ˆ˘-t!dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/114129/1/ilori_2010_n82.pdf · instruqtorad da ertaderti,...

12
qarTvelobis gadasarCenad #82 (143) 31 agvisto 2010 saxalxo moZraoba samegrelos organo 30 TeTri www.ilori.ge gazeTi gamodis 1999 wlidan megruli poeziis rafsodia poeti laSa gaxaria 5 es yvelam unda waikiTxos! avkacoba da veragoba aravis SerCeba mamanti jolia daviT kikaliSvili es wigni 1908 wels gamoica Tavad p.i. TumaniSvilis mier. aRsaniSnavia, rom igi imdenad obieqturad asaxavs qarTveli eris warsuls, rom komunistebs didi ivanes es naSromi arc calke wignad gamouciaT da igi arc 80- ian wlebSi gamocemul ivane javaxiSvilis 12-tomeul- Si SeutaniaT. Cvenc SemTxveviT mivageniT am wigns erT- erT biblioTekaSi da aucileblad miviCnieT misi gamo- qveyneba, radgan didi qarTveli mecnierisa da ma- muliSvilis mier metad saintereso mosazrebebia moy- vanili megruli, svanuri da lazuri fenomenis Taobaze. ivane javaxiSvili qarTvel eris istoria 9 3 3 gilocavT! gilocavT! xelisuflebam puri gaaZvira! xelisuflebam puri gaaZvira! ver iqna da ver amoiyora stomaqi xelisuflebam. mTel msoflioSi sawvavi iafdeba, ma- gram xelisufleba saqarTveloSi sawvavs mainc aZvirebs, radgan umaRlesi xelisuflebis ramden- ime ojaxi akontrolebs am bizness. axla ki xelisuflebam puric gaaZvira 20-25 procentiT, radgan am biznessac Tavad akon- trolebs. da es gaZvireba moxda maSin, roca saqarTvelos Zveli fasebiT aqvs SeZenili xorbali da araviTar SemTxvevaSi purze fasi ar unda gaZvirebuliyo, vidre mepureebi gaZvirebul xor- bals ar SeiZendnen. rogor SeiZleba aseT SemTxvevaSi xelisuflebasTan raime zneobriv kategoriebze saubari _ saqarTvelos marTvis saTaveSi dganan gaumaZRari CarCebi, romlebic mxolod saku- Tar keTildReobaze zrunaven da fexebze hkidiaT xalxis bedi! xelisuflebidan Rrutunis xma modis! aba, maSin, amaT ra gaaZRebT! kvlav erTad, kvlav erTmaneTis imediT avaria xoni- martvilis gzaze da narazeneli WiWiko mewisqvile! 8-10 “ra advilia sikvdili, roca ase giyvars sicocxle” Tamaz baZaRua 12

Upload: hoangthu

Post on 27-Nov-2018

216 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ˆ˘-T!dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/114129/1/Ilori_2010_N82.pdf · instruqtorad da erTaderTi, rac am Cnis ganmavlobaSi movaswari ,iDo gal-isa da gagris partiis raionuli komitetebis

qarTvelobis gadasarCenad

#82 (143) 31 agvisto 2010 s a x alxo mo Zr ao b a “ “s a m e gr elos “ org a no 3 0 T eTri

www.ilori.ge

gazeTi gamodis 1999 wlidan

megruli

poeziis

rafsodiapoeti

laSa

gaxaria 5es yvelam unda waikiTxos!

avkacoba da

veragoba aravis

SerCeba

mamanti jolia

daviT kikaliSvili

es wigni 1908 wels gamoica Tavad p.i. TumaniSvilismier. aRsaniSnavia, rom igi imdenad obieqturad asaxavs

qarTveli eris warsuls, rom komunistebs didi ivaneses naSromi arc calke wignad gamouciaT da igi arc 80-

ian wlebSi gamocemul ivane javaxiSvilis 12-tomeul-Si SeutaniaT. Cvenc SemTxveviT mivageniT am wigns erT-

erT biblioTekaSi da aucileblad miviCnieT misi gamo-

qveyneba, radgan didi qarTveli mecnierisa da ma-muliSvilis mier metad saintereso mosazrebebia moy-

vanili megruli, svanuri da lazuri fenomenis Taobaze.

ivane javaxiSvili

qarTvel eris

istoria

9

3

3

gilocavT! gilocavT! xelisuflebam puri gaaZvira!xelisuflebam puri gaaZvira!

ver iqna da ver amoiyora

stomaqi xelisuflebam. mTel

msoflioSi sawvavi iafdeba, ma-

gram xelisufleba saqarTveloSi

sawvavs mainc aZvirebs, radgan

umaRlesi xelisuflebis ramden-

ime ojaxi akontrolebs am

bizness. axla ki xelisuflebam

puric gaaZvira 20-25 procentiT,

radgan am biznessac Tavad akon-

trolebs. da es gaZvireba moxda

maSin, roca saqarTvelos Zveli

fasebiT aqvs SeZenili xorbali

da araviTar SemTxvevaSi purze

fasi ar unda gaZvirebuliyo,

vidre mepureebi gaZvirebul xor-

bals ar SeiZendnen.

rogor SeiZleba aseT

SemTxvevaSi xelisuflebasTan

raime zneobriv kategoriebze

saubari _ saqarTvelos marTvis

saTaveSi dganan gaumaZRari

CarCebi, romlebic mxolod saku-

Tar keTildReobaze zrunaven da

fexebze hkidiaT xalxis bedi!

xelisuflebidan Rrutunis xma

modis!

aba, maSin, amaT ra gaaZRebT!

kvlav

erTad,

kvlav

erTmaneTis

imediT

avaria xoni-

martvilis gzaze da

narazeneli

WiWiko mewisqvile!

8-10

“ra advilia

sikvdili, roca ase

giyvars sicocxle”

Tamaz baZaRua

12

Page 2: ˆ˘-T!dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/114129/1/Ilori_2010_N82.pdf · instruqtorad da erTaderTi, rac am Cnis ganmavlobaSi movaswari ,iDo gal-isa da gagris partiis raionuli komitetebis

ilori2 31 agvisto 2010

gazeT “iloris” mkiTxvelebs

vTavazobT nawyvetebs 2008

wels saqarTvelos kulturis,

ZeglTa dacvisa da sportis

saministrom da giorgi Cubi-

naSvilis saxelobis qarTuli

xelovnebis istoriisa da

ZeglTa dacvis kvlevis

erovnulma centris mier er-

Toblivad gamocemul, profe-

siiT eqimis paata qurdova-

niZis mier qarTul-afxazur

enebze Sesrulebul ilus-

trirebul “qarTul-afxazuri

albomi”-dan, romelSic XIX

saukunis dasawyisSi

qarTvelebisa da afxazebis

urTierTobaa aRwerili. wer-

ils Tan erTvis unikaluri

fotomasala, rac kidev erTx-

el adasturebs, rom qarTul-

afxazuri urTierTobebis es

periodi orive xalxisaTvis

didi kulturul-istoriuli

epoqis metad mniSvnelovani

monakveTi iyo.

ilia WavWavaZis stumroba

afxazeTSi

sulmnaTi ilia WavWavaZe mTeli

Tavisi moRvaweobis manZilze gaunele-

beli yuradRebiT akvirdeboda da

exmianeboda afxazi xalxis yvela

satkivars. oTar WurRulias sityvebs

Tu gavimeorebT: “ilia WavWavaZis didi

interesi afxazeTisa da afxazebisad-

mi, am moZme xalxis yofa-cxovrebis,

kulturis, sarwmunoebis, zepirsi-

tyvierebis, tradiciebisa da saxalxo

ganaTlebisadmi erTiorad gaizarda

mas Semdeg, rac qarTvelma mweralma

sakuTari perioduli organo _ gazeTi

“iveria” daaarsa... gazeT “iverias”

hqonda sagangebo rubrikebi: “afx-

azeTi”, “soxumi”, “daba gudauTa”, “daba

oCamCire”, “samurzayano”, “abJua”, “afx-

azeT-samurzayano”, “oqumi” (o. Wur-

Rulia, “didi ilia da afxazeTi”,

gazeTi “sabWoTa afxazeTi”, 21.04.1972

weli).

ilia WavWavaZes uaxloesi megobroba

da TanamSromloba akavSirebda afxazi

xalxis araerT Rirseul SvilTan _

giorgi mixeilis Ze da giorgi dim-

itris Ze SarvaSiZeebTan, daviT an-

CabaZesTan, daviT CqotuasTan da sxveb-

Tan. arc Tu iSviaTad afxazi

TanamoZmeebi ilias stumrobdnen

xolme Tbilissa da saguramoSi.

ilia WavWavaZis mier daarsebuli

wera-kiTxvis gamavrcelebeli sazoga-

doebis daxmarebiT Seiqmna am sazoga-

doebis ganyofileba afxazeTSi, daars-

da araerTi saganmanaTleblo centri

da skola, maT Soris soxumSic, romel-

sac cnobili pedagogi da sazogado

moRvawe niko janaSia xelmZR-

vanelobda.

saerTod, meoce saukunis dasawyisSi

saqarTveloSi mosaxleobis swavla-

ganaTlebis sakmaod vrceli qseli

Camoyalibda. am uaRresad mniSvnelo-

vani saqmis damfuZnebeli da organi-

zatori swored sulmnaTi ilia

WavWavaZe gaxldaT!

dRe ar gavidoda, rom saqarTveloSi

axali skola ar gaxsniliyo. erSi

swrafad matulobda wera-kiTxvis

swavlis msurvelTa ricxvi, radgan

qarTvelebi swored ganaTlebaSi xe-

davdnen saqarTvelos bednier mo-

mavals.

miuxedavad mouclelobisa, ilia

WavWavaZe dausruleblad mogzaurob-

da saqarTvelos erTi mxaridan meo-

reSi, xsnida axal skolebs, Cahqonda

saswavlo literatura da sxvadasxva

TvalsaCinoebebi, eswreboda

gakveTilebs, aqtiurad exmareboda ped-

agogebs da wera-kiTxvis gamavrcele-

blebs.

1903 wels gagraSi realuri

saswavleblis daarsebaSi monawileo-

bis misaRebad princma aleqsandre pe-

tres Ze oldenburgelma ilia

WavWavaZe sagangebod miiwvia afx-

azeTSi. es ilia WavWavaZis pirveli

stumroba iyo am ulamazes kuTxeSi.

ilias Tan axldnen baTumis guberna-

tori nikoloz erisTavi, Tbilisisa da

siRnaRis Tavadaznaurobis marSlebi

aleqsandre orbeliani da dimitri

ColoyaSvili. isini, gagridan

dabrunebulni, ori dRiT soxumSi Se-

Cerebulan. maT sapativcemulod 24

maiss ZmaTa SarvaSiZeebis sasaxlis

baRSi sagangebo sadili gaimarTa,

romelzec soxumis sazogadoebis

rCeuli nawili, imJamad afxazeTSi

sagastrolod Casuli qarTuli

Teatris msaxiobebi da Zuku loluas

momReralTa gundic iyo miwveuli.

specialurad gamarTul sadilze

ilia WavWavaZes sagangebo sityviT mi-

umarTavs afxaz-qarTveli maspin-

ZlebisaTvis: “batonebo, didi pativis-

cemiT mogesalmebiT! bednieri

gaxlavarT, rom vxedav Cvens saerTo

mSvenier samSoblos, kalmiT daxatul

kuTxes da mis mosaxle mSveniersave

xalxs... madlobeli gaxlavarT Tqveni

daxvedrisaTvis, Cemi pativiscemisa da

dRegrZelobisaTvis!

Tqven rom giyurebT, guls imedi da

sasoeba Camesaxa. vfiqrob, rom Cveni

qveyana win midis, mters ase advilad

ar daveCagvrinebiT. romaelTa erTi

Tqma magondeba, sinaTle aRmosavleTiT

gvevlinebao. Tqven rom gicqeriT, es

Tema ase unda Sevcvalo: sinaTle

dasavleTidan modis, saqarTvelosTvis

mainc-meTqi! Tqvenc mixvedrili brZan-

debiT, rom dRevandel cxovrebaSi

sufris TavSi is eri zis, vinc irjeba,

vinc cdilobs qoneba SeiZinos, ekonomi-

urad welSi gamagrdes, vinc amas ara

fiqrobs, vinc sxvas Sehyurebs, aca, rame

gavardes xelidan da me aviRovo, is

xalxi tyyuila nu elis Sori manZili

gaiaros cxovrebaSi, tyuilad imedi nu

aqvs cxovrebis WidilSi fons gavides:

aseTi eri, vimeoreb, sarwmunebeli unda

iyos, rom mas sakacobrio sufraze adg-

ili ar eqneba, gemrieli lukma

cxvirzeiT acdeba, nasufrali Tu xvda,

RmerTs madli Seswiros! yvelasagan

gaTelili, yvelasagan ybadaRebuli

isaa, visac Tavis marjvenis imedi ara

aqvs, vinc Tavis ZalRoniT ar hlamobs

lelos gatanas cxovrebis moedanze.

Tqveni moZmeni, aRmosavleT saqarTve-

los qarTvelebi, imiTa varT Sesabral-

isni, rom metad taatiT mivdivarT

ekonomikuri moRonierebisaken. iq yve-

lani Cvena gvCagraven, Tavze gvasxde-

bian (rogori didi simarTle Tqva

sulmnaTma iliam, gana dResac ar iCa-

grebian qarTvelebi TbilisSi Tu aR-

mosavleT saqarTvelos sxva re-

gionebSi? _ “ilori”). aq, Tqven rom

giyurebT, guli minaTdeba, sasoebiT

mevseba. mTeli qalaqi Tqvens xelSia;

aqaurobis baton-patroni Tqvena xarT,

getyobaT, dResa da Rames asworebT,

cdilobT ukve SeZenils kidev miuma-

toT, Tqveni qoneba erT-orad aqcioT,

fxizlobT, yuri maxvilad giWiravT,

saidan, rogor ukeTesad da sarfianad

moagvaroT Tqveni saqme, amisaTvis

TqvenTvis gamCens Sno moucia da am

SnoTi Snoianad sargeblobT kideca.

merwmuneT, Tu qonebrivad Ronivrebi

iqnebiT, yovelive sikeTe amqveyniuri

TavisiT mogadgebaT karze. Tu ekonomi-

urad welSi gavimarTebiT, Cveni sam-

Soblo, mama-papaTagan naanderZevi,

SegvrCeba, veravin wagvarTmevs. Tu

vaWrobas, Tanamedrove cxovrebis am

mTavar ZarRvs, vuerTguleT, burTi da

moedani Cvenia, lelos gatanaSi veravin

Segvecileba.

rom mogaxseneT: saqarTvelos sina-

Tle dasavleTidan modis-meTqi, imit-

om mogaxseneT, rom dasavleT saqarTve-

los qarTvelobam aRmosavleT

saqarTvelos moZmeebs magaliTi unda

uCvenos sifxizlisa, cxovrebaSi br-

Zolis unaris gamoCenisa (albaT maSin-

delze ufro aucilebelia, rom dResac

ase moxdes, Torem saqarTvelos gadag-

vareba-ganadgurebas ukve win

aRaraferi udgas _ “ilori”), unda

aswavlos, rom imaT amave gziT iaron,

imaTac Tqven mogbaZon, erToblivis Za-

liT mama-papaTagan naanderZevi turfa

da mdidari qveyana SevirCinoT, sxvas

misi dapatronebis mada ar gavuRviZoT,

moseul aTasgvar mtersa da duSmans

kriWaSi CavudgeT, Cvenze ar gava-

cinoT...

maS gagimarjosT, batonebo, Cveni

qveynis ekonomikuri aRorZinebis

pirvelo mercxlebo! gaumarjos Tqvens

gamWriaxobas, simkvircxles: Cveni xalx-

is, amer-imereTis, mTlad Cveni qveynis

sanugeSod da warsamateblad!”

(gagrZeleba Semdeg nomerSi)

kvlav erTad, kvlav erTmaneTis imediT...

