СТРАТЕГИЈА ЗА ИКТСТРАТЕГИЈА ЗА ИКТ...

РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈАРЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈАРЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈАРЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА МИНИСТЕРСТВО ЗА ФИНАНСИИМИНИСТЕРСТВО ЗА ФИНАНСИИМИНИСТЕРСТВО ЗА ФИНАНСИИМИНИСТЕРСТВО ЗА ФИНАНСИИ

ЦАРИНСКА УПРАВА ЦАРИНСКА УПРАВА ЦАРИНСКА УПРАВА ЦАРИНСКА УПРАВА

СТРАТЕГИЈА ЗА ИКТСТРАТЕГИЈА ЗА ИКТСТРАТЕГИЈА ЗА ИКТСТРАТЕГИЈА ЗА ИКТ РАЗВОЈРАЗВОЈРАЗВОЈРАЗВОЈ

НА ЦАРИНСКА УПРАВА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈАНА ЦАРИНСКА УПРАВА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈАНА ЦАРИНСКА УПРАВА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈАНА ЦАРИНСКА УПРАВА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

ЈануаЈануаЈануаЈануариририри 201 201 201 2012222

Стратегија за ИКТ развој

Јануари 2012 1

СодржинаСодржинаСодржинаСодржина

1. Управно резиме1. Управно резиме1. Управно резиме1. Управно резиме

1.1 1.1 1.1 1.1 Цел на Стратегијата за ИКТЦел на Стратегијата за ИКТЦел на Стратегијата за ИКТЦел на Стратегијата за ИКТ развој развој развој развој 1.2 Општа цел на ИКТ1.2 Општа цел на ИКТ1.2 Општа цел на ИКТ1.2 Општа цел на ИКТ во однос со царинскиот функционален систем во однос со царинскиот функционален систем во однос со царинскиот функционален систем во однос со царинскиот функционален систем 2. 2. 2. 2. Насоки за подготовка на стратегијатаНасоки за подготовка на стратегијатаНасоки за подготовка на стратегијатаНасоки за подготовка на стратегијата 2.1 Стратешки цели на ЦУРМ2.1 Стратешки цели на ЦУРМ2.1 Стратешки цели на ЦУРМ2.1 Стратешки цели на ЦУРМ 2.2. Поврзаност на целите на ЦУРМ и деловнат2.2. Поврзаност на целите на ЦУРМ и деловнат2.2. Поврзаност на целите на ЦУРМ и деловнат2.2. Поврзаност на целите на ЦУРМ и деловната заедница а заедница а заедница а заедница 2.3 Стратешки врски2.3 Стратешки врски2.3 Стратешки врски2.3 Стратешки врски 2.32.32.32.3.1.1.1.1 Врска со ПП Врска со ПП Врска со ПП Врска со ПП 2.2.2.2.3.23.23.23.2 Врска со НПАА Врска со НПАА Врска со НПАА Врска со НПАА 2.2.2.2.3.33.33.33.3 Врска со ССА Врска со ССА Врска со ССА Врска со ССА 2.2.2.2.3.43.43.43.4 Врска со Извештајот на ЕУ за напредокот Врска со Извештајот на ЕУ за напредокот Врска со Извештајот на ЕУ за напредокот Врска со Извештајот на ЕУ за напредокот 2.2.2.2.3.53.53.53.5 Врска со ПИПД Врска со ПИПД Врска со ПИПД Врска со ПИПД 2.2.2.2.3.63.63.63.6 Е Е Е Е----Бизнис и еБизнис и еБизнис и еБизнис и е----ВладаВладаВладаВлада 2.2.2.2.3.7 3.7 3.7 3.7 ЕЕЕЕ----царинацаринацаринацарина 2.2.2.2.3.8 3.8 3.8 3.8 Врска со Стратегијата за имплементирање на интероВрска со Стратегијата за имплементирање на интероВрска со Стратегијата за имплементирање на интероВрска со Стратегијата за имплементирање на интероперабилност перабилност перабилност перабилност (СИИ)(СИИ)(СИИ)(СИИ) 2.2.2.2.3.9 3.9 3.9 3.9 Врска со Националниот развоен план Врска со Националниот развоен план Врска со Националниот развоен план Врска со Националниот развоен план 2.2.2.2.3.10 3.10 3.10 3.10 Врска со националните/секторските инвестициски планови Врска со националните/секторските инвестициски планови Врска со националните/секторските инвестициски планови Врска со националните/секторските инвестициски планови 3. Цели на Секторот за ИКТ 3. Цели на Секторот за ИКТ 3. Цели на Секторот за ИКТ 3. Цели на Секторот за ИКТ 4. Организациска структура на Секторот за ИКТ 4. Организациска структура на Секторот за ИКТ 4. Организациска структура на Секторот за ИКТ 4. Организациска структура на Секторот за ИКТ 4.1 Преглед4.1 Преглед4.1 Преглед4.1 Преглед 4.2 Улоги и одговорности4.2 Улоги и одговорности4.2 Улоги и одговорности4.2 Улоги и одговорности 4.2.1 4.2.1 4.2.1 4.2.1 ГлавГлавГлавГлавни одговорности на Секторот за ИКТни одговорности на Секторот за ИКТни одговорности на Секторот за ИКТни одговорности на Секторот за ИКТ 4.2.2 Секундарни одговорности4.2.2 Секундарни одговорности4.2.2 Секундарни одговорности4.2.2 Секундарни одговорности 4.2.3 Одделението за развој4.2.3 Одделението за развој4.2.3 Одделението за развој4.2.3 Одделението за развој 4.2.3.1 Служба за координација на проекти (СКП)4.2.3.1 Служба за координација на проекти (СКП)4.2.3.1 Служба за координација на проекти (СКП)4.2.3.1 Служба за координација на проекти (СКП) 4.2.4 Одделение за апликативна поддршка4.2.4 Одделение за апликативна поддршка4.2.4 Одделение за апликативна поддршка4.2.4 Одделение за апликативна поддршка 4.2.4.1 Служба за податочен склад4.2.4.1 Служба за податочен склад4.2.4.1 Служба за податочен склад4.2.4.1 Служба за податочен склад 4.2.5 Одделение за техничка поддршка4.2.5 Одделение за техничка поддршка4.2.5 Одделение за техничка поддршка4.2.5 Одделение за техничка поддршка 4.2.4.2.4.2.4.2.5.1 Служба за сервисна поддршка5.1 Служба за сервисна поддршка5.1 Служба за сервисна поддршка5.1 Служба за сервисна поддршка 4.2.6 Служба за ИТ сигурност4.2.6 Служба за ИТ сигурност4.2.6 Служба за ИТ сигурност4.2.6 Служба за ИТ сигурност 4.3 Потреби и расположливост на ресурсите4.3 Потреби и расположливост на ресурсите4.3 Потреби и расположливост на ресурсите4.3 Потреби и расположливост на ресурсите 4.3.1 Општа состојба4.3.1 Општа состојба4.3.1 Општа состојба4.3.1 Општа состојба 4.3.2 Потребни ресурси4.3.2 Потребни ресурси4.3.2 Потребни ресурси4.3.2 Потребни ресурси 4.3.3 Расположливост на ресурсите4.3.3 Расположливост на ресурсите4.3.3 Расположливост на ресурсите4.3.3 Расположливост на ресурсите 4.3.4 Изнаоѓање решение за недостатокот4.3.4 Изнаоѓање решение за недостатокот4.3.4 Изнаоѓање решение за недостатокот4.3.4 Изнаоѓање решение за недостатокот



5. Методологии и политики на у 5. Методологии и политики на у 5. Методологии и политики на у 5. Методологии и политики на управувањеправувањеправувањеправување 5.1 Методологи5.1 Методологи5.1 Методологи5.1 Методологијајајаја за управување со за управување со за управување со за управување со животен циклус и животен циклус и животен циклус и животен циклус и проектипроектипроектипроекти 5.5.5.5.1.1 Структура 1.1 Структура 1.1 Структура 1.1 Структура на управувањето со Ина управувањето со Ина управувањето со Ина управувањето со ИККККТ проекти Т проекти Т проекти Т проекти 5.5.5.5.2 2 2 2 Политика за човечки ресурсиПолитика за човечки ресурсиПолитика за човечки ресурсиПолитика за човечки ресурси 5.5.5.5.2.12.12.12.1 Плата Плата Плата Плата 5.5.5.5.2.22.22.22.2 Обука Обука Обука Обука и развој на кариераи развој на кариераи развој на кариераи развој на кариера 5.5.5.5.3333 Политика за ангажирање на надворешна поддршка Политика за ангажирање на надворешна поддршка Политика за ангажирање на надворешна поддршка Политика за ангажирање на надворешна поддршка 5.5.5.5.4444 Финансира Финансира Финансира Финансирањењењење 5.5.5.5.5 5 5 5 Политика за Политика за Политика за Политика за ИКТ ИКТ ИКТ ИКТ набавкинабавкинабавкинабавки 5.5.5.5.6666Слобода на информирање, заштита на податоците и здравје и Слобода на информирање, заштита на податоците и здравје и Слобода на информирање, заштита на податоците и здравје и Слобода на информирање, заштита на податоците и здравје и безбедностбезбедностбезбедностбезбедност 5.5.5.5.7 7 7 7 Одржување на стратегијатаОдржување на стратегијатаОдржување на стратегијатаОдржување на стратегијата 6. Технички политики и околина 6. Технички политики и околина 6. Технички политики и околина 6. Технички политики и околина 6.1 Развој и имплементација на апликации6.1 Развој и имплементација на апликации6.1 Развој и имплементација на апликации6.1 Развој и имплементација на апликации 6.1.1 Постојни апликации6.1.1 Постојни апликации6.1.1 Постојни апликации6.1.1 Постојни апликации 6.2 Системска операци6.2 Системска операци6.2 Системска операци6.2 Системска операцијајајаја 6.2.1 Хардверски платформи6.2.1 Хардверски платформи6.2.1 Хардверски платформи6.2.1 Хардверски платформи 6.2.2 Софтверски платформи6.2.2 Софтверски платформи6.2.2 Софтверски платформи6.2.2 Софтверски платформи 6.2.3 Пристап до податоци и апликации6.2.3 Пристап до податоци и апликации6.2.3 Пристап до податоци и апликации6.2.3 Пристап до податоци и апликации Сегашн Сегашн Сегашн Сегашна состојбаа состојбаа состојбаа состојба Иднина (консолидација, интеграција, мобилен, веб...) Иднина (консолидација, интеграција, мобилен, веб...) Иднина (консолидација, интеграција, мобилен, веб...) Иднина (консолидација, интеграција, мобилен, веб...) Интеграција со системите на ЕУ Интеграција со системите на ЕУ Интеграција со системите на ЕУ Интеграција со системите на ЕУ Национална стратегијата за Национална стратегијата за Национална стратегијата за Национална стратегијата за ееее----ВладаВладаВладаВлада 6.3 Одржување и поддршка6.3 Одржување и поддршка6.3 Одржување и поддршка6.3 Одржување и поддршка 6.3.1 Апликации 6.3.1 Апликации 6.3.1 Апликации 6.3.1 Апликации 6.3.2 Хардвер 6.3.2 Хардвер 6.3.2 Хардвер 6.3.2 Хардвер 6.3.3 Вмрежување6.3.3 Вмрежување6.3.3 Вмрежување6.3.3 Вмрежување 6.3.4 Одржување и поддршка за корисниците6.3.4 Одржување и поддршка за корисниците6.3.4 Одржување и поддршка за корисниците6.3.4 Одржување и поддршка за корисниците 6.3.5 База на знаење и е6.3.5 База на знаење и е6.3.5 База на знаење и е6.3.5 База на знаење и е----УчењеУчењеУчењеУчење 6.3.6 6.3.6 6.3.6 6.3.6 Сервис деск, решавање на инциденти и Сервис деск, решавање на инциденти и Сервис деск, решавање на инциденти и Сервис деск, решавање на инциденти и и проблемии проблемии проблемии проблеми 6.4 Стандарди и методологии 6.4 Стандарди и методологии 6.4 Стандарди и методологии 6.4 Стандарди и методологии Стандарди Стандарди Стандарди Стандарди за техничка документација за техничка документација за техничка документација за техничка документација Методологии за животен циклус на софтверот Методологии за животен циклус на софтверот Методологии за животен циклус на софтверот Методологии за животен циклус на софтверот Усогласување со државните стандарди и препораки Усогласување со државните стандарди и препораки Усогласување со државните стандарди и препораки Усогласување со државните стандарди и препораки Стандардни оперативни п Стандардни оперативни п Стандардни оперативни п Стандардни оперативни процедурироцедурироцедурироцедури 6.5 Комуникациска околина6.5 Комуникациска околина6.5 Комуникациска околина6.5 Комуникациска околина 6.5.1 Тековна 6.5.1 Тековна 6.5.1 Тековна 6.5.1 Тековна LAN LAN LAN LAN WAN WAN WAN WAN 6.5.2 Специ6.5.2 Специ6.5.2 Специ6.5.2 Специфична целфична целфична целфична цел 6.6 Безбедност 6.6 Безбедност 6.6 Безбедност 6.6 Безбедност 6.6.1 Главни цели на ИТ безбедноста 6.6.1 Главни цели на ИТ безбедноста 6.6.1 Главни цели на ИТ безбедноста 6.6.1 Главни цели на ИТ безбедноста



6.6.2 Безбедносни аспекти6.6.2 Безбедносни аспекти6.6.2 Безбедносни аспекти6.6.2 Безбедносни аспекти Физичка безбедност на ИТ опрематаФизичка безбедност на ИТ опрематаФизичка безбедност на ИТ опрематаФизичка безбедност на ИТ опремата Софтверска безбедност и антивирусСофтверска безбедност и антивирусСофтверска безбедност и антивирусСофтверска безбедност и антивирус Мрежно филтрирање на содржинатаМрежно филтрирање на содржинатаМрежно филтрирање на содржинатаМрежно филтрирање на содржината Далечински пристапДалечински пристапДалечински пристапДалечински пристап Ограничено користење на уреди за пренос на подаОграничено користење на уреди за пренос на подаОграничено користење на уреди за пренос на подаОграничено користење на уреди за пренос на податоци (УСБ флеш тоци (УСБ флеш тоци (УСБ флеш тоци (УСБ флеш мемории, флопи дискети, цедиња) мемории, флопи дискети, цедиња) мемории, флопи дискети, цедиња) мемории, флопи дискети, цедиња) Ниво на привилегијаНиво на привилегијаНиво на привилегијаНиво на привилегија Правила и безбедност за користење на електронска поштаПравила и безбедност за користење на електронска поштаПравила и безбедност за користење на електронска поштаПравила и безбедност за користење на електронска пошта Безбедносен пренос на датотекиБезбедносен пренос на датотекиБезбедносен пренос на датотекиБезбедносен пренос на датотеки БезбедностБезбедностБезбедностБезбедност на на на на комуникација со други субјекти комуникација со други субјекти комуникација со други субјекти комуникација со други субјекти Следење на безбедноста и откривање на натрапнициСледење на безбедноста и откривање на натрапнициСледење на безбедноста и откривање на натрапнициСледење на безбедноста и откривање на натрапници

6.6.3 За6.6.3 За6.6.3 За6.6.3 Заштита на податоците, возобновување по катастрофа штита на податоците, возобновување по катастрофа штита на податоците, возобновување по катастрофа штита на податоците, возобновување по катастрофа 6.6.4 Ослободување од опремата (во поглед на чувствителни податоци)6.6.4 Ослободување од опремата (во поглед на чувствителни податоци)6.6.4 Ослободување од опремата (во поглед на чувствителни податоци)6.6.4 Ослободување од опремата (во поглед на чувствителни податоци) 6.6.5 PKI 6.6.5 PKI 6.6.5 PKI 6.6.5 PKI 6.6.6 Општа политика за резервни ресурси (fallback) 6.6.6 Општа политика за резервни ресурси (fallback) 6.6.6 Општа политика за резервни ресурси (fallback) 6.6.6 Општа политика за резервни ресурси (fallback) 6.7 Управување со бази на податоци6.7 Управување со бази на податоци6.7 Управување со бази на податоци6.7 Управување со бази на податоци 6.7.1 Сегашни системи 6.7.1 Сегашни системи 6.7.1 Сегашни системи 6.7.1 Сегашни системи 6.7.2 Тренд 6.7.2 Тренд 6.7.2 Тренд 6.7.2 Тренд 6.86.86.86.8 Моделирање на податоци Моделирање на податоци Моделирање на податоци Моделирање на податоци 7777. Акционен план за новата ИКТ стратегија. Акционен план за новата ИКТ стратегија. Акционен план за новата ИКТ стратегија. Акционен план за новата ИКТ стратегија Анекс А Анекс А Анекс А Анекс А ОПЕРАТИВНИ СИСТЕМИОПЕРАТИВНИ СИСТЕМИОПЕРАТИВНИ СИСТЕМИОПЕРАТИВНИ СИСТЕМИ



Историја на документотИсторија на документотИсторија на документотИсторија на документот

Изд.Изд.Изд.Изд. Рев.Рев.Рев.Рев. ДатумДатумДатумДатум ОписОписОписОпис Акција Акција Акција Акција (*)(*)(*)(*)

СтранициСтранициСтранициСтраници

0 01 18-дек-09 Прв нацрт В Сите

0 02 19-мар-10 Нацрт за преглед В/З Бројни

0 03 25-мар-10 Измени од преглед В

0 04 08-апр-10 Реформатирање В/З

0 05 13-апр-10 Внесување на табела за достапност на системи

Внесување на резиме за техничко управување

В 17-18

24-27

0 06 16-апр-10 Измени по прегледот В 34, 39-41, 51-52, 54, 61, 63-64, 70, 76

0 07 16-апр-10 Измени по забелешки од Генералниот директор

В

0 08 19-апр-10 Додавање на акционен план В 23-30

0 09 20-апр-10 Додавања на заглавја и подножја

В Сите

1 00 7-јун-10 Измени по забелешки од TAXUD

В 40, 43, 88

2 00 6-дек-11 Ажурирање В, З Сите

(*) Акција: В=Внесување З=Замена

ДистрибуцијаДистрибуцијаДистрибуцијаДистрибуција 1. Генерален директор 2. Управниот одбор на проектот 3. Министерство за финансии 4. Министерство за информатичко општество 5. Генералниот директорат за оданочување и царини (DG TAXUD)



КРАТЕНКИКРАТЕНКИКРАТЕНКИКРАТЕНКИ ОEO Овластени економски оператори

AES /АИС Автоматизиран извозен систем

AIS /АУС Автоматизиран увозен систем

AFIS Информативен систем за борба против измами

ПП Партнерството за пристапување ПА Платформа на апликација

ИПА Интерфејс за програмирање апликациј

ASYCUDA Автоматизиран систем за царински податоци ЗИП Задолжителни информации за потекло

BPM Бизнис процес модел(ирање)

BPM/UR BPM кој ги поддржува корисничките барања

BPM/FSS BPM кој ги поддржува функционалните системски

спецификации

ЗТИ Задолжителни тарифни информации

ОСЦЗ Одредби за спроведување на Царинскиот закон -

Регулативата (ЕЕЗ) бр. 2454/93 на Комисијата за

пропишување на одредбите за спроведување на

Регулативата (ЕЕЗ) бр. 2913/92 на Советот за

воспоставување на Царинскиот закон на Заедницата.

CCN Заедничка комуникациска мрежа

CCN / TC Заедничка комуникациска мрежа / технички центар

CDPS Систем за обработка на царински декларации

CSI Заеднички системски интерфејс

DG TAXUD Генералниот директорат за оданочување и царини

ЕК Европска комисија

ЕУ Европска Унија

FTP Протокол за пренос на датотеки

ИЦИС Интегриран царински информатички систем

СИИ Стратегија за имплементирање на



интероперабилноста

ИПА Инструмент за претпристапна помош

ITMS Интегриран систем за тарифно управување

ПТ Покана за учество на тендер

МФ Министерство за финансии

ЦУРМ Царинска управа на Република Македонија

ПИПД Повеќегодишен индикативен плански документ

ЗЧ Земја-членка

NCTS Нов компјутеризиран транзитен систем

NPAA Националниот план за усвојување на правото (Acquis)

на Европската унија

OLAF Organisation Lutte Anti Fraude (Организација за борба

против измамите)

СКП Служба за координација на проекти

ДИП Документација за иницирање на проекти

ПКП План за квалитет на проектот

УОП Управен одбор за проектот ОК Обезбедување на квалитет RDBMS Релационен систем за управување на бази на

податоци РУП Рационален унифициран процес ДСА Договор за стабилизација и асоцијација SOA Сервисно ориентирана архитектура ТП Техничка помош ТАРИК Tariff Integre Communautaire ТЕМПО Електронско управување со проекти онлајн на

DG TAXUD TTFSE Програма за олеснување на трговијата и транспортот

во југоисточна Европа УДР Услови и делокруг на работа VPN Виртуелна приватна мрежа WAN Мрежа на широко подрачје СЦО Светска царинска организација



1. Управно резиме1. Управно резиме1. Управно резиме1. Управно резиме

1.1 1.1 1.1 1.1 Цел на Стратегијата за ИКТЦел на Стратегијата за ИКТЦел на Стратегијата за ИКТЦел на Стратегијата за ИКТ развојразвојразвојразвој Целта на овој документ е да се дефинира потполната развојна стратегија за информатичките и комуникациските системи на Царинската управа на Република Македонија, во согласност со развојната стратегија на Царинската управа како целина. Со стратегијата се дефинира организациската структура на ИТ проектите, применетите ИТ стандарди, целите на информатичките системи, инфраструктурата и техничката околина. Акциите и предложените промени на постојната организациска структура и постојните постапки, особено во однос на ресурсите на работна сила и другите прашања кои зависат од буџетот, содржани во овој документ треба да бидат одобрени од Министерството за финансии пред нивно спроведување. Анексот на овој документ ги опишува тековните оперативни системи на ЦУРМ. 1.2 Општа цел на ИКТ1.2 Општа цел на ИКТ1.2 Општа цел на ИКТ1.2 Општа цел на ИКТ во однос со царинскиот функционален систем во однос со царинскиот функционален систем во однос со царинскиот функционален систем во однос со царинскиот функционален систем Во согласност со царинските нацрт-стандарди развиени од Европската комисија, целта на ИКТ е да се развие служба за информатичка и комуникациска технологија (ИКТ) и интегрирана ИТ системска околина која потполно ја поддржува деловната стратегија на ЦУРМ. Деловниот систем на ЦУРМ е во процес на темелни инфраструктурни и технолошки промени, за потребите на задоволување на следниве основни цели:

• овозможување на спроведување на сите правни стандарди кои го уредуваат меѓународното движење на стоката,

• олеснување на законската трговија (поедноставување на царинската постапка),

• наплата на царински и даночни давачки, • собирање и анализа на податоците за меѓународната трговија, • заштита и опасни противзаконски активности, • интероперабилност и интерконекција со царинските системи на ЕУ.

