02.tıp bilimlerinde bilimsel araştırma ve planlama
DESCRIPTION
Biyoistatistik Ders Notları02.Tıp Bilimlerinde Bilimsel Araştırma Ve PlanlamaTRANSCRIPT
TIP BİLİMLERİNDE TIP BİLİMLERİNDE BİLİMSEL ARAŞTIRMA VE BİLİMSEL ARAŞTIRMA VE
PLANLAMAPLANLAMA
Bilim Nedir?Denetimli gözlem ve gözlem sonuçlarına dayalı
mantıksal düşünme yoluyla, olayları açıklama gücü taşıyan hipotezler bulma ve bunları doğrulama yöntemidir.
Araştırma Nedir? Sorunlara güvenilir çözümler aramak amacıyla,
planlı ve sistemli olarak verilerin toplanması, çözümlenmesi, yorumlanarak değerlendirilmesi ve rapor edilmesidir.
3
4
Yöntem Nedir?Bir sonuca ulaşmak veya bir önermeyi
doğrulamak için izlenen planlı yoldur.
Bilimsel Araştırma’nın Aşamaları
Araştırma Konusunun Belirlenmesi
Literatür Taraması
Amaçların Belirlenmesi
Değişkenlerin ve Ölçeklerin
Belirlenmesi
Hipotezlerin Kurulması
Araştırma Düzenlerinin Belirlenmesi
Araştırma Toplumunun Belirlenmesi
Örneklemin ve Birim Sayısının Belirlenmesi
(Güç Analizi)
Veri Toplama Formlarının
Hazırlanması
Pilot Çalışmanın Yapılarak Eksikliklerin
Giderilmesi
Verilerin Toplanması ve Veri Tabanının
Oluşturulması
İstatistiksel Analizlerin Yapılması
Sonuçların Yorumlanması
Araştırmanın Rapor Haline Getirilmesi
Gerekli İzinlerin Alınması
6
- Sorunun önemi nedir?- Bilime olan katkısı nedir?- Niçin araştırmaya gerek duyulmaktadır?- Hedef kitleyi ne derece etkilemektedir?- Araştırılabilir mi?- Etik mi?- Kaynaklar yeterli mi?- Zaman yeterli mi?
Araştırma Konusu Belirlerken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
7
Literatür :Bir bilim dalının çeşitli konularında yazılmış eserlerin tümünü ifade eder.
Literatür taraması :Belirli bir konuda önceden yapılmış çalışmalarda elde edilmiş bilgilerin incelenmesi, önemli noktalarının gözden geçirilmesi ve özetlenmesidir.
Literatür Taraması
8
• Geliştirilmekte olan araştırma problemiyle doğrudan ilgili olması,
• Araştırma problemiyle ilgili bütün ilgili çalışmaları içermesi ve ilgisiz çalışmaları kapsamaması,
• Kaynakların magazinsel dergiler, gazeteler gibi akademik olmayan belgelerden değil, akademik yayınlardan oluşması,
Literatür Taramasının Özellikleri
9
• Konuyla ilgili bilinen ve bilinmeyenlerin neler olduğunu özetleyen bir sentez oluşturabilmesi,
• İlgili alan yazındaki ihtilaflı (üzerinde uzlaşılmayan) alanları gösterebilmesi,
• Okunan metinlerin çok fazla alıntı yapılmadan, araştırmacının kendi kelimeleriyle özetlenmesi ve yorumlanabilmesi,
Literatür Taramasının Özellikleri
10
• Konuyla ilgili daha fazla araştırma gerektiren önemli sorular ortaya koyabilmesi,
• Yapılacak araştırmanın, araştırma konusuyla ilgili mevcut bilgileri zenginleştireceğini gösterebilmesi,
• Sadece listeleme ve özetlemeden oluşmaması, alan yazındaki görüş ve bulguların güçlü ve zayıf yönlerini göstererek değerlendirebilmesi gerekir.
Literatür Taramasının Özellikleri
11
12
13
14
Amaçların BelirlenmesiAmaçlar;
Mantıklı,
Kavramları açık,
Gözlenebilir,
Test edilebilir,
Kullanabilir tekniklerle gerçeklenebilir
olmalıdır.
15
Değişkenlerin ve Ölçeklerin Belirlenmesi
Araştırmanın amaçlarına göre;
İsimsel, sıralı, kesikli ve sürekli değişkenler,
Bağımlı ve bağımsız değişkenler,
Değişkenlere bağlı olarak ölçekler (isimsel, sıralı, aralıklı, oransal),
belirlenir.
16
Hipotezlerin Kurulması
Amaçlar ve değişkenler istatistiksel analiz yapılacak şekilde önermeler halinde düzenlenir.
Örnek
Sıfır Hipotezi : Sigara kullanımı cinsiyete göre değişmez.