Page 3: ˆ˘-T!dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/114129/1/Ilori_2010_N82.pdf · instruqtorad da erTaderTi, rac am Cnis ganmavlobaSi movaswari ,iDo gal-isa da gagris partiis raionuli komitetebis

ilori 331 agvisto 2010

avkacoba da veragoba aravis SerCebatragikul movlenaTa

monawilis tribuna

am werilis dawerisaken mibiZga

gazeT “ilorSi” (misi erTguli mk-

iTxveli var) gamoqveynebulma sabWoTa

uSiSroebis yofili warCinebuli

muSakis, sulganaTlebuli giorgi

(xuta) xufenias werilma “megruli na-

cionalizmi”, sadac dawvrilebiT,

dasabuTebulad xdeba imis dadas-

tureba, rom meoce saukunis ormoc-

daaTiani wlebis saqarTvelos re-

spublikis saxelmwifo uSiSroebis

ministri ruxaZe, Tavis pirsisxlian

damqaSebTan erTad yvelafers akeTeb-

da megrelebis samSoblos RalatSi

dasadanaSauleblad da maTi saqarTve-

los mtrebad warmosaCenad. amrigad,

misi sanukvari mizani gaxldaT

megrelebis Soreul aRmosavleTSi

gadasaxleba. es rom ruxaZis utyuari

da winaswar SerCeuli mizani iyo,

adasturebs isic, rom igi moRalatis

etiketis miwebebas upirebda ara mx-

olod qveynis zeda eSelonebSi

dasaqmebuli megrelebs, aramed

megruli warmoSobis rigiT

udanaSaulo adamianebsac. amis miRwevas

ki ruxaZe moaxerxebda winaswar sag-

uldagulod Segrovebuli “mamxile-

beli” (sinamdvileSi ki _ yoveli we-

sisa da rigis ugulvebelyofiT

SeTiTxnili) sabuTebis saxalxo

sasamarTloebSi gadagzavniT da

saCvenebeli sasamarTlo procesebis

gamarTviT. amis naTeli magaliTi

gaxldaT is istoria, rac piradad me

gadamxda.

25 wlis Wabuki gaxldiT, roca mox-

alised wavedi did samamulo omSi. mon-

awilobas viRebdi aqtiur saomar mo-

qmedebebSi da frontidan mravali or-

denisa da medlis kavalerad davbrun-

di. swored maSin surdaT Cemi “mx-

ileba” samSoblos RalatSi, megrul

danaSaulebriv elitasTan kavSiris

braldebiT, romlis arcerT warmo-

madgenels me maSin saerTod ar vic-

nobdi. warmoSobiT samegrelodan Cem-

nairi qarTvelebi maSin uxvad hyavdaT

amoRebuli mizanSi, raTa xelovnurad

gaezardaT “moRalate megrelTa” rao-

denoba. ruxaZisa da misi garemocvis

ZiriTadi mizani iyo mieyenebinaT

Crdili megruli warmoSobis didi

qarTvelis lavrenti berias sax-

elisaTvis, daerwmunebinaT stalini mis

orgulobaSi da moeSorebinaT igi

sabWoTa qveynis marTvis sadaveebidan.

berias adgilis dakavebas maSin en-

ergiulad eswrafvoda axalgazrdo-

bisas kontrabandistobaSi (baTumSi)

araerTgzis SemCneuli, imJamad sabWo-

Ta uSiSroebis generlis formaSi Se-

fuTuli ruxaZe.

xuta xufenia _ ase vicnobdi me

“ilorSi” gamoqveynebuli uaRresad

saintereso publikaciis avtors. igi

gaxldaT brwyinvale Cekisti da uwe-

sieresi adamiani (RmerTma naTelSi amy-

ofos misi suli!).

Cemi zugdidSi yofnis dros (me

garkveuli periodi samegrelo-svaneTis

uSiSroebis samsaxuris ufrosi

gaxldiT) batoni xuta xSirad mstum-

robda, rac orive CvenganisaTvis

sasixarulo movlena gaxldaT, radgan

saaTobiT warsulis tkbil-mware

mogonebebSi gadaveSvebodiT xolme.

aqve, baton xutasTan erTad ar Sei-

Zleba didi pativiscemiT ar movigono

sulganaTlebuli ladi zaqaraia,

romelic zugdidis uSiSroebis

pirveli ufrosi iyo da Semdeg did

xans imuSava saqarTvelos erT-erTi

urTulesi regionis _ aWaris uSiS-

roebis ministris moadgilis Tanamde-

bobaze. swored Cven sameulze modio-

da yvelaze didi datvirTva sagangebo

situaciebis dros, radgan regionSi op-

eratiuli viTarebis daZabvisas (rac

didi samamulo omis dros Tu omis-

Semdgom periodSi arc Tu iSviaTi

movlena gaxldaT) mudam erTmaneTs

vedeqiT mxarSi.

idga 1951 weli, Tve ar maxsovs (mas

Semdeg xom TiTqmis 60 welia gasuli).

maSin sadgur oCamCiris rkinigzis

uSiSroebis qveganyofilebaSi vmuSaob-

di _ sul erTi wlis misuli gaxldiT

sabWoTa uSiSroebis organoebSi. isic

minda movuTxro mkiTxvels, Tu rogor

movxvdi saqarTvelos uSiSroebis

organoebSi.

is-is iyo warCinebiT davamTavre

soxumis pedagogiuri institutis is-

toriis fakulteti, rom afxazeTis

ganaTlebis ministrma sergo siguam

Tavisi piradi gankargulebiT gam-

agzavna erT-erTi raionuli skolis

direqtorad. gaxarebuli viyavi, magram,

Cemda samwuxarod, am Tanamdebobaze mx-

olod sami dRis ganmavlobaSi vimuSave,

radgan kvlav ganaTlebis ministrma

damibara da miTxra: Seni pirovnebiT

afxazeTis saolqo komitetSi dain-

teresdnen da saswrafod iq unda

mixvideo. Tan isic daayola _ gamor-

icxuli ar aris, saolqo komitetis in-

struqtorad dagniSnono. simarTle

giTxraT, amgvari siaxlis mosmena sru-

liadac ar gamxarebia, radgan is-

torikosis profesia Zalian mxiblav-

da da garkveuli periodis Semdeg mec-

nierebis sferoSi vapirebdi

gadanacvlebas. magram sxva gza ar

mqonda da beds damorCilebuli mive-

di afxazeTis saolqo komitetSi.

mimiRo saolqo komitetis erT-erT-

ma mdivanma ivane tuskaZem, SesaniSnav-

ma qarTvelma da didebulma pirovnebam,

romelmac CemTan xanmokle gasaubrebis

Semdeg ixmo Sesabamisi ganyofilebis

ufrosi, romelmac TiTqmis iqve Sead-

gina brZanebis teqsti da afxazeTis

saolqo komitetis Senoba ukve in-

struqtoris rangSi davtove.

Cems win sruliad axali perspeqti-

va gadaiSala. miuxedavad uaRresad

datvirTuli samuSao grafikisa, mainc

vaxerxebdi rom specialur istoriul

literaturas gavcnobodi da sakuTar

Tavze memuSava. magram, male aqac Se-

icvala yvelaferi. sul sami Tve

vimuSave afxazeTis saolqo komitetis

instruqtorad da erTaderTi, rac am

xnis ganmavlobaSi movaswari, iyo gal-

isa da gagris partiis raionuli

komitetebis administraciuli orga-

noebis saqmianobis Semowmeba.

diliT samsaxurSi misuls miTxres,

rom afxazeTis kompartiis saolqo

komitetis pirveli mdivani akaki mge-

laZe gibarebso.

aqve aRvniSnav, rom batoni akaki mge-

laZe me jer kidev 1947 wels gamacno

Cemi yofili diviziis meTaurma gen-

eralma babrakovma da SeiZleba iTqvas,

rom man mgelaZes Cemi Tavi sapa-

troneblad Caabara. me es ar damvi-

wyebia, magram, rogorc Cans, generlis

danabarebi arc akaki mgelaZes hqonda

daviwyebuli.

_ Svilo, xvalve unda gaemgzavro

TbilisSi da saqarTvelos uSiSroebis

organoebSi muSaobis dawyebisaTvis au-

cilebeli samedicino komisia unda ga-

iaroo. _ miTxra batonma akakim.

erTi ki gavibrZole da baton akaki

mgelaZes Sevkadre: uSiSroebis orga-

noebSi muSaoba ar minda, radgan iq is-

torikosis specialobas da peda-

gogobas movwydebi-meTqi, magram

Cafiqrebulma mgelaZem miTxra:

_ SeniT iseT donezea xalxi dain-

teresebuli, rom arc Cemi da arc Seni

uari imaT gadawyvetilebaze gavlenas

ver moaxdenso.

mivxvdi, rom winaaRmdegobis gawevas

arc amjerad hqonda azri da meore

dRes ukve soxumi-Tbilisis matarebel-

Si vijeqi. maSin mxolod xuTi axal-

gazrda kaci gagvagzavnes afxazeTidan

TbilisSi uSiSroebis sistemaSi

moxvedris kandidatebad. albaT be-

disweris kaprizi gaxldaT is, rom im

oTx axalgazrdas janmrTeloba

dauwunes da ukan damwuxrebulebi

daabrunes, me ki absoluturad janm-

rTelad mimiCnies, rac imis mauwyebeli

gaxldaT, rom male axal cxovrebas

daviwyebdi. ukan rom vbrundebodiT,

Cemi megobrebi lamis tirodnen, rom

uSiSroebaSi ar miiRes, me ki piriqiT

_ imis dardi ar masvenebda, rom is-

torikosis specialobas bavSvebTan

pedagogad muSaobis ocnebas samu-

damod unda gamovmSvidobebodi da

axla ki, roca mecxre aTeul wlebs miv-

iTvli, simarTle unda vTqva: CemTvis

didi bedniereba iyo uSiSroebis orga-

noebSi muSaoba, radgan Cems periodSi

es dawesebuleba namdvilad sufTa

xelebiT muSaobda da me uamravi

sasikeTo saqme gamikeTebia

saqarTvelosa da qarTveli xalx-

isaTvis!

davubrundebi isev oCamCiris

sadguris rkinigzis uSiSroebis qveg-

anyofilebas, sadac operrwmunebulad

vmuSaobdi, leitenantis wodebiT (uSiS-

roebis maSindeli leitenanti rangiT

sabWoTa kavSiris SeiaraRebuli Za-

lebis Tu Sinagan saqmeTa organoebis

kapitnis wodebis tolfasi gaxldaT _

“ilori”). amave dros viyavi qvegany-

ofilebis partiuli organizaciis

mdivani da amitomac me gadmomces

raikomidan gadmogzavnili sakavSiro

kompartiis centraluri komitetis

daxuruli werili, romelic uSiSroe-

bis qveganyofilebis partorganizaci-

is krebaze unda gangvexila. aRsaniS-

navia isic, rom Cvens organizaciaSi

uSiSroebis da miliciis partiuli

TanamSromlebis garda gaerTianebuli

iyvnen axlomdebare warmoeba-dawese-

bulebebSi dasaqmebuli komunistebic.

aRniSnuli daxuruli werili

swored “megrelTa saqmes” exeboda, ra-

mac yvela mwared dagvafiqra. TavSi mx-

olod erTi azri gvitrialebda: “nuTu

marTla arseboben megruli warmo-

mavlebis xelmZRvanelebi, romlebsac

TurqeTTan gaaCniaT danaSaulebrivi

kavSirebi?.. nuTu marTla arseboben

xalxis mtrebi?..” da sxva.

amrigad, uSiSroebis pirveladi par-

tiuli organizaciis krebam Caiara

“nuTu-nuTu”-s ZaxiliT, magram yvelam

mainc erTxmad dagmo mtruli

damokidebuleba sabWoTa sinamdvil-

isadmi. mec da Cems megobrebsac Zalian

gvawuxebda imaze eWvi, rom daxurul

werilSi moyvanili faqtebi sicrue iyo,

magram maSin amis xmamaRla Tqmas vin

gabedavda! SemdgomSi ki, Cemi eWvi, sru-

lad dadasturda.

am werilis ganxilvidan daaxloebiT

erTi Tvis Semdeg sadgur oCamCireSi

Camodga specialuri vagoni, romelic

ekuTvnoda amierkavkasiis rkinigzis

uSiSroebis ufross baton simon-

iSvils. vagoniT CamobrZanda simon-

iSvilis pirveli moadgile polkovni-

ki sxirtlaZe Tavisi rva gamomZiebliT.

TavSive unda aRvniSno, rom batoni

sxirtlaZe aRmoCnda didebuli

pirovneba _ Tavisi saqmis ubadlo spe-

cialisti, gamocdili Cekisti da

umwikvlo principuli pirovneba.

am komisiam rom muSaoba daiwyo, maTi

gankargulebiT qveganyofilebis Tanam-

Sromlebi sakuTar kabinetebSi viyaviT

gamomwyvdeulebi da gareT cxvirs ar

gvayofinebdnen. 10 dRe viyaviT ase. mx-

olod is gvesmoda, Tu koridorSi ro-

gor Semodiodnen viRac adamianebi.

maTi vinaoba CemTvis mogvianebiT gax-

da cnobili.

10 dRis Semdeg batoni sxirtlaZe pi-

radad esaubra qveganyofilebis Tanam-

Sromlebs. CemTan saubrisas, miuxe-

davad didi daZabulobisa, guneba-gan-

wyoba gamomikeTa misma uSualobam,

saubris keTilSobilurma manerebma,

saqmis Rrmad codnam, ramac iqonia

kidec gavlena Cveni Sexvedris

saboloo Sedegze. sxirtlaZem mama-

Svilurad miTxra (arasodes damavi-

wydeba misi sityvebi): “Sen, Cemo kargo,

aq araferi gesaqmeba, davbrundebi Tu

ara TbilisSi, brZanebas davwer da sox-

umSi gadagiyvan dawinaurebiT!”

uzomod gamaxara zemdgomis am

gadawyvetilebam, radgan soxumSi ma-

maCemis mier nayidi patara saxl-kari

gamaCnda, romelic mouvleli iyo. ma-

gram, ubedureba swored maSin mewvia,

roca bednierebis molodinSi viyavi _

simoniSvili Turme didad ukmayofilo

darCenila komisiis mier oCamCireSi

Catarebuli gamoZiebiT da misi xelme-

ored TbilisSi Catareba mouTxovia

kategoriulad.

TbilisSi CasvlisTanave mivaSure

amierkavkasiis rkinigzis uSiSroebis

Senobas (maSin amierkavkasiis rkinigzis

sammarTveloSi Sedodnen azerbaijanis

da somxeTis rkinigzis uwyebebic,

romelTac xelmZRvanelobda SesaniS-

navi pirovneba da specialisti gior-

gi qadagiZe). saSvTa biuroSi Sevedi Tu

ara, iq damxvda 30-mde oCamCireli mo-

qalaqe _ zogi nacnobi, zogi ki ucno-

bi. wamsve gavacnobiere, rom swored es-

eni dadiodnen oCamCiris qvegany-

ofilebis SenobaSi maSin, roca Cven

kabinetebSi viyaviT gamomwyvdeuli.

gamikvirda _ ra unda hqondes amaT Cem-

Tan saerTo-meTqi. cdilobdnen sag-

uldagulod momsalmebodnen, magram yu-

radReba ar mivaqcie da me-5 sarTuls

mivaSure, sadac simoniSvilis samuSao

kabineti iyo ganTavsebuli.

rasakvirvelia, me xelmZRvanelebidan

manam aravin mimiRebda, vidre es oCam-

Ciridan Camosuli moqalaqeebi Tu

mowmeebi ar daikiTxebodnen. rogorc

iqna, momiwia drom da Sevedi simon-

iSvilis kabinetSi. saubris dasawyi-

sisTanave vigumane, rom simoniSvili

aSkarad ar iyo Cems mimarT uaryofi-

Tad ganwyobili.

rogorc iqna gavige, rom viRacas

Cemze “didi mondomebiT” dauweria

dasmenis werili (samwuxarod, rogorc

Semdeg gairkva, ara mxolod Cems mi-

marT), romelSic “mxilebuli” viyavi

partiis cekas daxuruli werilis

aqtiur mowinaaRmdeged (ara da, swored

me gavitane aRniSnuli werili gansax-

ilvelad partorganizaciis krebaze).

maSinve mivxvdi, rom saqme arc mTlad

cudad aris, radgan, uSiSroebis

xelmZRvanelobas am werilSi moy-

vanili “braldebebi” rom erwmuna, me

ukve cixis kameraSi unda vmjdariyavi

daxvretis Tu ara, xangrZlivi patim-

robis molodinSi mainc.

davmSviddi, magram guli mainc mi-

grZnobda, rom es uzomod gaberili

saqme mTlad iolad ar dasruldebo-

da.

asec moxda...

mamanti jolia,

didi samamulo omis monawile,

gadamdgari polkovniki, ssrk uSiS-

roebis sapatio Cekisti, saq. uSiS-

roebis veteranTa sabWos wevri, afx-

azeTis SeiaraRebuli Zalebis vet-

eranTa sabWos sapatio Tavmjdomare,

Rirsebis ordenis kavaleri.