Реализацијата на целите на ЦУРМ е неопходно поради потребите и обврските на Република Македонија за исполнувањето на царинските стандарди на светско ниво (пр. стандарди на СЦО) и да развијат системи кои се компатибилни и интероперабилни со царинските системи на ЕУ.



2. Насоки за подготовка на стратегијата2. Насоки за подготовка на стратегијата2. Насоки за подготовка на стратегијата2. Насоки за подготовка на стратегијата 2.2.2.2.1111 Стратешки цели на ЦУРМСтратешки цели на ЦУРМСтратешки цели на ЦУРМСтратешки цели на ЦУРМ Стратешките цели на ЦУРМ се како што следи:

• унапредување на наплатата на увозни давачки • унапредување на заштитата на македонското општество • олеснување на протокот на стока и патници • подобрување на граничните контроли • подобрување на работата и капацитетот на вработените • подобрување на материјалните и техничките работни услови • обезбедување на неопходни правни основи за работата на ЦУРМ • активно учество во процесите за интеграција во Европа,

хармонизација на царинските постапки со воспоставените европски стандарди

• заштита на општеството од отпадна, субвенционирана или фалсификувана стока

• заштита на јавното здравје преку спречување на внесување опасни супстанции, заштита на животната средина (од радиоактивно зрачење, отпад), како и заштита на загрозени видови

• заштита од кривични активности како што се: детска порнографија, незаконска трговија со оружје

• борба против шверцот • интеграција преку унапредување на преференцијални односи

помеѓу државите и регионите. 2.2. Поврзаност на целите на ЦУРМ и деловната заедница 2.2. Поврзаност на целите на ЦУРМ и деловната заедница 2.2. Поврзаност на целите на ЦУРМ и деловната заедница 2.2. Поврзаност на целите на ЦУРМ и деловната заедница Економијата е ориентирана спрема стратешко партнерство со царината. Царината ги застапува економски интереси на општеството преку спречување измами и гарантира правилно спроведување на земјоделските и комерцијалните/политичките инструменти кои се на сила (извозни субвенции, антидампинг царински давачки, извозни и увозни дозволи). ЦУРМ е фактор за поттик кон регионалната интеграција, поради фактот што користи бенефиции за стимулирање на трговијата помеѓу државите и регионите, и на тој начин го стимулира подигнувањето на нивните стандарди. Подобрувањето на царинскиот систем ќе има позитивно влијание на општата деловна околина, по можност стимулирајќи инвестиции (и странски и домашни) и создавајќи потранспарентна и сигурна деловна околина. Проектот ќе го поддржи засилувањето на конкурентноста на економијата, и



дава ажурирани и јасни информации за царинската тарифа, постапките и барањата за трговија. 2.32.32.32.3 Стратешки врски Стратешки врски Стратешки врски Стратешки врски Оваа стратегија поддржува и е поврзана со други бројни стратешки документи, вклучувајќи ги следниве: 2.32.32.32.3.1.1.1.1 Врска со ПП Врска со ПП Врска со ПП Врска со ПП Партнерството за пристапување Партнерството за пристапување Партнерството за пристапување Партнерството за пристапување идентификува три краткорочни приоритет за царински реформи, вклучувајќи ја потребата за зголемување на административниот капацитет за спроведување на царинското законодавство и за борбата против прекуграничен криминал и потребата за понатамошно приближување на законодавството и постапките со европското законодавство (Acquis). 2.2.2.2.3.23.23.23.2 Врска со НПАА Врска со НПАА Врска со НПАА Врска со НПАА Во однос на царинските реформи, со Националниот план за усвојување на Националниот план за усвојување на Националниот план за усвојување на Националниот план за усвојување на правото на ЕУ (Acquis)правото на ЕУ (Acquis)правото на ЕУ (Acquis)правото на ЕУ (Acquis) се има намера понатаму да се проследува правниот развој и хармонизацијата со Acquis, зајакнување на развојот на капацитетот на ЦУРМ, како и зајакнување на царинската ИТ инфраструктура, вклучувајќи воспоставување на целосна интерконекција со системите на ЕУ (CCN/CSI и NCTS) и продолжување на постапките за интерконецкија со другите системи на ЕУ. Спроведувањето на компјутеризиран систем кој се однесува на тарифна размена на информации помеѓу Европската комисија и земјите-членки, што е задолжително за пристапување, мора да биде развиен и интерконекцијата воспоставена однапред. Ова е еден од приоритети наведени во националниот план во однос на интерконективноста со ИТ системите на ЕУ, вклучувајќи ги ITE системите. Постојаното прилагодување на ИТ системот на ЦУРМ ќе ги одрази, меѓу другите работи, како приоритет воведувањето на ИТ системите како што се: ТАРИК, Европски задолжителни тарифни информации (EBTI), Quota, Surveillance, Европскиот инвентар на хемиски супстанци (ECICS). Сите ITE системи се задолжителни за пристапување. Дел од НПАА претставува и подобрувањето на системите кои ја подобруваат соработката и меѓуграничната контрола со другите државни институции.

2.2.2.2.3.33.33.33.3 Врска со ССА Врска со ССА Врска со ССА Врска со ССА Проектот ќе се соочи со членот 88 од Спогодбата за стабилизација и асоцијација (ССА), кој предвидува „остварување на приближување на царинскиот систем на Република Македонија со оној на Заедницата“, „поедноставување на инспекциите и формалностите во однос на преносот на стока и поддршка за воведување на современи царински информатички



системи“, како и „можноста за меѓусебно поврзување помеѓу транзитниот систем на Заедницата и Република Македонија“. 2.2.2.2.3.43.43.43.4 Врска со Извештајот на ЕУ за напредокот Врска со Извештајот на ЕУ за напредокот Врска со Извештајот на ЕУ за напредокот Врска со Извештајот на ЕУ за напредокот Во најновиот извештај за напредокот се дадени позитивни коментари за работата на ЦУРМ, односно дека е постигнат напредок во однос на царинското законодавствоцаринското законодавствоцаринското законодавствоцаринското законодавство и дека е постигнат значителен напредок во областа на административниот и оперативниот капацитет.административниот и оперативниот капацитет.административниот и оперативниот капацитет.административниот и оперативниот капацитет.. 2.2.2.2.3.53.53.53.5 Врска со ПИПД Врска со ПИПД Врска со ПИПД Врска со ПИПД Повеќегодишниот индикативен плански документ Повеќегодишниот индикативен плански документ Повеќегодишниот индикативен плански документ Повеќегодишниот индикативен плански документ (ПИПД) 2008-2010 укажува дека во однос на царинската унија, неопходно е понатаму да се усогласат царинското законодавство и постапки со европското право и да се зајакне ЦУРМ со цел да се обезбеди нејзиното соодветно функционирање. Како што е наведено „претпристапната помош ќе ѝ помогне на државата, пред сè, да напредува кон патот на интеграцијата со ЕУ и ги поддржува напорите на државата да се придржува кон Копенхашките критериуми. Во ваквите околности претпристапната помош ќе помогне да се надминат недостатоците кои се идентификувани.“ При тоа, помошта ќе биде фокусирана на усвојување на правото на ЕУ, како и градењето на административниот капацитет за транспонирање, имплементирање и спроведување на acquis во согласност со приоритетите идентификувани во Партнерството за пристапување. Во поглед на царинската унија, еден од очекуваните резултати е транспозицијата на правото на Заедницата да биде завршена во областа на внатрешниот пазар, транспорт и енергија, оданочување и царинска унија и да има остварено добар напредок во другите главни области на законодавството на ЕУ. 2.2.2.2.3.63.63.63.6 Е Е Е Е----Бизнис и еБизнис и еБизнис и еБизнис и е----ВладаВладаВладаВлада Во 2005 година, Комисијата за информатичка технологија ја објави Националната стратегија за развој на информатичко општество и акционен план. Овој документ ја содржи следнава изјава. „Започнувајќи со Националната политика за информатичко општество (НПИО) на Република Македонија, преку процесот на подготовка на Стратегија за развој на информатичкото општество и акционен план, се промовира итноста на приближување на Република Македонија кон информатичкото општество, што опфаќа ангажман на сите клучни субјекти во Република Македонија.“ Што се однесува до е-бизнис, документот ги содржи следниве согледувања.



„Електронскиот бизнис претставува иновативен начин за деловно работење низ активно користење на информатички-комуникациски технологии и дигитализација на деловните процеси. Националната е-бизнис стратегија треба да ги даде насоките за воведување на е-бизнис со што би се подобрил економскиот развој по пат на обезбедување на подобра економска ефикасност, конкурентност и профитабилност преку следново:

• значително реорганизирани и подобрени деловни процеси со соодветни модели за спроведување на е-бизнис во претпријатијата;

• електронско поврзување помеѓу деловните субјекти, граѓаните, јавната администрација и невладиниот сектор.“

Што се однесува до е-Влада, документот ги содржи следниве согледувања. „Е-Владата е многу повеќе од примена на новите современи ИКТ технологии, бидејќи всушност претставува темелна трансформација на начинот на делување на владата и начинот како резонира и работи јавната администрација, со цел да се создаде висококвалитетни услуги за граѓаните, бизнисите и јавната администрација. При обликување на сопствените потреби, патот кон е-Влада бара активно учество и партнерство на сите субјекти: Владата, граѓаните и приватниот сектор. Секоја одговорна и демократска влада мора да вложува напори за поефикасно и потранспарентно административно работење, преку услуги ориентирани спрема клиентот, остварување стандарди за подобар квалитет на живеењето, побрз економски и социјален развој.“ ЦУРМ е целосно посветена кон придржување на оваа стратегија. Како прво, новиот систем за обработка на царински декларации (CDPS) ќе овозможи воведување на безхартиена околина за царински декларанти. Што се однесува до споделување и размена на податоци со други државни институции, ЦУРМ веќе разменува податоци со неколку институции (види Дел 6.2.3, табела бр.7). Подготвени се шаблони за новите Меморандуми за разбирање за електронска размена на податоци кои треба да бидат склучени помеѓу ЦУРМ и други државни институции или за ажурирање на постојните договори за размена на податоци. 2.2.2.2.3.73.73.73.7 Е Е Е Е----царинацаринацаринацарина Европската комисија усвои два предлога за модернизирање на Царинскиот закон на ЕУ и воведување на електронска, безхартиена околина во ЕУ. Првиот предлог има за цел да се поедностават и рационализираат царинските процеси и постапки. Вториот предлог е дизајниран со цел да се направат електронските царински системи на земјите-членки да бидат меѓусебно



компатибилни; воведување на електронска анализа на ризик во рамките на целата ЕУ и подобрување на електронската размена на информации на граничните контролни органи; да се воведат електронските декларации како правило; и воведување на централизиран систем за царинење. Резултатот треба да се состои од подобрување на конкурентноста на компании кои вршат бизнис во Европа, намалување на трошоците за придржување со законите и подобрување на безбедноста во ЕУ. Компонентите на Заедницата за електронски царински системи кои се потребни за поддржување на предлозите се состојат од следново:

• заеднички системски спецификации; • заеднички производи и услуги, вклучувајќи го задолжителното

заедничко упатување; • системи за царински информации и информации поврзани со

царината; • услугите на Заедничката комуникациска мрежа и Заедничкиот

системски интерфејс (CCN/CSI);координација на активностите извршени од земјите-членки и Комисијата при спроведување и работење во рамките на заедничкиот домен;координативните активности извршени од Комисијата при спроведување н работење во рамките на надворешниот домен на Заедницата, со исклучок на услугите дизајнирани да ги задоволат националните барања.

А од друга страна, националните компоненти на електронските царински системи кои се потребни за поддржување на предлозите го вклучуваат следново:

• националните спецификации; • националните системи, вклучувајќи ги базите на податоци; • мрежни поврзувања помеѓу царинските управи и економските

оператори, и помеѓу царинските управи и другите управи или агенции, во рамките на една земја-членка;

• било каков софтвер или опрема која земјата-членка смета дека е потребна за да се обезбеди потполна употреба на системот.

Сегашната е-царина ги содржи следниве иницијативи:

• Извозен контролен систем/Автоматски извозен систем (ИКС/АИС - ECS/AES);

• Увозно контролен систем/Автоматски увозен систем (УКС/АУС - ICS/AIS);

• Овластен економски оператор (ОЕО); • Управувањето со ризици; • Едношалтерски систем; • контрола при единствено застанување; • централизирано царинење.



Секторот за ИКТ на ЦУРМ ќе продолжи да ги следи развојните настани во сферата на е-царина, особено во поглед на временските распореди за спроведување на поединечни проекти, со цел да одржи ажурирана Стратегија за имплементирање на интероперабилност (СИИ). 2.2.2.2.3.83.83.83.8 Врска со Стратег Врска со Стратег Врска со Стратег Врска со Стратегијата за имплементирање на интероперабилност ијата за имплементирање на интероперабилност ијата за имплементирање на интероперабилност ијата за имплементирање на интероперабилност (СИИ)(СИИ)(СИИ)(СИИ) Интероперабилноста се однесува на царинската (и даночната) дејност, и законодавните, административните, процедуралните и ИТ прашањата кои се поврзани со размена на информации со други земји членки на ЕУ и Европската комисија. СИИ ги идентификува поединечните проекти за интероперабилност кои треба да бидат спроведени заедно со:

• опис на организацијата на проектите; • дефиниција на улогите и одговорностите на учесниците; • проценетите временски рокови и побарување на ресурси; • проектни планови за поединечните проекти.

Првичната СИИ ќе се концентрира на три главни компоненти NCTS, ITEMS и решението за мрежниот премин (моментално CCN/CSI). Проектната организација на улогите и одговорностите на учесниците ќе биде усогласена со содржината на стратегијата за ИКТ. Потребите за ресурси и активностите кои треба да бидат дефинирани во проектните планови, заедно со нивното времетраење, ќе бидат базирани на насоките добиени од Генералниот директорат за даноци и царина. Самите Самите Самите Самите рокови за спроведување на проектите моментално не се дефинирани поради следниве причини. NCTS проектот и решението за мрежниот премин ќе бидат финансирани со програмата ИПА 2008 и ITEMS проектите кои треба да бидат финансирани од програмата ИПА 2009. Иако Делокругот и целите за компонентите на NCTS и ITEMS се ближат до финализација, нивните почетни датуми сè уште не се јасни. 2.2.2.2.3.93.93.93.9 Врска со Националниот развоен план Врска со Националниот развоен план Врска со Националниот развоен план Врска со Националниот развоен план Во Националниот развоен план за 2007 година е наведено дека „царинските приходи ќе бидат зголемени по пат на ригорозно, но поедноставено скенирање со современа и софистицирана опрема и професионално управување на царинските испостави“. Реформата на ЦУРМ е идентификувани како точка на фокус и приоритет.



2.2.2.2.3.103.103.103.10 Врска со националните/с Врска со националните/с Врска со националните/с Врска со националните/секторските инвестициски планови екторските инвестициски планови екторските инвестициски планови екторските инвестициски планови Овој проект е директно поврза со следниве клучни стратегии и акциони планови во секторот:

• Кодексот на однесување за царинските службеници; • Претпристапната економска програма (за 2007-2009), 2006 год; • Стратешкиот план на Царинската управа за 2004-2008 год; • Стратешкиот план на Царинската управа за 2008-2010 год; • Стратешкиот план на Царинската управа за 2010-2012 год; • Стратегијата за е-Влада која е во фаза на усвојување; • Стратегијата за обука и професионално усовршување; • Стратегијата за спречување на корупцијата.

3333 Цели на Секторот за ИКТ Цели на Секторот за ИКТ Цели на Секторот за ИКТ Цели на Секторот за ИКТ Основната цел на Секторот за ИКТ е поддршка на сите деловни сектори и одделенија и во централната управа и во царинските региони, во својата секојдневна работа и при остварување на нивните стратешки цели и планови. Оваа поддршка ги опфаќа сите деловни и оперативни процеси. Од списокот на системи содржани во овој документ може да се види дека е обезбедена поддршка за сите следни сектори на ЦУРМ:

• Царински систем; • Контрола и истраги; • Управување со човечки ресурси; • Сметководство и финансии; и • Административни и технички работи.

Што се однесува до секојдневната работа, Секторот за ИКТ е посветен на обезбедување што е можно повеќе непрекината достапност на сите ИКТ системи и апликации во секое време. Активностите кои Секторот за ИКТ ќе ги преземе во таа насока подетално се наведени во останатите делови од стратегијата. Секторот за ИКТ при остварувањето на своите цели, како и целите на ЦУРМ, ќе ги земе во предвид препораките дадени во блупринтите, извештајот од ИТ мониторинг мисијата на DG TAXUD и ITIL. Дел од овие препораки е и воспоставување на процес за постојано унапредување на ИКТ услугите (Continual service improvement) преку моделирање на процесите и дефинирање на критични фактори за успех



(Critical success factor), клучни индикатори за преформансите (Key performance indicator) и соодветна метрика. Во насока на подобрување на поддршката кон крајните корисници и унапредување на управувањето со ИКТ системите, Секторот за ИКТ е посветен на примена на ITIL препораките. Воспоставувањето на процес за управување со Каталог на услуги е една од активностите кои ќе се преземат за остварувањето на оваа цел. Секторот за ИКТ ќе подготви Каталог на услуги за сите оперативни услуги кои ги испорачува кон крајните корисници и истиот ќе го одржува ажурен. Овој каталог во себе треба да ги содржи сите детали за услугите, вклучувајќи ги нивните функционални и технички карактеристики и релации, со што во секое време ќе се има целосен преглед на сите услуги. Воедно каталогот ќе послужи и како основа при дефинирањето на мерки во простапките за реактивно и превентивно одржување на ИКТ системите. За подобрување на управувањето со ИКТ системите и услугите, а истовремено и за проширување на ИТ вештините и знаењата на вработените во Секторот за ИКТ ќе се примени препораката од Извештајот на ИТ мониторинг мисијата на DG TAXUD за ангажирање на консултанти за техничка асистенција и поддршка и преку организирање на студиски посети на царинските администрации на водечките земји-членки во ЕУ. На овој начин ќе се овозможи трансфер на знаења и know-how. Табелата бр.1 дава преглед на тековните ИКТ системи, нивниот увиден приоритет од деловна гледна точка, заедно со потребната достапност и последиците од нивната недостапност.

ССССистемистемистемистем Деловен Деловен Деловен Деловен

приоритетприоритетприоритетприоритет Последици од недостапностПоследици од недостапностПоследици од недостапностПоследици од недостапност

Потребна Потребна Потребна Потребна достапностдостапностдостапностдостапност

Системи за обработка на трансакцииСистеми за обработка на трансакцииСистеми за обработка на трансакцииСистеми за обработка на трансакции

Систем за обработка на царински декларации

Висок Губиток на наплата на приходи Губење на статистички податоци Прекини во меѓународната трговија

24/7

БОРДЕР - контролници за завршување на извозна,транзитна и ТИР постапка

- евиденција на празни камиони

- евиденција вагање и наплата на тер.услуги

- таргетирање на различни профили и стоп.листи

Висок Губење на статистички податоци Прекини во меѓународната трговија

24/7



ЕКСИМ\Дозволи Висок Губење на статистички податоци Прекини во меѓународната трговија

24/7

ЕКСИМ\Квоти Среден Губење на статистички податоци Прекини во меѓународната трговија

08:30 - 16:30/5

Систем за размена на податоци со иматели на одобренија

Среден Одложување на поедноставените постапки со што се предизвикува прекини во трговијата

24/7

Анализа на ризик Среден Неструктурални контролни механизми

24/7

Размена на податоци со УЈП

Среден За рачни процеси е потребна дополнителна работна сила

24/7

Девизни контролници Среден За рачни процеси е потребна дополнителна работна сила

24/7

Размена на податоци со соседни држави

Среден Намалување на меѓуграничната контрола

24/7

Систем за наплата

Висок

Губиток на наплата на приходи. Губење на статистички податоци. Прекини во меѓународната трговија

24/7

Управување со акцизи

Среден

Губиток на наплата на приходи

24/7

Автоматско препознавање на регистарски таблички (ANPR)

Среден Намалување на разузнавачки податоци од границата

24/7

БОРДЕР – евиденција на миленичиња,

– обработка на заклучоци,

– дефенирани извештаи од централизираните податоци од МАКЦИС,

– генерирање на XML за размена на податоци со соседни држави

Низок Губиток на наплата на приходи

24/7

Системи за административна поддршкаСистеми за административна поддршкаСистеми за административна поддршкаСистеми за административна поддршка

Кадровска евиденција Низок За рачни процеси е потребна дополнителна работна сила

08:30-16:30/5

Прием на нови кандидати

Низок

За рачни процеси е потребна дополнителна работна сила

08:30 - 16:30/5

Систем за финансиска евиденција


08:30 - 16:30/5

Магацинско работење Среден За рачни процеси е потребна дополнителна работна сила

08:30 - 16:30/5



Евиденција на пломби Среден За рачни процеси е потребна дополнителна работна сила

08:30 - 16:30/5

Дисциплински мерки Низок За рачни процеси е потребна дополнителна работна сила

08:30 - 16:30/5

ЕДМС– Систем за електронско управување со документација

Висок За рачни процеси е потребна дополнителна работна сила

24/7

Систем за МИС Низок Губење на статистички податоци 24/7 СИМ Низок Губење на статистички податоци 24/7 Обем на работа Низок Губење на статистички податоци 24/7

CASEDB Среден Загуба на информативни нишки при управувањето со случаи

24/7

Кривични пријави Среден Губење на електронски докази. За рачни процеси е потребна дополнителна работна сила

24/7

Заплени Среден За рачни процеси е потребна дополнителна работна сила

24/7

SEMS Среден Загуба на безбедност и докази 24/7 ЦЛО (Централна листа на осомничени)

Низок За рачни процеси е потребна дополнителна работна сила

24/7

База за евидентирање на разузнавачки предмети

Среден Губење на докази за случаи 08:30-16:30/5

Следење возила со GPS Среден Губење контрола врз следењето на возила

24/7

Систем за видео надзор, снимање и трансмисија

Среден Намалување на разузнавачки податоци од границата

24/7

Системи на податоци за упатувањеСистеми на податоци за упатувањеСистеми на податоци за упатувањеСистеми на податоци за упатување

Интелектуална сопственост


24/7

Разузнавање Среден Губење на раководителска контрола 24/7

Интернет библиотека Низок За рачни процеси е потребна дополнителна работна сила

24/7

Електронско учење (е-учење)


24/7

Евиденција на работно време

Среден Губење на раководителска контрола 24/7

Национална база за царинска вредност


24/7

Царински форум Низок За рачни процеси е потребна дополнителна работна сила

24/7

Интернет страница на Царинската управа

Среден

Намалување на видливоста на Царинската управа Губење на јавни информации за трговците и јавноста.

