02 tt etkinlikler

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu

52

TEKNOLOJİ VE TASARIM DERSİ

ÖĞRETİM PROGRAMI KILAVUZU

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________


53

6. SINIF “ETKİNLİKLER”

6. SINIF “DÜZEN” “İlk Adım” ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________


54

DÜZEN

“İlk Adım”



55

6. SINIF KUŞAK: DÜZEN

ODAK NOKTASI: DÜŞÜNMEYE İLK ADIM

KAZANIMLAR ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR

1. Nesneye belirlenen sorunu çözmeye yönelik değişik

biçimler verir.

2. Nesneye verdiği biçimler üzerindeki geometrik

kavramları ifade eder.

3. Kuvvetin nesne üzerindeki etkisini fark eder.

4. Nesnenin direncini artıracak biçimler bulur.

5. Tekrar olayının farkına varır ve değişik tekrar olaylarına

örnek verir.

6. Doğadan, yaşamdan ve kendinden ritme örnekler verir.

7. Ritmin anlatım gücünü sorgular.

8. Ritmin önemini doğadan, hayattan ve kendinden

örneklerle açıklar.

9. Soru sormanın neden sonuç ilişkisi kurmaya yardımcı

olduğunu fark eder.

10. Doğayı, yaşamı ve kendini farklı açılardan

değerlendirme anlayışı oluşturur.

İlk Adım

Bu etkinlikte öğrenciler, düşünmeye ve araştırmaya

yönlendirilir. Cevaplama süreci düşünmeyi ve yaratıcılığı

uyaracaktır. Öğrencilerden sorular üzerinde düşünmeleri

istenir. Düzen kuşağının kavramsal alt yapısını

yapılandırmak amacıyla hazırlanmıştır.

“İlk Adım” etkinliği bu tabloda yer alan kazanımların tümüne

yönelik hazırlanmıştır.

[!] Cevapları öğrenciler bulur. Beklenen

cevaplar verilinceye kadar sorgulamaya

devam edilir.

Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim

Programı “Kuvvet ve Hareket” Öğrenme

Alanı

Matematik Dersi Öğretim Programı

“Geometri” Öğrenme Alanı

[!] Her öğrenciden cevap alınmaya

çalışılır.

: Sınıf-Okul İçi Etkinlik : Ders İçi İlişkilendirme : Diğer Derslerle İlişkilendirme : Ölçme ve Değerlendirme [!]: Uyarı



56

ETKİNLİK İLK ADIM

GİRİŞ

Bu etkinlikte öğrenciler, dersin işleniş sürecinde sorularla düşünmeye ve araştırmaya

yönlendirilir. Sorular daima sınıfın tümüne yöneltilmelidir. Bu bölümün özelliği ve gücü, sorulara

cevap arama biçiminde saklıdır. Cevaplama süreci düşünmeyi ve yaratıcılığı uyaracaktır.

Öğrencilerden sorular üzerinde düşünmeleri istenir. Cevaplar doğru veya yanlış olabilir.

Cevapların doğruluğu ya da yanlışlığı öğrenciler tarafından test edilecektir. Bu etkinlik

“Düşünmeye İlk Adım” odak noktasında yer alan kazanımların tümüne yönelik hazırlanmıştır.

ÖĞRENME / ÖĞRETME SÜRECİ

Aşağıdaki sorular tüm sınıfa yöneltilir.

Bilgi Notu!

Etkinlik süresince öğrencilerden yanlış cevaplar da gelebilir. Ancak doğru cevap

bulununcaya kadar sorgulamaya devam edilir.

Soru : Hanginiz bana bir kâğıt verebilir? Öğrenciler bir tabaka kâğıt uzatır.

Soru :

Bir başka malzeme isteseydim; cam, tahta, teneke, bez, plastik gibi verebilir

miydiniz?

Cevap : Hayır!

Soru : Niçin?

Sorular sınıfın bütününe yöneltilir. Her öğrenciden cevap alınmaya çalıșılmalıdır.

Cevap : Bu tür malzemeler her istendiği zaman sınıfta bulunamaz.

Soru :

O hâlde sınıf içi çalışmalarımızda kullanmak için kâğıt uygun bir malzeme midir?

Cevap : Evet!

Bazı öğrencilerin yanında kâğıt dışındaki malzemeler de bulunabilir. Bu durumda “Bu

tür malzemeleri her zaman yanımızda bulundurabilir miyiz?” sorusu sorulmalıdır.

Ayrıca bu malzemelerin işe yarar olabilmesi için zamana ve araca ihtiyaç duyulacağı

açıklanmalıdır.

Bu etkinlik programda yer alan şekliyle sınıf içinde aynen

uygulanır.

Bu etkinlik “Düzen” kuşağında yer alan bütün etkinliklere kavramsal anlamda

temel oluşturmaktadır.

Öğrencilerden kâğıt istenildiğinde defter yaprağını kullanmalarına izin

verilebilir.



57

Öğrencilerin bu cevaba inanması ve durumu anlaması gerekir. Gerekirse soru açıklığa kavușturulup tekrarlanır.

Soru : Kâğıdın sınıf içi çalışmalarımıza en uygun malzeme olmasına sebep olan

özelliklerini sayın.

Cevaplar sıra ile gelmeye bașlar. Cevap alınamadığı durumlarda öğretmen, öğrencileri așağıdaki cevapları bulduracak șekilde yönlendirir veya cevabı açıklar.

Muhtemel cevaplar

1. Kâğıt ucuzdur (ekonomik öge).

2. Her yerde bulunabilir.

3. Kolay biçim alır (kolaylık ögesi).

4. Kolay biçim aldığı için araştırma daha kısa sürede sonuçlanır (zamandan

tasarruf ögesi).

5. Çalışmada yardımcı araçlara ihtiyaç yoktur (araçtan tasarruf ögesi).

6. Diğer malzemelerle kıyaslandığında, aynı zaman diliminde diğerlerine göre

daha çok arama, deneme olanağı vardır (arama, deneme zenginliği).

7. Katlandıkça dayanımı artar, baskıya karşı direnç gösterir. Farklı boyutlarda ve

çeşitli konularda kullanılır (kullanma, fayda zenginliği ve çeşitlilik ögesi).

8. Kolay boyanabilir (kullanma çeşitliliği ögesi).

9. Denemedeki zenginlik, düşünmeyi, sezmeyi, anlamayı kolaylaştırır (eğitsel

değer ögesi).

Soru : Şimdi, kim bu kâğıdın hiçbir yere dayandırılmadan, hiçbir şeyle desteklenmeden

ayakta durmasını sağlayabilir?

Öğrencilerden alınan cevaplar tahtaya yazılır.

Gelen cevaplarla öğrenciler kâğıdın çalışma için uygun bir malzeme olduğuna karar

verirler.

Yandaki bu soru sorulmadan önce öğrencilere

bu etkinlikte kullanmaları için A4 kâğıtları dağıtılır. Öğrenciler kâğıtları yırtmadan ve buruşturmadan doğru cevapları bulmaları

konusunda cesaretlendirilir.

Öğretmen, programda yer alan cevaplar bulununcaya kadar

öğrencileri o cevaba götürecek sorular sorar.



58

Bu sorunun cevabını bulmak "Düșünmeye İlk Adım" olacaktır. Bu sorunun cevabı gecikebilir. Cevabı bütün sınıfın düșünmesi teșvik edilmelidir. Bașlangıçta pek az kișiden cevap gelebilir. Bunlar genellikle sınıfın hızlı düșünen öğrencileridir. Bu durum, öğrencileri doğru tanımaya da yardımcı olur. Gittikçe bu tür sorulara gelen cevaplar artacaktır. Bu çalıșma biçimi öğrenciyi düșünmeye, sezmeye, anlamaya, uygulamaya ve yaratmaya alıștıracaktır.

Cevap: Kâğıt ortadan katlanıp birbirini destekleyen iki yüzey hâline getirilince ayakta durur

(Şekil 1).

Öğrenciler bunun dıșında doğru cevaplar verirse farklı çözüm yollarının olup olmadığını sorun ve Șekil 1’deki cevabı bulmaya yönlendirin.

Şekil 1

Soru : Çevrenizde buna benzeyen şekiller var mı?

Cevap : Duvarlar.

Soru : Şimdi bu kâğıtta biçim üzerinde meydana gelen geometrik kavramları sayalım

(Şekil 2).

Cevaplar farklı öğrencilerden gelmelidir. Özellikler sayıldıktan sonra bir öğrenciye tümü tekrarlatılmalıdır.

Öğrencilerden Şekil 1 dışında cevaplar gelebilir. Kısmen doğru olan bu cevaplar kabul edilerek “Daha farklı nasıl olabilir?” sorusu sorulur. Şekil 1 ‘de verilen cevap gelinceye kadar sorguluma ve aramalar sürdürülür.

Cevap öğrencilere buldurulur.

Öğrencilerin istenilen kavramları söylemeleri ve doğru cevapları bulabilmeleri için farklı

sorular sorulabilir.

İstenilen kavramların dışında cevaplar gelebilir. Örneğin; üçgen, kare, dikdörtgen vb. Ancak öğrencilere “yüzey” kavramını

çağrıştıracak ipuçları verilerek şeklin iç ve dış yüzeyleri öğrencilere gösterilip kaç yüzey

oluştuğu sorulabilir.

Alınan cevaplar toparlanarak istenilen kavramlar buldurulur ve sonuç pekiştirilir.



59

Cevap :

İki dış yüzey İki iç yüzey Bir açı

Şekil 2

Kâğıt, biçimi bozulmadan iç yüzeyler yere bakacak șekilde çevrilerek öğrencilere așağıdaki soru sorulur (Șekil 3).

Şekil 3

Soru : Kâğıdı bu şekilde koyarak ne elde ettik?

Cevap : Mekân-iç boşluk (çatı)

Çatının üstüne elinizle vurun, kâğıt direnç göstermeyeceği için yayılır ve mekân bozulur.

Öğrenciler mekân kavramını bulamayabilir. Bu durumda içinde bulunulan ortamın da bir boşluk olduğu belirtilir ve buradan mekân

kavramına geçiş yapılabilir.

Öğrencilerden de mekânın (çatı) üzerine vurmaları ve sonuçlarını gözlemlemeleri istenir. Sonuçlar birlikte değerlendirilir.



60

Şekil 4

Soru : Mekân niçin bozuldu?

Cevap : Uygulanan kuvvet, şeklin direncinden fazla olduğu için mekân bozuldu. Yüzeyler

yana açıldığı için çatının kapladığı yüzey genişler, hacim küçülür (Şekil 5).

Şekil 5

Soru : Kâğıdın direnci artırılabilir mi?

Soru bu așamada da düșündürücüdür. Cevap gecikebilir. Tartıșmalar ve kișisel gayretler sonucu çözümler ortaya çıkacaktır. Arama ve düșünmeye zaman bırakmalı ve cevaplar sabırla bek-lenmelidir.

Öğrencilerin kâğıdın direncini artırmada gösterecekleri davranışlar sözlü ifadelerle

ödüllendirilir. Farklı çözümler bulan öğrencilere daha farklı nasıl yapabilecekleri

sorulur.



61

Cevap : Uygulanan kuvvetin etkisini azaltmak ve şeklin direncini artırmak için yere temas

noktalarını artırmak gerekir.

Soru : Nasıl? Deneyerek araştırın!

Cevap : Yelpaze gibi kâğıdı katlayıp daha küçük yüzeyler oluşturulur ve şeklin yere temas

noktaları artırılır (Şekil 6). Çünkü temas noktalarının artması sürtünme kuvvetini

artırır.

Şekil 6

Bu sorunun cevabı düșünmeye bağlı olduğunda, yanıtlar çok az öğrenciden gelebilir.

Soru : Kâğıdın yeni düzeni şimdi neden sağlam bir şekilde ayakta durabiliyor?

Cevap : Düzenin uygulanan kuvvete karşı koyan kenar sayısı, arttığı için ayakta durabiliyor.

Temas noktaları artırılarak sürtünme kuvvetinin etkisi artırılırmış ve kâğıdın

esnekliği azaltılmıştır.

Soru : Şekil 4’ten farklı olarak Şekil 6’daki görüntüde ne değişti?

Cevaplar gecikebilir. Sabırla beklemeli, değișik sorularla öğrencilerin düșünmelerine yardım edilmelidir.

Cevap : Mekânın küçülerek tekrarlandığını görüyoruz.

Öğrencilerin arama, deneme çalışmalarından

vazgeçmelerine izin verilmemeli, doğru cevabı bulmada öğrencilerle tartışılımalıdır.

Şekil 6 dışında bulunan cevaplara kuvvetler uygulanarak istenilen çözümün bu olmadığına

öğrenciler ikna edilir. Doğru cevabı bulan öğrenci sözel olarak ödüllendirilir.

Şekil 4 ve Şekil 6’ya ait şekiller öğrencilere aynı anda gösterilerek aralarında oluşan

benzerlik ve farklılık sorgulanır. Gelen doğru cevaplar pekiştirilir.



62

Soru : Buna benzer tekrar niteliği taşıyan başka örnekler verebilir misiniz?

Cevaplar her öğrenciden ayrı ayrı alınmalıdır. Bu așamada duraklamaların olması doğaldır. Sabırla beklemeli, değișik sorularla çocuklar uyarılmalı düșünmeye yönlendirilmelidir.

Cevap : Değişik tekrar olayları;

Saat tiktakları,

Kalbin atışı,

Yürümek (adımlarımız),

Dünyanın dönüşü,

Gece ve gündüzün oluşumu,

Belli türlerin kendi cinslerini üretmesi (bitki veya hayvan olarak),

Doğum, ölüm vb. dir.

Öğrencilerin cevapları arasında tekrar olaylarına örnek olarak yürümek eyleminin de yer alması sağlanmalıdır. Öğretmen öğretim ortamının imkânlarını göz önüne alarak önceden hazırladığı bir müzik parçasını öğrencilere dinletebilir ve müzikteki ritim bulunabilir.

Ritim örnekleri

Soru : Tekrar olayının özel bir ismi var mı? Müzik ile karşılaştırarak düşünün.

Öğrencilerin tekrar olaylarına verdiği cevaplar tahtaya yazılarak listelenir. İstenilen cevaplara ulaştıracak sorular

sorulur.



63

Cevap geç gelebilir.

Cevap : Ritim.

Soru : Ritim nedir?

Cevap : Bir tekrar olayıdır.

Soru : Yürüyüşe ritim dediniz. Birisi hızlı yürürse, yavaş yürürse veya sallanarak yürürse

bu durumları nasıl açıklarsınız?

Cevap :

Acelesi var.

Acelesi yok.

Canı sıkılıyor, düşünüyor gibi farklı izlenimler, anlamlar çıkarılır.

Soru : Yani, gördüğümüz yürüyüşün ritmi bile size, farklı farklı bir şeyler mi anlatıyor?

Cevap : Evet, evet!

Soru : O hâlde, ritmin anlatım gücü de mi var?

Cevap : Evet, çok farklı anlatımları olduğunu görüyoruz.

Soru : Doğada tek olan bir şey gördünüz mü?

Soru öğrencileri düșündürürken içinde bulundukları dünyayı sorgulayarak tanımaya yönlendirecektir.

Cevap : Hayır! Doğada ağaçlar, kuşlar, bulutlar, çiçekler var, yani tek olan hiçbir şey

görmedik.

Doğada görülen her șeyin birden fazla olduğu ve bunun da tekrar olduğu vurgulanmalıdır.

Ritmin anlatım gücünü kavratmak için birkaç öğrenci hızlı, yavaş ve sallanarak yürütülür. Öğrencilerden bu durumu gözlemlemeleri

istenir ve bu yürüyüş şekillerinin onlarda ne çağrıştırdığı sorulur ve cevaplar birlikte

değerlendirilir. Ritmin anlatım gücünün olduğu, verilen

örneklerle pekiştirilir.

Öğrenciler dünya, güneş vb. örnekler verebilir. Bu durumda öğrencilerden

yaşadıkları çevreyi gözlemleyerek bu soruya cevap vermeleri istenir.



64

Ritim örnekleri

Soru : Çevrenizde var olan başka tekrar olayları söyleyebilir misiniz?

Cevap gelmez ise soru “Çevrenizde var olan canlıların bir arada oldukları bașka tekrar olayları söyleyebilir misiniz?” șekline dönüștürülerek yeniden sorulmalıdır.

Cevap : Karıncalar, arılar, insan toplulukları, çimenler, dans vb.

Aramalar devam etmelidir.

Soru : Bu ritmik olaylar, bir arada ve büyük bir benzerlik içindedir. Dansta insanların, uçan

kuşların, yürüyen orduların görünüşleri sizde nasıl bir etki uyandırıyor?

Cevap : Topluluk, beraberlik, bütünlük duygusu uyandırıyor.

Soru : Öyle ise ritmi nasıl anlatalım?

Muhtemel cevaplar

Cevap: Birleştiren, bütünleştiren bir olay. Ritim güç birliği, görüntü güzelliği ve tekrarlar

içindeki uyumdur.

Öğrenciler yaşadıkları çevreyi düşünerek doğada var olan tekrar olaylarına örnek

verebilirler.

Etkinlik sonunda, verilen ritim örnekleri öğrencilerle paylaşılır ve konu pekiştirilir.



65

Ritim örnekleri

Soru : Bu açıklamalara göre ritim, önemli bir olay mıdır? Neden?

Cevap : Oyunda, dansta, beraber hareket etme zorunluluğu vardır. Aksi hâlde kargaşa

olur. Düzen, beraber olma kolaylığı sağlar. Beraber hareket ederken güçleri bir

noktada toplamak hareketi kolaylaştırır. Ağlarını aynı anda beraberce çekip

çıkaran balıkçılar daha az güç harcarlar. Doğal olarak da daha az yorulurlar.

Ağaçlar, çiçekler, kuşlar görüntü güzelliği ve ahenk oluştururlar.

Bu etkinlik sonucunda, düşünmeyi öğrenme ve yaşamlarındaki olaylara farklı açıdan

bakarak değerlendirme yönünde edinilen bilgiler ve kazanılan kavramlar (tekrar, ritim, birim,

düzen, uyum, bütünlük vb.) daha sonra hazır birimler kullanarak yapılacak olan üç boyutlu

tasarım çalışmalarının zihinsel olarak temelini oluşturacaktır.

Ritmin önemi ve anlattığı duygu örneklerle pekiştirilir. Öğrencilere var olan düzen içindeki bir birimin farklı olması olasılığı

analiz ettirilir.



66

BİLGİ NOTU!

“İlk Adım” Etkinliğinin Değerlendirilmesi

İlk adım etkinliği aşağıda verilen “Öğrenci Gözlem Formu” kullanılarak değerlendirilir. Öğretmen

oluşturduğu gözlem formunu da kullanabilir. Bu form, öğrencilerin sınıf içi performansınının

değerlendirilmesi ve bu etkinlikte yer alan kazanımların gerçekleşme düzeylerinin belirlenmesi

amacıyla kullanılabilir.

Bu etkinliğin sonucunda öğrencilere, öğretmen not çizelgesinde yer alan

“Sınıf İçi Etkinliklerdeki Performansı” puanı verilebilir.

67

GÖZLEM FORMU ( İlk Adım )

Aşağıda sıralanan ölçütleri öğrencilerin sergileme durumlarına göre ilgili yere ( X ) işareti koyarak belirleyiniz.

ÖLÇÜTLER

ÖĞR

ENCİ

LER

Sorulara cevap verme

Sorulara cevaplar arama, bu amaçla araştırmalar yapma

Düşüncelerini neden sonuç ilişkisi kurarak açıklama

Sorulara diğer disiplinlerden faydalanarak cevap verme

Sorular için düşünce geliştirme, önerme ve denemeler yapma

Düşüncelerini açıklamada istekli olma

Üzerinde tartışılan kavramların çevresiyle ilişkilendirme

Tekrarların çağrıştırdığı özgün duygularını açıklama

Arkadaşlarını yapıcı olarak eleştirme

6. SINIF “DÜZEN” “Düzen Oluşturalım” ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________


68

DÜZEN

“Düzen Oluşturalım”



69


ODAK NOKTASI: DÜŞÜNMEYE İLK ADIM


1. Kullanacağı hazır birimi belirler.

2. Belirlediği birimden oluşturacağı bütüne ilişkin deneme,

arama çalışmaları yapar.

3. Oluşturacağı bütüne ilişkin uygun birleşme yöntemine karar

verir.

4. Belirlediği birimden bir düzen oluşturur.

5. Oluşturduğu düzende ortaya çıkan estetik, görsel ve

teknolojik değerleri fark eder.

6. Birimden düzene ulaşma sürecinde yaşadıklarını günlüğüne

kaydeder.

7. Günlüğünde yer alan düşüncelerini, duygularını, sorunlarını,

kaygılarını ve beğenilerini sınıfla paylaşmaya istekli olur.

Düzen Oluşturalım

Bu etkinlikte öğrenci, düzen fikrini geliştirmek

için hazır birimlerden faydalanır. Birime kendisi karar verir. Karar verdiği birimden ulaşacağı bütüne deneme, arama ile ulaşır.

Düzene ulaşmada kullanacağı yol ve araçlara

kendisi karar verir.

“Düzen Oluşturalım” etkinliği bu tabloda yer

alan kazanımların tümüne yönelik hazırlanmıştır.

[!] Çalışmalar bireysel olarak sadece sınıf

içinde yapılır.

[!] Öğrenciler deneme ve arama

çalışmalarında cesaretlendirilir.

[!] Öğrencilere duygu ve düşüncelerini ifade

etmede fırsat tanınır.

[!] Her öğrencinin çalışması ayrı bir değer

olarak kabul edilir, olumlu veya olumsuz

görüş bildirilmez.

[!] Çalışmalarını diğer arkadaşlarından önce

bitiren öğrencilere ek çalışmalar verilir.

“İlk Adım”




70

ETKİNLİK DÜZEN OLUŞTURALIM

GİRİŞ Bu bölümde öğrenci, düzen fikrini geliştirmek için hazır birimlerden (kibrit çöpü, su kapları,

kürdan, makara, pipet vb.) faydalanır. Hazır birim olarak külah da kullanılabilir.

Bütünü oluşturmada çıkış noktası olan birime öğrenci karar verir. Bu birimden

oluşturulacak düzenlemede deneme, arama ve karar verme önemlidir. Öğrenciler yakın

çevrelerinden ulaşabilecekleri hazır birimleri belirler, kullanacakları hazır birime karar verir. Karar

verdiği birimden ulaşacakları bütüne deneme, arama ile ulaşır. Düzene ulaşmada kullanacağı yol

ve araçlara kendisi karar verir. Öğrenciler düşüncelerini gerçekleştirmede cesaretlendirilir. Bu

etkinlikte öğrencilerin yaratıcılıklarını engellememek amacıyla somut bir örneğe yer verilmemiştir.

Ancak etkinlik, odak noktasında yer alan kazanımların tümünü genel olarak kapsamaktadır.

ÖĞRENME / ÖĞRETME SÜRECİ Öğrenciler düzen fikrini geliştirmek için bireysel bir etkinlik yaparlar. Düzen oluşturmada

hazır birimlerden yararlanırlar. Öğrenci kullanacağı hazır birimleri listeleyerek kullanacağı birimi

kendisi belirler. Belirlediği hazır birimleri temin ederek etkinliğini gerçekleştirmek için deneme ve

aramalar yapar. Belirlenen birimlerin birlikte çoğalma imkânlarına deneyerek bakar. Çoğalma bir

yerde duruyorsa yanlış yolda olduğunu fark eder. Öğrenciler, tekrar başa dönerek çoğalma

devamlı oluncaya kadar denemeleri için yönlendirilir, düzen oluşturmada cesaretlendirilir.

BİLGİ NOTU!

Bu etkinlik sadece ders saatinde uygulanır.

Çalışmalarını gruptan önce bitiren

öğrenciler farklı hazır birimlerle başka çalışmalara yönlendirilebilir.

Öğrenciler hazır birimlerle başlangıçta

hangi düzeni oluşturacağına karar vermemelidir. Ortaya çıkacak düzen

arama ve deneme çalışmalarının sonucunda kendiliğinden ortaya çıkmalıdır Örneğin; Öğrenci çalışmasına takı, ağaç, çiçek, ev eşyaları vb. yapacağım diyerek

başlamamalıdır.

Sağlık ve güvenlik açısından uygun olan hazır malzemelerin kullanılmasına dikkat

edilmelidir.

“İlk Adım” etkinliğinde yapılandırılan tekrar, ritim,

birlik, bütünlük, topluluk, uyum, düzen vb. kavramlar

hatırlatılarak öğrencilere hazır birimlerden yola çıkılarak özgün

bir düzen oluşturma fikri verilmelidir.



71

Öğrenciler yaratıcı düşüncelerinin ışığında, birimlerini tekrarlayıp birleştirirler. Her

öğrencinin bireysel farklılıkları ve yaratıcılıklarının ürünü olan hazır birimlerden yapılmış farklı

uyum, estetik ve yorumlardan bütünler oluşur.

Öğrenciler birimden düzene ulaşmada yaşadıklarını, duygularını, düşüncelerini

günlüklerine yazar, öz değerlendirme formlarını doldururlar. Bunları ve oluşturdukları düzeni

değerlendirilmek üzere öğretmene teslim ederler. Öğrencilerin çalışmalarını sergilemeleri için

imkân (teknoloji köşeleri/panolar) sağlanır.

Etkinlikte tehlike yaratacak kesici, yanıcı, delici, uçucu vb. araç ve gereçlerin kullanılmamasına özen

gösterilmelidir.

Öğrenciler etkinlikle ilgili yaşadıkları duygu

ve düşüncelerini, arama ve deneme gayretlerini, tasarım günlüklerini haftalık

olarak ifade etmeleri konusunda cesaretlendirilirler.

HAZIR BİRİMLER KULLANARAK YAPILMIŞ ÇALIŞMALAR

Hazır birim olarak külah kullanılmıştır. Birimler

iç bükey olarak birleştirilmiştir. Külahlar iç bükey

olarak tekrar sistematiği içinde bir araya

getirilerek birleştirilmiş ve bir düzene gidilmiştir.

Örnek çalışmalar, bu etkinlikler sonucunda ortaya çıkabilecek çalışmalar hakkında öğretmeni

bilgilendirmek amacıyla verilmiştir. Bu çalışmalar,

yaratıcı düşüncelerini sınırlandırmaması için öğrencilere

gösterilmemelidir.



72


dış bükey olarak birleştirilmiştir. Külahlar dış

bükey olarak tekrar sistematiği içinde bir araya

getirilerek birleştirilmiş ve bir düzene gidilmiştir.


tekrar sistematiği içinde bir araya getirilerek

birleştirilmiş ve bir düzene gidilmiştir.



73

Hazır birim olarak kibrit çöpleri kullanılmıştır.

Birimler tekrar sistematiği içinde bir araya

getirilerek mekânda dokunsal bir düzene

gidilmiştir.

Hazır birim olarak plastik bardak kullanılmıştır.

Birimler tekrar sistematiği içinde bir araya

getirilerek bir düzene gidilmiştir.



74

BİLGİ NOTU!

“Düzen Oluşturalım” Etkinliğinin Değerlendirilmesi

“Düzen Oluşturalım” etkinliği aşağıda verilen formlar kullanılarak değerlendirilir. Bu formlar örnek

olarak verilmiştir. Öğretmenler oluşturdukları formları kullanarak da etkinliği değerlendirebilirler.

Öğrenciler etkinlik bitiminde “Öz Değerlendirme Formlarını” doldururlar.

Birden fazla etkinlik yapan öğrenciler etkinliğe ait tasarım günlüklerini, değerlendirme formlarını,

diğer kanıtlarını ve oluşturdukları düzeni bir dosyada toplarlar. Ürün dosyasını değerlendirilmek

üzere öğretmenlerine teslim ederler.

Öğretmen, öğrencileri etkinlik süresince “Öğrenci Gözlem Formu”nu kullanarak gözlemler. Bu

etkinliğin sonucunda öğrencilere “Öğretmen Not Çizelgesi”nde yer alan “Sınıf İçi Etkinliklerdeki

Performansı” puanı verilebilir.

Öğretmen, öğrencinin değerlendirilmek üzere teslim ettiği ürün dosyasını etkinlik ekinde verilen “

Dereceli Puanlama Anahtarı” ile değerlendirir ve puana dönüştürür. Puanları, program kılavuzunda

verilen “Öğretmen Not Çizelgesi”nde yer alan “Düzen Kuşağı Öğrenci Ürün Dosyası” sütununa işler.

75

ÖZ

DEĞ

ERLE

NDİR

ME

FORM

U

Etki

nlik

: Düz

en O

luşt

uralım

Ta

rih

: __

____

____

__

Öğr

enci

: ___

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

Sı

nıfı

:

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

___

Num

arası

: _

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

1. Bu

etk

inlik

te n

e öğ

rend

im?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

2. N

eyi i

yi y

aptı

m?

Ned

en?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

3. H

angi

kon

uda

zorl

andı

m?

Ned

en?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

4. N

ered

e ya

rdım

a ih

tiya

cım

old

u?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

5. H

angi

ala

nda

kend

imi d

aha

çok

geliş

tirm

eliy

im?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

6. K

uvve

tli v

e za

yıf

yönl

erim

nel

er?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

7. D

aha

sonr

aki ç

alış

mal

arda

nel

eri f

arklı y

apac

ağım

?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

76

GÖZLEM FORMU (Düzen Oluşturalım)


ÖLÇÜTLER

ÖĞR

ENCİ

LER

Kullanmayı düşündüğü hazır birimleri listeleme

Hazır birimleri seçme

Düzeni oluşturmaya yönelik arama ve denemeler yapma

Oluşturduğu birimin çoğalabilirliliğini test etme

Kullanacağı yöntem ve teknikleri belirleme ve kullanma

Düzen oluşturmada istekli davranma

Oluşturduğu bütüne bireysel farklılığını yansıtma

Oluşturduğu düzendeki teknolojik değerleri söyleme

Duygu ve düşüncelerini paylaşmada istekli olma

Kendini değerlendirmede yanlı yargılardan kaçınma

Çevresinin görüşlerini alma

77

DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI (ANALİTİK)

(Düzen Oluşturalım)

Nitelikler Geliştirilmeli (1) İyi (2) Mükemmel (3)

Kullanılacak Birimin

Belirlenmesi (25p)

Kullanmayı düşündüğü hazır birimleri listelemede yetersizdir. Tasarlamayı düşündüğü düzene uygun hazır birimi

seçmiştir. Seçiminin nedenlerini açıklayamamıştır.

Kullanmayı düşündüğü hazır birimleri listelemiştir. Tasarlamayı düşündüğü düzene

uygun hazır birimi seçmiştir. Seçiminin nedenlerini açıklamıştır.

Kullanmayı düşündüğü hazır birimleri detaylı listelemiştir. Tasarlamayı düşündüğü düzene uygun

birden çok hazır birimleri seçmiştir. Belirlediği hazır birimi neden seçtiğini çok açık biçimde ortaya

koymuştur.

Düzen Oluşturma

(25p)

Birleştirme yöntemini araştırmış, ancak kullandığı yöntem uygun değildir. Düzeni oluşturmaya yönelik arama ve denemeler yapmamıştır. Düzen oluşturmada ısrar

etmemiştir. Düzende uyum, estetik ve yorum anlaşılmıyordur.

Birleştirme yöntemini araştırmış, uygun yöntemi uygulamıştır. Düzeni oluşturmaya

yönelik arama ve denemeler yapmıştır. Düzen oluşturmuştur. Birimlerini tekrarlayıp

birleştirmede kullanmıştır. Oluşturduğu bütüne kattığı bireysel farklılığın

anlaşılmasında zorluk yaşanmaktadır. Düzene kattığı uyum, estetik ve yorumu belirgin

değildir.

Birleştirme yöntemini araştırmıştır, birimine en uygun yöntemi uygulamıştır. Düzeni oluşturmaya yönelik arama

ve denemeler yapmıştır. Hazır birimlerden birimler oluşturmuş ve yaratıcı düşüncesini ortaya koymuştur. Oluşturduğu birimin çoğalabilirliliğini test etmiş ve

düzen oluşturmada ısrarlı davranarak tasarımını oluşturmuştur. Oluşturduğu bütüne bireysel farklılığını yansıtmıştır. Düzeninde farklı uyum, estetik ve yorum

çok belirgindir.

Düzeni değerlendirme

(25p)

Oluşturduğu düzende teknolojik değerleri yorumlamamıştır. Kendini değerlendirmiştir.

Eksikliklerini belirlememiştir. Çevresinin görüşlerini almamıştır.

Oluşturduğu düzende ortaya çıkan teknolojik değerleri günlüğünde ifade etmiştir. Kendini değerlendirmiştir. Eksikliklerini belirlemiştir.

Çevresinin görüşlerini almıştır.

Oluşturduğu düzende ortaya çıkan estetik, görsel ve teknolojik değerlerin farkına vararak günlüğünde ifade

etmiştir. Kendini değerlendirmiştir. Eksik yönlerini ifade etmiş. Çevresinin görüşlerini dikkate almıştır.

Düzeni Tanıtma ve

Süreci Paylaşma

(25p)

Birimden düzene ulaşmada yaşadıklarını, duygularını, düşüncelerini günlüğüne yazmamış. Düzeni oluşturma sürecini

tanıtmamıştır.

Birimden düzene ulaşmada yaşadıklarını, duygularını, düşüncelerini günlüğüne yazmış,

Düzeni oluşturma sürecini tanıtmıştır. Tanıtımında kullandığı yöntem ve materyaller

süreci yansıtır niteliktedir.