(gagrZeleba Semdeg nomerSi)

Page 4: ˆ˘-T!dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/114129/1/Ilori_2010_N82.pdf · instruqtorad da erTaderTi, rac am Cnis ganmavlobaSi movaswari ,iDo gal-isa da gagris partiis raionuli komitetebis

ase rom, masiurma sabWoTa mki-

Txvelma (Tu ki SeiZleba “masiuri mki-

Txveli” uwodo enciklopediuri ga-

mocemebis moyvarulT) araferi icoda

ssrk Sinsaxkomis or komisariatad ga-

dakeTebis Taobaze, arc is, rom sasa-

zRvro jarebi lavrenti berias xe-

lqveiT imyofebodnen, arc is, rom sa-

bWoTa kavSiris sagareo dazverva aRar

emorCileboda berias da arc sxva mra-

vali ram. samagierod yvelam “kargad”

icoda, rom rom omis dawyeba ver ga-

Tvala Sinsaxkomis dazvervam, imitom,

rom omis dawyebamde beriam gaanadgu-

ra yvela gamocdili mzveravi. sxvaTa

Soris, mravali maTgani dResac ase fi-

qrobs. da es miuxedavad imisa, rom 1941

wlis 3 Tebervlidan 1941 wlis 20 ivli-

samde (roca es ori saxalxo komisa-

riati kvlav gaerTianda da TavSi be-

ria Caudga) Sinsaxkoms ar gaaCnda sa-

gareo dazvervis samsaxuri!

ar gaaCnda!

magram gana dRes es vinmes axsovs?

sxvaTa Soris, miuxedavad “demo-

kratTa” mtkicebisa, arc 1940-1941 wleb-

Si gaunadgurebia vinmes ssrk Sinsa-

xkomis Tu uSiSroebis saxalxo komi-

sariatebSi dasaqmebuli sabWoTa mzve-

ravebi.

ai, aseT informaciul vakuumSi Txza-

ven TavianT cilismwameblur pasqvi-

lebs “demokrati” Semoqmedebi.

samwuxarod, es “tradicia” dResac

grZeldeba.

axla ki mkiTxvels vTxov moTmine-

biT aRiWurvos, radgan friad mosawy-

en saqmes SevudgebiT _ striqon-stri-

qon gavarCevT gorCakovis naazrevs.

is, rom “berias Canawerebis” stili

ar waagavs samsaxureobriv dokuments,

faqtia. is, vinc mudmivad qmnis saqmian

qaRaldebs, meqanikurad gamoimuSavebs

garkveul leqsikas da Taviseburad

agebs frazebs. da es damaxasiaTebelia

nebismieri qveynisaTvis, nebismieri da-

wesebulebisaTvis, nebismieri enisa-

Tvis. aq ki saxeze gvaqvs raRac ga-

burZgnuli stili, rac damaxasiaTebe-

lia iaffasiani deteqtivebis Semo-

qmedTaTvis. daakvirdiT, TviT Jargon

“dezi”-s (igulisxmeba Semoklebuli si-

tyva “dezinformacia”) xmareba am, Ti-

Tqosda dokumentSi, TavisTavad amJRa-

vnebs mis siyalbes.

arasworad aris gadmocemuli gva-

rebs misadagebuli Tanamdebobebic.

stalinma TviT tupikovis Tanamdebobac

kargad icoda, aramc Tu dekanozovisa

da golikovis. amasTan, avtori ar

uTiTebs dekanozovis inicialebs (ro-

melsac SesaniSnavad icnobda beria) da

es savsebiT gasagebicaa: dekanozovi am

siyalbis avtorisaTvis simbolo ga-

xlavT, raTa mianiSnos mkiTxvels (da

ara stalins) Tu konkretulad viszea

saubari. da is, rom amgvari xasiaTis

dokumentSi yvelas gvaris win iwere-

boda “amx.”, falsifikators mxedve-

lobidan gamorCa. Tu maSin pirovnebis

inicialebs ar miuTiTebdnen, maSin

swerdnen “amx. dekanozovi, amx. goli-

kovi da a.S.”

“mwvave kalmis” mflobelma Tavi ver

Seikava, rom ar gamoeyenebina sakmaod

blagvi kalamburi “tupiaki tupikovi”,

magram beria ar iyo imdenad “tupiaki”,

rom msgavsi terminebi gamoeyenebina

stalinisadmi gagzavnil moxsenebiT ba-

raTebSi.

gorCakovs unda daarwmunis mki-

Txveli, Tu rogor emliqvneleboda ja-

laTi beria stalins (roca dekano-

zovis gamoxmobis aucileblobaSi arw-

munebda belads) da amitom uazro ga-

monaTqvamebiT avsebs mis leqsikas. ga-

moricxulia, rom mas tradiciad qceu-

li mimarTva “amxanago stalin”, Se-

ecvala mimarTvis “ioseb besarionis-

Zev”. magram mkacri mimarTva “amxanago

stalin”, aSkarad amovardnili iqnebo-

da saerTo teqstidan da falsifika-

ciis avtori amitomac iyenebs mli-

qvnelur frazas: “ioseb besarionis-

Zev”...

rac Seexeba “podpolkovnik novo-

brancevs”, gorCakovi cruobs, roca mas

miawers informaciis gamogzavnas imis

Taobaze, rom hitlerma 170 divizias mo-

uyara Tavi sabWoTa kavSiris dasavleT

sazRvarze. amgvari pirovneba dazvervis

istoriaSi fiqsirebuli ar aris. Tu

ufro zustebi viqnebiT, SeiZleba gor-

Cakovs mxedvelobaSi hyavs vasil no-

vobraneci, imitom, rom 1941 wlis mais-

Si igi gaxldaT me-6 armiis Stabis sa-

dazvervo sammarTvelos ufrosis mo-

adgile da sanqciis gareSe gaavrcela

“sadazvervo cnoba #8”, sadac saubari

iyo omisaTvis germaniis mzadebaze.

saerTod, aseTi qmedeba sasjels im-

saxurebs, radgan novobranecis mxridan

es gaxldaT, Tundac ara Segnebuli, ma-

gram mainc saxelmwifo masStabis mqo-

ne provokacia. magram igi mxolod sam-

saxuridan moxsnes da... dasasveneblad

gaamweses odesaSi mdebare sadazvervo

sammarTvelos dasasvenebel saxlSi.

1941 wlis 22 ivniss ki daniSnes ukve

imave armiis Stabis sadazvervo sam-

marTvelos ufrosad.

sasaciloa, magram novobranecTan

dakavSirebuli kazusi (kargad Tu da-

vakvirdebiT, aq sxva uamrav kazussac

aRmovaCenT) imis aSkara mtkicebuleba

gaxlavT, rom sabWoTa kavSiris umaR-

lesma xelisuflebam kargad icoda

germanelTa 170 diviziis sabWoTa sa-

zRvrebTan Tavmoyris Taobaze da be-

vri sxva iseTi informaciac, romlis

Taobazec elementaruli warmodgena

ar gaaCnda TviT armiis Stabis sada-

zvervo sammarTvelos ufrosis moad-

giles novobranecs. amitomac ar da-

sajes, rom, igi, ufro gulisTqmas ahy-

va da ugulvebelyo samsaxureobriv

normebi. ar arsebobs mzveravi mkacri

disciplinisa da centrisadmi usity-

vo morCilebis gareSe. magram armiis

yvela sadazvervo struqturebSi ar Se-

iZleba mxolod geniosebi iyvnen da-

saqmebuli, novobranecs ki, ase Tu ise,

genStabis akademia hqonda damTavre-

buli.

amitom, mas yurebi ki ar daaglijes,

mxolod mcire xniT dasvenebis saSu-

aleba misces. da is, rom novobraneci

karantinSi gaagzavnes jer kidev omis

dawyebamde _ 1941 wlis maisSi, mxolod

gorCakovis “berias” SeeZlo dayrdno-

boda mis informacias 1941 wlis 21

ivniss.

da rac kidev ufro saxalisoa!

gorCakovis mier dafrqveuli siyalbis

Tanaxmad dekanozovi uaRresad fxizel

adamianad aris warmodgenili. zales-

skis biografiul cnobarSi ki deka-

nozovs brali edeba imaSi, rom dro-

ulad ver gaerkva situaciaSi saerTod

ar hqonda warmodgena hitleris dam-

pyrobluri gegmebis Sesaxeb.

ise, Tu simarTles vityviT, es ori-

ve mtkicebuleba aSkarad moklebulia

WeSmaritebas. dekanozovi arc erT

SemTxvevaSi ar yofila kategoriuli

da ufro metad Tavisi yofili, xan-

grZlivi drois ganmavlobaSi, rezi-

dentis amaiak qobulovis pozicias

iziarebda, romelsac germanelebma,

strategiuli dezinformaciis miwo-

debis TvalsazrisiT, ormagi agenti

berlinksi dauaxloves, romelic ssrk

uSiSroebis saxelmwifo komitetSi mi-

kuTvnebuli hqonda metsaxeli “lice-

isti”. ase rom, veravis veraviTar

“dezs” uxvad ver miawvdida dekano-

zovi. mas SeeZlo esargebla mxolod

“liceistis” mier miwodebuli infor-

maciiT, rac winaswar Segnebulad ga-

xldaT damaxinjebuli.

magram yru da Wkuanakluli unda

iyos is, vin daijerebs, rom stalins Se-

eZlo saxelmwifoebrivi politika aego

mxolod erTi, Tundac berlinSi mo-

qmedi rezidentis mier mowodebul sa-

dazvervo informaciaze. amasTan, cen-

tris pirdapiri miTiTebis Tanaxmad,

CvenTvis cnobilma aleqsandre ko-

rotkovma 1941 wlis martidan ga-

aqtiura zemdeg harro Sulc-boizenTan

sadazvervo kavSiri, romelic zust da

amomwurav informaciebs iZleoda. da

es informacia droulad ideboda iq,

sadac igi saWiro iyo _ qveynis xelm-

ZRvanelTa magidaze, romlis Taobaze

me kidev vityvi...

SesavlisaTvis ki me mkiTxvels Se-

vaxseneb meore, aranakleb amaRelvebel

“sensaciaze”, romelic ganTavsebulia

gorCakovis wignSi. avtori ase gvawvdis

masalebs:

“Zvel saqaRaldeze, romelSic es Se-

tyobinebebi inaxeba, gaxunebuli iis-

feri melniTaa miTiTebuli fondis, aR-

werilobis, saqmis nomeri. roca saqa-

Raldes gadaxsni, TvalSi gecema mZla-

vrad dawolili mudmivi kalmiT gake-

Tebuli rezolucia: “ukanasknel pe-

riodSi bevri muSaki wamoegeba xolme

Tavxedur provokacias da Tesavs pa-

nikas. saidumlo samsaxuris Tanam-

Sromlebi qori, karmeni da almasi, ro-

gorc dezinformaciis sistematuri

momwodeblebi, dauyovnebliv unda iqnen

gadagzavnilebi koloniebSi, rogorc

saerTaSoriso provokatorTa xelSem-

wyobebi, romelTac surT wagvaCxubon

germanias. danarCenebi mkacrad gafr-

Txildnen”. xelmowera: “l. beria, 1941

wlis 21 ivnisi”.

axla am SeTxzul sibinZuresac ga-

vecnoT... TavSive unda aRvniSnoT, rom

Turme beriasaTvis nacnobi yofila si-

tyva “dezinformacia”, romelsac iy-

enebs amgvari Sida mniSvnelobis di-

kumentis Sedgenis drosac ki. ai, sta-

linisadmi wardgenil seriozul do-

kumentSi ki igi ratomRac iyenebs Jar-

gons “dezi”. magram, erTianobaSi, sti-

li arc aqaa daculi da es “beria” sa-

qmian rezoluciaSi ratomRac iyenebs

ufro mitingisaTvis Sesaferis sity-

vebs: “saerTaSoriso provokatorTa

xelSemwyobebi... surT wagvaCxubon ger-

manias...”

da es “beria” TariRs svams ara ise,

rogorc amas gaakeTebda realuri be-

ria. beriasTvis Cveuli iyo TariRis

ase aRniSvna: “21/VI”. swored aseTi

wvrilmanebis gaSifvriT aSkaravde-

bian falsifikatorebi.

Semdeg... dazvervaSi ar arseboben

“saidumlo samsaxuris TanamSromlebi”,

“seqsotebi” da a.S. es Tanamedrove “de-

mokratebis” leqsika gaxlavT. am saqmis

profesionalebisaTvis ki arseboben

mxolod “operatiuli muSakebi” da

“agentebi”. da rac mTavaria, sabWoTa da-

zvervis istoriaSi ar arseboben ko-

duri saxelwodebebi “qori”, “karmeni”,

“almasi”, “erTguli”... isini kidevac rom

arsebuliyvnen, “demokrat” gorCakovis

mier gamogonili “berias” gankargu-

lebiT, omis dawyebamde (1941 wlis 21

ivniss) mainc ver moxerxdeboda maTi

koloniebSi gamweseba. 22 ivniss am “al-

masebis” fasi ukve kapikis Rirebule-

bis tolfasi gaxldaT... magram, xom ar

arsebobdnen TviT “almasebic”...

magram aq mTavari terminia _ “dauy-

ovnebliv unda iqnen gadagzavnilebi

koloniebSi...” es fraza imdenad xSirad

figurirebas berias rezoluciebSi,

rom amgvar koriantelSi Zneldeba We-

Smaritebis danaxva! saeWvoa, rom la-

vrenti berias leqsikaSi hqonoda am-

gvari sityvebi... es xom “demokratebi”

ukavSireben mWidrod berias saxels

avadsaxsenebel “gulagebs”! igi ki, 1931

wlidan, roca qveyanaSi gulagebis si-

stemis aRorZineba iwyeboda, 1938 wlam-

de, partiul samuSaoze imyofeboda.

ssrk Sinsaxkomis Tanamdebobaze yof-

nisas ki igi ufro gareT erekeboda xa-

lxs gulagebidan, vidre SigniT...

miuxedavad amgvari pirze duJmo-

reuli mtkicebulebisa, yovelive es Za-

lze Sors dgas WeSmaritebisagan, rad-

gan 1941 wlis 12 Tebervlis Semdeg Sin-

saxkomis yofili sagareo saqmeTa ga-

nyofileba ekuTvnoda ara am uwyebas,

aramed saxelmwifo uSiSroebis sa-

xelmwifo komisariats.

ase rom, am uwyebis TanamSromlebi

ukve emorCilebodnen ara berias, ara-

med merkulovs! ase ar aris? ase rom,

Sinagan saqmeTa saxalxo komisar be-

rias romel rezoluciaze SeiZleba

saubari am TanamSromlebis mimarT?

beria ar waawerda saqmian qaRalds

am rezolucias 1941 wlis 21 ivniss imi-

tomac, rom man da stalinma Zalian

kargad icodnen, rom am periodisaTvis

msoflio ukanasknel mSvidobian dRe-

ebs iTvlida!

magram, sawyisisaTvis me mainc mo-

viyvan berias sam Canawers (pirvels, pra-

qtikulad _ mTlianad). aqve Segaxse-

nebT, rom 1941 wlis 3 Tebervals beria

aRar xelmZRvanelobda saxelmwifo

uSiSroebis saxalxo komisariatis sa-

dazvervo sammarTvelos, magram mis gan-

kargulebaSi ukve imyofebodnen ssrk

sasazRvro Zalebi.

swored misi iniciativiT, 1941 wli-

saTvis, ssrk sasazRvro Zalebs gaaCn-

daT sakuTari dazverva, romlis Se-

madgenlobaSi aRar iricxeboda “sa-

zogadoebis naRebi”. magram sasazRvro

jarebis dazvervis mesveurebs uanga-

rod da energiulad exmarebodnen or-

Tqmavlis memanqaneebi, damzeTavebi, me-

isreebi, sadgurebis restoranTa per-

sonali, ubralo muSebi da sasazRvro

zolis dasaxlebaTa macxovreblebi.

isini WianWvelebiviT fusfusebdnen

da agrovebdnen informaciebs, romel-

Ta Tavmoyra obieqtur suraTs iZle-

oda. swored am WianWvelaTa Zali-

sxmevis sargeblianobaze iyo saubari

ssrk Sinagan saqmeTa saxalxo komisar

lavrenti berias mier stalinisadmi

gagzavnil moxsenebiT baraTSi.

aRniSnuli dokumentebi gamoqveyne-

bulia 1995 wels gamocemul krebulSi

“hitleris saudumlo sabuTebi sta-

linis magidaze”, romelic ruseTis fe-

deraciis sagamoZiebo biuros inicia-

tiviT daistamba moskovis gaerTiane-

bul saqalaqo arqivTan erTad. Cems

mier specialurad sqeli SriftiTaa

gamokveTili mkiTxvelisaTvis sainte-

reso zogierTi faqti da movlena.

4 27 ivlisi 2010 ilori

sergei kremliovi

beria _ XX saukunis saukeTeso

menejeri Targmani roland jalaRaniasi

gagrZeleba Semdeg nomerSi

Page 5: ˆ˘-T!dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/114129/1/Ilori_2010_N82.pdf · instruqtorad da erTaderTi, rac am Cnis ganmavlobaSi movaswari ,iDo gal-isa da gagris partiis raionuli komitetebis

ilori 27 ivlisi 2010 5

megruli poeziis rafsodia

faram kocs lur vauRu,

varT ufare gejan xucu.

haram guri mus arZRine _

iro xuSanc do kuWuncu.

