โครงงานวศวกรรมชลประทาน

(02207499)

ท 12/2557

เรอง การจดท าคมอการดแลบ ารงรกษาตนมะมวงของภาควชาวศวกรรมชลประทาน

Guideline of Operation and Maintenance of Mango Orchard of Irrigation Engineering

Department

โดย

นายโยธา ประจวบสข

นายสถาพร สระจม

เสนอ

ภาควชาวศวกรรมชลประทาน

คณะวศวกรรมศาสตร ก าแพงแสน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ก าแพงแสน นครปฐม 73140

เพอความสมบรณแหงปรญญาวศวกรรมศาสตรบณฑต ( วศวกรรมโยธา-ชลประทาน )

พ.ศ. 2557

ใบรบรองโครงงานวศวกรรมชลประทาน

ภาควชาวศวกรรมชลประทาน

คณะวศวกรรมศาสตร ก าแพงแสน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

เรอง การจดท าคมอการดแลบ ารงรกษาตนมะมวงของภาควชาวศวกรรมชลประทาน

นามผท าโครงการ นายโยธา ประจวบสข

นายสถาพร สระจม

ไดพจารณาเหนชอบ

ประธานกรรมการ ……………………………………………..

( ผศ. บญมา ปานประดษฐ)

………………/………………/……….........

กรรมการ ………………………………………………

(อ.ดร.ไชยาพงษ เทพประสทธ)

…..…………/………………/………………..

หวหนาภาควชา ..……………………………………………….

( ผศ.นมตร เฉดฉนทพพฒน )

….…………/……..…………/……………..

ก

บทคดยอ

ชอเรอง : การจดท าคมอการดแลบ ารงรกษาตนมะมวงของภาควชาวศวกรรมชลประทาน

โดย : นายโยธา ประจวบสข

นายสถาพร สระจม

อาจารยทปรกษาโครงงาน : …………………………………………

(ผศ. บญมา ปานประดษฐ)

..…………/………………/…….…….

การศกษาโครงงานวศวกรรมในครงน เปนการจดท าคมอการดแลบ ารงรกษามะมวงน าดอกไมทวาย

เบอร 4 ในแปลงมะมวงภาควชาวศวกรรมชลประทาน โดยเรมจากการส ารวจพนทแปลงมะมวงและศกษา

ขอมลของมะมวงทปลก ขอมลดน ขอมลน าและวธการดแลมะมวง ซงประกอบไปดวย การใหน า การก าจด

วชพช การตดแตงกงและดแลทรงพม การใหปย การปองกนโรคและแมลงศตรพช และการเกบเกยวผลผลต

น าผลการศกษามาจดท าแผนการปฏบต จากนนท าการปฏบตและเปรยบเทยบผล น าผลการเปรยบเทยบมา

ปรบใหเหมาะสมเขากบสภาพแวดลอมของแปลงมะมวง จะไดคมอการดแลบ ารงรกษามะมวงน าดอกไม

ทวายเบอร 4ท าใหไดผลผลตใกลเคยงกบทคาดการไวซงวธการดงกลาวสามารถน าไปประยกตใชจดท าคมอ

การดแลไมผลชนดอนๆไดตอไป

ค

ABSTRACT

Title : Guideline of Operation and Maintenance of Mango Orchard of Irrigation

Engineering Department

By : Mr. Yotha Prajuabsuk

Mr. Sathaporn Srajoom

Project Advisor : ………………………………………

(Asst. Prof. Boonma Panpradit)

…………/………………/…….……..

The project are started by surveying of topographic map and studied soil, water, mangos

relationship. Beside studying how to operate and maintain mango. Such as irrigation system, weeding,

pruning, fertigation, plant diseases protect and harvest. From those document the planning guideline of

operation and maintenance is arrange to compare with practical of operation and maintenance. After

improving first planning guideline of operation and maintenance of mango with practical out put is

suitable guideline. This method can be applied to proceed another orchard.

ง

ค านยม

โครงงานวศวกรรมชลประทานเลมนส าเรจลลวงไปไดดวยด ผจดท าขอขอบพระคณ ผศ. บญมา ปานประดษฐ อาจารยทปรกษาโครงงานวศวกรรม ซงทานไดใหค าแนะน าและขอคดเหนตาง ๆ อนเปนประโยชนอยางยงในการท าโครงงานวศวกรรมทงยงชวยแกปญหา ตาง ๆ ทเกดขนระหวางการด าเนนงานอกดวย

ขอขอบพระคณ อ.ดร.ไชยาพงษ เทพประสทธ กรรมการทปรกษาโครงงาน ผศ.นมตร เฉดฉนทพพฒน ส าหรบขอเสนอแนะในการท าโครงงานวศวกรรมในครงน นอกจากนขอขอบคณนางสาว นวยา รามนนทน และเพอน ๆ วศวกรรมชลประทาน รน 6 7 ทกคนทชวยเหลอในการทดลองและใหค าแนะน าจนโครงงานวศวกรรมส าเรจลลวงดวยด

ขอขอบพระคณ คณระว อยส าราญ คณสมบต เซยงฉน ทไดใหความอนเคราะหในการใชเครองมอและใหค าปรกษาในเรองตางๆจนโครงงานวศวกรรมส าเรจลลวงดวยด

ขอขอบพระคณ คณฉลอง มาตรทอง ทคอยดแลแปลงเพาะปลกตงแตวนแรกทท าการปฏบตการจนถงการเกบเกยวผลผลต

ขอขอบคณเจาหนาทภาควชาวศวกรรมชลประทาน คณะวศวกรรมศาสตรทกทานทคอยใหความอนเคราะหในเรองการตดตออปกรณ เครองมอ และคอยใหค าแนะน าในการใชเครองมอ รวมถงคอยอ านวยความสะดวกในเรองตางตลอดการท าโครงงานน

ขอขอบคณส าหรบทนงบประมาณทมอบใหแกผท าโครงงานน เพอน าไปใชประโยชนสนบสนนในการท าโครงงานในครงน

สดทายน ประโยชนและความดทงหลายอนพงจะไดรบจากโครงงานวศวกรรมเลมน ขอมอบใหแด บดา มารดา และผมอปการคณทกทาน ตลอดจนครอาจารย ทไดประสทธประสาทวชาความร และอบรมสงสอนแกผจดท าจนประสบความส าเรจในการศกษา

นายโยธา ประจวบสข

นายสถาพร สระจม

กรกฎาคม 2558

ง

สารบญ

หนา

บทคดยอ ก

ABSTRACT ข

ค านยม ค

สารบญ ง

สารบญภาพ ฉ

สารบญตาราง ซ

บทท 1 ค าน า วตถประสงค ขอบเขตการศกษา 1

1.1 ค าน า 1

1.2 วตถประสงค 1

1.3 ขอบเขตทศกษา 1

บทท 2 ตรวจเอกสาร 2

2.1 ความหมายของการดแลบ ารงรกษามะมวงน าดอกไมทวายเบอร 4 2

2.2 ขอมลพนฐานในการดแลบ ารงรกษามะมวงน าดอกไมทวายเบอร 4 2

บทท 3 อปกรณและวธการจดท าคมอ 23

3.1 อปกรณ 23

3.2 วธการจดท าคมอการดแลบ ารงรกษามะมวงน าดอกไมทวายเบอร 4 24

บทท 4 ผลการศกษา 26

4.1 ผลกการส ารวจและจดท าแผนท 26

4.2 ผลการศกษาขอมลพนฐานของการดแลมะมวง 28

4.3 ผลการจดท าแผนปฏบตการดแลมะมวง 34

จ

สารบญ(ตอ)

หนา

4.4 ผลการดแลและเปรยบเทยบผลการปฏบต 35

4.5 ผลการจดท าคมอการดแลบ ารงรกษามะมวงน าดอกไมทวายเบอร 4 39

บทท 5 วจารณผลการจดท าคมอ 40

บทท 6 สรปผลการจดท าคมอและขอเสนอแนะ 41

6.1 สรปผลการจดท าคมอ 41

6.2 ขอเสนอแนะ 41

เอกสารอางอง 43

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก. รายการค านวณ 44

ภาคผนวก ข. ภาพการดแลบ ารงรกษามะมวง 54

ฉ

สารบญภาพ

ภาพท หนา

2.1 ลกษณะทวไปของมะมวงน าดอกไมทวายเบอร 4 3

2.2 น าในดนและระดบความชนของดนทจดตางๆ 6

2.3 กราฟแสดงความสามารถในการอมน าของดน 8

2.4 ความสามารถในการดดน าไปใชของพชทความลกของรากพช 10

2.5ความสมพนธระหวางความชนในดนกบการก าหนดการใหน า 11

2.6 แสดงโครงสรางการตดแตงกงของตนมะมวง 16

2.7ชอดอกทถกท าลายจากโรคแอนแทรกโนส 18

2.8 โรคราด าเขาท าลายใบมะมวง 21

4.1 แผนทแปลงมะมวงภาควชาวศวกรรมชลประทาน 27

4.2กราฟความสมพนธระหวางความชนและแรงดงความชน 29

ภาพผนวกท

ก.1 หวฉดแบบฉดฝอย (Mini spay) 49

ข.1 ลกษณะแปลงมะมวงกอนท าการก าจดวชพช 54

ข.2 การก าจดวชพชโดยการตดหญา 54

ข.3 ลกษณะแปลงมะมวงหลงท าการก าจดวชพช 54

ข.4 ตนมะมวงกอนท าการตดแตงกง 55

ข.5 ตนมะมวงขณะท าการตดแตงกง 55

ข.6 ตนมะมวงหลงท าการตดแตงกง 55

ข.7 การใสปยตนมะมวง 56

ข.8 การฉดพนสารก าจดศตรพช 56

ช

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพท หนา

ข.9 การหอผลมะมวงปองกนแมลง 56

ข.10 การเกบเกยวผลผลต 57

ข.11 ผลผลตทด 57

ข.12 ผลผลตทเสยหาย 57

ซ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

2.1 ชวงวกฤต (Critical Period) ในความตองการน าของพชชนดตางๆ 4

2.2 ระดบแรงดงความชนของดนทควรใหน า ส าหรบพชทปลกในดนทลก

มการระบายน าด เพอใหไดผลผลตสงสด 5

2.3 ความชนชลประทานและความชนทจดเหยวเฉาถาวรของดนชนดตางๆ 9

2.4 แสดงความถวงจ าเพาะปรากฏของดนชนดตางๆ 10

2.5แสดงอตราปยทควรใสใหแกมะมวงในชวงอายตางๆ 15

4.1 แสดงการใชน าของมะมวงขนาดทรงพมตางๆ ในหนวย (ลตร/ตน/วน) 28

4.2 แสดงอตราปยทควรใสใหแกมะมวงในชวงอายตางๆ 31

4.3 แผนปฏบตการดแลมะมวงน าดอกไมทวายเบอร 4 ทไดจากการศกษาทางทฤษฏ 34

4.4 แผนการปฏบตตามการปฏบตจรง 35

4.5 ผลการเปรยบเทยบผลการปฏบตระหวางผลการ

ปฏบตตามแผนทวางเอาไวกบผลการปฏบตจรง 38

4.6 ผลการจดท าคมอการดแลบ ารงรกษามะมวงน าดอกไมทวายเบอร 4 39

6.1 คมอการดแลบ ารงรกษามะมวงน าดอกไมทวายเบอร 4 41

ตารางภาคผนวกท

ก.1การค านวณหาคาความชนชลประทานและความชนทจดเหยวเฉาถาวร 45

ก.2 แสดงคาสมประสทธการใชน าของมะมวง 47

ก.3แสดงปรมาณการการใชน าของพชอางอง (ETp)