24/7



Табела бр.Табела бр.Табела бр.Табела бр.1111: Категоризација на критичноста на ИКТ системи: Категоризација на критичноста на ИКТ системи: Категоризација на критичноста на ИКТ системи: Категоризација на критичноста на ИКТ системи * Висок приоритет значи дека системот претставува компонента на клучната дејност на ЦУРМ, среден значи дека има непосредно влијание на ефикасноста и ефективноста на секојдневните активности на ЦУРМ, а низок значи дека е посакувана, но не и неопходна компонента на деловните активности на ЦУРМ. Со оглед на тоа што најголемиот дел од системите се или со висок или со среден приоритет и дека голем дел од нив се потребни за непрекинато работење на основа 24/7, овозможувањето поддршка и одржување претставува екстремно важна одговорност за Секторот за ИКТ. Затоа е од неизмерно значење Секторот да е соодветно екипиран со доволно квалификуван персонал со цел да се задоволат овие заложби. Функционалностите на разните системи се опишани во Анекс А. Во однос на дополнителното подобрување на постојните системи и развојот на новите системи, се вложуваат напори за воведување системи за поддршка на пристапувањето во Европската унија и безхартиени системи со контрола на електронски потпис како поддршка на иницијативите е-Влада и е-царина.

4444. Организациска структура на Секторот за ИКТ. Организациска структура на Секторот за ИКТ. Организациска структура на Секторот за ИКТ. Организациска структура на Секторот за ИКТ

4444.1 .1 .1 .1 ПрегледПрегледПрегледПреглед Организациската структура на Секторот за ИКТ е изработена со цел да ги оптимизира ресурсите кои се потребни за поддршка на целите на Секторот за ИКТ и целите на ЦУРМ во целост и одговорностите кои се наведни подолу. Усвоената структура (Слика бр.1) е слична на структурата која е воспоставена во бројни земји-членки на Европската унија.



Слика бр.1: Организациска структура на Секторот за ИКТСлика бр.1: Организациска структура на Секторот за ИКТСлика бр.1: Организациска структура на Секторот за ИКТСлика бр.1: Организациска структура на Секторот за ИКТ

Со цел да се обезбеди непрекинатоста на деловните процеси, да се подобри поддршката за крајните корисници и да се унапреди управувањето со ИКТ системите, а воедно да се овозможи примена на препораките од ITIL и методологиите за управување со животен циклус, вклучувајќи го и управувањето со проекти, Секторот за ИКТ во следниот период ќе помине низ процес на реорганизација. Новата организациска структура и систематизација ќе придонесе за поголема ефикасност и ефективност во остварувањето на наведените цели и успешно извршување на доделените одговорности Секторот за ИКТ. Во новата организациска структура Хелп дескот, кој сега е во рамки на Одделението за апликациска поддршка, ќе биде издвоено како посебно одделение кое како централизирана точка за комуникација со крајните корисници ќе обезбедува поддршка за пријавите од прво ниво. Службата за координација со проекти ќе функционира коко независна служба која ќе биде под директно раководство на помошник директорот на Секторот за ИКТ. Додека пак Службата за ИТ сигурност, ќе прерасне во Служба за ИТ контрола и сигурност и ќе превземе одоговрности во делот на контрола и редовен мониторинг.

ДИРЕКТОР

Помошник директор Сектор за

информатички и комуникациски

технологии

Одделение за апликациска поддршка

Одделение за техничка поддршка

Служба за податочен

склад

Служба за сервисна поддршка

Служба за ИТ

сигурност

Одделение за развој

Служба за координација на проекти



4444.2 Улоги и одговорности.2 Улоги и одговорности.2 Улоги и одговорности.2 Улоги и одговорности 4444.2.1 .2.1 .2.1 .2.1 ГлГлГлГлавни одговорности на авни одговорности на авни одговорности на авни одговорности на СекторСекторСекторСекторот за ИКТот за ИКТот за ИКТот за ИКТ Секторот за ИКТ, под раководство на Помошник директорот, ги има следниве главни одговорности:

• организирање, планирање и развој на ИКТ системи • буџетно планирање и управување и за оперативниот систем и

новите развојни активности • спроведување и одржување на ИКТ системи • обезбедување поддршка за корисниците на системите и од

функционална и од технолошка гледна точка • следење на функционирањето и перформансите на ИКТ системите • учество во изработка, инсталирање, следење и документирање на

методологиите за планирање на политика, подготовка, користење и одржување на ИКТ системите

• планирање на развојот на ИКТ системи, на мрежите за пренос на податоци во рамките на ЦУРМ и организирање на размена на податоци со други субјекти

• подготовка на размена на податоци со други субјекти, анализа и статистичка евиденција на податоците

• системски инженеринг во делот на инсталирање и одржување на хардвер, оперативните системи, системите за управување со бази на податоци и апликативен софтвер

• анализа на потенцијалните ризици за безбедноста на ИКТ системите, дефинирање на контроли, дефинирање на оперативни постапки за заштита на ИКТ системите

• спроведување на мерки за заштита и безбедност на ИКТ системите • следење на тековните операции и употреба на ИКТ ресурси и

давање предлози за проширување, прилагодување и замена 4444.2.2 Секундарни одговорности .2.2 Секундарни одговорности .2.2 Секундарни одговорности .2.2 Секундарни одговорности Со делокругот на одговорности се покриваат сите деловни активности кои се извршуваат во рамките на ЦУРМ. Ова вклучува, покрај клучните/суштинските активности, поддршка и за сите административни и логистички активности како што се одржување на безбедносниот систем за контрола на пристап и евидентирање на работното време на сите вработени, обезбедување и одржување на опремата за видео надзор, одржување на системот за автоматско читање на регистарски таблички (ANPR), и GPS системот за следење на возилата.



Во продолжение се дадени одговорностите и улогите кои произлегуваат од тековната организациска структура на Секторот, а кој по процесот на реорганизација кој е во тек ќе бидат зголемени. 4.2.3 Одделението за развој4.2.3 Одделението за развој4.2.3 Одделението за развој4.2.3 Одделението за развој Одделението за развој, под раководство на својот началник, ги има следниве главни одговорности:

• одржување и ажурирање на стратегијата за ИКТ и поддршка на акционите планови

• изготовка на студии за изводливост, кога е потребно, за предложени нови системи

• изготовка на технички спецификации за сите нови системи • кога е потребно, пружи помош за подготовка на Делокругот и

целите за нови системи • буџетско планирање и контрола на новите системи • доделување ИТ тим лидери и персонал за нови развојни системи • подготовка и одржување на планови за проектен развој и квалитет

на нови системи • подготовка и одржување на постапки за управување на проектни

ризици за сите нови проекти • примена на контроли за обезбедување квалитет за нови системски

развои • спроведување и одржување на проектни развојни методологии и

стандарди • развој на внатрешни ИКТ системи

4.2.3.1 Служба за координација на проекти (СКП)4.2.3.1 Служба за координација на проекти (СКП)4.2.3.1 Служба за координација на проекти (СКП)4.2.3.1 Служба за координација на проекти (СКП) Оваа служба се смета како клучна со цел да се исполнат сè поголемите барања за управување со проекти и квалитет кои произлегуваат од дополнителни нови големи проекти кои треба да бидат спроведени како компоненти на процесот на пристапување во ЕУ. Оваа служба не само што ќе пружи поддршка на персоналот за управување со проекти при нивните секојдневни одговорности на раководење и контрола на квалитетот, но и ќе демонстрира на донаторските агенции на проектите дека развојните проекти кои тие ги финансираат се контролирани со примена на меѓународни индустриски стандарди. СКП ќе ги има следниве општи должности:

• да подготви начела/политики, методологии и шаблони за управување со проекти во рамките на организацијата;



• да дава насоки на другите во организацијата за тоа како се управува со проекти, да обучува други лица во управување со проекти или софтвер за управување со проекти и помагање со специфични алатки за управување со проекти;

• да обезбеди дека политиките/начелата, методологиите и шаблоните се користат и почитуваат.

И следниве специфични должности: • претставниците на Службата да се здобијат со вештини во

севкупната структура и содржината на ТЕМПО методологијата и практичната примена на компонентите на методологијата усвоена од ЦУРМ.

• да учествуваат во изборот, воведување и одржување на соодветни софтверски алатки за управување со проекти;

• создавање и воведување на соодветни шаблони за документација; • создавање и воведување на стандарди за упатување на

документација; • делува како централен библиотекар за проектната документација; • давање поддршка за создавање, одржување и следење на проектни

планови/распореди; • давање поддршка за финансиското следење на проекти; • давање поддршка за следење на напредокот на проектите и давање

извештаи на раководството; • одржување на регистри за контрола на проектите, како што се

регистри за ризици и проблеми; • организирање на настани и состаноци поврзани со проектите

вклучувајќи го прегледот на квалитетот и состаноци управни одбори;

• давање помош на раководителите на проектите и членовите на тимовите и дневно управување и задачи за обезбедување на квалитет.

4.2.4 Одделение за апликативна поддршка 4.2.4 Одделение за апликативна поддршка 4.2.4 Одделение за апликативна поддршка 4.2.4 Одделение за апликативна поддршка Одделението за апликативна поддршка, под раководство на својот началник, ги има следниве главни одговорности:

• поддршка за корисниците на системите и од функционална и технолошка гледна точка преку Help Desk за сите функционални системи

• следење на функционирањето на оперативните ИКТ системи • буџетско планирање и контрола на оперативните системи • одржување и поддршка на управување договори



• одржување на ИКТ системите во областа на царински операции и давање предлог мерки за нивно подобрување

• управување и обработка на системот за барање на промени од првичната фаза до спроведувањето

• управување и обработка на извештаи за грешки и поправни акции • организација на размена на оперативни податоци со други субјекти • давање поддршка на корисниците за користење на апликативниот

софтвер • давање статистичка анализа на податоци и ад хок извештаи • архивирање на податоци • следење на тековните операции и употреба на ИКТ ресурси и

давање предлози за проширување, прилагодување и замена 4.2.4.1 Служба за податочен склад4.2.4.1 Служба за податочен склад4.2.4.1 Служба за податочен склад4.2.4.1 Служба за податочен склад Оваа одделна служба во рамките на Одделението за апликативна поддршка ги има следниве одговорности:

• дизајнирање и развој на податочни складови, вклучувајќи моделирање на податоци и дизајнирање и развој на извештаи;

• одговарање на потребите на раководството и надворешни субјекти за податоци, аналитичка и количинска поддршка.

• блиска соработка со разните деловни единици за да се разберат нивните потреби и да креираат извештаи за задоволување на тие потреби.

• анализа, истражување и испитување на податоци преку употреба на стандардни алатки за известување како што се SQL, Server Reporting Services и други BI алатки.

• креирање нови извештаи по потреба и автоматско креирање на редовни извештаи.

• обезбедување ад-хок анализи за раководството со цел олеснување на процесот на донесувањето одлуки

• валидација на квалитетот и на изворните потадоци и на излезните податоци преку извештаите.

• анализирање на големи податочни множества. • користење на кориснички/информативни прирачници, и учество во

проекти за учење и програми и обуки. 4.2.5 Одделение за техничка поддршка4.2.5 Одделение за техничка поддршка4.2.5 Одделение за техничка поддршка4.2.5 Одделение за техничка поддршка Одделението за техничка поддршка, под раководство на својот началник, ги има следниве главни одговорности:



• спроведување и одржување на ИТ технолошки системи вклучувајќи хардвер, оперативни системи, авторски софтвер, бази на податоци и комуникации

• следење на функционирањето на информатичките и технолошките системи

• планирање на техничкиот развој и спроведување на ИКТ системи и мрежи за пренос на податоци во рамките на ЦУРМ

• буџетско планирање и контрола за технолошката инфраструктура • системски инженеринг во делот на инсталирање и одржување на

хардвер, оперативните системи, авторскиот софтвер и системите за управување со бази на податоци

• спроведување мерки за заштита и безбедност на ИКТ системите • техничко следење на тековните операции и употреба на ИКТ

ресурсите и давање предлози за проширување, прилагодување и замена

4.2.5.1 Служба за сервисна поддршка4.2.5.1 Служба за сервисна поддршка4.2.5.1 Служба за сервисна поддршка4.2.5.1 Служба за сервисна поддршка Оваа одделна служба во рамките на Одделението за техничка поддршка ги има следниве одговорности:

• учество во одржување на персонални компјутери и друга ИТ опрема, како што е инсталирање и замена на физички компоненти, инсталација и поправка на оперативните системи на персоналните компјутери, инсталација и поправка на апликации;

• инсталирање на антивирусни програми и отстранување вируси од компјутерите;

• интервенции во ситуации кои се уредени со насоките со цел да се доведе системот во постојана употреба;

• чување евиденција на ИТ опремата и одржување на ИТ опремата во согласност со добро воспоставени постапки;

• обука на корисниците за тоа како да се користи ИТ опремата, како и користење на спроведени проекти;

• генерирање извештаи за раководителот на Секторот за оштетена ИТ опрема кога треба да биде поправена или заменета;

• снабдување и дистрибуција на потрошни материјали; 4.2.6 Служба за ИТ сигурност4.2.6 Служба за ИТ сигурност4.2.6 Служба за ИТ сигурност4.2.6 Служба за ИТ сигурност Оваа одделна служба, која е под непосредна одговорност на Помошник директорот на Секторот за ИКТ, ги има следниве одговорности.

• управување и контролирање на пристапот на корисниците во царинскиот систем;



• администрирање на антивирус, антиспајвер, антиспам алатки и софтвер;

• обучување на корисниците за користењето на алатките за комуникација и пренос на податоци, како и за заштитата на податоци;

• следење на точките за пристап во царинскиот систем, функционирање на системот за идентификација и автентикација;

• конфигурација и администрирање на пристапните критериуми, идентификација и автентикација (активни директориуми, DNS, DHCP, е-меил сервер, ISA, PKI, WSYS);

• спроведување на обука за ИТ безбедност за персоналот; • спроведување на стратегијата за складирање и чување/одржување

на податоците; • следење и верификување на постапките за складирање, одржување

и возобновување на податоците во случај на хаварија на системот; • спроведување, развој и надградување на резервниот план и планот

за возобновување по катастрофа.

4.4.4.4.3 Потребни ресурси и расположливост на рес3 Потребни ресурси и расположливост на рес3 Потребни ресурси и расположливост на рес3 Потребни ресурси и расположливост на ресурситеурситеурситеурсите

4.3.1 Општа состојба4.3.1 Општа состојба4.3.1 Општа состојба4.3.1 Општа состојба Табелата бр.2 ги укажува сегашните реални реални реални реални нивоа на екипираност во споредба со одобрениот состав.

ОДДЕЛЕНИЕ/ОДДЕЛЕНИЕ/ОДДЕЛЕНИЕ/ОДДЕЛЕНИЕ/ СЛУЖБА/СЛУЖБА/СЛУЖБА/СЛУЖБА/

РАБОТНО МЕСТОРАБОТНО МЕСТОРАБОТНО МЕСТОРАБОТНО МЕСТО

ОДОБРЕНИ ОДОБРЕНИ ОДОБРЕНИ ОДОБРЕНИ РАБОТНИ МЕСТАРАБОТНИ МЕСТАРАБОТНИ МЕСТАРАБОТНИ МЕСТА

БРОЈ НА БРОЈ НА БРОЈ НА БРОЈ НА РАБОТНИЦИРАБОТНИЦИРАБОТНИЦИРАБОТНИЦИ

НЕДОСТАТОКНЕДОСТАТОКНЕДОСТАТОКНЕДОСТАТОК

Помошник директор на Сектор за ИКТ

1 1 0

Началник на Одделение за развој

1 1 0

Одделение за развој

6 3 3

Началник на Одделението за апликативна поддршка

1 1 0

Одделение за апликативна поддршка

9 6 3

Служба за податочен склад

2 2 0



Началник на Одделението за техничка поддршка

1 1 0

Одделение за техничка поддршка

7 2 5

Служба за сервисна поддршка

6 1 5

Служба за ИТ сигурност

4 2 2

ВКУПНОВКУПНОВКУПНОВКУПНО 38383838 22220000 11118888

Табела бр.Табела бр.Табела бр.Табела бр.2222: Човечки ресурси на Секторот за ИКТ: Човечки ресурси на Секторот за ИКТ: Човечки ресурси на Секторот за ИКТ: Човечки ресурси на Секторот за ИКТ 4.4.4.4.3.3.3.3.2222 Потребни ресурси Потребни ресурси Потребни ресурси Потребни ресурси Постојните нивоа на вработување не го земаат предвид бројот на нови проекти коишто треба да бидат развиени и одржани во текот на следниве три до пет години. Покрај најважните побарувања за функционирањето на постојните системи и сè поголема потреба за развој на постојните или нови системи, Секторот за ИКТ е главно посветен на техничка и апликативна поддршка. Табела бр.3 дава краток преглед на оперативните активности во текот на 2011 година.

Вид на активност Вкупно во годината

Просек на ден

Просечно време на решавање на

проблемот (денови)

Инциденти по однос на софтвер

5.250 23,86 0,25

Хардверски и мрежни интервенции

1.625 7,4 0,5

Инсталирање на опрема

150 0,68 0,66

Генерирање извештаи

925 4,2 2

Објавување на интернет/интранет

1.300 5,9 0,08

Табела бр.Табела бр.Табела бр.Табела бр.3333: Преглед на оперативните активности на Секторот за ИКТ во 201: Преглед на оперативните активности на Секторот за ИКТ во 201: Преглед на оперативните активности на Секторот за ИКТ во 201: Преглед на оперативните активности на Секторот за ИКТ во 2011111 годигодигодигодинананана



Оваа улога на поддршка станува се поинтензивна во однос на ресурсите. Само во месеците февруари, април и мај 2011 година по над 500 инциденти бараа интервенција. Табелата бр.4 ги предвидува проценетите оперативни активности во 2012 година.

Вид на активност Вкупно во годината

Просек на ден

Просечно време на решавање на

проблемот (денови)

Инциденти по однос на софтвер

5.500 25 0,25

Хардверски и мрежни интервенции

2.000 9,09 0,5

Инсталирање на опрема

150 0,68 0,66

Генерирање извештаи

1.100 5 2

Објавување на интернет/интранет статии

1.400 6,36 0,08

Табела бр.Табела бр.Табела бр.Табела бр.4444: Проценка на оперативните активности на Секторот за ИКТ за 201: Проценка на оперативните активности на Секторот за ИКТ за 201: Проценка на оперативните активности на Секторот за ИКТ за 201: Проценка на оперативните активности на Секторот за ИКТ за 2012222 годинагодинагодинагодина

Екстраполацијата на цифрите во табелата бр.3, базирани на 220 работни денови во годината, резултира на искористувањето на ресурсите во обем од речиси 19 поединечни работни години. Со оглед на фактот дека Секторот за ИКТ моментално има 20 вработени, се доаѓа до заклучок дека покрај извршувањето на овие активности, останува само еден вработен кој ќе може да ги обработисите други обврски на Секторот за ИКТ вклучувајќи подготовка на стратешка документација, подготовка на документација за новите системи, преглед на квалитетот на новата системска документација, учество во проектите за развој на новите и унапредување на постоечките ИКТ системи и поддршка за секундарните системи како што се евидентирањето на работното време, системот за автоматско читање на регистарски таблички и системот за видео надзор. Покрај тоа, треба да се забележи дека, поради природата на работата, има потреба за најголемиот дел од персоналот да биде изложен на неколку денови техничка обука во годината.



Имајќи ја предвид големината на другите сектори за ИКТ на царинските управи во Европската унија и индикативните цифри од службите на Европската комисијата за ресурсите, во поглед на работна сила, кои се потребни за поддршка за воведување на новите системи потребни за пристапување во ЕУ, сите празни работни места мора да бидат пополнети што е можно побрзо. Меѓутоа, бидејќи секторот нема капацитет да апсорбира толку многу персонал истовремено и да го одржи сегашниот работен обем, се смета дека нивото на вработување треба да се зголемува по пет лица годишно. Исто така, потребно е да се потврди сегашниот состав преку извршување на акција за реекипирање. Оваа акција е во тек и беше земена во превид при подготовката на новата организација на Секторот за ИКТ и дефинирањето на новата систематизација. До крајот на 2012 се очекува целосно да се спроведе во пракса новата организација во ЦУРМ. 4.4.4.4.3.3.3.3.3333 Расположливост н Расположливост н Расположливост н Расположливост на ресурси а ресурси а ресурси а ресурси Секторот за ИКТ сега има дваесет вработени, вклучувајќи го Помошник директорот. Со оглед на сегашното ниво на вработеност идентификувано погоре, ова претставува недостаток од шеснаесет лица или речиси 40%. Меѓутоа, овие нивоа на вработеност не го земаат предвид бројот на нови проекти коишто треба да бидат развиени и одржани во текот на следниве три до пет години. Недостигот од работни ресурси е уште поизразен поради фактот што целокупната техничка поддршка е обезбедена од централното Одделение за техничка поддршка во Скопје. Ова значи дека високообучените техничари и инженери трошат неразумно многу време патувајќи со цел да пружат поддршка во регионите. Овој проблем ќе се надмине со формирање на виртуелен Хелп деск во секоја од царинарницте, односно најмалку по еден вработен од секоја царинарница ќе се обучи од страна на вработените во Секторот за ИКТ за решавање на одредени пријави и инциденти од прво ниво на Хелп деск поддршка. На овој начин ќе се постигне побрзо отстранување на проблемите кои предизивикуваат прекини во работењето, а воедно ќе се намалат трошоците кои се прават со сегашниот начин на организација. 4.4.4.4.3.3.3.3.4444 Изнаоѓање решение за недостатокот Изнаоѓање решение за недостатокот Изнаоѓање решение за недостатокот Изнаоѓање решение за недостатокот Има три предвидени решенија за недостигот на ресурсите во поглед на работна сила. Првото е да се вработат дополнителни службеници во ЦУРМ, второто е да се ангажира надворешна поддршка за да се извршат одредени активности, а третото е комбинација на претходните две решенија. Ова прашање е обработено подетално во следниот дел на документот под наслов



Политика за човечки ресурси и ангажирање на надворешна поддршка. Меѓутоа, претпочитана политика е да се ангажира надворешна поддршка за вршење одредени активности во што е можно поголема мера, со почитување на аспектите за доверливост и критичност на оваа политика. Во секој случај мора да се најде решение со цел да се одржи сегашниот степен на поддршка за постојните системи и за успешно спроведување на новите главни проекти. Пред целосно извршување на акцијата за реекипирање, неопходно е да се вработи нов кадар со цел нивото на бројната состојба на персоналот да се доведе до постојните нивоа на екипирање кои се дефинирани во постојниот Акт за систематизација.

