GRANĠT ATIĞININ TEMEL TABAKASI

STABĠLĠZASYONUNDA KULLANILABĠLĠRLĠĞĠ

Yrd.Doç.Dr. Ġsmail ZORLUER,

Yrd.Doç.Dr.Cahit GÜRER, Yrd.Doç.Dr.Sedat ÇETĠN,

Uzman Süleyman GÜCEK

Afyon Kocatepe Üniversitesi

Mühendislik Fakültesi

ĠnĢaat Mühendisliği Bölümü

GRANİT ATIĞININ TEMEL TABAKASI STABİLİZASYONUNDA KULLANILABİLİRLİĞİ

Atık olarak elde edilen çeĢitli ürünlerin depolanması veya doğaya terk

edilmesi hızla nüfusu artan ve teknoloji olarak geliĢen dünyamız için

çevre kirliliği dahil topluma büyük sorunlar getirmektedir. Ülkemiz

granit madenleri açısından önemli bir potansiyele sahiptir ve bu

madenlerin iĢlenmesi sırasında büyük ölçüde atık malzeme

oluĢmaktadır.

Yol üstyapılarının en önemli hammaddesi agregalardır. Dolayısıyla bu

tip atık malzemeler yol üstyapılarının çeĢitli aĢamalarında

değerlendirilerek ekonomiye kazandırılabileceği gibi çevre kirliliğinin

azalmasına da katkı sağlanmıĢ olur.

Bu çalıĢmada Ġzmir Çimstone Fabrikası granit atığı olan çamur esaslı

malzemenin temel tabakası stabilizasyonunda kullanılıp

kullanılamayacağı araĢtırılmıĢtır.

Yapılan Çalışmalar;

Atıkların depolanması veya bertaraf edilmesi günümüzün en

önemli araĢtırma konuları arasındadır.

Özellikle önemli miktarlarda hammadde gereksinimi olan inĢaat sektörü

bu tip atıkların değerlendirilmesi ve bu yolla bertaraf edilmesi açısından

bazı bilim insanları ve çeĢitli kurumlar tarafından önemli bir seçenek

olarak görülmektedir (Okagbue ve Onyeaobi, 1999; Terzi, 2000; Zorluer ve

Usta, 2003; Gürer vd., 2005; Yılmaz ve SütaĢ, 2008; Yıldız, 2008).

Yöntem;

ÇalıĢma agrega ve zemin deneyleri olmak üzere iki kısımdan

oluĢmaktadır. Agrega deneyleri olarak birim hacim ağırlık, Los Angeles

aĢınma ve Darbelenme deneyleri yapılmıĢ ve temel malzemesi olarak TCK

2006 Ģartnamesi için uygun bir malzeme olduğu anlaĢılmıĢtır.

Zemin deneyleri olarak standart proktor ve serbest basınç deneyleri

gerçekleĢtirilmiĢtir. Serbest basınç deneyleri her iki temel numunesi için

%3, 5, 8, 10, 15 katkılı numunelerde 1 ve 7 günlük kürler sonucunda

gerçekleĢtirilmiĢtir.

Karışımlarda Kullanılacak Agrega Gradasyonu;

Şekil 1. Numune 1 ve Numune 2 Granülometrisi

Los Angeles Aşınma Deneyi Sonuçları;

Yapılan deney sonucuna göre Los Angeles aĢınma kaybı Numune 1

için % 22,58 ve Numune 2 için % 25,97 bulunmuĢtur. Sonuç ġartnamenin

belirttiği % 35 kritik değerin altındadır.

Agrega Darbelenme Deney Sonuçları;

Yapılan deney sonucuna göre agrega darbelenme kaybı Numune 1

için %9,70 ve Numune 2 için %9,83 olarak bulunmuĢtur ve sonuç literatürün

belirttiği %18 sınır değerin altındadır.

Standart Proktor Deneyi Sonuçları;

Deneysel çalıĢmamızda Numune 1 ve Numune 2 olmak üzere iki farklı

agrega kullanılmıĢtır. Her iki numune için katkısız ve katkılı (% 3, 5, 8, 10, 15

Granit Tozu) olarak standart proktor deneyi yapılmıĢtır.

Proktor deneyi sonuçlarına göre katkısız Numune 1 %7,8 , katkısız

Numune 2 ise %5 optimum su muhtevasında hazırlanmıĢtır. Her iki farklı

numune için de granit tozu katkılı numunelerde düzgün bir artıĢ görülmediği

için birbirlerine en yakın olan eğriler dikkate alınarak %6 optimum su

muhtevasında hazırlanmıĢtır.

Numune 1 ve Numune 2’nin Proktor Sonuçları

Serbest Basınç Dayanım Deneyi Sonuçları

SONUÇ VE ÖNERİLER

Farklı numunelerde katkısız numunelerin dayanımını referans

aldığımızda, granit tozunun belirli oranlarda kullanılması kür süresine de bağlı

olarak dayanıma olumlu yönde katkı sağlamıĢtır.

Kür süresine bağlı olarak %5 ve %8 granit tozu katkılı numuneler için

7 günlük kür sonunda, 1 günlük küre göre karĢılaĢtırdığımızda dayanımda

azalma görülmüĢtür.

1 günlük numuneler için maksimum dayanım %8 granit tozu katkılı

numunelerde görülmektedir. 7 günlük numunelere baktığımızda, kür süresine

de bağlı olarak en yüksek dayanımı %10 granit tozu katkılı numunelerde

görülmüĢtür.

Her iki kür süresi içerisinde de %15 granit tozu katkısının dayanım

üzerinde etkili olmadığı belirlenmiĢtir.

Farklı zemin numunelerin dayanım üzerindeki etkisine baktığımızda

elde edilen maksimum dayanımlarda Numune 2’nin, Numune 1’e göre

olumlu yönde dayanıma katkısının biraz daha fazla olduğu görülmektedir.

Bir ön çalıĢma olarak gerçekleĢtirilen araĢtırma neticesinde granit

atığı malzemenin katkı maddesi olarak üstyapı temel stabilizasyonunda

kullanılabileceği ve bunun da çevre korunması, yeni agrega kaynaklarına

olan talebin azalması ve sürdürülebilirlik gibi açılardan faydalı olacağı

düĢünülmektedir.

TEŞEKKÜR EDERİZTEŞEKKÜR EDERİZ

Yrd.Doç.Dr. Ġsmail ZORLUER,

Yrd.Doç.Dr.Cahit GÜRER, Yrd.Doç.Dr.Sedat ÇETĠN,

Uzman Süleyman GÜCEK

Afyon Kocatepe Üniversitesi

Mühendislik Fakültesi

ĠnĢaat Mühendisliği Bölümü