Birimden düzene ulaşmada yaşadıklarını, duygularını, düşüncelerini detaylı olarak günlüğüne yazmıştır. Yazdıkları, etkinlik sürecini yansıtmıştır. Düzeni

oluşturma sürecini tanıtmıştır. Tanıtımında kullandığı yöntem ve materyaller süreci yansıtır niteliktedir. Tanıtım çeşitli materyallerle zenginleştirilmiştir.

6. SINIF “KURGU” “Düşünelim Çözelim” ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________


78

KURGU

“Düşünelim Çözelim”



79

6. SINIF KUŞAK: KURGU

ODAK NOKTASI: DÜŞÜNELİM ÇÖZELİM


1. Meraklarını, hayallerini ve düşüncelerini ifade eder.

2. Meraklarının, hayallerinin ve düşüncelerinin çözüme

ulaştırılması beklenilen birer sorun olduğunun farkına

varır.

3. Farkına vardığı sorunlardan birini seçerek çözümüne

yönelik öneriler getirir.

4. Çözüm önerisine yönelik düşüncelerini yazarak ve çizerek

açıklar.

5. Başkalarının çözüm önerisine yönelik düşüncelerini

dikkate alır.

6. Düşünceden çizime ulaşma sürecinde yaşadıklarını

günlüğüne kaydeder.

7. Çözüm önerisine yönelik çizimlerin başkaları tarafından

anlaşılması için taşıması gerekli nitelikleri sorgular.

8. Sorunun çözümüne yönelik geçirdiği aşamaları paylaşır.

Düşünelim Çözelim

Hayallerim Çizgide Saklı

Bu etkinliğin amacı; öğrencilerin

gerçekleştirme kaygısı olmaksızın hayatlarında

merak ve hayal ettiklerini, değiştirmeyi, geliştirmeyi,

kolaylaştırmayı düşündüklerini ifade

etmelerini sağlamak ve bunların çözümüne yönelik

fikirleri ortaya çıkaran çalışmalar yaptırmaktır.

Bu etkinlikler, bu tabloda

yer alan kazanımların tamamına yönelik olarak

hazırlanmıştır.

[!]“Düşünelim Çözelim” etkinliği grup olarak,

“Hayallerim Çizgide Saklı” etkinliği de bireysel

olarak gerçekleştirilir. [!] Öğrenciler düşüncelerini ifade etmede

cesaretlendirilir.

[!] Yaratıcı düşünme süreçlerini köreltecek ifade

ve davranışlardan kaçınılır.

[!] Yaratıcı düşünme süreçlerinin gelişimini

sağlayacak ifadelerin kullanılmasına özen

gösterilir.

[!] Zamana yönelik kısıtlama yapılmaz.

[!] Çalışmalar haftalık olarak paylaşılır.

[!] Çizimlerde teknik gösterim kaygısı verilmez.

[!] Fikirler yapıcı olarak eleştirilir.



80

9. Düşüncelerini, duygularını ve hayallerini başkalarıyla

paylaşmaya istekli olur.

10. Özgün tasarımları ile ilgili eleştirilere açık olur.

11. Çözüme yönelik özgün ürünler tasarlamakta kararlı olur.

[!] Öğrenciler çizimleri için çizim amaçlı yazılım

programları kullanmaları konusunda serbest

bırakılır.

[!] Çizim amaçlı yazılım kullanılarak çizilen

resimler serbest elle yapılan çizimle

kıyaslanmaz.




81

ETKİNLİK DÜŞÜNELİM ÇÖZELİM

GİRİŞ Bu etkinlikte öğrenciler, hayatlarında merak ve hayal ettiklerini, değiştirmeyi,

geliştirmeyi, kolaylaştırmayı düşündüklerini ifade ederler. Bunların çözümüne yönelik fikirleri

ortaya çıkaran grup çalışması yaparlar. Ortaya çıkardıkları fikirleri kurgularlar.

“İlk Adım” etkinliğinde yaratıcı düşünmenin ilk basamağı olan düşünmeyi öğrenme

yönünde adımlar atan öğrenciler bu bölümde yaratıcı düşünceyi bu temel üzerine

yapılandırırlar. Öğrenciler düşünme ve serbestçe ifade etme önündeki engelleri aşarak

yaratıcı düşüncelerinin önünü açarlar.

Yaratıcılıkta, bir sorunun farkına varılarak tanımlanması, olası çözüm yollarının

araştırılması, sınanması ve belli bir çözüme ulaşılması vardır. Öğrencinin ürettiği fikirlerin

çokluğu, bu fikirlerin özgünlüğü ve hayal gücü ile ulaşılan değişik kavram ve konular onun

farklı düşünebilme yeteneğini ortaya koyar.

Bu etkinlikte öğrencilerden değişik fikirler üretebilmesi için “…nedir? Niçin? Neden?

Ne kadar? Nasıl? Ne zaman? Nerede? Eğer... ne olur? …vb.” soruların cevaplarını

düşünmesi, fikir ortaya çıktıktan sonra da “daha başka”, “Bundan başka neler olabilir?”,

“Böyle olsaydı ne olurdu?”, …vb. sorularla sorgulama yapması, sorunun çözümüne ait

fikirlerini, hayallerini de yazarak ve çizerek ifade etmesi beklenir. Ortaya çıkan çözüm

önerisini sınıfla paylaşması için uygun ortam sağlanır.

BİLGİ NOTU!

Bu etkinliğin amacı; öğrencilerin



kolaylaştırmayı düşündüklerini özgürce

ifade etmelerini sağlamak ve bunların çözümüne

yönelik fikirleri ortaya çıkaran çalışmalar

yaptırmaktır. Ortaya çıkan kurgularda günümüz teknolojisi ile nasıl yapılacağı endişesi

olmamalıdır.



82

Öğrencinin ifade özgürlüğünü, özgünlüğünü, merakını, araştırıcılığını ve kendine

güvenini sınırlayan herhangi bir durum veya faaliyet, yaratıcılığın gelişmesini engeller.

Öğrencinin okuma, inceleme, sorgulama, eleştirme veya yeni çözümler arama ve düşünme

için zamanının kalmaması, onun önüne yapay hedefler çıkarır. Sonuç olarak da yaratıcı

davranışların geliştirme çabasını köreltir. Bu nedenle aşağıda örnek olarak verilen benzeri

ifade ve davranışların kullanılmasından kaçınılır.

• Fikir iyi ama…

• Gerçekçi ol, bu çok hayalci…

• İnsanlar bundan hoşlanmayacak…

• Yapımı güç…

• Buna hazır değiliz…

• Üzerinde çok çalışılması lazım.

• Bu şekilde yapmak uygun değil.

• Daha önce bunu denedik de çalışmadı.

• Söyleneni/ çizileni dikkate almamak

• Bunu deneyecek kadar çılgın kimse çıkar mı?

• Yeterince iyi değil.

• Bu senin işin değil… vb.

Öğrenciyi düşünmeye yönlendirilerek ederek yaratıcı düşünme süreçlerinin gelişimini

sağlayacak ifadelerin kullanılmasına özen gösterilir. Bu amaçla aşağıda örnek olarak verilen

benzeri ifade ve davranışlar kullanılır.

Öğrenciler farklı sorunlar ortaya

çıkarabilmeleri için etkinlik girişinde yakından uzağa ilkesinden yola çıkarak yaşamlarını

sorgulamaları için yönlendirilir.

Öğrencilerin ufkunu açması için kılavuz ekinde verilen sorun çözmeye dayalı buluş hikâyeleri

sınıfala paylaşılır.

Program ekinde verilen buluş hikâyeleri ve bilim insanlarının biyografilerinin dışında

öğretmenler, zümre kararıyla ve okul idaresini bilgilendirmek kaydıyla benzer çalışmaları

sınıfla paylaşabilirler.



83

• Evet ve…

• İyi bir düşünce/nokta/yorum…

• Mükemmel, haydi deneyelim.

• Ayrıntılarını anlatır mısın?

• Avantajları neler?

• Dezavantajlarını nasıl giderebiliriz?

• Gerçekleştirmene nasıl yardım edebilirim?

• Hoşuma gitti!

• İlginç görünüyor!

• Eğlenceli görünüyor!

• Arkadaşınızın önerisini anlamaya çalışalım.

• Arkadaşınızın önerisi bitinceye kadar sözünü kesmeyin.

• Önce bir gözden geçirip inceleyelim.

Yaratıcılığın ana özelliği özgün ürünler vermesidir. Zaman alan bir süreçtir. Bu

nedenle özgün ürünlerin ortaya çıkması süreçte elde edilen ilerlemeyle olur.

“Düşünelim Çözelim” etkinliği, öğrencilerin bireysel olarak yapacakları etkinliklerde

yaşayacakları süreci fark etmeleri için planlanmıştır. Bu etkinlikte öğrencilerin

yaratıcılıklarını engellememek amacıyla somut bir örneğe yer verilmemiştir. Ancak etkinlik,

odak noktasında yer alan kazanımların tümünü genel olarak kapsamaktadır.



84


Öğrencilere neyi/neleri değiştirmek, geliştirmek, kolaylaştırmak, güzelleştirmek vb.

istedikleri ve bunlara yönelik hayallerinin neler olduğu sorulur. Bu amaçla beyin fırtınası

yapılır. Öğrencilerden gelen cevaplar tahtaya yazılarak listelenir. Cevaplar alınırken

öğrencilerin düşüncelerinin sınırlandırılmamasına özen gösterilir ve her türlü düşüncenin

önemli olduğu hissettirilir.

Öğrenciler gruplara ayrılır. Her grup listelenerek ifade edilmiş düşüncelerden birini

seçer. Öğrencilere seçtikleri düşüncenin çözüme ulaştırılması beklenilen bir sorun olduğu

hissettirilir. Gruplar seçtikleri soruna olası çözüm önerileri getirmeye çalışırlar. Çözüm

önerileri yazı ve çizimle ifade edilir. Her gruba getirilen çözüm önerilerinin grup sözcüleri

tarafından sınıfa sunulması için olanak sağlanır. Sunu sonrası diğer grupların, problemin

çözümüne yönelik görüş ve değerlendirmeleri alınır. Sınıfça yapılan değerlendirmelerden

sonra ortak bir çözüme ulaşılır. Grup içi çözüm önerisi, karar verilen ortak çözüm önerisi

dikkate alınarak yeniden ifade edilir. Öğrencilerden bu aşamada çözümlerini ifade etmeleri

için özel bir gösterim tekniği kullanmaları beklenmez. Her grubun çözüm önerisi tartışılarak

nihai çözüme ulaşılır.

Gruplara benzer amaçlar için kâğıtlara çizilmiş etkinlik ekinde verilen resimler

dağıtılır. Her grup dağıtılan kâğıttaki çizimleri inceleyerek anlamaya çalışır. Grupların bu

çizimlerden ne anladıklarını yazmaları ve sözlü olarak ifade etmeleri beklenir. Her grup

Öğrenciler sosyal olayların çözümüne yönelik istekte bulunabilirler. Bu istekler dinlenir. Ancak sorunun kapsamını bireysel olarak

çözebileceği noktaya taşıması sağlanır. Bu amaçla “Nasıl… ?” soruları öğrencilere sürekli

sorulur.

Grupların 5 kişiyi geçmemesine dikkat edilir. Sınıf ortamı grup içi iletişim ve etkileşimin

sağlanacağı biçimde düzenlenir.

Etkinliğin sınıf içi planlanmasında, grupların çözüme ulaşmaları, ders dışında çalışmaları ve

araştırma yapmaları için fırsat verilir.

Sınıf içinde çözümlenmek üzere istenilen nitelikte sorun gelmeyebilir. Bu durumda

etkinlik ekinde verilen benzer amaçlar için çizilmiş resimler dağıtılır ve incelemeleri

istenir.

Grupların yaptığı çalışmalar, taslak şekilde olabilir. Farklı sorgulamalar yapılarak

çözümlerine nitelik kazandırmaları için teşvik edilir.



85

çizimden ne anladığını yazılı olarak ifade eder, çözümün ne olduğunu sınıfa anlatır.

Öğretmen gruplara çizimde anlatılmak istenen çözümü açıklar. Çizimlerin gruplar tarafından

doğru anlaşılıp anlaşılmamasının sebepleri tartışılır. Çözüm önerisinin herkes tarafından

doğru anlaşılabilmesi için çizimlerin taşıması gereken nitelikler (net, açık, temiz, işlevi

anlaşılır ve açıklanmış vb.) tartışılarak listelenir. Öğrencilere yaptıkları bu çalışma ile

çözümün sözlü ve yazılı anlatıma gerek duyulmadan çizimle de anlatılabileceği keşfettirilir.

Öğrenciler “Düşünelim Çözelim” grup etkinliği ile yaratıcı düşüncelerini ortaya

çıkarırlar. Aynı odak noktası içinde bireysel olarak yapacakları etkinliklerde yaşayacakları

süreci grup etkinliğinde fark ederler.

Grupların buldukları çözümlere yönelik öğrencilerden olumsuz görüşler gelebilir.

Gelen görüşlerin yapıcı olmasına dikkat edilir.

Bu çalışmada ortaya konulan düşüncenin bir hayal olduğu, gerçekleştirilmesinin

beklenmediği hatırlatılır. Günümüz teknolojisi ile gerçekleşmese bile gelecek adına

düşüncelerin kurgulanmasının önemi vurgulanır.



86

Gruplardan birine verilecek olan bu resimler anlaşılırlığı

güç resimlerdir. Fonksiyonları açık ve anlaşılır ifade

edilmemiştir. Çözmek istediği sorun açık ve anlaşılır değil ve geliştirilmeye ihtiyacı vardır.

Verilen resim çoğaltılarak

gruplara dağıtlır. Bu resimde anlatılmak istenilen düşünce

buldurulmaya çalışılır. Cevaplar grup sözcüleri

tarafından açıklanır. Verilen cevaplar yapıcı olarak eleştirilir. Bu resmin doğru

anlaşılabilmesi için nasıl ifade edilmesi gerektiği tartışılır.

Öğrenciler bu amaçla düşünce üretir.

Benzer amaçlar için çizilmiş başka resimler de

kullanılabilir.



87

Gruplara dağıtılmak üzere

benzer amaçlar için çizilmiş başka resimler de

kullanılabilir.



88

Gruplara incelemeleri için etkinlik sırasında dağıtılır.



89

BİLGİ NOTU!

“Düşünelim Çözelim” Etkinliğinin Değerlendirilmesi

“Düşünelim Çözelim” etkinliği aşağıda verilen formlar kullanılarak yapılır.

Öğrenciler etkinlik bitiminde “Öz Değerlendirme Formu” ve “Grup Değerlendirme Formu”nu doldururlar.

Öğretmen, öğrencileri etkinlik süresince “Öğrenci Gözlem Formu”nu kullanarak gözlemler. Bu form,

öğrencilerin sınıf içi performansınının değerlendirilmesi ve bu etkinlikte kazanımlarının gerçekleşme

düzeylerinin belirlenmesi amacıyla kullanılır.

Bu etkinliğin sonucunda öğrencilere, öğretmen not çizelgesinde yer alan


90

Et

kinl

ik

: D

üşün

elim

Çöz

elim

Ta

rih

: __

____

____

__

Öğr

enci

: _

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

_

Gr

up Ü

yele

ri

: _

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

_

Gö

rev

: ___

____

____

____

____

____

____

____

____

____

___

1. Bu

gör

evde

gru

bunu

zun

etki

nliğ

ini t

anım

layı

n.

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

2. G

rubu

nuzu

n gü

çlü

yanl

arı n

eler

? __

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

3. G

rubu

nuz

hang

i zor

lukl

arla

karşı

laştı?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

4. Ç

alış

may

a gr

ubun

tüm

üye

leri

kat

kıda

bul

undu

mu?

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

5. B

irbi

rini

zin

düşü

ncel

erin

i hoş

görü

yle

dinl

edin

iz m

i?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

6. G

rup

olar

ak b

ir s

onra

ki ç

alış

man

ızı i

yileşt

irm

ek iç

in n

e ön

erir

sin?

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

7. G

rupt

a bi

r de

ğişi

klik

yap

mak

iste

seyd

in n

eyi d

eğiş

tiri

rdin

?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

GRUP

ÇALIŞM

ASI

NI

DEĞ

ERLE

NDİR

!

91

ÖZ

DEĞ

ERLE

NDİR

ME

FORM

U

Etki

nlik

: Düş

ünelim

Çöz

elim

Ta

rih

: __

____

____

__

Öğr

enci

: ___

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

Sı

nıfı

:

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

___

Num

arası

: _

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

1. Bu

etk

inlik

te n

e öğ

rend

im?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

2. N

eyi i

yi y

aptı

m?

Ned

en?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

3. H

angi

kon

uda

zorl

andı

m?

Ned

en?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

4. N

ered

e ya

rdım

a ih

tiya

cım

old

u?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

5. H

angi

ala

nda

kend

imi d

aha

çok

geliş

tirm

eliy

im?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

6. K

uvve

tli v

e za

yıf

yönl

erim

nel

er?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

7. D

aha

sonr

aki ç

alış

mal

arda

nel

eri f

arklı y

apac

ağım

?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

92

GÖZLEM FORMU ( Düşünelim Çözelim )


ÖLÇÜTLER

ÖĞR

ENCİ

LER

Değiştirmeye, geliştirmeye, kolaylaştırmaya, yönelik hayallerini söyleme

Grup çalışmasına katılmada istekli olma

Düşüncelerini neden sonuç ilişkisi kurarak gerekçesiyle açıklama

Çözüme yönelik diğer disiplinlerden faydalanma

Çözümü kurgulamada olumlu tavır sergileme ve katkı sağlama

Üzerinde tartışılan konuları yaşamla ilişkilendirme

Başkalarının görüşlerini dinleme ve dikkate alma

Arkadaşlarını yapıcı olarak eleştirme


Grubunu değerlendirmede yanlı yargılardan kaçınma

6. SINIF “KURGU” “Hayallerim Çizgide Saklı” ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________


93

KURGU

“Hayallerim Çizgide Saklı”



94

ETKİNLİK HAYALLERİM ÇİZGİDE SAKLI

GİRİŞ Bu etkinlikte öğrenciler, grup/sınıf etkinliğinde elde ettikleri birikimleri kullanırlar. Bu

amaçla yaşamlarında merak ve hayal ettiklerini, değiştirmeyi, geliştirmeyi, kolaylaştırmayı

düşündüklerini ifade ederler. Bunların çözümüne yönelik fikirleri ortaya çıkaran bireysel

çalışma yaparlar. Ortaya çıkarılan fikirleri kurgularlar.

Fikirlerin ortaya çıkmasına neden olan sorunların farkına varırlar, olası çözüm

yollarını araştırırlar, sınarlar (“daha başka”, “bundan başka neler olabilir”, “böyle olsaydı ne

olurdu”, …vb. sorulara cevap ararlar.) ve belli bir çözüme ulaşırlar. Çözüme yönelik

düşüncelerini yazarak ve çizerek anlatırlar. Sorunu çözüme ulaştırmada yaşadıkları süreci

(karşılaştıkları güçlükler, başvuru kaynakları, bulgular, öneriler, araştırma sonuçları, süreç

içinde hissettiği duygularını vb.) ders için düzenledikleri günlüklerine kaydederler. Bireysel

çalışmalarda düşünceden çizime kadar olan süreçte tuttukları günlükleri her ders saatinde

sınıfla paylaşırlar. Öğrenciler sınıfta yalnızca düşüncelerini açıklarlar. Öğrencilerin

düşünceleri tartışılmaz. Bireysel ilerlemeleri ve çalışmaları desteklenir.

Sonuçlandırılan çalışmalar sınıfla paylaşılır, çalışmalar değerlendirilmek üzere teslim

edilir. Bu etkinlikte öğrencilerin yaratıcılıklarını engellememek amacıyla somut bir örneğe

yer verilmemiştir. Ancak etkinlik, odak noktasında yer alan kazanımların tümünü genel

olarak kapsamaktadır.

Öğrenciler bu etkinlikte yaptıkları çalışmaları

her hafta ders saatinde sınıfla paylaşır. Bu amaçla öğrenciler cesaretlenderilmelidir.

Bazı öğrenciler düşüncelerinin eleştirilmesinden rahatsız olabilirler. Bu durumda diğer öğrencilerin arkadaşlarını yapıcı olarak eleştirmelerine izin verilir.

Bazı öğrenciler tasarım günlüklerini haftalık olarak yazmayabilir. Bu durumdaki öğrencilerin günlükleri, haftalık kontrol edilmeli ve yapılan çalışmalarla ilgili paylaşımların bu günlükten

yararlanılarak sunulması istenmelidir.

Öğrencilerin öz güvenlerini artırmak amacıyla kılavuz ekinde verilen tasarım ve buluş

hikâyeleri sınıfla paylaşılır.

Öğretmen sınıf içindeki genel duruma bakarak kılavuz ekinde verilen zihinsel süreçleri uyaran

etkinlikleri kısa süreli olarak planlayarak uygular.



95


Öğrencilere yaşamlarında neleri merak ettikleri, neleri hayal ettikleri, neleri

değiştirmeyi, geliştirmeyi, kolaylaştırmayı düşündükleri sorulur. Öğrencilerden cevaplarını

bireysel olarak listelemeleri istenir. Her öğrenci listeledikleri ifade edilmiş düşüncelerden

birini seçer. Öğrencilere seçtikleri düşüncenin, çözüme ulaştırılması beklenilen bir sorun

olduğu hissettirilir. Öğrenciler seçtikleri soruna olası çözüm önerileri getirmeye çalışırlar.

Çözüm önerilerini yazı ve çizimle ifade etmeleri beklenir. Birden fazla çözüm önerisi bulmak

isteyen öğrencilere fırsat verilir. Süreç içinde yapılan çalışmalarda öğrencilerin düşünceleri

sınırlandırılmaz ve her türlü düşüncenin önemli olduğu hissettirilir. Öğrenciler kaydettikleri

gelişmeleri sınıfla bu ders için belirlenmiş saatte paylaşırlar ve yaşadıkları süreci

günlüklerine yazarlar. Öz değerlendirme formlarını doldurarak yaptıkları çalışmaları

değerlendirmek üzere öğretmenlerine teslim ederler. Öğrencilerin çalışmalarını

sergilemeleri için imkân (teknoloji köşeleri/panolar) sağlanır.

Öğrencilere “Hayallerim Çizgide Saklı” etkinliğinde ortaya çıkardıkları çözüme

yönelik çalışmalarının 7. sınıftaki “Düşüncelerimdeki Değişim ve Gelişim” etkinliğine temel

teşkil edeceği açıklanır.

Öğrencilerin çalışmaları başlangıçta taslak olacaktır. Öğrenciler ortaya koydukları çözümü detaylandıracak, açıklayacak ve

anlaşılır hâle getirebilecek sorularla yönlendirilir. Öğrencilerin çalışmalarında düşünemedikleri hususlar, sorularla fark

ettirilir.

Öğrencilerden arkadaşlarının çalışmalarına yönelik yaptıkları yapıcı eleştirileri ve

önerileri dikkate alması istenir.

Her öğrenciden çalışmalarını segilemeleri istenir. Çalışmanın sergilenmesindeki

düzenlemenin nasıl olacağı öğrenciye bırakılır.

Yeterli donanıma sahip okullarda öğrencilerin yaptığı çalışmalar dijital ortamda saklanır ya

da arşivlenebilir.

Bu çalışmanın üst sınıftaki etkinlikte kullanılabilmesi için öğretmen tarafından

gerekli tedbirler alınır.

Çalışmasını planlanan süreden önce bitiren öğrenciler yeni çalışmalara yönlendirilir.



96

DÜŞÜNCELERİN ÇİZİMİNE YÖNELİK ÖRNEK ÇALIŞMALAR

Örnek çalışmalar, öğretmene bu etkinlikler sonucunda ortaya çıkabilecek çalışmalar

hakkında fikir vermek amacıyla verilmiştir. Bu ve benzeri örnekler öğrencilerin yaratıcı

düşüncelerini sınırlandırmaması için gösterilmemelidir.



97


hakkında fikir vermek amacıyla verilmiştir. Bu ve benzeri örnekler öğrencilerin yaratıcı

düşüncelerini sınırlandırmaması için gösterilmemelidir.



98

BİLGİ NOTU!

“Hayallerim Çizgide Saklı” Etkinliğinin Değerlendirilmesi

“Hayallerim Çizgide Saklı” etkinliği aşağıda verilen formlar kullanılarak yapılır.

Bu formlar örnek olarak verilmiştir. Öğretmenler etkinliğin değerlendirilmesi için kendi

oluşturdukları formlarını kullanabilirler.

Öğrenciler, etkinlik bitiminde “Öz Değerlendirme Formlarını” doldururlar.

Birden fazla etkinlik yapan öğrenciler etkinliğe ait tasarım günlüklerini, değerlendirme formlarını,

diğer kanıtlarını ve oluşturdukları kurguyu bir dosyada toplarlar. Ürün dosyasını değerlendirilmek

üzere öğretmenlerine teslim ederler.

Öğretmen, öğrencileri etkinlik süresince “Öğrenci Gözlem Formu”nu kullanarak gözlemler.

Öğrencinin değerlendirilmek üzere teslim ettiği ürün dosyasını, etkinlik ekinde verilen “ Dereceli

Puanlama Anahtarı” ile değerlendirir ve puana dönüştürür. Puanları program kılavuzunda verilen

“Öğretmen Not Çizelgesi”de yer alan “Kurgu Kuşağı Öğrenci Ürün Dosyası” sütununa işler. Ayrıca

öğrenciye bu etkinlik sonucunda “Sınıf İçi Performansı Puanı” verebilir.

99

ÖZ

DEĞ

ERLE

NDİR

ME

FORM

U

Etki

nlik

: Hay

allerim Ç

izgide

Sak

lı Ta

rih

: __

____

____

__

Öğr

enci

: ___

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

Sı

nıfı

:

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

___

Num

arası

: _

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

1. Bu

etk

inlik

te n

e öğ

rend

im?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

2. N

eyi i

yi y

aptı

m?

Ned

en?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

3. H

angi

kon

uda

zorl

andı

m?

Ned

en?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

4. N

ered

e ya

rdım

a ih

tiya

cım

old

u?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

5. H

angi

ala

nda

kend

imi d

aha

çok

geliş

tirm

eliy

im?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

6. K

uvve

tli v

e za

yıf

yönl

erim

nel

er?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

7. D

aha

sonr

aki ç

alış

mal

arda

nel

eri f

arklı y

apac

ağım

?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

100

GÖZLEM FORMU (Hayallerim Çizgide Saklı)


ÖLÇÜTLER

ÖĞR

ENCİ

LER

Değiştirmeye, geliştirmeye, kolaylaştırmaya, yönelik hayallerini listeleme

Çözüme ulaştıracağı sorunu belirleme

Düşüncelerini neden sonuç ilişkisi kurarak gerekçesiyle açıklama

Çözüm için farklı kaynakları ve dersleri araştırma yapma

Üzerinde çalıştığı konuyu yaşamla ilişkilendirme

Başkalarının görüşlerini dinleme ve dikkate alma

Oluşturduğu çözüme yaratıcı düşünceler ve yorumlar katma

Çözüme ulaşmada karalı olma

Çözüme yönelik çalışmalarını yazarak ve çizerek ifade etme

Yaptığı çalışmanın başkaları tarafından anlaşılır olmasını dikkate alma

Duygu ve düşüncelerini ifade etmede istekli olma

Çalışmasını sergilemede ve çevresiyle paylaşmada istekli olma


101

DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI (ANALİTİK) (Hayallerim Çizgide Saklı)


Üzerinde Çalışılması Düşünülen Konunun Belirlenmesi (25p)

Birey, hayal ve merak ettikleri ile değiştirmeyi ve geliştirmeyi planladığı düşüncelerinden yola çıkarak üzerinde

çalışacağı bir konu belirlemiştir.

Birey; hayal ve merak ettikleri ile değiştirmeyi ve geliştirmeyi planladığı düşüncelerinden yola çıkarak üzerinde

çalışacağı bir konu belirlemiştir. Belirlediği konuyla ilgili ortaya koyduğu nedenin anlaşılmasında güçlük çekilmektedir.

Birey, hayal ve merak ettikleri ile değiştirmeyi ve

geliştirmeyi planladığı düşüncelerinden yola çıkarak üzerinde çalışacağı bir konu belirlemiştir. Belirlediği bu konuyu çalışma nedenini çok açık biçimde ortaya

koymuştur.

Çözüm Önerileri Üretme (25p)

Birey, üzerinde çalışmayı planladığı konuya yönelik olası çözüm önerileri ortaya

koymamıştır. Yalnızca bir çözüm önerisi ile yetinmiştir.

Birey, üzerinde çalışmayı planladığı konuya yönelik olası çözüm önerileri belirlemiştir. Bu

çözüm önerilerinden hedeflediği amaca götürecek uygun bir çözümü belirlemiştir.

Belirlediği çözümü neden seçtiğini tam anlamıyla ortaya koyamamıştır.

Birey, üzerinde çalışmayı planladığı konuya yönelik olası çözüm önerileri belirlemiştir. Bu çözüm

önerilerinden hedeflediği amaca götürecek uygun bir çözümü belirlemiştir. Olası çözüm önerileri içinden belirlediği çözümü neden seçtiğini çok açık biçimde

ortaya koymuştur.

Belirlediği Çözüm Önerisini İfade Etme (25p)

Birey belirlediği çözüm önerisini yazarak ya da çizerek ortaya koymuştur.

Birey, belirlediği çözüm önerisini çizerek ya

da yazarak ortaya koymuştur. Yazımında kullandığı ifadelerin anlaşılmasında zaman zaman zorluklar yaşanmaktadır. Çiziminde

bireyin ne yapmaya çalıştığının anlaşılmasında güçlük yaşanmaktadır.

Birey, belirlediği çözüm önerisini çizerek ya da yazarak açıklamıştır. Yazımında anlaşılır, açık

ifadeler kullanmıştır. Çiziminde bireyin ne yapmaya çalıştığı anlaşılır niteliktedir.

Tasarımını Tanıtma (25p)

Çözüm önerilerinin ifade edildiği yazılı materyallerle ya da çizimlerle

tanıtılmamıştır.

Çözüm önerilerinin ifade edildiği yazılı materyallerin ya da çizimlerin tanıtılması için

uygun bir yöntem seçilmiştir (sunu, poster vb.). Tercih edilen tanıtım yöntemi görsel

bazı materyallerle, görsel ifadelerin yakınında verilmiş kısa notlar ile yeterince anlaşılır ve zengin hâle getirilememiştir.

Çözüm önerilerinin ifade edildiği yazılı materyallerin ya da çizimlerin tanıtılması için uygun bir yöntem

seçilmiştir (sunu, poster vb.). Tercih edilen tanıtım yöntemi görsel bazı materyallerle, görsel ifadelerin yakınında verilmiş kısa notlar ile anlaşılır ve zengin

hâle getirilmiştir.

6. SINIF “YAPIM” “Bulunan Eşyaları Sahiplerine Ulaştıralım” _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________


102

YAPIM

“Bulunan Eşyaları

Sahiplerine Ulaştıralım”



103

6. SINIF KUŞAK: YAPIM

ODAK NOKTASI: NASIL ÜRETELİM?


1. Hayatındaki sorunların farkına varır.

2. Belirlediği sorunu açıklamaya yönelik araştırma yapar.

3. Araştırmalardan elde ettiği sonuçları analiz ederek

sorunu tanımlar.

4. Sorunun çözümüne yönelik öneriler sunar.

5. Çözümün taşıması gereken genel özellikleri belirler.

6. Çözüme yönelik taslak tasarım önerisi geliştirir.

7. Taslak tasarım önerisini geliştirmeye yönelik araştırma

yapar.

8. Araştırma sonuçlarını göz önüne alarak

gerçekleştireceği tasarımın yapısını ve özelliklerini

belirler.

9. Tasarımında kullanacağı yöntem ve teknikleri

deneyerek belirler.

10. Tasarımın yapım resmini çizerek açıklar.

11. Tasarımın yapım aşamalarını planlar.

Bulunan Eşyaları Sahiplerine

Ulaştıralım

Tasarımımı Üretiyorum

Bu etkinliğin amacı; öğrencilerin ürüne yönelik tasarım sürecini

sorgulayarak fark etmelerini, bu süreci yaşamlarındaki benzer

sorunların çözümünde kullanabilmelerini sağlamaktır. Bu amaçla öğrencilerin hayatlarındaki

sorun ve ihtiyaçları ifade etmelerini, bunların çözümüne

yönelik fikirler geliştirmelerini ve bunları gerçekleştirecek çalışmalar yaptırılacaktır.

Bu etkinlikler, bu tabloda yer alan kazanımların tamamına yönelik

hazırlanmıştır.

[!] “Bulunan Eşyaları Sahiplerine Ulaştıralım”

etkinliği grup olarak, “Tasarımımı Üretiyorum”

etkinliği ise bireysel olarak gerçekleştirilir. [!] Öğrenciler tasarıma yönelik düşüncelerini

ifade etmede cesaretlendirilir.

[!] Tasarım etkinliği süreçlerini köreltecek

ifade ve davranışlardan kaçınılır.

[!] Tasarımı gerçekleştirmeye yönelik

öğrencilere yeterli süre verilir.

[!] Öğrencilere tasarımlarını gerçekleştirme

sürecinde rehberlik edilir.

[!] Öğrencilere çalışma ortamının

düzenlenmesi ve iş güvenliği ile ilgili

bilgilendirme yapılır.



104

12. Tasarımı belirlediği planlamaya bağlı kalarak

gerçekleştirir.

13. Tasarımın değerlendirmeye yönelik ölçütlerini belirler.

14. Tasarımı, belirlediği genel özelliklere göre

değerlendirir.

15. Tasarımı değiştirmeye ve geliştirmeye yönelik öneri

sunar.

16. Tasarım sürecinde yaşadıklarını günlüğüne kaydeder.

17. Tasarım sürecinde yaşadıklarını sınıfla paylaşır.

18. Çözüme yönelik özgün ürünler tasarlamaya istekli

olur.

