I хэв маягийн хэт мэдрэгших урвал буюу анафилаксын урвал

АУС-319 М.Дулмаа

Hypersensitive type-I

• Энэ нь хүрээлэн буй орчинд тархсан олон янзын эсрэгтөрөгчийн эсрэг үүссэн Ig-ээр нөхцөлдсөн хариу урвал өрнөх байдлаар илэрдэг урвал юм.

Hypersensitive type-I

ШМЭ болон Базофилийн гадаргуу дээр бэхлэгдсэн IgE эсрэгбиетэй эсрэгтөрөгч холбогдсоноор дархан бүрдэл үүсч, уг эсүүд цочрохн гистамин, ПГ, лейкотриен зэрэг үрэвслийн медиаторууд ялгарч цочмог урвал үүснэ.

Hypersensitive type-I

Хэсгийн • Хамрын харшил• Хамар нүдний харшил• Гуурсан хоолойн багтраа• Атопийн дерматит • Хоол боловсруулах замын

хямрал• Зарим чонон хөрвөс

зэрэгийн эмгэг жам нь энэ урвалаар явагддаг

Ерөнхий • БМБ-г хамарсан

анафилаксын шок байдлаар илэрнэ.

Ig E эсрэг биеийн бүтэц• 190000 kD• Үр хөврөлийн 11 дэх долоо

хоногоос ялгач эхэлдэг ба ихсээр нэвтэрдэггүй.

• Эрүүл хүний цусны сийвэнд 0,1-0,3 мкг/л

• Эсрэгтөрөгч холбогч Fab 2 хүнд, 2 хөнгөн гинж V C хэрчимтэй• Тогтвортой фрагтент Fc

Ig E

Атопийн өвчин• Цусны ийлдсэн дэх Ig

хэмжээ ихсэх-атопи • Улирлын болон жилийн

турш үргэлжлэх ринит, ГХБ, атопийн дерматитийн үед IgE ихэснэ.

• Шимэгч хорхойн халдвар

Ig E эсрэгбиеийн рецептор• Fc хэсэгтэй холбогдох 2

рецептор - ШМЭ, базофилийн гадаргуу

дээр FcεR1 /1α 1β 2γ гинж/ рецептор

- Макорфаг, NK, эозинофил, цусны ялтас, T B эсүүд, лангерхансын эс, сэртэнт эсийн гадаргууд авцаал чанар сул FcεR2 рецептор/CD 23/

IgE эсрэгбие нийлэгшил, зохицуулга

• Идэвхижсэн CD4+T /Th2/ эсээс IL-4 IL-10 ялгарч В эсийг идэвхижүүлснээр Ig E нийлэгшинэ.

• Th1 эсээс IFNγ ялгарч IgE эсрэгбиемйн нийлэгшлийг дарангуйлах

Хэт мэдрэгших урвалын механизм 1-р үе шат- мэдрэгшлийн үе

• Бие махбодид уурагт эсрэгтөрөгч нэвтрэн орсноос APC эсүүд залгин авч гадаргуу дээрээ МНС-II ангийн тусламжтайгаар гадаргуу дээрээ илчилнэ.

• Аллергенийг илчилсэн ШМЭ-тэй Th2 эс TCR-ийн тусламжтай холбогдон мэдээлэл авч өөрөөсөө IL-4,5,6, 10, IFNα ялгаруулна

IL-5 ясны чөтгөнд эозинофилийн хуваагдал, ялгаран хөгжлийг идэвхижүүлэхIL-4,6,10 В эсэд үйлчлэн идэвхижүүлнэ. Идэвхижсэн В эс нь сийвэнт эс, санамжийн эс болно. Сийвэнт эсүүд тухайн антигенд тохирсон өвөрмөц Ig E эсрэгбиеийг нийлэгшүүлнэ.Ig E эсрэг бие нь цусаар тархах явцдаа ШМЭ, Базофилийн FceR1-тэй холбогдон мэдрэгшил үүснэ

2-р үе: огцом хэт мэдрэгших урвал өрнөх үе

• БМБ-ыг мэдрэгшүүлсэн аллергенүүд давтан орж ирэхэд ШМЭ, базофилийн гадаргуу дээрхи IgE эсрэгбиетэй холбогдон эсрэгбие-эсрэгтөрөгчийн бүрдэл үүснэ

• ЭБЭТБ үүсмэгц FceR1 идэвхижин мэдээллийг эсэд дамжуулж мөхлөггүйжилт / degranulation/ болно

IgE үл хамааралт• гистамин ялгаруулагч ХЗ , булчин сулруулагч,

оношлогооны тодосгогч бодис, анафилатоксинууд зарим нейорпептид болон физикийн хүчих зүйдсийн шууд үйлчлэлээр үүснэ.

