PFR-08 Göz xəstəlikləri 5 PFR-08.01.-PFR-08.03
PFR-09 Neyrocərrahiyyə 5 PFR-09.01.-PFR-09.09
PFR-10 Üz-çənə və plastik cərrahiyyə 10 PFR-10.01.-PFR-10.11
PFR-11 Şüa diaqnostikası 10 PFR-11.01.-PFR-11.05
PFR-12 Allerqologiya, immunologiya 5 PFR-12.01.-PFR-12.05
PFR-13 Uşaq otorinolarinqologiyası 5 PFR-13.01.-PFR-13.05
PFR-14 Farmakologiya və kimyəvi dərman müalicəsi 5 PFR-14.01.-PFR-14.04
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
PFR-15 LOR-onkologiya 15 PFR-15.01.-PFR-15.09
Könüllü seçilmiş fənnin dərindən öyrənilmə dövrü 11
Elmi-tədqiqat-işi (kliniki və ya baza elmi) 4
Dövrü və yekun attestasiya 4
Cəmi: 240
3.3. 060907 –«Otorinolarinqologiya» ixtisası üzrə rezident hazırlığını təmin edən auditoriyada olan
təhsil proqramının strukturu və əsas hazırlıq mövzuları, dörd il ərzində saatlarla (əlavə 1-də illər
üzrə açıqlanır).
Əsas dərs fənləri /mövzular MH SM TM
ÜHM Ümumi hazırlığı mövzuları:
ÜHM–B01 Səhiyyə sisteminin təşkilinin əsasları 6 4 2
ÜHM-B02 Tibbi statistika və informatika 2 6 8
PHM Peşə hazırlığı mövzuları:
PHM-B03 Qulaq, burun, udlaq, qırtlaq, yemək borusu, traxeya və bronx-ların kliniki anatomiyası, fiziologiyası və müayinə üsulları
8 8 8
PHM-B04 Otologiya 50 50 44
PHM-B05 Rinologiya 50 50 44
PHM-B06 Larinqologiya və foniatriya 50 50 44
PHM-B07 Baş-boyun və udlaq xəstəlikləri 50 50 44
PHM-B08 Audiologiya 8 8 8
PHM-B09 Uşaq otorinolarinqologiyası 18 18 18
PHM-B10 LOR-onkologiya 18 18 18
PHM-B11 Ümumi cərrahiyyə 8 8 8
PHM-B12 Anesteziologiya və reanimatologiya 8 8 8
PHM-B13 Otorinolarinqologiyada kliniki farmokologiya 12 12 12
PHM-B14 Şüa diaqnostikası 6 6 6
PHM-B15 Üz-çənə və plastik cərrahiyyə 12 12 12
PHM-B16 Allerqologiya, immunologiya 6 6 6
PHM-B17 Göz xəstəlikləri 4 4 4
PHM-B18 Nevrologiya 6 6 6
PHM-B19 Neyrocərrahiyyə 4 4 4
Cəmi 326 328 304
3.4. 060907 –«Otorinolarinqologiya» ixtisası üzrə həkim-rezidentin təhsil proqramının yerinə
yetirilməsinin müddəti:
Ümumi həftələrin sayı 209 həftə
əmək məzuniyyəti 16 həftə
təlim həftələrinin sayı 193 həftə
o cümlədən:
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
kliniki təlim (praktiki və kliniki iş) 164 həftə
nəzəri təlim 20 həftə
təcrübələr (elmi-tədqiqat) 4 həftə
attestasiyalar 5 həftə
növbətçilik - ayda 4 dəfədən az olmayaraq
3.4.1. Hazırlığın son ilində həkim-rezident ixtisas üzrə 3 aylıq müddətinə Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən
müəyyən edilmiş respublikanın tibb müəssisələrinin birində sərbəst stajorluq keçməlidir.