SxvaS qoneba qoZiru da

daCxir qalarZamu gurcu,

varT Tina uCq, uvaiWares,

brel farasi mu moyuncu!..

arTis fara alaqvaCans,

Tina maJiasi orku;

uxandelo naSib fara

jibes ontu, miTas orgu.

ufarobaT daCxiri re,

Teq brelc Sara akuborku.

faraS Sibas ufu oko,

vexandida, eS vasorgu.

varT naxira fara irgu _

xaTe wyorunc koCiS fersi;

maxinj Roronc vauyorc _

tyuraT gexarT jvar kisersi.

TaS vardasin, Ce dRas meCand

do varT xolo _ uCa sersi.

duc iRorenc xeWyel, vara,

varT molas wanc, varT pirselci.

obSxaWiTas zemoTiSa

We gviano gemSvogege

did karaCxa memkvewelud,

mara... jibe mafud qeqe.

onasxireT mi mus merCanc _

xvewaT birgul gigniqerqe?!

gur vagibtax, _ mumul indurc

gamaReTi qevuqeqe.

minjeq faskunj rdukon TeSi,

cas qigmayon muS wuia,

_ saTanafoT vogvanuand,

TeS sacivc mu ujgunia.

Tuman oragade vare,

qiyid, neZi dusxunia...

yvaSe ufugamkiwilox

gibWuWele buZguria!..

mikibjinin... qula koci

qula qacar qimeyuncu,

bigas qimukakuansu,

goWel RarTi mukaquncu,

orocalo qeyvauni _

TeS yidiri alabZ gurcu,

mara Tumanc vadulanWu,

Wuracalo urTanc ducu.

gazeTi “ilori” agrZelebs leqsebis ciklis beWdvas cnobili qarTveli

poetis laSa gaxarias wignidan “iriaToni” (beqilia-nabordiSa).

fulian kacs ar aqvs Zili

arc ufulo grZnobs Tavs kargad,

gulxarbians ra gaaZRobs

mudam xvets da mudam kuWavs.

sxva Tu naxa fuliani,

cecxli moedeba gulze

da ar icis beddamwvarma

ra mohyveba am sixarbes.

erTi mudam fulSi curavs,

meores ar gaaCnia,

uSromelad fulis Sovna,

jibes wvavs da arvis argebs.

ufulobac cecxlia da _

cxovrebis gza Semborkavi,

fulis Sovnas ofli unda,

uSromelad ver iSovi.

moparuli fuli xolme

kacs waaxdens da fers ucvlis,

qurdi RmerTsac aRar uyvars,

daixlarTos Tundac jvari,

ase rom ar iyos, maSin

dRes miscemda Ramis nacvlad,

Tavs ityuebs xelwyeuli _

arc mRvdels uyvars da arc pirsels.

saaRdgomo bazrobaze

cota gvian Sevlaslasdi,

did kalaTas movaTrevdi,

jibeebi mqonda mCate.

sasesxeblad vin ras mogcems _

TxovniT _ muxli gadityavo,

guli aRar gavitexe

da indaurs wavetane.

TiTqos hyoloda faskunji _

camde aiyvanes Wuki:

_ saaRdgomod vasuqebdi,

amis sacivs ra sjobia.

_ Tumans kapiks ar davukleb,

ha, nigozic, darCeuli...

oflma Subli damicvara,

burZglma tani damiWinWra.

movixede: koWlsa kacsa

koWli Tikani mohyavda,

xel-joxs moakakunebda,

ecva Coxa dakemsili.

aCrdiliviT avedevne,

gadavwyvite Tiknis yidva,

magram Tumans ar dauklo,

Tavs aqnevda viT ayiro.

afxazeTis qarTvel deputatebs qvey-

nis imJamindeli xelisufleba ar en-

doboda, isini e.w. zviadistebad miaC-

ndaT, amitomac umweo da ga-

niaraRebuli aRmovCndiT.

amaSi gamorCeviT, afxazeTis qar-

Tuli sazogadoebis Tavkacebma

Sescodes. es upirvelesad, Tamaz

nadareiSvilis da Sinagan saqmeTa min-

istris givi lominaZis sazrunavi

gaxldaT, Tumca maT, saubedurod, ar

ecalaT. isini ufro axali “partiebis”

da paraleluri ministrTa sabWos,

misi struqturebis formirebiT, mudam

gauTavebeli satelevizio gamosvlebiT,

winasaarCevno TviTreklamiT, piradi Tu

klanuri ambiciebisa da komerciuli

interesebis realizaciiT iyvnen dakave-

buli.

isini ignorirebdnen deputatTa jgu-

fis winadadebebs, Seqmniliyo adeqva-

turi SeiaraRebuli Zalebi. gvarw-

munebdnen, gvaimedebdnen, rom “adg-

ilze, aq araferi gamova, aq verafers

SevqmniT. arsebobs jari da saWiroebis

SemTxvevaSi mas SemoviyvanTo”. es

sityvebi (Cemi winadadebebis pasuxad)

Sinagan saqmeTa ministrs baton givi

lominaZes ekuTvnis (stili daculia!).

mas mxedvelobaSi “mxedrioni” da gvar-

dia hyavda albaT!

am dros grZeldeboda samegrelos

awiokeba. Cvenc da afxazebic vxe-

davdiT, rac iyo “mxedrioni” da gvar-

dia. samegrelos araerTgzis

dalaSqvris Semdeg, afxazeTSi maTi Se-

mosvla katastrofas niSnavda. es sak-

iTxi mosvenebas ar maZlevda: vimeoreb,

omi Tu gardauvali iyo, adgilobriv

qarTvelobas unda eoma, rogorc 1989

wlis ivlisis dReebSi, da mas unda

daxmareboda danarCeni saqarTvelo. es

principulad sxva xedva, probleme-

bisadmi sxva midgoma iyo. Tumca

samegrelos daxmarebis imedi Tan-

daTan iwureboda, vinaidan “mxedrion-

ma” da gvardiam lamis gaanadgures es

kuTxe; aq kolxebs esrodnen rogorc

araqarTvelebs da maT gauqraT yovel-

gvari enTuziazmi da simxneve. aba, sxva

dros, gavixsenoT 1989 wlis ivlisis

movlenebi soxumSi, rodesac moxda

pirveli sisxliani Setakeba, mTeli

samegrelo fexze wamodga da afxazi

separatistebi daSoSmindnen, yvelaferi

erT dReSi dasrulda. dainaxes Zala

da dawynardnen. axla ki, rodesac

samegrelos sulSi CaafurTxes da

dutu megrelis cnobili leqsis per-

ifraziT: “qarTl, kaxeTi, imereTi, guria

da raWa, yvela Cemi samSobloa, samegre-

los garda”-s simReriT marSirebda

“mxedrioni” Tu gvardia _ klavdnen da

xocavdnen samegrelos mkvidrT, xolo

lamis danarCeni saqarTvelo erTobo-

da taS-fanduriT, cekva-simReriT, “naR-

di SouTi”, dubais da antaliis

reklamebiT, samegrelos afxazeTi-

saTvis namdvilad ar ecala.

samegreloSi darbevebiT, sisxliT da

maxviliT mosulma xelisuflebam, sax-

eldaxelod mourRvia zurgi afx-

azeTis qarTvelobas, pirispir datova

igi afxazur mxaresTan da mis

Crdiloel mxardamWerebTan...

...imis xilva, Tu rogor gahqondaT

TviTmfrinavebiT, gemebiT, barJebiTa

da sxva saSualebebiT datvirTuli na-

davli “mxedrionelebs” soxumidan,

mosvenebas ar maZlevda. vxedavdi, rom

afxazeTis qarTveloba ganwiruli

iyo...

...afxazur mxaresTan Sexvedra

gaimarTa ministrTa sabWos SenobaSi,

sergei baRafSis kabinetSi. is maSin

vice-premieri iyo. afxazuri mxridan

mas eswrebodnen batonebi sergei

baRafSi, konstantine ozgani, enver kap-

ba, daviT filia, zurab aCba, vladimer

zanTaria da sxva. qarTul mxares, Cems

garda, warmoadgendnen jemal gamaxaria,

kimi jaWvliani da nugzar mgalob-

liSvili. saubari ZiriTadad wari-

marTa ozgansa da Cems Soris. ganvix-

ileT mTavrobis Tavmjdomaris, Sinagan

saqmeTa saministros, soxumisa da

gagris sakiTxebi. gamoikveTa, rom

maTTvis es sakiTxi ar iyo mTavari, maT

ainteresebdaT Cveni, qarTuli dep-

utaciis dabruneba parlamentSi. amas

aSkarad ar amJRavnebdnen, magram

igrZnoboda. Tu Cven SevTanxmdebodiT

aRniSnul sakiTxebSi, es avtomaturad

gamoiwvevda Cvens misvlas parlamentSi,

ganxilvaSi monawileobas, maSasadame _

Serigebas da afxazeTis umaRles sab-

WoSi Semdgom srulfasovan saqmi-

anobas...

rogorc ukve aRvniSne, cnobilia ba-

toni eduardis araerTgzis “aRsareba”

imis Taobaze, rom marcxi ki ganicada

afxazeTSi, magram mas es kuTxe da misi

mkvidrni erTi wuTiTac ar miutovebia.

misi gancxadebiT, man yvelaze bolos

dastova afxazeTi.

miuxedavad imisa, rom simarTle

TiTqmis yvelam kargad icis, arian

adamianebi, romlebic, ratomRac Se-

vardnaZis am versias gamudmebiT adas-

tureben. aseT adamianTa ricxvs

ganekuTvneba simarTlisa da istori-

uli movlenebis “sworad aRmricxveli”

batoni zurab papasqiric. is eqomageba

Tavisi belads _ eduard SevardnaZes

da amtkicebs, rom man afxazeTi dato-

va yvelaze bolos, soxumis dacemis

Semdeg: “28 сентября ранним утром изБабушерского аэропорта вылетелсамолет, на борту которого нахо-дился Глава государства Республи-ки Грузия Э. Шеварднадзе... с со-провождающими лицами”, (Абхазия.

Ист. без фальсиф. стр. 453).

es mtknari sicruea. SevardnaZem

(Tanmxleb pirebTan erTad) afxazeTi

datova ara 28 seqtembers, rogorc amt-

kicebs misi mexotbe, aramed 26 seqtem-

bris dilis xuTis naxevarze. amas

vadastureb imdenad, ramdenadac am

dros vimyofebodi aguZeris hospitlis

(romelic iqve, aeroportis gverdiTaa!)

saoperacioSi da daWrilTa operi-

rebiT viyavi dakavebuli: SevardnaZis

TviTmfrinavi afrinda zustad 26 se-

qtembers, dilis xuTis naxevarze. es

meore dResve daadastura aeroportis

ufrosma zaur xaindravam!

dRes es sayovelTaod cnobili faq-

tia!

isic kargad aris cnobili, Tu ro-

gor Seuqmna ruseTis specsamsaxureb-

ma derefani da misca mas saSualeba

gaeRwia samSvidobos, Tu rogor afrTx-

ilebdnen yvelas, ar CamoegdoT misi

TviTmfrinavi “Не трогайте, не сби-

вайте! Летит белый лис!” _ aseTi iyo

ruseTis specsamsaxurebis miTiTebebi.

es radiograma yvelam moismina da

kargad gvaxsovs, magram es baton pa-

paskirs ratomRac, ar axsovs.

aseTia am miukerZoebeli “Jam-

TaaRmweris”, batoni papaskiris xelw-

era da misi pirmSo _ “Абхазия. Исто-

рия без фальсификации”.

axla Tavad gansajeT, Tu ramdenadaa

sarwmuno, obieqturi, Seuvali da swori

zurab papaskiris da e.w. erovnuli er-

Tianobis sabWos wevrebis pozicia

afxazeTTan dakavSirebul mTel rig

problemur sakiTxebSi.

Cems mier aRniSnuli faqtebis da Se-

fasebebis dasturad erT epizodsac

mogiTxrobT, romelic swored am dros

soxumis dacemis bolo wuTebs asaxavs.

cota mogvianebiT mkiTxveli ufro

detalurad Seityobs Tu rodis, ra

viTarebaSi moxerxda soxumis neiro-

qirurgiuli centridan daWrilebisa

da TanamSromlebis zugdidSi gaday-

vana. es 25 seqtembers gamTeniisas mox-

da. wina saRamos, CemTan, neiroqirurgiis

centrSi movida generali geno adamia,

moinaxula Tavisi meomrebi, romlebic

ganTavsebuli iyvnen CvenTan, neiro-

qirurgiis korpusSi. mowinaaRmdege ki

am dros soxumis axali raionis

SesaxvevTan iyo dislocirebuli _

sul raRac 250-300 metrze, magram iseve,

rogorc general geno adamias, neiro-

qirurgiuli centris TanamSromlebs

ar SegvSinebia! (amaze odnav mog-

vianebiT). 25 seqtembers, saRamos 10-11

saaTze isev Sevxvdi geno adamias, ma-

gram ukve aguZeris hospitalSi, misi va-

Jis _ elgujas kabinetSi. batoni geno

xelSi iyo daWrili, Wriloba gaur-

Tulda. Sexvevis Semdeg, Cven Cav-

imuxleT da Cvens Soris gulaxdili

saubari gaimarTa.

gTavazobT nawyvetebs napo mesxias wignidan “rogor gasxvisda afxazeTi”.

Page 6: ˆ˘-T!dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/114129/1/Ilori_2010_N82.pdf · instruqtorad da erTaderTi, rac am Cnis ganmavlobaSi movaswari ,iDo gal-isa da gagris partiis raionuli komitetebis

ilori6 31 agvisto 2010

istoriuli mexsiereba da geopolitikuri kanonzomiereba iTxovsunda dagarwmunoT, pativcemulo mk-

iTxvelo, rom saRad moazrovne anali-

tikuri qarTveloba pativ scems isto-

riul mexsierebas, romelic RaRadebs:

ruseTis meSveobiT saqarTvelo gadaur-

Ca gardauval asimilacias. man TurqeTs

nabij-nabij gamostaca xelidan sx-

vadasxva dros mitacebuli qarTuli mi-

webi, kerZod: axalcixe-axalqalaqis mxare,

tao-klarjeTi, aWara-baTumi, foTi da a.S.

yovelive amisTvis ruseTma TurqeTis

winaaRmdeg oTxi mZime omi gadaixada. am

omebs bevri rusi jariskacisa da ofi-

cris sicocxle Seewira qarTvel pa-

triotebTan erTad. istoriuli mexsiere-

ba ar gvaZlevs imis uflebas, rom aR-

niSnul omebSi daRvrili sisxli davi-

wyebas mieces. am sisxlis safasurad

ruseTma ara marto Turqebis mier mi-

tacebuli miwebi dagvibruna, aramed erT

mTlian administraciul-ekonomikur Car-

CoSic mogvaqcia, ase vTqvaT, akinZa same-

fo-samTavroebad gaTiSul-gafantuli

da dapirispirebuli, xSirad urTierT

saomar mdgomareobaSi myofi qarTuli mi-

webi.

viciT, oponentebi Tavs dagvesxmebian,

magram saTqmels mainc vityviT da

SevecdebiT, ruseTTan Cveni upiratesi

siaxlovis gardauvalobis Sesaxeb mk-

iTxvels saTanado argumentebiT miva-

wodoT.

diax, mefis ruseTi inglisis,

safrangeTis, amerikis Tu sxva qveynebis

msgavsad, kolonizatorul politikas

eweoda, magram ar SeiZleba ar daveTanx-

mo Tanamedrove germanel istorikoss,

profesor andreas kaplersac, romelic

wers: `mTlianobaSi ruseTis imperia ar-

sebiTad gansxvavdeboda koloniuri im-

periisagan; masSi ar iyo mkveTri dayofa

gabatonebul fenasa da ararusul qveda

fenebs Soris. mefis imperia ar iyo

ubralod `xalxTa sapyrobile~, ro-

gorc lenini fiqrobda, arc koloniuri

imperia, rogorc dRes yofili sabWoTa

respublikebis ararusi erovnebisa da

dasavleTeli istorikosebi acxadeben~.