จากวธ Penman-Monteith รายเดอนจงหวดนครปฐม (มลลเมตร/วน) 48

ก.4แสดงการใชน าของมะมวง (มลลเมตร/วน) 48

1

บทท 1

ค าน า วตถประสงค ขอบเขตการศกษา

1.1 ค าน า ผลไม นบเปนสนคาสงออกทท ารายไดใหกบประเทศอยางมาก โดยในแตละปประเทศไทยมยอด

การสงออกผก ผลไมในรปของสด แชเยน แชแขงและแหงรวม 3-4 หมนลานบาทตอป และมอตราการ

เตบโตเฉลย 15-20% เพราะเนองจากผกและผลไมไทยมความหลากหลาย และตอเนองตลอดป ท าใหมความ

ไดเปรยบและมความยดหยนดานปรมาณการสงออก อกทงยงเปนผลตภณฑทมคณภาพ รสชาตเปนทนยม

และไดรบการยอมรบจากผปรโภคในตางประเทศ เชน ล าไย มงคด ทเรยน กลวย เงาะ ชมพ รวมถงมะมวง

เปนตน ซงมะมวงกถอไดวาเปนผลไมทมสายพนธทหลายหลาย มความอรอยทแตกตางกนไปตามความชอบ

จงคอนขางไดรบความนยมในการบรโภค แปรรปและการสงออกดวย เนองจากในป 2556 ตนมะมวงในแปลงทมความกวาง 30 เมตร ยาว 100 เมตร ของภาควชา

วศวกรรมชลประทาน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน จงหวดนครปฐมไดประสบปญหา

โรคแมลงศตรพชและยงขาดคมอในการดแลบ ารงรกษาท าใหมะมวงไมสามารถใหผลผลตไดดงนน ทาง

ภาควชาวศวกรรมชลประทาน จงไดจดท าโครง งานวศวกรรม นขนมา เพอจดท าคมอในการดแลและ

บ ารงรกษาตนมะมวงพนธน าดอกไมทวายเบอร 4

1.2วตถประสงค เพอจดท าคมอการดแลบ ารงรกษามะมวงน าดอกไมทวายเบอร 4 และ เพอใหไดผลผลตประมาณ10

กโลกรมตอตน

1.3 ขอบเขตทศกษา เฉพาะแปลงมะมวงภาควชาวศวกรรมชลประทานมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน

พนท 1.875 ไร จ านวนตนมะมวงทงหมด 96 ตน

2

บทท 2

การตรวจเอกสาร

2.1ความหมายของการดแลบ ารงรกษามะมวงน าดอกไมทวายเบอร4 อภชาต และคณะ (2524) ไดกลาวถงหลกการชลประทานไววา องคประกอบส าคญของการ

เพาะปลกมอย 4 อยางดวยกน คอ ดน พช น า และพลงงานแสงแดดพชเจรญเตบโตงอกงามไดจะตองปลกใน

ดนทมแรธาตอาหารสมบรณ มความชมชนทเหมาะสมและแสงแดด องคประกอบทง 4 น นอกจากพนธพช

แลวลวนขนอยกบธรรมชาต

การท าสวนมะมวงใหประสบผลส าเรจนน นอกจากจะขนอยกบเงนทน พนธ และสงอนๆแลว สงท

ส าคญยงคอการดแลบ ารงรกษา ซงจะตองดแลอยางสม าเสมออยตลอดเวลา ในการปฏบตดแลรกษาสวน

มะมวงน ประกอบไปดวยวธตางๆ หลายอยางดวยกน และตองกระท าตอเนองตลอดทงป โดยตองมการวาง

แผนการท างานตลอดทงป

2.2ขอมลพนฐานในการดแลบ ารงรกษามะมวงน าดอกไมทวายเบอร4

2.2.1ขอมลพนฐานเกยวกบพช

ขอมลพนฐานเกยวกบพชนนเราจ าเปนตองทราบถงชนด และพฤตกรรมในการเจรญเตบโตตางๆ

ของพช การใชน าของพช ระยะวกฤตทจะเปนอนตรายตอพช ความลกและการแผกระจายของรากพช

1. ชนดพชมะมวงน าดอกไมทวายเบอร 4วามชอวทยาศาสตรค อ MANGIFERA INDICA LINN.

อยในวงศ ANACARDIACEAE เปนไมยนตนสง 10-15 เมตรแตกกงกานสาขาเยอะ “ใบ”เปน

ใบเดยวออกเวยนสลบถบรเวณปลายกงรปรแกมรปใบหอกปลายแหลมโคนมนเนอใบคอนขาง

หนาสเขยวเขมเปนมน “ดอก”ออกเปนชอทปลายยอด “ผล”รปกลมรยาวปลายผลยวยเมลดลบ

ใหเนอเยอะผลดบเปนสเขยวรสชาตขณะดบเปรยวจดฉ าน าเมอสกเนอในเปนสเหลองอมสมตด

ผลปละครงขยายพนธดวยเมลดตอนกงเสยบยอดและทาบกง(ภวนาถ2545)

3

ภาพท 2.1 ลกษณะทวไปของมะมวงน าดอกไมทวายเบอร 4

ทมา : คณาจารยมหาวทยาลยเกษตรศาสตร2553

2.การใชน าของพช (Consumtive Use)เปนปรมาณน าทงหมดทสญเสยจากพนทเพาะปลกส

บรรยากาศในรปของไอน า ซงประกอบดวย สวนใหญๆสองสวน

การคายน า (Transpiration) คอ ปรมาณน าทพชดดไปจากดน น าไปใชสรางเซลลและ

เนอเยอแลวคายออกทางใบสบรรยากาศ

การระเหย(Evaporation)คอ ปรมาณน าทระเหยจากผวดนบรเวณรอบ ๆ ตนพช

3.ระยะวกฤตของพช (Critical Period)คอ ระยะเวลาทมการขาดน าแลวจะกอใหเกดความเสยหาย

แกผลผลตมากทสด เชนลดอตราการเจรญเตบโตลง ผลผลตลดลง จงจ าเปนจะตองควบคมจ านวนความชน

ในดนใหอยในระดบทพอเหมาะอยเสมอ

ระดบความเสยหายทเกดจากการขาดน านน จะขนอยกบ ชนดและอายพช ดงนนเมอมความ

จ าเปนทจะตองยอมใหพชขาดน า กควรจะเลอกใหอยในระดบทกระทบกระเทอนตอผลผลตนอยทสด ชวง

วกฤตในความตองการน าของพชตางๆ แสดงดงตาราง 2.1 และตารางท 2.2 แสดงถงแรงดงความชนท

เหมาะสมตอการใหน าของพชชนดตางๆ

4

ตารางท 2.1 ชวงวกฤต (Critical Period) ในความตองการน าของพชชนดตางๆ

ทมา : บญมา (2546)

5

ตารางท 2.2 ระดบแรงดงความชนของดนทควรใหน า ส าหรบพชทปลกในดนทลก มการระบายน าด เพอให

ไดผลผลตสงสด

หมายเหต: ใชคานอยเมอสภาพอากาศกอใหเกดการระเหยและการคายน ามาก และใชคามากเมอ

สภาพอากาศกอใหเกดการระเหยและการและการคายน านอย

ทมา : บญมา (2546)

6

2.2.2 ขอมลพนฐานเกยวกบดน

ภวนาถ (2545)ดนทมะมวงขนไดดทสดเจรญงอกงามไดดแลวตดผลเรวควรเปนดนรวนปนทรายม

อนทรยวตถพอสมควรมหนาดนลกอยางนอยประมาณ 2 เมตรมความอดมสมบรณสงมธาตอาหารของพช

เพยงพอมความเปนกรดเปนดางอยระหวาง 5.5-7.5 มการระบายน าดและมรระดบน าใตดนต ากวา 1.8

เมตร

1.ความชนในดน

ในการก าหนดการใหน าจ าเปนจะตองทราบถงปรมาณความชนในดนทจดตางๆ ตงแตจด ความชน

ชลประทาน (Field Capacity)จนถงจดเหยวเฉาถาวร (Permanent Wilting Point)ซงระหวางชวงดงกลาวจะม

ความชนทพชสามารถน าไปใชได (Available Moisture) สามารถแสดงไดดงรปท 2.1 ซงจดตางๆ ม

ความส าคญดงน

ภาพท 2.2น าในดนและระดบความชนของดนทจดตางๆ

7

1.1 ความชนชลประทาน (Field Capacity)

(วบลย.2556)ความชนชลประทาน (Field Capacity) คอความชนในดนหลงจากทน าอสระถกระถก

ระบายออกไปจนหมดความชนในชวงนจะมการเปลยนแปลงนอยเพราะน าทเหลออยมการเคลอนตวชามาก

จ านวนความชนทนยมใชส าหรบก าหนดการใหน าแกพชจะมแรงดงความชนประมาณ 1/3 บาร

1.2จดเหยวเฉาถาวร (Permanent Wilting Point)

จดเหยวเฉาถาวร (Permanent Wilting Point) คอความชนในดนทพชไมสามารถดดมาใชทดแทน

การคายน าและพชเรมมการเหยวเฉาอยางถาวร

1.3 ความชนทพชน าไปใชได (Available Moisture)

ความชนทพชน าไปใชได (Available Moisture) ผลตางซงอยระหวางความชนชลประทาน (Field

Capacity)กบความชนทจดเหยวเฉาถาวร (Permanent Wilting Point) มกวดเปนเปอรเซนโดยน าหนกของดน

แหง เปอรเซนตปรมาตร หรอเปนความลกน า

1.4 ความสามารถในการอมน าของดน

ความสามารถในการอมน าของดน หมายถง ปรมาณน าซบ ทดนสามารถเกบกกไวได ส าหรบการ

ก าหนดการใหน าแกพชดวยวธ Tensiometer จะตองศกษาถงความสมพนธของแรงดงความชนในดน กบ

ปรมาณน าทมอยในดน เพอไปใชประโยชนในการค านวณหาปรมาณน าทระดบแรงดงความชนตางๆ ดงรป

ท 2.2 แสดงถงความสมพนธระหวางแรงดงความชนกบปรมาณความชนโดยน าหนก

8

ภาพท 2.3 กราฟแสดงความสามารถในการอมน าของดน

จากรป 2.2 ถาก าหนดพลงงานก ากบความชนชลประทานเทากบ 1/3 บรรยากาศ พลงงานก ากบ

ความชนทจดเหยวเฉาถาวรเทากบ 15 บรรยากาศจะพบวา ดนเหนยว ดนรวน และดนทรายมความจน าทเปน

ประโยชนตอพช เทากบ 12 , 7, 4 เปอรเซนต ตามล าดบ ซงจะเหนไดวาดนเหนยวจะอมน าไวไดมากท

สดแตถาพจารณาระดบความเปนประโยชนทพลงงานจากรากพชจะตองออกแรงดดไปใชได โดยพจารณา

ส าหรบพ ชไรจะมพลงงานก ากบเพยง 1 บรรยากาศเทานน ลกษณะเชนนจะเหนไดวา ถาลากเสนตด

ความชนทแรงดง 1 บรรยากาศ ทงดนเหนยว ดนรวน และดนทราย จะมระดบความเปนประโยชนของ น า

ใกลเคยงกนคอ 3 เปอรเซนต ซงระดบความเปนประโยชนจะใชส าหรบการค านวณการใหน าแกพช

9

ตารางท 2.3 ความชนชลประทานและความชนทจดเหยวเฉาถาวรของดนชนดตางๆ

ทมา: อภชาต และคณะ (2524)

จากขอมลดงกลาว ถาทราบคณลกษณะทางฟสกสของดน เชน ความถวงจ าเพาะปรากฏ (As) จะท า

ใหสามารถค านวณปรมาณน าทจะใหได

ความถวงจ าเพาะปรากฏ (As) ของดน คอ อตราสวนระหวางน าหนกของดนตอน าหนกของน าทม

ปรมาตรเทากบปรมาตรของดน ซงปรมาตรของดนทน ามาหาความถวงจ าเพาะปรากฏนเทากบปรมาตรของ

เมลดดนรวมกบปรมาตรของน าและอากาศทแทรกตวอยระหวางเมดดนดวยซงบางครงเรยกวา Bulk Density