4. MADDİ-TEXNİKİ, TƏDRİS BAZASI VƏ KADR POTENSİALI
4.1. 060907 –«Otorinolarinqologiya» ixtisası üzrə təhsil proqramına müvafiq tərtib edilmiş tədris
planında nəzərdə tutulan həkim-otorinolarinqoloqların hazırlanması üçün Səhiyyə Nazirliyi
tərəfindən baza kimi müəyən edilmiş təhsil və elmi-tibb müəssisələri, habelə aparıcı klinikalar
otorinolarinqoloji xəstəliklərin diaqnostikasının, müalicə və profilaktikasının aparılmsını təmin
edə biləcək yüksək səviyyəli maddi-texniki bazaya malik olmalıdır.
4.2. 060907 –«Otorinolarinqologiya» ixtisası üzrə Təhsil Proqramı Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən baza
kimi müəyyən edilmiş təhsil, elmi müəssisələri və aparıcı klinikalarda aparıcı mütəxəssislər
(rəhbər-kuratorlar) tərəfindən əyani formada aparılır.
4.3. Həkim-otorinolarinqoloqun hazırlığına rəhbərlik edən kuratorlara qoyulan tələblər:
4.3.1. Peşə vərdişlərinə yiyələnməsini təmin etmək üçün praktiki təcrübəsi 5 ildən çox olan yüksək
ixtisaslı mütəxəssislər tərəfindən aparılır.
4.3.2. Tədis olunan nəzəri mövzuları ali təhsil müəssisəsinin elmi dərəcəsi və (və ya) elmi adı olan
professor-müəllim heyəti tədris edir.
4.3.3. Rezidentin elmi-tədqiqat işinə qarşılıqlı razılığı əsasında ali təhsil və ya elmi-tədqiqat
müəssisəsinin heyəti rəhbərlik edə bilər.
4.4. Rezidentin rotasiyalar keçdiyi müəssisələrin maddi-texniki bazalarına qoyulan tələblər:
4.4.1. Otologiya rotasiyası. Diaqnostik endoskop, mikroskop, müayinə üçün alət dəsti, gicgah
sümüyünün cərrahi anatomiyasını öyrənmək üçün və cərrahi əməliyyat üçün alətlər (bor
maşın, cərrahi mikroskop, sorucular, cərrahi alət dəsti), gicgah sümüyünun mulyajları,
kamertonlar
4.4.2. Rinologiya rotasiyası. Diaqnostik endoskop, müayinə üçün alət dəsti, endoskopik sinus
cərrahiyyəsi üçün endoskop və alət dəsti, digər cərrahi əməliyyatlar üçün alət dəsti, burunun
əlavə ciblərinin ayrı-ayrı sümüklərdə və kəllədə mulyajları, olfoktometrik dəst,
rinopnevmometr
4.4.3. Larinqologiya və foniatriya rotasiyası. Diaqnostik və cərrahi fibronazolarinqoskoplar,
asmalı larinqoskop, müayinə və cərrahi əməliyyat üçün alət dəsti, qırtlaq mulyajları,
stroboskop, bronxoskop, ezofaqoskop
4.4.4. Audiologiya rotasiyası. Klinik audiometr, impedansometr, OAE və BERA aparatları
4.4.5. Anesteziologiya və reanimotologiya rotasiyası. Ekspres-laborator avadanlıq, mərkəzləşmiş
monitor elektrokardioskopiya, EKQ, süni tənəffüs aparatı və zəruri vasitələr
4.4.6. Şüa diaqnostikası. Rentgenoloji avadanlıq, KT müayinəsini aparmaq üçün zəruri avadanlıq
5. TƏDİS PROSESİNİN FORMA VƏ METODLARI
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
5.1. 060907 –«Otorinolarinqologiya» ixtisası üzrə həkim-otorinolarinqoloqun hazırlığı, nəzəri
təlim, həkim hazırlığı, ixtisas və ixtisaslaşma fənlərinin mühazirə, məşğələ, seminar, məsləhət,
kuratorun rəhbərliyi və nəzarəti altında müalicə-profilaktik işlərin aparılması və sairə formada
öyrənilməsi ilə təmin olunur.