[!] Yapılacak tasarımlarda artık malzeme

kullanılması teşvik edilir.

[!] İşliklerin yetersiz kaldığı durumlarda

öğrencilerin çevrenin imkânlarından

yararlanmalarına fırsat verilir.

[!] Öğrenciler özgün ve işlevsel tasarımlar

geliştirmeleri konusunda cesaretlendirilir.

[!] Tasarıma yönelik fikirler yapıcı olarak

eleştirilir.

[!] Çizimlerinde, çizim amaçlı yazılım


bırakılır.



kıyaslanmaz.




105

ETKİNLİK BULUNAN EŞYALARI SAHİPLERİNE ULAŞTIRALIM

GİRİŞ Bu etkinlikte öğrenciler, ortak bir tasarım etkinliği yaparlar. Bu etkinlikle öğrencilerin

ürüne yönelik süreci sorgulayarak fark etmeleri, bu süreci yaşamlarındaki diğer sorunların

çözümünde kullanmaları beklenir. Ürüne yönelik tasarım süreci;

Sorun ve çözüm tartışılarak tanımlanır.

Tasarımın genel özellikleri listelenir.

Taslak tasarım önerisi(leri) geliştirilir.

Tasarım önerisini gerçekleştirmeye yönelik araştırmalar yapılır.

Son tasarım önerisi geliştirilerek projelendirilir.

Yapım aşamaları planlanır.

Yapılan plan doğrultusunda ürün/maket gerçekleştirilir.

Ürün/maketin tasarım ihtiyacını ne kadar karşıladığı değerlendirilir ve test edilir.

Değerlendirmeler dikkate alınarak tasarlanan ürün üzerinde değişiklikler

önerilerek tamamlanır.

Öğrencilerden tasarım sürecini ve yaptıkları her işlemi tasarım günlüklerine

kaydetmeleri, yaşadıkları süreci yansıtan bir pano hazırlayarak sergilemeleri beklenir. Bu

etkinlikle öğrencilerin, “Yapım” kuşağındaki bireysel etkinlerinde kullanacakları ürüne yönelik

tasarım sürecini fark etmeleri amaçlanmıştır. Bu etkinlik “Nasıl Üretelim?” odak noktasında

“Bulunan eşyaları sahiplerine ulaştıralım” etkinliği öğrencilerin sorun çözümüne dayalı

ürüne yönelik tasarım sürecini yaşayarak öğrenmeleri amacıyla verilmiştir.

Bu etkinlik çevre şartları dikkate alınarak

zümre kararı ile farklı bir sorunun çözümüne yönelik yeniden düzenlenebilir. Ancak

etkinliğin grupça yapılmasına ve tasarım sürecinde yer alan tasarım sürecine uygun

olmasına dikkat edilir. Bu etkinlikle öğrencilere tasarım sürecinde yer alan

aşamaları ve bu aşamalarda gerçekleştirilmesi istenilen tutum ve davranışlar fark ettirilir.



106

yer alan kazanımların tümüne yönelik hazırlanmıştır.


Bu etkinlik öğrenciler gruplara ayrılarak yapılır. Öğrencilere tasarım etkinliğinde

kullanılmak üzere etkinlik ekinde verilen formlar dağıtılır ve öğrencilerin ürüne yönelik

tasarım sürecini fark etmeleri sağlanır. Etkinlik sürecinde bütün öğrencilerin katılımının

sağlanmasına ve düşüncelerini özgürce ifade etmelerine fırsat verilir. Grupların kaydettikleri

ilerlemeler her aşamada sınıfça paylaşılır ve gruplara tasarımlarına yönelik yeni açılımlar

sağlamada yardımcı olunur.

Sorunu Araştırma, Tanımlama ve Çözümü Tartışma Öğretmen, öğrencilere aşağıdaki soruları yöneltir:

“Herhangi bir eşyanızı kaybettiğiniz, bir yerde unuttuğunuz oldu mu? Neler

kaybettiniz unuttunuz? Unuttuğunuz kaybettiğiniz eşyaları bulmak için neler yaptınız?

Sınıfınızda başkasına ait eşya buldunuz mu? Bu eşyayı ne yaptınız? Bulduğunuz eşyayı

sahibine ulaştırdınız mı? Okulda bulunduğunuz süre içinde sahibine ulaştıramadığınız

eşyayı ne yaptınız? Bulunan eşyaları sahiplerine nasıl ulaştırabiliriz? Bunun için ne

yapılabilir?”

Gruplar bu sorunun çözümünü tartışır. Çözüm önerileri tahtaya yazılarak listelenir.

Çözüm önerileri öğrencilerin tartışmasına sunulur. Her gruba düşüncesinin değerli olduğu

Yapım kuşağı için hazırlanmış formlar

çoğaltılarak öğrencilere dağıtılır. Öğrencilere tasarım sürecini yapılandırmaları ve tasarım

günlüklerini şekillendirmeleri için imkân sağlanır.

Etkinlik sürecinde sınıf ve çevrenin durumu gözlenerek ekte verilen bilim insanlarının biyografileri ve buluş hikâyeleri sınıfla

paylaşılır.

Ayrıca yaratıcı düşünceyi uyaran kısa etkinlikler planlanarak gerçekleştirilir.



107

hissettirilir. Tartışma aşamasında gelen önerilerin tümü değerlendirilir. Sorunun çözümüne

yönelik eşyaların muhafaza edildiği bir tasarımı gerçekleştirme fikri ortaya çıkarılır. Sorunun

ve çözümün ne olduğu tahtaya yazılır.

Tasarımın Genel Özelliklerini Belirleme Gruplar kendi içinde tasarımın taşıması gereken temel özelliklerini tartışarak belirler.

Bu amaçla aşağıda örnek olarak verilen benzer sorulara cevap ararlar.

Nasıl bir yapı?

Neler konulacak?

Nerede bulunacak?

Hangi özelliklere sahip olmalı?

Biçimi nasıl olmalı?

Boyutları nasıl olmalı? vb.

Gruplar kaybolan veya kaybolma ihtimali olan eşyaları düşünür. Belirledikleri

eşyalara ve kullanıcıların ihtiyaçlarına göre tasarımın göstermesi gereken özellikleri

belirlemek amacıyla araştırma yapar, sonuçlarını listeler. Belirlenen eşyalara yönelik

tasarlanacak yapının şeklini, gereç özelliklerini ve boyutunu nelerin etkilediğini tartışır.

Örneğin; taşınması, sergilenmesi, depolanması, eşyayı koruması, ayrıştırması, ilgi çekicilik

vb.

Grupların belirlediği genel özellikler tahtaya yazılır. Tasarım için ortak genel özellikler

belirlenir.



108

Taslak Tasarım Önerisi Geliştirme Gruplara taslak çizimleri öncesi geliştirdikleri tasarım modelinin estetik değer

taşımasına, özgünlüğüne, işlevselliğine, yapılabilir olmasına ve çevresel etkilerine dikkat

etmeleri gerektiği açıklanır. Gruplar tasarım için belirlenen ortak özellikleri dikkate alarak

tasarıma yönelik düşüncelerini yansıtan taslak çizimler yaparlar. Çizimlerinde ürünün formu

ve genel özelliklerini gösterirler (Genel özellikler yazılı olarak ifade edilebilir. Çizimin

detaylandırılması beklenmez). Birden fazla çözüm önerisi getirmek isteyen gruplara fırsat

verilir.

Gruplar geliştirmek istedikleri tasarım önerilerini belirler. Bunun için tasarımın genel

özelliklerini karşılama, maliyet, beceri, zaman, yetenek vb. sınırlamalar dikkate alınır.

Gruplar geliştirdikleri ön tasarıma ait çizimlerini sınıfla paylaşırlar. Gelen taslak öneriler

üzerinde tartışma yapılmaz.

Tasarım Önerisine Yönelik Araştırma Gruplar belirledikleri taslak tasarımlarını geliştirmeye yönelik araştırma yapar. Bu

amaçla aşağıda örnek olarak verilen benzer sorulara araştırma sürecinde cevap ararlar.

Hangi malzemeden yapabilirim?

Boyutları nasıl olmalı?

Üzerinde hangi bilgiler olmalı?

Eşyaları nasıl ayrıştırabilirim?

Öğrenciler eşyalarını nasıl kolayca görebilir?



109

Görsel olarak nasıl ilgi çekici özellik katabilirim?

Sınıftaki konumu nasıl olmalı?

Eşyaları nasıl koruma altına alabilirim?

Hangi yöntem ve tekniği kullanarak gerçekleştirebilirim?

Gruplar, tasarımlarında kullanacakları malzemeleri araştırırlar. Öğrenciler belirlenen

ihtiyacın çözümüne yönelik hazırlayacakları yapıyı oluşturmada kullanacakları gereçleri

keşfederler. Bunun için tasarımını yapacakları ürüne uygun olarak kullanacakları

malzemelerin fiziksel özelliklerini test ederler. Kullanacakları gereçlerin türüne kendileri

karar verirler. Gereçleri işleme ve biçimlendirmede kullanılan araç ve gereçleri araştırarak

belirler. Gereç seçiminde tasarımlarına kazandırmayı düşündükleri yapıyı dikkate alırlar.

Belirledikleri gereci tasarladıkları ürünün formuna uygun işleyerek tasarım modellerini nasıl

gerçekleştireceklerini belirler, belirledikleri dayanıklı gerecin özelliklerine uygun tasarım

önerilerini geliştirirler.

Gruplar, tasarımlarının boyutlarını belirlemede konulması muhtemel eşyaların

boyutlarını, kapladığı hacimleri dikkate alırlar. Bu amaçla eşyaların (kalem, silgi, defter,

kitap, şemsiye vb.) boyutlarını ve kullanım alanının büyüklüğünü belirler, bunun için

denemeler yapar, belirlediği boyutları kaydederler.

Gruplar, tasarım modellerinde olması gereken bilgi amaçlı yazıların neler olacağına

yönelik araştırmalar yapar, üzerinde yer alacak bilgiyi ve özelliklerini araştırma sonuçlarını



110

dikkate alarak belirler. Tasarım modellerinde kullanılacak eşyaların muhtemel yerlerini ve

konumlarına karar verirler. Bunun için ilgili birimlerin formlarını ve hacimlerini araştırmaya

yönelik çalışmalar yapar, araştırma sonuçlarını günlüklerine kaydederler. Tasarım

modellerinde yer alan eşyaların öğrenciler tarafından nasıl kolayca görülebileceğini

düşünür, bu amaçla ilgili bölüntülerin içinin, dışardan nasıl görülebileceğini araştırırlar.

Gruplar, tasarım modellerinin ilgi çekici, yeni, farkındalık yaratan, estetik açıdan

güzel olması için ne gibi süslemeler yapılabileceğini, bu amaçla neleri kullanabileceğini

araştırır, bunun için denemeler yaparlar. Tasarım modellerinin sınıf içindeki yerini ve

konumunu belirlerler. Denemeler yapar, sınıfın yerleşimini, ergonomisini vb. etkenleri

dikkate alırlar.

Gruplar, eşyaların korunması için alınacak tedbirleri düşünerek eşyalara etki eden

etkenleri listeler. Bunlara karşı alınacak önlemleri araştırır, araştırma sonuçlarını dikkate

alarak korumaya yönelik tasarım modeline katacağı özellikleri belirler.

Gruplar, tasarımlarının inşasında kullanacakları birleştirme ve şekillendirme

tekniklerini düşünür. Tasarım modellerini gerçekleştirmede kullanacağı uygun yöntem,

teknik, araç, gereç ve iş güvenliği ile ilgili kuralları araştırır, denemeler yapar, tasarımlarını

yapı ve gereç özelliklerine uygun olan birleştirme ve şekillendirme tekniklerini belirler.

Gruplar yaptıkları araştırma sonuçlarını sınıfla paylaşır.

Öğrencilere temel bilgi kaynaklarına ulaşmaları ve ihtiyaç duydukları temel

teknolojik bilgileri edinmeleri için rehberlik edilmelidir. Bu amaçla diğer zümre öğretmenleri ile iş birliğine gidilir.

Öğrencilere TÜBİTAK (Bilim ve Teknik, Bilim Çocuk), TPE, KOSGEB vb. kurumların internet sayfalarından yararlanabilecekleri hatırlatılır.

Ayrıca bu kurumların yazılı ve görsel kaynaklarından yararlanılabilir.



111

Tasarım Önerisi Geliştirme Gruplar araştırma sonuçlarını dikkate alarak tasarımları için belirledikleri gerekli

özellikleri öncelik sırasına göre listeler “Tasarımım şu özellikleri taşımalı...”. Belirlenen bu

özelliklere göre her grup;

Tasarımların yapısına ve grafik özelliklerine yönelik önerisini geliştirir.

Tasarımlarının inşasında kullanacağı gereçleri, boyutlarını, birleştirme ve

şekillendirme tekniklerini, üst yüzey işlemlerini ve olası maliyetini yapım resmiyle

gösterir.

Tasarımlarının yapım aşamalarını ve zamanı planlar.

İstekli grupların tasarımlarının yapım resmini iki/üç boyutlu çizim amaçlı yazılımından

yararlanarak çizmeye, renklendirmeye, ölçülendirmeye ve yazdırmaya fırsat verilir.

Öğrenciler, geliştirdikleri tasarımın hikâyesini gösteren günlüklerini, bilgisayarın yazı ve

sunu yazılımlarından yararlanarak raporlaştırabilirler.

Yapım Öğretmen gruplara bu çalışmada işlikte dikkat edecekleri güvenli çalışma kurallarını

açıklar. Kullanacakları el aletlerini ve görevlerini tanıtır. Tecrübe kazanmaları için deneme

yapmalarına fırsat verir.

Öğretmen öğrencileri planladıkları yapım sürecini izleyerek;

Gereci tasarladıkları boyut ve biçime göre kesmeye,

İstekli öğrencilerin tasarıma ait resimlerini çizim amaçlı yazılım programlarından

yararlanarak çizmelerine fırsat verilir.



112

Kestikleri gereci şekillendirmeye,

Olası pürüzlerini gidermeye,

Uygun teknikleri uygulayarak birleştirmeye,

Renk, desen, figür gibi grafiksel düzenlemeleri yapmaya,

Tasarımlarının son üst işlemlerini gerçekleştirmeye yönlendirir.

Gruplar tasarım modellerini;

Yaptığı planlamalara bağlı kalarak,

Güvenli çalışma kurallarına uyarak,

En uygun araç ve gereçleri yöneterek,

Arkadaşlarıyla iş birliğine giderek,

Karşılaştıkları sorunlarda öğretmeninden yardım alarak gerçekleştirir.

Değerlendirme ve Test Etme Gruplar tasarımlarının belirlenen sorunu ne kadar çözüme ulaştırdığını değerlendirir.

Değerlendirmeyi aşağıda örnek olarak verilen benzer sorularla yapar.

Kullanıcı ihtiyaçlarını karşılıyor mu?

Birleştirme ve şekillendirme teknikleri ne kadar uygun?

Kullanılan gereçlerin avantaj ve dezavantajları neler?

Benzerlerine göre zayıf ve üstün yanları var mı?

Hangi özelliklerinin değiştirilmeye ihtiyacı var?

Onu daha fazla geliştirebilir miyim?

Konu uzmanları, zümre öğretmenleri ve okul idaresi ile yapılacak iş birliği dâhilinde okula

konuşmacı olarak davet edilir. Bu amaçla, üniversiteler, KOSGEB, TÜBİTAK, TPE , sanayi ve ticaret odaları vb. kurumların

uzmanlarından yararlanılabilir.



113

Bu amaçla öğrenciler, gerçekleştirdikleri tasarım modellerinin, belirledikleri tasarım

özelliklerini ne oranda karşıladığını tartışarak ve arkadaşlarının görüşlerini alarak

değerlendirirler. Tasarım modellerine muhtemel kayıp eşyalardan koyarak test eder,

değerlendirme ve test sonuçlarını raporlaştırırlar.

Değişiklik Önerme

Gruplar, yaptıkları değerlendirmelerin sonucunda tasarımlarını değiştirme ihtiyaçları

duyup duymadıklarını yazılı ve sözlü olarak açıklar. Öğrenciler tasarımlarına yönelik

değişiklik önerilerini, gerekçeleriyle listeler.

Gruplar, bu süreçte yaşadıkları bütün olayları, araştırma sonuçlarıyla ilgili kanıtları,

karşılaştıkları sorunları ve yaptıkları çözümleri, tasarım önerilerini, seçtikleri en iyi tasarım

önerisini, gerekçesini, yapım aşamalarını gösteren planlamalarını, değerlendirme

sonuçlarını, değişiklik önerilerini vb. tasarım günlüğüne yazarlar.

Öğrenciler birden çok ürün elde edecekleri için fazla ürünlerini diğer sınıfların

kullanımına sunarlar.

Gruplar öz değerlendirme formlarını doldurur, düzenledikleri günlükleri, tasarım

modelini ve diğer kanıtlarını değerlendirilmek üzere öğretmenlerine teslim ederler.



114

BİLGİ NOTU!

“Bulunan Eşyaları Sahiplerine Ulaştıralım” Etkinliğinin Değerlendirilmesi

Etkinliğin değerlendirilmesi, etkinlik ekinde verilen formlar kullanılarak yapılır.


oluşturdukları formlarını kullanabilirler.

Öğrenciler etkinlik bitiminde “Öz Değerlendirme Formu” ve “Grup Değerlendirme Formu”nu

doldururlar. Etkinliğe ait tasarım günlüklerini, değerlendirme formlarını, diğer kanıtlarını ve

oluşturdukları ürünü değerlendirilmek üzere öğretmenlerine teslim ederler.


Bu form, öğrencilerin sınıf içi performansının değerlendirilmesi ve bu etkinlikte kazanımlarının

gerçekleşme düzeylerinin belirlenmesi amacıyla kullanılır. Öğrencilere bu etkinliğin sonucunda


Bu etkinlik sonucu öğrencilere Yapım kuşağı sütununa yazılmak üzere puan verilmez.

115

Etkinlik : Bulunan Eşyaları Sahiplerine Ulaştıralım Tarih: Adı ve Soyadı : Sınıfı : No : Açıklama: Aşağıdaki tabloda proje boyunca çalışmalarınızı en iyi şekilde ifade eden seçeneğin altına (X) işareti koyunuz.

DERECELER

DEĞERLENDİRİLECEK TUTUM VE DAVRANIŞLAR

Her

zam

an

Baze

n

Hiç

bir

zam

an

1. Planlı çalışmaya özen gösterdim.

2. Proje çalışmalarım sırasında planıma uygun hareket ettim.

3. Araştırmada çeşitli kaynaklardan yararlandım.

4. Öğretmenimin önerilerini dinledim.

5. Çalışmalarım sırasında zamanı akıllıca kullandım.

6. Çalışmalarım sırasında değişik materyallerden faydalandım.

7. Sorumluluklarımı tam anlamıyla yerine getirdim.

8. Çalışmalarımı sunarken görsel materyalleri kullanmaya çalıştım.

Bu etkinlik sırasında en iyi yaptıklarım ve diğer yorumlarım: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ÖZ DEĞERLENDİRME FORMU

116

GRUP

ÇALIŞM

ASI

NI

DEĞ

ERLE

NDİR

!

Et

kinl

ik

: B

ulun

an Eşy

alar

ı Sa

hipler

ine

Ulaştıralım

Ta

rih

: __

____

____

__

Öğr

enci

: _

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

_

Gr

up Ü

yele

ri

: _

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

_

Gö

rev

: ___

____

____

____

____

____

____

____

____

____

___

1. Bu

gör

evde

gru

bunu

zun

etki

nliğ

ini t

anım

layı

n.

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

2. G

rubu

nuzu

n gü

çlü

yanl

arı n

eler

? __

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

3. G

rubu

nuz

hang

i zor

lukl

arla

karşı

laştı?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

4. Ç

alış

may

a gr

ubun

tüm

üye

leri

kat

kıda

bul

undu

mu?

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

5. B

irbi

rini

zin

düşü

ncel

erin

i hoş

görü

yle

dinl

edin

iz m

i?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

6. G

rup

olar

ak b

ir s

onra

ki ç

alış

man

ızı i

yileşt

irm

ek iç

in n

e ön

erir

sin?

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

7. G

rupt

a bi

r de

ğişi

klik

yap

mak

iste

seyd

iniz

ney

i değ

işti

rird

in?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

117

GÖZLEM FORMU ( Bulunan Eşyaları Sahiplerine Ulaştıralım )


ÖLÇÜTLER Ö

ĞREN

CİLE

R

Olası sorun ve ihtiyaçları bütün boyutlarıyla tanımlama

Olası sorunlar ve ihtiyaç için düşünce geliştirme ve önerme

Önerdiği düşüncelerin nedenlerini açıklama

Düşünce üretmede bilgi, deneyim ve becerilerini kullanma

Tasarım önerisi için geliştirdiği uygun düşünceyi seçme

Seçiminin nedenlerini açıklama

Tasarımını gerçekleştirmeye yönelik bilimsel kaynaklardan bilgi toplama

Tasarım önerisini projelendirme

Tasarım önerisinin özgün, işlevsel, ekonomik ve yapılabilir olmasına dikkat etme

Becerilerine ve biçimlendireceği gereçleri işlemeye uygun aracı seçme

Becerisine ve araca uygun işleme yöntemini seçme

İş akışını ve çalışma ortamını planlama

Basit denemeler yapma

İşlik düzeniyle ilgili güvenli çalışma kurallarına uyma

Başkalarıyla iş bölümü yapma ve iş birliğine gitme

Tasarımına yönelik başkalarının görüşlerini dinleme

Tasarımıyla ilgili olası gelişme ve yeni düşünceleri önerme

Belirlediği önerileri tasarımına yansıtmada istekli olma



6. SINIF “YAPIM” “Tasarımımı Üretiyorum” ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________


118

YAPIM

“Tasarımımı Üretiyorum”



119

ETKİNLİK

TASARIMIMI ÜRETİYORUM

GİRİŞ Bu etkinlikte öğrencilere, bireysel olarak yaşamlarındaki bir sorunun çözümüne

yönelik tasarım etkinliği yaptırılır. Öğrenciler belirledikleri sorunu çözümleyen ürünün

tasarımını yaparken aşağıda verilen tasarım sürecinden yararlanırlar.

Öğrenciler grup etkinliğinde ürüne yönelik tasarım etkinliklerindeki gözlemlerini

dikkate alarak yaşamlarında değiştirmeyi, geliştirmeyi düşündükleri durumları belirler ve

çözüme ulaştırmak için öneride bulunurlar. Durum analizi yapamayan ve bir sorun

belirlemeyen öğrenciler cesaretlendirilir. Öğrenciler tasarım sürecindeki aşamaları ürüne

ulaşmada uygular, tasarım sürecinde yaptıkları her işlemi, yaşadıklarını, duygu ve

düşüncelerini tasarım günlüklerine yazarlar. Tasarım sürecinde yakından takip edilir, çözüm

için gerekli bilimsel verilere ulaşmada onlara rehberlik yapılır. Öğrenciler gerçekleştirdikleri

her aşamada sorgulanır ve tasarımları için farklı açınımlar sağlamada onlara yardımcı

olunur.

Öğrenciler ürün veya ürüne ait modellerini gerçekleştirmede kullanacakları uygun

teknikleri, araç ve gereçleri belirlemede araştırmaya teşvik edilir. Yapım aşamasında

Öğrencilere yapım kuşağında yer alan bireysel etkinlerine geçmeden önce takip edecekleri tasarım süreci açıklanır. Tasarım sürecinde

yer alan ifadeler ideal bir süreci öngörmektedir. Öğrenme düzeyindeki

farklılıklar dikkate alınarak bütün öğrencilerin asgari düzeyde bu süreci yaşamalarına dikkat edilir. Bütün öğrencilerden öngörülen tasarım

sürecinin ve her aşamasında yapacakları işlemler yazılı olarak dağıtılabilir. Etkinlik

ekinde verilen formlar çoğaltılarak öğrencilere dağıtılabilir .

Yapım kuşağı için hazırlanmış formlar çoğaltılarak öğrencilere dağıtılabilir.

Öğrencilere tasarım sürecini yapılandırmaları ve tasarım günlüklerini şekillendirmeleri için

imkân sağlanır.



120

uyulması gereken iş güvenliği kuralları açıklanır. Tasarımlarını gerçekleştirmede

kullanacakları yöntem ve teknikleri denemelerine fırsat verilir. Belirledikleri araçların

kullanımı öğretilir. Öğrenciler tasarım önerilerini gerçekleştirmeleri için teşvik edilir.

Tasarımları için yaptıkları değişiklik önerilerini gerçekleştirmek isteyen öğrencilere fırsat

verilir.

Öğrenciler öz değerlendirme formlarını doldururlar. Tasarım günlüklerini ve

gerçekleştirdikleri tasarım modellerini değerlendirilmek üzere öğretmene teslim ederler. Bu

etkinlikte öğrencilerin yaratıcılıklarını engellememek amacıyla somut bir örneğe yer

verilmemiştir. Ancak etkinlik, odak noktasında yer alan kazanımların tümünü genel olarak

kapsamaktadır.

ÖĞRENME / ÖĞRETME SÜRECİ Öğretmen, bireysel olarak ürüne yönelik tasarım etkinliğini gerçekleştiren öğrencileri

yönlendirmede aşağıdaki tasarım sürecinden yararlanır.

“Kurgu” kuşağında ortaya koyduğu çalışmasını gerçekleştirmek isteyen öğrencilere fırsat

verilebilir. Ancak öğrencilerden gerçekleştirmeyi düşündüğü bu çalışmasını

“Yapım” kuşağında öngörülen tasarım sürecine göre yeniden ele alması istenir.

Öğrencilerilerden kurgu kuşağındakinden farklı bir sorunu veya ihtiyacı “Yapım”

kuşağında çözüme ulaştırmak için belirlemesi istenir.



121

Sorun ve ihtiyacı karşılamaya yönelik bir örnek çalışmanın her aşaması, öğrencilerin tasarım

sürecini fark etmeleri için yapılabilir. Öğrencilerden tasarım sürecini

yapılandırmaları istenebilir.

Etkinliklerin gerçekleştirilmesi sürecinde öğrencilerle ekte verilen “tasarım ve buluş hikâyeleri” , “bilim insanlarının hayatları” ve “yaratıcı düşünceyi uyaran” kısa etkinlikler

planlarak gerçekleştirilir.



122

Sorunu Araştırma ve Tanımlama, Çözümü Tartışma Öğrenciler, çevrelerindeki durumları gözlemler. Geliştirmeyi, değiştirmeyi

gerçekleştirmek istedikleri durumları belirler, gözlemlerini dikkate alarak yaşamlarındaki

sorunları listelerler. Listeledikleri sorunlardan birini kendi önceliklerini, mevcut şartları ve

gerçekleşebilirliğini dikkate alarak seçer, sorunu araştırma, tanımlama ve çözümü

tartışmada kendi bilgi, deneyim, gözlem ve araştırma sonuçlarını kullanırlar. Öğrenciler

seçtikleri sorunu araştırır ve olası çözümleri bütün yönleriyle açıkça tartışarak tanımlarlar.

Tasarımın Genel Özelliklerini Belirleme Öğrenciler belirledikleri sorunun çözümünde kullanacakları tasarımların sahip olması

gereken genel özellikleri belirlemelidir. Bunun için benzer sorulara (Nasıl? Kim için? Nerede

kullanılacak? Boyutu nasıl olmalı? Biçimi nasıl olacak? Fonksiyonları ne? vb.) cevaplar arar.

Bu özelliklerin belirlenmesinde, tanımlanan sorunun çözümlenmesi için gerekli nitelikler ve

sınırlamalar, dikkate alınır. Tasarımın taşıması gereken genel özellikler listeler.

Taslak Tasarım Önerisi Geliştirme

Öğrencilere taslak çizim öncesi geliştirdikleri tasarım modelinin estetik değer

taşımasına, özgünlüğüne, işlevselliğine, yapılabilir olmasına ve çevreye etkilerine dikkat

etmeleri gerektiği açıklanır. Öğrenciler tasarım için belirlenen ortak özellikleri dikkate alarak

Bölgenizdeki firmalarla iş birliği hâlinde olun (Firma yetkililerinin sınıfta deneyimlerini paylaşmalarını ve iş yerlerine geziler düzenlenmesini sağlayın.).

Bölgenizdeki üniversitelerle iş birliği

hâlinde olun (Öğrenci ve öğretim üyelerinin bilgilerini çocuklarla paylaşmalarını sağlayın.).

Velilerle iş birliği hâlinde olun

(Çocuklarını cesaretlendirmelerini, yaratıcılıklarını teşvik etmelerini sağlayın.).



123

tasarıma yönelik düşüncelerini yansıtan taslak çizimler yapar, genel özellikleri ise yazılı

olarak ifade ederler. Bu çizimlerde ürünün formu ve genel özellikleri gösterilir. Çizimleri

detaylandırmaz. Öğrenciler birden fazla taslak çözüm önerisi getirebilir, taslak tasarım

önerilerini öğretmeniyle paylaşırlar. Belirledikleri durumun niteliğine göre taslak çizimlerini

benzer sorunların çözümlerine yönelik yaptığı araştırma ve inceleme sonuçlarını dikkate

alarak çizebilirler.

Öğrenciler geliştirmek istedikleri tasarım önerilerini belirler. Bunun için tasarım

özelliklerini en iyi karşılama, maliyet, beceri, zaman, yetenek vb. sınırlamalar dikkate alınır.

Tasarım Önerisine Yönelik Araştırma Öğrenciler önerdikleri taslak çizimi geliştirmek için araştırma yapar, bu amaçla taslak

çizimlerinde belirledikleri özellikleri gerçekleştirmeye yönelik sorulara cevap ararlar.

Öğrenciler, farklı yer, zaman ve kültürlerde, benzer veya ilişkili sorunların

çözümünde kullanılan yöntemleri inceler, bilimsel araştırma yöntemlerini kullanarak farklı

kaynaklardan bilgi toplar, bu bilgileri, tasarım etkinliklerini gerçekleştirmede değerlendirirler.

Öğrenciler başkalarının sunduğu farklı çözüm önerilerini dinlemeye, bakış açılarını

incelemeye teşvik edilir. Çözüme yönelik araştırma sonuçlarını ve elde ettikleri bilgileri

analiz ederek bunları resim, grafik, istatistik veri veya yazılı olarak düzenlerler.







124

Öğrenciler, belirledikleri sorunların çözümüne yönelik tasarım önerilerini geliştirirken

üretim olanaklarını ve tüketici tercihlerini ekonomik, sosyal, çevresel etkilerini teknik

boyutlarıyla değerlendirirler. Tasarımları için belirledikleri genel özellikleri taşıyan bir ürünü

nasıl gerçekleştirebileceklerini, yapımında kullanacakları araç, gereç, teknik ve yöntemleri

araştırır, denemeler yapar ve sonuçlarını listeleyerek yaptığı çalışmaları tasarım günlüğüne

kaydederler.

Tasarım Önerileri Geliştirme Öğrencilerden, tanımladıkları ihtiyacı karşılamak veya belirledikleri sorunu çözmek

için yaptıkları araştırmaları dikkate alarak belirledikleri nitelikleri taşıyan tasarıma yönelik

düşünceler üretmeleri istenir. Öğrencilere sorunun çözümü için alternatif düşünceler

sunmaları için fırsat verilir.

Öğrenciler tasarım önerisiyle ilgili ayrıntıları, değişik kaynaklardan, kişi ve

kuruluşlardan araştırmaya yönlendirilir, basit akış şemaları, resim ve çizimler üzerinde

tasarım önerilerini açıkça gösterirler. Tasarımını gerçekleştirmek için gerekli ihtiyaçlarını

belirtir, tasarım önerilerini, uygun çizim ve yazı teknikleriyle, elle veya çizim araç gereçlerini

kullanarak kâğıt üzerinde projelendirirler. Öğrenciler tasarım önerilerini açık ve anlaşılır bir

çizimle göstermeleri için teşvik edilir. Tasarım önerisinin geliştirilmesine yönelik yapılan

çalışmada, tasarımın yapım resmi, nasıl çalıştığı, kullanılacak gereçler ve yapım

aşamalarını gösteren planlamalar yer alır.


paylaşılır.




125

Öğrenciler, geliştirdikleri tasarım modellerinin estetik değer taşıması, özgün, işlevsel,

ekonomik ve yapılabilir olmasına dikkat etmeleri için yönlendirilir, tasarımlarına yenilik,

farklılık ve ayırt edilebilir özellik kazandırmaları konusunda cesaretlendirilirler. Belirledikleri

sorunun çözümü için en az bir tasarım önerisinde bulunurlar.

Birden çok tasarım önerisi geliştiren öğrenciler, geliştirdikleri çözüm önerilerinin

farklılıklarını ve benzerliklerini sorgulayarak listeler. Sorgulama sonuçlarını ve tasarım için

belirlenen özellikleri dikkate alarak gerçekleştirmek istediği en iyi tasarım önerisini belirler.

Bu amaçla öğrenciler, tasarım önerilerinin benzer çözümlerden belirgin farklılığını, taşıdığı

yeniliği, kullanılabilirliğini, yapım maliyetlerini, çevresel etkilerini ve kullanıcı beklentilerini

karşılayabilirliğini sorgulamaya yönlendirilirler. Öğrenciler en uygun tasarım önerisinin

seçimindeki gerekçeleri açıklar, bilimsel veriler kullanarak tasarım önerilerinin çözüm için

gerekli özellikleri nasıl karşıladığını belirleyerek sonuçlarını tasarım günlüklerine yazarlar.