Semdeg kapleri agrZelebs: `rusebic

ararusebiviT Ciodnen, rom caristuli

saxelmwifo maT Cagravs da eqspluata-

cias uwevs~. bolos kidev erTi amonaw-

eri misi vrceli werilidan: `rusi

glexebi ufro uares samarTlebriv,

ekonomikur da socialur situaciaSi imy-

ofebodnen, vidre baltiispira Tu

kavkasieli glexebi~ (andreas kapleri,

`ruseTi sakuTari istoriis tyveobaSi

rCeba~, Targmani germanulidan profesor

n. muSkudianisa, gazeTi ̀ PS~, ianvar-Teber-

vali, 1996 w.). vinc ki Caufiqrdeba ger-

maneli profesoris aq moyvanil mosazre-

bas da gaixsenebs, Tu rogor moqmedebd-

nen anglosaqsebi TavianT koloniebSi, is

jansaRad gaiazrebs qarTvelebis ruseb-

Tan erTad yofnis ori saukunis isto-

rias yvela Tavis ganzomilebaSi.

gadavxedoT istorias, Tu rogor md-

gomareobaSi imyofeba qarTvelebiT

dasaxlebuli miwebi me-18 saukunis bo-

los: es iyo qarTl-kaxeTisa da imereTis

calke samefoebi; guriis, samegrelos, afx-

azeTis, aseve, cal-calke arsebuli sam-

Tavroebi; Tavaduri separatizmiT, iran-

ul-Turquli agresiiT da lekianobiT

gawamebuli qveyana; ucxo ar iyo

qarTvelTaSorisi omebic _ samegrelo-

guriis, samegrelo-imereTis da a.S.

Serkinebebi. yvelafer amas emateboda

iseTi maxinji da veluri, eris Semar-

cxveneli movlena, rogoric iyo qarTveli

gogo-biWebis cxvrebiviT yidva-gayidva

TurqeTis bazarze (gaixseneT kinofil-

mi `mamluqi~). isic gavixsenoT, rom im

droisaTvis, ruseTTan mierTebis win,

ZirZveli qarTuli miwebi _ aWara-baTu-

mis mxare, foTi, samcxe-javaxeTi da sxve-

bi Turqebis mier iyo mitacebuli da

Tanac sulierad da xorcielad gaTurqe-

buli, ukve asimilirebuli. maSindeli

saqarTvelos mosaxleoba naxevar mil-

ions odnav Tu aRemateboda.

ucilobeli faqtia, rom gafantuli

qarTuli miwebis mokrebas da erT

mTlian ekonomikur, sulier-kulturul

da administraciul organizmad Camoy-

alibebas ruseTma me-19 saukunis mTeli

80 weli moandoma. xazgasmiT geTanxmebiT,

oponentebo, rom yovelive amas mefis

ruseTi Tavisi imperiuli miznebisTvis

akeTebda da ara qarTvelTa siyvaruliT,

magram obieqturad qarTvelTa saqmec xom

gakeTda? Turqebis winaaRmdeg warmoebul

omebSi rusebTan erTad qarTvelebis

sisxlic daiRvara, Sedegad ki qarTuli

miwebis erTad Tavmoyra miviReT;

Turquli asimilaciisgan qarTvelTa

didi nawili gadavarCineT. didi sisxlis

fasad daujda ruseTs am misiis Ses-

ruleba. xom istoriuli faqtia yovelive

es? swored es aris istoriuli mexsiere-

ba, romelsac ruseTi da masTan erTad

saqarTveloc ver daiviwyebs.

aravin ifiqros, rom ruseTi sisxliT

mopovebuls iolad daTmobs da qarTul,

somxur, azerbaijanul da, gnebavT, ukrain-

ul miwebs gaTavxedebul natoelebs

samxedro bazebis mosawyobad dauTmobs.

ruseTi aucileblad mimarTavs kon-

trzomebs, roca mis interesebs safrTxe

daemuqreba; aki, mimarTa kidec da

saqarTvelos vaixelmZRvanelobis 2008

wlis agvistos avantiuristul sibrmaves

afxazeT-cxinvalis regionebis da kidev

axali miwebis faqtobrivi mitacebiT

upasuxa; m. saakaSvili orive yuriT xel-

Si CaiWira, geopolitikuri kanon-

zomierebiT imoqmeda; amerikis SeerTebul

Statebs ganucxada: Tqvens natos aq

araferi esaqmeba.

istoriul mexsierebas pativi rom

unda mivagoT, es WeSmariteba avad-

saxsenebelma gorbaCovmac ki Segvaxsena

am 12 wlis winaT, roca gviTxra: `... rukas

SexedeT, istoriam veraferi gaswavlaT?..

sikeTis meti ruseTs TqvenTvis araferi

gaukeTebia, ratom xarT umadurebi?

gadaxedeT istorias da naxavT, rac mo-

geliT~ (gaz. `kviris palitra~, #26,

ivnisi 1997w.). aq namdvilad ver Sevedav-

ebiT; misi Tqmuli sityvebi winaswarme-

tyveluri aRmoCnda.

gorbaCovis Tqmisa ar iyos, istorias

marTlac unda gadavxedoT: qurTebs,

Cvenze ufro mravalricxovan ers,

ruseTis msgavsi kolonizatori rom

gasCenodaT, Turqi asimilatorebis

batonobis qveS dRemde aRar daitanje-

bodnen da TavianTi saxelmwifoebrioba

eqnebodaT, rogorc, magaliTad, somxebs,

romlebic amas dRes ruseTs umadlian, is-

toriul mexsierebas ar iviwyeben da mo-

gebulic rCebian.

me-19 saukunis SuaxanebSi ruseTis

qveSevrdomobaSi arsebul saqarTveloSi

mefisnacvali mixeil voroncovi aqtiu-

rad monawileobs qarTuli Teatris

aRorZinebaSi; exmareba giorgi erisTavs

Teatraluri dadgmebis materialur

uzrunvelyofaSi. bevr sxva qarTul

saqmesac mxars uWers, kerZod, qarTulen-

ovani Jurnal-gazeTebisa da wignebis

gamocemas. yovelive amisTvis mogvianebiT

mixeil voroncovi akaki wereTlis qebas

imsaxurebs, romelmac mas poemac ki mi-

uZRvna. mogvianebiT, 70-iani wlebis da-

sawyisSi, iakob gogebaSvilis `deda ena~

ibadeba; qarTvel xalxs ilia WavWavaZis,

akaki wereTlisa da sxvaTa qarTuleno-

vani Semoqmedeba emsaxureba.

antirusuli baciliT Sepyrobil

naTaZeebs, wiklaurebs, TargamaZeebs da a.S.

vekiTxebiT: batonebo, axla Tqven TviTon

brZaneT, imave me-19 saukunis Sua xanebSi

rogor pirobebSi cxovrobda da saqmi-

anobda jer kidev TurqeTis gamge-

blobaSi myofi aWara-baTumis mxaris

qarTveloba. hqondaT maT qarTuli

Teatri, qarTuli Jurnal-gazeTebi, wignebi

da a.S.? Tqven iZulebuli iqnebiT, aRi-

aroT, rom TurqeTis xelSi darCenil

qarTvelobas warTmeuli hqonda qar-

Tuli gvar-saxelebi, qarTuli ena da

TviT sxeulis nawilic ki, rogorc

iZulebiT gamahmadianebulebs. ucilo-

beli faqtia, rasac ver gaayalbebT!

rogor gaixara didma iliam, mTelma

qarTvelobam, roca 1877-78 wlebis omSi

rusi da qarTveli meomrebis erToblivi

ZalebiT aWara-baTumis mxare davibruneT.

sul male aRniSnuli mxaris qarTvelo-

ba Seuferxeblad eziara iakobis `deda

enas~, iliasa da akakis Semoqmedebas;

gavrcelda qarTuli Jurnal-gazeTebi,

wignebi da sxva. yovelive es istoriuli

mexsierebaa, memkvidreoba da daviwyebas ar

eqvemdebareba!

miuxedavad yvela wyenisa, rac ruseT-

ma mogvayena, mkacrad Tu vimsjelebT, ume-

tesi brali Cveni geopolitikuri sibr-

mavis gamo Cven TviTon migviZRvis mis us-

afuZvlo, utaqto da windauxedav

gaRizianebaSi, Cven mainc masTan unda veZe-

boT saerTo ena, TanamSromloba da

keTilmezobloba.

givi gureSiZeistoriis mecnierebaTa

doqtori,politologi

nugzar avalianiistoriis mecnierebaTa

doqtori,politologi

rodesac amerikuli reJimi ama Tu im

qveyanaSi Sedis, is oTxi umTavresi

berketiT zemoqmedebs sazogadoebriv

cnobierebaze; esenia:

1) xelisufleba, romelic mas mohyavs;

2) cru opozicia, romelsac, agreTve,

TviTon qmnis imisaTvis, rom ar Seiqmnas

namdvili opozicia;

3) e. w. arasamTavrobo organizaciebi,

romlebic mTlianad (uklebliv yvela)

aSS-dan finansdeba da maT samsaxurSi

dgas;

4) mediasaSualebebi, romlebic, aseve,

amerikuli kanonebiT iqmneba da mTlianad

maTi interesebis gamtareblebia!!!

zemoT CamoTvlili axali

`demokratiuli `mcnebani~ imdenad Sei-

sisxlxorca qarTuli sazogadoebis

udidesma nawilma, rom am `mcnebaTa~ ar

aRsruleba ver warmoudgenia!

sadac amerikis saxelmwifo ver ax-

erxebs am `mcnebebis~ srulad realiza-

cias, iq an atomur boms agdebs (iaponia),

an mTlianad Slis saxelmwifos (iu-

goslavia), an `demokratiis simwiris~

egidiT Sedis qveynebSi (avRaneTi, erayi,

vietnami) da musravs iqaurobas!!!

am bolo dros qarTul cnobierebaSi

(ar vici aRzrdisa Tu zedmeti stu-

marTmoyvareobis gamo) damkvidrda

mosazreba, rom stumarze (maT Soris

iaraRiTa da sakuTari interesebiT mo-

sulze) augi ar unda Tqva da es

gansakuTrebiT maSin, roca saqme

amerikelebs exeba!

saqarTvelos uklebliv yvela medi-

asaSualeba, gansakuTrebuli mondomebi-

Ta da sixaruliT aSuqebs im faqtebs,

roca amerikelebi ama Tu im samxedro

bazaze Cvens jariskacebs instruqtaJs

utareben da es maSin, roca umaRlesi

samxedro Cinisa Tu swavlebis sakuTari

oficrebi quCaSi hyavs gamoyrili am

xelisuflebas!

es xelisufleba sxva uamrav `sikeTe-

Tagan~ imasac `axerxebs~, rom CvenTan

amerikidan movlenil oficrebze araTu

augi, aramed ̀ sul patara, umniSvnelo in-

formaciac ar gavides~ da cdilobs maTi

realuri miznebi da saxe saguldagulod

daumalos sazogadoebas.

Semodgomis erT wynar saRamos

TbilisSi, kostavas quCaze, sastumro

`varazSi~, anu iq, sadac amerikeli ofi-

crebi cxovroben, sruliad aRmaSfoTe-

beli faqti moxda! ramdenime wuTSi sap-

atrulo policiam moZraoba gadaketa,

sastumro `varazis~ mimdebare terito-

riaze qarTuli specsamsaxurebis Tanam-

SromelTa 200-kaciani brigada Caayena, maT

Soris samxedro policia, da cnobismoy-

vare Tbiliselebs perimetrze gavlac ki

aukrZala!

mainc ra moxda sastumro `varazSi~:

sami mTvrali amerikeli oficeri sas-

tumros foieSic gamomwvevad iqceodnen,

magram situacia mas Semdeg daiZaba, roca

2 qarTvelma axalgazrdam maT dawynare-

bisken mouwoda! amerikelma, `xelis gulze

tarebas miCveulma samxedro oficrebma~

sanacvlod, `es mona zangebi~ reebs gvibe-

daveno, arc acies, arc acxeles da Cveni

biWebi wixlqveS gaigdes! erT-erTma ofi-

cerma qarTvel mamakacs TavSi boTlic

uTavaza meti morCilebisaTvis. am isto-

riaSi yvelaze amazrzeni da aRmaSfoTe-

beli is iyo, rom sastumro ̀ varazis~ ad-

ministraciis mier gamoZaxebulma sapa-

trulo policielebmac ver daaoka

amerikeli instruqtor-oficrebi da erTi

ori lazaTiani Witlayi maTac moxvdaT!

mogvianebiT sapatrulo policia iZule-

buli gaxda ̀ ufro meti gavlenisa da wo-

nis~ patronebisTvis gadaerekaT, radgan

navarjiSeb, kunTmagar da absoluturad

ukontrolo 3 amerikels veranairad ver

aokebdnen! daaxlovebiT 5 wuTSi 20-mde

sapatrulo manqana Tavisi ekipaJebiT

SemTxvevis (Tu danaSaulis Cadenis) adg-

ilze gaCnda, magram, vidre amerikis sael-

Cos TanamSromlebi ar mocvivdnen, `ian-

ki oficroba~ ver daaokes!

Cveni naqebi, gazuluqebuli da xelisu-

flebis mier `napatiebi~ sapatrulo

policielebic ki ver malavdnen aRS-

foTebas amerikeli oficrebis saqcielis

gamo da Cumad iginebodnen!

ori nacemi qarTveli axalgazrda ki,

rogorc mosalodneli iyo, saavadmy-

ofoSi ki ar waiyvanes, aramed policiaSi

da Semdeg ra bedi ewia maT, amis Sesaxeb

informacia ar arsebobs!

agreTve, ar arsebobs informacia imis

Sesaxeb, Tu ra mizeziT `gaaqro~ xelisu-

flebam internetiT gavrcelebuli es

`niusi~, Tumca, albaT, Zneli misaxvedri ar

aris ratomac...

saintereso ki am yvelaferSi is aris,

ra gancxadeba gaakeTa momxdaris Sesaxeb

saqarTvelos sagareo saqmeTa samin-

istrom brifingze:

`ara mgonia, rom momxdari faqtis gamo

aucilebeli iyos, saqmis kursSi CavayenoT

amerikuli diplomatiuri samsaxurebi.

adamianebs Soris xandaxan xdeba Cxubi da

Tanac, es im dros, roca samuSao saaTebi

amowurulia. Tuki Cveni megobari qveyana

(aSS) mogvcems informacias (davalebas,

i.g.) da moiTxovs Cvengan reaqcias am

faqtis garSemo, ra Tqma unda, Cven Cveni

kompetenciis farglebSi gaverkveviT

momxdarSi da Sesabamis komentarsac

gavakeTebT. am etapze ki vTvliT, rom am

faqtis gamo skandalis `gakeTeba~ saWiro

ar aris!~

vai Tqvens patrons! es rom rus samxe-

droebs CaedinaT, xom atexavdiT ubadruk

JivJivs, rusebma qarTvelebi sikvdilis pi-

ramde miiyvanes, ise scemeso? ra

mniSvneloba aqvs Cveni qveynis TiToeuli

moqalaqisTvis, visi fexsacmeli

(SigadaSig boTli) moxvdeba Tav-pirSi?

da es maSin, roca loTi amerikelebis

mier nacemi qarTvelebis dasacavad

gamvlel-gamomvlelebic ki ar miuSva sap-

atrulo policiam?

amerikelma oficrebma avRaneTSi

gansaxorcielebeli samxedro swavlebis

erT-erTi punqti aq, TbilisSi, koduri sa-

TauriT `dauyovneblivi pasuxi~ ukve

ganaxorcieles, magram, neba iboZeT, da gag-

varkvieT, es faqti qarTulma arxebma

ratom damales Tqvenive brZanebiT da

ratom ar SeiZleba `am ambavze `skan-

dalis gakeTeba~?

Zvirfaso Tanamemamuleno! dRes

saqarTveloSi amerikeli samxedroebis

mxolod umniSvnelo kontigentia war-

modgenili, magram Tuki CvenTan, adg-

ilobrivi monebis moTxovniT, amerikuli

bazebic gaixsna, mere vnaxoT, ra codvis

kalos dagvitrialeben `demokratiis

ded-mamebi~ aq, Cvenive saxlebsa Tu quCeb-

Si!!!

erTi wuTiT warmogidgeniaT, romelime

qarTvel moqalaqes da miT ufro samxe-

dros igive rom Caedina amerikaSi, ra am-

bavi atydeboda? anda, ra ambavs atexda

Tqveni megobari amerika, venaSi rom

avRanel patimrebs amerikelebi ecemaT

xelketebiTa da sawolidan amoglejili

rkinebiT?

etyoba, dagaviwydaT! galeSilma diplo-

matma aq, TbilisSi, qarTveli bavSvi rom

gaitana dipkorpusis avtomobiliT da

Tqven, `meti uxerxulobis Tavidan

acilebis~ mizeziT, am danaSaulsac rom

`ubeduri SemTxveva~ daarqviT, Torem

amerikelebma rom Cveni diplomati giga

maxaraZe `Seagdes~ cixeSi, warb-wamwamic ki

ar SetokebiaT da ise axexines ramdenime

weli iq, arc ukiTxavT, saqarTvelos

xelisufalT gewyinebodaT Tu ara es!