5.2. 060907 –«Otorinolarinqologiya» ixtisası üzrə həkim-otorinolarinqoloqun hazırlığında elmi-
tədqiqat və praktiki tibbi təcrübələr nəzərdə tutulur.
5.3. Rezidentura ərzində 1 rezidentə görə otorinolarinqoloji xəstəlikləri olan pasiyentlərin ən azı 2000
hospitallaşdırma halları və 1000 ambulator müraciəti olmalıdır. Onlardan:
Ambulator Stasionar
Otologiya üzrə rotasiya 400 190
Rinologiya üzrə rotasiya 400 190
Larinqologiya və foniatriya üzrə rotasiya 400 190
Baş-boyun, udlaq xəstəlikləri və bronxoezofaqologiya bölməsi 400 190
Audiologiya üzrə rotasiya 50 -
Uşaq otorinolarinqologiyası üzrə rotasiya 100 50
LOR-onkologiya üzrə rotasiya 50 50
Allerqologiya, immunologiya üzrə rotasiya 20 -
Ümumi cərrahiyyə üzrə rotasiya 40 30
Anesteziologiya və reanimatologiya üzrə rotasiya 40 40
Göz xəstəlikləri üzrə rotasiya 20 10
Nevrologiya üzrə rotasiya 30 20
Neyrocərrahiyyə üzrə rotasiya 20 10
Üz-çənə və plastik cərrahiyyə üzrə rotasiya 30 30
Xəstələrin cəm sayı 2000 1000
5.4. Otorinilarinqologiya rezidenti təhsil müddətində ən azı 350 əməliyyat sərbəst icra etməlidir ki,
bunlardan 200-si orta (B qrup əməliyyatlar) və 150 böyük (C qrup əməliyyatlar) həcmli
əməliyyatlar olmalıdır. Əməliyyatların siyahısı Əlavə 3-də verilmişdir
6. YEKUN DÖVLƏT ATTESTASİYASINA QOYULAN TƏLƏBLƏR VƏ
QİYMƏTLƏNDİRMƏ
6.1. 060907 –«Otorinolarinqologiya» ixtisası üzrə fərdi iş planları rezidentura hazırlığını həyata
keçirən müəssisələrin müvafiq elmi və ya tibb şuralarının iclaslarında təsdiq edilir. Rezidentlər
hər tədris ilinin sonunda kuratorun iştirakı ilə təhsil aldığı müəssisənin elmi şurası (tibbi şurası)
qarşısında hesabat verərək attestasiya olunur.
6.2. Rezidenturada təhsil alan həkimlərin yekun attestasiyası Azərbaycan Respublikası Səhiyyə
Nazirliyinin təsdiq etdiyi attestasiya komissiyası tərəfindən ali təhsil müəssisəsində aparılır.
6.3. Yekun attestasiya nəticəsində rezidentə “həkim-otorinolarinqoloq” ali peşə-ixtisas dərəcəsi və
dövlət nümunəli diplom verilir.
7. 060907 – «OTORİNOLARİNQOLOGİYA» İXTİSASI ÜZRƏ YEKUN ATTESTASİYA
FORMATI
7.1. Yekun attestasiya imtahanı iki mərhələdə-yazılı və praktiki komponent üzrə həyata keçirilir.
Yekun attestasiyanın hər hansı mərhələsindən keçə bilməyən rezidentlər attestasiya
komissiyasının müəyyən etdiyi vaxtda həmin mərhələ üzrə təkrar yekun attestasiyadan keçirlər.