Yapım Öğretmen, öğrencilere bu çalışmada işlikte dikkat edecekleri güvenli çalışma

kurallarını açıklar. Kullanacakları el aletlerini ve görevlerini tanıtır. Tecrübe kazanmalarına

yönelik deneme yapmaları için fırsat verir. Öğrencilere gereçlerin verimli kullanımı için

tasarımın yapım aşamalarını ve çalışma ortamını nasıl planlayacağını öğretir.

“Yapım” kuşağına yönelik gerçekleştirilecek etkinliklerde iş güvenliği ile ilgili tedbirler

öğretmen tarafından alınır.

Yapım aşamasında işlik, gruplar arasında dönüşümlü olarak kullanılır. Öğrenciler yapım

aşamasında işlik araç ve gereçlerinin yetersiz kaldığı durumlarda çevre

imkânlarından yararlanırlar.



126

Öğrencilerden tasarımın yapım aşamalarını ve çalışma ortamını planlaması beklenir.

Öğrenciler yapımda kullanacağı gereci, işleme aracını ve bu aracın kullanımı için uygun

yöntemi seçer, işlediği gereçlerdeki israfı azaltmayı ve maliyeti düşürmeyi önceden

düşünerek önlem alırlar. Araç ve gereçleri kullanmada ve yapımda çıkan sorunları

çözümlemede yeni yöntem, işlem ve sistemler düşünür, uygulamada gerektiğinde yardım

isterler.

Öğrenciler yapım sırasında plan, çizim, grafik, üç boyutlu modeller, semboller ve

teknik bilgilerden yararlanmalıdır. Öğrenciler istenilen sonuca ulaşmak için başkalarıyla iş

bölümü yapmaya, iş birliğine gitmeye ve uygulama ortamının düzeniyle ilgili kurallara

uymaya yönlendirilir. Tasarımlarını gerçekleştirmek amacıyla önerdikleri düşüncelere

yönelik riskleri göze almaya ve denemeye teşvik edilir. Öğrenciler yapım sürecinde

karşılaştıkları sorunları nasıl çözdüklerini, uyguladıkları yöntem ve teknikleri tasarım

günlüklerine kaydederler.

Değerlendirme ve Test Etme Öğrenciler tasarım etkinlikleri sonucunda yaptıkları tasarımlarının, belirlenen sorunu

ne oranda çözdüğünü, tasarımın genel özelliklerini taşıyıp taşımadığını değerlendirirler. Bu

amaçla arkadaşlarının değerlendirmelerine fırsat verirler. Gerçekleştirdikleri ürün veya

modelin, belirledikleri sorunu çözmedeki performansını test eder, tasarım etkinliğini

gerçekleştirmede izlenen aşamaları tekrar gözden geçirerek aldığı kararları ve uygulama



127

sonuçlarını başlangıçtaki düşünceleriyle karşılaştırır ve değerlendirirler. Ayrıca başka

zaman ve kültürlerdeki benzer tasarımların, ayırt edilebilen özellikleriyle kendi tasarımlarının

ortaya koyduğu farklılığı ve özgünlüğü karşılaştırır, değerlendirme ve test sonuçlarını

raporlaştırarak günlüklerine yazarlar.

Değişiklik Önerme Öğrenciler değerlendirme sonuçlarını dikkate alarak tasarımları için yapılması gerekli

değişiklikleri belirler, belirledikleri değişiklik önerilerini tasarımlarına nasıl aktaracaklarını

düşünürler. Çözümü yazarak ve çizerek ifade eder, tasarımlarına yönelik değişiklik

önerilerini gerekçeleriyle listeler ve sonuçları tasarım günlüğüne kaydederler.

Öğrenciler bu süreçte yaşadıklarını; araştırma sonuçlarıyla ilgili kanıtları,



sonuçlarını, değişiklik önerilerini vb. bir tasarım günlüğüne yazarlar.

Öğrenciler öz değerlendirme formlarını doldurur, düzenledikleri günlükleri ve

gerçekleştirdikleri tasarım modelini değerlendirilmek üzere öğretmene teslim ederler.



128

BİLGİ NOTU!

“Tasarımımı Üretiyorum” Etkinliğinin Değerlendirilmesi

Etkinliğin değerlendirilmesi etkinlik ekinde verilen formlar kullanılarak yapılır.

Bu formlar örnek olarak verilmiştir. Öğretmenler etkinliğin değerlendirilmesi için oluşturdukları formları

da kullanabilirler.

Öğrenciler etkinlik bitiminde “Öz Değerlendirme Formları”nı doldururlar.

Birden fazla etkinlik yapan öğrenciler etkinliğe ait tasarım günlüklerini, değerlendirme formlarını, diğer

kanıtlarını ve oluşturdukları düzeni bir dosyada toplarlar. Ürün dosyasını değerlendirilimek üzere

öğretmenlerine teslim ederler.


Öğrencinin değerlendirilmek üzere teslim ettiği ürün dosyasını etkinlik ekinde verilen “Dereceli Puanlama

Anahtarı” ile değerlendirir ve puana dönüştürür.

Puanları program kılavuzunda verilen “Öğretmen Not Çizelgesi”de yer alan

“Yapım Kuşağı Öğrenci Ürün Dosyası” sütununa işler.

129

Etki

nlik

: Ta

sarımım

ı Üre

tiyo

rum

Ta

rih

: __

____

____

__

Öğr

enci

: ___

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

Sı

nıfı

:

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

___

Num

arası

: _

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

1. Bu

etk

inlik

te n

e öğ

rend

im?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

2. N

eyi i

yi y

aptı

m?

Ned

en?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

3. H

angi

kon

uda

zorl

andı

m?

Ned

en?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

4. N

ered

e ya

rdım

a ih

tiya

cım

old

u?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

5. H

angi

ala

nda

kend

imi d

aha

çok

geliş

tirm

eliy

im?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

6. K

uvve

tli v

e za

yıf

yönl

erim

nel

er?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

7. D

aha

sonr

aki ç

alış

mal

arda

nel

eri f

arklı y

apac

ağım

?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

ÖZ

DEĞ

ERLE

NDİR

ME

FORM

U

130

GÖZLEM FORMU ( Tasarımımı Üretiyorum )


ÖLÇÜTLER Ö

ĞREN

CİLE

R





















131


AÇIKLAMA: “Tasarımımı Üretiyorum” etkinliği aşağıdaki ölçütler doğrultusunda puanlanır. Nitelikler Geliştirilmeli (1) İyi (2) Mükemmel (3)

Sorunu Araştırma ve Çözümü Tartışma (25p)

Hayatındaki sorunları gözlemlerini dikkate alarak listelemiştir. Sorunlardan birini

çözmek üzere belirlemiştir. Belirlediği sorunu açıklamaya yönelik

araştırmaları sınırlı kalmıştır. Sorunu tanımlamaya yönelik soruları

cevaplamıştır.

Hayatındaki sorunları gözlemlerini dikkate alarak listelemiştir. Gerçekleşebilirliği dikkat

alarak sorunlardan birini çözmek üzere belirlemiştir.

Belirlediği sorunu açıklamaya yönelik araştırmalar yapmıştır.

Sorunu tanımlamaya yönelik soruları cevaplamıştır.

Çözümün taşıması gereken genel özellikleri belirlemiştir.

Hayatındaki sorunları gözlemlerini dikkate alarak listelemiştir. Gerçekleşebilirliği dikkat alarak sorunlardan birini çözmek üzere belirlemiştir. Belirlediği sorunu açıklamaya yönelik yeterli

araştırmalar yapmıştır. Sorunu tanımlamaya yönelik soruları açıkça cevaplamış ve sorunla ilişkisini kurmuştur. Çözümün taşıması gereken genel özellikleri

belirlemiştir. Genel özelliklerini belirlemede tasarımın taşıması gereken nitelikleri ve sınırlılıkları

dikkate almıştır.

Tasarım Önerisi Geliştirme (25p)

Çözüme yönelik taslak tasarım önerisi geliştirmiştir.

Tasarım önerisini geliştirmeye yönelik sınırlı araştırmalar yapmıştır. Günlüğüne aktarmıştır.

Çözüme yönelik taslak tasarım önerisi geliştirmiştir. Taslak tasarım önerisinin

yapılabilir olmasına dikkat etmiştir. Geliştirmek istediği tasarım önerisini

gerekçelerini açıklamıştır. Tasarım önerisini geliştirmeye yönelik araştırma yapmış ve tasarım önerisini

geliştirmede kullanmıştır. Tasarımını nasıl gerçekleştirebileceğini,

yapımında kullanacağı araç, gereç, teknik ve yöntemlere yönelik araştırmalar yapmıştır.

Araştırma sonuçlarını test etmiştir. Günlüğüne aktarmıştır.

Çözüme yönelik taslak tasarım önerisi geliştirmiştir. Taslak tasarım önerisinde ayrıntılara ve yapılabilir

olmasına dikkat etmiştir. Sorunun çözümüne yönelik birden fazla önerileri sunmuş ve bunlardan birisini

geliştirmek üzere seçmiştir. Geliştirmek istediği tasarım önerisini belirmedeki

gerekçelerini açıklamıştır. Belirlediği tasarım önerisini geliştirmeye yönelik kapsamlı araştırma yapmış ve tasarım önerisini

geliştirmede kullanmıştır. Tasarımını nasıl gerçekleştirebileceğini, yapımında

kullanacağı araç, gereç, teknik ve yöntemlere yönelik araştırmalar yapmıştır. Araştırma sonuçlarını test

etmiştir. Günlüğüne aktarmıştır.

132

Tasarımı Planlama (25 p)

Araştırma sonuçlarını göz önüne alarak gerçekleştireceği tasarımın özelliklerini

belirlemiştir. Yaptığı çizim araştırmalarıyla

örtüşmemektedir. Tasarımın yapım resmini çizmiştir. Tasarımı tamamlayamamıştır.

Araştırma sonuçlarını göz önüne alarak gerçekleştireceği tasarımın yapısını ve

özelliklerini netleştirmiştir. Tasarımında kullanacağı yöntem ve teknikleri listelemiştir.

Tasarımın yapım resmi, boyut bakımından gerçekleştirilebilir niteliktedir.

Yaptığı çizim araştırmalarını yansıtmaktadır. Tasarımın yapım resmini çizmiştir. Tasarımının yapım süreci planlanmıştır. Tasarımı belirlediği

planlamaya bağlı kalarak gerçekleştirmiştir.

Araştırma sonuçlarını göz önüne alarak gerçekleştireceği tasarımın yapısını ve özelliklerini netleştirmiştir. Tasarımında kullanacağı yöntem ve

teknikleri ayrıntılı olarak listelemiştir. Yaptığı çizim, araştırmalarını yansıtmaktadır.

Tasarımın yapım resmi, boyut bakımından gerçekleştirilebilir niteliktedir. Araç ve gereç

seçimi tasarımı gerçekleştirmeye uygundur. Tasarımının yapım süreci tüm ayrıntıları düşünülerek planlanmıştır. Tasarımı belirlediği planlamaya bağlı

kalarak gerçekleştirmiştir.

Tasarımı Değerlendirme ve Öneri Geliştirme (25 p)

Tasarımını değerlendirmiştir. Yaptığı değerlendirme sonucunda üründeki

yenilik, farklılık ve ayırt edilebilirlik özelliklerini ortaya koymamıştır.

Tasarımını değiştirmeye ve geliştirmeye yönelik yeni düşünceler önermemiştir.

Tasarımını değerlendirmek üzere ölçütler belirlemiştir. Tasarımı, belirlediği genel

özelliklere göre değerlendirmiştir. Yaptığı değerlendirme sonucunda üründeki

yenilik, farklılık ve ayırt edilebilirlik özelliklerini ortaya koymada yeterli değildir.

Tasarımını değiştirmeye ve geliştirmeye yönelik yeni düşünceler önermiştir.

Tasarımını değerlendirmek üzere ölçütler belirlemiştir. Tasarımı, belirlediği genel özelliklere

göre değerlendirmiştir. Yaptığı değerlendirme sonucunda ürünün beklentileri

karşılayan ve karşılamayan boyutlarını ortaya koymuştur.

Yaptığı değerlendirme sonucunda üründeki yenilik, farklılık ve ayırt edilebilirlik özelliklerini ortaya

koymuştur. Tasarımını değiştirmeye ve geliştirmeye yönelik yeni

ve özgün düşünceler önermiştir.

Tasarımını tanıtma

Çözüm önerilerinin ifade edildiği yazılı materyaller ya da çizimlerle tanıtılmamıştır.

Tasarım sürecini ayrıntılı olarak yazmış ve yaşadıklarını sınıfla paylaşmıştır. Tasarım sürecinin tanıtılması için uygun bir yöntem seçilmiştir (sunu, poster vb.). Tercih edilen tanıtım yöntemi görsel materyallerle, kısa

notlar ile anlaşılır ve zengin hâle getirilmemiştir.

Tasarım sürecini ayrıntılı olarak yazmış ve yaşadıklarını sınıfla paylaşmıştır. Tasarım sürecinin tanıtılması için uygun bir yöntem seçilmiştir (sunu, poster vb.). Tercih edilen tanıtım yöntemi görsel

materyallerle, kısa notlar ile anlaşılır ve zengin hâle getirilmiştir.

Öğrencilere “Yapım” kuşağı etkinliklerinde ihtiyaç duyacakları formlar çoğaltılarak dağıtılır.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

133

Sorun: Olası çözümler: Belirlenen çözüm:

Adı ve Soyadı Sınıf ve Numarası Etkinlik Adı Tarih

Öğrenciler ürüne yönelik tasarım etkinliklerinde gözlemlerini, yaşadıklarını dikkate alarak değiştirmeyi, geliştirmeyi düşündükleri durumları belirleyerek listeler. Sorunun genel çerçevesini sorgulamalarla belirler. Bunun için aşağıdaki örnek sorulara cevap arar. Nasıl? Niçin? Nerede? Neden? Kim?

Sorunu açıklayan bilgiler toplar. Analiz ederek sorunu tanımlar. Sorunun çözümüne yönelik ilk düşüncelerini geçmiş bilgi birikimlerine dayalı olarak listeler. Öğrenciler; Sorunun farkına varır veya

çevresinin ihtiyaçlarını tespit eder. Sorunu tanımlar. Sorunun olası çözümüne ilişkin

kapsamlı bilgi toplar. Çözümü belirler.

Sorunu Araştırma, Tanımlama ve Çözümünü Tartışma


______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

134

Öğrenciler olası çözüm önerilerinin taşıması gereken genel özellikleri, tanımladıkları sorunu ve sınırlılıkları dikkate alarak listeler. Sorun ve çözümün tanımlanmasına yönelik yaptıkları analiz sonuçlarını dikkate alarak tasarımların genel özelliklerini belirler. Bunun için aşağıda örnek olarak verilen sorulara cevap arar. Kim için yapılacak? Nasıl kullanılacak? Nerede kullanılacak? Neden kullanılacak? İşlevi ne olacak? Biçimi nasıl olacak?

Öğrenciler; tasarım ölçütlerini amaç, kullanıcı ihtiyaçları, estetik nitelikler (renk, desen, biçim, doku vb.), yapısal özellikler (boyut, ağırlık, gereç vb.), güvenlik vb. başlıklar altında toplayarak listeler. Belirlenen özellikleri, tasarımını gerçekleştirdikten sonra değerlendirmede kullanacağını bilir.

Tasarımın Genel Özeliklerini Belirleme

Tasarımınızın tașıması gerektiğini düșündüğünüz ölçütleri gerekçeleriyle așağıya listeleyin. Tasarımımın așağıdaki özelliklere sahip olmasını istiyorum: 1. 2.



______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

135

Öğrenciler tanımladıkları genel özellikleri taşıyan tasarım önerilerinin taslak çizimlerini yaparlar. Birden fazla tasarım önerisinde bulunabilirler. Araştırmak ve geliştirmek üzere içlerinden birini seçerler. Öğrenciler taslak tasarım önerilerini, benzer sorunların çözümlerini araştırıp analiz ettikten sonra çizebilirler. Çizimler çözümün genel özeliklerini taşır, detay beklenmez. Taslak öneride tasarıma kazandırılacak form ifade edilir. Genel ve fonksiyonel özellikler yazılarak ifade edilebilir.


Taslak tasarım önerisi:



______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

136

Benzer amaçlar için tasarlanmıș ürün ve sistemlerin analizi:


Öğrenciler tasarımları için tanımladıkları genel nitelikleri gerçekleştirmeye, tasarım önerisini geliştirmeye yönelik araştırma yaparlar. Bunun için benzer amaçlarla kullanılan ürün ve sistemleri araştırıp gerçek ürünleri inceler. Internet üzerinden ve basılı yayınlardan bilgi ve resim toplayabilir. Öğrenciler benzer sorunların çözümünde tasarımcıların neler yaptıklarını estetik, ergonomik, boyut, ağırlık, gereç vb. niteliklerine göre inceler ve resimlerini günlüğe yapıştırarak yorumlar. Öğrenciler var olan ürün ve sistemlerin analizine yönelik sorulara cevap arayarak inceler.

Boyutları kullanıcı için uygun mu?

Güvenli mi? Rengi, dokusu ve biçimi nasıl? Taşınıyor mu? Nasıl üretilmiş? Üretiminde hangi malzemeler

kullanılmış? Bu malzemeler geri dönüşümlü mü? Nasıl bir muhafazaya sahip? Nasıl bir dokuya sahip? Ağırlığı ne kadar? Boyutları nasıl?

Tasarımını Gerçekleştirmeye Yönelik Araştırma


______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

137

Öğrenciler benzer tasarımları oluşturan parçaların işlevlerini, nasıl birleştirildiklerini görmek ve yapısını tanımak için benzer amaçlı ürün veya sistemleri ayrıştırarak inceler. Öğrenciler ayrıştırdıkları ürün veya sistemi oluşturan bileşenlerin ismini, görevini ve özelliklerini belirterek basit bir çizim üzerinde gösterebilir. Özelliklerini kavramaya yönelik denemeler yapar.

Tasarımını Gerçekleştirmeye Yönelik Araştırma

Benzer ürünlerin analizi:



______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

138

Öğrenciler tasarımlarını gerçekleştirmede kullanacakları gereçleri fiziksel olarak test ederek belirler. Belirledikleri gereci işleme, birleştirme yöntem ve tekniklerini araştırır. Kullanacakları araçları, iş güvenliği ile ilgili kuralları araştırır. Öğretmen gözetiminde denemeler yapar. Tecrübe kazanmaya yönelik yaptığı denemeleri ve düşüncelerini günlüğüne yazar. Tasarımı için belirlediği özelikleri gerçekleştirmeye yönelik araştırmalar ve basit denemeler yapar.

Tasarımı Gerçekleştirmeye Yönelik Araştırmalar



______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

139

Öğrenciler ön tasarımlarını gerçekleştirmeye yönelik yaptıkları araştırma sonuçlarını dikkate alarak tasarımlarının yapım resimlerini çizerler. Çizilen tasarım önerileri listelenen tasarım özelliklerine uygun olur. Öğrenciler geliştirdikleri önerileri en özgün, rekabet edebilir, üretilebilir, farkındalık yaratan ve çevreye duyarlı özellikte çizer. Tasarım önerilerinin yapım resmini iki veya üç boyutlu ya da açınım olarak çizebilirler. Öğrenciler ilk düşüncelerine göre tasarımlarının taşıdığı farklılıkları ve neleri değiştirip geliştirdiklerini yapım resminde belirtirler. Çizim üzerinde tasarımın yapımıyla ilgili tüm ayrıntılar yer alır. Birleştirme yerleri, üst yüzey işlemleri, boyutları, rengi, gereci, yöntem ve teknikleri vb. belirtirler. Öğrenciler tasarımlarının çiziminde bilgisayarda çizim amaçlı yazılım programlarından yararlanabilirler.

Tasarım Önerisi Geliştirme

Yapım resmi:



______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

140

Öğrenciler tasarımlarını gerçekleştirmeye yönelik işlem basamaklarını/yapım aşamalarını planlar. İstekli öğrenciler yapım süresini planlarında belirtebilirler.

Yapım Aşamaları

Tasarımınızın yapım sürecini ve yapılacak etkinlikleri așağıya listeleyin: 1. 2.



______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

141

Öğrenciler gerçekleştirdikleri tasarımlarının, sorunun çözümüne katkısını değerlendirir, çalışmasını test ederler. Değerlendirmede arkadaşlarının görüşlerini, kullanıcı görüşlerini alabilir., tasarımlarının en iyi yönlerini yazabilirler. Öğrenciler tasarımının, belirlediği genel özelliklere uygunluğunu değerlendirirler. Bunun için aşağıdaki sorulara cevap ararlar. Sorunu çözümledi mi? Kullanıcı ihtiyaçlarını karşılıyor mu? Birleştirme ve şekillendirme

teknikleri ne kadar uygun? Kullanılan gereçlerin avantaj ve

dezavantajları neler? Benzerlerine göre zayıf ve üstün

yanları var mı? Hangi özelliklerinin değiştirilmeye

ihtiyacı var? Daha fazla geliştirilebilir mi?

Değerlendirme ve test sonuçlarını günlüklerine yazarlar.

Değerlendirme ve Test Etme

Tasarımın değerlendirilmesi:



______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

142

Öğrenciler değerlendirme ve test sonucunda tasarımlarına yönelik değişiklik önerilerini gerekçesiyle yazar.


Değişiklik önerileri ve gerekçesi:



______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

143

Öğrenciler tasarladıkları ürünü pazarlanabilir hâle getirmek için çalışırlar. Pazarlamak üzere seçtikleri ürünün dış görünüşü, kullanım kolaylığı, albenisi konusunda ek bir çalışma gerekip gerekmediğini belirlerler. Bu amaçla, arkadaşlarının ve çevrelerindeki diğer kişilerin fikirlerini de alırlar. Belirledikleri noktaları listeleyip pazarlanabilirlik açısından önemli gördükleri unsurlara göre ürünlerinde değişiklik yapabilirler.

Pazarlanabilir Hâle Getirme

Pazarlanabilirlik açısından değişiklik önerileri ve gerekçesi:



______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

144

Öğrenciler ürünleri için bir marka bulurlar. Markanın, özgün, akılda kalıcı ve ilgi çekici olmasına özen gösterirler. Öğrenciler düşündükleri markaların listesini arkadaşlarına ve çevrelerindeki diğer kişilere göstererek üzerlerinde bıraktığı etkiyi anlamaya çalışırlar. Daha sonra en uygun gördükleri markayı seçerler.


Ürün için uygun markaların listesi: Seçilen marka:



______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

145

Öğrenciler ürünleri için bir logo tasarlarlar. Logonun markayı içerecek şekilde dikkat çekici, estetik ve özgün olmasını sağlarlar. Öğrenciler düşündükleri logoların basit çizimlerini yapar, bu çizimleri arkadaşlarına ve çevrelerindeki diğer kişilere göstererek üzerlerinde bıraktığı etkiyi anlamaya çalışırlar. Daha sonra en uygun gördükleri logoyu seçer, üzerinde gerekli değişiklikleri yaparak son hâlini verirler.


Ürün için uygun logolar: Seçilen logo:



______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

146

Öğrenciler ürünleri için bir slogan belirlerler. Sloganın ürünlerini çağrıştırmasına, özgün ve akılda kalıcı olmasına, çok kısa bir cümle veya birkaç kelimeden oluşmasına dikkat ederler. Öğrenciler düşündükleri sloganların listesini arkadaşlarına ve çevrelerindeki diğer kişilere göstererek üzerlerinde bıraktığı etkiyi anlamaya çalışırlar. Daha sonra en uygun gördükleri sloganı seçerler.


Ürün için uygun sloganlar: Seçilen slogan:



______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

147

Öğrenciler ürünleri için bir ambalaj tasarlarlar. Ambalajların şekil, kullanılan malzeme, renk ve desenler açısından farklı, yeni, değişik ve çekici olmasına özen gösterirler. Öğrenciler, ambalajlarda açma, kapama, taşıma kolaylığı gibi tüketici açısından önem taşıyan noktaları göz önünde bulundururlar. Ambalajlarının özelliklerini listeleyip varsa, piyasadaki benzer ürünlerin ambalajlarıyla farklılık ve benzerliklerini karşılaştırır, kendi ambalajlarını var olan ambalajlardan önemli ölçüde ayıracak özellikler eklemeye çalışırlar. Öğrenciler tasarımları için ambalaj mümkün olmadığı durumlarda ambalaj yerine etiket bilgileri tasarlayabilirler.


Ambalajın özelliklerinin listesi:



______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

148

Öğrenciler, özelliklerini belirledikleri ambalajın resimlerini çizerler.

Resimlerde ambalajın özgün ve farklı özelliklerinin ön plana çıkarılmasına

dikkat ederler.

Ürünün markasını, logosunu ve sloganını ambalaj üzerine uygun şekilde

yerleştirirler.


Ambalajın resmi:



______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

149

İsteyen öğrenci, reklam senaryosundan yola çıkarak öykü panolarını hazırlar. Bu panolar, senaryonun ayrı kâğıtlarda basit çizimlerle anlatılmasıyla oluşturulur. Panolarda, ürünün tüketicinin zihnine yerleşmesi için logo, marka ve slogan vurgulanır.


Reklam senaryosu:



______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

150

Öğrenciler, pazarlamaya hazır hâle getirdikleri ürünleri için bir televizyon reklamı senaryosu yazarlar. Senaryonun, tüketicilerin ilgisini çekecek, geliştirilen ürünün üstün ve farklı özelliklerini, kullanıcıya sağladığı yararları ve çözdüğü sorunları vurgulayacak şekilde hazırlanmasına dikkat ederler.


Reklam öykü panosu:


___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________


151

7. SINIF “ETKİNLİKLER”

7. SINIF “DÜZEN” “Birimden Bütüne” ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________


152

DÜZEN

“Birimden Bütüne”



153


ODAK NOKTASI: BİRİMDEN BÜTÜNE


1. Değişkenliği olan ve olmayan biçimleri ayırt eder.

2. Birim oluşturmada değişkenliği olan ve olmayan biçimlerin

uygunluğunu sorgular.

3. Oluşturacağı birimde kullanacağı biçimlere karar verir.

4. Oluşturduğu birimlerin çoğalabilir olup olmadığını dener.

5. Çoğalma imkânı olan birimi elde eder.

6. Oluşturacağı düzene ilişkin uygun birleşme yöntemine karar

verir.

7. Belirlediği birimi tekrarlayarak bir düzen oluşturur.

8. Oluşturduğu düzende ortaya çıkan estetik, görsel ve

teknolojik değerleri ifade eder.

9. Özgün tasarımlar elde etmek için ısrarla çalışır.

10. Özgün tasarımlar oluşturma sürecinde yaşadıklarını


11. Günlüğünde yer alan düşüncelerini, duygularını,

sorunlarını, kaygılarını ve beğenilerini isteyerek paylaşır.

Birimden Bütüne

Bu etkinlikte öğrenciler, deneme ve araştırmalar

yoluyla düşüncelerini uyararak zihinlerinde

tasarladıklarını gerçekleştirirler. Bu

amaçla değişkenliği olmayan temel biçimleri bir

malzemeye uygulayarak bir birim elde ederler. Tekrar

sistematiği içinde bir düzene gidilir.

“Birimden Bütüne” etkinliği

bu tabloda yer alan kazanımların tamamına yönelik hazırlanmıştır.


içinde yapılır.

[!] Ortaya çıkan ürünler 8. sınıfta

yapılacak etkinliğe alt yapı oluşturması

amacıyla kullanmak üzere fotoğraflanır ya

da saklanır.

[!] Öğrencilerin duygu ve düşüncelerini

ifade etmelerine fırsat verilir.


olarak kabul edilir. Olumlu veya olumsuz


[!] Çalışmalarını diğer arkadaşlarından

önce bitiren öğrenciler farklı çalışmalara

yönlendirilir.

Matematik Dersi Öğretim Programı

“Geometri” Öğrenme Alanı

“Düzen Oluşturalım”




154

ETKİNLİK BİRİMDEN BÜTÜNE

GİRİŞ Bu etkinliklerde, deneme ve araştırmalar yoluyla düşünceyi uyarmak, alışılmamış

yollarla zihinde tasarlanan ve gerçekleşmesi istenen düşüncelerin bir araya getirilmesi

amaçlanır. Öğrenciler gündelik olan algıları, olağanüstü, heyecan verici, bütünleşmiş

yapılara dönüştürürken bu ortamı bir araç olarak kullanırlar. Öğrenciler uygulamalar

sırasında deneme ve aramalarla çözüm yolu bulmaya yönlendirilirler.

Bu bölümde değişkenliği olmayan temel biçimler (kare, daire, çizgi) bir malzemeye

uygulanarak kullanılır. Temel biçimler kâğıda çizilir ve katlamalar yolu ile bir birim

oluşturulur. Elde edilen birim üretilir ve tekrarlar sistematiğinin doğrultusunda yan yana,

yüz yüze, köşe köşeye vb. birleştirilerek bir düzene gidilir. Ortaya çıkarılan düzen,

düşüncenin, denemenin ve aramanın ortaya çıkardığı yeni bir ürünüdür. Bu etkinlik

“Birimden Bütüne” odak noktasında yer alan kazanımların tümüne yönelik hazırlanmıştır.


Öğretmen aşağıdaki soruyu bütün sınıfa yönelterek etkinliğe başlar.

BİLGİ NOTU!

Öğrencilerden yanlış cevaplar gelebilir. Ancak doğru cevap

bulununcaya kadar farklı sorularla sorgulamaya devam

edilmelidir.


uygulanır.



155

Soru : Bildiğiniz geometrik şekiller nelerdir? Bunları tahtaya çizelim.

Öğrenciler değişik geometrik șekilleri tahtaya çizerler ( kare, daire, üçgen, elips, dikdörtgen vb.).

Kare Daire Üçgen

Elips Dikdörtgen

Şekil 1

Soru : Bu geometrik şekilleri farklı biçimlerde çizebilir miyiz?

Öğrenciler listelenmiș geometrik șekilleri farklı boyut ve biçimlerde (kenar oranları farklı) çizmeyi denerler. Öğrencilere denemeler sonucunda hangi geometrik șekillerin asıl formunu koruduğunu, hangi geometrik șekillerin asıl forumlarından farklı biçimler aldığı fark ettirilir.

Geometrik şekiller mutlaka öğrencilere buldurulur. Cevabı kolaylaştırmak adına farklı geometrik şekillere sahip cisimler

kullanılabilir.

Öğrenciler geometrik şekilleri farklı boyut ve biçimlerde çizmeleri konusunda cesaretlendirilir. Arama ve deneme

yapmaları için fırsat verilir.



156

a) Dikdörtgenler

b) Elipsler

c) Daireler



157

d) Kareler

Şekil 2: Farklı boyutlarda çizilmiş geometrik şekiller

Soru : Çizmiş olduğunuz geometrik şekillerden hangileri boyutları değişmesine rağmen

asıl şeklini korudu? Görünümleri neden değişmedi?

Cevap : Boyutlarıyla birlikte görünümleri de değişmeyen şekiller kare ve dairedir. Bu

şekiller boyutları değiştiği hâlde görünümleri değişmemiştir. Kare ve dairenin

görünümleri değişmediği için değişkenliği olmayan biçimler olarak gruplandırılır.

Soru : Çizmiş olduğunuz geometrik şekillerden hangilerinin boyutlarıyla birlikte asıl

şekilleri de değişti? Bu değişimi nasıl tanımlayabilirsiniz?

Öğrenciler görünümleri değișen șekilleri listelerler, ancak değișkenlik kavramını anlamaları zaman alabilir. Cevabı kendi aralarında tartıșarak aramalı ve mutlaka kendileri bulmalıdır.

Cevap : Boyutlarıyla birlikte görünümleri de değişen şekiller dikdörtgen ve elipstir. Bu

şekillerin hepsi dikdörtgen ve elips olduğu hâlde farklı görünümlerdedir. Dikdörtgen

ve elipsler değişik görüntüler alabildikleri için bunlara değişkenliği olan biçimler

diyoruz.

Soru : Değişkenliği olan veya olmayan geometrik şekillerden birimler oluşturabilir miyiz?

Değişkenlik kavramı geometrik biçimlerin farklı şekillerde çizilerek ve farklı görünüş

alabildikleri gösterilerek fark ettirilir.

Bazı öğrenciler değişkenliği olan geometrik şekillerden birimler elde etmeyi tercih

edebilir. Onlar bu kararından vazgeçirilmemeli, sonucu kendi

denemelerine dayalı olarak gözlemlemelidir.

Değişkenliği olmayan geometrik biçimlerle çalışmanın daha kolay olduğunu öğrenci

fark etmelidir.



158

Öğrencilere bütünü olușturmada birimlere ihtiyaç olduğunu ve bu birimi geometrik șekillerden elde edecekleri açıklanır. Öğrenciler birimleri nasıl olușturacaklarını, hangi șekilleri kullanmaları gerektiğini tartıșırlar. Sonuçları paylașırlar. Öğrenciler tartıșmalarının sonucunda değișkenliği olmayan geometrik șekilleri kavramanın, onlardan birimler elde etmenin ve onlarla çalıșmanın kolay olduğunun farkına varırlar.

Soru : Değişkenliği olmayan biçimlerin başka özelliklerini biliyor musunuz?

Bu soruların cevabı araștırmayı, tartıșmayı, düșünmeyi gerektirir, bu nedenle zaman alabilir.

Cevap : Vardır. Uyum içinde ve tekrarlanabilir çoğalma olanakları

Soru : Bütüne gitme nedir?

Öğrencilere elde edilen birimi çoğaltıp bir bütüne gideceklerini açıklayın.

Cevap : Benzer biçimlerin tekrarıyla benzer kümeler oluşturulur. Aynı renk ve biçimdeki

grupların oluşturduğu beraberlik ve uyum, bir bütünü meydana getirir.