มหนวยเปน กรมตอลกบาศกเซนตเมตรเนองจากความหนาแนนของน าเทากบ 1 ดงนนคาตวเลขความ

ถวงจ าเพาะปรากฏเทากบ Bulk Density จงเทากนมหนวยทใชเปนกรมและเซนตเมตร ซงค านวณไดจากสตร

As =Ws

V .γ……………………… (1)

เมอ Ws = น าหนกดนแหง

V = ปรมาตรของดนทงกอน ซงเทากบปรมาตรของเมดดน

γ = ความหนาแนนของน า

ความถวงจ าเพาะปรากฏของดนในพนทเพาะปลกทวๆไปจะมคานอยทสดทผวดนเนองจากดน

โปรงและมอนทรยวตถมาก คาดงกลาวจะเพมขนเมอต าจากผวดนเรอยๆ จะมคาคงทเมอต ากวาผวดน

ประมาณ 40 เซนตเมตร คาความถวงจ าเพาะปรากฏของดนชนดตางๆ ดไดจากตารางท 2.2

เนอดน ความชนชลประทาน % โดยน าหนกดนแหง

ความชนทจดเหยวเฉาถาวร % โดยน าหนกดนแหง

ดนทราย (Sand) ดนรวนปนทราย (Sandy Loam) ดนรวน (Loam) ดนรวนปนดนเหนยว (Clay Loam) ดนเหนยวปนตะกอนทราย (Silty Clay) ดนเหนยว (Clay)

6-12 (เฉลย 9) 10-18 (เฉลย 14) 18-26 (เฉลย 22) 23-31 (เฉลย 27) 27-35 (เฉลย 31) 31-39 (เฉลย 35)

2-6 (เฉลย 4) 4-8 (เฉลย 6)

8-12 (เฉลย 10) 11-15 (เฉลย 13) 13-17 (เฉลย 15) 15-19 (เฉลย 17)

10

ตารางท 2.4 แสดงความถวงจ าเพาะปรากฏของดนชนดตางๆ

2.2.3 ขอมลพนฐานเกยวกบน า

1.ปรมาณน าทจะใหแกพช

บญมา (2524) กลาววาปรมาณน าทจะใหขนอยกบความลกของรากพช โดยพจารณาจากภาพท 2.2

คอความสามารถของรากพชในการดดน าไปใช โดยปกตจะใชเพยงครงหนงของความลกรากพชเรยกวา ราก

พชใชการ เพราะมประสทธภาพในการดดน าถง 70%

ภาพท 2.4 ความสามารถในการดดน าไปใชของพชทความลกของรากพช

2.ก าหนดการใหน าแกพช

อภชาต และคณะ (2524) กลาววาการใหน าแกพชจะเรมท าเมอความชนในดนลดลงใกลถงจดเหยว

เฉาถาวร สวนจะใหลดลงมากนอยแคไหขนอยกบความสามารถในการอมน าของดน ความสามารถในการ

ทนแลงของพช และสภาพภมอากาศ โดยทว ๆ ไปจะยอมใหความชนในดนลดลงประมาณ 50 ถง 75

เนอดน ความถวงจ าเพาะปรากฏ (As) ชวงคาปกต คาเฉลย

ดนทราย (Sand) ดนรวนปนทราย (Sandy Loam) ดนรวน (Loam) ดนรวนปนดนเหนยว (Clay Loam) ดนเหนยวปนตะกอนทราย (Silty Clay) ดนเหนยว (Clay)

1.55-1.80 1.40-1.60 1.35-1.50 1.30-1.40 1.25-1.35 1.20-1.30

1.65 1.50 1.40 1.35 1.30 1.25

11

เปอรเซนตของความชนทพชดดไปใชไดซงความชนในดนทยอมใหลดลงกอนท าการใหน าครงตอไป

เรยกวา “ความชนทยอมใหพชดดไปใชได ( Allowable soil moisture deficiencyหรอเรยกสนๆวา Allowable

depletion) สวนความชนในดนทเหลอหลงจากทพชดดเอา Allowable depletion ไปใหหมดแลว คอ

ความชนทจดวกฤต ( Critical moisture level หรอ Critical point) ซงความสมพนธระหวางเทอมตาง ๆ ท

กลาวถงจะแสดงไวในภาพท 2.3

ภาพท 2.5 ความสมพนธระหวางความชนในดนกบการก าหนดการใหน า

ทมา: อภชาต และคณะ (2524)

การทจะรวาความชนในดนลดลงถงจดวกฤตหรอยงจะตองมการตรวจวดความชนในดนในเขตราก

พช ในทนจะขอกลาววธการวดความชนของดนโดยการชงน าหนก จะชวยใหทราบวาควรใหน าแกพชหรอ

ยง และถาตองใหจะตองใหจะตองใหดวยปรมาณเทาใด

การก าหนดใหน าแกพชโดยการวดความชนของดนโดยการชงน าหนก (Gravimetric Sampling)

1. โดยการก าหนดการใหน าแกพชของมะมวงจะค านวณจากความชนทอยในดนในรปความลก

ของน าทจะใหจากสตร

d =Pw .As .D

100………………………(1)

12

เมอ d = ความลกของน าทจะให มหนวยเปนมลลเมตร

Pw = ความชนทจะใหน าแกพชเปนเปอรเซนตโดยน าหนกของดนแหงทจด

Field Capacity และจดก าหนดการใหน า

As = ความถวงจ าเพาะของดน

D = ความลกของรากพชทใชการ มหนวยเปน มลลเมตร

2. ความชนชลประทาน หมายถง ความชนทเหลออยในดนเมอแรงดงความชนภายในดนมคาอย

ระหวาง 1/10 ถง 1/3 บรรยากาศ ความชนทจดเหยวเฉาถาวร คอ ความชนทเหลออยในดนเมอ

ดนมแรงดง ความชนเทากบ 15 บรรยากาศ

3. วบลย (2526) กลาววาการใชน าของ พช สามารถค านวณโดยใชสตร

ET = Kc x ETp ……………………… (2)

เมอ ET = การใชน าของพชทตองการทราบ (มม./วน)

Kc = สมประสทธการใชน าของพชดงกลาว

ETp = การใชน าของพชอางอง หรอ

Potential Evapotranspiration (มม./วน)

2.2.4 ขอมลพนฐานเกยวกบการดแลมะมวงน าดอกไมทวายเบอร 4 การท าสวนมะมวงใหประสบผลส าเรจนน นอกจากจะขนอยกบเงนทน พนธ และสงอนๆแลว สงท

ส าคญยงคอ การดแลบ ารงรกษา ซงจะตองดแลอยางสม าเสมออยตลอดเวลา ในการปฏบตดแลรกษาสวน

มะมวงน ประกอบไปดวยวธตางๆ หลายอยางดวยกน และตองกระท าตอเนองตลอดทงป โดยตองมการวาง

แผนการท างานตลอดทงป

13

1.การใหน า

การใหน ามะมวง

ชวงระยะเวลาทมะมวงตองการน ามากทสดมอย 2 ชวงดวยกนคอชวงทมการเจรญเตบโตทางกงและ

ใบอกชวงหนงคอชวงระยะทมะมวงก าลงตดผลออนและตลอดชวงของฤดการเจรญเตบโตของผล

ในชวงกอนการออกดอกนนมะมวงตองการน านอยมากหรอไมตองการเลยเพราะตองการชวงแลง

เพอสะสมอาหารใหสงถงระดบทสามารถสรางตาดอกไดหากชวงเวลาดงกลาวมะมวงรบน าหรอน าฝนทมาก

ไปสกเลกนอยจะมผลท าใหสวนทเจรญขนมาเปนยอดออนแทนทจะเปนตาดอกฉะนนในชวงนจะใหน า

ไมไดเปนอนขาดสวนในชวงทผลผลตก าลงเจรญเตบโตนนมะมวงตองการน าในปรมาณทคอยขางสง

นอกเหนอจากนนความสม าเสมอของการใหน ากเปนสงส าคญอยางยงไมควรปลอยใหมะมวงทตดผลแลว

อยในสภาพทขาดน าเปนระยะเวลานานๆ

การพจารณาวาจะใหน ามะมวงเมอไรนนพจารณาจากความสามารถในการเกบน าของดน

และอตราการใชน าของมะมวงมะมวงทมใบมากจะมอตราการใชน ามากกวาทมใบนอยมะมวงทมระบบราก

ตนจ าเปนตองใหน าครงละนอยๆแตบอยครง

การออกแบบระบบใหน า

การใหน าแกพชอาจท าไดหลายวธ การทจะเลอกใชวธไดวธหนงนนขนอยกบลกษณะภมประเทศ

คณสมบตของดน ลกษณะของพนททไดเตรยมไว พชทปลก เปนตน

การใหน าทางผวดน หมายถง การทใหน าโดยใหน าขงหรอไหลไปบนผวดนและซมลงไปในดนตรง

จดทน านนขงหรอไหลผาน

การใหน าแบบฉดฝอย หมายถง การฉดน าจากหวฉดน าขนไปบนอากาศแลวใหเมลดน าตก

ลงมายงพนทเพาะปลก โดยมรปทรงการแผกระจายของเมลดน าสม าเสมอ และอตราการทน าตกลง

บนพนทนอยกวาอตราการซมของน าเขาไปในดน ซงบางครงเรยกวาการใหน าแบบฝนโปรยการให

น าแบบฉกฝอยสามารถใชไดกบพชและดนทกชนด

สภาวะทควรพจารณาเลอกใชการชลประทานแบบฉดฝอย

1.เมอผวดนไมสม าเสมอ มระดบแตกตางกนมาก และมความลกของชนดนทเปนประโยชน

ตอตนพชมาก ไมเหมาะทจะปรบระดบพนทเพอใหน าทางผวดน

14

2.เนอดนมโครงสรางโปรงมาก มอตราการซมของน าผานผวดนสงมากเกนกวา 75

มลลเมตรตอชวโมง ซงจะท าใหการใหน าแบบผวดนมการสญเสยน ามากหรอมประสทธภาพต า

3.พนทมความลาดเทชนเกนไป จนอาจเกดการกดพาผวดนอยางรนแรงในขณะสงน าเขาใน

พนทเพาะปลกได

4. ปรมาณน าทสามารถน ามาใชไดมนอยเกนไป ถาใชวธการใหน าทางผวดน

จ าเปนตอง ก าหนดเวลาในการสงนานเกนไปท าใหมน าซมสญเสยทตน ๆ แปลงมาก หรอตองท า

แปลงใหสนซงท าใหไมสะดวกและมประสทธภาพต า

5. ผใชน าไมมความรความช านาญในการใหน าทางผวดน

6. ในพนททมแรงงานหายาก หรอมราคาคาแรงสงการใชระบบควบคมอตโนมต

ประกอบกบ วธการใหน าแบบฉดฝอยจะชวยลดความจ าเปนในการใชแรงงานในการจดการใหน า

ไปได

7.ตองการใชพนทใหเกดผลผลตโดยเรว การใหน าแบบฉดฝอยนสามารถออกแบบและ

ตดตงไดรวดเรวมาก

2.การใสป ย

โดยทวไปแลวชนดของปยทใหแกมะมวงม 2 ชนดคอปยอนทรยและปยวทยาศาสตรหรอปยเคมปย

อนทรยนนโดยปกตจะมธาตอาหารตางๆอยเกอบครบถวนแตมปรมาณอยในระดบคอนขางต าซงไมเพยงพอ

ตอการเจรญเตบโตของมะมวงปยวทยาศาสตรหรอปยเคมเปนปยทมธาตอาหารสงกวาปยอนทรยมากและอย

ในรปทสามารถละลายน าไดอยางรวดเรวมะมวงจงสามารถทจะน าไปใชไดทนท

15

แบงชวงระยะของการใสปยได3 ชวงดงน

1. ระยะหลงตดแตงกง เพอใหตนมะมวงแตกกงกานใบออกมาใหม เพอใหมความสมบรณ

2. ระยะกอนออกดอก แตยงไมแทงชอดอก ซงบางครงอาจมฝนหลงฤด หรอในบางเขตทฝนหมดชา

จะตองใหปยทางใบเพอบงคบใหมะมวงแตกใบออน

3. ระยะตดผล เมอมะมวงตดผลขนาดเทาหวไมขด จนถงระยะ 12 สปดาห จะเปนชวงทมะมวงม

การเจรญเตบโตอยางรวดเรว ถาตดผลดกและอาหารไมเพยงพอ จะท าใหขนาดของผลเลกลงและแคระแกรน

ตารางท 2.5 แสดงอตราปยทควรใสใหแกมะมวงในชวงอายตางๆ

อาย อตราปย (กก./ตน/ป) บ ารงตน แรงดอก บ ารงผล รวม

ปแรก 0.5-0.7 - - 0.5-0.7 ปท 2 1 - - 1 ปท 3 1.5 - - 1.5 ปท 5 0.7 0.7 0.7 2.1 ปท 5 0.8 0.8 0.8 2.4 ปท 6 1 1 1 3 ปท 7 1.2 1.2 1.2 3.6 ปท 8 1.3 1.3 1.3 3.9 ปท 9 1.5 1.5 1.5 4.5 ปท 10 1.7 1.7 1.7 5.1