Karşıt Hipotez: Sigara kullanımı cinsiyete göre değişir.
17
Araştırma Düzenlerinin Belirlenmesiİhtiyaç duyulan verinin elde edilebilmesi için oluşturulan düzenlerdir.
Gözlemsel Araştırmalar
Deneysel Araştırmalar
Metodolojik Araştırmalar
Tanımlayıcı Araştırmalar
Kesitsel Araştırmalar
Analitik Araştırmalar
Olgu – Kontrol Araştırmaları
Kohort Araştırmalar
Hayvan Deneyleri
Olgu Raporu Araştırmaları Klinik Deneyler
Olgu Serisi Araştırmaları
Meta Analiz
Tedaviye Yönelik
Korumaya YönelikAlan Deneyleri
18
Araştırma Toplumunun (Evren) Belirlenmesi
Araştırmaya konu olan hedef kitle açık bir şekilde ifade edilmelidir.
Öğrenciler
Bu araştırmanın evrenini 2011-2012 eğitim-öğretim yılında Erciyes Üniversitesi’nde öğrenim gören öğrencilerin tamamı oluşturmaktadır.
19
Örneklemin ve Birim Sayısının Belirlenmesi (Güç Analizi)
Örnekleme yöntemleri ve güç (power) analizleri ile araştırma evrenini temsil edebilecek en az birim sayısının belirlenmesi ve örneklemin açık şekilde ifade edilmesi gerekir.
Araştırmanın örneklemini 2011-2012 eğitim-öğretim yılında Erciyes Üniversitesi’nde öğrenim gören ve ................ bölümlerinden seçilmiş toplam 2500 öğrenci oluşturmaktadır.
20
Veri Toplama Yönteminin Belirlenmesi ve Formların Hazırlanması
Birimlerden verilerin nasıl toplanacağı belirlenmelidir. (Anket, Mülakat, Gözlem, Görüntü kaydı, Ses kaydı, Bilgisayar ortamında test uygulaması,...)
Form düzenleme kurallarına uygun olarak birimlerden alınan verilerin ilk anda kaydedileceği formlar hazırlanmalıdır.
21
22
23
Pilot Çalışmanın Yapılarak Eksikliklerin Giderilmesi
Araştırma grubuna benzer özelliklerdeki küçük bir grup ile ön bir çalışma yaparak, uygulanacak anket ve diğer formların anlaşılıp anlaşılmadığını, eksik olan yanlış anlaşılan yerleri olup olmadığını test etmektir.
24
Verilerin Toplanması ve Veri Tabanının Oluşturulması
PARAMETRİK TESTLERToplum oranına dayalı z testleriToplum ortalamalarına dayalı z testleriTek örnek t testiBağımlı örnek t testi Bağımsız örnek t testiTek Yönlü Varyans Analiziİki Yönlü Varyans AnaliziTekrarlı Ölçümlerde Varyans AnaliziÇok Faktörlü Deneylerin Varyans Analizi .................................................................
PARAMETRİK OLMAYAN TESTLERKikare uygunluk testiKikare bağımsızlık testleriMc Nemar Kikare TestiTek Örnek Kolmogorov-Smirnov Testiİki Örnek Kolmogorov-Smirnov TestiMann-Whitney U TestiWilcoxon T TestiKruskal-Wallis H TestiFriedman TestiMood Medyan TesiLoglinear AnalizKappa AnaliziKendall’s Tau – b AnaliziKendall’s Tau – c Analizi...........................
İstatistiksel Analizlerin Yapılması
REGRESYON ANALİZLERİBasit Doğrusal Regresyon AnaliziÇoklu Doğrusal Regresyon Analiziİkili Lojistik Regresyon AnaliziSıralı Lojistik Regresyon AnaliziMultinomial Lojistik Regresyon AnaliziRidge Regresyon AnaliziProbit Regresyon AnaliziLojit Regresyon Analizi(Korelasyon Analizi)
ÇOK DEĞİŞKENLİ ANALİZLERHotelling T2Ayırma AnaliziFaktör AnaliziÇok Değişkenli Varyans AnaliziKümeleme AnaliziConjoint AnaliziÇok Boyutlu Ölçekleme ........................................
SAĞKALIM ANALİZLERİ
Yaşam Tablosu Yöntemi
Kaplan-Meier Yöntemi
Cox Regresyon Yöntemi
Medikal Tanı Testleri
ROC Eğrisi Yöntemi
27
Sonuçların Yorumlanması
1- Sonuçların İstatistiksel Anlamlılığının Yorumlanması
2- Sonuçların Klinik Anlamlılığının Yorumlanması
28
Araştırmanın Rapor Haline GetirilmesiSunumu yapılacak çalışmanın ilgili kurum veya derginin yazım kurallarına göre hazırlanması
29
SORULARINIZ?
30