5555. Методологии и политики на управување. Методологии и политики на управување. Методологии и политики на управување. Методологии и политики на управување

5555.1 Методологијата .1 Методологијата .1 Методологијата .1 Методологијата за управување со животен циклза управување со животен циклза управување со животен циклза управување со животен циклус и проектиус и проектиус и проектиус и проекти ЦУРМ усвои стратешка заложба за примена на методологија за управување со животен циклус на апликации и ИКТ системи, која ги опфаќа и проектите како дел од животниот циклус. За таа цел донесе Упатство за управување со животен циклус на апликации и ИКТ системи и Прирачник за управување со проекти со кои ги усвои клучните компоненти на најдобрите светски признати методологии, како што се PRINCE2, TEMPO, RUP и сл., а при тоа се земаат во предвид комплексноста и очекуваното времетраење на проектите. Усвоената методологија беше позитивно оценета од ИТ мониторинг мисијата на DG TAXUD реализирана во октомври 2011 година. Стратешка определба на ЦУРМ е воспоставената методологија постојано да ја унапредува согласно препораките на признатите методологии за управување со проекти и животен циклус со цел во целост да се усогласи со нив. Посебно внимание ќе се посвети во делот на quality assurance со цел да се постигне минимизирање на ризикот од неуспех на проектот. Ова воедно е и препорака од Извештајот од ИТ мониторинг мисијата на DG TAXUD. Успешното воведување на методологијата за управување со животен циклус постави основа за примена на процес за управување со програми, кон што ЦУРМ ќе се насочи во иднина. Управувањето со програми кое е на повисоко ниво од управувањето со проекти нема да биде посветено само на управување со неколку поврзани проекти, туку потребно е да се фокусира на поставување на стратешки цели, насоки и придобивки со кои ќе се постигне долгорочно подобрување на перформансите на ЦУРМ.



Упатството за управување со животен циклус на апликации и ИКТ системи поставува критериум врз чија основа се одредува големината за проектите, односно во зависност од тоа дали истите може да се реализираат од страна на вработените во Секторот за ИКТ и со постоечката ИКТ инфраструктура се делат на големи и мали. Воедно, Упатството во себе прави јасна поделба на промените што треба да се направат на апликациите и ИКТ системите, во зависнот од постапката за нивна реализиција, итноста и влијанието на функционалностите што ги засегаат крајните корисници. Согласно ова разликуваме стандардни, итни и нормални промени за кои се превидени соодветни постапки. На слика бр.2 е даден генерален приказ на усвоената методологија за управување, кој ги претставува фазите и ни дава општ приказ на активностите од секоја фаза низ кои задолжително мора да помине секој проект, независно дали се работи за развој на нова ИКТ услуга или за промена на постоечка. Донесените Упатство за управување со животен циклус на апликации и ИКТ системи и Прирачник за управување со проекти детално ги даваат насоките за изведување на секоја од фазите, а при тоа го дефинираат и следново: - структурата на управување со проектите, - одговорностите и овластувањата на инволвираните, - клучните документи и испораки кои треба да се подготват во секоја фаза. Прирачникот за управување со проекти дава препораки за управување со големите проекти, односно ги дефинира фазите на планирање и имплементација и контрола низ кој поминува проектот откога ќе се ангажира надворешниот изведувач за реализација на проектот. Во овие случаи ЦУРМ се залага проектите да ги поминат следниве фази:

• Почетна фаза (Inception), • Фаза на елаборација , • Фаза на изработка, • Транзитивна фаза

по што се продолжува со Фаза на затворање на проектот и активности по имплементација согласно Упатството за управување со животен циклус на апликации и ИКТ системи.



Слика бр.Слика бр.Слика бр.Слика бр.2222: Методологија за управување со животен циклус на апликации и ИКТ : Методологија за управување со животен циклус на апликации и ИКТ : Методологија за управување со животен циклус на апликации и ИКТ : Методологија за управување со животен циклус на апликации и ИКТ

системисистемисистемисистеми

5555.1.1 Структура на управувањето со ИКТ проекти.1.1 Структура на управувањето со ИКТ проекти.1.1 Структура на управувањето со ИКТ проекти.1.1 Структура на управувањето со ИКТ проекти Со цел да се постигне ефикасно и ефективно управување со животниот циклус на апликациите и ИКТ системите, во ЦУРМ се формирани: - Комитет за управување со животен циклус на апликации и ИКТ системи



составен од директорот на ЦУРМ, како претседавач, и помошниците на директорот, како членови со право на одлучување;

- Експертски тим составен од функционалните проект менаџери на апликациите;

- ИКТ тим составен од одговорните лица за техничка поддршка на апликациите.

Комитетот за управување со животен циклус на апликации и ИКТ системи ги има следниве одговорности:

• ги договара првичните буџети за секој проект и ги назначува неопходните ресурсите во поглед на работна сила;

• обезбедува финансирање преку соодветни механизми (национални или надворешни извори за финансирање)

• разгледува и прифаќа или одбива првични проектни планови; • ги разгледува и прифаќа или ги одбива главните резултати од проектите; • ги следи и прегледува проектните планови и финансиските извештаи; • добива редовни извештаи за напредокот и исклучоци од директорите на

проектите, проектните тимови и ТУК; • ги решава проблемите кои се сметаат дека се надвор од делокругот на

одговорноста на директорите на проектите; • постапува по барања за дополнително финансирање или барања за

дополнителни ресурси; • ги врши должностите во ИПА управен одбор за проектите финансирани

од ИПА За малите проектите кои може да се реализираат со постоечките ресурси на ЦУРМ, Комитетот назначува проект менаџер, тим за имплементација и одговорно лице за управување со квалитет. За секој голем проект во ЦУРМ потребно е да се воспостави организациска структура претставена на Слика бр.3. Зависно од големината и комплексноста на проектот во рамките на деловниот и ИКТ проектниот тим се вклучуваат толку вработени од ЦУРМ колку што е неопходно за успешна реализација на специфичните барања и цели на проектот.



Слика бр.Слика бр.Слика бр.Слика бр.3333: Организациска структура од ЦУРМ за управување со проекти: Организациска структура од ЦУРМ за управување со проекти: Организациска структура од ЦУРМ за управување со проекти: Организациска структура од ЦУРМ за управување со проекти

Управувачкиот комитет на проектот ги претставува интересите на деловниот корисник, крајните корисници и добавувачот на услугата и е одговорен за севкупното водење и управување со проектот. Управувачкиот комитет треба да биде директно вклучен во процесот на донесување одлуки кои се од значителна важност за проектите, да ги разгледува адекватноста и распределбата на проектните ресурси, во смисла на финансирање, персонал, опрема и нивоа на услуги. Управувачкиот комитет на проектот ги одобрува плановите и извештаите доставени од директорот на проектот, координаторите на проектните тимови и ТУК и изведувачот. Директорот на проектот, кој е и член на управувачкиот комитет, има улога на спонзор на проектот и ја претставува врската помеѓу проектните учесници и управувачкиот комитет. Негова надлежност е: - следење на исполнувањето на деловните цели и приоритети во рамки на

проектот, - надгледување на комуникацијата и координацијата помеѓу учесниците во

проектот, - одобрување на извештаите за напредокот на проектот, подготвени од

координаторите согласно планот за комуникација и координација. Основна задача на ТУК е обезбедување на континуитетот и конзистентноста на проектот пред сè по однос на исполнување на деловните барања на проектот. За успешно реализирање на проектот и задоволување на потребата од различни вештини и познавања се формираат посебни проектни тимови –



проектен тим за спроведување на деловните активности и проектен тим за спроведување на ИКТ активности со кои раководат координатори. Сите лица кои се вклучени во проектот се одговорни за примена на утврдената методологија за управување со животниот циклус на апликациите и ИКТ системите. Прирачникот за управување со проекти дава препораки и за организациската структура на изведувачот на проектот. 5555.2 Политика за човечки ресурси.2 Политика за човечки ресурси.2 Политика за човечки ресурси.2 Политика за човечки ресурси Политиката која се однесува на човечките ресурси е да се користат сите можни средства за да се обучи задоволителен број работници, до соодветно ниво на стручност за да се справат со предизвиците поврзани со ИКТ стратегијата. Посебен акцент ќе биде ставен на развојот и усовршувањето на управување со проекти и специјални ИТ вештини, кои во овој момент не се соодветни. Политиката за ИТ човечки ресурси треба да биде развиена како дел од Политиките за управување со човечки ресурси, кои се содржани во Стратегијата за управување со човечки ресурси на Царинската управа. Истите треба да бидат објавени и редовно да се прегледуваат. Политиката за ИТ човечки ресурси треба да ги содржи најмалку следниве точки:

• среднорочни и долгорочни планови за одржување на ИТ тимовите за управување, единиците/службите за развој на ИТ, оперативните служби и регионалните администратори како и употреба на надворешни ИТ изведувачи и консултанти,

• предлог за ИТ кадарно екипирање надополнет со лица и рангови за ИТ персонал на сите нивоа во ЦУРМ, вештини и искуство потребни за секое работно место,

• пат на кариера и опции за усовршување • потреби за внатрешни и надворешни обуки

Со цел да се реализира амбициозната програмата за компјутеризација базирана на спроведувањето на предложената ИКТ стратегија, неопходно е евидентниот недостаток на соодветно квалификуван и искусен специјализиран ИТ персонал во ЦУРМ (види делот 4.3 Потреби и расположливост на ресурсите) да биде корегиран и дополнителни ресурси со соодветна стручност да бидат ставени на располагање и на централната управа и на регионалните Царинарници.



5555....2.1 2.1 2.1 2.1 ПлатаПлатаПлатаПлата Како и во многу други држави, јавниот сектор во Македонија не е во можност да конкурира со приватниот сектор во поглед на висината на личните доходи на техничкиот персонал. Актуелната економска ситуација ја чини разликата помеѓу јавниот и приватниот сектор помалку критичен. Меѓутоа, како што се подобруваат економиите во светот и се зголемуваат приватните инвестиции, компаративната ситуација се очекува да стане полоша. Сегашниот недостиг на работна сила во Секторот за ИКТ, до некоја мера, се надоместува со подготвеноста на персоналот да работи прекувремено. Меѓутоа, постои годишно ограничување за обемот на платена прекувремена работа со што на секој поединец му е дозволено да работи 176 часови прекувремено. Покрај тоа, за платената прекувремена работа е потребно одобрение од раководителот и посебен извештај за задачите кои се извршени кој треба да се поднесе со цел да се добие покритие за плаќањето. Овие рестрикции резултираат во тоа што персоналот работи значително многу неплатена прекувремена работа поради чувството на лојалност. Во неколку држави, релативните ниски лични доходи делумно се компензира со добивање право на пензиски шеми базирани на индекс систем. Меѓутоа, пензиските аранжмани во јавниот сектор во Македонија не претставуваат значаен поттик. Во изминатите години постоеше шема на доделување бонуси за заслуги во работењето, но поради економската состојба, ниеден бонус не е исплатен од 2008 година. Во првиот извештај на Генералната дирекција за даноци и царини (DG TAXUD) на Европската комисија, дадени се следниве забелешки: „Сметаме дека стратешкиот план треба да содржи програма за мотивација на персоналот да се придружи на Царинската управа и да остане подолг период, и ваквата програма треба да биде воведена што е можно побрзо. Во поглед на оваа тема, треба да се преземат итни мерки со цел да се зголеми привлечноста за младите дипломирани лица и универзитети со сите расположливи средства: зголемување на личните доходи, воспоставување на бонус системи, организирање обуки и студиски посети, реализирање на планови за кариера, итн.“



Истите препораки се дадени и во извештајот од последната мониторинг мисија на Генералната дирекција за даноци и царини (DG TAXUD) на Европската комисија, спроведена во октомври 2011. Сите горенаведени проблеми не се однесуваат само на ЦУРМ, туку на јавниот сектор како целина. Било какви можни решенија на овие проблеми треба да бидат обработени на ниво на Влада. Затоа ќе биде неопходно да се обезбеди соодветен буџет за прекувремена работа и повторно да се воведе системот за доделување бонуси. Треба да се разгледа и можноста за обезбедување дополнителни примања по пат на специфични дополнителни исплати за квалификуван ИТ персонал или други шеми за поттик. 5555....2.2 2.2 2.2 2.2 Обука Обука Обука Обука и развој на кариераи развој на кариераи развој на кариераи развој на кариера Соодветната обука се смета како неопходна компонента за севкупната политика за мотивирање на персоналот. Политиката за обука може да биде дефинирана во поглед на обезбедување дека сите членови на развојниот тим, персоналот за системска поддршка и корисниците на системите добијат доволна и соодветна обука со цел да се обезбеди дека тие се способни ефективно да ги вршат своите должности. Потребите за обука за корисниците и техничките ИТ експерти се идентификувани, документирани и се составен дел од програмата за обука на ЦУРМ. Севкупните потреби за обука се состојат од:

• општа обука во ИТ (ИТ раководителите на проекти, системски администратори, оперативни системи и експерти за одржување на системите, специјалисти за мрежи и комуникација, развивачи);

• ИТ техничка обука; • обука за користење на системот.

Со оглед на трошоците за техничката обука и фактот што повисоко обучениот персонал може да биде привлечен кон подобро платени работни места во приватниот сектор, како дел од својата политика за обука, ЦУРМ бара персоналот кој присуствува на скапи курсеви за обука да дадат заложба дека ќе останат одреден период по обуката или да извршат поврат на трошоците за добиената обука.



5555....3 3 3 3 Политика за ангажирање на надворешна поддршкаПолитика за ангажирање на надворешна поддршкаПолитика за ангажирање на надворешна поддршкаПолитика за ангажирање на надворешна поддршка Недостатокот на персонал во Секторот за ИКТ ја поттикнува идејата за да се разгледа можноста за ангажирање на надворешна поддршка (outsourcing) како можно решение. Со оглед на тоа што изработката на апликативни решенија станува сè посложено, така се зголемува и количината на разни документи и модели кои мора да бидат генерирани во текот на развојниот процес, како и бројот на експерти кои учествуваа во нивната изработка. Главната цел е да се поддржи и одржи стабилна развојна околина со воведување на нови методологии и да се обезбеди дека промените нема да се случат случајно, туку да бидат следени од моментот кога ќе се појават до нивното конечно ефикасно и ефективно спроведување. Поради тоа што административниот капацитет не му дозволува на Секторот за ИКТ да ги следи овие задачи, а искуството не научи дека не е можно да се исполнат на задоволително ниво, стратешки сме ориентирани кон ангажман на долгорочни, проверени партнери кои прво и основно мора да ги задоволат критериумите на доверливост и сигурност. Со оглед на тешкотиите при регрутирање квалификуван персонал во ЦУРМ, усвоена е политика да се ангажира надворешна поддршка за да се извршат одредени активности во што е можно поголема мера, а истовремено почитувајќи ги аспектите на доверливост и критичност на оваа политика. Меѓутоа, ангажирањето на надворешна поддршка не претставува глобално решение бидејќи и во тој случај сеуште е потребно да се има внатрешен персонал со доволно знаење на надворешно развиените системи и нивниот меѓусебен однос со други системи со цел да се управува со надворешната поддршка. Дополнителен проблем кој е поврзан со ангажманот на надворешна поддршка е тоа што поради широката разноликост на техничките платформи на системите на ЦУРМ, многу е тешко да се регрутираат надворешни компании со доволно опширна база на знаења. Со цел да се постигне подобрување на ИКТ услугите за крајните корисници, Секторот за ИКТ е целосно посветен на примена на препораките содржани во ITIL. Во таа насока предвидено е воспоставување на процес за управување со договорите за ниво на услуги (Service Level Agreements – SLA), кој ќе го опфати управувањето со договорите за одржување на ИКТ системите со надворешни субјекти, како и управувањето со договорите со надворешните субјекти за проектите кои се во развој. Овој процес е земен во превид и при



подготовката на новата организација и систематизација на Секторот за ИКТ и ќе се воспостави во текот на 2012 година. Процесот за управување со SLA треба да опфати дефинирање на нивоата на услуги кои ЦУРМ ги испорачува кон крајните корисници (дел од Каталогот на услуги - види точка 3 Цели на Секторот за ИКТ) и нивоата на услуги кои надворешната поддршка треба да ги испорача кон ЦУРМ, а потоа и дефинирање на самите SLA договори и утврдување на методологија за следење на нивната реализација. На овој начин ќе се договори посакуваното ниво на услуги што треба да се испорачаат а со тоа ќе се осигура непрекинато функционирање на ИКТ системите и услугите. 5555....4 4 4 4 ФинансирањеФинансирањеФинансирањеФинансирање Обезбедени се можности за финансирање на ИТ проекти и воведени се постапки за проценување и разгледување на соодветните буџети. Техничкиот одбор на ЦУРМ е одговорен за проценување на идните годишни трошоци за ИТ и за договарање на предложено трошење во поединечни ИТ области. Воведени се постапки за проценка со цел да се обезбеди рентабилноста на ИТ проектите. Врз основа на Стратегијата за ИКТ, буџетските прогнози се вршат во однос на планираните трошоци во текот на следните три години. Секој септември или октомври развојните планови или тековните активности ги разгледува Секторот за ИКТ и се генерираат проценки за потреби за буџетски средства за следната година. Буџетот за ИТ се состои од четири главни делови: развој на ИТ, системско одржување, плати и специјализирана ИТ обука. Индикативните трошоци за системско одржување се пресметуваат како 15/20 проценти од развојот на системот и трошоците за имплементација на секој систем. Буџетот за ИКТ се проценува и вклучува во финансиските планови на ЦУРМ. По прегледот од високото раководство, и можните измени, финалните буџетски побарувања се поднесуваат до Министерството за финансии за одобрување. Овие буџетски барања често се намалуваат од Министерството за финансии кога се составува севкупниот национален буџет. Националниот буџет потоа се поднесува за одобрување од страна на Владата и Собранието. Достапниот годишен буџет вообичаено е непознат до средината или крајот на јануари од буџетската година.



Воспоставени се сметководствени системи и постапки за следење на ИТ трошоците и редовно известување на разликите во споредба со планираната потрошувачка. Финансиските средства се достапни од следниве два извора:

• Државниот буџет • ИПА програмата и/или билатерална поддршка;

5555....5 5 5 5 Политика за Политика за Политика за Политика за ИКТ ИКТ ИКТ ИКТ набавкинабавкинабавкинабавки Комисијата за набавки на ЦУРМ е одговорна за преглед на практиките за набавка и за обезбедување на сообразност со сите правила и постапки за јавни набавки на Владата. Во случај на државно финансирани проекти, набавките се спроведуваат под Државните правила за јавни набавки. Во случај на надворешно финансирани проекти, се почитуваат правилата за набавките се дефинирани од донаторската агенција. ИКТ набавките се во согласност со ИКТ политиките за инсталација на хардвер, софтвер и комуникации и техничките обуки. Како што е опишано во делот на документот кој се однесува на Техничката политика и околина, актуелните апликации во ЦУРМ функционираат на широк дијапазон на технички платформи. При почитување на правилата за набавка при отворени и слободни конкурси, Секторот за ИКТ се стреми да ја намали варијацијата на технички платформи во иднина со цел да ги поедноставни аранжманите за техничка поддршка и ангажирањето на надворешна поддршка и потребите за обука и за техничкиот персонал на ЦУРМ и за системските корисници. Почитувањето на оваа политика е отежнато поради тоа што буџетот на Секторот за ИКТ се одобрува од година во година. Ова ја попречува можноста за повеќегодишни договори со избрани добавувачи и ги зголемува барањата за ресурсите да учествуваат во постапките за проценка. Воспоставен е систем за управување со инвентарот/средствата и се евидентира употребата и локацијата на сиот ИТ хардвер и софтвер. Проблемите идентификувани во овој и претходните делови на овој Проблемите идентификувани во овој и претходните делови на овој Проблемите идентификувани во овој и претходните делови на овој Проблемите идентификувани во овој и претходните делови на овој документ сериозно ја нарушува способноста на Секторот за ИКТ за документ сериозно ја нарушува способноста на Секторот за ИКТ за документ сериозно ја нарушува способноста на Секторот за ИКТ за документ сериозно ја нарушува способноста на Секторот за ИКТ за ефективно да ги планира своите активности во иднина. Затоа е неопходно ефективно да ги планира своите активности во иднина. Затоа е неопходно ефективно да ги планира своите активности во иднина. Затоа е неопходно ефективно да ги планира своите активности во иднина. Затоа е неопходно



да се одреди приоритет нда се одреди приоритет нда се одреди приоритет нда се одреди приоритет на новите инцијативи и да се креираат резервни а новите инцијативи и да се креираат резервни а новите инцијативи и да се креираат резервни а новите инцијативи и да се креираат резервни планови за недостаток на финансирање.планови за недостаток на финансирање.планови за недостаток на финансирање.планови за недостаток на финансирање. 5555....6 6 6 6 Слобода на информирање, заштита на податоците и здравје и Слобода на информирање, заштита на податоците и здравје и Слобода на информирање, заштита на податоците и здравје и Слобода на информирање, заштита на податоците и здравје и безбедностбезбедностбезбедностбезбедност Спроведена е политиката на Владата за Слобода на информирање, заштита на податоците и здравје и безбедност. Воведените системи и постапки ги задоволуваат барањата од сродното национално законодавство. Методологијата опфаќа насоки за:

• проценка на ризик; • евидентирање на резултатите; • контрола и намалување на ризик; • обука; • поддршка и одржување.

5555....7 7 7 7 ОдОдОдОдржување на стратегијатаржување на стратегијатаржување на стратегијатаржување на стратегијата Крајната одговорност за одржување на ИКТ стратегијата лежи кај директорот на Секторот за ИКТ на ЦУРМ. Неопходно е Секторот за ИКТ да биде претставен на највисоките нивоа во рамките на царинската организација. Со цел да се демонстрира важноста на ИКТ, клучната улога која ќе ја игра во процесите за трансформација на царината и идните успеси на организацијата, Помошник директорот на Секторот за ИКТ треба да биде одговорен за формулирање и унапредување на ИКТ стратегијата, да договара приоритети и да утврдува бројни политики од високо ниво кои се поврзани со ИТ. Тој треба да обезбеди дека организацијата одговорна за ИТ ги завршува своите ИТ проекти навремено, работи ефикасно на неопходните системи и дека тие се во согласност со стратегијата за ИКТ на најдобар можен начин. Стратегијата ќе биде разгледана од Управниот одбор на Комитетот за управување со животен циклус на апликации и ИКТ системи барем еднаш на секои дванаесет месеци, но ќе биде предмет на преглед/ревизија доколку се извршат измени на деловната стратегија. Редовните состаноци на Комитетот за управување со животен циклус на апликации и ИКТ системи се потребни со цел да се обезбеди дека стратегијата е ажурирана и дека сè уште ги задоволува деловните барања на најефикасен можен начин. Промените во стратегијата за ИКТ се објавуваат и значајните измени се пренесуваат до сопствениците на системот.