มากกวา 10 ป 1.7 1.7 1.7 5.1 ทมา : คณาจารยมหาวทยาลยเกษตรศาสตร2553

3.ตดแตงกง

ภวนารถ(2545)กลาววา การตดแตงกงใหไดรปทรงตามทตองการในทางปฏบตแลวตองท าใน

ขณะทมะมวงยงมขนาดเลกและตองท าตดตอกนทกปโดยท าการตดแตงกงจากโคนไปหาปลายกงจนทวตน

กงทจะตดทงไดแก กงทเปนโรค กงแหงตาย กงทเกดซอนทบหรอไขวกน กงทไมสามารถยนออกไปรบแสง

ได รวมไปถงกงบรเวณปลายยอดทมมากเกนไป

16

จดประสงคของการตดแตงกงมะมวงมดงน

1. เพอใหตนมะมวงมรปทรงและลกษณะตนตามทตองการเพอใหเกดผลดตอการออกดอกตดผล

และการปฏบตดแลรกษาอยางอนเชนการใสปยการปองกนก าจดศตรพชและการเกบเกยวเปนตน

2. เพอลดอตราการคายน าและรกษาสมดลของปรมาณน าทพชไดกบการระเหยใหพอดกน

3. เพอรกษาความแขงแรงไวไดยาวนานท าใหตนมะมวงมกงทสมบรณอาหารทปรงจากใบไมถก

น าไปเลยงกงทไมเปนประโยชน

4. ลดโรคและแมลงเนองจากกงแหงกงทเปนโรคและกงทมแมลงท ารายถกตดออกไปท าใหแสง

สองไดทวถงในทรงพมอากาศถายเทไดสะดวกไมเปนทสะสมของโรคและแมลง

5. ลดความเสยหายจากลมพายตนมะมวงทมทรงพมแนนทบยอมรบแรงปะทะของลมไดมากจงท า

ใหเกดการโคนลมฉกหกเสยหายไดงาย

6. ชวยใหมะมวงมการออกดอกตดผลไมเวนปและท าใหผลกระจายสม าเสมอทวทงตน

4.วชพชและการปองกนก าจด

การท าสวนมะมวงมกจะประสบกบปญหาในเรองของวชพชเสมอ วชพชเปนตวการในการแยงธาต

อาหาร เปนทสะสมโรคและแมลง ท าใหกระทบกระเทอนตอการเจรญเตบโตและการใหผลผลต

17

-วชพช

นอกจากโทษของวชพชทเกดทางตรงกบตนมะมวง คอ มการแยงธาตอาหารหรอเปนทสะสมของ

แมลงแลว วชพชยงกอใหเกดโทษทางออมไดอก กลาวคอ ในบางครงเมอหมดฤดฝนชวงทตอกบฤดหนาว

ตนวชพชกจะตายและแหง จะเปนเชอเพลงอยางด ดงนนเมอหมดฝนแลวควรก าจดวชพชโดยการดายหญา

ในบรเวณแปลงพชใหเตยน หรอไถกลบวชพชแลวไถรอบแปลง หรอเอาวชพชทตายออกกจะเปนหนทาง

หนงในการชวยใหมะมวงออกผลไดดขน

-โรคและแมลงศตรพช

วธการควบคมโรคะมวงจะประสบความส าเรจไดมากหรอนอยตองอาศยพนฐานของสาเหตของ

โรคพชและหลกการใชสารเคมเปนสวนประกอบในการดดแปลงไปใชในการปองกนก าจดโรคพช

สาเหตของโรคไมผล แบงออกเปน 2 กลม ดงน

1.กลมสาเหตทเกดจากสงไมมชวต ไดแก การขาดแรธาตอาหาร การไดรบสารพษจากสารเคม

สภาพดนเคม ถกแดดเผา และอากาศเปนพษ สาเหตเหลานมผลกระทบใหไมผลเจรญผดปกต และม

ผลกระทบทางสรรวทยาของพช ท าใหผลผลตลดลง และดอยคณภาพ

2.กลมสาเหตทเกดจากสงมชวต ไดแก กลมจลนทรย ซงสามารถเขาสพชและท าลายเนอเยอพชท า

ใหเกดอาการผดปกตทางสรระของตนพช และยงสามารถถายทอด แพรระบาดไปยงตนอนไดใน

สภาพแวดลอมทเหมาะ ท าใหเกดความสญเสยอยางมาก

18

โรคแอนแทรกโนส

ภาพท 2.7ชอดอกทถกท าลายจากโรคแอนแทรกโนส

ทมา : คณาจารยมหาวทยาลยเกษตรศาสตร2553

(กรมวชาการเกษตร,2554) โรคแอนแทรกโนสเปนโรคทส าคญโรคหนงของมะมวงท าความ

เสยหายตอทงปรมาณและคณภาพของผลผลตมะมวงเปนอยางมากสาเหตของโรคเกดจากเชอรา

Colletotrichum gloeosporioides Penz. ซงสามารถเขาท าลายไดเกอบทกสวนของมะมวงไมวาจะเปนตนกลา

ยอดออนใบออนชอดอกดอกผลออนจนถงผลแกและผลหลงเกบเกยวเชอราชนดนยงสามารถท าใหเกดโรค

กบพชอนไดอกหลายชนดเชนฝรงชมพพทราองนเปนตนจงท าใหมการระบาดของโรคอยางกวางขวางใน

แหลงปลกมะมวงของประเทศโดยเฉพาะในชวงฤดฝนซงมความชนสงและมอณหภมทเหมาะสมระหวาง

24-32 องศาเซลเซยสเชอรามสาเหตท าใหเกดอาการอยางนอยกเปนจดแผลตกคางอยบนในกงผลและหาก

การเขาท าลายของโรครนแรงกจะท าใหเกดอาการใบแหงใบบดเบยวและรวงหลนชอดอกแหงไมตดผลผล

เนารวงตลอดจนผลเนาหลงเกบเกยวซงจะเปนผลเสยหายตอการสงมะมวงไปจ าหนายตางประเทศหากไมได

รบการดแลรกษาไมใหเชอโรคตดไปกบผลผลต

ลกษณะอาการ

อาการบนใบเรมแรกจะเปนจดเลกๆบนใบออนมองดใสกวาเนอใบรอบๆจดนจะขยายออกเปนวง

ขนาดตางๆขนอยกบความชนและความแกออนของใบโดยจะเหนขอบแผลชดเจนเปนสน าตาลเขมในสภาพ

ความชนสงแผลทเกดบนใบออนมากๆจะมขนาดใหญขยายออกไดรวดเรวและมจ านวนแผลมากตดตอกน

19

ทงผนใบท าใหใบแหงทงใบหรอใบบดเบยวเมอแกขนเพราะเนอทใบบางสวนถกท าลายดวยโรคในสภาพท

อณหภมและความชนไมเหมาะสมและบนใบจะมลกษณะเปนจดขนาดเลกกระจดกระจายทวไปบรเวณกลาง

แผลซงมสน าตาลออนกวาขอบแผลและมลกษณะบางกวาเนอใบอาจจะฉกขาดและหลดออกเมอถกน าท าให

แผลมลกษณะเปนรคลายถกยงดวยกระสนปนสวนอาการทล าตนออนจะเปนแผลสคอนขางด าลกษณะ

แผลเปนรปไขยาวไปตามความยาวของล าตนหากอาการโรครนแรงและตนกลาออนมากๆแผลจะขยายอยาง

รวดเรวจนกระทงรอบล าตนท าใหตนแหงตายแตถาตนกลาเปนโรคเมอเนอเยอเรมแกแกวแผลกอาจจะ

ลกลามไปไดไมมากนกจะเปนจดแผลมลกษณะเปนวงรสด ายบตวลงไปเลกนอยบรเวณกลางแผลจะเหนเมด

สด าๆหรอสสมปนบางเรยงเปนวงๆอยภายในแผลซงเปนสวนขยายพนธของเชอราสาเหตตนกลาทเปนโรค

จะออนแอเจรญเตบโตไดไมเตมทหรออาจตายไปในทสดถาโรคนเกดกบยอดออนกจะท าใหยอดแหงเปนส

น าตาลด าและอาจตายทงตนไดเชนเดยวกน

ในระยะตนโตเชอโรคจะเขาท าลายไดรบใบออนยอดออนหรอชอดอกโดยจะท าใหเกดลกษณะ

อาการคลายๆกบทรวงหลนผลทมขนาดโตขนแตยงไมแกกเปนโรคไดเชนเดยวกนหากสภาพแวดลอม

เหมาะสมกลาวคอมความชนสงและอณหภมพอเหมาะ(24-32 องศาเซลเซยส) ลกษณะอาการบนผลจะเปน

จดสด ารปรางกลมหรอรขนาดอาจจะพบรอยแตกและมเมดเลกๆสด าเรยงรายเปนวงภายในแผลซงอาการจด

บนผลนชาวสวนมะมวงแถบบางคลาเรยกวาโรค “โอเตยม”ซงหมายถงจดสด าเมอมะมวงเรมแกในระหวาง

การบมหรอการขนสงจดแผลเหลานจะขยายใหญขนและลกลามออกไปท าใหผลเนาทงผลไดอาการจดเนา

ด าบนผลนพบท าความเสยหายกบมะมวงเกอบทกพนธหากมสภาพความชนและอณหภมทเหมาะสม

โดยเฉพาะในชวงฤดแลงส าหรบภาคกลางเชนทจงหวดฉะเชงเทรามกจะมฝนตกนอกฤดในราวเดอน

กมภาพนธหรอมนาคมซงเปนชวงทมะมวงใกลแกหากเกษตรกรไมไดพนสารปองกนก าจดโรคพชทนทวงท

กจะท าใหผลผลตมะมวงไดรบความเสยหายจากโรคผลเนาทเกดจากเชอราโรคแอนแทรคโนสอยางรนแรง

นอกจากนแลวเชอราโรคแอนแทรคโนสยงสามารถตดอยกบผลไดโดยไมท าใหเกดลกษณะอาการหาก

สภาพแวดลอมไมเหมาะสมและจะไปแสดงอาการเมอมสภาพแวดลอมทเหมาะสมเชนผลสกหรอมความชน

สงในระหวางการเกบรกษาหรอในหบหอทบรรจเพอการขนสงเปนตนซงกท าความเสยหายเปนอยางมากได

เชนเดยวกน

การปองกนก าจด

โรคแอนแทรคโนสสามารถปองกนก าจดไดโดยการใชสารปองกนก าจดโรคพชหลายชนดซงการ

ใชสารเคมเปนวธการเดยวทจะลดความเสยหายจากโรคนไดอยางรวดเรวและทนตอเหตการณถงแมวา

มะมวงแตละพนธจะมปฏกรยาตอการเกดโรคแอนแทรคโนสแตกตางกนออกไปบางกตามแตใน

20

สภาพแวดลอมทเหมาะสมแลวเชอราสามารถเขาท าลายท าความเสยหายตอใบดอกและผลของมะมวงทปลก

เปนการคาไดทกพนธและการใชสารปองกนก าจดโรคพชนนจะตองใชใหถกกบจงหวะการเขาท าลายของ

เชอโรคทงนเพอลดความสนเปลองและชวยใหสารเคมมประสทธภาพยงขนเชนการฉดพนในชวงทมะมวง

เรมแตกใบออนในชวงการออกดอกและตดผลซงเปนชวงทมะมวงมความออนแอตอการเขาท าลายของเชอ

โรคเปนตนสารปองกนก าจดโรคพชหลายชนดสามารถน าไปใชในการปองกนก าจดโรคแอนแทรคโนสได

อยางมประสทธภาพเชนเบนโนมล (benomyl), คอปเปอรออกซคลอไรด (copper oxychloride) เปนตนซง