Wirma miCveva da momravleba icis! sas-

tumro `varazis~ foie da winamdebare as-

falti iyo morwyuli ori udanaSaulo

qarTvelis sisxliT, xval avRaneTSi

garekili qarTveli biWebis sisxliT

moirwyveba avRanuri qviSa, zeg? zeg, al-

baT, aRar iqneba, radgan win wyali

gvaqvs, ukan _ mewyeri da e. w. ̀ demokrati-

is~ Waobi, romelic nel-nela gviwovs,

Tavisken gvizidavs da `gulSi gvix-

utebs~.

fui, aseT qveyanas, fui, aseT

qarTvelobas, romelic monobis uRels

`Sou-Sou~, simRer-simReriT idgams!

irina gogosaSvili

amerikuli aliyuris istoria anu mona...

Page 7: ˆ˘-T!dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/114129/1/Ilori_2010_N82.pdf · instruqtorad da erTaderTi, rac am Cnis ganmavlobaSi movaswari ,iDo gal-isa da gagris partiis raionuli komitetebis

ilori 731 agvisto 2010

dasabamidan moyolebuli adamianis

ganviTarebas, maTs cxovrebis dones mu-

dam mowinave nawili gansazRvravda. ne-

bismieri dargis mecniereba, romelic am

saqmes ar emsaxureba, borotebis msa-

xuria, magram produqti, romlis uSua-

lo Semqmnelma Segnebulad da sru-

lyofilad ar icis produqciis Tvi-

sebebi da daniSnuleba, zedapiruli

dakvirvebiT gadmotanili, karnaxiTa da

miTiTebiT Seqmnili, SeuZlebelia ma-

Ralxarisxovani da srulyofili iyos.

cxadia, bunebaze dakvirveba, mis ka-

nonzomierebebSi siRrmiseuli wvdoma

da humanitaruli dargis mecnierebani,

istoria da filologia, ramdenadac

warmoadgenen sazogadoebis sulier

sakvebs, gansazRvraven mis sulier do-

nes, xolo sazogadoebis mier bune-

brivi (RvTiuri) kanonzomierebebis

codna da ganviTarebis sulieri done

ki – qveynis Zlierebas da simtkices.

marTalia. mdidaria Cveni litera-

turuli memkvidreoba, nebismier ma-

RalganviTarebul ers daamSvenebda pe-

tre iberi, ioane petriwi, SoTa rusTa-

veli, vaJa fSavela da bevri sxva, ma-

gram qarTveli eris istoriaa sam-

arcxvinod gayalbebuli. qarTvelma

kacma mtkiced ar icis Tavisi warmo-

mavloba, ar icis ras niSnavs eTniku-

ri saxelwodebani iberi, qarTi, megre-

li, lazi, svani da a.S. da saidan war-

mosdgnen isini; ar icis ra roli

ekuTvnis mis winapars kacobriobis gan-

viTarebis istoriaSi, ram dagvangria da

ram dagvca dRevandel tragikul mdgo-

mareobamde da mainc, avad Tu kargad,

ram mogviyvana dRemde kacobriobis da-

sabamidan momdinare eri, roca bevri, um-

crosi asakisa, ganisvenebs istoriis sa-

saflaoze.

am problemiT, amasTan, SemecnebiT

dainteresebulma da urTierTsawi-

naaRmdego debulebebiT gaognebulma

ramdenjerme mivmarTe Cvens cnobil

mecnierebs, Semdeg calke Ria weriliT

mecnierebaTa erovnuli akademiis pre-

zidents b-n Tamaz gamyreliZes, ga-

movTqvi kritikuli azric, presaSi ga-

moqveynebuli werilebi magidaze da-

vude mdivnebs adresatebisadmi gada-

sacemad, magram araviTari gamoxmaureba

ver vpove, TiTqos yvela dayruvda da

damunjda.

iqneb yurad iRes Cemi wuxili da

damSvidebulni, civi gonebiT, auCqare-

blad cdiloben xarvezebis gamoswo-

rebas, an iqneb Cemi wuxilis pasuxia na-

xevrad natyuari `qarTlis cxovrebis~

ukomentaro axali gamocema, romelsac

erovnul saunjes uwodebs prof. n.

lomouri da romelic ufro somexi

eris ambiciur interesebs emsaxureba,

vidre Cvens erovnuls.

erovnul-problemuri sakiTxebiT

Cveni daintereseba ar moswons zog

Cvens mecniers, romelsac Tavi eris ma-

mad da Wirisuflad moaqvs da xSirad

mesvrian replikas, yvelam Tavisi saqme

akeToso, TiTqosda, `Tavis saqmes~ Tvi-

Ton absoluturad srulyofilad,

uxarvezod akeTebden, samecniero ti-

tulebi yvelas damsaxurebulad, Rir-

seulad eZleodes da Tu mkvlevars

mecnieruli titulebi ara aqvs, ara-

frad agdebs mis RvTiT boZebul niWs,

zevidan dahyurebs undoblad. magram is,

rasac me samecniero xarisxis armqone,

damoukidebeli mkvlevari vwvdebi ram-

denad WeSmaritia da Rirebuli, dain-

teresebuli mkiTxveli sazogadoebis

gansasjelia da Cems Rrma rwmenas maTs

mniSnelobasa da WeSmaritebaze, ver Sea-

ryevs titulovan mecnierTa uyurad-

Reboba da qedmaRloba, miuxedavad imi-

sa, uSecdomo aravinaa. xolo aseTi

gulgriloba da qedmaRloba ramdenad

waadgeba saerTo erovnul saqmes da

TviT maT pirad avtoritets, momavali

moazrovne Taoba gansjis. magram, roca

ver makmayofilebs gabatonebuli Se-

xedulebebi da dogmebi, moswonT Tu

ara pativcemul mecnierebs, Secdomis

SiSiT, gulxeldakrefili ver viqnebi,

ramdenadac Cemi saqme ar iyos da aka-

demiur doneze ver SevZlo misi damu-

Saveba.

amjerad Cvens winaSe dgas proble-

ma: gasarkvevia, vin iyvnen kavkasiis ibe-

rebi da ra enaze metyvelebdnen isini.

qarTveli mecnierebi Tvlian, rom

iberebi igive qarTebi iyvnen: `mesxeTi

kolxeTisa da iberiis Sua zolze mde-

bareobs. adreul saukuneebSi daiwyo am

mxaris qarTizacia (gaqarTeba), iberiis

Zlieri zegavleniT~ (S. ZiZiguri, bas-

kebi da qarTvelebi, 1982, gv 24) e.i. SoTa

ZiZiguris SexedulebiT iberi da qar-

Ti erTidaigivea, winaaRmdeg SemTxve-

vaSi, ~iberiis Zlieri zegavleniT~ mox-

deboda iberizacia da ara qarTizacia.

`elinistur xanaSi sasper-iberebis

samefom didi miwawyali dakarga samx-

reTisken da, bolos, amierkavkasiis

sazRvrebSi moemwyvda. samxreTis raio-

nebis dakargvas is mniSvnelovani Se-

degi mohyva, rom saxelmwifoebrivma da

kulturulma centrebma erTxel kidev

gadmoinacvles CrdiloeTisken, mtkvris

auzSi. iberiis anu qarTlis samefos

dedaqalaqad mcxeTa iqca~ (n. berZe-

niSvili iv. javaxiSvili, s. janaSia, sa-

qarTvelos istoria I, 1946, gv. 62) adre

ivane javaxiSvili werda: `qarTvelebs

enaTmecniereba sam umTavres Stod

yofs: erT Stos qarTulad mosaubre-

ni Seadgenen (qarTlelni, kaxelni,fSav-

xevsurni, mesxebi, awindeli imerlebi da

gurulebi); meores iberielni ekuTvni-

an, anu megrel-Wan-lazebi; xolo me-

sames svanebi (ix. iv. javaxiSvili,

qarTveli eris istoria, wigni pirveli,

1908, gv 19) sruli Seusabamobaa ibere-

bi xan megrel-Wanebia, xan qarTebi”.

umartives logikaSic ver Tavsdeba

is azri, rom qarTebi da iberebi eTni-

kurad erTidaigive iyo, Torem, rogorc

qarTveli mecnierebi Tvlian, maTi eno-

brivi sxvaoba mxolod kilokavuriT

gansazRvruliyo, erTianoba ar dairR-

veoda da qarTlelebi ar gamoeyo-

fodnen iberebs da ar Seqmnidnen `ar-

mazis separatistul saxelmwifos~ (ix.

eqvTime TayaiSvili, “rodis Seicvala

iberTa saxelmwifo qarTvelTa sa-

xelmwifod”, mnaTobi, 1948, #8)

saWirod ar migvaCia imis ganmeore-

biT eqskursireba, razec mravali berZ-

nul-romauli wyaro mogviTxrobs ibe-

rebze, radgan es akademiur doneze aqvs

ganxiluli akad. SoTa ZiZigurs (ix.

misi baskebi da qarTvelebi, 1982, gv 5-

69). magram aRsaniSnavia, rom ucxouri

wyaroebi saerTod ar icnoben qarTebs

da qarTls, xolo qarTebi, piriqiT, miu-

xedavad imisa, brwyinvaled ician ibe-

rebze yvelaferi, maTze erT sityvasac

ar imeteben. aq upriania moviyvanoT S.

ZiZiguris vrceli citata:

`rogorc viciT, berZen-romaelTa

istorikosebi an, sazogadod, ucxoeli

mematianeni da mwerlebi aRmosavleT

saqarTvelos teritoriaze marto iber-

Ta samefos icnoben, iberTa mefeebs ix-

senieben, xolo qarTlis samefo, saxe-

li qarTli da saqarTvelo maTTvis

ucnobia. meore mxriv, saqarTvelos Tu

qarTlis istorikosTa TxzulebebSi

sityva iberia (anu iberni) ar ixsenie-

ba”...

riT unda aixsnebodes es garemoeba?

“...wamoyenebulia debuleba, rom, ise-

ve rogorc dasavleTi saqarTvelo

sxvadasxva dros sxvadasxva qarTuli

eTnonimis saxeliT iyo cnobili (egri-

si, kolxeTi, lazika ...), aRmosavleT sa-

qarTveloSi qarTls win uswrebda ibe-

ria. sxvanairad rom vTqvaT, qarTebis

tomis gabatonebamde iberTa tomi iyo

hegemoni aRmosavleT saqarTveloSi.

aqedan gamodis, rom iberia-qarTli ( Se-

sabamisad-iberni, qarTebi, resp. qarT-

lelni) sinonimebad ki ar unda mi-

viCnioT, aramed isini sxvadasxva qarT-

veli tomebis saxelwodebebia~ (S. Zi-

Ziguri, 1982, gv 12-12). an kidev, `ar SeiZ-

leba ar gaewios angariSi Semdgoms ga-

remoebas: qarTveli mematianeni ar ax-

seneben termins – iberia, iberebi, maSin

rodesac maT kargad ician, rom berZ-

nul wyaroebSi es saxelwodebebia ga-

batonebuli. qarTveli istorikosebi

Segnebulad gverds uvlian am termin-

ebs da axseneben mxolod da mxolod

qarTls, romelic gamarjvebuli eTni-

kuri erTeulis samyaros aRmniSvne-

lia...”

rogorc ar unda gavigoT eTnonime-

bis – iberebisa da qarTebis (qarTle-

lebis), Sesabamisad iberiis da qarT-

lis urTierTmimarTeba, cxadi is gax-

lavT, rom qarTls, Camoyalibebis Sem-

degac berZen-romauli avtorebi aRmo-

savleT saqarTvelos isev da isev ibe-

riad moixsenieben. ̀ qarTlis pitiaxSis~

wodebulebac berZnulad iTargmnebo-

da: `pitaqses iberon~ (somxurad _

`bdeSx vrac~) (eTnonimma iberi som-

xurSi Semdegi fonetikuri cvlilebebi

ganicada: iberac-iverac-ivrac-vrac, k.f.).

mecnierebaSi arsebobs hipoTeza,

romlis mixedviTac Rrma istoriul

warsulSi “iberi dasavleT saqarTve-

lodan Semosuli terminia~ (S. ZiZigu-

ri, 1982, gv 15-16). am azris iyvnen a. ca-

gareli, n. mari, i. yifSiZe. albaT isi-

ni eyrnobodnen gelasi kesarielis (IV

s), rufinusis (IV-V ss) da sokrate sqo-

lastikosis (IV-V ss) cnobebs, romle-

bic iberebs pontos mxareSi moixse-

nieben.

iberebze ufro adre saubroben

platoni da aristotele.

qarTvel mecnierTagan, rogorc

aRvniSneT, am problemas Seexnen al. ca-

gareli, niko mari, ioseb yifSiZe, xolo

eqvTime TayaiSvilma 1948 wels sagan-

gebo statia miuZRvna, magram qarTveli

mecnierebi maT Sromebs mecnierulad

dasabuTebuli argumentebiT ki ar ga-

moexmaurnen, aramed al. cagarels,

uniWieres enaTmecniers, saerTod

aukrZales saenaTmecniero sakiTxebze

muSaoba, niko mari saqarTvelodan ga-

daxvewes, ioseb yifSiZes, am upatiosnes

mecniers, 34 wlisas mouswrafes si-

cocxle da gaurkvevel viTarebaSi

gardaicvala. eqvTime TayaiSvilis sta-

tia (rodis Seicvala iberTa saxelm-

wifo qarTvelTa saxelmwifod) Jur-

nalidan amoxies, Semdeg es uwmindesi

mamuliSvili mxolod 48 Wirisufalma

gaacila mTawmindaze. am samarcxvino

saqciels dRevandeli mecnierebi ko-

munistur xelisuflebas abraleben,

magram aqac Seusabamobaa, mTawmindis

panTeonze dakrZalvis nebadamrTveli

xelisufleba ver aukrZalavda xalxs

gacilebas da ver amoxevda Jurnali-

dan mis statias, Tumca iberiis da e.w.

megrelebis igiveoba, misi saxelovani

istoriis warmoCena imperiisa da som-

xebis interesebSi ar Sedioda.

iberTa arsebobis waSlasa da da-

viwyebaze mizanmimarTuli muSaoba

qarTlis mier samefos statusis mo-

povebis Semdeg daiwyo giorgi mTaw-

mindeliT. igi yvelgan iberTa adgil-

ze qarTvels ixseniebda. espaneTis

iberebsac qarTvelebad asaxelebda

(`dasavleTis qarTvelebi~), apeninis

kelt-iberebs-kelt-qarTvelebad. mog-

vianebiT didi iv. javaxiSvilic ki erT

adgilas petre ibers petre qarTvelad

moixseniebs.

wminda eqvTime TayaiSvilic aRniS-

navs, rom iber da qarT tomebs Soris

metyvelebaSi mxolod kilokavuri

gansxvaveba iyoo, bevrad naklebi, vidre

qarTvelsa da megrel-Wanebs Soriso, ma-

gram mas es Sexeduleba imis gamo

Seeqmna, rom siRrmiseulad ar icnobda

e.w. megrul enas. e.w. megruli enis

siRrmiseul codnas ki gadamwyveti

mniSvneloba aqvs qarTveli eris sru-

lyofili da WeSmariti istoriis

SeqmnisaTvis. iv. javaxiSvilis tita-

nuri naSromis, `qarTuli da kavkasiu-

ri enebis Tavdapirveli buneba da na-

Tesaoba~ saredaqcio nawilSi vkiTxu-

lobT:

`...iv. javaxiSvilis kvleva-ZiebaSi

enobriv sakiTxebs didi adgili ekava,

radgan enas savsebiT samarTlianad

xalxis uZvelesi istoriis sando wya-

rod miiCnevda. iv. javaxiSvili enobriv

sakiTxs ikvlevda, rogorc specialis-

ti enaTmecnieri da Tavisi mowafee-

bisganac moiTxovda istoriul mov-

lenaTa garkvevisas enobrivi monacemis

saTanadod gaTvaliswinebas~ (iv. ja-

vaxiSvili, Txzulebani Tormet tomad,

tomi X, 1992, gv. III). es gza, marTlac, yve-

laze marTebulia, radgan `enis mona-

cemebi SesaZleblobas aZlevs isto-

rikoss Cawvdes drois iseT siRrmeSi,

roca weris xelovneba jer kidev ar

arsebobda, veraviTari nivTieri mtki-

cebebi ver Semoinaxa,- aq enis leqsi-

kas SeuZlia arqeologis bari da uZ-

velesi qronistebis cnobebi Secvalos~

(a. kondratievi), Tanac, `istorias ise

naTlad ar SeuZlia warmodgena Seg-

viqmnas imis Sesaxeb, Tu rogor icvle-

boda xalxi, maTi socialuri wyoba,

maTi mrwamsi da grZnobebi, rogorc es

enis gaanalizebiT aris SesaZlebeli~

(martin alonso).