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət
tələbləri
7.2. Birinci mərhələ-yazılı komponent. Birinci mərhələdə rezident 3 saat ərzində 100 test suallara
cavab verir. Test informasiya texnologiyaları və xüsusi optik cihazlar vasitəsilə oxunan sual
vərəqəsi üzrə aparılır. Testin yekununa görə 60 və ya daha çox bal toplayan rezidentlər yekun
attestasiyanın ikinci mərhələsinə buraxılır.
7.3. İkinci mərhələ-praktiki komponent. Ikinci mərhələdə rezident tərəfindən 8 müxtəlif klinik hal
araşdırılır. Klinik halların araşdırımasına diaqnostik müayinələrin sərbəst aparılması və təhlili,
müalicə tədbirlərin planlaşdırması və digər aspektlər aiddir. Klinik halların araşdırılması
attestasiya komissiyası tərəfindən məqbul hesab edildikdə rezident yekun attestasiyanın ikinci
mərhələsindən müvəffəqiyyətlə keçmiş hesab olunur.
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət tələbləri
Əlavə 1. 060907 –«Otorinolarinqologiya» ixtisası üzrə tədris proqramının strukturu (illər və saatlar üzrə)
Cəmi 4 illik 1-ci il 2-ci il 3-cü il 4-cü il
MH SM TM MH SM TM MH SM TM MH SM TM MH SM TM Ü
HF
Səhiyyə sisteminin təşkilinin əsasları 6 4 2 6 4 2
Tibbi statistika və informatika 2 6 8 2 6 8
Ixti
sas
fən
nlə
ri
Qulaq, burun, udlaq, qırtlaq, yemək borusu, traxeya
və bronx-ların kliniki anatomiyası, fiziologiyası və
müayinə üsulları
8 8 8 4 4 4 4 4 4
Otologiya 50 50 44 26 26 22 24 24 22
Rinologiya 50 50 44 24 20 12 26 30 32
Larinqologiya və foniatriya 50 50 44 10 12 20 16 22 20 22 22
Baş-boyun və udlaq xəstəlikləri 50 50 44 26 26 22 24 24 22
Audiologiya 8 8 8 8 8 8
Uşaq otorinolarinqologiyası 18 18 18 18 18 18
LOR-onkologiya 18 18 18 18 18 18
Ümumi cərrahiyyə 8 8 8 8 8 8
Anesteziologiya və reanimatologiya 8 8 8 8 8 8
Otorinolarinqologiyada kliniki farmokologiya 12 12 12 12 12 12
Şüa diaqnostikası 6 6 6 6 6 6
Üz-çənə və plastik cərrahiyyə 12 12 12 12 12 12
Allerqologiya, immunologiya 6 6 6 6 6 6
Göz xəstəlikləri 4 4 4 4 4 4
Nevrologiya 6 6 6 6 6 6
Neyrocərrahiyyə 4 4 4 4 4 4
Seçim fənnləri 16 16 32 10 6 16 16 16
Cəmi 342 344 336 68 60 60 96 104 76 98 94 96 80 86 104
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət tələbləri
Əlavə 2. 060907 –«Otorinolarinqologiya»ixtisası üzrə tematik rotasiyaların strukturu (həftələr və kreditlər üzrə)
Fənn bölümünün
kodu
Fənn bölümünün (tematik rotasiyasının) adı (bilik,
bacarıq və vərdişlər baxımından)
Həftələrin sayı Kreditin sayı
Cəmi 1-ci il 2-ci il 3-cü il 4-cü il Cəmi 1-ci il 2-ci il 3-cü il 4-cü il
Ümumi hazırlığı fənləri: 56 44 12 0 0 71 56 15 0 0
ÜFR-01 Baza təhsili 2 2