การเลอกใชสารชนดใดนนกขนอยกบความรนแรงของโรคทเกดในแตละสภาพแวดลอมทแตกตางกน

สารเคมประเภทดดซมเชนบนโนมล (benomyl) อาจจะใชไดดกวาในการฉดพนในชวงทมฝนชกหรอในชวง

ผลใกลเกบเกยวเพราะจะมผลตอคณภาพของผลผลตหลงเกบเกยวดวยนอกจากนชวงเวลาการฉดพนของ

สารเคมประเภทดดซมจะนานกวาการใชสารเคมประเภทสมผส (contact หรอ conventional) ซงชวงเวลาการ

ฉดพนสารเคมโดยทวไปจะอยระหวาง 10-15 วน

การปองกนก าจดโรคแอนแทรกโนสส าหรบมะมวงทจะผลตเพอการสงออกนนจะตองกระท าอยาง

สม าเสมอโดยในชวงทมะมวงผลใบออนในฤดฝนการฉดสารเคมปองกนก าจดโรคแอนแทรกโนสทใบ

ส าหรบแหลงทมโรคแอนแทรกโนสระบาดเปนประจ าเพอลดความเสยหายจากการเกดโรคทใบอนจะมผล

ตอความอดมสมบรณของใบและจะมผลตอการออกดอกตดผลทสมบรณตอไปนอกจากนนยงเปนการลด

ปรมาณเชอราโรคแอนแทรกโนสในแปลงปลกไดเปนอยางดการตดแตงกงเปนโรคและกงออนทเกดตาม

โคนกงใหญในทรงพมซงเปนแหลงสะสมเชอโรคเผาท าลายเสยกเปนการลดปรมาณเชอโรคไดอกวธหนง

กอนทมะมวงจะเรมแทงชอดอกควรทาการฉดพนสารปองกนก าจดแมลงและโรคพชครงหนงเพอ

ลดปรมาณแมลงและโรคทจะมารบกวนชอดอกใหมทเรมผลหลงจากนนควรท าการฉดพนเปนระยะๆทก

10-15 วนจนกระทงมะมวงตดผลออนในระหวางทผลมะมวงก าลงเจรญเตบโตระยะเวลาการฉดพนสารเคม

อาจจะนานขนซงขนกบแหลงปลกทมการระบาดของโรคแตกตางกนออกไปตามสภาพภมประเทศและ

สภาพการปลกถปลกหางกอนเกบเกยวประมาณ 14-15 วนควรฉดพนสารปองกนก าจดโรคพชประเภทดด

ซมเชนเบนโนมล (benomyl) อกครงหนงจะชวยลดความเสยหายจากการเกดผลเนาหลงเกบเกยวไดเปนอยาง

ด

ขอควรระวงในการใชสารเคมประเภทดดซมชนดทใชเฉพาะกลมเชอเชนเบนโนมล(benomyl) นน

ไมควรใชตดตอกนนานๆเพราะเชอรามโอกาสทจะสรางความตานทานตอสารเคมไดงายดงนนในการฉดพน

สารเคมปองกนก าจดโรคในชวงออกดอกตดผลมะมวงนนควรใชสารเคมชนดอนฉดพนสลบกนบางตาม

21

ความเหมาะสมเชนระยะดอกอาจจะใชแมนโคเซบ(mancozeb)หรอเบนโนมล (benomyl) ระยะตดผลออนใช

แคปแทน (captan) หรอคอปเปอรฟงจไซด (copper fungicides) ระยะผลโตใชเบนโนมล (benomyl) เปนตน

โรคราด า

ภาพท 2.8 โรคราด าเขาท าลายใบมะมวง

ทมา : คณาจารยมหาวทยาลยเกษตรศาสตร2553

โรคราด าเปนโรคทส าคญโรคหนงของมะมวงพบทวๆไปในแหลงปลกมะมวงของประเทศราด าท

จะกลาวถงนมหลายชนดดวยกนแตในบานเราเทาทพบเหนทวๆไปคอชนดทขนปกคลมใบเปนแผนสด าซง

เมอแหงอาจจะรอนหลดออกเปนแผนๆอกชนดหนงขนบนใบมลกษณะคลายดาวเปนแฉกๆราด าเหลาน

ไมไดดดกนน าเลยงจากพชโดยตรงแตอาจมผลตอการเจรญเตบโตโดยเฉพาะอยางยงในฤดทมะมวงออกดอก

หากมราด าขนปกคลมดอกกจะเปนผลใหการผสมเกสรของดอกไมสามารถจะเกดขนเนองจากมเชอราขนปก

คลมปลายเกสรตวเมย

ปกตแลวราด ามอยท วๆไปในอากาศแตไมสามารถจะเจรญขนบนใบหรอชอดอกมะมวงไดหากไมม

แมลงพวกปากดดอนไดแกเพลยจกจนหรอแมงกะอาซงเปนตวส าคญเพราะแมลงพวกนจะขยายพนธเปน

จ านวนมากในชวงฤดหนาวซงเปนฤดทมะมวงก าลงออกดอกแมลงดงกลาวนจะดดกนน าเลยงของพชเชน

ตามยอดออนและชอดอกแลวจะถายสารซงมลกษณะคลายน าหวานออกมาฟงกระจายไปเคลอบตามบรเวณ

ใบและชอดอกซงเชอราด าในอากาศกจะสามารถขนไดและท าใหการตดดอกออกผลของมะมวงลดลง

หรอไมตดผลเลยนอกจากแมลงพวกเพลยจกจนแลวยงมแมลงอนทสามารถดดกนและถายน าหวานออกมา

เชนเพลยหอยและเพลยแปง

22

การปองกนก าจด เนองจากโรคนเกดจากแมลงเปนสาเหตส าคญดงนนการปองกนก าจดจงควร

ปองกนก าจดแมลงพวกเพลยจกจนหรอแมงกะอาในชวงทมะมวงเรมแทงชอดอกการทจะสงเกตวาตน

มะมวงในสวนมแมลงพวกเพลยจกจนท าลายหรอไมอาจจะท าไดโดยการเดนเขาไปใตพมมะมวงหากไดยน

เสยงคลายฝนตกซงคอเสยงทแมลงพวกนตนตกใจกระโดดไปเกาะยงทอนกแสดงวามแมลงพวกนอยมากยา

ทใชไดดในการปองกนก าจดแมลงพวกนไดแกคารบารล (carbaryl) 85% WP ซงควรทจะท าการปองกน

ก าจดแมลงนในชวงกอนทมะมวงจะออกดอกครงหนงกอนหากยงมการท าลายของแมลงพวกเพลยจกจนอก

กควรฉดพนอกครงในระยะดอกตม

-การหอผลผลตปองกนแมลง

ควรท าการหอผลเมออาย 50-70วนหลงตดผลดวยถงพลาสตกหหวหรอกระดาษหนงสอพมพ

ประโยชนของการหอผลนอกจากปองกนแมลงวนทองแลว ผลมะมวงทหอจะมน าหนกเพมมากขนผลแกชา

ลง ผลไมคอยรวงหลนเสยหายปราศจากสารเคม ขายไดราคา (โกศล เจรญสม,2527)

5.การเกบเกยว

การเกบผลจะตองเกบเกยวผล เมอผลมะมวงแกพอเหมาะ ถาออนหรอแกจดเกนไปคณภาพของผล

ไมด การเกบเกยวผลตองไมใหช าหรอมต าหน ควรเกบใหตดขวผลยาว ปองกนยางเปอนผวผล

วธการเกบ

ผลต าๆมอเออมถงใชมอปลดขวใหตดผลออกมาดวย ถาสงมากๆใชไมสอยแบบตะกรอตดขวผล

แลวเอาผลมาวางใสเขงหรอตะกราโดยตรงไมวางกบดน เรยงผลใหขวไปทางเดยวกนจนเตมเขงหรอตะกรา

23

บทท 3

อปกรณและวธการจดท าคมอ

3.1 อปกรณ เครองมอทใชในการทดลองมดงน

1.เทปวดระยะ ส าหรบใชวดความกวาง ยาวของแปลง

2.หมดไมและคอนส าหรบตอก ใชก าหนดระยะหวแลงและทายแปลง

3.พลวขดดน และเครองมอเกบตวอยางดน (Soil Core Sampler) ใชเกบตวอยางดนทจะ

ส ารวจ

4. เครองอบดนเพอหาเปอรเซนตความชนโดยน าหนกแหง

5.กระปองเกบตวอยางดน เพอหาเปอรเซนตความชนโดยน าหนกแหง

6.เครองตดหญา ส าหรบก าจดวชพช

7.ถงน า 200 ลตร และเครองพนสาร ส าหรบฉดพนปย และยาก าจดศตรพช

8.ถงพลาสตก กระดาษนตยสาร และลวดเยบกระดาษส าหรบหอผลมะมวง

9.ไมสอบแบบตะกรอ และ ตะกรา บนได ส าหรบเกบมะมวง

10.เครองชง น าหนกสงสด 60 กโลกรม ส าหรบหาน าหนกผลผลต

24

3.2 วธการจดท าคมอการดแลบ ารงรกษามะมวงน าดอกไมทวายเบอร 4

3.2.1 ส ารวจและจดท าแผนทแปลง -ส ารวจภาพรวมของแปลงมะมวงเพอวางแผนส ารวจจรง

- ส ารวจจรงโดยท าการวดความกวาง X ความยาว แลวก าหนดแบบยอสวนลงในแผนทมาตราสวน

1:350

- ก าหนดจดอางองและส ารวจบรเวณตนมะมวง แลวน ามาก าหนดจดในแผนท จะไดแผนทของตน

มะมวง

3.2.2 ส ารวจขอมลพนฐานของการดแลมะมวงวามอะไรบาง (1) ส ารวจขอมลตนมะมวง

- พนธของมะมวงในแปลงทดลอง

- จ านวนตน ระยะทรงพมและความสง

- วธการค านวณการใหน าตนมะมวง

- วธการดแล บ ารงรกษาตนมะมวง

(2) ส ารวจขอมลดน

- ชนดของดนวาเปนดนชนดใด

-คาความถวงจ าเพาะของดน(As)ในแปลงทดลอง

-ความสามารถในการอมน าของดน โดยการเตรยมกราฟความสามารถในการอมน าของดน

ไดท าการ เกบตวอยางดนโดยใช Soil Core Sampler ตอกลกลงไป 60 เซนตเมตรบรเวณแปลงมะมวง

ภาควชาวศวกรรมชลประทาน มหาวทยาลย เกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน มาท าใหดนอมตวดวยน า