roca vmsjelobT e.w. megruli enis

fenomenze, maSinaTve gvisvamen kiTxvas:

Tu odesme zeobda megruli ena, ratom

ar darCa erTi sityva mainc sadme we-

rilobiTi Zegli dawerili megrul

enazeo?

rogorc avRniSneT, qarTveli isto-

rikosebi warmarTuli xanis werilo-

biTi da monumenturi Zeglebis ganad-

gurebas qristianuli moZRvrebis

damkvidrebas abraleben. Uucxouri

wyaroebi afiqsireben iberiis gaqris-

tianebas, magram iberiis gaqristianebis

Semdegdroindeli Zeglebi, qarTebis

mier Zalauflebis xelSi Cagdebis xa-

namde da Semdegdroindelic aRgvili

iqna pirisagan miwisa. aq, ramdeni sur-

vilic ar unda gvqondes qarTlel xe-

lisufalTa gamarTlebisa iberiuli

monapovrebis ganadgurebaSi, yovlad

SeuZlebelia. iberiis dacemis Semdegac

mis nangrevebze Seqmnil lazTa da

Semdgom afxazeTis samefoSi, ueWvelia,

saxelmwifo ena iberiuli iyo da gana

SeiZleboda legendarul iberTa

memkvidreebs araferi SeeqmnaT, xolo

qarTebs, romelic amoizarda iberiuli

fesvebidan da uxsovari droidan 523

wlamde eqvemdebareboda iberias da 899

wlamde samefos statusi ar hqonia, ibe-

riis qveSevrdomobaSi myofs, me-5 sau-

kunidan ganeviTarebina samwerlo moR-

vaweoba, xolo uxsovari droidan ga-

batonebul, Tundac, toms (Cven iberi

krebiT saxelad migvaCnia) samwerlo-

literaturuli memkvidreoba ar hqo-

noda?

sikeTisa da borotebis gaurCevlo-

bam gviyo, rac gvWirs da mainc gvikvirs

ratom varT aseT yofaSi.

sanam ar iqneba aRiarebuli wina-

parTa (iberiisa da qarTlis xelisu-

falTa) Secdomebi, saSveli ar daadgeba

Cvens qveyanas.

imaze meti sasircxvilo ra unda

gvqondes, sando erovnuli istoriuli

wyaroebi rom araferi gagvaCnia maSin,

roca sparsebisagan aranakleb Se-

viwroebul, Tu metad ara, mezobel som-

xebs V saukunidan hyavT istorikose-

bi (movses xorenaci, lazar farpeci, ko-

riuni da sxvebi), xolo iberebs ara.

raSia saqme? strabonis gadmocemiT

esoden aRmatebul iberebs mwerloba

da kultura ar hqondaT ganviTarebu-

li?

garkveuli ar aris vaxtang gorgas-

lis pirovnebac: `ara erTxel gakeTe-

bula cda zustad gansazRvruliyo

vaxtang gorgaslis zeoba. es cdebi da-

myarebuliyo juanSeris monacemebze~

(n. janaSia, istoriul-wyaroTmcod-

neobiTi narkvevebi, Tb. 1986, gv 53). ̀ misi

dabadebisa da gardacvalebis zusti

TariRi mematianem ar icis. Mmisi fi-

zikuri monacemebi gazRaprebulia.

vaxtang gorgasals iberTa mefe

gurgenTan aigiveben (k. Tumanovi). sa-

varaudod vaxtang gorgasali cxov-

robda da moRvaweobda 443-503 wlebSi~

(ix.Nn. janaSia. 1986, gv 53). misi saqmia-

nobisa da cxovrebis periodi emTxve-

va iberiis mefe gurgenis saqmianobas

da cxovrebis periods, romelic au-

janyda sparseTs.

kukuri fifia,

fazisis mecnierebaTa

akademiis wevri.

ra enaze metyvelebdnen iberebi?

Page 8: ˆ˘-T!dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/114129/1/Ilori_2010_N82.pdf · instruqtorad da erTaderTi, rac am Cnis ganmavlobaSi movaswari ,iDo gal-isa da gagris partiis raionuli komitetebis

8 ilori31 agvisto 2010

avaria xoni-martvilis gzaze da narazeneli WiWiko mewisqvile!(moldavuri gamocdilebebi da sa-

qarTvelos „tailandizacia“!)

yvela sofels rom sakuTari giJi hy-

avs kamaTi, ar sWirdeba, magram CvenTan

rom ucnaurobebs yvebian, darwmunebu-

li var, dRemde aravis smenia!

albaT ikiTxavT _ ra gaigeT aseTi

gadasarevio?!

a, batono, mec gipasuxebT:

_ guSin saRamos, iseTi avaria

mosvlia xonidan momaval jips, Sig msx-

dom qalebs qveda sacvlebi gaZrobiaT!!!

_ mTeli martvili amas laparakobs,

aba, es gadasarevi ar aris???

_ ra siswrafiT unda evlo manqanas

am mixveul-moxveulebSi (Tan, imasac am-

boben _ saWesTan erTi „nacmoeli“ ma-

RalCinosnis meuRle mjdarao!!!), rom

iseTi avaria moexdina, dartymisgan mas

da mis Tbilisel daqalebs qveda

sacvlebi gaZrobodaT?!.

_ ra ici biWo Sen, sacvali gaZvraT

Tu sxva rame?

_ sxva rame iq ar upoviaT... manqana-

Si qalis sacvlebi eyara, Cemi TvaliT

vnaxe profilaqtikaSi!..

daiwyeben axla, qali ratom dajda

saWesTan, Tanac gamoucdelio!.. kacma

rom Tqvas, ra SuaSia aq gamoucdeli, sa-

WesTan mjdomi qali, yvelaferi ucxou-

ri da swrafi manqanis bralia!

axla qalis sacvals ar ikiTxav?

iseTi haerovania, sanam xeliT ar See-

xebi, verc Seatyob qals acvia Tu ara

da am siswrafeSi rom gaZrobodaT ki-

dec, ra gasakviria?!.

ambavic gadasarevia da misi „dacvis

mxaris“ gamamarTlebeli argumentebic!

Cemo Zvirfaso mkiTxvelo _ ar vici

rogor damTavrda am sagzao SemTxve-

vis gamoZieba, arc is aris cnobili, av-

tosagzao SemTxvevis dros dazara-

lebul jipSi msxdom mandilosnebs

daubrundaT Tu ara TavianTi nivTebi,

magram am avtosagzao SemTxvevas unda

vumadlodeT kidev erTi, aqamde ucno-

bi WeSmariteba rom dagvanaxa:

am damSeul qveyanaSi, kuWgamxmarma

mosaxleobam qamars rom unda mouWi-

ros _ didi xania cnobilia! magram, ara-

nakleb aucilebeli yofila _ nacmoe-

li maZRari Cinovnikebis colebma da

maTma daqalebma, qveda sacvlis rezi-

nebsac rom unda mixedon!

davaneboT am aRmoCenas Tavi da sxva,

ufro saintereso da saWirboroto sa-

kiTxebs mivxedoT.

nifxavgavardnil qalebs xom ar ga-

davyvebiT axla _ maT TavianTma qmreb-

ma da „boifrendebma“ mixedon!

raRa amaT gadaekide, amaze gadasa-

revi ambavi zugdidSi momxdara _

„asaval-dasavali“ da „kviris qronika“

ar wagikiTxavs Sen, Torem, amas arc

gaixsenebdi!!!

_ ra ewera aseTi?

_ kaxa lomaia xom gaxsovs, ganaT-

lebis yofili ministri, „bavSvis“

nacvlad „baSvi“ rom dawera dafaze,

dawyebiTi klasis moswavleebTan stum-

robisas _ misi bebia, boris lomaias

deda, narazeneli mewisqvile _ „WiWiko

Wanturias nabozari yofila!“

_ saidan moitane es sibinZure! Svi-

li Tu ar mogwons, mamas ras erCi, marT-

lac, yvelaferi xom ar iTqmis?!.

_ Se uwignuro, wigns Tu ver erevi,

gazeTi mainc waikiTxe!

_ ra SuaSia es?

_ im SuaSia, rom, es me ki ar miTqvams,

TviTon boris lomaia yveba: zugdidis

raionis sofel narazenSi, omianobis

dros (meore msoflio omi igulisxmeba,

roca marTla mteri utevda qveyanas da

ara, sakuTari tyavis gadasarCenad at-

exili omebi _ SevardnaZe da saakaS-

vili, rom uwyoben sakuTar xalxs!

„ilori“) erTi wisqvili hqondaT. arc

meti, arc naklebi _ mewisqvile WiWiko

Wanturia, marto siminds ki ar fqvavda,

frontze wasuli megreli vaJkacebis

colebis erTaderTi „vnebis damcxro-

bi“ iyo... maTlafa fqvilisTvis, mSieri

qalebis rigi edga!..

_ es istoria gadasarevi ki ara, Tav-

mosaklavic aris, Tavmoyvareoba rom

hqondes lomaias „wisqvilis“ Semoga-

renis mcxovrebT da WiWiko Wanturias

STamomavlebs, magram xmas aravin amoi-

Rebs, radgan _ SevardnaZe-saakaSvilis

da maTi „nacvlebis“ mier sabolood

namusaxdil samegreloSi, kaci ar dar-

Ca (momxvdurs rom Tavi davaneboT!) Si-

naur mters mainc rom gasces pasuxi!

samwuxarod, mamakacis mruSoba sa-

saxelo saqmed iTvleba dRevandel sa-

qarTveloSi sulierad mdabioTa So-

ris da Wanturias STamomavlebs uxa-

riaTo kidec, Turme, uzneo boris lo-

maias mier, sinamdvileSi patiosani da

marTali _ WiWiko mewisqviles lafSi

amosvra!

_ ver gavige, maSin, boris lomaias

ras vemarTlebiT!

_ me arafers, Tavisi Tana-

soflelebis, omSi wasuli

„frontavikebis“ colebi gaaTaxsira,

ver gaige? _ „frontze wasuli

narazeneli vaJkacebis, saxemibnedili

colebi maTlafa fqvilisTvis rigSi

edgneno WiWiko mewisqviles“!

_ mere?

_ mere Jurnalisti ekiTxeba _ „ma-

maSeni sad iyoo maSin?”

_ boris lomaia amayad pasuxobs _

„frontze iyoo mamaCemi!”

_ marTlac ase gamodis _ „raRa

maincdamainc marto boris lomaias de-

das gadausvamda Tavze xels da namuss

Seunaxavda WiWiko mewisqvile!“

sxvisi dedebis Seuracxyofas saku-

Tari dedac zed miayola da yvelafer

amaze, 75 wels mitanebuli boris lo-

maia yveba!

aferum samegrelov! _ Sen marTla

gaaswari dros da garemoebas!!!

nabiWvari deisaZis ra gvikvirs, 75

wlis narazeneli boris lomaia xma-

maRla gahyviris _ dedaCemi meZavi iyoo

da eamayeba kidec!

aseTi garewaris Svili, kaxa lomaia,

ki wlebis manZilze ganaTlebis mi-

nistri iyo, amJamad ki saqarTvelos el-

Cia gaeroSi da misi imedi aqvs qarT-

vel xalxs!..

_ ki magram, kargi araferi xdeba sa-

megreloSi?

_ anaklia da ganmuxuri rom aSenda

da damSvenda, amaze ratom ar dagcde-

ba sityva?

_ mere vin giTxra, rom cudi saqme ga-

keTda? me imas ki ar vwunob rac ga-

keTda, aramed, is mawuxebs gavigo _

visTvis gakeTda?!.

da, ai ratom:

sami gza gvaqvs Cven martvilelebs

garesamyarosTan saurTierTobod _

xoni-quTaisi, Cxorowyu-walenjixa, aba-

Sa-senaki-zugdidis mimarTulebiT. uam-

ravjer gvivlia am gzebze dRisiT Tu

RamiT. uamravjer gvinaxavs orsarTu-

liani saxlebis betonis kibeebze amo-

suli balaxi, SuSebCamtvreuli fanj-

rebi, gamWoli qaris narwevi gamofi-

tuli karebi da Caqcevamde misuli sa-

xuravebi!

Cemo Wir-varamis moziarev _ „avto-

banebis“ da „xuTvarskvlaviani“ sas-

tumroebis arqonis gamo ki ar da-

clila odesRac ayvavebuli kar-mida-

moebi, isini adgilobrivi mosaxleobis

dausaqmeblobisa da eTnikuri kuTxis

iavarqmnis gamo gaukacrielda!

samegreloSi ojaxi ar sunTqavs af-

xazeTis tragediis mouSuSebeli tki-

vilis gareSe, ar arsebobs ojaxi, erT-

nairad ar glovobdes qarTvelTa da

afxazTa umowyalod gawirul Svi-

lebs da erT tabakze ar gauSalos maT

sulis mosaxseniebeli sakurTxi...

yvelafer amis fonze, Tu gifiqria,

ratom Sendeba amdeni sastumro im ad-

gilebSi, sadac arasodes miva stuma-

ri?

gasayidad amzadeben kolxTa qveynas,

gasayidad!!!

_ iyideba, magram, rom Sendeba kidec,

amas xom ver uarhyof?

_ visTvis Sendeba mere?

_ metad veraguli gegmaa dasaxuli

da Tu es droze ver davinaxeT, wasu-

lia Cveni saqme xelidan. saakaSvilis

„eqspertebis“ msgavsad Cven arc ame-

rikuli da arc rusuli specsamsaxu-

rebis skolebi gvaqvs gavlili, arc ho-

moseqsualebis da arc lesboselebis

momxreebi varT, magram Cveni uryevi mo-

sazreba gvaqvs qveyanaSi mimdinare

movlenebze da igi sxvebmac unda gai-

gon _ is, rac Cvens garSemo xdeba, vin

ra gagvikeTa, vin ras gvpirdeba da ra

aris mosalodneli.

maS ase, daviwyoT:

buSma _ uamrav saparlamento da

samTavrobo „nabuSarTan“ erTad _

„nabuSari“ quCac dagvitova!

sulcxonebulma kaCinskim _ mis sam-

SobloSi Casuli (ara aqvs mniSvneloba

ra gziT!) aTasobiT Cveni Tanamemamule

quCis mawanwala ZaRlebiviT gamog-

viyara. Cven ki, yvela qarTvelisaTvis

samSoblosaviT sasiyvarulo „Savi

zRvis“ quCas davarqviT misi saxeli!

adamkusis saxeli _ anakliaSi ga-

Senebul bulvars daarqves, aravin

icis ra damsaxurebis gamo! gamoZiebas

vawarmoebT!

mixai gintu _ hoi sakvirvelebav (saa-

kaSvilis megobrebs ra gamolevs am du-

niaze!), saqarTvelos ucxoel gmirebs

Soris axali kandidati gamoCnda, ro-

melic (Tu warRvna ar moxda da qveya-

na ar daingra!), male yvela rekords

moxsnis da yvela _ mowesrigebul Tu

mouwesrigebel gadasasvlels, msxvili

Tu wvrili savaWro obieqtebis Se-

sasvlelebs, gzajvaredinebs, fuliani

Tu ufulo xalxis Sekrebis adgilebs

mixai gintus saxeli daerqmeva!

viciT, sulswrafi mkiTxveli bo-

lomde ar dagvelodeba da ikiTxavs ra

damsaxurebis gamoo?

cota moTmineba iqonieT da axlave

mogiyvebiT:

ra ar scada saqarTvelom Sevard-

naZe-saakaSvilis 18 wliani xelmwifo-

bis Jams _ qveynis ganviTarebis rusu-

li, evropuli, amerikuli gzebi, magram

saxarbielo Sedegi jer arsaidan Cans.

amitom gamudmebiT ZiebaSia misi pir-

veli kaci da mTavarsardali, xom

gsmeniaT „vinc eZebs poulobso“ da

mgoni miagno kidec!

amboben _ am ramdenime kviris win di-

lauTenia rom gadmomdgara miSiko av-

labris sasaxlis godolze, mis dacvis

ufross „poliqronion, poliqronion“

SemouZaxia da roca saxelebis Ca-

moTvlas Sedgomia, yurebamde gaRime-

bul miSikos _ „mixai gintu, mixai gin-

tu da tailandi, tailandio!..“ (prezi-

dentis saxeli daviwynia!) SeuZaxnia da

qandaraze gasuls, saswrafod mTav-

robis sxdoma mouwvevia, romelic Sem-

degi sityvebiT dauwyia:

_ megobrebo, Cven, Cveni ufrosi Zme-

bis _ aSS-s da ruseTis mier SemoTa-

vazebul gzas arasodes vuRalatebT,

Cven maTi erTguli davrCebiT, magram

wuxelis mivedi im daskvnamde, rom Cven

patara qveynebs unda mivbaZoT, iseTebs,

rogorebic moldaveTi da tailandia!