3 3 0 0 0
ÜFR-01. Fiziologiya 4 4
5 5 0 0 0
ÜFR-02. Topoqrafik anatomiya və operativ cərrahiyyə 4 4
5 5 0 0 0
ÜFR-03. Patomorfologiya 4 4
5 5 0 0 0
ÜFR-04. Mikrobiologiya 4 4
5 5 0 0 0
ÜFR-05. Hematologiya 4 4
5 5 0 0 0
ÜFR-06. Klinik biokimya 4 4
5 5 0 0 0
ÜFR-07. Anesteziologiya və reanimatologiya 8 4 4
10 5 5 0 0
ÜFR-08. Qidalanma 4
4
5 0 5 0 0
ÜFR-09. Ümumi cərrahiyyə 8 4 4
10 5 5 0 0
ÜFR-10. Travmatologiya 4 4
5 5 0 0 0
ÜFR-11. Nevrologiya 4 4
5 5 0 0 0
ÜFR-12. Tibbi statistika və informatika 2 2
3 3 0 0 0
Peşə fənləri və rotasiyaları: 120 0 32 44 44 150 0 40 55 55
PFR-01 Otologiya 16
8 8
20 0 10 10 0
PFR-02 Audiologiya 4
4
5 0 0 5 0
PFR-03 Rinologiya 16
8 8 20 0 0 10 10
PFR-04 Baş-boyun, udlaq xəstəlikləri 8
4 4
10 0 5 5 0
PFR-05 Larinqologiya və foniatriya bölməsi 12
4 4 4 15 0 5 5 5
PFR-06 Digər ümumi cərrahiyyə sahələri 4
4
5 0 5 0 0
PFR-07 İntensiv terapiya və təhlükəli vəziyyətlər 12
4 4 4 15 0 5 5 5
PFR-08 Göz xəstəlikləri 4
4
5 0 0 5 0
PFR-09 Neyrocərrahiyyə 4
4 5 0 0 0 5
PFR-10 Üz-çənə və plastik cərrahiyyə 8
8 10 0 0 0 10
PFR-11 Şüa diaqnostikası 8
4
4 10 0 5 0 5
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət tələbləri
PFR-12 Allerqologiya, immunologiya 4
4
5 0 5 0 0
PFR-13 Uşaq otorinolarinqologiyası 4
4
5 0 0 5 0
PFR-14 Farmakologiya və kimyəvi dərman müalicəsi 4
4
5 0 0 5 0
PFR-15 LOR-onkologiya 12
12 15 0 0 0 15
Könüllü seçilmiş fənnin dərindən öyrənilmə dövrü 8 2 2 2 2 11 2 3 3 3
Elmi-tədqiqat-işi (kliniki və ya baza elmi) 4 1 1 1 1 4 1 1 1 1
Dövrü və yekun attestasiya 5 1 1 1 2 4 1 1 1 1
Cəmi: 193 48 48 48 49 240 60 60 60 60
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət tələbləri
ƏLAVƏ 3. 060907 –«Otorinolarinqologiya» ixtisası üzrə praktik vərdişlərin siyahısı və yerinə yetiriləcək
minimumlar
Sıra №
Praktiki vərdişin adı Icra olunacaq minimum say
Qulaq xəstəlikləri üçün bacarıqlar
1 Otoskopiya 1000 P, As, İ
2 Qulaq endoskopiyası 50 P, As, İ
3 Qulaq mikroskopiyası 50 P, As, İ
4 Impedans audiometriya 30 P, As, İ
5 Tonal audiometriya 30 P, As, İ
6 Danışıq audiometriyası 30 P, As, İ
7 BERA və otoakustik emissiya 20 P, As, İ
8 Vestibulyar aparatın funksional müayinəsi 30 P, As, İ
9 Gicgah sümüyünün trepanasiyası (meyiddə və ya sümükdə) 10 P, As
10 Otologiyada və otonevrologiyada dərman müalicəsi 30 P
11 Otologiyada və otonevrologiyada yerli və regional anesteziya 30 P, As
12 Otohematomanın müalicəsi 20 P
13 Meatoplastika 10 P
14 Qulaqdan yad cismin çıxarılması 20 P
15 Qulaq poliplərinin çıxarılması 20 P
16 Mirinqotomiya 20 P
17 Ventilyasion borucuğun qoyulması 20 P