ในวงแหวน จากนนน าดนทอมตวดวยน ามาเขาเครอง soil moisture extractor แลวจงน าดนมาอบเพอหา

ปรมาณความชนทแรงดงจดตางๆ แลวน าขอมลมาสรางกราฟจะไดกราฟความสามารถในการอมน าของดน

25

(3) ส ารวจขอมลแหลงน า

- ส ารวจแหลงน าผวดนภายในบรเวณแปลงมะมวงเพอใชในการใหน าแกมะมวง

โดยเฉพาะชวงระยะวกฤต

(4) จดท าขอมลการดแลบ ารงรกษาตนมะมวง

(4.1)การใหน า ไดแกวธการใหน าและปรมาณน าทจะให

(4.2)การก าจดวชพช

(4.3) การตดแตงกงดแลทรงพม

(4.4)การใหปยปรมาณปย ชนดปย และระยะเวลาการให

(4.5) การปองกนโรคและแมลงศตรพช

(4.6)การเกบเกยว

3.2.3 น ากจกรรมตางๆมาจดท าแผนปฏบตการ - น าขอมลทกลาวไวในหวขอ 3.2.2 เกยวกบการดแลมะมวงมาวางแผนส าหรบการ

ด าเนนงานในแตละขนตอน

3.2.4 ท าการดแลและเปรยบเทยบผลการปฏบตวาไดตามจดประสงคหรอไม -เปรยบเทยบผลการปฏบตจรงกบแผนการด าเนนงานทไดจดท าไวตามทฤษฎวาตรงตามท

วางไวหรอไม เพราะเหตใด

3.2.5 ปรบแกหวขอ 3.2.4 ใหเหมาะสมกบสภาพจรงและจดท าคมอการดแลบ ารงรกษา

มะมวงน าดอกไมทวายเบอร 4

26

บทท 4

ผลการศกษา

4.1 ผลการส ารวจและจดท าแผนท แปลงมะมวงภาควชาวศวกรรมชลประทาน มความกวาง 30 และยาว 100 เมตร มเนอท 1.875 ไร

ไดแผนทของแปลงมะมวงภาควชาวศวกรรมชลประทาน ในมาตราสวน 1:350ดงแสดงในภาพท 4.1

27

28

4.2 ผลการศกษาขอมลพนฐานของการดแลมะมวง

4.2.1 ขอมลตนมะมวง ในแปลงมะมวงภาควชาวศวกรรมชลประทาน มตนมะมวง 96 ตน เปนมะมวงน าดอกไมทวายเบอร

4 ระยะปลกคอ 2.5x2.5 เมตร มขนาดทรงพมตงแต 3 ถง 6 เมตร ซงขนาดทรงพมเฉลยคอ 4.52 เมตร การใช

น าของตนมะมวงไดผลดงตารางท 4.1

ตารางท 4.1 แสดงการใชน าของมะมวงขนาดทรงพมตางๆ ในหนวย (ลตร/ตน/วน)

เดอน

อตราการใชน า (ลตร/ตน/วน))

ขนาดทรงพม (เมตร)

3 4 5 6

ม.ค. 44.53 79.17 123.70 178.13

ก.พ. 49.48 87.96 137.44 197.92

ม.ค. 46.23 82.18 128.41 184.91

เม.ย. 44.89 79.80 124.68 179.54

พ.ค. 33.79 60.07 93.86 135.15

ม.ย. 59.38 105.56 164.93 237.50

ก.ค. 61.57 109.45 171.02 246.27

ส.ค. 55.84 99.27 155.12 223.37

ก.ย. 55.42 98.52 153.94 221.67

ต.ค. 59.73 106.19 165.92 238.92

พ.ย. 69.27 123.15 192.42 277.09

ธ.ค. 49.13 87.34 136.46 196.51

4.2.2 ขอมลดน

ดนในแปลงมะมวงเปนดนรวนปนทราย มคาความถวงจ าเพาะ 1.5 คาความสามารถในการอมน าของดนนน

จะแสดงเปนกราฟความสมพนธระหวางเปอรเซนความชนและแรงดงความชนโดยมคาดงแสดงในภาพท

4.2 มคาความชนชลประทาน 37.2% และจดก าหนดการใหน า 16% เพอน าไปค านวณปรมาณน าทจะให

29

ภาพท 4.2กราฟความสมพนธระหวางความชนและแรงดงความชน

หมายเหต :

1. ความชนชลประทาน 37.2 เปอรเซนตโดยน าหนกแหง (แรงดงความชน 0.3 บาร)

2. ความชนทจดเหยวเฉาถาวร 10 เปอรเซนตโดยน าหนกแหง (แรงดงความชน 15บาร)

3. เพอก าหนดใหจดก าหนดการใหน าเทากบ 16 เปอรเซนตโดยน าหนกดนแหง (แรงดงความชนท

ควรใหน าแกพชสวน 1 บาร)

4.2.3 ขอมลแหลงน า บรเวณแปลงมะมวงภาควชาวศวกรรมชลประทานมคน าลอมรอบ ขนาดความกวางของคน า2 เมตร

ยาว 264 เมตรมปรมาตรน า 422.4 ลกบาศกเมตร

4.2.4 ขอมลการดแลมะมวง (1) การใหน าการใหน าในแปลงมะมวงนนเลอกใชระบบการใหน าแบบฉดฝอย (mini spay) โดยม

ความถในการใหน า คอ 23วน/ครง ระยะเวลาการใหน าคอ 7 ชวโมง/วน โดยแบงออกเปน 3 โซน ใหน าโซน

ละ 2 ชวโมง 20 นาทซงการค านวณการใหน าแสดงใน ภาคผนวก ก

0

10

20

30

40

50

60

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

PW(%

)

แรงดงความชน (บาร)

ชดขอมล1

กราฟแสดงความสามารถการอมน าของดน

Fc = 37.2 % โดยน าหนกแหง

จดเหยวเฉาถาวร = 9.4 % โดยน าหนกแหง

จดก าหนดการใหน ามคาเทากบ 21 % โดยน าหนกแหง

30

(2)การก าจดวชพช

ควรก าจดวชพชโดยการดายหญาในบรเวณแปลงพชใหเตยน หรอไถกลบวชพชแลวไ ถรอบแปลง

หรอเอาวชพชทตายออกกจะเปนหนทางหนงในการชวยใหมะมวงออกผลไดดขน

(3) การตดแตงกงดแลทรงพม

การตดแตงกงตองท าตดตอกนทกป โดยท าการตดแตงกงจากโคนไปหาปลายกงจนทวตน กงทจะ

ตดทงไดแก กงทเปนโรค กงแหงตาย กงทเกดซอนทบหรอไขวกน กงทไมสามารถยนออกไปรบแสงได

รวมไปถงกงบรเวณปลายยอดทมมากเกนไป

จดประสงคของการตดแตงกงมะมวงมดงน

1. เพอใหตนมะมวงมรปทรงและลกษณะตนตามทตองการเพอใหเกดผลดตอการออกดอกตดผล

และการปฏบตดแลรกษาอยางอนเชนการใสปยการปองกนก าจดศตรพชและการเกบเกยวเปนตน

2. เพอลดอตราการคายน าและรกษาสมดลของปรมาณน าทพชไดกบการระเหยใหพอดกน

3. เพอรกษาความแขงแรงไวไดยาวนานท าใหตนมะมวงมกงทสมบรณอาหารทปรงจากใบไมถก

น าไปเลยงกงทไมเปนประโยชน

4. ลดโรคและแมลงเนองจากกงแหงกงทเปนโรคและกงทมแมลงท ารายถกตดออกไปท าใหแสง

สองไดทวถงในทรงพมอากาศถายเทไดสะดวกไมเปนทสะสมของโรคและแมลง

5. ลดความเสยหายจากลมพายตนมะมวงทมทรงพมแนนทบยอมรบแรงปะทะของลมไดมากจงท า

ใหเกดการโคนลมฉกหกเสยหายไดงาย

6. ชวยใหมะมวงมการออกดอกตดผลไมเวนปและท าใหผลกระจายสม าเสมอทวทงตน

โครงตนมะมวงกอนการตดแตงกง โครงตนมะมวงหลงการตดแตงกง

31

(4) การใหปย

ปยทใชคอปยวทยาศาสตรหรอปยเคม เพราะมธาตอาหารสงกวาปยอนทรยมาก และอยในรปท

สามารถละลายน าไดอยางรวดเรวมะมวงจะสามารถน าไปใชไดทนทการใสปยแบงออกเปน 3 ชวง

แบงชวงระยะของการใสปยได3 ชวงดงน

1. ระยะหลงตดแตงกง เพอใหตนมะมวงแตกกงกานใบออกมาใหม เพอใหมความสมบรณ

2. ระยะกอนออกดอก แตยงไมแทงชอดอก ซงบางครงอาจมฝนหลงฤด หรอในบางเขตทฝนหมดชา

จะตองใหปยทางใบเพอบงคบใหมะมวงแตกใบออน

3. ระยะตดผล เมอมะมวงตดผลขนาดเทาหวไมขด จนถงระยะ 12 สปดาห จะเปนชวงทมะมวงม

การเจรญเตบโตอยางรวดเรว ถาตดผลดกและอาหารไมเพยงพอ จะท าใหขนาดของผลเลกลงและแคระแกรน

ตารางท 4.2 แสดงอตราปยทควรใสใหแกมะมวงในชวงอายตางๆ

อาย อตราปย (กก./ตน/ป) บ ารงตน แรงดอก บ ารงผล รวม

ปแรก 0.5-0.7 - - 0.5-0.7 ปท 2 1 - - 1 ปท 3 1.5 - - 1.5 ปท 5 0.7 0.7 0.7 2.1 ปท 5 0.8 0.8 0.8 2.4 ปท 6 1 1 1 3 ปท 7 1.2 1.2 1.2 3.6 ปท 8 1.3 1.3 1.3 3.9 ปท 9 1.5 1.5 1.5 4.5 ปท 10 1.7 1.7 1.7 5.1

มากกวา 10 ป 1.7 1.7 1.7 5.1

ทมา : คณาจารยมหาวทยาลยเกษตรศาสตร2553

32

(5) การปองกนโรคและแมลงศตรพช

แบงออกเปน 3 ชวง ไดแก ชวงออกดอก ชวงออกผล ชวงกอนการเกบเกยว

ชวงท 1 ชวงออกดอก ปองกนโรคราด า

ฉดพนทางใบโดยใชยบเบน 50 อตรา 20 กรม ตอ น า 20 ลตร โดยผสมกบ นโจลอตรา 5 ซ

ซ ตอน า 20 ลตร และผสมแคปแทน 30 กรม ตอน า 20 ลตร

ชวงท 2 ชวงออกผล ปองกนโรคแอนแทรคโนส

ฉดพนทางใบโดยใชแซดเอแมค อตรา 10 กรม ตอ น า 20 ลตร โดยผสมกบนโจลอตรา 5 ซ

ซ ตอน า 20 ลตร และผสมแคปแทน 30 กรม ตอน า 20 ลตร เพอปองกนโรคแอนแทรคโนส

ชวงท 3 กอนการเกบเกยว โดยการหอผลมะมวง เพอปองกนการกดเจาะของแมลงและโรค

พชตางๆ

1. น ากระดาษนตยสารมาพบแบงครง

2.พบดานปลายทซอนทบเขามาประมาณ 1 นวครง

3.พบมมดานลางขนเลกนอยแลวเยบดวยลวดเยบกระดาษ

33

4.สวมถงเขากบผลมะมวงใหมมปากถงอยกบขวมะมวง

5.พบอกมมปากถงลงมา เยบดวยลวดเยบกระดาษ

(6) การเกบเกยว

การเกบผลจะตองเกบเกยวผล เมอผลมะมวงแกพอเหมาะ ถา ออนหรอแกจดเกนไปคณภาพของผล

ไมด การเกบเกยวผลตองไมใหช าหรอมต าหน ควรเกบใหตดขวผลยาว ปองกนยางเปอนผวผล

วธการเกบ

ผลต าๆมอเออมถงใชมอปลดขวใหตดผลออกมาดวย ถาสงมากๆใชไมสอยแบบตะกรอตดขวผล

แลวเอาผลมาวางใสเขงหรอตะกราโดยตรงไมวางกบดน เรยงผลใหขวไปทางเดยวกนจนเตมเขงหรอตะกรา

34

4.3 ผลการจดท าแผนปฏบตการดแลมะมวง น าผลการศกษาขอมลการดแลมะมวงมาจดท าแผนจะไดแผนปฏบตการดแลมะมวงน าดอกไมทวายเบอร 4 ดงตารางท 4.3

ตารางท 4.3 แผนปฏบตการดแลมะมวงน าดอกไมทวายเบอร 4 ทไดจากการศกษาทางทฤษฏ

ล าดบท

รายการ พ.ศ. 2557 พ.ศ. 2558 หมายเหต

ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย.