Karşılıklı soru-cevap etkinliğinden sonra öğrenciler bireysel etkinliklerine başlarlar. Bu

amaçla birimlerini oluşturmak için üç geometrik biçimden (çizgi, kare, daire) yararlanırlar. Bu

biçimleri kâğıda çizerek kesip, katlayıp bir birim meydana getirirler. Ortaya çıkan birimlerin birlikte

çoğalma imkânlarını deneyerek bulurlar. Çoğalma bir yerde duruyorsa yanlış yolda olduğunu fark

ederler. Öğrenciler tekrar başa dönerek çoğalma devamlı oluncaya kadar denemeleri için

yönlendirilir, birimlerini ortaya çıkarmada ve düzen oluşturmada cesaretlendirilirler. Deneme

yapmak için kâğıt kullanırlar. Kâğıttan birer kare ve daire kesilir. Çizgiyi elle dokunur hâle

getirmek için kâğıt, kalemin etrafına sarılarak borular elde edilir.

Değişkenliği olmayan biçimlerin özelliklerini söyleyebilme zaman alabilir. Bu amaçla

öğrencilerden yakın çevrelerini gözlemeleri ve buralarda kullanılan geometrik biçimleri

fark ederek söylemeleri istenir. Ayrıca neden bu biçimlerin kullanıldığı

tartışılabilir.

Düzen oluşturmada kullanacakları biçimlere öğrenciler karar vererek kendileri

yapacaklardır. Karar verdiği biçimi üç boyutlu ortaya çıkarıp çoğaltacak deneme

ve aramalarla birime ulaşacaktır.

Bu çalışmalar kağıt üzerinde iki boyutlu çizilerek yapılmayacaktır.

Bu çalışmada hazır birim kullanılmaz.

Öğrencilere geometrik biçimlerin kendi belirleyecekleri malzemeye nasıl

uygulayacakları açıklanır. Bu biçimlerin nasıl üç boyutlu hâle getirileceği sınıfça tartışılarak öğretilir. Basit denemeler

yapmaları için fırsat verilir.



159

Her öğrenci bireysel farklılığını ve yaratıcılığını kullanarak farklı uyum, estetik ve yorumlar

kullanarak değişkenliği olmayan geometrik şekillere sahip birimler ile bütünler oluşturur.

Öğrenciler birimden düzene ulaşmada yaşadıklarını, duygularını, düşüncelerini çevresinin

görüşlerini günlüklerine yazarlar. Öz değerlendirme formlarını doldururlar. Günlüklerini, öz

değerlendirme formlarını ve oluşturdukları düzeni değerlendirilmek üzere öğretmene teslim

ederler. Çalışmalarını sergilemeleri için öğrencilere imkân sağlanır.

Öğrencilere “Birimden Bütüne” etkinliğinde ortaya çıkardıkları tasarımlarını 8. sınıftaki

“Bütünde Farklılık ” etkinliğinde kullanacakları açıklanır.

Öğrenciler düzen için temel alınan değişkenliği olmayan biçimlerden kare, daire ve çizgi içi dolu veya boş olarak

oluşturabilir. Biçimlerin boyutuna öğrenci karar verecektir.

Birimlerin birleştirilmesinde yapıştırma ve

geçme teknikleri kullanılabilir.

Çalışmasının planlanan süreden önce bitiren öğrenciler aynı etkinliğe ait yeni

çalışmalara yönlendirilir. ÖRNEK ÇALIŞMALAR

Temel biçim olarak kare ve daire seçilmiş ve bunların içi

boş düşünülmüş. Ancak içi dolu olabilirdi. Kartonu kare ve

daire şeklinde keserek temel biçimi elde edilebilirdi.

Kare ve daireyi kullanarak arama ve denemelerle

çoğalabilen bir birim elde edilmiştir.

Elde ettiği birimi kullanarak düzen oluşturulmuştur.


hakkında fikir vermek amacıyla verilmiştir. Örnekler öğrencilerin yaratıcı

düşüncelerini sınırlandırmaması için gösterilmez.

Bu etkinlikte ortaya çıkan ürünlerin üst sınıfta yapılacak etkinlikte

kullanılması için gerekli tedbirler alınır. Bu amaçla imkânlar ölçüsünde

ortaya çıkan ürünler arşivlenmeli veya görüntüleri dijital ortamda

saklanmalıdır.



160

Temel biçim olarak daire kullanılmıştır.

Karton üzerine çizilen daireler kesilerek

birim elde edilmiştir. Dairelerin iç içe

geçmesiyle oluşturulan birim, tekrar

sistematiği içinde bir araya getirilerek bir

düzene gidilmiştir.

Temel biçim olarak daire ve kare

kullanılmıştır. Kâğıt üzerine çizilen biçimler

kesilerek birim elde edilmiştir. Elde edilen

birimler tekrar sistematiği içinde

birleştirilerek bir düzene gidilmiştir.

Etkinlikte tehlike yaratacak kesici, yanıcı, delici uçucu vb. araç ve gereçlerin kullanılmamasına özen

gösterilmelidir.

Öğrenciler etkinlikle ilgili yaşadıkları duygu

ve düşüncelerini, arama ve deneme gayretlerini tasarım günlüklerinde haftalık

olarak ifade etmeleri konusunda cesaretlendirilirler.



161

Temel biçim olarak kare kullanılmıştır.

Kâğıt üzerine çizilen biçimler kesilerek

katlanmış ve birim elde edilmiştir. Elde

edilen birimler tekrar sistematiği içinde


Temel biçim olarak kare kullanılmıştır.

Kâğıt üzerine çizilen biçimler kesilerek

katlanmış ve birim elde edilmiştir. Elde

edilen birimler tekrar sistematiği içinde




162

BİLGİ NOTU!

“Birimden Bütüne” Etkinliğinin Değerlendirilmesi

Etkinliğin değerlendirilmesi aşağıda verilen formlar kullanılarak yapılır. Bu formlar örnek olarak

verilmiştir. Öğretmenler etkinliğin değerlendirilmesi için kendi oluşturdukları formları

kullanabilirler.

Öğrenciler etkinlik bitiminde “Öz Değerlendirme Formları”nı doldururlar. Birden fazla etkinlik

yapan öğrenciler etkinliğe ait tasarım günlüklerini, değerlendirme formlarını, diğer kanıtlarını ve

oluşturdukları düzeni bir dosyada toplarlar. Ürün dosyasını değerlendirilmek üzere



etkinlik sonunda öğrencilere sınıf içi performans puanı verilebilir. Öğrencinin değerlendirilmek

üzere teslim ettiği ürün dosyasını etkinlik ekinde verilen “ Dereceli Puanlama Anahtarı” ile

değerlendirir ve puana dönüştürür. Puanları program kılavuzunda verilen “Öğretmen Not

Çizelgesi”nde yer alan “Düzen Kuşağı Öğrenci Ürün Dosyası” sütununa işler.

163

ÖZ

DEĞ

ERLE

NDİR

ME

FORM

U

Etki

nlik

: Bi

rimde

n Bü

tüne

Ta

rih

: __

____

____

__

Öğr

enci

: ___

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

Sı

nıfı

:

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

___

Num

arası

: _

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

1. Bu

etk

inlik

te n

e öğ

rend

im?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

2. N

eyi i

yi y

aptı

m?

Ned

en?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

3. H

angi

kon

uda

zorl

andı

m?

Ned

en?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

4. N

ered

e ya

rdım

a ih

tiya

cım

old

u?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

5. H

angi

ala

nda

kend

imi d

aha

çok

geliş

tirm

eliy

im?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

6. K

uvve

tli v

e za

yıf

yönl

erim

nel

er?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

7. D

aha

sonr

aki ç

alış

mal

arda

nel

eri f

arklı y

apac

ağım

?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

164

GÖZLEM FORMU (Birimden Bütüne)


ÖLÇÜTLER

ÖĞR

ENCİ

LER

Sorulara cevap verme sürecine katılma

Sorular için düşünce geliştirme, önerme

Sorulara diğer disiplinlerden faydalanarak cevap verme

Çalışması için kullanacağı geometrik biçim(ler)i belirleme

Belirlediği geometrik biçimi seçme gerekçesini açıklama

Temel birimini elde etme

Düzeni oluşturmaya yönelik arama ve denemeler yapma


Uygun birleştirme yöntemini seçme ve uygulama

Birimlerini tekrarlayıp birleştirerek düzen oluşturma

Duygu ve düşüncelerini ifade etme ve çevresiyle paylaşmada istekli olma

Oluşturduğu düzendeki teknolojik kavramları yorumlayabilme

Duygu ve düşüncelerini paylaşmada istekli olma


Çevresinin görüşlerini alma

165

DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI (ANALİTİK) (Birimden Bütüne)


Kullanılacak Birimin Belirlenmesi (25p)

Kullanmayı düşündüğü geometrik biçimleri listelemiştir. Kullanacağı biçim(ler)e karar

vermiştir.

Kullanmayı düşündüğü geometrik biçimleri listelemiştir. Kullanacağı biçim(ler)e karar vermiştir. Seçiminin nedenini açıklamıştır.

Kullanmayı düşündüğü geometrik biçimleri detaylı listelemiştir. Kullanacağı biçim(ler)e karar

vermiştir. Seçiminin nedenini açık biçimde ortaya koymuştur.

Düzen Oluşturma (25p)

Biçimleri bir araya getirerek birimler oluşturmuştur. Birleştirme yöntemini

uygulamıştır. Temel birimi elde etmemiştir. Temel birim olmaksızın bir düzen

oluşturmuştur.

Biçimleri bir araya getirerek birimler oluşturmuştur. Birleştirme yöntemini araştırmış, birimine uygun yöntemi

uygulamıştır. Temel birimi elde etmiştir. Oluşturduğu birimin çoğalabilirliliğini test

etmiş, birimlerini tekrarlayıp birleştirmiştir. Oluşturduğu düzene bireysel farklılığını

yansıtmıştır.

Biçimleri bir araya getirerek birimler oluşturmuştur. Birleştirme yöntemini araştırmış, birimine en uygun yöntemi uygulamıştır. Temel

birimi elde etmiştir. Oluşturduğu birimin çoğalabilirliliğini test etmiş, birimlerini tekrarlayıp

birleştirmiştir. Ortaya çıkan düzende özgünlük vardır. Oluşturduğu düzene bireysel farklılığını

yansıtmıştır. Düzende uyum, estetik ve farklı bir yorum yer almıştır.

Düzeni Değerlendirme (25p)





Oluşturduğu düzende ortaya çıkan estetik, görsel ve teknolojik değerlerin farkına vararak

günlüğünde ifade etmiştir. Kendini değerlendirmiştir. Eksik yönlerini ifade etmiştir.

Çevresinin görüşlerini dikkate almıştır.

Düzeni Tanıtma ve Süreci Paylaşma (25p)

Birimden düzene ulaşmada yaşadıklarını, duygularını, düşüncelerini günlüğüne

yazmamıştır. Düzeni oluşturma sürecini tanıtmamıştır.

Birimden düzene ulaşmada yaşadıklarını, duygularını, düşüncelerini günlüğüne yazmıştır.



Birimden düzene ulaşmada yaşadıklarını, duygularını, düşüncelerini detaylı olarak günlüğüne

yazmıştır. Yazdıkları, etkinlik sürecini yansıtmıştır. Düzeni oluşturma sürecini

tanıtmıştır. Tanıtımında kullandığı yöntem ve materyaller süreci yansıtır niteliktedir. Tanıtım

çeşitli materyallerle zenginleştirilmiştir.

7. SINIF “KURGU” “Hayallerimdeki Değişim ve Gelişim” ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________


166

KURGU

“Hayallerimdeki Değişim ve Gelişim”



167


ODAK NOKTASI: DÜŞÜNCELERİMİZDEKİ DEĞİŞİM VE GELİŞİM


1. İlk çalışmada yaşadığı süreci ve çözüm önerilerini

değerlendirir.

2. İlk çalışmaya yönelik değerlendirmelerini yazılı olarak ifade

eder.

3. İlk çalışmaya yönelik yaptığı değerlendirmelerle bireysel

düşüncelerindeki değişim ve gelişimi fark eder.

4. Merak ve hayal ettiği düşüncelerini ifade eder.

5. Merak ve hayal ettiği düşüncelerinin, çözüme ulaştırılması

beklenilen birer sorun olduğunun farkına varır.

6. Sorun olduğunu fark ettiği düşüncelerinden birini çözüme

ulaştırmak için seçer.

7. Seçtiği sorunun çözümüne yönelik öneriler getirir.

8. Çözüme ait düşüncelerini yazarak ve çizerek açıklar.

9. Çözüme yönelik çizimlerinin başkaları tarafından

anlaşılabilir nitelikte olmasına özen gösterir.

10. Düşünceden çizime kadar olan süreçte yaşadıklarını

Hayallerimdeki

Değişim ve Gelişim

Bu etkinliğin amacı; öğrencilerin “Düşünelim Çözelim“ ve “Hayallerim

Çizgide Saklı” etkinliklerinde elde ettikleri kazanımları



kolaylaştırmayı düşündüklerini ifade

etmelerini sağlamak ve bunların çözümüne yönelik

fikirleri ortaya çıkaran çalışmalar yaptırmaktır.

[!] 1, 2 ve 3. kazanımlardaki “ilk” ifadesinde,

6. sınıf “Kurgu” kuşağında yaptığı çizim

dikkate alınır.

[!] Öğrenciler düşüncelerini ifade etmede

cesaretlendirilir.

[!] Yaratıcı düşünme süreçlerini köreltecek




gösterilir.

[!] Öğrencilere tasarımlarını tamamlaması

için gerekli olan zaman verilir.

[!] Bütün öğrencilerin çalışmaları haftalık

olarak paylaşılır.

[!] Öğrencilerin fikirleri yapıcı olarak

eleştirilir.



168



12. Düşüncelerini, duygularını ve hayallerini başkalarıyla

paylaşırken özgün davranır.

13. Kendine güvenini ve yaratıcılığını çözüme yönelik

tasarladığı üründe ortaya çıkarır.

14. Çözüme yönelik özgün tasarımlara ulaşmak için ısrarlı

olur.

Bu etkinlik tabloda yer alan kazanımların tamamına

yönelik olarak hazırlanmıştır.

[!] Öğrenciler çizimleri için çizim amaçlı

yazılım programları kullanmaları konusunda

serbest bırakılırlar.

“Düşünelim Çözelim”

Çizim amaçlı yazılım kullanılarak çizilen


kıyaslanmaz.




169

ETKİNLİK HAYALLERİMDEKİ DEĞİŞİM VE GELİŞİM

GİRİŞ

Bu etkinlikte öğrenciler, “Düşünelim Çözelim“ ve “Hayallerim Çizgide Saklı”

etkinliklerinde elde ettikleri birikimleri kullanırlar. Bu amaçla yaşamlarında merak ve hayal

ettiklerini, değiştirmeyi, geliştirmeyi, kolaylaştırmayı düşündüklerini ifade ederler. Bunların

çözümüne yönelik fikirleri ortaya çıkaran bireysel çalışma yaparlar. Ortaya çıkardıkları

fikirlerini kurgularlar.

Fikirlerin ortaya çıkmasına neden olan sorunların farkına vararak olası çözüm

yollarını araştırırlar, sınarlar (“daha başka”, “Bundan başka neler olabilir”, “Böyle olsaydı ne

olurdu?”, …vb. sorulara cevap ararlar.) ve belli bir çözüme ulaşırlar. Çözüme yönelik

düşüncelerini yazarak ve çizerek anlatırlar. Sorunu çözüme ulaştırmada yaşadıkları süreci

(karşılaştıkları güçlükler, başvuru kaynakları, bulgular, öneriler, araştırma sonuçları, süreç

içindeki hissettiği duygular vb.) ders için düzenledikleri günlüklerine kaydederler. Bireysel

çalışmalarda düşünceden çizime kadar olan süreçte tuttukları günlükleri her ders saatinde

sınıfla paylaşırlar. Öğrenciler sınıfta yalnızca düşüncelerini açıklarlar. Öğrencilerin

düşünceleri yapıcı olarak tartışılır. Bireysel ilerlemeleri ve çalışmaları desteklenir.

Sonuçlandırılan çalışmalar sınıfla paylaşılır, hazırlanan ürün dosyası

değerlendirilmek üzere öğretmene teslim edilir. Bu etkinlikte öğrencilerin yaratıcılıklarını

Öğretmen aynı kuşağın 6. sınıfında yer alan “Düşünelim Çözelim“ ve “Hayallerim Çizgide

Saklı” etkinliklerinini kapsayan genel bir değerlendirme yapar.

Öğrenciler bu etkinlikte yaptıkları çalışmaları her hafta ders saatinde sınıfla paylaşır.

Bu amaçla öğrenciler cesaretlenderilmelidir. Bazı öğrenciler düşüncelerinin

eleştirilmesinden rahatsız olabilirler. Bu durumda diğer öğrencilerin arkadaşlarını yapıcı olarak eleştirmelerine izin verilir.

Bazı öğrenciler tasarım günlüklerini haftalık olarak yazmayabilir. Bu durumdaki öğrencilerin günlükleri haftalık kontrol edilmeli ve yapılan çalışmalarla ilgili paylaşımların bu günlükten


Öğrencilerin öz güvenlerini artırmak amacıyla kılavuz ekinde verilen tasarım ve buluş

hikâyeleri sınıfla paylaşılır.



170

engellememek amacıyla somut bir örneğe yer verilmemiştir. Ancak etkinlik, odak noktasında

yer alan kazanımların tümünü genel olarak kapsamaktadır.

ÖĞRENME / ÖĞRETME SÜRECİ Öğrenciler “Hayallerim Çizgide Saklı” etkinliğinde yaptıkları çalışmalarını sınıfa

getirirler. Her öğrenciden bir önceki yıl yaptıkları çalışmalarındaki çözüme yönelik önerileri,

şu anki kaygı, bilgi, birikim, beklenti, düşünce, hayallerindeki değişim ve gelişimleri göz

önüne alarak yeniden değerlendirmesi istenir. Öğrencilere önceki çalışmalarında yaşadıkları

süreci hatırlamaları ve çözüm önerilerini değerlendirmeleri için fırsat verilir.

Öğrencilerin aşağıda örneklendirilen ifade ve davranışlara ulaşmalarında öğretmen

gerekli desteği sağlar.

• Ayrıntıya kaçmışım.

• Değiştirilmeye ihtiyacı var.

• Basit olmuş.

• Şu kısmının değiştirilmeye ihtiyacı var.

• Bunun yerine şunlar kullanılmalı.

• Farklı özellikler taşıyabilirdi.

• Yeterince anlaşılır değil.

• Şöyle yapsaydım daha iyi olurdu.

• Keşke bunu seçmeseydim.

• Daha iyi ifade edilmeye ihtiyacı var.

Öğretmenler sınıf içindeki genel duruma bakarak kılavuz ekinde verilen zihinsel süreçleri uyaran etkinlikler kısa süreli

planlayarak uygular.

“Hayallerim çizgide Saklı” etkinliğinde yapılan çalışmalara yönelik oluşturulan arşiv,

öğrencilerin kullanımına sunulur. Bu imkânın olmadığı durumlarda benzer amaçlar için

çizilmiş resimler kullanılabilir.

Öğrencilere önceki aynı kuşağın 6. sınıfında yaptığı çalışmalarında yaşadıkları süreç

hatırlatılır. Öğrenciler çözüm önerilerini ifade etmede cesaretlendirilir.

Öğrencilerin çözüm önerilerini sunmaları için gerekli ortam hazırlanır.



171

• Çıkış noktası olmamış vb.

Öğrenciler değerlendirmeye yönelik görüşlerini yazılı olarak hazırlar ve sınıfa

sunarlar. Değerlendirmelerini sunmaları için cesaretlendirilir, sonuçları yapıcı olarak

değerlendirilir. Öğrenciler kişisel gelişimlerindeki değişim ve gelişimi gözlemler.




birini seçer. Seçtikleri düşüncenin, çözüme ulaştırılması beklenilen bir sorun olduğu

hissettirilir. Öğrenciler seçtikleri soruna, olası çözüm önerileri getirmeye çalışırlar. Çözüm

önerilerini yazı ve çizimle ifade etmeleri beklenir. Birden fazla çözüm önerisi bulmak isteyen

öğrencilere fırsat verilir. Süreç içinde yapılan çalışmalarda öğrencilerin düşünceleri

sınırlandırılmaz ve her türlü düşüncenin önemli olduğu hissettirilir. Öğrenciler kaydettikleri

gelişmeleri sınıfla paylaşırlar ve yaşadıkları süreci günlüklerine yazarlar. Öz değerlendirme

formlarını doldurur, yapılan çalışmalarını değerlendirmek üzere öğretmenlerine teslim

ederler. Öğrencilerin çalışmalarını sergilemeleri için imkân (teknoloji köşeleri/panolar)

sağlanır.

Öğretmen öğrencilere “Hayallerimdeki Değişim ve Gelişim” etkinliğinde ortaya

çıkardıkları çözüme yönelik çalışmalarının, 8. sınıftaki “Düşüncelerimizi Nasıl Koruyalım?”

etkinliğine temel teşkil edeceğini açıklar.

Öğrencilerin çalışmaları başlangıçta taslak hâlde olacaktır. Öğrenciler ortaya koydukları

çözümü detaylandıracak, açıklayacak ve anlaşılır hâle getirebilecek sorularla

yönlendirilir. Öğrencilerin çalışmalarında düşünemedikleri hususlar, sorular yöneltilerek

fark ettirilir.



Her öğrenciden çalışmalarını sergilemeleri istenir. Çalışmanın sergilenmesindeki


Yeterli donanıma sahip okullarda öğrencilerin yaptığı çalışmalar dijital ortamda saklanır ya

da arşivlenebilir.

Bu çalışmanın üst sınıftaki etkinlikte kullanılabilmesi için öğretmen tarafından

gerekli tedbirler alınır.

Çalışmasını planlanan süreden önce bitiren öğrenciler yeni çalışmalara yönlendirilir.



172

BİLGİ NOTU!

“Hayallerimdeki Değişim ve Gelişim” Etkinliğinin Değerlendirilmesi

Bu etkinliğin değerlendirilmesi aşağıda verilen formlar kullanılarak yapılır.


oluşturdukları formları kullanabilirler.

Öğrenciler etkinlik bitiminde “Öz Değerlendirme Formlarını” doldururlar.

Birden fazla etkinlik yapan öğrenciler etkinliğe ait tasarım günlüklerini, değerlendirme

formlarını, diğer kanıtlarını ve oluşturdukları kurguyu bir dosyada toplarlar. Ürün dosyasını

değerlendirilmek üzere öğretmenlerine teslim ederler.


Bu etkinlik sonucunda öğrencilere sınıf içi performans puanı verilebilir.

Öğrencinin değerlendirilmek üzere teslim ettiği ürün dosyasını etkinlik ekinde verilen “

Dereceli Puanlama Anahtarı” ile değerlendirir ve puana dönüştürür.

Puanları program kılavuzunda verilen “Öğretmen Not Çizelgesi”nde yer alan

“Kurgu Kuşağı Öğrenci Ürün Dosyası” sütununa işler.

173

ÖZ

DEĞ

ERLE

NDİR

ME

FORM

U

Etki

nlik

: Düş

ünelim

Çöz

elim

Ta

rih

: __

____

____

__

Öğr

enci

: ___

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

Sı

nıfı

:

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

___

Num

arası

: _

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

1. Bu

etk

inlik

te n

e öğ

rend

im?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

2. N

eyi i

yi y

aptı

m?

Ned

en?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

3. H

angi

kon

uda

zorl

andı

m?

Ned

en?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

4. N

ered

e ya

rdım

a ih

tiya

cım

old

u?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

5. H

angi

ala

nda

kend

imi d

aha

çok

geliş

tirm

eliy

im?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

6. K

uvve

tli v

e za

yıf

yönl

erim

nel

er?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

7. D

aha

sonr

aki ç

alış

mal

arda

nel

eri f

arklı y

apac

ağım

?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

174

GÖZLEM FORMU (Hayallerimdeki Değişim ve Gelişim)

Aşağıda sıralanan ölçütleri öğrencilerin sergileme durumlarına göre ilgili yere ( X ) işareti koyarak belirleyiniz. ÖLÇÜTLER

ÖĞR

ENCİ

LER

Benzer çalışmaları inceleme Değerlendirmeye ait düşüncelerini paylaşma Kişisel gelişimindeki değişim ve gelişimi farkına varma Değiştirmeye, geliştirmeye yönelik merak ve hayallerini ifade etme Merak ve hayallerinin çözümlenmesi gereken bir sorun olduğunu fark etme Çözüme ulaştıracağı sorunu belirleme Düşüncelerini neden sonuç ilişkisi kurarak gerekçesiyle açıklama Düşüncelerini kurgulamada istekli olma Çözüm için diğer derslerden faydalanma Çözüme yönelik öneri getirme Üzerinde çalıştığı konuyu yaşamla ilişkilendirme Başkalarının görüşlerini dinleme ve dikkate alma Oluşturduğu çözüme yaratıcı düşünceler ve yorumlar katma Çözüme ulaşmada karalı olma Çözüme yönelik çalışmalarını yazarak ve çizerek ifade etme Çalışmasının çevresi tarafından anlaşılırlığını dikkate alma Duygu ve düşüncelerini ifade etme ve paylaşma Çalışmasını sergilemede ve çevresiyle paylaşmada istekli olma Kendini değerlendirmede yanlı yargılardan kaçınma

175

DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI (ANALİTİK) (Hayallerimdeki Değişim ve Gelişim)









koymuştur.









ortaya koymuştur.



Birey, belirlediği çözüm önerisini çizerek ya da yazarak ortaya koymuştur. Yazımında kullandığı ifadelerin anlaşılmasında zaman zaman zorluklar yaşanmaktadır. Çiziminde


Birey, belirlediği çözüm önerisini çizerek ya da yazarak açıklamıştır. Yazımında anlaşılır, açık

ifadeler kullanmıştır. Çiziminde bireyin ne yapmaya çalıştığı herkes tarafından anlaşılır niteliktedir.


Çözüm önerilerinin ifade edildiği yazılı materyaller ya da çizimler tanıtılmamıştır.







7. SINIF “YAPIM” “Üretiyorum” ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________


176

YAPIM

“Üretiyorum”



177


ODAK NOKTASI: ÜRETİYORUZ


1. Yaşamındaki sorunların farkına varır.


3. Araştırmalardan elde ettiği sonuçları analiz ederek sorunu

tanımlar.




7. Taslak tasarım önerisini geliştirmeye yönelik araştırma

yapar.

8. Araştırma sonuçlarını göz önüne alarak gerçekleştireceği

tasarımın yapısını ve özelliklerini belirler.

9. Tasarımında kullanacağı yöntem ve teknikleri deneyerek

belirler.



12. Tasarımını yaptığı plana göre gerçekleştirir.

Üretiyorum

Bu etkinliğin amacı; öğrencilerin ürüne yönelik

tasarım sürecini sorgulayarak fark

etmelerini, bu süreci yaşamlarındaki benzer sorunların çözümünde

kullanabilmelerini sağlamaktır. Bu amaçla öğrenciler hayatlarında

sorun ve ihtiyaçları ifade etmeleri, bunların

çözümüne yönelik fikirler geliştirmeleri ve bunları

gerçekleştirecek çalışmalar yaptırmaktır.

Bu etkinlikler bu tabloda

yer alan kazanımların tamamına yönelik hazırlanmıştır.

[!] “Üretiyorum” etkinliği bireysel olarak

gerçekleştirilir. [!] Öğrenciler tasarıma yönelik düşüncelerini


[!] Tasarım etkinliği süreçlerini köreltecek ifade

ve davranışlardan kaçınılır.

[!] Öğrencilere tasarımı gerçekleştirmeye

yönelik yeterli süre verilir.



[!] Öğrenciler çalışma ortamının düzenlenmesi

ve iş güvenliği hakkında bilgilendirilir.


kullanması sağlanır.



178


14. Tasarımı belirlediği genel özelliklere göre değerlendirir.

15. Tasarımı değiştirmeye ve geliştirmeye yönelik önerileri

gerekçeleriyle sunar.



18. Kendine olan güvenini ve yaratıcılığını çözüm sürecinde

sergiler.

19. Çözüme yönelik özgün ürünler tasarlamaya kararlı olur.







eleştirilir.

[!] Öğrenciler çizimlerinde, çizim amaçlı yazılım


bırakılır.

“Nasıl Üretelim?”



kıyaslanmaz.




179

ETKİNLİK ÜRETİYORUM

GİRİŞ

Bu etkinlikte öğrenciler, yaşamlarındaki bir sorunun çözümüne yönelik tasarım

etkinliğini bireysel olarak yaparlar. Tanımladıkları sorunu çözümleyen ürünün tasarımını

yaparken grup etkinliğinde verilen tasarım sürecinden yararlanırlar.

Öğrenciler “Tasarımımı Üretiyorum” etkinliklerindeki gözlemlerini, yaşadıklarını

dikkate alarak değiştirmeyi, geliştirmeyi düşündükleri durumları belirler ve çözüme

ulaştırmak için öneride bulunurlar. Tasarımı gerçekleştirmede ürüne yönelik tasarım sürecini

uygularlar. Tasarım sürecinde yaptıkları her işlemi, yaşadıklarını, duygu ve düşüncelerini

tasarım günlüklerine yazarak ifade ederler. Öğrenciler tasarım etkinliği süresince yakından

takip edilir. Tasarım etkinliği için gereksinim duyulan bilgilere ulaşmada öğrencilere rehberlik

yapılır. Öğrenciler tasarım sürecinde yaptıkları işlemlerin sonuçlarını öğretmeni ile paylaşır.

Öğrencilere tasarımları için farklı açınımlar sağlamada yardımcı olunur.

Öğrenciler ürün/maketi gerçekleştirmede kullanacakları uygun yöntem ve teknikleri,

araç ve gereçleri belirlemede araştırmaya yönlendirilir. Öğrencilere çalışma ortamının

güvenliğini sağlamada, araçları kullanmada uyulması gereken iş güvenliği kuralları açıklanır.

Tasarımlarını gerçekleştirmede kullanacakları yöntem ve teknikleri denemelerine fırsat

verilir. Tasarımını gerçekleştirmede kullanacakları araçların kullanımı öğretilir. Öğrenciler

belirledikleri gereci tasarladıkları ürünün formuna uygun olarak işler ve tasarım modellerini

Öğrencilere “Yapım” kuşağında yer alan bireysel etkinlerine geçmeden önce takip

edecekleri tasarım süreci açıklanır. Tasarım sürecinde yer alan ifadeler ideal bir süreci

öngörmektedir. Öğrenme düzeyindeki farklılıklar dikkate alınarak bütün öğrencilerin asgari düzeyde bu süreci yaşamalarına dikkat

edilir. Bütün öğrenciler öngörülen tasarım sürecinin ve her aşamasında yapacakları işlemler yazılı olarak dağıtılabilir. 6. sınıf

“Yapım” kuşağı etkinlikleri sonucunda verilen formlar çoğaltılarak dağıtılabilir. Öğrencilere tasarım sürecini yapılandırmaları ve tasarım



verilebilir. Ancak bu öğrencilerden gerçekleştirmeyi düşündüğü çalışmasını




180

gerçekleştirirler. Tasarımları için yaptıkları değişiklik önerilerini gerçekleştirmek isteyen

öğrencilere fırsat verilir.

Öğrenciler öz değerlendirme formlarını doldururlar. Tasarım günlüklerini ve

gerçekleştirdikleri tasarım modellerini değerlendirmek üzere öğretmene teslim ederler. Bu

etkinlikte öğrencilerin yaratıcılıklarını engellememek amacıyla somut bir örneğe yer

verilmemiştir. Ancak etkinlik, odak noktasında yer alan kazanımların tümünü genel olarak

kapsamaktadır.

ÖĞRENME / ÖĞRETME SÜRECİ Öğretmen, bireysel olarak ürüne yönelik tasarım etkinliğini gerçekleştiren öğrencileri

yönlendirmede aşağıdaki tasarım sürecinden yararlanır.

Öğrencilerden “Kurgu” kuşağındakinden farklı bir sorunu veya ihtiyacı “Yapım” kuşağında çözüme ulaştırmak için belirlemesi istenir.



181

Sorun ve ihtiyacı karşılamaya yönelik bir örnek çalışmanın her aşaması öğrencilerin tasarım

sürecini fark etmeleri için yapılabilir. Öğrencilerden tasarım sürecini

yapılandırmaları istenebilir.


planlanarak gerçekleştirilir.



182

Sorunu Araştırma, Tanımlama ve Çözümü Tartışma

Öğrenciler ürüne yönelik tasarım etkinliklerinde gözlemlerini, yaşadıklarını dikkate

alarak değiştirmeyi, geliştirmeyi düşündükleri durumları belirleyerek listeler. Sorunu

araştırmaya ve tanımlamaya yönelik ilk düşüncelerini geçmiş bilgi, gözlem ve deneyimlerine

dayalı olarak tartışırlar. Sorunun genel çerçevesini, sorgulamalarla belirler, bunun için

aşağıdaki örnek sorulara cevap ararlar.

• Nasıl?

• Niçin?

• Nerede?

• Neden?

• Ne zaman?

• Kim için?

Öğrenciler sorunun çözümüne yönelik ilk düşüncelerini geçmiş bilgi birikimlerine

dayalı olarak listelerler. Sorunun çözümüne ilişkin kapsamlı bilgi toplar, bunun için benzer

durumların çözümüne yönelik tasarımları dikkate alabilirler. Araştırma sonuçlarını analiz

ederek sorunu, koşullarını ve çözümünü tanımlarlar.