6666. Технички политики и околина. Технички политики и околина. Технички политики и околина. Технички политики и околина

ЦУРМ претставува сложена организациона структура, со голема разновидност во извршените активности. Како таква, развиена е сложена ИКТ инфраструктура во текот на последниве неколку години. Инфраструктурата ја поддржува секојдневната работа ан ЦУРМ и сите нејзини компоненти (централна управа, царинарници и царински испостави, заеднички служби, итн.). Сегашната инфраструктура може да се опише како расчленета мешавина на голем број лабаво поврзани апликации и системи. Темелот на ИКТ инфраструктурата се состои од огромна разновидност на оперативни системи, бази на податоци, апликативни сервер и програмски околини и јазици. Таквата инфраструктура има голем број недостатоци, вклучувајќи:

• голем притисок на Секторот за ИКТ за одржување и поддршка. • проблеми за корисниците кои мораат да се адаптираат на

различните интерфејси. • комплексни деловни односи со голем број надворешни компании. • нејасна поделеност на одговорностите во рамките на Секторот за

ИКТ и помеѓу надворешните компании. Комплексноста и на хардверската и на софтверската инфраструктура е заслуга на неколку важни фактори. Најважниот фактор е недостигот на стратешки документи со кои се уредува развојот. Други фактори вклучуваат краткорочни финансиски планови, несигурно финансирање и буџети, непридржување кон стандарди и најдобри практики. Со цел да се осигура непрекинатоста на деловните процеси, а согласно препораките содржани во Извештајот од ИТ мониторинг мисијата на DG TAXUD, ЦУРМ е посветен темелно да ја разгледа можноста за користење на програмите за поддршка на ЕУ со кои би се воспоставил доверлив компјутерски-податочен центар како на главната локација, така и на локацијата одредена за центар за возобновување по катастрофа. Преку овие програми би можело да се започнат проекти со кои ќе се испорача одржлива ИКТ инфраструктура која е неопходна за непрекинато (24/7/365) функционирање на ЦУРМ. 6.1 Разво6.1 Разво6.1 Разво6.1 Развој и имплементација на апликацииј и имплементација на апликацииј и имплементација на апликацииј и имплементација на апликации Главните движечки сили за развој на апликациите се модернизацијата и исполнување на предусловите за интеграција со системите на ЕУ. Првиот



фактор е внатрешниот двигател, додека вториот претставува надворешно влијание. Сите активни апликации се посветени на трите главни столба на ИКТ поддршката во ЦУРМ:

• ИТ поддршка за обработка на царински декларации • ИТ поддршка за работењето и активностите на Секторот за

контрола и истраги • ИТ поддршка за севкупното работење на Царинската управување

(управување со документи и планирање на ресурси)

Покрај тоа, посебна цел претставува и интерконекција со системите на ЕУ, како оперативен чекор кон процесот на интеграција со Европската унија. 6.1.1 Постојни апликации6.1.1 Постојни апликации6.1.1 Постојни апликации6.1.1 Постојни апликации Поради комплексноста и разновидноста на активностите кои ЦУРМ ги спроведува, развиена е и комплексна ИКТ структура во текот на последниве неколку години. Инфраструктурата ја поддржува секојдневната работа ан ЦУРМ и сите нејзини компоненти (централа управа, царинарници и царински испостави, заеднички служби, итн.). Секторот за ИКТ чува детални информации за секоја од овие користени апликации. Информациите содржат детали за голем број аспекти, вклучувајќи ја функционалноста, складирањето, користењето, хардверските и софтверските платформи, итн. Во табела бр.5 подолу е даден преглед на апликациите кои се користат во рамките на ЦУРМ во овој момент. Табелата претставува резиме на апликациите, главните кориснички групи (во рамките на ЦУРМ и надвор од неа), интерконекции со други апликации, платформи, развивачи и алтернативи.

ИДИДИДИД Име на Име на Име на Име на апликацијаапликацијаапликацијаапликација

Корисници во ЦУРМКорисници во ЦУРМКорисници во ЦУРМКорисници во ЦУРМ Други Други Други Други (надворешн(надворешн(надворешн(надворешни) и) и) и) корисницикорисницикорисницикорисници

ПоПоПоПовввврзуварзуварзуварзување со ње со ње со ње со други други други други апликациапликациапликациапликациииии

ПлатфорПлатфорПлатфорПлатформа на ОСма на ОСма на ОСма на ОС

Платформа Платформа Платформа Платформа на база на на база на на база на на база на податоциподатоциподатоциподатоци

ПлатфорПлатфорПлатфорПлатформа на ма на ма на ма на апликациапликациапликациапликацијајајаја

Платформа Платформа Платформа Платформа на развојна развојна развојна развој

Развиена Развиена Развиена Развиена од од од од

Ќе биде Ќе биде Ќе биде Ќе биде заменета заменета заменета заменета сосососо

1 ASYCUDA Царински систем -> 2

<- 3

Unixware Informix Borland Turbo Pascal

УНКТАД АИДА

2 BORDER Царински систем <-1

<-3

Windows Oracle / Informix / SqlServer / Access

JRun4 Enterprise Edition

Visual basic 6 Сопствен

3 Систем за наплата

Служба за сметководство - Одделение за финансии

-> 1

-> 2

Oracle

C – fusion ПЕКСИМ АИДА

4 ЕКСИМ/Квоти Царински системЦарински системЦарински системЦарински систем Државни институции и бизнис заедница

ORACLE 10 g

Jasper Reporting

Java УЛТРА

5 TRIPS Контрола и истраги Linux Oracle Java

6 Запленета стока Контрола и истраги WINDOWS 2000

MS Access, MS SQL

Visual basic for application

7 Разузнавање Контрола и истраги WINDOWS 2003

MS Access, MS SQL


8 MISER Контрола и истраги WINDOWS 2003

MS Access, MS SQL


Не се користи



9 База на податоци за предмети (CASEDB)

Контрола и истраги WINDOWS XP

MS Access, MS SQL


Сопствен Не се користи

10 OKK Одделение за координација и комуникација

WINDOWS XP

MS Access, MS SQL


Сопствен TRIPS

11 Девизни контролници

Контрола и истраги Дирекција за спречување на перење пари, Одделение за разузнавање

Windows ???

Oracle .NET ASPX SEAVUS

12 Евиденција за работно време

Сектор за управување со човечки ресурси

Oracle PHP Сопствен

13 Help Desk Сектор за ИКТ WINDOWS XP

MS Access, MS SQL


Сопствен

14 Интелектуална сопственост

Царински систем (Одделение за нетарифни мерки)

WINDOWS 2000

MS Access, MS SQL



15 Кривични пријави

Контрола и истраги WINDOWS 2000

MS Access, MS SQL



16 Обем на работа Царински систем Oracle 9i Java/JSP Сопствен

17 Размена на податоци со Косово

Контрола и истраги Windows server

MySQL, Oracle



18 Систем за управување со информации (MIS)

Царински систем Oracle 9i PHP

19 Автоматско читање на регистарски таблички

Контрола и истраги SQL ASPX

20 Следење возила со помош на GPS/GPRS

Административни и технички работи

Контрола и истраги

Windows Oracle ASP, PL SQL, MS Mapping

Elektrosoft

21 Систем за електронско управување со документација -eDms


Lotus Domino

IBM Lotus SRC

22 ERP (Enterprise Resources Planning)

Управување со човечки ресурси

Сметководство и финансии

Oracle 10 g

MSSQL

.NET ASP.NET

23 Интернет библиотека

Контрола и истраги Java, HTML

24 Апликација за размена на податоци со Управата за јавни приходи

Одделение за разузнавање

MySQL, Oracle

SRCSI

25 Е-учење (E-learning)


SQL Server ASP СЦО

26 197 Контрола и истраги Telit 27 Анализа на

ризик Контрола и истраги MS Access,

MS SQL Visual basic

for application

Сопствен АИДА



28 Човечки ресурси


Windows 2003

MS Fox Pro 3

Сопствен ERP

29 Магацинско работење


Oracle 9i PHP Сопствен

30 Нови работници Управување со човечки ресурси

WINDOWS 2003

MS Access, MS SQL


Сопствен ERP

31 SEMS Контрола и истраги Одделение за анализа на ризик

WINDOWS XP

MS SQL 2005

Сопствен

32 Интернет страница на Царинската управа

Сектор за ИКТ SQL Server ASP .NET Логин системи

Табела бр.Табела бр.Табела бр.Табела бр.5555: Преглед на апликациите: Преглед на апликациите: Преглед на апликациите: Преглед на апликациите Следниов дијаграм ги претставува апликациите по кориснички групи. Ја прикажува и меѓусебната поврзаност на апликациите со насочените стрелки.

Размена на податоци со Управа за јавни приходи

Одд. за разузнавање

Докази за кривични предмети

Автоматско читање на регистарски таблички

Интернет

библиотека

Размена на податоци со Косово

контролни постапи

Запленета стока

Следење возила до GPS/GPRS

Разузнавање

Контрола и истраги

Работно време

Работни активности

Систем за управување со инф. (МИС) ЕКСИМ

квоти

Права на инт. сопственост

Одделение за координација и комуникација

ОКК

Царински систем Сметководство и финансии

ИКТ

Сектор


6.2 Системска операц6.2 Системска операц6.2 Системска операц6.2 Системска операцијаијаијаија 6.26.26.26.2.1 Хардверски платформи.1 Хардверски платформи.1 Хардверски платформи.1 Хардверски платформи Поради рапидниот развој во Секторот за ИКТ и политиките за набавки, во рамките на ЦУРМ веќе има голема разновидност во поглед на хардверските платформи. Ова најмногу се должи на непостоењето на соодветни документи и насоки во минатото и други причини кои претходно се наведени. Таквата разновидност има негативно влијание во многу погледи:

• во однос на Секторот за ИКТ, потреба на стручност за одржување на различни платформи

• во однос на корисниците, потреба од знаење на различни системи, платформи и посебно интерфејси

• во однос на ангажирањето на надворешна поддршка, има потреба од договори со голем број различни компании за одржување.

ЦУРМ чува детален инвентар на сервери, мрежна опрема (рутери, комутатори, модеми) и на бројот на персонални компјутери, печатари и друга опрема во царинските испостави, Царинарниците и централната управа. Постојат можни пермутации на опремата во царинските испостави. Со цел унапредување на управувањето со ИКТ услугите ЦУРМ е посветена на примена на најдобрите практики содржани во ITIL и во таа насока Секторот за ИКТ ќе воспостави процес за управување со конфигурации. За успешна реализацијата на оваа активност потребно е да се направи проверка на сегашниот инвентар на ИКТ инфраструктурата и конфигурациите во однос на нивното еднозначно идентификување и да се подготви База за управување со конфигурации (Configuration management database). Оваа База ќе ги содржи деталите и меѓусебните врски помеѓу сите конфигурациски единици. На овој начин ќе се обезбеди поголема контрола на сите ИКТ компоненти, побрзо и полесно ќе може да се решаваат инцидентите и пријавите, поефикасно ќе се управува со промените и ќе се оптимизираат трошоците. Табелата бр.6 дава опис на серверите, работните станици, преносните компјутери и слична опрема: по тип, бренд, приближен датум на производство, архитектура/тип/брзина на процесор, RAM, капацитет на HDD и количина: 1 Сервер Compaq

ML350 2000 2xP-III

800MHz 512 MB 9 – 36

GB SCSI 15

2 Сервер Dell 6300 1997 2x P-II 512 MB SCSI RAID 18 GB

3



3 Сервер Dell 300 1997 P-II 64/128 MB

4.5 – 18 GB SCSI

17

4 Сервер IBM x205 2004 P-IV 512 MB 36 + 72 GB

1

5 Сервер IBM Netfinity 3000

2003 P-IV / / 1

6 Сервер HP 2004 P-IV 512 MB 1

7 Сервер IBM x346 2006 P-IV 1-4 GB ram

146 GB 3

8 Сервер Alpha ES45

2004 AlphaCPU 1.25GHz

16 GB 36 GB 1

9 Сервер Alpha ES45

2004 4xAlphaCPU 1.25GHz

32 GB 18+72 GB

2

10 Сервер Compaq DL380

2004 P-III 1.2GHz 1.2 GB 2x18 GB 2

11 Уред за складирање

Compaq 2004 / / 120 GB 1


Compaq Storage

2004 / / 10x72 GB

1

13

Персонален компјутер

Online Data

2008 P-IV core 2 duo 2.20 GHz

1 GB 100

14 Персонален компјутер

Compaq Evo D310/D510

2004 P-IV 1.7/2.0 GHz

512 MB 40 GB 270


HP dx2000 2006 P-IV 3 GHz 1 GB 80 GB 50


Compaq 2000 P-III 800 MHz

64 MB 20 GB 130


Dell, IBM, други

1995+ P-II 32 MB 6-20 GB 20


Fujitsu Siemens

2007 Dual core 512MB 80 GB 260

19 Преносен компјутер

Fujitsu Siemens Pentium E5200

2009 2010

Dual Core 2,50 GHz

1GB 500GB 100


HP 2007 Core2Duo 1GB 80 GB 15


Compaq, HP

2003+ P-IV 256-1 GB 36-72 GB

30




Fujitsu Siemens S series 7220

2009 P-IV Core2Duo 2,4 GHz

160GB 1 GB ram

5


Fujitsu Siemens S series 7220 HP

2009 P-IV Core2Duo 1,58 GHz

160 GB 1 GB ram

15

24 Сервер HP ProLiant DL360 G5

2007 Xeon 3GHz 1-4 GB 146-512GB

3

25 Сервер HP ProLiant ML350

2007 Xeon 3GHz 1-4 GB 500GB 1

26 Сервер HP ProLiant ML 370 G5

2007 Xeon 3GHz 1-4 GB 700 GB 1

27 Сервер HP Integrity rx6600

2007 2xdual core 64 Itanium 2

16 GB 8x73 GB 1

28 Сервер IBM system x 3650 M2

2008 Intel –xeon E5440 2,83 GHz

10 GB ram ,270 Gb

Storage ds 4800

6

29 Сервер IBM system x 3950 M2

2008 Intel® Xeon® Processor x7350 2,93 GHZ 4 quad core processors

64 GB ram 146 GB

Storage ds DS 4800

2

30 Сервер Fujitsu Siemens RX600 S4

2009 Intel Xeon CPU E7430 2,13 GHZ

146GB 12 GB ram

Storage Clarion CX4-240

5

31 Сервер Fujitsu Siemens RX600 S4

2009 Intel Xeon CPU E7430 2,13 GHZ

12 GB Ram 270GB


1

32 Сервер IBM P 520 2009 POWER6 4,2 GHz processor

146GB 2

33

Сервер IBM P 550 2009 POWER6 4,2 GHZ

146GB Storage Clarion CX4-240

2



34 Сервер IBM 9110 model 51A

2007 2,1 POWER 5 +

146GB 16GB ram

2

35 Сервер IBM 9133 model 55A

2007 2.1 POWER 5+

146 GB 16GB ram

2

36 Сервер IBM x 3550

2007 2,66 GHz 146 GB 2 GB ram

2

37 Сервер IBM x 3550 2007 1,6 GHz 73 GB, 1 GB ram

1


DS 4800 2007 16 x 146GB sas 15 k and 8x750GB sata e

1


DS 4800 2009 16x146GB 40 k sas

1



2009 15x450GB 15 k and 9 x1TB sata 2

1

Табела бр.Табела бр.Табела бр.Табела бр.6666: Сервери и работни станици: Сервери и работни станици: Сервери и работни станици: Сервери и работни станици Проектите кои тековно се под развој, во секое поле на примена (царински, административни, надзорни системи) се базирани на слични платформи и ја користат истата архитектура. По стабилизација на CDPS, NCTS и ITME, идните акциони планови и други стратешки документи треба да обезбедат рамка за идните набавки на хардвер. Фокусот на рамката треба да биде процесот на консолидација на различните серверски улоги во релативно мал број крајни сервери од високо ниво. Таквите сервери треба да обезбедат платформи на виртуелизација, користејќи повеќе модули (нишки), вмрежување со паралелно меѓусебно мрежно поврзување (backplane interconnection networking) и обемен капацитет за складирање со голема брзина. Користејќи соодветна платформа за виртуелизација, голем број од претходно одделни и разнолики сервери можат да бидат консолидирани како еден систем. Консолидирањето и виртуелизацијата нуди многу предности, пред сè за Секторот за ИКТ, вклучувајќи:

• едноставност на управувањето (пристап до сите сервери од едно место) • назначување на ресурси, што значи доделување на CPU ресурси и

ресурси за складирање кога се потребни и во бараниот износ. • балансирање на товарот • заобиколување на грешки • структурирано и поедноставено врежување и многу други предности.

Можните проблеми кои можат да произлезат и некои решенија се:



• единствена критична точка на отказ (Single Point of Failure), што може лесно да се надмине со употреба на неколку сервери кои меѓусебно ги делат податоците.

• повисок трошок за инвестирање, што подоцна ќе се компензира со пониските трошоци за одржување

• некои можни некомпатибилности, особено со наследените/ застарени системи, за кои ќе биде потребно да се променат платформите и миграција.

6.2.6.2.6.2.6.2.2 Софтверски платформи2 Софтверски платформи2 Софтверски платформи2 Софтверски платформи Разновидноста е особено обемна во софтверските платформи. Поради едноставни причини, како и со хардверските платформи, постои голем број различни платформи кои се воспоставени и функционираат во рамките на ЦУРМ. Негативното влијание е речиси исто како и со разновидноста на хардверот:

• во однос на Секторот за ИКТ, потреба на стручност за одржување на различни платформи, оперативни системи и апликации

• во однос на корисниците, потреба од знаење на различни системи платформи и посебно интерфејси

• во однос на ангажирањето на надворешна поддршка, има потреба од договори со голем број различни компании за одржување на софтверот.

Како што е прикажано во табелата бр.5, голем број од наследените/застарени апликации ќе бидат интегрирани во неколку нови и сложени системи. Ваквата интеграција ќе ја олесни нивната употреба и нивното одржување, што ќе биде во полза и на Секторот за ИКТ и корисниците. Проектите во развој, во секое поле на примена (царински, административни, надзорни системи) се базирани на слични платформи и ја користат истата архитектура. По стабилизацијата на CDPS, NCTS и ITME, следниот стратешки чекор во апликативниот развој во ЦУРМ треба да биде прифаќање и посветеност кон сервисно-ориентирана архитектура – СОА. Користењето на СОА може да има значително влијание на многу различно аспекти, вклучувајќи:

• интеграција на наследените стари апликации со други системи • интеграција со системите на ЕУ и други системи • широк избор на развојни платформи • олеснување на процесот на ангажирање на надворешна поддршка

Спроведувањето на СОА значи повеќе од едноставна промена на развојните рамки и методологии. Технологиите кои што ја користат СОА (како што сервисно-ориентираното моделирање и архитектура на IBM) го прошируваат овој приод и на организациското работење и на деловните процеси.



Слика бр.4: Животен циклус со СОА парадигми [CIO (Chief Information Officer) Council,

Federal Service Oriented Architecture, Верзија 1.1, (јуни 2008 година)] 6.2.3 Пристап до податоци и апликации6.2.3 Пристап до податоци и апликации6.2.3 Пристап до податоци и апликации6.2.3 Пристап до податоци и апликации

Сегашна состојба Сегашна состојба Сегашна состојба Сегашна состојба

Пристапот до податоците и апликациите варира во голема мера во зависност од самите апликации. Како пример, најчестиот медот за пристап е DOS базираниот пристап до ASYCUDA системот. Распоредувањето на клиентите е одговорност на техничката поддршка. Пристапот до податоците на апликациите е базиран на личните податоци на корисникот (корисничко име/лозинка). Одржувањето на базата на податоци за корисници е одговорност на Help Desk. Други апликации имаат други контролни механизми за пристап. Пристап до податоците е можен и на ниво на користените бази на податоци, што може да се смета како безбедносен ризик. Покрај тоа, голем ризик претставува и незаштитениот телнет пристап, слабо ограничен преку IP и/или MAC aдреси. Надворешен пристап до податоците се контролира со употреба на контрола на пристап кај приклучната точка (со употреба на CISCO ASA). Наменскиот хардвер спроведува систем базиран на правила за контрола кон серверите во демилитаризираната зона (DMZ). Дополнителни мерки се преземаат за да обезбеди физичка безбедност и пријавување (логирање) на пристап во капацитетите на Секторот за ИКТ.



ИнституцијаИнституцијаИнституцијаИнституција Размена Размена Размена Размена на на на на

податоциподатоциподатоциподатоци

СегашенСегашенСегашенСегашен форматформатформатформат

ЗачестеЗачестеЗачестеЗачестеностностностност

Вид на податоциВид на податоциВид на податоциВид на податоци Понатамошна Понатамошна Понатамошна Понатамошна обработкаобработкаобработкаобработка

Централен регистар

Испраќа до ЦУРМ

XML, (Oracle, UTF8)

Дневно Компании - економски оператори

Да

Централен трезор

Испраќа до ЦУРМ

Чист текст – делимитиран (FTP)

Дневно Сметководствени информации

Да

Народна Банка

Испраќа на ЦУРМ

Информации (факс, електронска пошта)

Неделно Курс на размена Да

Министерство за економија


Информации (Excel)

Годишно

Тарифни режими Да

Министерство за финансии


Информации (Excel)

Годишно

Стапки на давачки Да

Министерство за внатрешни работи

Добива од ЦУРМ

Asycuda извештај

Неделно Податоци од ЕЦД за увоз/извоз на возила

Не

МФ – Сектор за царинска политика


Access,, Excel (CD, електронска пошта)

Месечно, тромесечно

Трговска статистика Да

МФ – Финансиска полиција

Online пристап до извештаи

Asycuda – директен пристап

Извештаи Не

Народна Банка


Текстуална датотека (CD)

Месечно


Државен завод за статистика


Текстуална датотека (CD)

Месечно


Министерство за транспорт и врски


Access, Excel (CD)

По барање

Трговска статистика Не

Управа за јавни приходи


Текстуална датотека (електронска пошта)

Месечно

Договорен формат на податоци за одложени плаќања на донок

Да



ДСПП Добива од ЦУРМ

On line (извештаи)

On line Извештаи (перење пари)

Да

Стопански комори


Excel (e-пошта)

Месечно

Договорено податочни извештаи

Не

SW Обезбедува информации за лиценци / дозволи

Oracle, Java

Извозни/увозни/транзитни дозволи и одобренија

Да

Табела бр.Табела бр.Табела бр.Табела бр.7777: Размена на податоци со други институции: Размена на податоци со други институции: Размена на податоци со други институции: Размена на податоци со други институции

Иднина (консолидација, интеграција, мобилен, веб...)Иднина (консолидација, интеграција, мобилен, веб...)Иднина (консолидација, интеграција, мобилен, веб...)Иднина (консолидација, интеграција, мобилен, веб...)

Слика бр.5: Системска интеграција и пристап

Во обидот да се изедначи таквата комплексна инфраструктура, која содржи многу наследени стари системи, многу е важно да се унифицира пристапот до податоците и услугите. По пат на системска интеграција, треба да се развие повеќеслоен модел кој ќе овозможи доследен и транспарентен пристап до сегашните системи, заедно со комуницирање со ЕУ системите и држење чекор со нивното постојано подобрување и развој. Една од важните точки за консолидација е воведувањето на неколку клучни системи кои ќе обезбедуваат побезбеден, но истовремено и поедноставен модел за контрола за пристап до податоци. Тие клучни компоненти се:

• централен кориснички директориум, базиран на LDAP, со соодветна организациска структура која одговара на ЦУРМ. Ваквиот систем ќе овозможи полесно управување со корисниците, распоредување и одземање на права за пристап, помалку притисок на Help Desk во врска со проблеми за пристап и најавување на корисниците. можна закана за овој модел е единствената критична точка на ризик, но ова може да се



надмине со употреба на PKI инфраструктура (инфраструктура на јавен клуч) и хардвер како што се SmartCards.