18 Sadə mastoidektomiya 10 P
19 Timpanoplastika 10 P
20 Qulaq seyvanı və xarici qulaq keçəcəyinin yaralanmasında yardım 20 P
21 Qulaq seyvanı şişlərinin cərrahiyyəsi 10 P
22 Eşitmə borusunun keçiriciliyinin yoxlanması 40 P
Burun və burunətrafı ciblərin xəstəlikləri üçün bacarıqlar
23 Ön və arxa rinoskopiya 500 P, As, İ
24 Nazal endoskopiya 50 P, As, İ
25 Dəriüstü allergik testlər (Prich, Serath) 20 P, As, İ
26 Dəriiçi allergik testlər 20 P, As, İ
27 Nazal provakasiya testi 20 P, As, İ
28 Burun və paranazal sinus xəstəliklərində dərman müalicəsi 50 P
29 Burunun ön tamponadası 30 P
30 Burunun arxa tamponadası 20 P
31 Burun qalvanokaustikası 20 P
32 Burundan yad cismin çıxarılması 20 P
33 Burun polipektomiyası 20 P
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət tələbləri
34 Aşağı konxa cərrahiyyəsi 20 P, As
35 Konxo bullosa cərrahiyyəsi 10 P, As
36 Burun çəpərinin hematomasının açılması 10 P, As
37 Burun çəpərinin absesinin drenajı 10 P, As
38 Septum cərrahiyyəsi 20 P, As
39 Revizyon septoplastika 10 P, As
40 Əng cibinin endoskopiyası 20 P, As
41 Orta burun keçəcəyinə endoskopla giriş 20 P, As
42 Kaldvell-Luk əməliyyatı 20 P, As
43 Endoskopik ön etmoidektomiya 20 P, As
Boğaz xəstəlikləri üçün bacarıqlar
44 Vasitəli larinqoskopiya 500 P, As, İ
45 Vasitəli larinqoskopiya və biopsiya 30 P, As, İ
46 Hərəki və sərt endoskopla larinqoskopiya 30 P, As, İ
47 Qırtlağa topik dərmanların tətbiqi 20 P, As
48 Qırtlaq və traxeya xəstəliklərində sistem dərman müalicəsi 30 P, As
49 Endotraxeal intubasiya 30 P, As
50 Traxeotomiya 10 P, As
51 Vasitəsiz larinqoskopiya 30 P, As, İ
52 Mikrolarinqoskopiya 20 P, As, İ
53 Qırtlaq fibromasının çıxarılması 10 P, As, İ
54 Nazofarinqoskopiya, hipofarinqoskopiya 200 P, As, İ
55 Ağız boşluğu, udlaq və yemək borusu xəstəliklərində dərman müalicəsi
və topikal tətbiqi
100 P, As
56 Adenotomiya 30 P, As
57 Tonzillektomiya 30 P, As
58 Paratonzillyar absesin drenajı 20 P, As
59 Ağız boşlugu, udlaq və yemək borusunun yad cisimlərinin çıxarılması 30 P, As
60 Biopsiya 40 P, As
61 Yumşaq damaq və udlaq cərrahiyyəsi 10 P, As
62 Incə iynə aspirasyon sitologiyası 10 P, As
63 Boyunun orta kistası və fistulasının ekstirpasiyası 5 P, As
64 Baş-boyunda lokal və regional anesteziya 20 P, As
65 Baş-boyunda abses insiziyası və drenajı 10 P, As
66 Boyun limfa düyünlərinin çıxarılması 10 P, As
67 QBB-BB plastik və rekonstruktiv cərrahiyyədə endoskopiya 10 P, As
68 QBB-BB plastik və rekonstruktiv cərrahiyyəsində dərman müalicəsi və yaraya qulluq
30 P, As
69 QBB-BBC-də lokal və regional anesteziya 20 P, As