1 การใหน า ใหน า 23 วน /ครง

2 การก าจดวชพช ใชการตดหญา ทกๆ 2 เดอน

3 ตดแตงกงดแลทรงพม ท าหลงการเกบเกยวหรอเรมการดแล

4 การใหปย

5 การปองกนโรคและแมลงศตรพช

1.ใชการฉดพนสารเคม

2.ใชการหอผลโดยกระดาษนตยสาร

6 การเกบเกยวผลผลต ใชตะกรอและมอ

35

4.4 ผลการดแลและเปรยบเทยบผลการปฏบต จากแผนการดแลบ ารงรกษามะมวงน าดอกไมทวายเบอร 4 ทวางเอาไวดงตารางท 4.3 เมอท าการปฏบตจรง ไดผลดงตารางท 4.4 และเปรยบเทยบกบแผนทวาง

ไวตามตารางท 4.5

ตารางท 4.4 แผนการปฏบตตามการปฏบตจรง

ล าดบท

รายการ พ.ศ. 2557 พ.ศ. 2558 หมายเหต

ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย.

1 การใหน า ไมมการใหน า

2 การก าจดวชพช ใชการตดหญา เดอนเวนเดอน

3 ตดแตงกงดแลทรงพม ใชวธการเลอยกงมะมวง

4 การใหปย ใชปยสตร 46-0-0

5 การปองกนโรคและแมลงศตรพช

1.ใชการฉดพนสารเคม

2.ใชการหอผลโดยกระดาษนตยสาร

6 การเกบเกยวผลผลต ใชตะกรอและมอ

36

ตารางท 4.5 ผลการเปรยบเทยบผลการปฏบตระหวางผลการปฏบตตามแผนทวางเอาไวกบผลการปฏบตจรง

ล าดบท

รายการ พ.ศ. 2557 พ.ศ. 2558 หมายเหต

ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย.

1 การใหน า

2 การก าจดวชพช

3 ตดแตงกงดแลทรงพม

4 การใหปย

5 การปองกนโรคและแมลงศตรพช

6 การเกบเกยวผลผลต

หมายเหต: คอ แผนปฏบตการตามทฤษฎ ; คอ แผนปฏบตการตามการปฏบตจรง

37

4.4.1 การใหน า การใหน าในแปลงมะมวงนนเลอกใชระบบการใหน าแบบฉดฝอย (mini spay) โดยมความถในการ

ใหน า คอ 17 วน/ครง ระยะเวลาการใหน าคอ 7 ชวโมง/วน โดยแบงออกเปน 3 โซน ใหน าโซนละ 2 ชวโมง 20 นาท ซงการค านวณการใหน าแสดงใน ภาคผนวก ก

4.4.2 การก าจดวชพช ในทาง ทฤษฎเราก าหนดการก าจดวชพชทกๆ 2 เดอน แตในทางปฏบตจรงนนหญาในแปลงทดลอง

มการเจรญเตบโตเรวมากจงท าการก าจดเดอนเวนเดอนโดยการตดหญา

4.4.3 การตดแตงกงและดแลทรงพม สามารถปฏบตไดตรงตามทฤษฎทไดจดท าเอาไว คอท าการตดแตงกงเมอเรมท าการดแลตนมะมวง

โดยท าการตดแตงกงใหไดรปทรงดงรป

โครงตนมะมวงกอนการตดแตงกง โครงตนมะมวงหลงการตดแตงกง

4.4.4 การใหป ย ใหปยชวงหลงการตดแตงกงอยางเดยวโดยใหปยเมดสตร 46-0-0 9 ตรายาราวรา

ปรมาณปยทใหหลงการตดแตงกงคอ 1.7 กโลกรมตอตน โดยปยทใชคอ ปยสตร 46-0-0 เพอใหตน

มะมวงแตกกงกานใบออกมาใหมโรยบรเวณโคนตนมะมวงทงหมดปรมาณเทากบ 1.7 x 96= 163.2 kg

38

4.4.5 การปองกนโรคและแมลงศตรพช แบงออกเปน 3 ชวง ไดแก ชวงออกดอก ชวงออกผล ชวงกอนการเกบเกยว

ชวงท 1 ชวงออกดอก ปองกนโรคราด า

ฉดพนทางใบโดยใชยบเบน 50 อตรา 20 กรม ตอ น า 20 ลตร โดยผสมกบ นโจล

อตรา 5 ซซ ตอน า 20 ลตร และผสมแคปแทน 30 กรม ตอน า 20 ลตร

ดงนน ในปรมาณน า 200 ลตร มยบเบน 200 กรม มนโจล 50 ลตร

มแคปแทน 300 กรม

ชวงท 2 ชวงออกผล ปองกนโรคแอนแทรคโนส

ฉดพนทางใบโดยใชแซดเอแมค อตรา 10 กรม ตอ น า 20 ลตร โดยผสมกบนโจล

อตรา 5 ซซ ตอน า 20 ลตร และผสมแคปแทน 30 กรม ตอน า 20 ลตร เพอปองกนโรคแอน

แทรคโนส

ดงนน ในปรมาณน า 200 ลตร มแซดเอแมค 100 กรม มนโจล 50 ลตร

มแคปแทน 300 กรม

ชวงท 3 กอนการเกบเกยว โดยการหอผลมะมวง เพอปองกนการกดเจาะของแมลงและโรค

พชตางๆ

วธการหอ แสดงในหวขอ 4.2.4

4.4.6 การเกบเกยวผลผลต การเกบเกยวผลผลตไดเรมเกบเกยวผลผลตเมอตนเดอนมนาคมเนองจากรอใหมะมวงสวนใหญมผล

แกเทาๆกน

ตนมะมวงจ านวน 96 ตนใหผลผลตมะมวงทงหมด 800 กโลกรมผลเสยหาย 8 คดเปนรอยละ 83.3

จากปรมาณผลผลตทคาดหวงไว 960 กโลกรม และผลผลตทเสยหาย 100 กโลกรม คดเปนรอยละ 10.4

39

4.6 ผลการจดท าคมอการดแลบ ารงรกษามะมวงน าดอกไมทวายเบอร 4 น าผลการเปรยบเทยบผลการปฏบตระหวางผลการปฏบตตามแผนทวางเอาไวกบผลการปฏบตจรง มาปรบเพอความเหมาะสมตามสภาพพนท ไดคมอการดแล

บ ารงรกษามะมวงน าดอกไมทวายเบอร 4ซงมขนตอนการดแลบ ารงรกษาดงตารางท 4.6

ตารางท 4.6 ผลการจดท าคมอการดแลบ ารงรกษามะมวงน าดอกไมทวายเบอร 4

ล าดบท

รายการ พ.ศ. 2557 พ.ศ. 2558 หมายเหต

ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย.

1 การใหน า

2 การก าจดวชพช

3 ตดแตงกงดแลทรงพม

4 การใหปย

5 การปองกนโรคและแมลงศตรพช

6 การเกบเกยวผลผลต

40

บทท 5

วจารณผลการจดท าคมอ 1.การใหน าการปฏบตจรงนนไมมการใหน า สวนแผนการปฏบตทวางเอาไวมก าหนดการใหน าคอ

23 วน/ครง ดงนนในการจดท าคมอการดแลมะมวงจงเลอกแผนการใหน าตามทฤษฎทวางเอาไว คอ 23 วน/

ครง แตเมอมฝนตกจะท าใหผลมะมวงแตก ดงนนจงควรมการใหน าทเหมาะสมซงจะน าเสนอในหวขอท 6.2

2.การก าจดวชพช ตามแผนการปฏบตทวางเอาไว คอก าจดทก2 เดอนครง แตในทางปฏบตวชพชใน

แปลงมะมวงมการเจรญเตบโตทรวดเรว จงท าการปรบแผนการก าจดวชพชเปนเดอนเวนเดอน

3.การตดแตงกงและดแลทรงพมผลการปฏบตจรงไดผลตรงตามแผนการปฏบตทวางเอาไวจง

สามารถน าเอาแผนการปฏบตทวางเอาไวมาใชได

4. การใหปยตามแผนการปฏบตทวางเอาไวก าหนดการใสปยออกเปน 3 ชวง สวนผลการปฏบตจรง

นนใหเพยงชวงเดยว ดงนนในการจดท าคมอการดแลมะมวงจงเลอกแผนการใหปย ตามทฏษฏทวางเอาไว

คอใหปย 3 ชวง

5.การปองกนโรคและแมลงศตรพช ผลการปฏบตจรงไดผลตรงตามแผนการปฏบตทวางเอาไวจง

สามารถน าเอาแผนการปฏบตทวางเอาไวมาใชได

6.การเกบเกยวผลผลต ผลการปฏบตจรงไดผลตรงตามแผนการปฏบตทวางเอาไวจงสามารถน าเอา

แผนการปฏบตทวางเอาไวมาใชได

41

บทท 6

สรปผลการจดท าคมอและขอเสนอแนะ

6.1 สรปผลการจดท าคมอ จากการจดท าคมอ การดแลบ ารงรกษามะมวงน าดอกไมทวายเบอร 4 ในแปลงมะมวงภาควชา

วศวกรรมชลประทาน โดยเรมจาก การส ารวจพนทแปลงมะมวงและศกษาขอมลของมะมวงทปลก ขอมล

ดน ขอมลน าและขอมลวธการดแลมะมวง ซงประกอบไปดวย การใหน าการก าจดวชพช การตดแตงกงและ

ดแลทรงพม การใหปย การปองกนโรคและแมลงศตรพช และการเกบเกยวผลผลต น าผลการศกษามาจดท า

แผนการปฏบต จากนนท าการปฏบตและเปรยบเทยบผล น าผลการเปรยบเทยบมาปรบใหเขากบ

สภาพแวดลอมของแปลงมะมวง สามารถจดท าคมอการดแลบ ารงรกษามะมวงน าดอกไมทวายเบอร 4 ไดดง

ตารางท 6.1

ตารางท 6.1 คมอการดแลบ ารงรกษามะมวงน าดอกไมทวายเบอร 4

6.2 ขอเสนอแนะ 1.ควรมการจดรอบเวรการใหน าทถกตองโดยใหน าทก 1 อาทตยเพอใหตนมะมวงเกดการใชน าท

อมตวจะท าใหลดอตราการเสยหายของผลผลตได

2.ควรท าการหอผลมะมวงใหมประสทธภาพ เพอปองกนโรคตางๆ รวมถงแมลงศตรพชทอาจมา

ท าลายผลมะมวงจนเกดความเสยหายได

3. ในการดแลบ ารงรกษาตนมะมวงในครงตอไปควรปฏบตตามทฤษฏทไดจดท าเอาไว เพอเพม

ผลผลต

42

เอกสารอางอง บญมา ปานประดษฐ. 2546. หลกการชลประทาน ทฤษฎและการประยกต. ภาควชา

วศวกรรมชลประทาน คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน

วบลย บญยธโรกล. 2526 .หลกการชลประทาน. ภาควชาวศวกรรมชลประทาน

คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

คณาจารยมหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 2533. การท าสวนมะมวง. โรจนกสกจเฟอรตไลเซอร, กรงเทพฯ.