• доколку се оствари консолидација и системска интеграција, следниот чекор би било овозможување на централен сервис за автентикација и/или поединечна најава. На овој начин, корисниците ќе имаат многу полесен пристап до податоците до кои имаат овластен пристап.

• воспоставување на PKI инфраструктура, и за внатрешни корисници, и за надворешните корисници на апликациите на ЦУРМ (владата, комерцијалните оператори, итн.)

Интеграција со системите на ЕУИнтеграција со системите на ЕУИнтеграција со системите на ЕУИнтеграција со системите на ЕУ Почетната точка во дефинирањето на стратегијата на понатамошниот ИКТ развој на ЦУРМ се насоките за стратешки развој на електронска царина во Европската унија, кои се предложени од Европската комисија со MASP документот.

• овозможување на електронска размена на податоци помеѓу регионалната царинарница преку Унијата, по потреба за кои било царински постапки или за други намени – декларација пред пристигнување на стоката

• увозникот може да поднесе декларација во електронски формат од неговото седиште, без разлика во која земја-членка влегува стоката во Унијата.

• увозникот може да поднесе декларација во електронски формат од неговото седиште, без разлика од која земја-членка излегува стоката од Унијата.

• наплатата на влезните давачки спаѓа под надлежност на регионалната царина/царинарница според седиштето на увозникот или извозникот.

• царинската контрола на стоката на границата и во внатрешната регионална царина е базирана на анализа на ризик, која мора да опфаќа национални критериуми, како и критериуми на Унијата. критериумите за контрола на ризик мора да бидат разменети по електронски пат помеѓу земјите-членки.

• преференцијалните деловни субјекти, вклучувајќи ги царинските посредници, можат по нивно барање да делуваат во рамките на територијата на Унијата врз основа на единствено одобрение добиено според ЕУ критериумите.

• трговците имаат пристап до информативен портал и единствена точка за електронски пристап за увозни и извозни трансакции, без оглед во која замја-членка започнува или завршува трансакцијата (пристап на едношалтерски систем - контрола при единствено застанување).

Национална стратегијата за еНационална стратегијата за еНационална стратегијата за еНационална стратегијата за е----ВладаВладаВладаВлада

Во националната стратегија за е-Влада 2010-2012 на Владата на Република Македонија, неколку проекти се однесуваат на ЦУРМ, на непосреден и посреден начин. Проектите и услугите кои се насочени кон ЦУРМ се:



• Проект 13: едношалтеркси систем за увоз и извоз и контрола при единствено застанување

• Услуга 14: Услуга за воспоставување на Нов систем за обработка на царински декларации (CDPS)

Покрај тоа, и следниве проекти се во голема полза за ЦУРМ:

• Проект 1: Систем за управување на документи • Проект 2: Дигитални сертификати и инфраструктура на јавен клуч за

јавната администрација (PKI) • Проект 3: Интероперабилност • Проект 9: ИТ стандарди во државните институции • Проект 11: е-трезор

6.3 Одржување и поддршка6.3 Одржување и поддршка6.3 Одржување и поддршка6.3 Одржување и поддршка 6.3.1 Апликации6.3.1 Апликации6.3.1 Апликации6.3.1 Апликации Поддршката за апликациите и системите кои се воспоставени во ЦУРМ се главна одговорност на Одделението за апликативна поддршка. Активностите за одржување на апликациите и софтверот вклучува

• системско одржување (правење нови верзии, закрпи, ажурирања, надгардби)

• редовно правење резервни копии на базите на податоци • одржување на оперативните системи (безбедносни закрпи, надградби,

итн.)

Со оглед на големиот број системи во изготовка во ЦУРМ, пружењето на исто ниво на поддршка за секој од нив бара многу ресурси (главно човечки ресурси). Поради тоа што одделението има многу малку персонал, применето е најдоброто можно решение, односно преку Хелп дескот воспоставени се постапки и механизми за приоритизација на поддршката. Ова значи дека секој систем и секоја можна активност за поддршка на Хелп дескот се назначува со соодветно ниво на приоритет, со помош на анализа на ризик по што се доделува до соодветно лице од Секторот за ИКТ кое е одговорно за решавање. На овој начин активностите поврзани со поддршка и одржување се извршуваат по приоритет. Според воспоставената постапка проблемите со повисок приоритет имаат предност пред оние со понизок приоритет. Овој механизам овозможува критичните оперативни апликации да добијат подобра поддршка, и со тоа помалку време во застој. Во насока на континуирано подобрување на ИКТ услугите за крајните корисници Секторот за ИКТ е посветен на понатамошна категоризација на пријавите на крајните корисници преку дефинирање на две нивоа на поддршка. Оваа постапка



за обезбедување корисничка поддршка ќе се реализира со новата реорганизација на Секторот за ИКТ и со прераснувањето на Хелп дескот во Сервис деск. Интеграцијата на неколку апликации и системи во помал број нови апликации и системи ќе резултира во олеснување на процесот на вршење поддршка и одржување. Кога е потребно, треба да се ангажира надворешна поддршка за активности за поддршка, до степенот кој се смета за прифатлив поради природата на системите и податоците кои ги обработуваат (чувствителни податоци, податоци за кривични истраги, финансиски податоци, итн). 6.3.2 Хардвер 6.3.2 Хардвер 6.3.2 Хардвер 6.3.2 Хардвер Одржувањето и поддршката за целата хардверска опрема е главна одговорност на Одделението за техничка поддршка. Ова вклучува одржување на серверите, работните станици, опрема за складирање, управување со правење резерви, трасирање на најавување (log) и следење. Сè поголемиот број и разновидноста на хардверските уреди, но и дистрибуцијата на опремата во многу локации само ги влошува работите. За ублажување на овие проблеми, силно се препорачуваат следниве мерки:

• намалување на разновидноста и комплексноста на хардверот со воведување на консолидација и виртуелизација на хардверот;

• ангажирање на надворешни организации да го вршат одржувањето и поддршката на оддалечени локации;

• воспоставување на процес за управување со конфигурации и подготовка на соодветна база.

6.3.3 Вмрежување6.3.3 Вмрежување6.3.3 Вмрежување6.3.3 Вмрежување Одделението за техничка поддршка е одговорно и за одржување и поддршка на мрежната инфраструктура на ЦУРМ. Ова се однесува и на централната мрежна опрема, комуникациски врски и терминалната опрема во оддалечените локации. Активности за поддршка вклучуваат:

• поддршка за кориснички пристап • следење на сообраќај • балансирање на товарот • инсталирање нова опрема • конфигуративно управување со активната мрежна опрема

Со цел да се овозможи постојано функционирање на инфраструктурата, треба да се воспостават механизми за известување кои се усогласени со алатките за следење. Овие известувања можат да варираат од пораки по електронска пошта, СМС и други средства за комуницирање.



Поради тоа што врските до оддалечените локации се базирани на комерцијални даватели на услуги, треба да се потпишат договори за ниво на услуга (Service Level Agreements) за да се обезбеди непрекинато функционирање. Исто така, треба да се ангажира надворешна поддршка за управување со опремата во оддалечените локации, со која исто така ќе се потпишат договори за ниво на услуга. 6.3.4 Одржување и поддршка за корисниците6.3.4 Одржување и поддршка за корисниците6.3.4 Одржување и поддршка за корисниците6.3.4 Одржување и поддршка за корисниците Работата со корисниците и одржување на нивните права и привилегии за контрола на пристап претставува еден од најтешките процеси кој заземаат и најмногу време за Секторот за ИКТ на ЦУРМ. Најголемиот дел задачи поврзани со ова управување се поврзани со усогласување на привилегиите кон административните одлуки и работни должности наметнати од оперативните/ деловните сектори. Поместувањето на одржувањето на корисничките овластувања и профили кон деловните сектори ќе има повеќекратни предности, и за Секторот за ИКТ и за другите работни/деловни сектори. На овој начин, ќе се овозможи поблиска корелација помеѓу ИТ овластувањата и нивоата на деловните процеси и овластувања за секој корисник. Затоа, административните промени и политики можат веднаш и ефективно да бидат применети во форма на ИТ овластувања. За ова е потребно да се поместат сите информативни податоци во деловните сектори. Друг ефект од трансформацијата ќе биде да се намали притисокот со корисничко одржување на ИКТ одделението. На крај, за да се реализира преносот на одржувањето, треба да се воведат соодветните софтверски алатки, за мапирање на административните со ИТ политиките. Генерално, постојат 3 методи за управувањето со корисници

• централизирана – вообичаено ИТ-центрично • дистрибуирана –вообичаено деловно-центрично • мешана централизирана и дистрибуирана метода

Сите овие методи имаат уникатни предизвици и можности. Најдобри практики се остваруваат со употреба на мешано управување, каде што и ИТ и деловните сектори ја делат одговорноста за управувањето и контролата на правата и привилегиите за пристап на корисниците.



Слика бр.6: Најдобри практики во управување со корисници

6.3.5 База на знаење и е6.3.5 База на знаење и е6.3.5 База на знаење и е6.3.5 База на знаење и е----УчењеУчењеУчењеУчење Секојдневното користење на разновидни системи од страна на корисниците во дистрибуирани локации многу зависи од познавањето на корисникот на подложните системи. За да се постигне подлабоко знаење за системите и нивните операции, треба да се воспостави темелна база на знаење. Претпочитаниот формат за базата на знаење е веб базиран и каталогизиран збир, со можност за пребарување на сите кориснички документи, прирачници, често поставени прашања и одговори итн. Во оваа насока и со цел да се применат најдобрите практики содржани во ITIL, Секторот за ИКТ е посветен на воспоставување на:

- база на знаење наменета за крајните корисници, и - база на знаење наменета за вработените во Секторот за ИКТ.

Овие бази на знаење треба да биде интегрирани со Хелп дескот, а откако ќе се формира со Сервис дескот, овозможувајќи им на корисниците да пребаруваат претходно одговорени прашања и решени проблеми. ИКТ поддршката за базата на знаење треба да биде одговорност на Секторот за ИКТ. Базата на знаење за вработените во Секторот во ИКТ треба да се наполнува и одржува од страна на самите вработени во секторот, додека пак во надополнувањето и одржувањето на базата на знаење за крајните корисници треба да се вклучат и другите сектори. Во поглед на содржината, може да се додадат дополнителни капацитети за е-Учење, како што е е-тестирање за вработените, микро тестирање (користејќи време кога компјутерите се неактивни за поставување квиз прашања), итн. Со употреба на капацитетите за е-учење, треба да се спроведе постојана обука и повторна обука за вработените.



6.3.6 Сервис деск, решавање на инциденти и проблеми6.3.6 Сервис деск, решавање на инциденти и проблеми6.3.6 Сервис деск, решавање на инциденти и проблеми6.3.6 Сервис деск, решавање на инциденти и проблеми Обезбедувањето неопходна поддршка на голем број корисници на разновидни системи вообичаено зазема многу време и човечки ресурси. Како што системите стануваат покомплексни и се зголемува бројот на корисници, овој фактор може да стане сериозна закана за секојдневното работење. Со цел да се решат таквите проблеми, преку Хелп дескот воведен е систем за тикетирање и се изведува во координација помеѓу ИКТ и деловните сектори. Ваквиот системи им овозможува на корисниците да ги пријавуваат своите проблеми на едно централизирано место. Системот потоа креира билет и го известува засегнатото одделение (било ИКТ или друг сектор). Корисникот може да го следи процесот на решавање на нивните проблеми и да учествува. Сите проблеми и нивните решенија потоа ќе станат интегрален дел од базата на знаење и ќе бидат користени во иднина. Овој систем мора да биде подобрен со цел да се обезбеди непрекинатоста на деловните процеси и да се постигне континуриано унапредување на поддршката на крајните корисници. Како што беше наведено во точка 4.1, Хелп дескот ќе биде издвоен како посебно одделение и ќе прерасне во Сервис деск. Ќе се воспостави постапка за категоризација на пријавите според нивната комплексност на прво ниво и второ ниво на поддршка. Првото ниво на поддршка ќе го обезбедува Сервис дескот, а второто другите одделенија. Согласно препораките на ITIL ќе се направи разграничување помеѓу инцидент и проблем и ќе се воспостават соодветни процеси за нивно решавање и следење. 6.4 Стандарди и методологии6.4 Стандарди и методологии6.4 Стандарди и методологии6.4 Стандарди и методологии ИКТ системите на ЦУРМ постојано се менуваат и развиваат. До сега, сите цели во врска со ИКТ имплементацијата биле остварени преку воспоставување на современи, стабилени, интегрирани системи кој ги опфаќа сите работни процеси и податоци неопходни за функционирање на царинскиот систем како целина, во реално време. Главните принципи на ЦУРМ во сегашното и идното имплементирање се:

• услужна ориентација • меѓусебна поврзаност (интерконекција) и интероперабилност • деловно управување со проекти • безбедност.

Понатамошниот системски развој и надградбата на постојните решенија се условени од потребите на модернизација (и безхартиена околина) и приоритетите кои се однесуваат на интероперабилност и интерконекција со ЕУ. За таа цел неопходна е примена на методологии и стандарди.



ITIL е најшироко прифатениот пристап за управување со ИТ услуги во светот. ITIL обезбедува кохезивно множество од најдобри практики извлечени од јавните и приватните сектори на меѓународно ниво. ITIL претставува доследен и темелен документ за најдобрите практики за управувањето со ИТ услуги. Илјадници организации низ целиот свет ја користат оваа филозофија, и се разви цела филозофија за ITIL, околу насоките содржани во книгите за ITIL и придружната шема за професионална квалификација. Со примена на препораките на ITIL се овозможува систематски и професионален пристап кон управувањето со обезбедувањето на ИТ услуги. Усвојувањето на насоки од ITIL им нуди на корисниците голем дијапазон на предности, меѓу кои:

• намалени трошоци • подобрени ИТ услуги преку употребата на докажани процеси на

најдобри практики • подобрено задоволство од клиентите преку попрофесионален пристап

кон спроведувањето на услугите • стандарди и насоки • подобрена продуктивност • подобрена употреба на вештините и искуствата • подобрена испорака на услугите од трети страни низ спецификација на

ITIL или ISO 20000 како стандард за испорака на услугата при набавката на услугите.

Стандарди за техничка документацијаСтандарди за техничка документацијаСтандарди за техничка документацијаСтандарди за техничка документација Кога се пишува техничка документација, една од основните цели е да се обезбеди дека документот е напишан доследно за да се обезбеди еднаков континуитет за читателот. Иако постојат стандарди за создавање софтверска документација за специфични индустриски сектори, не постои конкретен стандард за општа софтверска документација. Меѓутоа голем број организации, особено поголемите организации и консултантски куќи, имаат сопствени внатрешни документациски стандарди. Документацијата за техничкиот софтвер треба да опише како функционира апликацијата. Како такво, може да делува како информативен прирачник за корисниците како што се развивачите, техничките архитекти и дизајнирате кои се засегнати со функцијата на апликацијата. За повеќето апликации, техничката документација може да содржи информации за некои или сите од следниве ставки:

• Датотеки:Датотеки:Датотеки:Датотеки: Листа на важни датотеки во апликацијата. • Функции и/или подрутини:Функции и/или подрутини:Функции и/или подрутини:Функции и/или подрутини: Детали за секоја функција подрутина,

заедно со нивните параметри и повратни вредности. • Глобални варијабили или константи:Глобални варијабили или константи:Глобални варијабили или константи:Глобални варијабили или константи: Детали за што се користат овие. • Како се склопува апликацијата:Како се склопува апликацијата:Како се склопува апликацијата:Како се склопува апликацијата: Во случај на веб апликации кои

користа технологии како што се PHP или ASP може да опиши кои датотеки се користат од која страница. Може да ги опише модулите или библиотеките на класи кои се користат од апликацијата.



• Објекти од трета страна:Објекти од трета страна:Објекти од трета страна:Објекти од трета страна: Во случај на апликации кои користат Microsoft технологии, може да опише кои COM објекти на трета страна се користени.

• API референца:API референца:API референца:API референца: Детали за тоа како да се користи Application Programming Interface (API) доколку некоја апликација го има.

• Поврзани субјекти: Поврзани субјекти: Поврзани субјекти: Поврзани субјекти: Може да биде корисно да се документираат поврзаните предмети како што се базите на податоци кои се користат од типична клиент-сервер апликација.

Документирањето на софтверот е најчесто долготраен и напорен процес. За среќа, постојат услужни програми кои можат да помогнат во процесот. Поради брзината на алатките за автоматска документација, во споредба со процесот на рачно пишување техничка документација, можат да заштедат значително време и пари. Проблемите се појавуваат доколку документацијата се креира независно од апликативниот изворен код. Во најлош случај, ова може да доведе до недоследности помеѓу апликацијата и неговата документација, што може подоцна да предизвика проблеми и збунетост. Чувањето синхронизирана документација со изворниот код на апликацијата станува многу полесно доколку апликацијата ја содржи документацијата во рамките на самиот изворен код. Програмските јазици како што се Java и .NET Framework имаат официјални документациски стандарди. Со цел да се поддржи идниот развој и подобрувања, Секторот за ИКТ ќе одржува централен модел за податоците и модели на деловни процеси. Методологии за животен циклус Методологии за животен циклус Методологии за животен циклус Методологии за животен циклус Со воведувањето на методологијата за управување со животен циклус на апликации и ИКТ системи, во чии рамки е управувањето со проекти (опфатено во точка 5.1) се очекува да се спречи појавата на проблемите кои ја следеа имплеменатцијата на проектите во минатото. Примената на методологии на софтверски животен циклус е клучно при развивање и пуштање во употреба на комплексни системи, како што се оние во ЦУРМ. Воспоставената методологија за управување со проекти во себе ги опфаќа и препораките на РУП (Рационален унифициран процес - Rational Unified Process) методологијата за животен циклус на софтвер, која е избрана како најсоодветна методологија во однос на ИКТ системите во ЦУРМ. РУП не е единствен конкретен процес кој пропишува, туку динамична процесна рамка наменета да биде прилагодена од развојната организација или софтверските проектни тимови кои ќе ги селектираат елементите на процесот кои се соодветни за нивните потреби. Овој процес покрива шест инженерски дисциплина (ред во сликата дадена подолу), во текот на животен циклус на четири значајни фази (колони).



Слика бр.Слика бр.Слика бр.Слика бр.7777: Рационален унифициран процес (РУП): Рационален унифициран процес (РУП): Рационален унифициран процес (РУП): Рационален унифициран процес (РУП)

Секторот за ИКТ е посветен на постојано унапредување на воспоставената методологија и за таа цел ќе се следат препораките на оваа методологија. Усогласување со државните стандарди и препоракиУсогласување со државните стандарди и препоракиУсогласување со државните стандарди и препоракиУсогласување со државните стандарди и препораки Како интегрален дел од Министерството за финансии, ЦУРМ треба да биде една од движечките сили за развој на национална стратегија за интероперабилност. Иако постојат некои препораки за ИКТ стандарди во Македонија, развиени од FOSI, фондацијата Метаморфозис и Генералниот секретаријата на Владата на Република Македонија, тие никогаш не биле од задолжителна природа. Целта на овој документ е да даде насоки за интероперабилност кои ја следат Европската мрежа за интероперабилност за сеевропски е-влада услуги. Содржи и организациски и технички препораки кои ќе го олеснат процесот на интероперабилност помеѓу државните институции, министерствата и други јавни тела. Овој документ претставува добра почетна точка, но има и многу недостатоци. Друг релевантен правен документ е Законот за електронско управување. Овој закон ја покрива размената на електронските податоци и документ помеѓу државните институции и електронски пристап до административни услуги. Стандардни оперативни пСтандардни оперативни пСтандардни оперативни пСтандардни оперативни процедурироцедурироцедурироцедури Секторот за ИКТ е посветен на создавање стандардни оперативни процедури (СОП) не само со цел унапредување на заедничките постапки кои треба да бидат применети од сиот персонал, но и да се потпомогне обуката на нововработените службеници. За таа цел подготвен е План за СОП, кој е дел од Програмата за обезбедување непрекинатост на ИКТ системите, и ги содржи процедурите за активностите кои се критични по однос на обезбедување континуитет, достапност и осигурување на безбедноста на ИКТ системите. Секторот за ИКТ овој План ќе го ревидира најмалку еднаш годишно согласно анализата на критичноста на ИКТ системите и анализата на ризиците по ИКТ



системите. Конзистентноста на активностите утврдени во овие процедури редовно ќе биде следена од Секторот за ИКТ со цел да се осигура нивната ажурност. Со овие стандардни оперативни процедури задолжително ќе бидат опфатени постапките кои се критични по однос на обезбедувањето непрекинатост на ИКТ системите и ќе ги опфатат барем следниве области:

• создавање резервни копии (Backup) • контрола на промени • возобновување по катастрофа • хардверско одржување • софтверско одржување • одржување на евиденции • физичка безбедност • логична безбедност • пријавување проблеми • обуки • гарантирање на квалитетот на извештаите • генерирање на прашање и решавање на прашањето

6666.4 Комуникациска околина.4 Комуникациска околина.4 Комуникациска околина.4 Комуникациска околина

6.5.1 Тековна6.5.1 Тековна6.5.1 Тековна6.5.1 Тековна Сегашната комуникациска инфраструктура на ЦУРМ претставува мошне сложена мрежа. Сложеноста е претежно по заслуга на постојаните промени на барањата, наметнати поради воведувањето на нови системи и апликации. Со секој нов систем, мрежната инфраструктура најчесто се реплицира, доведувајќи до многу слични логични елементи. Некои од најспецифичните делови на оваа инфраструктура се прикажани во следниве дијаграми.



Слика бр.8: CDPS комуникација

Wireless

3750 switch

(existing)

3750 switch

ASA 5510-

failover FW/IPS

AES encryptor

4948 switch

IP Sec

encrypted

Server Farm

Cisco 876

ADSL backup

2960 switch

Internet Router

(existing)

Internet

(backup)

IP Sec

encrypted

MDS 9124

MDS 9124

Storage IBM DS 4800

DMZDatabase servers

(cluster)

System p5

Application servers

(cluster)

WEB servers

IBM System X

3550

Location 1

ASA 5510- failover

FW/IPS VPN

concentrator

(existing)

Backup server

Tivoli IBM System

X 3550

Tape library

MAMMOTHTAPEt e c h n o l o g y

6 0.0 M2

. . .

Central site

IBM System p5

Cluster

IBM System p5

Appsrv1

Appsrv2

Cluster server

WEB servers

IBM System X

3550

Слика бр.9: ЕКСИМ дијаграм за комуникација

LANLANLANLAN

Сегашната LAN инфраструктура во ЦУРМ е базирана на технологијата на брз етернет. Во табелата бр.8 е прикажана активната мрежна опрема.



Тип Бренд Произв. Лок. #Кол.