70 Burun sınıqlarının repoziyası 20 P, As
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət tələbləri
71 Dəri yenitörəmələrinin çıxarılması və ilkin bərpası 20 P, As
72 Lokal fleplər 20 P, As
73 Üz və boyunun yumşaq toxumalarının yaralanmalarınada yardım (bərpası)
20 P, As
74 Ambulator xəstə qəbulu 500 P, As
ƏLAVƏ 3. 060907 –«Otorinolarinqologiya» ixtisası üzrə əməliyyatların siyahısı
A - kiçik əməliyyatlar
B – orta əməliyyatlar
C - böyük əməliyyatlar
ÜMUMİ MÜDAXİLƏLƏR HƏCMİ
BURUN VƏ BURUNƏTRAFI CİBLƏRİN XƏSTƏLİKLƏRİ
Ön və arxa rinoskopiya A
Nazal endoskopiya A
Burunun ön tamponadası A-B
Burunun arxa tamponadası B
Burundan yad cismin çıxarılması A
Burun qalvanokaustikası A
Burun çəpərinin hematomasının açılması A
Burun çəpəri absesinin drenajı A
Aşağı konxa cərrahiyyəsi A-B
Konxo bullosa cərrahiyyəsi B
Burun polipektomiyası A
Septum cərrahiyyəsi B
Revizyon septoplastika B
Rinoplastika C
Burun sınıqlarının repoziyası B
Əng cibinin endoskopiyası B
Əng cibinin punksiyası A
Kaldvell-Luk əməliyyatı B
Frontal sinusun trepanopunksiyası B-C
Funksional endoskopik sinus cərrahiyyəsi C
QULAQ XƏSTƏLİKLƏRİ
Otoskopiya A
Qulaq endoskopiyası və mikroskopiyası A
Impedans audiometriya A
Tonal audiometriya B
Danışıq audiometriyası B
BERA və otoakustik emissiya B
060907 – “Otorinolarinqologiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığının məzmununa və səviyyəsinə qoyulan minimum dövlət tələbləri
Vestibulyar aparatın funksional müayinəsi B
Eşitmə borusunun keçiriciliyinin yoxlanması B
Gicgah sümüyünün trepanasiyası (meyiddə və ya sümükdə) B-C
Qulaqdan yad cismin çıxarılması A
Qulaq poliplərinin çıxarılması A
Parasentez A
Ventilyasion borucuğun qoyulması A
Meatoplastika C
Mirinqotomiya B
Sadə mastoidektomiya B
Timpanoplastika C
Qulaq şişlərinin cərrahiyyəsi C
UDLAQ VƏ QİRTLAQ XƏSTƏLİKLƏRİ
Vasitəli və vasitəsiz larinqoskopiya A
Hərəki və sərt endoskopla larinqoskopiya A
Nazofarinqoskopiya, hipofarinqoskopiya A
Endotraxeal intubasiya A
Traxeotomiya A
Qırtlaq fibromasının çıxarılması B
Ağız boşlugu, udlaq və yemək borusunun yad cisimlərinin çıxarılması B
Udlaq və qırtlaq şişlərindən biopsiya A
Incə iynə aspirasyon sitologiyası A
Adenotomiya A
Tonzillektomiya A
Paratonzillyar absesin drenajı A
Retrofarinqeal absesin drenajı B
Yumşaq damaq və udlaq cərrahiyyəsi C
Boyunun orta kistası və fistulasının ekstirpasiyası C
Baş-boyunda lokal və regional anesteziya A
Baş-boyunda abses insiziyası və drenajı B
Larinqektomiya C
Boyun limfa düyünlərinin çıxarılması C
Üz və boyunun yumşaq toxumalarının yaralanmalarınada yardım (bərpası) B