ภวนาถนนทรย. 2545. โครงการหนงสอเกษตรชมชน. เกษตรสาสน,นนทบร.

สมโภช ปานทอง. 2538. การก าหนดการใหน าแกมะมวงดวยเครองมอวดแรงดงความชนของดน . โครงงาน

วศวกรรมชลประทาน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน, นครปฐม.207499.

กลมงานวจยการใชน าชลประทาน. ม.ป.ป. คาสมประสทธพช (Kc) ของพช40 ชนด. แหลงทมา:

http://water.rid.go.th/hwm/cropwater/CWRdata/Kc/kc_th.pdf, 30 กรกฏาคม2557

นรนาม. ม.ป.ป. ปรมาณการใชน าของพชอางองโดยวธ Penman Monteith รายเดอนภาคกลาง

และตะวนตก. แหลงทมา:

http://water.rid.go.th/hwm/cropwater/CWRdata/ETo/eto_central.pdf, 30 กรกฏาคม2557

กรมวชาการเกษตร. 2554. โรคของมะมวง. แหลงทมา: http://www.thaikasetsart.com/โรคของมะมวง/

16 พฤศจกายน 2557

43

ภาคผนวก ก

รายการค านวณ

44

1.คาความชนชลประทาน (Field Capacity) และความชนทจดเหยวเฉาถาวร (Permanent

wilting Point) การเกบตวอยางดนเพอหาคาความชนทField Capacity และจดเหยวเฉาถาวรมขอมลดงตอไปน

ตารางผนวกท ก.1 การค านวณหาคาความชนชลประทานและความชนทจดเหยวเฉาถาวร

แรงดงความชน (บาร) 0.14 0.5 0.8 1.1 5 10 15 น.น.ดนเปยก+น.น.วงแหวนทแรงดงความชนต าง ๆ (g) 52.79 47.88 49.79 49.25 45.18 45.86 47.29

น.น.ดนแหง+น.น.วงแหวน 40.90 42.00 44.50 45.00 42.60 43.40 44.80 น.น.วงแหวน (g) 18.30 18.30 18.30 18.30 18.30 18.30 18.30 น.น. ดนเปยก (g) 34.49 29.58 31.49 30.95 26.88 27.56 28.99 น.น.ดนแหง,Ws (g) 22.60 23.70 26.20 26.70 24.30 25.10 26.50 น.น.น า,Ww (g) 11.89 5.88 5.29 4.25 2.58 2.46 2.49

Pw =Ww

Wsx100

(%โดยน าหนกของดนแหง) 52.60 24.80 20.20 15.90 10.60 9.80 9.40

45

2.การค านวณการใชน าของมะมวง

จากสตร ET = Kc x ETp

เมอ ET = การใชน าของพชทตองการทราบ (มม./วน)

Kc = สมประสทธการใชน าของพชดงกลาว

ETp = การใชน าของพชอางอง หรอ Potential Evapotranspiration

(มม./วน)

1.จากการตรวจสอบเอกสารพบวาคาสมประสทธการใชน าของมะมวง (Kc) มคาดงตารางภาคผนวกค1

2.หาคาการใชน าของพชอางอง (ETp) จากวธ Penman-Monteith รายเดอนจงหวดนครปฐม(มลลเมตร/วน)

ซงจะไดคาตามตามตารางผนวก ก.2

46

ตารางผนวกท ก.2แสดงคาสมประสทธการใชน าของมะมวง

ทมา : กลมงานวจยการใชน าชลประทาน (ม.ป.ป.)

47

ตารางผนวกท ก.3 แสดงปรมาณการการใชน าของพชอางอง (ETp) จากวธ Penman-Monteith รายเดอน

จงหวดนครปฐม (มลลเมตร/วน)

เดอน

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

มม. มม. มม. มม. มม. มม. มม. มม. มม. มม. มม. มม.

3.7 4.35 5.15 5.12 4.02 4.00 3.63 3.16 3.44 3.69 3.92 3.66

ตารางผนวกท ก.4แสดงการใชน าของมะมวง (มลลเมตร/วน)

เดอน ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. มม. มม. มม. มม. มม. มม. มม. มม. มม. มม. มม. มม.

ETp 3.7 4.35 5.15 5.12 4.02 4.00 3.63 3.16 3.44 3.69 3.92 3.66 Kc 1.69 1.61 1.27 1.24 1.19 2.1 2.4 2.5 2.28 2.29 2.5 1.9 ET 6.3 7.0 6.54 6.35 4.784 8.4 8.71 7.9 7.84 8.45 9.8 6.95

48

3.การออกแบบการใหน า

ความลกของน าทจะให dw = Fc−Cp .As .D

100

dw =(37.2−16)x1.5x600

100

dw = 190.8 mm

ความถในการใหน า

ความถในการใหน า = ความสามารถในการอมน าของดน(mm )

การใชน าของพช (mm /day )

ความถในการใหน า = 190.8(mm )

8.712 (mm /day )

ความถในการใหน า 23วน/ครง

การออกแบบการใหน า

เลอกใชระบบการใหน าแบบฉดฝอย (Mini spay) โดยมขนตอนการออกแบบดงน

ขนตอนการออกแบบระบบใหน าแบบฉดฝอย

ภาพผนวกท ก.1 หวฉดแบบฉดฝอย (Mini spay)

1.รายละเอยดพนท

-แปลงมะมวงภาควชาวศวกรรมชลประทาน ขนาด 100x30 เมตร

-ขนาดทรงพมเฉลย 4.52 เมตร

-จ านวนตนมะมวง 96 ตน

-ระยะปลก 2.5x2.5 เมตร

2.หาอตราการใชน าของพช

49

-คาสมประสทธการใชน าของมะมวง (Kc) = 2.5 มม./วน

-คาการใชน าของพชอางองโดยวธ Penman-Monteith จงหวดนครปฐม = 3.92 มม./วน

คาการใชน าของมะมวง ET = Kc x ETp

ET = 2.5x3.92

ET = 9.8 มลลเมตร/วน

ดงนนมะมวงใชน า = 9.8 x 𝜋𝑥4.522

4

= 157.25ลตร/วน

3.เลอกขนาดหวฉด

จาก dw = 0.6x dp

= 0.6 x 4.52

= 3.5 เมตร ดงนน rw =1.75 เมตร 2.00 เมตร

เลอกหวจายรน Tornado ray jet-red

รศมเปยก = 2.4 เมตร

อตราฉดฝอย(qa ) = 70 ลตร/ชวโมง

แรงดนหวฉด(ha) = 1.5bar

จ านวนตน(e) = 1 หว/ตน

4.ออกแบบระบบ

จากสมการ

Eu = 100 (1-1.27𝑣

𝑒)𝑞𝑛

𝑞𝑎

50

เมอ qn = 𝐸𝑢𝑥𝑞𝑛

100(1−1.27𝑣

𝑒)

คาพารามเตอรตางๆเปนดงน

Eu = 90% ส าหรบการปลกพชระยะยาวบนพนทราบเรยบ

qa = 70 ลตร/ชวโมง

v = 0.06 ส าหรบทอชนปานกลาง

90 = 100 (1-1.27(0.06)

1)𝑞𝑛

70

ดงนน qn = 6.89 ลตร/ชวโมงจากราฟของ Tornado ray jet-red จะได hn = 14.5 เมตร

∆Hs = 2.5(ha-hn) 2.5(15-14.5) =1.25

เพราะฉะนน ∆Hl = 0.5∆Hs 0.625 เมตร

∆Hm = 0.5∆Hs 0.625 เมตร

1. Lay out

51

-ระยะเวลาการใหน า =157.25

70 = 2.2 ชวโมง

-จ านวนโซน =เวลาการใหน าตอวน

ระยะเวลาการใหน า =

7

2.2 = 3 โซน

6.ออกแบบขนาดทอ

6.1 ทอแขนงจากสมการ

hf = 1.21x1010(Q

C)1.852 xD−4.87xLxF

โดย hf = 0.625 เมตร , L= 54+15+35 = 104 เมตร , C(ทอ pvc)= 150 , F= 0.38 ,

Ql = 15 ตน x 70 ลตร/ชวโมง = 1050 ลตร/ชวโมง = 0.29 ลตร/วนาท

∴ 0.625 = 1.21x1010(0.29

150)1.852 xD−4.87x104x0.38

∴D = 24.9 มลลเมตร

เลอกขนาดทอตาม nominalsize เทากบ 25 มลเมตร (1 นว)

6.2 ทอประทานยอย

Q sub = 3QL = 0.29x3 = 0.87 ลตร/วนาท

L = 10 เมตร , C(ทอpvc) = 150 ,F = 0.54

∴ 0.625 = 1.21x1010(0.87

150)1.852 xD−4.87x10x0.54

∴D = 25.01 มลลเมตร

เลอกขนาดทอตาม nominalsize เทากบ 25 มลเมตร (1 นว)

6.3 ทอประธาน

Q main = 5QL = 5x0.29 = 1.45 ลตร/วนาท =0.00145 cms.

Vmain = 1.5 m/s ,

Q =AV

0.00145 =π x D2

4 x 1.5

52

D = 0.035 เมตร

D = 35 มลลเมตร

เลอกขนาดทอตาม nominalsize เทากบ 35 มลเมตร (1 1

4 นว)

7. ค านวณ loss ทเกดขน

hfl =1.21x1010(0.29

150)1.852 x31.6−4.87x104x0.38= 0.22 เมตร

hfsm =1.21x1010(0.87

150)1.852 x31.6−4.87x10x0.54 = 0.23 เมตร

hfm =1.21x1010(1.47

150)1.852 x39.4D−4.87x30x1= 1.14 เมตร

Static Head = 1 เมตร

Working = 15 เมตร

THD = 0.22+0.23+1.14+1+15 =17.59 เมตร

∴TDH (+20% minor loss) = 17.59x1.2 = 21.105 เมตร

8. หาขนาดปม

WHP = 1.45 x 3600

1000x 21.108

273

= 0.403 แรงมา

BHP = 0.403

0.4

= 1 แรงมา

53

ภาคผนวก ข

ภาพการดแลบ ารงรกษามะมวง

54

ภาพผนวกท ข.1 ลกษณะแปลงมะมวงกอนท าการก าจดวชพช

ภาพผนวกท ข.2 การก าจดวชพชโดยการตดหญา

ภาพผนวกท ข.3 ลกษณะแปลงมะมวงหลงท าการก าจดวชพช

55

ภาพผนวกท ข.4 ตนมะมวงกอนท าการตดแตงกง

ภาพผนวกท ข.5 ตนมะมวงขณะท าการตดแตงกง

ภาพผนวกท ข.6 ตนมะมวงหลงท าการตดแตงกง

56

ภาพผนวกท ข.7 การใสปยตนมะมวง

ภาพผนวกท ข.8 การฉดพนสารก าจดศตรพช

ภาพผนวกท ข.9 การหอผลมะมวงปองกนแมลง

57

ภาพผนวกท ข.10 การเกบเกยวผลผลต

ภาพผนวกท ข.11 ผลผลตทด

ภาพผนวกท ข.12 ผลผลตทเสยหาย