ШМЭ-ийн мөхлөггүйжилт

IgE хамааралт мөхлөггүйжилт

ШМЭ-ийн гадаргу дээрхи IgE эсрэгбиетэй аллерген холбогдон үүсэх дархан бүрдлийн нөлөөгөөр

эсийн мембраны фосфолипаза С фермент идэвхижин мембраны фосфотидилинозитол 4,5-дифосфатаас диацилглицерол болон мнозитол 1,4,5-

трифосфатыг/IP3/ үүсгэдэг.

IP3 нь 2догч зуучлагчын үүрэг гүйцэтгэн эсийн доторх кальцийн хэмжээг ихэсгэнэ.

DAG болон Ca++ үйлчлэлээр протейнкиназа фермент идэвхижин Са++ нь кальмодулин уурагтай холбогдон бүрдэл үүсгэнэ.

Ингэснээр актин миозины утаслагууд үйл ажиллагаанд орж мөхлөгүүд эсийн мембрантай нийлж мөхлөгт агуулагдаж буй гистамин, эозинофилийн хемотаксисийн

хүчин зүйл, нейтрофилийн хүчинзүйл зэрэг медиаторууд ялгарна.

• Ингэснээр актин миозины утаслагууд үйл ажиллагаанд орж мөхлөгүүд эсийн мембрантай нийлж мөхлөгт агуулагдаж буй гистамин, эозинофилийн хемотаксисийн хүчин зүйл, нейтрофилийн хүчинзүйл зэрэг медиаторууд ялгарна.

• Мөн эсийн доторхи чөлөөт Ca++нь фосфолипаза А2 ферментийг идэвхижүүлснээр эсийн мембраны фосфолипид задарч арахидоны хүчил үүснэ.

• Арахидоны хүчлийн уламжлалт медиаторууд үүсч ялгарна.

IgE хамааралт мөхлөггүйжилт

Identifying HS-I: Allergy Testing

• skin test: small doses of allergen– look for wheal & flare

• measure IgE levels

Treatment for HS-I Disorders• avoid allergen (Rx can get worse each time• drugs

– anti-histamines (not Abs) compete w. histamine for receptors– epinephrine – best immediate trt for anaphyl. shock• reverses effects of granules (vasoconstriction, relaxes

muscles)• quick acting, but short duration

– cortisone blocks histamine synthesis

3-р хэлбэрийн хэт мэдрэгших урвал

Дархан бүрдлийн өвчин буюу 3-р хэлбэрийн хэт мэдрэгших урвал нь • архаг халдвар• дархлаа зохицуулгын алдагдал• залгиур эс• хавсаргын дутмагшилын улмаас дархан

бүрдэл эдэд тунан хавсарга болон үрэвслийн эсийн оролцоотой эдийн гэмтэл үүсэхийг хэлнэ.

Дархан бүрдлийн өвчин

Персистент халдвар

• Архаг,ужиг халдвар ба эсрэгбиеийн дутмагшилын үед дархан бүрдлүүд удаан хугацаагаар үүсч эдэд хуримтлагдана.

Аутоиммун өвчин

• Ауто-эсрэг бие байнга үүсэх нь цусанд дархан бүрдэл ихсэх тутам дархан бүрдлийг зайлуулах тогтолцоо алдагдаж дархан бүрдэл эдэд тунана.

Антиген амьсгалын замаар орсноос

үүсэх өвчин

• Энэ эмгэгийн үед амьсгалын замаар орсон антигентай өвөрмөц эсрэгбие холбогдон салст бүрхэвчийн дор дархан бүрдлийн хуримтлал үүснэ

Дархан бүрдийн өвчин үүсэх механзм

• Дархан бүрдэлтэй хавсарга холбогдон С5а С3а чөлөөлөгдөнө. Эдгээриийн нөлөөгөөр ШМЭ Базофил Тромбоцинт эсийг цочроож, FcR-оор шууд харилцан үйлчлэлцэн цусны судасны хананд үйлчлэх медиаторыг ялгаралтыг ихэсэж, С5а нь эдгээр эсүүдийн хемотаксисын хүчин зүйл болно.

• Эдгээр медиаторууд эндотелийн агшилтыг үүсгэн,нэвчимтгий чанарыг ихэсгэн, дархан бүрдлүүд судасны ханан дээр нь сууж тунах нөхцлийг бүрдүүлнэ.