Tasarımın Genel Özelliklerini Belirleme

Öğrenciler olası çözüm önerilerinin taşıması gereken genel özellikleri, tanımladıkları








183

sorunu ve koşullarını dikkate alarak listeler. Sorun ve çözümün tanımlanmasına yönelik

yaptıkları analiz sonuçlarını dikkate alarak tasarımların genel özelliklerini gerekçesiyle

belirler. Bunun için aşağıdaki örnek sorulara cevap ararlar.

• Kim için yapılacak?

• Nasıl kullanılacak?

• Nerede kullanılacak?

• Neden kullanılacak?

• İşlevi ne olacak?

• Biçimi nasıl olacak?

Öğrenciler tasarım ölçütlerini; tasarım amacı, kullanıcı ihtiyaçları, estetik nitelikler

(renk, desen, biçim, doku vb.), yapısal özellikler (boyut, ağırlık, gereç vb.), güvenlik vb.

başlıklar altında toplayarak listelerler. Belirlenen özellikleri, tasarımını gerçekleştirdikten

sonra değerlendirmede kullanacaklarını bilirler.


Öğrenciler tanımladıkları genel özellikleri taşıyan taslak tasarım önerilerinin çizimini

yaparlar. Birden fazla taslak tasarım önerisinde bulunabilirler. Araştırmak ve geliştirmek

üzere içlerinden birini seçerler.

Öğrenciler taslak tasarım önerilerini, benzer sorunların çözümlerini araştırıp analiz

ettikten sonra çizebilirler. Çizimler detaylandırılmadan çözümün genel özeliklerini ve

Öğrenciler temel bilgi kaynaklarına ulaşmaları ve ihtiyaç duydukları temel teknolojik bilgileri

edinmeleri için rehberlik edilmelidir. Bu amaçla diğer zümre öğretmenleri ile iş

birliğine gidilir.





184

formunu gösterecek biçimde yapılır. Tasarım önerileri yapıcı olarak eleştirilir. Öğrenciler

tasarımlarına farklı açılım sağlamada cesaretlendirilirler. Tasarımın genel ve fonksiyonel

özelliklerini yazarak ifade edebilirler.

Tasarım Önerisine Yönelik Araştırma Öğrenciler tasarımları için tanımladıkları genel nitelikleri gerçekleştirmeye ve tasarım

önerilerini geliştirmeye yönelik araştırma yaparlar. Duruma göre benzer amaçlar için

kullanılan ürün ve sistemleri araştırırlar. Benzer tasarımları inceler, bu amaçla internet

üzerinden ve basılı yayınlardan bilgi ve resim toplarlar.

Öğrenciler tanımladığı sorunun niteliğine göre benzer sorunların çözümü için başka

zaman ve kültürlerdeki tasarımcıların neler yaptıklarını estetik, ergonomik, boyut, ağırlık,

gereç vb. niteliklerine göre inceleyip resimlerini günlüğe yapıştırabilirler. İstekli öğrenciler

benzer amaçlar için üretilmiş olan tasarımları aşağıdaki örnek sorulara cevap arayarak

incelerler:

• Boyutları kullanıcı için uygun mu?

• Güvenli mi?

• Rengi, dokusu ve biçimi nasıl?

• Taşınabiliyor mu?

• Nasıl üretilmiş?

• Üretiminde hangi malzemeler kullanılmış?

Etkinlik sürecinde sınıf ve çevrenin durumu gözlenerek ekte verilen bilim insanlarının biyografileri ve buluş hikayeleri sınıfla

paylaşılır.




185

• Bu malzemeler geri dönüşümlü mü?

• Nasıl bir muhafazaya sahip?

• Nasıl bir dokuya sahip?

• Ağırlığı ne kadar?

• Boyutları nasıl?

Öğrenciler tasarımlarını işlevsel kılmak, onlara fonksiyonel özellik kazandırmak

amacıyla benzer tasarımları oluşturan parçaların işlevlerini, nasıl birleştirildiklerini görmek

ve yapısını tanımak için benzer amaçlı ürün veya sistemleri ayrıştırarak inceleyebilirler.

Ayrıştırdıkları ürün veya sistemi oluşturan bileşenlerin ismini, görevini ve özelliklerini

belirterek basit bir çizim üzerinde gösterebilir ve özelliklerini kavramaya yönelik denemeler

yapabilirler.

Öğrenciler, tasarımlarını gerçekleştirmede kullanacakları gereçleri fiziksel olarak test

ederler. Gereçlerin işlenmesi ve birleştirilmesine yönelik yöntem ve teknikleri araştırır:

Tasarımlarını gerçekleştirmede kullanacakları araçların kullanımı ve iş güvenliği ile ilgili

kuralları öğretmenin rehberliğinde öğrenirler. Öğretmen gözetiminde tecrübe kazanmaya

yönelik denemeler yapar ve düşüncelerini günlüğüne yazarlar.

Tasarım Önerisi Geliştirme Öğrenciler ön tasarımlarını gerçekleştirmeye yönelik yaptıkları araştırma sonuçlarını





186

ve tasarım özelliklerini dikkate alarak tasarımlarının yapım resimlerini çizerler. Geliştirdikleri

önerilerine özgünlük, rekabet edebilirlik, üretilebilirlik, farkındalık yaratan ve çevreye duyarlı

özellikler kazandırırlar.

Öğrenciler tasarım önerilerinin yapım resmini, iki veya üç boyutlu görünüm ya da

açınım olarak çizebilirler. İlk tasarım önerilerine göre tasarımlarında neleri değiştirip

geliştirdiklerini yapım resminde belirtebilirler. Yapım resminde tasarımın yapımıyla ilgili tüm

ayrıntıları gösterirler. Birleştirme yerlerini, üst yüzey işlemleri, boyutları, rengi, gereci,

yöntem ve teknikleri vb. belirtirler. Tasarımlarının çiziminde bilgisayarda çizim amaçlı

yazılım programlarından yararlanabilirler. Tasarımlarını işlem basamaklarını/yapım

aşamalarını planlar, isterlerse yapım süresini planlarında belirtebilirler.

Yapım

Öğrenciler tasarım önerilerini gerçekleştirmeye bu aşamada başlarlar. Öğretmen bu

çalışmada öğrencilere işlikte dikkat edecekleri güvenli çalışma kurallarını açıklar ve

kullanacakları el aletlerini ve görevlerini tanıtır. Öğrencilere tecrübe kazanmalarına yönelik

deneme yapmalarına fırsat verir.

Öğrenciler tasarımında kullanacağı gereci, işleme aracını ve bu aracın kullanımı için

uygun yöntemi seçerler. İşlediği gereçlerdeki israfı azaltmayı ve maliyeti düşürmeyi önceden

düşünerek önlem alabilirler. Uygulamada gerektiğinde öğretmeninden ve çevrenin


öğrenmen tarafından alınır.






187



teknik bilgilerden yararlanırlar. Tasarımlarını gerçekleştirmek amacıyla önerdikleri

düşüncelere yönelik risk alarak tasarımlarını gerçekleştirirler. Yapım sürecinde

karşılaştıkları sorunları nasıl çözdüklerini, uyguladıklarını yöntem ve teknikleri tasarım

günlüklerine kaydederler.

Değerlendirme ve Test Etme

Öğrenciler gerçekleştirdikleri tasarımın sorunun çözümüne katkısını değerlendirirler.

Tasarımı için belirlediği genel özelliklerin uygunluğunu değerlendirir, bunun için aşağıdaki

örnek sorulara cevap ararlar:

• Sorun çözümlendi mi?

• Kullanıcı ihtiyaçlarını karşılıyor mu?

• Birleştirme ve şekillendirme teknikleri ne kadar uygun?

• Kullanılan gereçlerin avantaj ve dezavantajları neler?

• Benzerlerine göre zayıf ve üstün yanları var mı?

• Hangi özelliklerinin değiştirilmeye ihtiyacı var?

• Daha fazla geliştirilebilir mi?

Öğrenciler tasarımlarının çalışmasını test edebilir, değerlendirmek için



188

arkadaşlarının ve kullanıcıların görüşlerini alabilirler. Tasarım etkinliğini gerçekleştirmede

izlenen aşamaları tekrar gözden geçirerek aldığı kararları ve uygulama sonuçlarını

başlangıçtaki düşünceleriyle karşılaştırır ve değerlendirirler. Ayrıca başka zaman ve

kültürlerdeki benzer tasarımların ayırt edilebilen özellikleriyle kendi tasarımlarının ortaya

koyduğu farklılığı ve özgünlüğü karşılaştırırlar. Tasarımlarının olumlu yönlerini,

değerlendirme ve test sonuçlarını tasarım günlüklerine yazarlar.


Öğrenciler değerlendirme ve test sonuçlarını dikkate alarak tasarımlarına yönelik

değişiklik önerilerini gerekçeleriyle yazarlar. Değerlendirme sonuçlarını dikkate alarak

tasarımları için yapılması gerekli değişiklikleri belirlerler. Belirledikleri değişiklik önerilerini

tasarımlarına nasıl aktaracaklarını düşünür, çözümünü yazarak ve çizerek ifade ederler.

İstekli öğrencilere değişiklik önerilerini gerçekleştirmeleri için fırsat verilir.

Öğrenciler öz değerlendirme formlarını doldurarak düzenledikleri günlükleri ve

gerçekleştirdikleri tasarım modelini değerlendirmek üzere öğretmenlerine teslim ederler.



189

BİLGİ NOTU!

“Üretiyorum”Etkinliğinin Değerlendirilmesi;

“Üretiyorum” etkinliği etkinlik ekinde verilen formlar kullanılarak değerlendirilir.





formlarını, diğer kanıtlarını ve oluşturdukları düzeni bir dosyada toplarlar. Ürün dosyasını

değerlendirilmek üzere öğretmenlerine teslim ederler.


Öğrencinin değerlendirilmek üzere teslim ettiği ürün dosyasını etkinlik ekinde verilen “

Dereceli Puanlama Anahtarı” ile değerlendirir ve puana dönüştürür.



190

ÖZ

DEĞ

ERLE

NDİR

ME

FORM

U

Etki

nlik

: Üre

tiyo

rum

Ta

rih

: __

____

____

__

Öğr

enci

: ___

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

Sı

nıfı

:

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

___

Num

arası

: _

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

1. Bu

etk

inlik

te n

e öğ

rend

im?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

2. N

eyi i

yi y

aptı

m?

Ned

en?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

3. H

angi

kon

uda

zorl

andı

m?

Ned

en?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

4. N

ered

e ya

rdım

a ih

tiya

cım

old

u?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

5. H

angi

ala

nda

kend

imi d

aha

çok

geliş

tirm

eliy

im?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

6. K

uvve

tli v

e za

yıf

yönl

erim

nel

er?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

7. D

aha

sonr

aki ç

alış

mal

arda

nel

eri f

arklı y

apac

ağım

?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

191

GÖZLEM FORMU (Üretiyorum )


ÖLÇÜTLER Ö

ĞREN

CİLE

R





















192


AÇIKLAMA: “Üretiyorum” etkinliği aşağıdaki ölçütler doğrultusunda puanlanır. Nitelikler Geliştirilmeli (1) İyi (2) Mükemmel (3)

Sorunu Araştırma ve Çözümü Tartışma (20p)

Hayatındaki sorunları, gözlemlerini dikkate alarak listelemiştir. Sorunlardan birini



cevaplamıştır.

Hayatındaki sorunları, gözlemlerini dikkate

alarak listelemiştir. Gerçekleşebilirliği dikkat alarak sorunlardan birini çözmek üzere

belirlemiştir. Belirlediği sorunu açıklamaya yönelik

araştırmalar yapmıştır. Sorunu tanımlamaya yönelik soruları

cevaplamıştır. Çözümün taşıması gereken genel özellikleri

belirlemiştir.

Hayatındaki sorunları, gözlemlerini dikkate alarak

listelemiştir. Gerçekleşebilirliği dikkate alarak sorunlardan birini çözmek üzere belirlemiştir. Belirlediği sorunu açıklamaya yönelik yeterli




Tasarım Önerisi Geliştirme (20p)



Çözüme yönelik taslak tasarım önerisi

geliştirmiştir. Taslak tasarım önerisinin yapılabilir olmasına dikkat etmiştir.

Geliştirmek istediği tasarım önerisini gerekçelerini açıklamıştır.

Tasarım önerisini geliştirmeye yönelik araştırma yapmış ve tasarım önerisini






geliştirmek üzere seçmiştir. Geliştirmek istediği tasarım önerisini belirlemedeki





193







Tasarımın yapım resmi boyut bakımından gerçekleştirilebilir niteliktedir.

Yaptığı çizim, araştırmalarını yansıtmaktadır. Tasarımın yapım resmini çizmiştir. Tasarımının yapım süreci planlanmıştır. Tasarımı belirlediği


Araştırma sonuçlarını göz önüne alarak

gerçekleştireceği tasarımın yapısını ve özelliklerini netleştirmiştir. Tasarımında kullanacağı yöntem ve

teknikleri ayrıntılı olarak listelemiştir. Yaptığı çizim araştırmalarını yansıtmaktadır.

Tasarımın yapım resmi boyut bakımından gerçekleştirilebilir niteliktedir. Araç ve gereç






Tasarımını değiştirmeye ve geliştirmeyi yönelik yeni düşünceler önermemiştir.




Tasarımını değiştirmeye ve geliştirmeyi yönelik yeni düşünceler önermiştir.

Tasarımını değerlendirmek üzere ölçütler

belirlemiştir. Tasarımı, belirlediği genel özelliklere göre değerlendirmiştir.

Yaptığı değerlendirme sonucunda ürünün beklentileri karşılayan ve karşılamayan boyutlarını ortaya

koymuştur. Yaptığı değerlendirme sonucunda üründeki yenilik, farklılık ve ayırt edilebilirlik özelliklerini ortaya

koymuştur. Tasarımını değiştirmeye ve geliştirmeye yönelik yeni


Tasarımını Tanıtma (20 p)






____________________________________________________________________________________________________________________________________________________


194

8.SINIF “ETKİNLİKLER”

8. SINIF “DÜZEN” “Bütünde Farklılık” ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________


195

DÜZEN

“Bütünde Farklılık”



196


ODAK NOKTASI: BÜTÜNDE FARKLILIK OLUŞTURALIM


1. Bütünsel yapıyı hareketli göstermek için renk, yön ve oranın

önemini fark eder.

2. Değişkenliği olmayan biçimler kullanarak birimler oluşturur.

3. Oluşturduğu birimlerin çoğalabilir olup olmadığını dener.

4. Çoğalma imkânı olan birimi elde eder.

5. Oluşturacağı düzene ilişkin uygun birleşme yöntemine karar verir.

6. Belirlediği birimi tekrarlayarak bir düzen oluşturur.

7. Oluşturduğu düzende renk, yön ve oran kavramlarını kullanır ve

ifade eder.

8. Oluşturduğu düzende ortaya çıkan estetik, görsel ve teknolojik

değerleri açıklar.

9. Tasarımı hakkında çevresiyle görüş alışverişinde bulunur.

10. Özgün tasarımlar oluşturmada kararlı olur.

11. Özgün tasarımlar oluşturma sürecinde yaşadıklarını günlüğüne

kaydeder.

12. Süreçte yaşadığı duygu ve düşüncelerini paylaşmaktan zevk alır.

Bütünde Farklılık

Bu etkinlikte öğrenciler, deneme ve araştırmalar

yoluyla düşüncelerini uyararak zihinlerinde

tasarladıklarını gerçekleştirirler. Bu amaçla değişkenliği

olmayan temel biçimleri bir malzemeye uygulayarak bir birim elde ederler. Tekrar sistematiği içinde renk, yön

ve oran kavramını kullanarak bir düzene

giderler. “Bütünde Farklılık” etkinliği

bu tabloda yer alan kazanımların tamamına yönelik hazırlanmıştır.


içinde yapılır.

[!] Etkinlik sonunda verilen tasarım

örnekleri öğretmene fikir vermesi

amacıyla kullanılır.

[!] Etkinlik içinde verilen örnekler

öğrencilerin fikir edinmesi için

kullanılmaz.

[!] Öğrencilere duygu ve düşüncelerini

ifade etmeleri için fırsat tanınmalıdır.


kabul edilerek olumlu veya olumsuz


[!] Çalışmalarını diğer arkadaşlarından

önce bitiren öğrenciler farklı çalışmalara

yönlendirilir.

“Birimden Bütüne”




197

ETKİNLİK

BÜTÜNDE FARKLILIK GİRİŞ

Bu etkinlikte öğrenciler, deneme ve araştırmalar yoluyla düşünceyi uyarmak, alışılmamış

yollarla zihinde tasarlanan ve gerçekleşmesi istenen düşünceleri yön, oran ve renk kavramlarını

dikkate alarak bir araya getirirler. Uygulamalar sırasında deneme ve aramalarla çözüm yolu

bulmaya yönlendirilirler.

Bu bölümde değişkenliği olmayan temel biçimler (kare, daire, çizgi) bir malzemeye

uygulanarak kullanılır. Temel biçimler kâğıda çizilir ve katlamalar yolu ile bir birim oluşturulur.

Elde edilen birim üretilir ve tekrarlar sistematiğinin doğrultusunda yön, oran ve renk kavramları

ışığında birleştirilerek bir düzene gidilir. Ortaya çıkarılan düzen; düşüncenin, aramanın ve

denemenin ortaya çıkardığı yeni bir üründür. Bu etkinlik “Bütünde Farklılık Oluşturalım” odak

noktasında yer alan kazanımların tümüne yönelik hazırlanmıştır.


Öğrencilerin değişkenliği olmayan geometrik şekillere ait bilgileri etkinleştirilir. Öğrenciler

“Birimden Bütüne” etkinliğinde elde edilen ürün veya ürün fotoğraflarını sınıfa getirirler.

Öğrencilerden bu ürünleri incelemeleri istenir.

BİLGİ NOTU!

Bu etkinliğe girişte “Birimden Bütüne” etkinliğindeki yapılan çalışma süreci

hatırlatılır.

Öğretmen tarafından öğrencilerin bir önceki yıl aynı kuşağın etkinliğinde yapılan çalışmalar veya görüntüleri etkinlik öncesi

hazırlanır. Etkinlik içinde kullanılacak düzenlerde renk, yön ve oran kavramının

gözlenebildiği çalışmaların olmasına dikkat edilir.


uygulanır.

Öğrencilerden yanlış cevaplar gelebilir. Ancak doğru cevap

bulununcaya kadar farklı sorularla sorgulamaya devam

edilir.



198

Aşağıdaki soru bütün sınıfa sorulur.

Soru : İncelediğiniz çalışmaların benzerlikleri ve farklılıkları nelerdir?

Öğrencilere düșünmeleri için fırsat verilmeli. Her öğrenciden ayrı ayrı görüșler alınmalı. Ortaya konulan görüșler olumlu/olumsuz yorum yapılmadan tahtaya yazılmalıdır.

Cevap:

Geometrik şekiller kullanılmış.

Geometrik şekillerin boyutları birbirinden farklı.

Renkleri farklı.

Birimlerin boyutları farklı.

Bazıların görünümü hareketli, bazılarının görünümü durağan vb.

Soru : Şekle hareketli veya durağan görünüm veren nedir?

Öğrenciler soruya cevap ararlar. Kendi aralarında tartıșırlar. Konunun kavratılması için Șekil 1’deki geometrik șekiller sınıfa sorulur.

Şekil 1

Soru : Şekil 1’deki biçimlere dikkatlice bakın. Hangileri daha hareketli etki yapıyor?

Neden?

Ancak bu imkân bulunmayan durumlarda yön, oran ve renk kavramlarının olduğu düzenlere ait resimler kullanılabilir.

Öğrencilerin incelemesine sunulan

düzenlere yönelik düşünceleri yönlendirilmemeli, düzende var olan yön, oran ve renk kavramını öğrencilerin fark

etmeleri sağlanmalıdır.

Düzen oluşturmada kullanacakları biçimlere öğrenciler karar vererek kendileri

yapacaklardır. Karar verdiği biçimi üç boyutlu ortaya çıkarıp çoğaltacak, deneme

ve aramalarla birime ulaşacaktır.

Bu çalışmalar kâğıt üzerinde iki boyutlu çizilerek yapılmayacaktır.

Bu çalışmada hazır birim kullanılmaz.

Öğrencilere geometrik biçimleri kendi belirleyecekleri malzemeye nasıl

uygulayacakları açıklanır. Bu biçimlerin nasıl üç boyutlu hâle getirileceği sınıfça

tartışılarak öğretilir. Basit denemeler yapmaları için fırsat verilir.



199

Cevap:

Durgun Hareketli Durgun Hareketli

Şekil 2

Yönünü değiştirmek şekle hareketli bir görünüm vermektedir.

Soru : Bu açıklamalar ışığında yeni çalışmalarınızda nelere yer vermek istersiniz?

Cevap: Renk, yön ve oran farkı vermek isterdim.

Karşılıklı soru-cevap etkinliğinden sonra öğrenciler bireysel etkinliklerine başlarlar. Bu

amaçla birimlerini oluşturmak için üç geometrik biçimden (çizgi, kare, daire) yararlanırlar. Bu

biçimleri kâğıda çizerek keser, katlayıp bir birim meydana getirirler. Ortaya çıkan birimlerin birlikte

çoğalma imkânlarını dener, çoğalma bir yerde duruyorsa yanlış yolda olduklarını fark ederler.

Öğrenciler tekrar başa dönerek çoğalma devamlı oluncaya kadar denemeleri için yönlendirilir,

öğrenciler birimlerini ortaya çıkarmada ve düzen oluşturmada cesaretlendirilirler. Denemeler

yapmak için kâğıt kullanırlar. Kâğıttan birer kare ve daire kesilebilir. Çizgiyi elle dokunur hâle

getirmek için kâğıt, kalemin etrafına sarılarak borular elde edilir.

Öğrenciler birimden bütüne gitmede

cesaretlendirilmeli, yaratıcı düşüncelerini çalışmalarına yansıtmaları için fırsat

verilmelidir.

Çalışmasının planlanan süreden önce bitiren öğrenciler aynı etkinliğe ait yeni

çalışmalara yönlendirilir.



200

Öğrenciler yaratıcı düşüncelerinin ışığında birimlerini renk, yön ve oran farkını dikkate

alarak birleştirirler. Her öğrencinin bireysel farklılıkları ve yaratıcılıklarının ürünü olan değişkenliği

olmayan geometrik şekillerden yapılmış farklı uyum, estetik ve yorumlardan bütünler oluşur.

Öğrenciler birimden düzene ulaşmada yaşadıklarını, duygularını, düşüncelerini çevresinin

görüşlerini günlüklerine yazarak raporlaştırır, öz değerlendirme formlarını doldururlar.

Günlüklerini, öz değerlendirme formlarını ve oluşturdukları düzeni değerlendirmek üzere


ÖRNEK ÇALIŞMALAR

Temel biçim olarak kare kullanılmıştır. Farklı

boyutlarda yapılan kare birimler hareketli bir

görünüm kazandırmak amacıyla çevrilerek

dizilmiş ve yön farkı oluşturulmuştur.

Örnek çalışmalar, öğretmene bu etkinlikler

sonucunda ortaya çıkabilecek çalışmalar hakkında fikir vermek amacıyla verilmiştir.

Örnekler öğrencilerin yaratıcı düşüncelerini sınırlandırmaması için

gösterilmez.



201

Çıkış birimi olarak çizgi kullanılmıştır. Çizgi

etkisi yapan borular farklı yönlerde dizilmiştir.

Çıkış birimi olarak çizgi kullanılmıştır. Çizgi

etkisi yapan borular farklı yönlerde birleştirilerek

dizilmiştir. Farklı yön ve renklerin uyumuna iyi

bir örnektir.



202

Çıkış birimi olarak kare ve daire kullanılmıştır.

Elde edilen birimler farklı yönlerde dizilmiştir.

Ortaya çıkan ürün dengeye iyi bir örnektir.



203

BİLGİ NOTU!

“Bütünde Farklılık” Etkinliğinin Değerlendirilmesi

“Bütünde Farklılık” etkinliği, etkinlik ekinde verilen formlar kullanılarak değerlendirilir. Bu formlar örnek olarak verilmiştir. Öğretmenler etkinliğin değerlendirilmesi için kendi


Öğrenciler etkinlik bitiminde “Öz Değerlendirme Formlarını” doldururlar. Birden fazla etkinlik yapan öğrenciler etkinliğe ait tasarım günlüklerini, değerlendirme

formlarını, diğer kanıtlarını ve oluşturdukları düzeni bir dosyada toplarlar. Ürün dosyasını değerlendirilmek üzere öğretmenlerine teslim ederler.

Öğretmen, öğrencileri etkinlik süresince “Öğrenci Gözlem Formu”nu kullanarak gözlemler. Öğrencinin değerlendirilmek üzere teslim ettiği ürün dosyasını etkinlik ekinde verilen

“Dereceli Puanlama Anahtarı” ile değerlendirir ve puana dönüştürür.

Puanları program kılavuzunda verilen “Öğretmen Not Çizelgesi”nde yer alan “Düzen Kuşağı Öğrenci Ürün Dosyası” sütununa işler.

204

ÖZ

DEĞ

ERLE

NDİR

ME

FORM

U

Etki

nlik

: Bü

tünd

e Fa

rklılık

Ta

rih

: __

____

____

__

Öğr

enci

: ___

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

Sı

nıfı

:

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

___

Num

arası

: _

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

1. Bu

etk

inlik

te n

e öğ

rend

im?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

2. N

eyi i

yi y

aptı

m?

Ned

en?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

3. H

angi

kon

uda

zorl

andı

m?

Ned

en?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

4. N

ered

e ya

rdım

a ih

tiya

cım

old

u?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

5. H

angi

ala

nda

kend

imi d

aha

çok

geliş

tirm

eliy

im?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

6. K

uvve

tli v

e za

yıf

yönl

erim

nel

er?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

7. D

aha

sonr

aki ç

alış

mal

arda

nel

eri f

arklı y

apac

ağım

?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

205

GÖZLEM FORMU (Bütünde Farklılık)


ÖLÇÜTLER

ÖĞR

ENCİ

LER

Geometrik şekillere ait bilgilerini etkinleştirme

Farklı düzenleri karşılaştırma

Düzenlerdeki farklılıkları açıklama

Sorulara cevap verme sürecine katılma

Önceki çalışmasına katacağı özellikleri listeme

Çalışması için kullanacağı geometrik biçimleri belirleme

Temel birimini elde etme

Oluşturduğu birimin çoğalabilirliliğini test edebilme

Düzen oluşturmaya yönelik arama ve denemeler yapma


Uygun birleştirme yöntemini seçme

Birimlerini tekrarlayıp birleştirerek düzene ulaşma

Duygu ve düşüncelerini ifade etme ve çevresiyle paylaşmada istekli olma

Oluşturduğu düzendeki teknolojik değerleri ifade etme


Çevresinin görüşünü alma

206

DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI (ANALİTİK) (Bütünde Farklılık)


Kullanılacak Birimin Belirlenmesi (25p)

Kullanmayı düşündüğü geometrik biçimleri listelemiştir. Kullanacağı biçim(ler)e karar

vermiştir.

Kullanmayı düşündüğü geometrik biçimleri listelemiştir. Kullanacağı biçim(ler)e karar vermiştir. Seçiminin nedenini açıklamıştır.

Kullanmayı düşündüğü geometrik biçimleri detaylı listelemiştir. Kullanacağı biçim(ler)e karar

vermiştir. Seçiminin nedenini açık biçimde ortaya koymuştur.

Tasarımı Oluşturma (25p)

Biçimleri bir araya getirerek birimler oluşturmuştur. Birleştirme yöntemini

uygulamıştır. Temel birimi elde etmemiştir. Temel birim olmaksızın bir düzen

oluşturmuştur.

Biçimleri bir araya getirerek birimler oluşturmuştur. Birleştirme yöntemini araştırmış, birimine uygun yöntemi

uygulamıştır. Temel birimi elde etmiştir. Oluşturduğu birimin çoğalabilirliğini test

etmiş, birimlerini tekrarlayıp birleştirmiştir. Oluşturduğu düzene bireysel farklılığını yansıtmıştır. Düzene yön, oran ve renk

özellikleri katmıştır.

Biçimleri bir araya getirerek birimler oluşturmuştur. Birleştirme yöntemini araştırmış, birimine en uygun yöntemi uygulamıştır. Temel

birimi elde etmiştir. Oluşturduğu birimin çoğalabilirliğini test etmiş, birimlerini tekrarlayıp

birleştirmiştir. Ortaya çıkan düzende özgünlük vardır. Düzene yön, oran ve renk özellikleri

katmıştır. Oluşturduğu düzene bireysel farklılığını yansıtmıştır. Düzende uyum, estetik ve farklı bir

yorum yer almıştır.

Tasarımını Değerlendirme (25p)





Oluşturduğu düzende ortaya çıkan estetik, görsel ve teknolojik değerlerin farkına vararak

günlüğünde ifade etmiştir. Kendini değerlendirmiştir. Eksik yönlerini ifade etmiştir.

Çevresinin görüşlerini dikkate almıştır.

Tasarımı Tanıtma ve Süreci Paylaşma (25p)

Birimden düzene ulaşmada yaşadıklarını, duygularını, düşüncelerini günlüğüne

yazmamıştır. Düzeni oluşturma sürecini tanıtmamıştır.

Birimden düzene ulaşmada yaşadıklarını, duygularını, düşüncelerini günlüğüne yazmış,



Birimden düzene ulaşmada yaşadıklarını, duygularını, düşüncelerini detaylı olarak günlüğüne

yazmıştır. Yazdıkları, etkinlik sürecini yansıtmıştır. Düzeni oluşturma sürecini

tanıtmıştır. Tanıtımında kullandığı yöntem ve materyaller süreci yansıtır niteliktedir. Tanıtım

çeşitli materyallerle zenginleştirilmiştir.

8. SINIF “KURGU” “Düşüncelerimizi Nasıl Koruyalım?” ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________


207

KURGU

“Düşüncelerimizi Nasıl Koruyalım?”



208


ODAK NOKTASI: DÜŞÜNCELERİMİZİ KORUYALIM


1. Önceki çalışmada ortaya koyduğu çözüm önerisinin

başkaları tarafından anlaşılırlığını araştırır.

2. Araştırma sonuçlarını dikkate alarak önceki çalışmada

ortaya koyduğu çözüm önerisine ait çizimde gerekli

değişiklikleri yapar.

3. Çözüm önerisini anlatan çizimlerde kullanılan gösterim

tekniklerini fark eder.

4. Çözüm önerilerinin yasal koruma altına alınma yollarını

ve sürecini ifade eder.

5. Merak ve hayal ettiği düşüncelerini ifade eder.

6. Merak ve hayal ettiği düşüncelerinin, çözüme

ulaştırılması beklenilen birer sorun olduğunun farkına

varır.

7. Sorun olduğunu fark ettiği düşüncelerinden birini çözüme

ulaştırmak için seçer.

8. Seçtiği sorunun çözümüne yönelik öneriler getirir.

Düşüncelerimizi Nasıl

Koruyalım?

Bu etkinliğin amacı; öğrencilerin gerçekleştirme

kaygısı olmaksızın hayatlarında merak ve hayal

ettiklerini, değiştirmeyi, geliştirmeyi, kolaylaştırmayı

düşündüklerini ifade etmelerini sağlamak ve

bunların çözümüne yönelik fikirleri ortaya çıkaran çalışmalar yaptırmaktır.

Bu etkinlik tabloda yer alan kazanımların tamamına yönelik hazırlanmıştır.

[!] 1, 2 ve 3. kazanımlardaki “ilk” ifadesi, 7.

sınıf “Kurgu” kuşağında yaptığı çizimi

dikkate alınır.

[!] Öğrenciler düşüncelerini ifade etmede

cesaretlendirilir.

[!] Yaratıcı düşünme süreçlerini köreltecek




gösterilir.

[!] Zamana yönelik kısıtlama yapılmamalıdır.

[!] Bütün öğrenciler çalışmalarını haftalık

olarak paylaşırlar.

[!] Öğrencilerin fikirleri yapıcı olarak

eleştirilir.

“Düşüncelerimizdeki Değişim ve Gelişim”



209

9. Çözüm önerisine yönelik düşüncelerini yazarak ve

çizerek açıklar.

10. Çözüme yönelik çizimlerinin başkaları tarafından

anlaşılabilir nitelikte olmasına özen gösterir.

11. Düşünceden çizime kadar olan süreçte yaşadıklarını

günlüğünde ifade eder.


13. Düşüncelerini ve hayallerini başkalarıyla paylaşmaktan

zevk alır.

14. Kendine güvenini ve yaratıcılığını çözüme yönelik

tasarısında ortaya koyar.

15. Özgün tasarımı ile ilgili eleştirilere açık olur.

16. Özgün tasarımlar yapmaktan zevk alır.

[!] Öğrenciler çizimleri için çizim amaçlı

yazılım programları kullanmaları konusunda

serbest bırakılır.

Çizim amaçlı yazılım kullanılarak çizilen


kıyaslanmaz.




210

ETKİNLİK DÜŞÜNCELERİMİZİ NASIL KORUYALIM?

GİRİŞ Bu etkinlikte öğrenciler, “Hayallerimdeki Değişim ve Gelişim” etkinliğinde elde

ettikleri birikimleri kullanırlar. Bu amaçla yaşamlarında merak ve hayal ettiklerini,

değiştirmeyi, geliştirmeyi, kolaylaştırmayı düşündüklerini ifade ederler. Bunların çözümüne

yönelik fikirleri ortaya çıkaran bireysel çalışma yaparlar. Öğrencilerin ortaya çıkardıkları

fikirlerini ifade etmelerine imkân sağlanır.