Рутер Cisco 1700, 1751

Различна 8

Рутер Cisco 2811 2007 Различна 32 Рутер Cisco

3600 2003 ЦУ 1

Рутер Cisco 3825

2007 ЦУ 1

Рутер Cisco 3845

2009 ЦУ 2

Комутатор Cisco Catalyst 3750

2006 ЦУ+граници 14


2006-2009

Различна 44


2006 Различна 23

Комутатор 3-Com, Intel, други

2001 Различна 12

Заштитен ѕид (Firewall)

ASA 5510 2007 ЦУ 6

Заштитен ѕид

Sonicwall G250

2003 ЦУ 2 (застарени)

Заштитен ѕид

Sonicwall SOHO3

2003 Различна 30 (застарени)

Табела бр.Табела бр.Табела бр.Табела бр.8888: Активна мрежна опрема: Активна мрежна опрема: Активна мрежна опрема: Активна мрежна опрема

WANWANWANWAN

Меѓусебна поврзаност (Интерконекција) и тип на поврзување • -сите локации освен 2 мали ГП се меѓусебно поврзани: • ГП и аеродроми (18) преку FrameRelay и SDH (МВР); • Внатрешни ЦИ (14) преку VPN;

Некои од локациите (4) користат интернет IPsec врска



Слика бр.10: WAN врски

6.5.2 Специфична цел6.5.2 Специфична цел6.5.2 Специфична цел6.5.2 Специфична цел За поддршка на работата на таква дистрибуирана организација каква што е ЦУРМ, потребна е робусна и издржлива комуникациска инфраструктура. Инфраструктура треба да биде оптимизирана за да ги опфати сите апликации кои се во функција и се планирани, да нуди рамномерен раст и да биде подготвена да ги прими новите технологии. Со оглед на комплексноста и застареноста на сегашната инфраструктура, се препорачува да се реинженира целата инфраструктура. Редизајнот треба да опфати архитектонски, логичен, физички, тополошки и безбедносен дизајн. Реинженерството треба да се спроведе паралелно со воведувањето на CCN/CSI мрежниот премин. Воспоставањето на сопствена структура е најпрепорачливиот, но и најскапиот начин да се оствари сигурна комуникациска инфраструктура. Изводлива алтернатива би била заедничка инвестиција со други сродни служби (полиција, гранична полиција, итн.). Доколку за инфраструктурата се ангажираат комерцијални оператори, треба да бидат потпишани солидни договори за ниво на услуга за да се одржи нивото на достапност и безбедност. Поради тоа што непрекинатото работење на граничните места влијае на протокот на стока и лица, се започна со реализација на планот за воспоставување на резервни и дополнителни врски. Приоритет е даден на граничните премини со највисок обем на сообраќај. Откако ќе се воспостават резервните врски кај овие



премини, ќе се премине на воспоставување и на останатите. Резервните врски се базирани на технологија која е различна од главната врска (кабелски во споредба безжични врски, на пример) и користат различни даватели на услуги, каде е возможно. 6.6.6.6.6 Безбедност 6 Безбедност 6 Безбедност 6 Безбедност Безбедноста е значајна грижа и проблем за сите ИКТ системи денес. Дури и безбедноста на системот да е релативно висока, безбедносните решенија мораат постојано да бидат надградени поради финансиската природа на царинската работа. 6.6.1 Гл6.6.1 Гл6.6.1 Гл6.6.1 Главни цели на ИТ безбедноста авни цели на ИТ безбедноста авни цели на ИТ безбедноста авни цели на ИТ безбедноста Главните безбедносни цели на ЦУРМ вклучуваат:

• минимизирање на губитокот на податоци на ЦУРМ • минимизирање на губење на кориснички податоци • дефинирање и одржување на безбедносни начела и методологии • обезбедување дека принципите соодветно се применуваат во пракса.

6.6.2 Безбедносни аспекти6.6.2 Безбедносни аспекти6.6.2 Безбедносни аспекти6.6.2 Безбедносни аспекти Физичка безбедност на ИКТ опрематаФизичка безбедност на ИКТ опрематаФизичка безбедност на ИКТ опрематаФизичка безбедност на ИКТ опремата Клучната ИКТ опрема треба да биде чувана под физичка безбедност, а пристапот до неа треба да биде ограничена. На овој начин ќе се намали ризикот и за дефект и за безбедносни закани. Треба да се преземат специјални мерки за да се обезбеди:

• резервни копии на чувствителните податоци • клучната мрежна опрема • клучни услуги со кои се поддржува секојдневното работење на

царинските испостави.

Политиките за физичка безбедност треба да бидат применети во однос на персоналните и преносните компјутери задолжени на вработените.

Софтверска безбедност и антивирусСофтверска безбедност и антивирусСофтверска безбедност и антивирусСофтверска безбедност и антивирус За одржување на непрекината секојдневна работа, ЦУРМ користи лиценцирани и законски софтверски производи. Треба да се посвети посебно внимание на критичниот софтвер за организацијата, за кој треба да се спроведе некоја форма на формална верификација. Заштита на податоците се обезбедува и со користење на активен и ажурен антивирус софтвер на сите можни точки на инфекција (интернет пристап, е-mail сервери и клиенти, компјутери на вработените, итн.).



Мрежно филтрирање на содржинатаМрежно филтрирање на содржинатаМрежно филтрирање на содржинатаМрежно филтрирање на содржината Поради сè поголемите можност за ненамерна злоупотреба од страна на корисникот (преку малициозен софтвер во разни форми, особено преку електронска пошта и преземања од интернет) треба да се спроведе некоја форма на мрежно филтрирање на содржината кај крајните точки (корисничките компјутери) и кај точката на поврзување со интернет. Таквото филтрирање на содржината треба да го оневозможи пристапот до малициозни страници, да одбива малициозни пораки по електронска пошта, итн. Корисниците треба да бидат едуцирани за да избегнат можни закани од електронска пошта и интернет. Далечински пристапДалечински пристапДалечински пристапДалечински пристап Една од слабите точки од безбедносно гледиште е било каков далечински пристап. Посебно ранливи се телнет врските, необезбеден веб пристап, далечински небезбеден e-mail пристап, итн. Сите овие слаби точки треба да се решат на соодветен начин. Покрај тоа, треба да се вложат значителни напори за да се подигне свеста на корисниците кон можностите за злоупотреба на далечинскиот пристап. Силно се препорачува користење на Виртуелни приватни мрежи (Virtual Private Networks – VPN) како општ принцип за далечински пристап. Ограничено користење на уреди за преносОграничено користење на уреди за преносОграничено користење на уреди за преносОграничено користење на уреди за пренос на податоци (УСБ флеш мемории, на податоци (УСБ флеш мемории, на податоци (УСБ флеш мемории, на податоци (УСБ флеш мемории, флопи дискети, цедиња) флопи дискети, цедиња) флопи дискети, цедиња) флопи дискети, цедиња) Преносот на податоци на други уреди (УСБ флеш мемории, флопи дискети, цедиња) претставува уште еден голем безбедносен проблем. Најголемиот број безбедносни закани можат да бидат пресретнати од активен и ажуриран анти-вирусен софтвер. Но со цел да се намалат овие проблеми воспоставени се строги правила и ограничувања за користење на таквите уред. Ниво на привилегијаНиво на привилегијаНиво на привилегијаНиво на привилегија Дефинирање на правилна хиерархија на кориснички привилегии и права за пристап може значително да придонесе кон построга безбедност и може да овозможи јасна поделба на одговорностите. Корисничките привилегии и права на пристап, како и начините и правилата за пристап до ИКТ системите во ЦУРМ се воспоставени. Со цел зголемување на безбедноста на ИКТ системите, Секторот за ИКТ ќе направи нивно преиспитување. Правила и безбедност за користење на електронска поштаПравила и безбедност за користење на електронска поштаПравила и безбедност за користење на електронска поштаПравила и безбедност за користење на електронска пошта Строгите правила за употреба на службените електронски адреси на вработените, заедно со претходно наведените анти-вирусен софтвер и софтвер за филтрирање на содржините можат да ги намалат безбедносните ризици. Воспоставени се правила со кои се наметнува исклучиво користење на електронската пошта за целите на ЦУРМ (а не за приватни потреби), изјави за неиздавање информации, вирусно скенирање на додатоците/прилозите на електронската пошта и ограничувања, итн.



Безбедносен пренос на датотекиБезбедносен пренос на датотекиБезбедносен пренос на датотекиБезбедносен пренос на датотеки Протоколот за пренос на датотеки ( File Transfer Protocol – FTP) претставува еден од наједноставните, но истовремено и еден најслабите протоколи за пренос на податоци. Треба да биде заменет со Secure FTP, SCP или било кој друга безбедносна форма на пренос на датотеки. БезбедностБезбедностБезбедностБезбедност на на на на комуникација со други субјекти комуникација со други субјекти комуникација со други субјекти комуникација со други субјекти Сета комуникација помеѓу ЦУРМ и другите субјекти која се врши по електронски пат, треба да биде извршена со безбедна и сигурна инфраструктура. Ова вклучува VPN, SSL, HTTPS, или други форми на безбедносна комуникација преку јавни мрежи. Следење на безбедноста и откривање на натрапнициСледење на безбедноста и откривање на натрапнициСледење на безбедноста и откривање на натрапнициСледење на безбедноста и откривање на натрапници Со цел да се прошири безбедноста на системите и податоците на ЦУРМ, треба да се воспостави активно мрежно следење и систем за детекција на натрапници. Таквите системи овозможуваат рано откривање на малициозни активности и го известуваат администраторот соодветно да реагира и да спречи губење податоци или пад на системот. Важен аспект од системите за спречување и детекција на натрапници/ злоупотреба е следење и управување на логовите. Со употреба на соодветни алатки за да анализираат на логовите од различни системи, може да се откријат безбедносни слабости и можни напади. Покрај тоа, логовите од претходно потврдените безбедносни проблеми можат да се користат за подигнување на нивото на софистицираност на таквите системи. 6.66.66.66.6....3333 Заштита на податоците Заштита на податоците Заштита на податоците Заштита на податоците и и и и возобновување по катастрофа возобновување по катастрофа возобновување по катастрофа возобновување по катастрофа Воспоставувањето на строга и прецизна политика за заштита на податоците е клучно за одржување на историјат на податоците и брзо возобновување на податоците, со што се осигурува деловниот континуитет. За таа цел ЦУРМ усвои Програма за обезбедување непрекинатост на ИКТ системите во ЦУРМ во чии рамки се плановите за заштита на податоци и возобновување по катастрофа. Планот за заштита на податоци е повеќеслоен и опфаќа сè од резервни датотеки на компјутерите на корисниците, резервни датотеки на електронската пошта и документите, резерва и управување на верзиите на конфигурациите на целата мрежна опрема и опремата за складирање, создавање на резервни копии на базите на податоци. Обезбедувањето резервни копии на податоците се прави врз основа на категоризацијата на критичноста на ИКТ системите во Царинската управа (табела бр.1). Фреквенцијата на обезбедување резервни копии на податоците во однос на утврдените приоритети на ИКТ системите е дадена во Табела бр.9:



Приоритет на системите Фреквенција

ВИСОКВИСОКВИСОКВИСОК (системот претставува компонента на клучната дејност на Царинската управа)

дневнодневнодневнодневно

СРЕДЕНСРЕДЕНСРЕДЕНСРЕДЕН (системот има непосредно влијание на ефикасноста и ефективноста на секојдневните активности на Царинската управа)

неделнонеделнонеделнонеделно

НИЗОКНИЗОКНИЗОКНИЗОК (посакувана, но не и неопходна компонента на деловните активности на Царинската управа)

месечномесечномесечномесечно

Табела бр.9: Фреквенција на обезбедување резервни копии на податоци

Воспоставени се две различни нивоа на политики за правење резервни копии (backup), во зависност од основната намена на резервните копии, односно резервни копии за архивски цели и резервни копии за возобновување/оправување. Архивирани резервни копии се вршат на податоците кои веќе се обработени, најмногу поради законски обврски. Овие резервни копии се складираат на поевтини, побавни медиуми за складирање, бидејќи извлекувањето на таквите податоци не е многу итно. Од друга страна, резервните копии направени за возобновување секогаш се прават на медиуми кои дозволуваат побрз пристап и повисока пропусна моќ, овозможувајќи побрзо возобновување и минимално време во застој. Во рамките на Секторот за ИКТ, во сегашната состојба, постојат три нивоа на резервни копии, од кои две се складирани локално, а една на оддалечено место. Резервните копии кои се чуваат на оддалеченото место содржи само ограничен комплет на податоци од критичните деловни системи, како што се АСИКУДА и БОРДЕР. Воспоставениот план за заштита на податоци потребно е да се ревидира најмалку еднаш годишно во согласност со промените во деловниот систем, анализата на ризици и категоризација на доверливоста на податоците. Посебно внимание треба да се посвети на чувањето на чувствителните податоци. Чувствителните податоци треба да бидат чувани на одделна локација, политиката за возобновување по катастрофа треба да биде формулирана да овозможи пократок период на пад на системите во случај на катастрофа. Ова е особено важно за сите системи кои се вклучени на некој начин во овозможување на протокот на лица и стоки. Треба да се посвети посебно внимание на личните податоци, бидејќи нивното управување е уредено со Законот за заштита на лични податоци. Во рамките на Секторот за ИКТ, во сегашната состојба, постојат три нивоа на резервни копии, од кои две се складирани локално, а една на одделно место. Резервните копии кои се чуваат на оддалеченото место содржи само ограничен комплет на податоци од критичните деловни системи, како што се АСИКУДА и БОРДЕР.



Со оглед на важноста на компјутерските системи, се предлага Министерството за финансии да ја разгледа можноста за спроведување на темелна стратегија за возобновување по катастрофа и обезбедување на деловен континуитет. Во оваа насока, а согласно препораките содржани во Извештајот од ИТ мониторинг мисијата на DG TAXUD, ЦУРМ ќе ја разгледа можноста за користење на програмите за поддршка на ЕУ. Преку овие програми би можело да се започнат проекти со кои би ќе се изгради доверлив компјутерски-податочен центар како на главната локација, така и на локацијата одредена за возобновување по катастрофа. 6.6.4 Ослободување од опремата (во поглед на чувствителни податоци)6.6.4 Ослободување од опремата (во поглед на чувствителни податоци)6.6.4 Ослободување од опремата (во поглед на чувствителни податоци)6.6.4 Ослободување од опремата (во поглед на чувствителни податоци)

Со оглед на чувствителноста на податоците во рамките на ЦУРМ (кои можат да содржат и финансиски и кривични содржини), потребно е попрецизно да се дефинираат постапките за одржување со цел да се предвиди и соодветното ослободување од опремата. Овие постапки треба да опфатат ракување со користена опрема, продажба, донирање или отуѓување или можна замена за нова опрема, итн. Во воспоставеното Упатство за постапување со ИКТ системите од аспект на ИКТ безбедност утврдено е доколку опремата содржи елементи за складирање со чувствителни податоци кои се наменети за ослободување, сите уреди за складирање на податоци мора физички да бидат уништени пред да бидат отуѓени. Со цел зголемување на безбедноста на податоците овие постапки Секторот за ИКТ ќе ги унапреди овие постапки.

6.6.5 PKI 6.6.5 PKI 6.6.5 PKI 6.6.5 PKI Воведувањето на PKI (Инфраструктура на јавен клуч) во секојдневното работење на ЦУРМ може да реши голем број безбедносни прашања. Нејзината употреба може да се примени за безбедна лична комуникација преку потпишана и криптирана електронска пошта, за безхартиена комуникација и електронско потпишани документи и на крај за комуникација со корисниците на услугите на ЦУРМ (комерцијални друштва и владини тела) преку дигитално потпишани царински и други обрасци или документи. Употребата треба да биде усогласена со државното законодавство кое се однесува на PKI. Воведувањето на PKI за јавната администрација е еден од поважните проекти во националната стратегија за е-Влада (Проект 2 во Стратегијата за е-Влада, 2010-2012). 6.6.6 Општа политика за резервн6.6.6 Општа политика за резервн6.6.6 Општа политика за резервн6.6.6 Општа политика за резервни ресурси (fallback)и ресурси (fallback)и ресурси (fallback)и ресурси (fallback) Со оглед на специфичностите на активностите на ЦУРМ, а особено на можните последици на падовите на системот (одложен пренос на стока и лица, губење на имот и добивки итн.) мора да бидат предвидени солидни постапки за резервни ресурси. Таквите постапки мора да бидат специфични за системот, што значи дека секој систем, според својата важност (а особено според можните последици од



нефункционирање на системот), ќе има сопствени постапки и мерки за резервни ресурси/решенија. Постапките за резервни ресурси претставуваат посебни деловни постапки и мерки, кои се преземаат кога настаните активирале спроведување на деловен план за континуитет или резервен план. Генералната политика за резервни ресурси произлегува од приоритизација на оперативните системи по сериозноста на проблемите кои би биле предизвикани од нивниот дефект (табела бр.3). Според тој приоритет воспоставени се различни постапки за резервно решение, варирајќи од резервни системи, правење резервни копии во оддалечена локација (за возобновување по катастрофа) или дополнителни врски. Со цел да се осигура деловниот континуитет неопходно е ЦУРМ да воспостави постапки за враќање на рачна обработка, односно да дефинира алтернативни хартиени постапки за сите ИКТ системи, што е предвидено да се реализира до средината на 2012 година. 6666.7.7.7.7 Управување со бази на податоци Управување со бази на податоци Управување со бази на податоци Управување со бази на податоци 6.7.1 Сегашни системи6.7.1 Сегашни системи6.7.1 Сегашни системи6.7.1 Сегашни системи Разновидноста на RDBM системите е најочигледен пример за разноликоста на платформите во ЦУРМ. Како што е прикажано во Табелата бр.5, во функција се голем број разновидни системи на бази на податоци. Изборот на бази на податоци главно зависи од развивачот на апликацијата, кој во случај на ангажирање на надворешна поддршка е нешто што ЦУРМ нема влијание. Листата на користените бази на податоци варира од десктоп бази на податоци како што е MS Access до сервери на работни групи и бази на податоци на ниво на цело претпријатие (Oracle 10g). За одржување толкав висок број различни платформи на бази на податоци потребни се лица кои се квалификувани во секоја платформа. Со оглед на фактот што Секторот за ИКТ има сериозен недостиг од персонал, управувањето на неколку платформи на бази на податоци од еден администратор може да биде подложно на многу грешки, особено поради сличностите од една страна, но и суптилните разлики помеѓу платформите од друга страна. 6.7.2 Тренд6.7.2 Тренд6.7.2 Тренд6.7.2 Тренд Проектите кои тековно се во развој, во секое поле на примена (царински, административни, надзорни системи) се базирани на слични платформи и ја користат истата архитектура. Паралелно со развојот и имплементацијата на CDPS, NCTS и ITME, со цел да се реши проблемот со разновидноста на RDBMS, ќе се преземат чекори за интеграција. Интеграцијата ќе биде спроведена постепено, во зависност од достапноста на техничките и човечките ресурси. Можните фази на интеграција би биле:

1. Интегрирање на истите RDBMS 2. Интегрирање на различни верзии на истите RDBMS 3. Глобална интеграција



Важна поента во интеграцијата на податоците е да се предложи преферирана платформа за иден развој која ќе биде барана и од надворешните развивачи во случај на ангажирање на надворешна поддршка. За жал, со сегашните законодавни прописи, имено Законот за јавни набавки, речиси е невозможно да се наметне такво барање во постапките за јавни набавки. 6.86.86.86.8 Моделирање на податоци Моделирање на податоци Моделирање на податоци Моделирање на податоци Во моментов во ЦУРМ за потребите на различните процеси се водат голем број на евиденции. Во голем дел од овие евиденции има повторување на податоците по однос на типот и карактеристиките кои се евидентираат. Сето ова резултира со повеќекратно вршење на исти активности и непотребно трошење на ресурси. Со цел да се подобрат процесите кои се водат во ЦУРМ потребно е за сите податоци еднозначно да се утврдат:

- ентитети (субјекти), - атрибути на ентитети, - релации помеѓу ентитетите.

По ова потребно е со користење на соодветна алатка за имплементација на ERD (Entity-relationship diagram) да се направи дизајнирање и моделирање на податоците. На овој начин ќе се направи централна податочна база која ќе дава поддршка на сите деловни процеси во ЦУРМ.

7. 7. 7. 7. Акционен план за новата Акционен план за новата Акционен план за новата Акционен план за новата ССССтратегија за тратегија за тратегија за тратегија за ИКТ ИКТ ИКТ ИКТ развојразвојразвојразвој

Стратешко Стратешко Стратешко Стратешко упатувањеупатувањеупатувањеупатување

Потребни активностиПотребни активностиПотребни активностиПотребни активности Планирана Планирана Планирана Планирана

акцијаакцијаакцијаакција

Анализа на тековното работење и дефинирање на fallback постапки за сите ИКТ системи

Мај 2012

Консолидација на системот за напојување со електрична енергија во систем сала

Февруари 2012

Консолидација на мрежни сегменти за различни системи

Април 2012

Унифицирање на хардверските побарувања за одделни типови платформи (i386, x64, AIX, Unix)

Јуни 2012

Дефинирање на критични активности за кои треба да се воспостават стандардни оперативни процедури (СОП) и ревидирање на План за СОП Подготовка на СОП

Октомври 2012

Детално планирање на потребите и барањата за обезбедување на надворешна поддршка на ЦИС Подготовка на спецификации за обезбедување на поддршката

Јануари 2012 (Ангажирањето на надворешна поддршка е во директна зависност од буџетот одобрен од страна на МФ)

Унифицирање на техничките барања за базите на податоци Обезбедување можности за меѓусебна замена на платформите Реинженеринг на мрежа Унифицирање на верзиите на системски софтвер

2013

Обезбедување Обезбедување Обезбедување Обезбедување непрекинатост непрекинатост непрекинатост непрекинатост на деловните на деловните на деловните на деловните процеси на процеси на процеси на процеси на ЦУЦУЦУЦУРМРМРМРМ

Унифицирање на платформите за: - хардвер - бази на податоци - системски софтвер

2014

Подготовка на каталог на услуги (Service Catalogue), односно утврдување на ИКТ услугите и дефинирање на нивните функционални и технички карактеристики и релации

Април 2012

Идентификација на ИКТ инфраструктурата и конфигурациите и подготвка на База за управување со конфигурации (Configuration management database)

Декември 2012

Примена на Примена на Примена на Примена на ITILITILITILITIL во насока во насока во насока во насока на на на на уууунапредување напредување напредување напредување на на на на управувањето управувањето управувањето управувањето со ИКТ со ИКТ со ИКТ со ИКТ системитесистемитесистемитесистемите

Воспоставување на процес за постојано унапредување на ИКТ услугите (Continual service improvement) преку дефинирање на критични фактори за успех (Critical success factor), клучни




индикатори за преформансите (Key performance indicator) и метрика

Утврдување на систем за следење на достапноста и функционалноста на ИКТ системите и апликациите

Мај 2012

Унапредување на превентивното одржување на ИКТ системите

Февруари 2012

Формирање на виртуелен Хелп деск: - Обука на техничари во секоја царинарница - Дефинирање на надлежности и организирање на работата на техничарите

Март 2012

Подготовка на База на знаење и Најчесто поставувани прашања (НПП) за вработените во СИКТ

Март 2012

Подготовка на База на знаење и Најчесто поставувани прашања (НПП) за крајните корисници

Јуни 2012

Реорганизација на СИКТ во согласност со новата организација и систематизација Формирање на Сервис деск Дефинирање на две нивоа на поддршка на корисниците преку Сервис деск Назначување на менаџер за инциденти и менаџер за проблеми


Примена на Примена на Примена на Примена на ITILITILITILITIL во насока во насока во насока во насока на на на на подобрување подобрување подобрување подобрување на ИКТ на ИКТ на ИКТ на ИКТ услугите за услугите за услугите за услугите за крајните крајните крајните крајните корисницикорисницикорисницикорисници

Дефинирање на Service Level Agreements со добавувачите на услуги со цел да се договори посакуваното ниво на услуги што треба да ги испорачаат а со цел да се осигура непрекинато функционирање на ИКТ системите и услугите


Формирање Формирање Формирање Формирање централна централна централна централна податочнаподаточнаподаточнаподаточна база база база база

1. Проверка на евиденциите и анализа дали се содржат во новиот СОЦДАД

2. Подготовка на спецификација за алатка за имплементација на ERD (Entity-relationship diagram) и набавка на алатката

3. Еднозначно утврдување на ентитетите и карактерот на податоците, начинот на евидентирање со цел избегнување на двојно евидентирање и нивен графички приказ

4. Дизајнирање и податочно моделирање на податоците (изработка на ERD)


Политика за Политика за Политика за Политика за човечки човечки човечки човечки ресурсиресурсиресурсиресурси

Политиката за ИТ човечки ресурси како дел од политиката за човечки ресурси на ЦУРМ треба да биде развиена, објавена и редовно прегледана и треба да ги содржи најмалку следниве точки: • среднорочни и долгорочни планови за

одржување на ИТ тимовите за управување, единиците/службите за развој на ИТ, оперативните служби и регионалните администратори како и употреба на надворешни ИТ компании и консултанти,

До крајот на 2012 година



• предлог за ИТ кадарно екипирање надополнет со лица и рангови за ИТ персонал на сите нивоа во Царинската управа и регионите, вештини и искуство потребни за секое работно место,

• пат на кариера и опции за усовршување • потреби за внатрешни и надворешни обуки

ПлатаПлатаПлатаПлата

Преземање на итни мерки со цел да се зголеми привлечноста за младите дипломирани лица со сите можни средства: зголемување на личните доходи, воспоставување на бонус системи, организирање обуки и студиски посети, реализирање на планови за кариера, итн.