• Энэ нь тромбоцит эсийн бөөгнөрөх,хавсарга идэвхжих нөхцлийг бүрдүүлнэ.• Нейтрофил эсүүд хемотаксисийн хүчин зүйлийн үйлчлэлээр үрэвслийн

голомтод ирж дархан бүрдлийг залгих оролдлого хийх боловч судасны хананд бэхлэгдсэн учир залгиж чадалгүй шууд экзоцитозын замаар лизосомын фермент ээ гадагшлуулна.

• Ингэснээр эдэд хурмтлагдсан дархан бүрдэл нейтрофилтай FcR ээрээ нягт холбогдсон учир фермент нь тухайн газраа очиж чадалгүй орчин тойрныхоо эд эсийг гэтээдэг.

Ийлдсийн өвчин• Энэ нь эргэлдэгч дархан бүрдэл судасны хананд тунаж,судасны

нэвчилт ихэссэнээс үүсэх түгээмэл эмгэг юм. Эргэлдэгч дархан бүрдэл артерийн судасны хана,бөөрний туудгэнцэр,үений уутанд хурмитлагддаг учир эмнэлзүйд судасны үрэвчэл/васкулит/ ,гломерулонефрит, артрит зэрэг шинж илэрдэг.

• Антигены илүүдэлтэй үед жижиг хэмжээтэй дархан бүрдэл үүсч мононукляр эсэд залгигдахгүй цусанд удаан хугацаагаар эргэлддэг.

• Дархан бүрдэл хавсаргыг холбон бөөрний түүдгэнцрийн суурийн мембран,хялгасан судсанд тунаснаар ийлдсийн өвчин үүсдэг

• Харин эсрэгбие үүд нийлэгжхийн хэрээр дархан бүрдлийн хэмжээ томорч богино хугацаанд биеэс

зайлуулагдах боломжтой болдог

Дархан бүрдлээр нөхцөлдсөн аутоиммуни

Өвчин Оролцох антиген Эмнэлзүйн илрэл

Түгээмэл чонон яр ДНХ, нуклейн уураг Нефрит , артрит, васкулит

Зангилаат полиартерит Гепатитийн В вирусын гадаргуугийн антиген

васкулит

Стрептококк ГН Эсийн хананы антиген , түүдгэнцрийн суурин мембран

Нефрит

Ийлдсийн өвчин Янз бүрийн уураг Нефрит , артрит, васкулит

Дархан бүрдэл хуримтлагдах

Хавсаргын С3b ээр хучигдсан дархан бүрдэл хоргүйжих

мононуклеар

эсийн C3bR

Залгиур эсүүд опсонины

рецептороор дамжуулж залгидаг

Эритроцитийн CR1

рецептойроор хоргүйждэг

эритроцит дархан бүрдлийг холбон цусаар зөөгдөн

элэг,дэлүүнд очиж,тэнд байрших

эхтний мокрофаг дархан бүрдлийг

залгинàИнгэхдээ дархан бүрдлийг CR1 тэй

хамт залгигдах учир эритроцитийн

зөөвөрлөх чадвар буурдаг.

Дархан бүрдэл хуримтлагдах хүчин зүйлс

• Гломерулонефрит• Эсрэг биеийн изотипийн нөлөө-өөр өөр эсрэгбиеээр үүссэн дархан бүрдэл

эритроцит,залгиур эстэй харилцах чадвар адилгүй байдаг• Залгиур эсийн дутмагшил- дархан бүрдэл их хэмжээгээр байнга үүсэх нь

мононукляр залгиур эсийн үйл ажиллагаа туйлдах ба бөөрний түүдгэнцэрт тунах нөхцөлийг бүрдүүлнэ

• Хавсаргын дутмагшил- энэ үед дархан бүрдэл зайлуулах үил буурна.• Антиген ба эсрэг биеийн хими шинж чанар- мөн нөлөөлж болох бөгөөд + цэнэгтэй

дархан бүрдлүүд - цэнэгтэй түүдгэнцрийн суурийн мембраны эстэй нэгдэх боломжтой

• Гемодинамикийн онцлогтой холбоотой- бөөрний тээдгэнцэр ба үений судсанд гидростатик даралтын нөлөөгөөр сийвэн хялгасан судасны ханаар шүүрч шээс ба үений шингэн үүснэ. Ихэвчлэн эдгээр эрхтэнд хуримтлал үүснэ.

Дархан бүрдэлээр нөхцөлдсөн эмгэг

• Түгээмэл чонон яр• Зангилаат полиартрит• Стрептоккын халдварын дараах ГН

Анхаарал тавьсанд байрлалаа