Öğrenciler fikirlerin ortaya çıkmasına neden olan sorunların farkına vararak olası

çözüm yollarını araştırır, sınar (“daha başka”, “Bundan başka neler olabilir”, “Böyle olsaydı

ne olurdu?”, …vb. sorulara cevap ararlar.) ve belli bir çözüme ulaşırlar. Çözüme yönelik

düşüncelerini çizerek anlatırlar. Ortaya çıkardıkları fikirleri ifade ederken başkaları

tarafından doğru anlaşılır özellikte çizim yaparlar. Çözümlerini yazarak anlatırlar.

Öğrenciler çözüm önerilerini yasal koruma altına almak amacıyla kurulmuş ulusal

kurumu ve yasal koruma altına alma sürecini ifade ederler.

Öğrenciler sorunu çözüme ulaştırmada yaşadıkları süreci (karşılaştıkları güçlükleri,

başvuru kaynaklarını, bulguları, önerileri, araştırma sonuçlarını, süreç içinde hissettiği

duygularını vb.) ders için düzenledikleri günlüklerine kaydederler. Bireysel çalışmalarda

düşünceden çizime kadar olan süreçte tuttukları günlükleri her ders saatinde sınıfla

“Hayallerimdeki Değişim ve Gelişim” etkinliğinde yapılan çalışmalara yönelik

oluşturulan arşiv, öğrencilerin kullanımına sunulur. Bu imkânın olmadığı durumlarda

benzer amaçlar için çizilmiş resimler kullanılabilir.

Öğrenciler bu etkinlikte yaptıkları çalışmaları

her hafta ders saatinde sınıfla paylaşır. Bu amaçla öğrenciler cesaretlendirilmelidir.

Bazı öğrenciler düşüncelerinin eleştirilmesinden rahatsız olabilirler. Bu durumda diğer öğrencilerin arkadaşlarını yapıcı olarak eleştirmelerine izin verilir.

Bazı öğrenciler tasarım günlüklerini haftalık

olarak yazmayabilir. Bu durumdaki öğrencilerin günlükleri haftalık kontrol edilmeli ve yapılan çalışmalarla ilgili paylaşımların bu günlükten


Öğrencilerin öz güvenlerini arttırmak amacıyla kılavuz ekinde verilen tasarım ve buluş

hikâyeleri sınıfla paylaşılır. Öğretmenler sınıf içindeki genel duruma bakarak kılavuz ekinde verilen zihinsel süreçleri uyaran etkinlikleri

kısa süreli olarak planlayarak uygular.

Öğrencilerin çözüm önerilerine yönelik çalışmalarını sunmaları için gerekli ortam

hazırlanır.



211

paylaşırlar. Sınıfta yalnızca düşüncelerini açıklarlar. Öğrencilerin düşünceleri yapıcı olarak

tartışılır. Bireysel ilerlemeleri ve çalışmaları desteklenir.

Sonuçlandırılan çalışmalar sınıfla paylaşılır, hazırlanan dosya değerlendirilmek

üzere öğretmene teslim edilir. Bu etkinlikte öğrencilerin yaratıcılıklarını engellememek

amacıyla somut bir örneğe yer verilmemiştir. Ancak etkinlik, odak noktasında yer alan

kazanımların tümünü genel olarak kapsamaktadır.

ÖĞRETME / ÖĞRENME SÜRECİ Öğrenciler “Hayallerimizdeki Değişim ve Gelişim” etkinliğinde yaptıkları çalışmalarını

sınıfa getirirler. Getirdikleri çalışmalara ait çizimleri, yazılı anlatımı verilmeden yakın

çevrelerindeki kişilere göstererek çizimlerden ne anladıklarını ifade etmelerini isterler.

Kişilerden alınan görüşler listelenerek genellenir. Değerlendirmeler doğrultusunda çizimde

anlaşılmayan kısımlar belirlenir. İstekli öğrencilere çizimlerinde anlaşılmayan kısımların

başkaları tarafından doğru anlaşılabilmesi için kullanacakları gösterim tekniklerini farklı

kaynaklardan araştırmalarına fırsat verilir. İstekli öğrenciler araştırma sonuçlarını dikkate

alarak çizimlerinde gerekli değişiklikleri yapar, hangi değişikliklere neden ihtiyaç

duyduklarını sınıfla paylaşırlar. İstekli öğrencilerin iki çizim arasında belirgin farklılık bulunan

çalışmalarını teknoloji panosunda sergilemesi için fırsat verilir.

Öğrenciler gruplara ayrılır. Gruplara benzer amaçlar için çizilmiş etkinlik ekinde

verilen örnek resimler dağıtılır. Her öğrenci dağıtılan kâğıttaki çizimleri inceleyerek

Her öğrenciden çalışmalarını segilemesi istenir. Çalışmanın sergilenmesindeki


Öğrencilerin çalışmaları başlangıçta taslak hâlde olacaktır. Öğrenciler ortaya koydukları

çözümü detaylandıracak, açıklayacak ve anlaşılır hâle getirebilecek sorularla

yönlendirilir. Öğrencilerin çalışmalarında düşünemedikleri hususlar, sorular yöneltilerek

fark ettirilir.



Öğrencilere yaptıkları çalışmaların yazılı anlatım olmaksızın başklarına nasıl doğru bir şekilde anlatabilecekleri konusunda destek

olunur.



212

anlamaya çalışır. Grupların bu çizimlerden ne anladıklarını yazmaları ve sözlü olarak ifade

etmeleri beklenir. Her grup çözümün ne olduğunu sınıfa anlatır. Öğretmen gruplara çizimde

anlatılmak istenen çözümü açıklar. Çizimlerin gruplar tarafından doğru anlaşılıp

anlaşılmamasının nedenleri tartışılır. Çözüm önerisinin herkes tarafından doğru

anlaşılabilmesi için çizimlerde kullanılan gösterim/çizim tekniklerini tartışarak listelenir.

Öğrenciler ortaya koydukları çözüm önerilerini nasıl yasal koruma altına alacaklarını

tartışırlar. Öğretmen bu amaçla kurulmuş ulusal kuruluşlar hakkında öğrencilere bilgi verir

(Türk Patent Enstitüsü vb.). Yasal koruma için gerekli başvuru süreçleri sınıfça paylaşılır.




birini seçer. Öğrencilere seçtikleri düşüncenin çözüme ulaştırılması beklenilen bir sorun

olduğu hissettirilir. Öğrenciler seçtikleri soruna olası çözüm önerileri getirmeye çalışırlar.

Çözüm önerilerini başkalarının doğru anlaması için gerekli özellikte çizerek ve yazarak ifade

etmeye çalışırlar. Birden fazla çözüm önerisi bulmak isteyen öğrencilere fırsat verilir. Süreç

içinde yapılan çalışmalarda öğrencilerin düşünceleri sınırlandırılmaz ve her türlü

düşüncenin önemli olduğu hissettirilir. Öğrenciler kaydettikleri gelişmeleri sınıfla paylaşır ve

yaşadıkları süreci günlüklerine yazarlar. Öz değerlendirme formlarını doldurarak yapılan

çalışmaları değerlendirmek üzere öğretmenlerine teslim ederler. Öğrencilerin çalışmalarını

sergilemeleri için imkân (teknoloji köşeleri/panolar) sağlanır.

Öğrencilere ihtiyaç duyduklarıteknik gösterim

kuralları öğretilebilir. Bu amaçla yapılacak öğretimde teknik resmin ayrıntılı kurallarına

girilmez.

Oluşturulan grupların 5 kişiyi geçmemesine ve oturma düzenini grup içi iletişime izin verecek

şekilde düzenlenmesine dikkat edilir.

Öğrencilerin çizim tekniklerini anlamalarını kolaylaştırmak için bu amaçla çizilmiş resimler gösterilebilir. Bu resimlerin endüstriyel imalat

amacıyla çizilmiş resim olmamasına dikkat edilir. Resimlerde üç boyutlu görünüm,

görünmeyen ayrıtların gösterimi, kesit alma vb. kuralların uygulanışını göstermiş olmasına

dikkat edilir.

Yasal koruma altına alma süreci için Türk Patent Enstitüsünün yazılı ve görsel

yayınlarından yararlanılabilir. Ayrıca ilgili kuruluşun www.tpe.gov.tr adresinden de

gerekli bilgilere ulaşılabilir. Bu bilgiler derlenerek sınıf içinde paylaşılabilir. Ayrıca

öğrencilere ortaya çıkardıkları kurgunun yasal koruma altına alınmasına yönelik süreç, sanal

olarak yaşatılabilir. Bu amaçla okul içinde sanal patent enstitüsü kurulabilir.



213

Önce birinci resim çoğaltılarak gruplara dağıtılır. Bu resimde anlatılmak istenilen çözüm sorulur. Cevaplar grup sözcüleri tarafından açıklanır. Çözüm önerisinin

herkes tarafından doğru anlaşılabilmesi için çizimlerde kullanılan gösterim/çizim

teknikleri tartışılır. Öğrenciler benzer çizimlere yönelik deneme yapmaları

konusunda cesaretlendirilir.

Resimlerin üç boyutlu görünüm durumlarının çizimine yönelik teknikler açıklanır.

Yazılarak anlatılan özelliklerin çizimle nasıl anlatılabileceği tartışılır. Teknik bilgilere

girmeden öğrencilere bu konuda genel bilgiler verilir (görünüş çıkarma, kesit alma,

ölçülendirme, perspektif çizme vb.).

Öğretmen farklı çizim tekniklerinin kullanıldığı benzer amaçlar için çizilmiş

resimleri de kullanabilir.



214

Daha sonra 2. resim çogaltılarak gruplara dağıtılır. Bu resimde anlatılmak istenilen çözüm sorulur. Cevaplar grup sözcüleri

tarafından açıklanır. Öğrencilere bu resmin yalnızca çizilerek anlatıldığı fark ettirilir.

Öğrencilere seçtikleri soruna getirdikleri

çözüm önerilerini yalnızca çizerek başkalarına nasıl doğru şekilde

anlatabilecekleri konusunda bilgi verilir.

Benzer amaçlar için çizilmiş resimler de kullanılabilir. Öğrencilere resimlerde

çözülmek istenilen sorun buldurulabilir.



215

BİLGİ NOTU!

“Düşüncelerimizi Nasıl Koruyalım?” Etkinliğinin Değerlendirilmesi

Bu etkinliğin değerlendirilmesi aşağıda verilen formlar kullanılarak yapılır.





formlarını, diğer kanıtlarını ve oluşturdukları kurguyu bir dosyada toplarlar. Ürün dosyasını

değerlendirilimek üzere öğretmenlerine teslim ederler.


etkinlik sorucunda öğrencilere sınıf içi performans puanı verebilir.

Öğrencinin değerlendirilmek üzere teslim ettiği ürün dosyasını etkinlik ekinde verilen

“Dereceli Puanlama Anahtarı” ile değerlendirir ve puana dönüştürür. Puanları program

kılavuzunda verilen “Öğretmen Not Çizelgesi”nde yer alan “Kurgu Kuşağı Öğrenci Ürün

Dosyası” sütununa işler.

216

ÖZ

DEĞ

ERLE

NDİR

ME

FORM

U

Etki

nlik

: Düş

ünce

lerimizi Nas

ıl Ko

ruya

lım?

Tari

h :

____

____

____

Öğr

enci

: ___

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

Sı

nıfı

:

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

___

Num

arası

: _

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

1. Bu

etk

inlik

te n

e öğ

rend

im?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

2. N

eyi i

yi y

aptı

m?

Ned

en?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

3. H

angi

kon

uda

zorl

andı

m?

Ned

en?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

4. N

ered

e ya

rdım

a ih

tiya

cım

old

u?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

5. H

angi

ala

nda

kend

imi d

aha

çok

geliş

tirm

eliy

im?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

6. K

uvve

tli v

e za

yıf

yönl

erim

nel

er?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

7. D

aha

sonr

aki ç

alış

mal

arda

nel

eri f

arklı y

apac

ağım

?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

217

GÖZLEM FORMU (Düşüncelerimizi Nasıl Koruyalım?)

Aşağıda sıralanan ölçütleri öğrencilerin sergileme durumlarına göre ilgili yere ( X ) işareti koyarak belirleyiniz. ÖLÇÜTLER

ÖĞR

ENCİ

LER

Benzer çalışmaların başkaları tarafından doğru olarak anlaşılırlığını test etme Çizimde anlaşılmayan yerleri listeme Gösterim teknikleri kullanarak çalışmasını anlaşılır olarak çizme Çizimde yaptığı değişikliği gerekçesiyle birlikte açıklama Grup çalışmasına katılmada istekli olma Düşüncelerini açıklama Temel gösterim/çizim tekniklerini listeme Yasal koruma altına alma süreçlerini ifade etme Düşüncelerin koruma altına alınmasının gerekçesini söyleme Değiştirmeye, geliştirmeye yönelik merak ve hayallerini listeleme Merak ve hayallerinin çözümlenmesi gereken bir sorun olduğunu fark etme Çözüme ulaştıracağı sorunu belirleme Düşüncelerini kurgulamada istekli olma Çözüm için farklı kaynakları araştırma Çözüme yönelik öneri getirme Üzerinde çalıştığı konuyu yaşamıyla ilişkilendirme Başkalarının görüşlerini dikkate alma Çözüme ulaşmada kararlı olma Çözüme yönelik çalışmalarını yazarak ve çizerek ifade etme Çalışmasının başkaları tarafından anlaşılırlığına dikkate etme Duygu ve düşüncelerini ifade etme Çalışmasını sergilemede ve çevresiyle paylaşmada istekli olma Kendini değerlendirmede yanlı yargılardan kaçınma

218

DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI (ANALİTİK) (Düşüncelerimizi Nasıl Koruyalım?)









koymuştur.









ortaya koymuştur.



Birey, belirlediği çözüm önerisini çizerek ya da yazarak ortaya koymuştur. Yazımında kullandığı ifadelerin anlaşılmasında zaman zaman zorluklar yaşanmaktadır. Çiziminde


Birey, belirlediği çözüm önerisini çizerek açıklamıştır. Çiziminde bireyin ne yapmaya çalıştığı

herkes tarafından anlaşılır niteliktedir.









8. SINIF “YAPIM” “Nasıl Tanıtalım?” ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________


219

YAPIM

“Nasıl Tanıtalım?”



220


ODAK NOKTASI: ÜRETELİM TANITALIM


1. Yaşamındaki sorunların farkına varır.


3. Araştırmalardan elde ettiği sonuçları analiz ederek sorunu

tanımlar.




7. Taslak tasarım önerisini geliştirmeye yönelik araştırma yapar.

8. Araştırma sonuçlarını göz önüne alarak gerçekleştireceği

tasarımın yapısını ve özelliklerini belirler.

9. Tasarım önerisinin benzer ürünlerden farklı olabilmesi için

sahip olması gereken özellikleri sorgular.

10. Tasarımında kullanacağı yöntem ve teknikleri deneyerek

belirler.



Nasıl Tanıtalım?

Bu etkinliğin amacı; öğrencilerin ürüne

yönelik tasarım sürecini sorgulayarak fark

etmelerini, bu süreci yaşamlarındaki benzer sorunların çözümünde

kullanabilmelerini, ürün ve pazarlama inovasyonu yapmalarını sağlamaktır.

Bu etkinlik, bu tabloda yer alan kazanımların

tamamına yönelik hazırlanmıştır.

[!] “Nasıl Tanıtalım?” etkinliği bireysel olarak

gerçekleştirilir.

[!] Öğrenciler tasarıma yönelik düşüncelerini


[!] Tasarım etkinliği süreçlerini köreltecek


[!] Tasarımı gerçekleştirmeye yönelik yeterli

süre verilir.





221

13. Tasarımı, belirlediği planlamaya bağlı kalarak gerçekleştirir.


15. Tasarımı belirlediği genel özelliklere göre değerlendirir.

16. Tasarımı değiştirmeye ve geliştirmeye yönelik önerileri

gerekçeleriyle sunar.



19. Kendine güvenini ve yaratıcılığını tasarladığı ürüne yansıtır.

20. Çözüme yönelik özgün ürünler tasarlamaktan zevk alır.

21. Ürünün pazarlanabilir hâle gelmesi için ek çalışma gerekip

gerekmediğini belirler.

22. Ürünün pazarlanabilir hâle gelmesi için çevresindeki kişilerin

fikirlerini alır ve listeler.

23. Pazarlanabilirlik açısından uygun gördüğü fikirleri dikkate

alarak ürününde değişiklik (inovasyon) yapar.

24. Çevresindeki kişilerin fikrini alarak ürününe özgün ve akılda

kalıcı bir marka bulur.

25. Ürünün üzerinde kullanabilmek için logolar tasarlar.

26. Tasarladığı logoları çizer ve en uygun olanını seçer.

27. Ürün için bir slogan geliştirir.

28. Ürünün özelliğine uygun ambalaj tasarlar.

[!] Öğrenciler çalışma ortamının

düzenlenmesi ve iş güvenliği hakkında

bilgilendirilir.


kullanması sağlanır.







eleştirilir.

“Üretiyoruz”



222

29. Ambalajın farklı, yeni, değişik ve çekici olmasına özen

gösterir.

30. Ambalajın taşıması gereken özellikleri belirler.

31. Ambalaj tasarım önerisini uygun yazı tipleri, renkleri, resim

ve süslemeler kullanarak çizimle ifade eder.

32. Ambalajı, belirlediği özelliklerde üretir.

33. Yazılı veya görsel basında ürünü pazarlamak için reklam

senaryosu hazırlar.

34. Reklam senaryosunu kullanarak basit çizimlerle reklam öykü

panoları hazırlar.

35. Ürünü pazarlanabilir hâle getirmeye kararlı olur.

[!] Öğrenciler çizimlerinde, çizim amaçlı

yazılımlar kullanmaları konusunda serbest

bırakılır.



kıyaslanmaz.




223

ETKİNLİK NASIL TANITALIM?

GİRİŞ Bu etkinlikte öğrenciler, önceki sınıflarda “Yapım” kuşağında yer alan etkinliklerinde

gerçekleştirdiği ürünlerden birini veya yeni yapacağı bir tasarım etkinliğindeki ürününü

pazarlanabilir hâle getirmek için bir çalışma yaparlar. Bu amaçla kullanacakları ürünü/maketi

elde etmede önceki etkinliklerinde verilen tasarım sürecinden yararlanırlar.

Öğrenciler ürüne yönelik tasarım etkinliklerinde gözlemlerini, yaşadıklarını dikkate

alarak değiştirmeyi, geliştirmeyi düşündükleri durumları belirler ve çözüme ulaştırmak için

öneride bulunurlar. Tasarımı gerçekleştirmede ürüne yönelik tasarım sürecini uygular,

süreçte yaptıkları her işlemi, yaşadıklarını, duygu ve düşüncelerini tasarım günlüklerine

yazarak ifade ederler. Öğrenciler tasarım etkinliği sürecinde yakından takip edilir.

Gereksinim duyulan bilgilere ulaşmada rehberlik yapılır. Öğrenciler tasarım sürecinde

yaptıkları işlemlerin sonuçlarını öğretmeni ile paylaşırlar. Öğrencilere tasarımları için farklı

açılım sağlamada yardımcı olunur.

Öğrenciler ürün/maketi gerçekleştirmede kullanacakları uygun yöntem ve teknikleri,

araç ve gereçleri belirlemede araştırmaya yönlendirilirler. Öğrencilere çalışma ortamının

güvenliğini sağlamada, araçları kullanmada uyulması gereken iş güvenliği kuralları açıklanır.

Tasarımlarını gerçekleştirmede kullanacakları yöntem ve teknikleri denemelerine fırsat

Öğrencilere “Yapım” kuşağında yer alan bireysel etkinlere geçmeden önce takip

edecekleri tasarım süreci açıklanır. Tasarım sürecinde yer alan ifadeler ideal bir süreci

öngörmektedir. Öğrenme düzeyindeki farklılıklar dikkate alınarak bütün öğrencilerin asgari düzeyde bu süreci yaşamalarına dikkat edilir. Bütün öğrencilerden öngörülen tasarım

sürecinin ve her aşamasında yapacakları işlemler yazılı olarak dağıtılabilir. 6. sınıf yapım kuşağı etkinlikleri sonunda verilen

formlar çoğaltılarak dağıtılabilir. Öğrencilere tasarım sürecini yapılandırmaları ve tasarım



verilebilir. Ancak bu öğrencilerden gerçekleştirmeyi düşündüğü çalışmasını




224

verilir. Tasarımını gerçekleştirmede kullanacakları araçların kullanımı öğretilir. Öğrenciler

belirledikleri gereci, tasarladıkları ürünün formuna uygun olarak işler ve tasarım modellerini

gerçekleştirirler. Tasarımları için yaptıkları değişiklik önerilerini gerçekleştirmek isteyen

öğrencilere fırsat verilir.

Tasarımını gerçekleştiren öğrenciler ürünlerinin pazarlanabilirliği konusunda çalışırlar.

Pazarlanabilirlik çalışmaları, tasarlanan ürün için marka ve logo geliştirilmesini; gerektirmesi

hâlinde ürünün ambalaj tasarımının yapılmasını ve ürünün satışı için reklam senaryosunun

yazılmasını kapsar. Bunları gerçekleştirmeye yönelik çalışmalar yapılır.

Öğrenciler öz değerlendirme formlarını doldururlar. Tasarım günlüklerini,

gerçekleştirdikleri tasarım modellerini ve diğer kanıtlarını değerlendirmek üzere

öğretmenlerine teslim ederler. Bu etkinlikte öğrencilerin yaratıcılıklarını engellememek

amacıyla somut bir örneğe yer verilmemiştir. Ancak etkinlik, odak noktasında yer alan

kazanımların tümünü genel olarak kapsamaktadır.


Öğrenciler pazarlanabilir hâle getirmek için önceki yıllarda yaptığı “Yapım”

kuşağındaki etkinliklerde gerçekleştirdiği ürün/maketlerden birini seçer veya yeni bir tasarım

etkinliği gerçekleştirirler. Bunun için aşağıdaki tasarım sürecinden yararlanırlar:

Öğrencilerilerden “Kurgu” kuşağındakinden farklı bir sorunu veya ihtiyacı “Yapım”

kuşağında çözüme ulaştırmak için belirlemesi istenir.

Sorun ve ihtiyacı karşılamaya yönelik bir örnek çalışmanın her aşaması öğrencilerin tasarım sürecini fark etmeleri için yapılarak tasarım

sürecini yapılandırmaları istenebilir.


planlarak gerçekleştirilir.



225



226

Sorunu Araştırma, Tanımlama ve Çözümü Tartışma Öğrenciler ürüne yönelik tasarım etkinlikleri için çevrelerindeki durumları gözlemler.

Geliştirmek, değiştirmek ve gerçekleştirmek istedikleri durumları dikkate alarak

yaşamlarındaki sorunları listeler. Listeledikleri sorunlardan birini kendi önceliklerini, mevcut

şartları ve gerçekleşebilirliğini dikkate alarak seçer. Sorunu araştırma, tanımlama ve

çözümü tartışmada kendi bilgi, deneyim, gözlem ve araştırma sonuçlarını kullanır. Seçtikleri

sorunu araştırır veya çözümü bütün yönleriyle açıkça tartışarak tanımlar.

Tasarımın Genel Özelliklerini Belirleme Öğrenciler belirledikleri sorunun çözümünde kullanacakları tasarımların sahip olması

gereken genel özellikleri belirlemelidir. Bunun için benzer sorulara (Nasıl? Kim için? Nerede

kullanılacak? Boyutu nasıl olmalı? Biçimi nasıl olacak? Fonksiyonları ne? vb.) cevaplar arar.

Bu özelliklerin belirlenmesinde, tanımlanan sorunun çözümlenmesi için gerekli nitelikler ve

sınırlamalar, dikkate alır. Tasarımın özelliklerini amaç, kullanıcı ihtiyaçları, estetik nitelikler

(renk, desen, biçim, doku vb.), yapısal özellikler (boyut, ağırlık, gereç vb.), güvenlik,

pazarlanabilirlik vb. başlıklar altında toplayarak listeler.


Öğrencilere taslak çizim öncesi geliştirdikleri tasarım modelinin estetik değer








227

taşımasına, özgünlüğüne, işlevselliğine, yapılabilir olmasına ve çevreye etkilerine dikkat

etmeleri gerektiği açıklanır. Öğrenciler tasarım için belirlenen ortak özellikleri dikkate alarak

tasarıma yönelik düşüncelerini yansıtan taslak çizimler yapar. Genel özellikleri ise yazılı

olarak ifade edilebilir. Bu çizimlerde ürünün formu ve genel özellikleri gösterilir. Çizimler

detaylandırılmaz. Öğrenciler birden fazla taslak çözüm önerisi getirebilir, taslak tasarım

önerilerini öğretmenleriyle paylaşırlar. Belirledikleri durumun niteliğine göre taslak

çizimlerini, benzer sorunların çözümlerine yönelik yaptıkları araştırma ve inceleme

sonuçlarını dikkate alarak çizebilirler.

Öğrenciler geliştirmek istedikleri tasarım önerilerini belirler. Bunun için tasarım

özelliklerini en iyi karşılama, maliyet, beceri, zaman, yetenek, pazarlanabilirlik vb.

sınırlamalar dikkate alınır.

Tasarım Önerisine Yönelik Araştırma Öğrenciler önerdikleri taslak çizimi geliştirmek için araştırma yapar, bu amaçla taslak

çizimlerinde belirledikleri özellikleri gerçekleştirmeye yönelik sorulara cevap ararlar.

Öğrenciler farklı yer, zaman ve kültürlerde, benzer veya ilişkili sorunların çözümünde

kullanılan yöntemleri inceler, bilimsel araştırma yöntemlerini kullanarak farklı kaynaklardan

bilgi toplarlar. Bu bilgileri, tasarım etkinliklerini gerçekleştirmede değerlendirirler. Çözüme

yönelik araştırma sonuçlarını ve elde ettikleri bilgileri analiz ederek bunları resim, grafik,







228

istatistik veri veya yazılı olarak düzenlerler. Öğrenciler başkalarının sunduğu farklı çözüm

önerilerini dinlemeye, bakış açılarını incelemeye yönlendirilirler.

Öğrenciler, belirledikleri sorunların çözümüne yönelik tasarım önerilerini geliştirirken

üretim olanaklarını ve tüketici tercihlerini ekonomik, sosyal, çevresel etkilerini teknik

boyutlarıyla değerlendirirler. Varsa, benzer ürünleri inceler, kendi tasarımlarının benzer

ürünlerden farklılaşabilmesi ve daha üstün niteliklere sahip olabilmesi için ne tür özellikler

içermesi gerektiğini listeleyerek belirlerler. Tasarımları için belirledikleri genel özellikleri

taşıyan bir ürünü nasıl gerçekleştirebileceklerini, yapımında kullanacakları araç, gereç,

teknik ve yöntemleri araştırır, denemeler yapar ve sonuçlarını listelerler. Yaptıkları

çalışmaları tasarım günlüğüne kaydederler.

Tasarım Önerisi Geliştirme Öğrencilerden tanımladıkları ihtiyacı karşılamak veya belirledikleri sorunu çözmek

için yaptıkları araştırmaları dikkate alarak belirledikleri nitelikleri taşıyan tasarıma yönelik

düşünceler üretmeleri istenir. Öğrencilere sorunun çözümü için alternatif düşünceler

sunmaları için fırsat verilir.

Öğrenciler tasarım önerisiyle ilgili ayrıntıları, değişik kaynaklardan, kişi ve

kuruluşlardan araştırmaya yönlendirilir. Basit iş akış şemaları, resim ve çizimler üzerinde

tasarım önerilerini açıkça gösterirler. Tasarımını gerçekleştirmek için gerekli ihtiyaçlarını

belirtir, tasarım önerilerini, uygun çizim ve yazı teknikleriyle, elle veya çizim araç gereçlerini


paylaşılır.




229

kullanarak kâğıt üzerinde projelendirirler. Öğrenciler tasarım önerilerini açık ve anlaşılır bir

çizimle göstermeleri için teşvik edilirler. Tasarım önerisinin geliştirilmesine yönelik yapılan

çalışmada, tasarımın yapım resmi, nasıl çalıştığı, kullanılacak gereçler ve yapım

aşamalarını gösteren planlamalar yer alır.

Öğrenciler, geliştirdikleri tasarım modellerinin estetik değer taşıması, özgün, işlevsel,

ekonomik ve yapılabilir olmasına dikkat etmeleri için yönlendirilir, tasarımlarına yenilik,

farklılık ve ayırt edilebilir özellik kazandırmaları konusunda cesaretlendirilirler. Öğrenciler

belirledikleri sorunun çözümü için en az bir tasarım önerisinde bulunurlar.

Birden çok tasarım önerisi geliştiren öğrenciler, geliştirdikleri çözüm önerilerinin

farklılıklarını ve benzerliklerini sorgulayarak listelerler. Sorgulama sonuçlarını ve tasarım için

belirlenen özellikleri dikkate alarak gerçekleştirmek istedikleri en iyi tasarım önerisini

belirlerler. Bu amaçla öğrenciler, tasarım önerilerinin benzer çözümlerden belirgin

farklılığını, taşıdığı yeniliği, kullanılabilirliğini, yapım maliyetlerini, çevresel etkilerini ve

kullanıcı beklentilerini karşılayabilirliğini sorgulamaya yönlendirilirler. Öğrenciler en uygun

tasarım önerisinin seçimindeki gerekçelerini açıklar, bilimsel veriler kullanarak tasarım

önerilerinin çözüm için gerekli özellikleri nasıl karşıladığını belirleyerek sonuçlarını tasarım

günlüklerine yazarlar.

Yapım Öğretmen, öğrencilere bu çalışmada işlikte dikkat edecekleri güvenli çalışma




öğrenmen tarafından alınır.






230

kurallarını açıklar. Kullanacakları el aletlerini ve görevlerini tanıtır. Tecrübe kazanmalarına

yönelik deneme yapmaları için fırsat verir. Gereçlerin verimli kullanımı için tasarımın yapım

aşamalarını ve çalışma ortamını nasıl planlayacağını öğretir.

Öğrencilerden tasarımın yapım aşamalarını ve çalışma ortamını planlaması beklenir.

Öğrenciler yapımda kullanacakları gereci, işleme aracını ve bu aracın kullanımı için uygun

yöntemi seçerler. İşledikleri gereçlerde israfı azaltmayı ve maliyeti düşürmeyi önceden

düşünüp önlem alırlar. Araç ve gereçleri kullanmada ve yapımda çıkan sorunları

çözümlemede yeni yöntem, işlem ve sistemleri düşünür, uygulamada gerektiğinde yardım

isterler.


teknik bilgilerden yararlanmalıdır. Öğrencileri, istenilen sonuca ulaşmak için başkalarıyla iş

bölümü yapmaya, iş birliğine gitmeye ve uygulama ortamının düzeniyle ilgili kurallara

uymaya yönlendirin. Öğrenciler tasarımlarını gerçekleştirmek amacıyla önerdikleri

düşüncelere yönelik riskleri göze almaya ve denemek için istekli olmaya teşvik edilmelidir.

Yapım sürecinde karşılaştıkları sorunları nasıl çözdüklerini, uyguladıkları yöntem ve

teknikleri tasarım günlüklerine kaydetmelidir.

Değerlendirme ve Test Etme Öğrenciler tasarım etkinlikleri sonucunda yaptıkları tasarımlarının, belirlenen sorunu

ne oranda çözdüğünü, tasarımın genel özelliklerini taşıyıp taşımadığını değerlendirirler. Bu



231

amaçla arkadaşlarının değerlendirmelerine fırsat vermesi beklenir. Öğrenciler

gerçekleştirdikleri ürün veya modelin, belirledikleri sorunu çözmedeki performansını test

eder, tasarım etkinliğini gerçekleştirmede izlenen aşamaları tekrar gözden geçirerek aldığı

kararları ve uygulama sonuçlarını başlangıçtaki düşünceleriyle karşılaştırır ve

değerlendirirler. Ayrıca başka zaman ve kültürlerdeki benzer tasarımların ayırt edilebilen

özellikleriyle kendi tasarımlarının ortaya koyduğu farklılığı ve özgünlüğü karşılaştırır,

değerlendirme ve test sonuçlarını tasarım günlüklerine yazarlar.

Değişiklik Önerme Öğrenciler değerlendirme sonuçlarını dikkate alarak tasarımları için yapılması gerekli

değişiklikleri belirler, belirledikleri değişiklik önerilerini tasarımlarına nasıl aktaracaklarını

düşünürler. Çözümünü yazarak ve çizerek ifade eder, tasarımlarına yönelik değişiklik

önerilerini gerekçeleriyle birlikte listeler ve sonuçları tasarım günlüğüne kaydederler.

Öğrenciler bu süreçte yaşadıklarını; araştırma sonuçlarıyla ilgili kanıtları,



sonuçlarını, değişiklik önerilerini vb. tasarım günlüklerine yazarlar.

Öğrenciler “Yapım” kuşağı 8. sınıf etkinliğini “pazarlanabilir hâle getirme” aşamasından

başlatabilir. Bu amaçla önceki yıllarda yaptığı bir çalışmayı kullanabilir, ya da herhangi bir

ürünle etkinliği başlatabilir.

Öğrencilere inovasyon konusunda bilgi vermek amacıyla kılavuz ekinde verilen bilgilerden yararlanılır. Ayrıca konu ile ilgili bilimsel

kaynaklardan bilgi toplanabilir.

Konu uzmanları okula davet edilerek öğrencilerin inovasyon konusunda

bilgilendirilmesi sağlanır.

Öğrencilere günlük hayatta kullandıkları eşyalara yönelik basit inovasyon etkinlikleri

yaptırılabilir. Bu amaçla kısa inovasyon etkinlikleri planlanır.



232

Pazarlanabilir Hâle Getirme Öğrencilere inovasyon (ürün inovasyonu ve pazarlama inovasyonu vb) hakkında

bilgi verilir. Bu amaçla öğrenciler kullandıkları araç ve gereçlere yönelik ek inovasyon

çalışmaları yaparlar.