Да се обезбеди буџет за прекувремена работа. Повторно воведување на шемата за исплата на бонуси. До септември 2012 година, во зависност од МФ.

ОбукаОбукаОбукаОбука Идентификување и документиранње на потребите за обука за корисниците и техничките ИТ експерти како составен дел со програмата за обука на ЦУРМ.

Продолжување со сегашните планови и ажурирање на годишна основа.

Политики за Политики за Политики за Политики за набавки и набавки и набавки и набавки и финансирањефинансирањефинансирањефинансирање

Проблемите идентификувани со финансирање на набавките и ресурсите сериозно ja нарушува способноста на Секторот за ИКТ за ефективно да ги планира своите активности во иднината.

Приоритизирање на новите инцијативи и креирање на резервни планови за недостатоците од финансирање.

АНЕКСАНЕКСАНЕКСАНЕКС AAAA ---- ОПЕРАТИВНИ СИСТЕМИ ОПЕРАТИВНИ СИСТЕМИ ОПЕРАТИВНИ СИСТЕМИ ОПЕРАТИВНИ СИСТЕМИ Во следнава табела е даден преглед на оперативните системи во Царинската управа на Република Македонија:

АпликацијаАпликацијаАпликацијаАпликација

Корисник Корисник Корисник Корисник (одговорен (одговорен (одговорен (одговорен сектор/ сектор/ сектор/ сектор/

одделение)одделение)одделение)одделение)

ФункцииФункцииФункцииФункции Функционална Функционална Функционална Функционална

поврзаност со други поврзаност со други поврзаност со други поврзаност со други апликацииапликацииапликацииапликации

Профили на Профили на Профили на Профили на пристаппристаппристаппристап

ASYCUDAASYCUDAASYCUDAASYCUDA

Царински систем

- процесирање на извозни декларации (пријави , декларација , продолжени процедури, верификација ,правење на дефинирани извештаи )

- процесирање на увозни декларации (пријави, декларација , продолжени процедури, верификација ,електронска пошта и дефинирани извештаи )

- процесирање транзитни декларации ( Т1, ТИР Карнет, пријава , дефиниран извештај, електронска пошта и дефиниран извештај )

- конфигурација на системот(царинска тарифа, царински процедури, оперативна околина, трансакциони контроли , транспорт, интернационални трговски термини)

- пресметка и префрлање на давачки во апликација за наплата - изработка на дефинирани извештаи

Асикуда превзема гаранции и фирми од наплата, дава податоци на бордер за декларацијата.

- Startup - приемач - контролор - царински

работник - цариник плус

раздолжување - шеф на

испостава - сметководство - управа

BORDERBORDERBORDERBORDER


- Затварање на транзит - Затварање на извоз - Евиденција на Празни камиони - Евиденција / Излез на Запленети стоки - Пресметка на Патна такса - Проверка на Транспортни Дозволи - Стоп Листи на Излез - Таргетирање на ризични профили - Мониторинг на извозно ЕЦД, ЕЦД за транзит, ТИР карнет, НАТО

е сертификат

- Бордер прима од Асикуда податоци за декларацијата (заклучоци)

- Од наплата зема

состојба на транзит на главни гаранти

- Корисник - Шеф на

Испостава - Разузнавање /

Изтраги / ДОЦ - Hi Level

Разузнавачки профил

- ИКТ профил









- PreArrival информации - Централизација на податоците за Транзит и Извоз - Извештаи за Транзит / Извоз по разни критериуми - Извештаи по Email за состојба на транзитот на главните гаранти - Земање Дневна курсна листа од НБРМ (SOAP services)

Систем за Систем за Систем за Систем за наплатанаплатанаплатанаплата

Одделение наплата

а) Администатор - работа со администрација корисници и фајл за обрзници, - шифрарници (обврзници, договори , давачки, каматни стапки,

сметки), - приливи одливи (ажурирање приливи, дегрупирање), - евидентни документи (реферат ЦПД, пресметка на депозити ,

фактури, мас.форм, ген. Фактури) , - повратни документи (поврзување вон ASY, поврзување ASY,

камати , ажурирање на камати, цесија, масовно поврзување, поврзување на прекршоци)

- гаранции (работа со гаранции, мас.форм.ниво гаранции, гаранции кон ASY, транзитни гаранции ACS, поединечно задолжување).

- распоред на средства ( распоред на средства, автоматско генерирање на налози, налози, распоред на депозити, генерирај Н фајл за сметка 845, генерирање H фајл за депозитна сметка.

- управна постапка (решенија одд. наплата, прекршочна постапка - извештаи б) Оператор - шифрарници (обврзници , договори , давачки , каматни стапки,

сметки) ,

- поврзаност со трезор на локација на сервер

- комуникација со оддалечени Informix бази

- постоење на втор сервер кој има редуциран број на податоци (од 2 месеца) за собирање на податоци за декларации и транзитни декларации

- администратор на апликацијата

- оператор - напреден

корисник - обичен

корисник









- приливи одливи (ажурирање приливи, дегрупирање), - евидентни документи (реферат ЦПД, пресметка на депозити,

фактури, мас.форм, ген. Фактури), - повратни документи (поврзување вон ASY, поврзување ASY,

камати, ажурирање на камати , цесија, масовно поврзување, поврзување на прекршоци)

- гаранции (работа со гаранции, мас.форм.ниво гаранции, гаранции кон ASY, транзитни гаранции ACS, поединечно задолжување).

- распоред на средства (распоред на средства, автоматско генерирање на налози, налози, распоред на депозити, генерирај Н фајл за сметка 845, генерирање H фајл за депозитна сметка.

- управна постапка (решенија одд. наплата, прекршочна постапка - извештаи в) Напреден корисник - евидентни документи ( реферат ЦПД ) - гаранции (транзитни гаранции и гаранции со економски ефект ) - извештаи г) Обичен корисник - евидентни документи ( реферат ЦПД) - гаранции (транзитни гаранции и гаранции со економски ефект )

ЕдношалтерсЕдношалтерсЕдношалтерсЕдношалтерски систем / ки систем / ки систем / ки систем / квоти EXIMквоти EXIMквоти EXIMквоти EXIM

Царински систем и државните институции и надворешни

- Преглед на лиценци (слободен пристап) - Преглед на тарифни квоти (преостанати , пропишани и

распределени количини) - Корисничка подршка - Креирање на нови лиценци, измена на постоечки и поврзување

- Администратор

- Оператор - Економски

оператор









субјекти на лиценци со тарифни ознаки - Администрација на корисници (оператори од институции и

економски оператори) - Администрација на референтни табели - Преглед на поднесени лиценци - Преглед на поднесени тарифни квоти - Проверка на уплати (административни такси ) - Електронско поднесување на лиценци за увозно, извозни и

транзитни дозволи - Електронско процесирање на лиценци за увозно, извозни и

транзитни дозволи - Електронско поднесување и процесирање на барања за тарифни

квоти - Извештаи за царински лиценци - Извештаи за тарифни квоти

ТРИПСТРИПСТРИПСТРИПС Сектор за контрола и истраги

a) Aдминистратор Разузнавање • управување со сомневање • управување со осомничен • управување со претрес • управување со заплена • управување со прекршок • Системска администрација • конфигурација на графички кориснички интерфејс • корисничка безбедност • групна безбедност

Поврзани со функциите









• уредник на референтна табела • управување со производи • Кориснички профил • Промени лозинка б) Интел група корисник Разузнавање • управување со сомневање • управување со претрес • управување со заплена • управување со прекршок Извештаи • кориснички извештаи Системска администрација • групна безбедност Кориснички профил • промени лозинка в ) Корисник Кориснички профил

• промени лозинка

ЗаплениЗаплениЗаплениЗаплени Сектор за контрола и истраги

Анализа на податоци за запленета стока, дрога и пари / - корисник - администратор

на база

РазузнавањеРазузнавањеРазузнавањеРазузнавање Сектор за контрола и истраги

а) пристап за прегледување - управување и анализа на податоците од база за евидентирање на

разузнавачки предмети

/ - пристап за прегледување,

- пристап за









б) пристап за евидентирање - управување и анализа на податоците од база за евидентирање на

разузнавачки предмети - препраќање до друго одделение, модифицирање на податоците

од разузнавање в) пристап со полни права - управување и анализа на податоците од база за евидентирање на

разузнавачки предмети - препраќање до друго одделение, модифицирање на податоците

од разузнавање - администрирање на корисници и референтни податоци

евидентирање, - пристап со

полни права

МИСЕРМИСЕРМИСЕРМИСЕР Сектор за контрола и истраги

а) Корисник - пратење на ефикасноста на Секторот за Контрола и Истраги

(оперативен дел) - основа на податоците креира профили на ризик и workload б) Администратор - Администрира апликација и кориснички профили

/ - корисник - администратор

CASEDBCASEDBCASEDBCASEDB Сектор за контрола и истраги

а ) корисник - водење на предмети од страна на инспектори ( Arrest, Articles,

Case Category, Case Company MtM, Case Officer MtM, Case person Mtm, Case Vehicle Mtm, Case Table , Company business activity ,Company communication , Company employees , Company , Country, Currency , Customs office , Dates , Diary table , Drugs , Drugs table , Goods, Identification number , law on customs , law case company , law case company free, laws, money table , MSA










protocol, municipality , official note, operation, other company address, other crime, other people address, people communication, planning)

- извештаи за предмети б) администратор - администрира корисници и референтни податоци

CCUCCUCCUCCU Одделение за координација и комуникација

а ) корисник - eвиденција на тековни активности поврзани со активности

одделенија на ЦУРМ ( внес од – до , мобилни тимови , внес на дежурни )

- евиденција за испраќач ,цигари , тип на цигари ,возар ) - извештај по период б ) администратор - Администрација на корисници и администрација на апликација


Девизни Девизни Девизни Девизни контролнициконтролнициконтролнициконтролници

Сектор за контрола и истраги, Дирекција за спречување на перење пари,

a) Администратор - администрација на царинарници (менаџирање на царинарници ) - администрација на испостави ( менаџирање на царински

испостави) - администрација на корисници (менаџирање на корисници) - администрација на земји (менаџирање на земји) - пребарување на историјат (преглед на историјат на податоци за

внесување и изнесување и податоци за прекршок) - логирани корисници во моментот (преглед на корисниците во

моментот) - промена на лозинка

- корисник - администратор









б) Корисник - извештаи ( преглед на периодични извештаи) - листа на внесени и изнесени средства, по име, презиме, број на

пасош, вредност во валута (менаџирање на внесени изнесени средства)

- податоци за прекршок (менаџирање на податоци за прекршок) - податоци за внесување и изнесување на готови пари од вредност

во домашна или странска валута преку царинска линија на РМ(Менаџирање на податоци за внесување и изнесување)

- пребарување ( преглед на податоци за внесување и изнесување на податоци за прекршок)

- промена на лозинка

Евиденција Евиденција Евиденција Евиденција на работно на работно на работно на работно времевремевремевреме

Сектор за управување со човечки ресурси

a) Редовна евиденција за сите вработени (доаѓање на работа, одење на боледување, одење на пауза, одење од работа, приватен излез, службен пат, враќање од боледување, враќање од службен пат, враќање приватен излез) б) Администрација на корисници - избор на период (од-до датум) - Преглед на вработени за одреден сектор или одделение (ИД

(матичен број на вработен), Вработен (име и презиме), Работни денови (вкупно работни денови), Вкупно време (во часови), Прекувремено време, Време на доцнење, Организациона единица (на која и припаѓа вработениот), Детален преглед (детален преглед за секој вработен посебно)

- Извоз на извештај во Excel

/ - корисник, - напреден

корисник (одговорн на организациона единица) и

- администратор









Хелп дескХелп дескХелп дескХелп деск Сектор за

ИКТ а) корисник - приказ на сите барања - приказ на тековни барања - приказ на решени барања - внеси ново барање - Повици кон Help Desk - IKT Help Desk - Вид на хардвер/софтвер/мрежа/друго - Извештаи (сите предмети, сите предмети по вид на проблем,

вработени тотали, отворени предмети, сите предмети по вид на проблем/ графикон, вработени тотали по вид на проблематика, решени предмети, сите предмети по вработен сумарен, вид на проблем–тотали по ниво на засегнатост, сите предмети по испостави топ 5 - сумарно графикон, сите предмети по испостави, сите предмети по испостави графикон, сите предмети по царински работник од ИКТ, сите предмети по испостави топ 5 детално графикон.

б) администратор - администрира апликација


ИнтелектуалИнтелектуалИнтелектуалИнтелектуална на на на сопственостсопственостсопственостсопственост

Царински систем (Одделение за нетарифни мерки)

а) Корисник - евиденција на стока запленета врз основа на заштита на регистрирани трговски марки

- месечни, квартални и годишни извештаи за менаџментот на ЦУРМ

б) Администратор










- администрирање на апликација и корисници

Кривични Кривични Кривични Кривични пријавипријавипријавипријави

Сектор за контрола и истраги

Анализа на податоци за запленета стока, дрога и пари - корисник - администратор

Обем на Обем на Обем на Обем на рарараработаботаботабота


а) корисник - внес на податоци на месечно ниво за обемот на работа

(број на камион, број на декларација ) - генерирање извештај за обемот на работа б) администратор - администрира апликација и корисници

- корисник

Размена на Размена на Размена на Размена на податоци со податоци со податоци со податоци со КосКосКосКосовоовоовоово


- размена на податоци при извоз - размена на податоци при транзит на стока

Од наша страна поврзаноста е со gate од каде што црпи информации и податоци апликацијата за трансферот на податоците со Косово


Систем за Систем за Систем за Систем за информирањинформирањинформирањинформирање на е на е на е на менаџментот менаџментот менаџментот менаџментот (СИМ )(СИМ )(СИМ )(СИМ )


а) водич на смена - дневен внес по смени на податоците за обем на работа на

граничните испостава б) шеф на испостава - генерирање на извештаи за обемот на работа за само таа

испостава

- водич на смена - шеф на

испостава - управник на

царинарница - директор на









в) управник на царинарница - генерирање на извештаи за обемот на работа за сите испостави

во таа царинарница г) директор на царинска управа - генерирање на извештаи за обемот на работа за сите царински

испостави д) администратори - администрирање на лозинки: пребарување на лозинки по име и

презиме, ID, организациона единица, профил (пребарај, поништи), отварање на нови профили

- тарифа и пребарување на тарифа - генерирање на извештаи за обемот на работа

царинска управа

- администратори

Автоматско Автоматско Автоматско Автоматско препознавањпрепознавањпрепознавањпрепознавање на е на е на е на регистарски регистарски регистарски регистарски табличкитабличкитабличкитаблички


а ) корисник - гледање на податоци за регистарска таблица, слика б ) напреден корисник - гледање на податоци за регистарска таблица, слика и запис - правење на извештаи и пребарување по регистарска таблица в ) администратор - гледање на податоци за регистарска таблица, слика и запис - правење на извештаи и пребарување по регистарска таблица - администрирање на корисници и референтни податоци

поврзан со Бордер - корисник - напреден

корисник - администратор

Следење на Следење на Следење на Следење на возила со возила со возила со возила со помош на помош на помош на помош на GPSGPSGPSGPS

Сектор за административни технички

а) Корисници 1. Избери мод на работа - Следење во живо - Моментална состојба

- корисник - напреден

корисник - локален









работи, Сектор за контрола и истраги

- Историја - краток извештај од датум до датум - детален извештај за движење од датум до датум - сумарен извештај движење од датум до датум - досие на возила б) Напреден корисник 1. Администрирање - Промена на корисничко име/лозинка - Додади нов оператор - Ажурирање на листата на корисници 2. Избери мод на работа - Следење во живо - Моментална состојба - Историја 3. Прикажи Извештај - краток извештај од датум до датум - детален извештај за движење од датум до датум - сумарен извештај движење од датум до датум - досие на возила в) Локален администратор 1.Администрирање - Промена на корисничко име/ лозинка - Додади нов оператор - Промени лозинка на оператор - Избриши оператор 2. Избери мод на работа

администратор - администратор









- Следење во живо - Моментална состојба - Историја 3. Прикажи Извештај - краток извештај од датум до датум - детален извештај за движење од датум до датум - сумарен извештај движење од датум до датум - досие на возила г) Администратор 1. Избери мод на работа - Следење во живо - Моментална состојба - Историја 2. Администрирање - Промена на корисничко име/ лозинка - Додади нов оператор - Промени лозинка на оператор - Избриши оператор - Додади нов оддел - Додади ново возило - Премести возило од оддел во оддел - Избриши возило - Ажурирај досие на возило - Избриши оддел - Избриши ги податоците за дадено возило - Блокада на мотор - Овозможи возило









3. Прикажи Извештај - краток извештај од датум до датум - детален извештај за движење од датум до датум - сумарен извештај движење од датум до датум - досие на возила

Систем за Систем за Систем за Систем за еееелектронско лектронско лектронско лектронско управување управување управување управување со со со со документацидокументацидокументацидокументација (еДМС)ја (еДМС)ја (еДМС)ја (еДМС)

Сектор за административни технички работи

а ) корисник - преглед на мои документи - нов предмет - промена на фаза - акции - листа на проверка - прати е-пошта - прегледај - пребарај - обработи предмет б ) администратор: - администрација на корисници - администрација на референтни податоци


ERP ERP ERP ERP ---- Enterprise Enterprise Enterprise Enterprise Resources Resources Resources Resources PlanningPlanningPlanningPlanning

Сектор за управување со човечки ресурси, Сектор за финансиско и материјално

- Администрација - Човечки ресурси - Главна книга - Финансова оператива - Магацинско работење - Материјално книговодство - Плати

/ во фаза на дефинирање









работење - Набавка - Продажба

Интернет Интернет Интернет Интернет библиотекабиблиотекабиблиотекабиблиотека


a) корисник - библиотека на информациии - разузнувачки билтен - интернет библиотека - регулативи - договори - форми - извештаи - мапа - бордер 2006 - контакт - новости - заплени б) администратор - администрирање на референтни податоци


Апликација Апликација Апликација Апликација за размена за размена за размена за размена на податоци на податоци на податоци на податоци со УЈПсо УЈПсо УЈПсо УЈП

Одделение за разузнавање

а) Корисник увид на: - податоци за декларации , - податоци за увоз и извоз - податоци за наплата и наплата на ДДВ б) Администратор - администрирање на референтни податоци, извештаи и корисници










- увид на: податоци за декларации, податоци за увоз и извоз, податоци за наплата и наплата на ДДВ.

EEEE----LearningLearningLearningLearning Сектор за

управување со човечки ресурси

а) Администратор - пристапи на тренинг - комуникациска зона - мониторинг на практикант - менаџирање на практичниот начин на тренингот - менаџирање на учесници - кориснички подесувања - домашна администрација - додади корисник по група - едитирање на текст б) Практикант - пристапи на тренинг - комуникациска зона в) Тутор - пристапи на тренинг - комуникациска зона - мониторинг на практиканти

/ - Администратор - Практикант - Тутор

Анализа на Анализа на Анализа на Анализа на ризикризикризикризик


а) Корисник - анализа на неправилности по фирма (рерутирани ЕЦД фирми,

рерутирани по канали, рерутирани кон шифри, рерутирани неправилности, регистрирани време, утврдени време, неправилност примач, регистрирани ЕЦД, контролни шифри, вкупно доплата неправилности, критериум погодоци,










неправилности ЕЦД примачи, неправилности анализа) - извоз земја на намена - увоз земја на испраќање - критериуми (активности, историја, извршени промени,

критериум , неделен, вработени , задачи) б) Администратор - Администрација на корисници - Администрација на референтни табели

Магацинско Магацинско Магацинско Магацинско работењеработењеработењеработење

Сектор за административни технички работи

Корисник од примарен магацин : - изработка на требувања - поглед на непотврдени приемници - требување спрема централен магацин Корисник од секундарен магацин : - изработка на требувања - поглед на непотврдени приемници - требување спрема централен магацин Шеф на набавки : - преглед на шифрарници - требување спрема централен магацин - одобрување на требувања - увид во извештаи Магационер : - преглед на шифрарници - требување спрема централен магацин - одобрување на требувања - увид во извештаи

/

- Корисник од примарен магацин

- Корисник од секундарен магацин

- Шеф на набавки

- Магационер - Администратор









Администратор : - изработка на требувања - поглед на непотврдени приемници - увид во извештаи - требување спрема централен магацин - преглед на шифрарници - одобрување на требувања

Интернет Интернет Интернет Интернет страница на страница на страница на страница на Царинската Царинската Царинската Царинската управауправауправауправа

Сектор за ИКТ

- објавување на содржини /

- Администратор - Обичен

кориник за кого не е потребна никаква лозинка

СТРАТЕГИЈА ЗА ИКТСТРАТЕГИЈА ЗА ИКТ...

Documents