Öğrenciler pazarlanabilir hâle getirmek için tasarımlarını gerçekleştirdikleri ürünü

veya 6. veya 7. sınıfta geliştirdikleri ürünlerden birini seçerler. Öğrenciler, bunların dışında

istedikleri farklı bir ürünü pazarlanabilir hâle getirmek için seçebilirler. Pazarlanabilir hâle

getirmek için neler yapmaları gerektiğini tartışarak listelerler (ürün inovasyonu, marka, logo,

ambalaj, reklam vb.).

Öğrenciler seçtikleri ürünlerin inovasyona ihtiyacı olup olmadığını düşünürler. Bunun

için ürünün dış görünüşü, kullanım kolaylığı, albenisi konusunda ek bir çalışma gerekip

gerekmediğini belirlerler. Bu amaçla, arkadaşlarının ve çevrelerindeki diğer kişilerin fikirlerini

de alırlar. Belirledikleri hususları listeleyip tasarım günlüklerine not ederler. Bu listeden

yararlanarak pazarlanabilirlik açısından önemli gördükleri unsurlara göre ürünlerinde

değişiklik yapabilirler.

Öğrencilerden ürünlerinin çok sayıda üretileceğini dikkate alarak benzer ürünlerden

ayıran bir marka bulmaları istenir. Bulacakları markanın özgün ve akılda kalıcı olmasına

dikkat etmeleri gerektiği belirtilir. Öğrenciler düşündükleri markaları yazılı olarak listeler,

Öğrencilere inovasyon hakkında bilgi vermek için kılavuz ekinde verilen bilgilerden yararlanılabilir. Öğrencilere inovasyon

etkinliğini kavramaları için basit etkinlikler yaptırılabilir.

Öğrencilerin bakış açılarını ve hayal dünyalarını genişletmenin, farklı alanlarda bilgilerini artırmanın yollarını arayın. Bu

amaçla; Türkiye’den ve dünyadan olabildiğince çok

ve farklı örnek gösterin. İnternetten araştırmaya teşvik edin.

Reklamlardaki ürünleri (TV, gazete, dergi)

farklı açılardan incelemelerini isteyin; teknoloji, tasarım ve inovasyon yönlerini algılamalarını sağlayın.

Günlük yaşamlarında aldıkları veya çevrelerinde gördükleri ürünlerin özelliklerini, tasarımlarını ve ambalajlarını, ambalajlarda yazılanları incelemelerini isteyin.

Yeni teknolojik gelişmeleri (nanoteknoloji,

biyoteknoloji, bilişim teknolojileri...) yakından izleyin ve öğrencilere aktarın.



233

arkadaşlarına ve çevrelerindeki diğer kişilere sunarak üzerlerinde bıraktıkları etkiyi

anlamaya çalışırlar. Daha sonra en uygun gördükleri markayı seçerler.

Öğrencilerden, belirledikleri markayı ürünün üzerinde kullanabilmeleri için bir logo

tasarlamaları istenir. Öğrenciler logolarını geliştirirken markalarını da kullanarak dikkat

çekici, etkileyici ve özgün bir tasarım yapmaları yönünde cesaretlendirilirler. Düşündükleri

logoları basit olarak çizmeleri ve içlerinden en uygun gördüklerini seçmeleri istenir.

Belirlenen logoların arkadaşlarının üzerinde bıraktıkları etki göz önüne alınarak seçim

işlemini yapmaları önerilir. Seçilen logonun ayrıntıları üzerinde çalışılarak son hâlini alması

ve buna göre çiziminin yapılması istenir.

Öğrenciler daha sonra ürünleri için bir slogan geliştirirler. Belirledikleri sloganın

ürünlerini çağrıştırması, özgün ve akılda kalıcı olması, çok kısa bir cümle veya birkaç

kelimeden oluşması gerektiği ifade edilir.

Öğrenciler, tasarladıkları ürünün özelliğine göre (ihtiyaç olması hâlinde) bir ambalaj

tasarlarlar. Bu amaçla benzer ürünlere yönelik ambalajları inceleyerek ambalaj üzerinde

olması gereken bilgileri araştırarak listeler, kullanacakları bilgilere karar verirler.

Ambalajların şekil, kullanılan malzeme, üzerlerindeki renk ve desenler açısından

farklı, yeni, değişik ve çekici olmasına özen gösterilir. Ambalajlarda açma, kapama, taşıma

kolaylığı gibi tüketici açısından önem taşıyan konuların göz önünde bulundurulması istenir.



234

Öğrenciler, ambalajlarının özelliklerini listeleyip varsa, piyasadaki benzer ürünlerin

ambalajlarıyla farklılık ve benzerliklerini karşılaştırır ve kendi ambalajlarına, var olan

ambalajlardan özellikler eklemeye çalışırlar.

Ambalaj özellikleri kesinleştikten sonra öğrenciler, ambalaj tasarım önerilerini, uygun

çizim ve yazı teknikleriyle, elle veya çizim araç, gereçlerini kullanarak kâğıt üzerinde

projelendirirler. Ambalaj tasarım önerilerini açık ve anlaşılır bir çizimle göstermeleri için

teşvik edilirler. Ürünün markasının, logosunun ve sloganının ambalaj üzerinde uygun

şekilde yer alması gerektiği öğrencilere hatırlatılır. Öğrenciler, işlikteki malzemelerden

yararlanarak ambalajlarını üretir, ambalaj ihtiyacı olmayan ürünler için tanıtıcı etiket

bilgilerini düşünerek tasarlarlar.

Öğrenciler, ambalajlarını da tamamlayarak pazarlamaya hazır hâle getirdikleri ürünleri

için bir televizyon reklamı senaryosu yazarlar. Senaryonun, tüketicilerin ilgisini çekecek,

geliştirilen ürünün üstün ve farklı özelliklerini, kullanıcıya sağladığı yararları ve çözdüğü

sorunları vurgulayacak şekilde hazırlanması konusunda yönlendirilirler. Daha sonra isteyen

öğrencinin senaryosundan yola çıkarak reklam öykü panolarını hazırlaması sağlanır. Bu

panolar, senaryonun ayrı kâğıtlarda basit çizimlerle anlatılmasıyla oluşturulur. Panolarda,

ürünün tüketicinin zihnine yerleşmesi için logo, marka ve slogan vurgulanır.

Öğrenciler düzenledikleri günlükleri, gerçekleştirdikleri ürünleri ve pazarlanabilir hâle

getirmedeki çalışmalarını değerlendirmek üzere öğretmenlerine teslim ederler.



235

BİLGİ NOTU!

“Nasıl Tanıtalım?” Etkinliğinin Değerlendirilmesi

“Nasıl Tanıtalım?” etkinliği etkinlik ekinde verilen formlar kullanılarak değerlendirilir.





formlarını, diğer kanıtlarını ve oluşturdukları düzeni bir dosyada toplarlar. Ürün dosyasını

değerlendirilimek üzere öğretmenlerine teslim ederler.


Öğrencinin değerlendirilmek üzere teslim ettiği ürün dosyasını etkinlik ekinde verilen “Dereceli

Puanlama Anahtarı” ile değerlendirir ve puana dönüştürür.



236

ÖZ

DEĞ

ERLE

NDİR

ME

FORM

U

Etki

nlik

: Nas

ıl Ta

nıta

lım?

Tari

h :

____

____

____

Öğr

enci

: ___

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

Sı

nıfı

:

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

___

Num

arası

: _

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

1. Bu

etk

inlik

te n

e öğ

rend

im?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

2. N

eyi i

yi y

aptı

m?

Ned

en?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

3. H

angi

kon

uda

zorl

andı

m?

Ned

en?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

4. N

ered

e ya

rdım

a ih

tiya

cım

old

u?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

5. H

angi

ala

nda

kend

imi d

aha

çok

geliş

tirm

eliy

im?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

6. K

uvve

tli v

e za

yıf

yönl

erim

nel

er?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

7. D

aha

sonr

aki ç

alış

mal

arda

nel

eri f

arklı y

apac

ağım

?

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

____

__

237

GÖZLEM FORMU AÇIKLAMA: 8. sınıf “Nasıl Tanıtalım?” etkinliğinde verilen tasarım sürecini yaşayan öğrencilerin çalışmalarını gözlemlemek için kullanılacaktır. Aşağıda sıralanan ölçütleri öğrencilerin sergileme durumlarına göre ilgili yere ( X ) işareti koyarak belirleyiniz. ÖLÇÜTLER Ö

ĞREN

CİLE

R

Olası sorun ve ihtiyaçları bütün boyutlarıyla tanımlama Olası sorunlar ve ihtiyaç için düşünce geliştirme ve önerme Önerdiği düşüncelerin nedenlerini açıklama Düşünce üretmede bilgi, deneyim ve becerilerini kullanma Tasarım önerisi için geliştirdiği uygun düşünceyi seçme Seçiminin nedenlerini açıklama Tasarımını gerçekleştirmeye yönelik bilimsel kaynaklardan bilgi toplama Tasarım önerisini projelendirme Tasarım önerisinin özgün, işlevsel, ekonomik ve yapılabilir olmasına dikkat etme Becerilerine ve biçimlendireceği gereçleri işlemeye uygun aracı seçme Becerisine ve araca uygun işleme yöntemini seçme İş akışını ve çalışma ortamını planlama Basit denemeler yapma İşlik düzeniyle ilgili güvenli çalışma kurallarına uyma Başkalarıyla iş bölümü yapma ve iş birliğine gitme Tasarımına yönelik başkalarının görüşlerini dinleme Tasarımıyla ilgili olası gelişme ve yeni düşünceleri önerme Tasarımının hedeflediği ihtiyaçları ne kadar iyi karşıladığını değerlendirme Belirlediği önerileri tasarımına yansıtmada istekli olma Belirlediği olası gelişme ve yeni düşünceleri tasarımına yansıtma Tasarımı için uygun ambalaj önerme ve gerçekleştirme Tasarımı için marka önerme ve gerçekleştirme Tasarımının tanıtımı için logo ve reklam senaryosu oluşturma Çalışmasını sergilemede ve çevresiyle paylaşmada istekli olma Kendini değerlendirmede yanlı yargılardan kaçınma

238


AÇIKLAMA: 8. sınıf “Nasıl Tanıtalım?” etkinliğinde verilen tasarım sürecini yaşayan öğrencilerin çalışmalarını değerlendirmek için kullanılacaktır.


Sorunu Araştırma ve Çözümü Tartışma (15 p)

Hayatındaki sorunları, gözlemlerini dikkate alarak listelemiştir. Sorunlardan birini



cevaplamıştır.

Hayatındaki sorunları, gözlemlerini dikkate

alarak listelemiştir. Gerçekleşebilirliği dikkate alarak sorunlardan birini çözmek üzere

belirlemiştir. Belirlediği sorunu açıklamaya yönelik

araştırmalar yapmıştır. Sorunu tanımlamaya yönelik soruları

cevaplamıştır. Çözümün taşıması gereken genel özellikleri

belirlemiştir.

Hayatındaki sorunları, gözlemlerini dikkate alarak listelemiştir. Gerçekleşebilirliği dikkate alarak sorunlardan birini çözmek üzere belirlemiştir. Belirlediği sorunu açıklamaya yönelik yeterli




Tasarım Önerisi Geliştirme (15 p)



Çözüme yönelik taslak tasarım önerisi geliştirmiştir. Taslak tasarım önerisinin

yapılabilir olmasına dikkat etmiştir. Geliştirmek istediği tasarım önerisini

gerekçelerini açıklamıştır. Tasarım önerisini geliştirmeye yönelik araştırma yapmış ve tasarım önerisini






geliştirmek üzere seçmiştir. Geliştirmek istediği tasarım önerisini belirmedeki





239







Tasarımın yapım resmi boyut bakımından gerçekleştirilebilir niteliktedir.

Yaptığı çizim, araştırmalarını yansıtmaktadır. Tasarımın yapım resmini çizmiştir. Tasarımının yapım süreci planlanmıştır. Tasarımı belirlediği


Araştırma sonuçlarını göz önüne alarak gerçekleştireceği tasarımın yapısını ve özelliklerini netleştirmiştir. Tasarımında kullanacağı yöntem ve

teknikleri ayrıntılı olarak listelemiştir. Yaptığı çizim araştırmalarını yansıtmaktadır.

Tasarımın yapım resmi boyut bakımından gerçekleştirilebilir niteliktedir. Araç ve gereç






Tasarımını değiştirmeye ve geliştirmeyi yönelik yeni düşünceler önermemiştir.




Tasarımını değiştirmeye ve geliştirmeyi yönelik yeni düşünceler önermiştir.

Tasarımını değerlendirmek üzere ölçütler belirlemiştir. Tasarımı, belirlediği genel özelliklere

göre değerlendirmiştir. Yaptığı değerlendirme sonucunda ürünün beklentileri

karşılayan ve karşılamayan boyutlarını ortaya koymuştur.

Yaptığı değerlendirme sonucunda üründeki yenilik, farklılık ve ayırt edilebilirlik özelliklerini ortaya

koymuştur. Tasarımını değiştirmeye ve geliştirmeyi yönelik yeni


240

Tasarımı Pazarlanabilir Hâle Getirme (25 p)

Ürünü için marka tasarlamıştır. Ürünü için logo çizmiştir. Ürünü için slogan

geliştirmiştir. Ürününü pazarlamak amacıyla reklam

senaryosu hazırlamıştır.

Ürününü pazarlanabilir kılmak için yenilik (inovasyon) yapmada başarılıdır. Ürünü için özgün ve akılda kalıcı marka

tasarlamıştır. Ürünü için logo tasarlayarak, çizerek ifade etmiştir. Ürünü için akılda kalıcı

slogan geliştirmiştir. Ürünün özelliğine uygun ambalaj tasarlamıştır.

Uygun özellikte ambalaj üretmiştir. Ürününü pazarlamak amacıyla reklam

senaryosu hazırlamıştır.

Ürününü pazarlanabilir hâle getirmek için çevresindeki kişilerin fikirlerini alarak listelemiştir.

Ortaya çıkardığı ürününde yenilik (inovasyon) yapmada başarılıdır.

Ürünü için özgün ve akılda kalıcı marka tasarlayarak çevresinin görüşünü almıştır.

Ürünü için birden çok logo tasarlayarak, çizerek ifade etmiştir. Uygun logoyu belirlemiştir.

Ürünü için akılda kalıcı slogan geliştirmiştir. Ürünün özelliğine uygun ambalaj tasarlamıştır.

Uygun özellikte ambalaj üretmiştir. Ürününü pazarlamak amacıyla yazılı ve görsel basın

için reklam senaryosu hazırlamıştır. Reklam öykü panosunu basit çizimler kullanarak

hazırlamıştır.

Tasarımını Tanıtma (15 p)






241

GÖZLEM FORMU

AÇIKLAMA: 8. sınıf “Nasıl Tanıtalım?” etkinliğini “pazarlanabilir hâle getirme” aşamasından başlatan öğrencilerin çalışmalarını gözlemlemek için kullanılacaktır. Aşağıda sıralanan ölçütleri öğrencilerin sergileme durumlarına göre ilgili yere ( X ) işareti koyarak belirleyiniz. ÖLÇÜTLER

ÖĞR

ENCİ

LER

Pazarlanabilir hâle getirmek için bir ürün belirleme Ürünü pazarlanabilir hâle getirmek için öneriler sunma Üründe yapacağı değişiklikleri belirleme Başkalarının önerilerini dikkate alma Belirlediği değişiklikleri ürüne yansıtma Tasarımı için marka önerme Tasarımı için marka belirleme Belirlediği marka ile ilgili başkalarının görüşlerini alma Tasarımının tanıtımı için logo oluşturma Tasarımı için bir logo belirleme Ürünü pazarlamak için slogan belirleme Tasarımı için uygun ambalaj önerme Tasarımı için uygun ambalaj belirleme Ambalaj üzerinde marka, logo ve sloganı gösterme Tanıtıma yönelik reklam senaryosu hazırlama Reklâm panosu hazırlama Çalışmasını sergilemede ve çevresiyle paylaşmada istekli olma Kendini değerlendirmede yanlı yargılardan kaçınma

242

DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI (BÜTÜNSEL)

AÇIKLAMA: 8. sınıf “Nasıl Tanıtalım?” etkinliğini “pazarlanabilir hâle getirme” aşamasından başlatan öğrencilerin çalışmalarını değerlendirmek amacıyla kullanılacaktır.

Puanlar Ölçütler

(75-100 p)

Pazarlanabilir hâle getirmek için ürün belirlenmiştir. Pazarlama amacıyla üründe yapılacak uygun değişiklikler belirlenmiş ve yansıtılmıştır. Ürünü benzer ürünlerden ayırabilen özgün ve akılda kalıcı bir marka önerilmiştir. Ürün için dikkat çekici, etkileyici ve özgün bir logo tasarımı yapılmıştır. Ürün için kısa, özlü, özgün ve akılda kalıcı bir slogan geliştirilmiştir. Ürün için renk ve desen bakımından ilginç, değişik bir ambalaj geliştirilmiştir. Geliştirilen ambalajda tüketici beklentileri dikkate alınmıştır. Ambalaj geliştirme aşamasında benzer ürünlere yönelik geliştirilen ambalajlar dikkate alınarak özgün bir ambalaj

oluşturulmuştur. Ambalaj üzerinde marka, logo ve sloganı dikkat çekici şekilde gösterilmiştir. Ürünün, tanıtımına yönelik tüketici beklentilerini dikkate alan, ilgi çekici, geliştirilen ürün özelliklerini vurgulayan

reklam senaryosu hazırlanmıştır. Reklam panosu hazırlanmıştır. Çalışmalarını tanıtan bir sunum yapılmıştır.

243

(51-75 p)

Pazarlanabilir hâle getirmek için ürün belirlenmiştir. Pazarlama amacıyla üründe yapılacak uygun değişiklikler belirlenmiş ve yansıtılmıştır. Ürünü için akılda kalıcı bir marka önerilmiştir. Ürün için dikkat çekici, etkileyici bir logo tasarımı yapılmıştır. Ürün için kısa, özlü ve akılda kalıcı bir slogan geliştirilmiştir. Ürün için renk ve desen bakımından ilginç, değişik bir ambalaj geliştirilmiştir. Geliştirilen ambalajda tüketici beklentileri dikkate alınmıştır. Ambalaj üzerinde marka, logo ve sloganı gösterilmiştir. Ürünün tanıtımına yönelik tüketici beklentilerini dikkate alan, geliştirilen ürün özelliklerini vurgulayan reklam

senaryosu hazırlanmıştır. Reklam panosu hazırlanmıştır. Çalışmaları tanıtan bir sunum yapılmıştır.

(26-50 p)

Pazarlanabilir hâle getirmek için ürün belirlenmiştir. Pazarlama amacıyla üründe yapılacak değişiklikler belirlenmiş fakat değişiklikler yansıtılamamıştır. Ürünü için marka önerilmiştir. Ürün için logo tasarımı yapılmıştır. Ürün için kısa, özlü ve akılda kalıcı bir slogan geliştirilmiştir. Ürün için bir ambalaj geliştirilmiştir. Ürünün tanıtımına yönelik reklam senaryosu hazırlanmıştır.

(0-25 p)

Pazarlanabilir hâle getirmek için ürün belirlenmiştir. Pazarlama amacıyla hiçbir değişiklik yapılmamıştır. Ürün için bir ambalaj geliştirilmeye çalışılmıştır. Geliştirilen ambalaj ürüne uygun değildir.

Öğrenci Başarısının Belirlenmesi “Ölçme ve Değerlendirme Araçları, Kullanımı” ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________


244

Öğrenci Başarısının Belirlenmesi



245

Öğrenci Başarısının Belirlenmesi

Teknoloji ve Tasarım dersinde öğrenciler “Ölçme ve Değerlendirme” başlığı altında verilen açıklamalar

dikkate alarak değerlendirir.

Öğrenci başarısını belirlemek üzere “öğrenci ürün dosyası ve gözlem formları” kullanılanılır. Her

kuşak için hazırlanan öğrenci ürün dosyaları, “dereceli puanlama anahtarı” ile puana dönüştürülür.

Öğrencinin sınıf içi etkinliklerdeki performansını puana dönüştürmek amacı ile “gözlem formları”

kullanılabilir. Bir dönem için öğrencinin sınıf içi etkinliklerdeki performansını yansıtan en az bir puan

verilir. Öğrencinin ürün dosyalarından alacağı puanlar ile sınıf içi etkinliklerdeki performansını yansıtan

puanlar aşağıda verilen “Öğretmen Not Çizelgesi” ne işlenir. Bu çizelge yardımı ile aritmetik ortalaması

alınan puan, nota çevrilerek öğrenci başarısı belirlenir.

Değerlendirmeye temel oluşturacak öğrenme kanıtları öğrencinin her kuşak için ayrı ayrı oluşturduğu

öğrenci ürün dosyasında toplanır. Öğrenci kuşak içinde birden fazla yaptığı çalışmalardan kendisinin

belirleyeceği en iyi çalışmasını ürün dosyasına koyar. Ürün dosyasında, belirlediği çalışmanın gerçekleştirilmesi

sürecinde tuttuğu günlükler, kullandığı başvuru kaynakları, günlüklerine kaydedemediği kanıtlar, öz

değerlendirme formları vb. yer alır.

Kuşak içinde yaptığı çalışma sürecinde öğrencilerin gelişimi “Gözlem Formu” ile, ürün dosyasının tüm

Bu bölümde yer alan bilgiler programın

“Ölçme ve Değerlendirme”

başlığında verilen bilgileri detaylandırmak amacıyla hazırlanmıştır.

Öğrenci başarısının belirlenmesinde birlikte

ele alınmalıdır.



246

boyutları ise “Dereceli Puanlama Anahtarı” kullanılarak öğretmen tarafından değerlendirilir. Dereceli puanlama

anahtarları öğrencinin sergilediği becerileri değerlendirmek amacıyla kullanılabilir.

Öğrenci gözlem formları, öğrencilerin sınıf içi etkinliklerde ve üretime yönelik yapılan çalışmalarda

sergiledikleri becerileri tutarlı, güvenilir, geçerli biçimde gözlemlemek amacıyla verilmiştir. Ayrıca öğrencilerin

sınıf içi etkinliklerdeki performansınının değerlendirilmesinde de kullanılabilir.

Öz değerlendirme formları, sınıf içinde yapılan etkinlikler sonrasında kullanılabileceği gibi öğrencilerin

ürüne yönelik yaptıkları çalışmalarda da kullanılabilir. Bu çalışmalar karşılaştıkları güçlükleri, becerilerdeki

üstün yönleri, planlı çalışmadaki eksik yönleri vb. açılardan öğrencinin kendisini değerlendirmesine fırsat verir.

Her kuşakta üretime dönük faaliyetler, sınıf içinde anlamlı ve uğraştırıcı etkinliklerle yapıldığı için bu formların

kullanılması önerilir. Öz değerlendirme formlarında amaç öğrenciye not vermek değil, öğrenciye geri bildirim

sağlamaktır. Grup değerlendirme formları etkinliğin niteliğine göre kullanılır.

Programın Ölçme ve Değerlendirmesinde Kullanılacak Araç ve Yöntemler

Görüşme (Mülakat): Öğrencilerle yapılan görüşmeler, öğrencilerin çalışmaları hakkında ve konuları

nasıl anladıkları konusunda anlama düzeylerinin değerlendirilmesine yardım eder.

Aşağıda bazı örnek görüşme soruları verilmiştir:

• Bir olayı (konuyu, yöntemi, fikri) değişik yolla açıklayabilir misin?

• Bu etkinliği tekrar yapsaydın aynı sonuçları bulur muydun?



247

• Bu etkinliği daha kolay yapmanın başka bir yolu var mı?

• Bu konuyla ilgili “gerçek yaşamından” bir örnek verebilir misin?

Gözlem: Çıktılarının görülebildiği bazı alanlarda bu yöntem oldukça önemlidir. Uygulamada hız ve zaman

önemlidir. Gözlem, öğrenciler hakkında doğru ve çabuk bilgi sağlar. Öğretmen öğrencilerin;

• Soru ve önerilere verdikleri cevapları,

• Sınıf içi tartışmalara katılımlarını,

• Grup çalışmalarına ve tartışmalarına katılımlarını,

• Öğretim sürecinde yapılan görevlere öğrencinin gösterdiği tepkiyi gözlemler.

Aşağıdaki noktalar, öğretmenlere gözlem yapmada kolaylık sağlayacaktır.

• Ölçütleri koyarken bütün öğrenciler için aynı standartları kullanınız.

• Her öğrenciyi birkaç kez gözlemleyiniz.

• Her öğrenciyi değişik durumlarda ve farklı günlerde gözlemleyiniz.

• Her öğrenciyi değişik özellikler, beceriler ve davranışlara göre değerlendiriniz.

• Yapılan gözlem için yaptığınız değerlendirmeleri, mümkün olduğu kadar gözlem anında kaydediniz.

Gözlemler serbest biçimde yapılabileceği gibi gözlenecek ölçütlerin belirlendiği yapılandırılmış gözlem

formları yardımıyla da yapılabilir. Gözlem formları ile gözlem yapmak, öğretmenin öğrencilerin sergilediği

davranışları gözden kaçırmasını, unutmasını engellemek bakımından gözlemin geçerliliğine ve güvenirliliğine katkı

sağlayacaktır. Yapılandırılmış gözlem formları etkinlik sonlarında verilmiştir.



248

Sözlü Sunum: Konuşma, dil eğitimi, dil sanatları gibi birçok alanda kullanılabilir. Öğrencilerin eleştirel

düşünme becerileri hakkında bilgi sağlar. Sözlü sunumlar öğrencilerin hatırlama, kavrama ve hitap düzeyleri

hakkında bilgi toplamak için uygun araçlardır.

Sözlü sunumlar, kısa cevap gerektiren maddeler (sorular) gibi yapılandırıldığında, öğrencilerin sahip

olduğu bilgiler kısa sürede değerlendirilebilir. Bu yolla öğretim süreci içerisinde öğretimin ve değerlendirmenin

eş zamanlı yürütülmesi kolaylaşmaktadır. Sözlü sunumların değerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtarları,

sergilenecek beceriye göre kontrol listeleri ve öz değerlendirme ölçekleri kullanılır.

Performans Değerlendirme: Öğrencilerin bireysel farklılıklarını dikkate alarak onların bilgi ve

becerilerini eyleme dönüştürmelerini, gerçek yaşama aktarmalarını sağlayacak durum ve ödevler aracılığıyla

değerlendirme yapmak biçiminde tanımlanabilir. Performans değerlendirme gözlenebilen bir performans veya

somut bir ürünle sonuçlanmaktadır.

Öğrenci Ürün Dosyası (Portfolio): Öğrenci ürün dosyası, kuşak süresince öğrencilerin çalışmalarını,

harcadığı çabayı, ürünün tüm gelişim aşamalarını kanıtlarıyla gösteren bir dosyadır. Hem öğretmen hem de

öğrenci için bir değerlendirme aracıdır. Öğrenci ürün dosyasının amacı öğretim programında açıklanmıştır.

Öğrenci ürün dosyası neleri içerir?

Öğretmen tarafından hazırlanan rehber (Öğrencilerin gelişim dosyasının ne olduğunu anlamalarına,

kendi gelişim dosyaları için neler yapmaları gerektiğini anlamalarını sağlar.)



249

Araştırmalar, derlemeler

Diyagramlar, fotoğraflar, resimler

Video –kaset, ses kasetleri, CD’ler

Gerçekleştirdiği ürün ya da ürünler

Öğretmen anekdotları, gözlem formları (zaman zaman öğrencilerin çalışmalarıyla ilgili öğretmenin

vermek istediği/ isteyeceği geri bildirimler)

Öğrencilerin günlükleri

Öğretmen kontrol listeleri

Öz değerlendirme formları

Dereceli puanlama anahtarlarını içerir.

Öğrenci ürün dosyası hazırlama sürecinde öğretmenin görevleri

Öğrenci ürün dosyasını sınıfınıza tanıtınız. Elinizde bir örnek varsa bunu öğrencilerinize gösteriniz.

Öğrencilerinize, öğrenci ürün dosyasının bir değerlendirme aracı olduğunu söyleyiniz.

Öğrenci ürün dosyalarında nelerin bulunabileceğini söyleyiniz.

Öğrenci ürün dosyasıyla ilgili öğrencilerinize geri bildirimde bulunabilirsiniz.

Örneğin, öğrencilerin yeteneklerinin bir profilini çıkarıp onların güçlü ve zayıf yönlerini belirten bir yazı

yazıp dosyaya ekleyebilirsiniz.



250

Öğrenci ürün dosyasının yapılandırılması

“İçindekiler” bölümü

Ön söz, özet ya da öz geçmiş. Burada öğrenci çalışmalarının başlangıçtan o ana kadarki gelişimini

anlatır (Öğrenci başlangıçta neredeydi? Bu aşamaya nasıl geldi ?).

Öğrenci tarafından dosyaya konulan tüm ürün ya da çalışmalar

Ürünün dosyaya konulmasının nedenine yönelik açıklamalar. Burada öğrenci kendisi ile ilgili

görüşlerini belirtir (Bundan ne öğrendim? Bu çalışmayı neden sakladım? Çalışmayı yaparken

beklemediğim nelerle karşılaştım? Benim için bu çalışmanın anlamı nedir? Hangi alanda zayıfım? vb.

sorular ).

Öğrenci ürün dosyasının değerlendirilme ölçütleri

Öz Değerlendirme: Belli bir konuda bireyin kendi kendisini değerlendirmesine öz değerlendirme denir.

Öz değerlendirme öğrencilerin kendilerini keşfetmelerine, güçlü ve zayıf yönlerini tanımalarına yardımcı olur.

Öğrencilerin kendilerine olan güvenlerini artırmalarına, öğrenme ve değerlendirme sürecine aktif olarak

katılmalarına olanak verir.

Yapılandırılmış öz değerlendirme formları etkinlik sonlarında verilmiştir.

Dereceli Puanlama Anahtarı (Rubrıc): Öğrencinin gerçekleştirdiği bir çalışmaya ilişkin performansını,

belirlenen ölçütler bakımından yetersizden yetkine doğru belirleyen puanlama anahtarıdır.



251

Dereceli Puanlama Anahtarı Kullanmanın Nedenleri

Dereceli puanlama anahtarı sadece puan verme araçları değildir. Öğrencileri ölçütleri kullanarak

kendilerinde eksik gördükleri yanları belirlemeye ve bu eksikliklerini gidermeye yönelik çalışma yapmaya

yönlendirir. Bu yaklaşım öğrencinin değerlendirmeyi ödül veya ceza olarak değil, anlama ve kavrama kaynağı

olarak görmesini sağlar.

Öğrencinin sergilediği/gösterdiği performansındaki eksikler, düzeltmesi gereken yanlar konusunda

geribildirim elde etmeyi sağlar (Moskal, 2000).

Öğrencilerin çalışmalarının üst düzey bilişsel (zihinsel) beceri niteliğinde olup olmadığına karar

vermemize yardımcı olur (Goodrich).

Dereceli puanlama anahtarı öğretmenlerin öğrencileri değerlendirmek için harcadıkları süreyi

azaltır (Goodrich).

Öğretmenin, öğrencisinin çalışmasını değerlendirirken daha nesnel olmasını sağlar.

Öğrencilere bir ödevi tamamlarken kendi performanslarını değerlendirebilecekleri standartlar ve

ölçütler sağlar.

Dereceli Puanlama Anahtarı Geliştirme Süreci

1. Ölçeğin ne amaçla geliştirileceğini ve neyi değerlendireceğini belirleyin.

2. Değerlendirecek beceri, ürün veya görevi tanımlayın. Bunun için ünitenin, temanın ya da kuşağın

etkinlik ve kazanımlarından yararlanabilirsiniz.

3. Beceride, üründe ya da görevde beklenen performansı en üst düzeyden en alt düzeye doğru, sınırları



252

anlaşılır şekilde derecelendirin.

4. Değerlendirecek beceri, ürün veya görevi ifade eden ölçütleri listeleyin. Ölçütlerin yazımında

öğrencilerin gelişimi ve öğrendiklerini ifade etmeleri üzerinde odaklanın. Ölçütleri yargılamaktan çok,

ölçülebilir bir değer taşıyacak anlayışta kısa ve anlaşılır şekilde yazmaya dikkat etmelisiniz. Örneğin;

iyi, kötü gibi kesin yargılar yerine hata yok, hata var gibi tanımlayıcı ifadeler kullanın.

5. Dereceli puanlama anahtarının önce taslağını hazırlayın. Dereceleri yeniden gözden geçirin ve

öğrenciler arasındaki farkı yeterince ortaya koyup koymadığını kontrol edin. Bunun için öğrencileri

değerlendirmeye yönelik bir deneme yapılabilir. Dereceli puanlama anahtarınızın yeterliliğini kontrol

ederken şu sorulara cevap arayın:

Ölçütler, değerlendirilmesi amaçlanan içeriğe ait olmayan bir değeri kapsıyor mu?

Ölçütler, değerlendirilmesi amaçlanan içeriğin tüm özelliklerini kapsıyor mu?

Dereceli puanlama anahtarında değerlendirilmesi gereken fakat değerlendirme dışı kalan bir

içerik var mı?

Dereceler, öğrenci başarısını puanlamada gereken yeterliliğe sahip mi?

Dereceler, öğrenciler arasındaki farkı yeterince ayrıştırabiliyor mu?

Her odak noktasına yönelik sınıflar düzeyinde yapılandırılmış dereceli puanlama anahtarları etkinlik

sonlarında verilmiştir. Öğretmen değerlendirmede bu formları kullanabilir veya yukarıda verilen açıklamalara

göre yeni formlar hazırlayabilir.

02 tt etkinlikler

Documents