pirvel etapze „moldavuri meTo-

diT“ daviwyebT qveynis gardaqmnas da

mudmivi samuSao adgilebis Seqmnas.

moTmineba ar myofnis, Cemi aRmoCena mso-

flioSi unikaluria da mas analogi ar

gaaCnia, radgan samuSao adgilebi didi

xania Seqmnilia, mxolod „moldavuri

gamocdilebis“ danergvaa saWiro da sa-

qarTvelos yvela asakis, ganaTlebis,

janmrTeli da avadmyofi mosaxleo-

bisTvisaa xelmisawvdomi!

yvela msurveli unda gaxdes indme-

warme da im wuTidanve SeuZliaT

Seudgnen muSaobas _ mowesrigebul Tu

mouwesrigebel, SuqniSnian Tu uSuqniS-

no gadasasvlelebze, msxvili Tu wvri-

li savaWro obieqtebis, eklesia-mona-

strebis SesasvlelebTan, gzajvaredi-

nebze, fuliani Tu ufulo xalxis Se-

krebis adgilebze, da sadac ki mol-

daveTidan mowveuli, gamocdili „CaCa-

ni“ (samegreloSi ase eZaxian „ci-

gnebs“) instruqtorebi gvirCeven!

aqedan gamomdinare, yvela zemoTCa-

moTvlil adgils, sadac „moldavuri

meTodiT dasaqmebuli, xelgawvdili

qarTveli dasaqmdeba“ moldaveTis pre-

zidentisadmi madlierebis niSnad, misi

_ mixai gintus saxeli unda daerqvas!

es adgilebi ki, mosaxleobisa da qvey-

nis biujetis Sevsebis mudmivi wyaro

iqneba!

me isic ki gaviTvaliswine, proeqtma

Tu ver gaamarTla, (rac daujerebelia!),

gintus magivrad „g...impu“ mainc

dagvrCeba, romelic udavod jobia

avismsurvelTa mogonil „nabuSars“!

amasobaSi, aSendeba sastumroebi, xi-

debi, moSendeba buCqnari, „moldavuri

meTodiT“ dasaqmebuli da mklaveb-

dagrZelebuli mosaxleoba iswavlis

inglisurs, gaivlis „Sorenas“ da „nan-

kas“ kursebs da nel-nela gadavalT

qveynis ganviTarebis „tailandizaciis“

modelze...

aq namdvilad gagvaCnia sakuTari re-

sursebi, romelsac didi xania inaxa-

ven „mamaSvili _ gabaSvilebi“ da maTi

„evro-amerikul“ skolagavlilipar-

tiuli kolegebi. mkiTxveli rom ar

davabnioT, oTxmocdaaTian wlebSi,

roca „evro-amerikuli“ proeqtis „seqs-

turizmi mcirewlovanebTan“ ganxor-

cieleba daiwyo tailandSi, „mama _ ga-

baSvili“ diplomatiur samsaxurSi

imyofeboda bonSi, iqve Soriaxlos ki

swavlobda „Svili _ gabaSvili“ da Ta-

visufal dros saTadarigo specia-

lobasac eufleboda („vin icis rodis

gamoadgeso samSoblos!“). rogorc san-

do wyaro gvauwyebs, isini xSirad

stumrobdnen tailands. didi imedi

gvaqvs maTi gamocdilebis da „tai-

landizaciis evro-amerikuli“ pro-

eqti saqarTveloSic warmatebiT gan-

xorcieldeba!

Cven ver davadgineT tailandis pre-

zidentis saxeli da gvari, magram kaci

gagzavnili gvyavs da uTuoa, mas uCnde-

ba unikaluri Sansi _ saqarTveloSi

„tailandizaciis“ proeqtis warmatebiT

ganxorcielebis SemTxvevaSi, yvela

buCqnars, xis Zirs, kunZs, mors da kidev

uamrav adgils, sadac _ wamojdoma, wa-

mowola, CaCuxlva-CaCoqeba da kidev _

sulis da xorcis wawymeda-wabilwva

SeiZleba, daerqvas misi saxeli da

moxsnas mixai gintus rekordi, romelic

didxans darCeba, qveynis ganviTarebis

„moldavuri modeliT“ erT-erT wamy-

van adgilze saqarTveloSi!

me didi imedi maqvs, tailandis pre-

zidenti ar gauSvebs xelidan am uni-

kalur Sanss, Camova saqarTveloSi da

did investiciebsac Camoitans!

gixaroden megobrebo, gamravldiT, is-

wavleT inglisuri da CaerTeT „mol-

davur” da „tailandur“ proeqtebSi!

es Tqven da Cvens samSoblos did

warmatebebs moutans!

amis mere mainc ras ityvis Cveni, na-

sufrals miCveuli opozicia?!.“

_ axla mainc Tu gaige risTvis aSen-

eben „xuTvarskvlavian“ sastumroebs

anakliasa da uadgilo adgilebSi?

_ isini, swored im „tailandizaciis“

proeqtis nawilia, romelsac ori aTa-

si maswavlebeli moumzadebs kadrebs

(inglisurad moWikWike „geiSebs“), mi-

Sikos TqmiT rom _ sakuTari surviliT

Camodis da usasyidlod aswavlis in-

glisurs saqarTveloSi!

male martvilSic aaSeneben msgavs

„xuTvarskvlavianebs“, usafrTxo gzebs,

rac avtosagzao SemTxvevebsac agva-

cilebs da „arc qalebis qveda

sacvlebs daemuqrebaT gaZrobis“

safrTxe. Tu igi mainc undaNmoxdes, ci-

vilizebuli formiT moxdeba da ve-

ravin gaigebs!

boris lomaia da misi STamomavlo-

bac garantirebuli iqneba _ amieridan

veravin Seixedavs wisqvilis farRa-

lala kedlebis RriWoebSi (ise, ro-

gorc, misive TqmiT, uzneo boris lo-

maia akeTebda omianobisas da xan mez-

oblis qalebis, xan kidev sakuTari de-

dis namusis axdas uWvritinebda iqi-

dan!) da erTaderTi _ „miSamagarias“

specsamsaxuris garda, cxvirs veravin

Cahyofs sxvis ukanalSi!

am xumroba-xumrobaSi, axali gmiric

iSva mgonia da igi ueWvelad, saqarT-

velos „tailandizaciis“ proeqtis

uxucesi wevri _ 75 wlis boris lomaia

iqneba!

_ axla mainc Tu gaige vis uSeneben

„xuTvarskvlavianebs“ anakliaSi?

_ Sen ise akantureb Tavs, mgoni bevri

veraferi gaige da wadi axla saxlSi,

droze daiZine, xval naxirSi ar da-

gagviandes!

...vnaxoT, babuaSens, xvalac erT doq

ojaleSs Tu aafcqvni, danarCens mere

mogiyvebi!

daviT kikaliSvili

P.S. ivlisis papanaqebaSi, erTi kviriT

SvebulebaSi myofi, banZa-muxurCas mi-

damoebSi, abaSis wyalze Cavedi gasa-

grileblad saRamoJams. iqve, wylis pi-

gagrZeleba 10-gv-ze

Page 9: ˆ˘-T!dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/114129/1/Ilori_2010_N82.pdf · instruqtorad da erTaderTi, rac am Cnis ganmavlobaSi movaswari ,iDo gal-isa da gagris partiis raionuli komitetebis

9ilori 31 agvisto 2010

ivane javaxiSvili _ qarTvel eris istoriaaRniSnul wignSi didi qarTveli

mecnierisa da mamuliSvilis, sulmnaTi

mecnieris ivane javaxiSvilis mier

metad saintereso mosazrebebia moy-

vanili megruli, svanuri da lazuri

fenomenis Taobaze. mkiTxvels vauwyebT,

rom publikaciaSi SenarCunebulia av-

toriseuli leqsika.

am udavod saintereso da dRemde uc-

nob naSroms vTavazobT gazeT

“iloris” mkiTxvels.

iberiisa da kolxidis garda mesx-

eTic anu samcxec iyo, magram pirvel

sauk. qr.w. maTi miwa-wyali strabonis

sityviT ramdenime nawilad iyo daquc-

macebuli: erTi kolxebsa hqondaT

dapyrobili, meore iberielebs, mesame

kidev somxebs (Georg. Lib, cap. II, 18).

kolxidis CrdiloeTiT svaneTi mde-

bareobda, svanebs epyraT kavkasiis

uReltexili dioskuriadisagan moy-

ol;ebuli (id. eid. XI, cap. 19), aR-

mosavleTisa da samxretis sazRvrebi

berZnebisa da romaelebis mwerlebs

naCvenebi ara aqvT, magram ueWvelia

svanebi gacilebiT ufro samxreTiT bi-

nadrobdnen, vidre exla cxovroben;

pliniusi magaliTad mogviTxrobs, md-

inare xobi kavkasiis mTidan Camomd-

inareobs da svaneTis miwaze diso (Flu-

men Chobum e Gaucasum per Suanos flu-

ens, Natur, hist. lib. VI, & 11); amasve amt-

kicebs sageografio saxelebis

dakvirvebac, mag. leCxumi, lebaCile da

sxva. Semdeg svanebis miwebi kolxebs

anu megrelebs daupyriaT, isini-ki

kavkasiis uReltexilze moumwyvdeviaT;

dapyrobil svanebs megruli SeuTvise-

biaT; maSasadame megrelebsa da svanebs

Sorisac narevi tomi unda gaCeniliyo.

amas ptolemes cnobac amtkicebs; Tavis

geografiaSi igi svam-kolxebis toms

asaxelebs (Geogr. lib V, cap. VIII, 25); amave

narev toms somxebis istorikosi

fausti bizantielic ixseniebs (III, 7).

kolxidis aRmosavleTiT strabonisa

da ptolemes sityviT iberia, anu iveria

mdebareobda. CrdiloeTiT kavkasii

uReltexili udarajebda am qveyanas.

imier kavkasiasa da iberias erTmaneT-

Tan erTi uReltexilze mimavali gza

aerTebda. “jer sami dRis savali

saZnelo gza ariso, ambobs straboni,

mere aragvis viwro xeobaze erTi

kacisTvis oTxi dRis savali gzaa,

romelsac boloSi cixe udarajebso”

(Geogr. hb. XI, III, 5). es gza ise niSaan-

dobliv aris awerili, rom SeuZlebe-

lia adamiani ver mixvdes, rom strabons

Zveli samxedro saqarTvelos gza aqvs

mxedvelobaSi. aRmosavleTiT iberias

albania hsazRvravda; momijnave

qveyanad, rogorc straboni swera, kam-

bvzene iyo, igi qarTuls kambeCoans

udris (vaxuSti, janaSvilis gamoc.

155), xolo somxurs “qambeWan”-s (VII s.

somex. usaxelo geografia pr.

patkanovis gamoc. somx. teqstis gv. 17).

iberiidan albaniaSi mimavaali gza

uwylo da uswor-masworo kambeCoanze

Zevso (ib. lib. XI, cap. VI, 5). SesaZlebelia

es adgili exlandeli Siraqis mind-

vrebi iyos. kambeCoans didi sivrce hqo-

nia da samada yofila danawilebuli:

erTi iberlebsa sWeriaT, meore al-

banelebs, mesame kidev somxebs. iberi-

is aRmosavleTis samzRvari pliniuss

ufro niSandoblivad aqvs aRniSnuli:

“mdinare mtkvridan moyolebuli (av-

tori kaspis zRvidan iwyebs) mTel

mindvrebze albanelebi mosaxleoben;

Semdeg-ki iberielni; albanelebsa da

iberlebs mdinare alazano hyofs,

romelic kavkasii mTebidan Camodis da

mdinare mtkvars erTvis”-o,

mogviTxrobs pliniusi. (Natur. hist. lib. VI,

& 26, Латищевь II, 181, iq SecdomiT, Plan-

itiem omnem a Curo usque Albanorum gens

tenet mox Hiberum disereta ab his amne Oca-

zone in Gurim kaukasiis montibus defluente

_ ocasone sweria Alazone-s okazone

alazones magier), maSasadame iberiisa

da albaniis aRmosavleT samzRvrad md.

alazani da kambeCoani yofila.

samxreT-aRmosavleTiT somxeTiu ido;

samxreTis samzRvari arc strabons, arc

pliniuss garkveulad aRniSnuli ara

aqvT, mxolod ptolomes aqvs naCvenebi.

sanxreT-dasavleTiT mesxebis qveyana,

kolxidis erTi nawili da mcire somx-

eTi iyo. straboni ambobs, mtkvars sa-

Tave somxeTsi aqvso (Geogr. lib. IX, cap.

III, 2), magram es swored is adgilia,

sadac mtkvris saTave iyo; iqneba es

adgili samcxis swored im nawils

ekuTvnodes, romelic strabonis

sityvebiT somxebma daipyres.

igive avtori mogviTxrobs, rom

iberias Tavdapirvelad gacilebiT

ufro meti adgili sWeria: pariadris

mTebi, xorZina da gugarkic mas hkuT-

nebia. mere es samive mazra iberlebs

somxebma waarTves da TavianTi ena

gaavrceleso (idid. lib. XI, cap, 14, 5). es am-

bavi 191 wlis semdeg (qr.w.) momxdara, an-

tioqos didis damarcxebis Semdeg,

roca misma orma sardalma artaqsim da

zariardrma somxeTi daipyres da Ta-

vianT samflobelos gadidebas Seudg-

nen. pariadris bediRbalis Sesaxeb, ram-

denadac vici, araviTari saistorio

cnobebi ar moipoveba, xorZina ki

somxebs SerCaT da somxur me-VII-e sauk.

geografiis sityviT meoTxe somxeTis

erT-erT mazrad iTvleboda (ix. prof.

patkanovis gamoc. somx. teqst. gv. 18),

xolo gugarki iberlebs TavianTTvis

daubrinbiaT; imave geografiis mowmo-

biT igi qarTvelebs ekuTvnoda. “gu-

garqi utis maxloblada devs da cxra

xeobas Seicavs, romelnic qarTvelebs

uWiravT: Zorofori, kolficevi, taSiri,

TrialeTi, kangari, artaani, javaxeTi da

klarjeTio” (idid. gv. 20), magram. me-IX-

e saukuneSi kolfaqari da taSiri isev

somxeTis xevebad iTvlebodnen (gob-

ronis cxovreba, Рай Грузии, 394). plin-

iusis sityvebidan mgoni im daskvnis

gamotana SeiZleba, rom Tezi da Tri-

aleTi (regio Thasie et Thriarie) pirvel

saukuneSic qr. S. iberielT ekuTvnoda

(Natur. his. cap. VI, & 26). mxolod stra-

bonis dros, rogorc etyoba, gugarki

iseTi didi ara yofila da imdeni xeo-

ba ara hkuTvnebia, rogorc Semdeg.

iberiis xalxs straboni or naw-

ilada hyofs: erTs baris mcxovrebni

ekuTvnodnen, meores _ mTielni; yofa-

cxovrebiTa da zne-CveulebiTac erT-

maneTisagan isini imdenad gansxvavde-

bodnen, rom strabons mTielebi skviTe-

bis da sarmatebis monaTesaved, e.i. sxva

erovnebis Camomavlobis tomad miaCnia.

baris mcxovrebni miwis moqmedebas

misdevdnen, mTielni ki ufro omsa da

navardobasao. samwuxarod, straboni

aras ambobs, ra da ra tomebi bi-

nadrobdnen maSin iberiaSi; pliniusi

mxolod mTiulebs ixsenebs (gens Sil-

vorum, Natur. his. lid, &26), magram maTi bi-

nadroba swored vera aqvs naCvenebi.

rasakvirvelia barad sxvebis garda

sami umTavresi tomi unda yofiliyo;

kaxni, qarTlelni, romelTa enac Semdeg

yvela qarTvel modgmis tomebis sazo-

gado da samwerlobo enad gadaiqca, da

iberni, anu imerni, romelTa satomo sax-

eliT pirvel saukuneSi qr. w. mTeli

es qveyana iwodeboda. Cven viciT, rom

iberelni, anu imerelni megrul-lazur

Stos ekuTvnodnen, magram Semdeg, ro-

gorc zemoT iyo gamorkveuli,

romeliRac qarTlis Semoseulma tom-

ma qarTuli SeaTvisebina. cxadia iber-

lebs anu imerlebs megrelebsa da

qarTvelebs Soris unda ecxovrnaT.

swored am iberiel toms ekuTvnoda

pirvel saukuneSi qr. w. da S. upi-

ratesoba: man mianiWa Tavisi saxeli

mTel qveyanas; SesaZlebelia mxolod

rom es iberelni am dros gaqarTlele-

bulni ara yofiliyvnen. Semdeg

qarTlelni gaZlierdnen da yvela

TanamoZme tomebis mwerlobisa da cx-

ovrebis saTaveSi Cadgnen.

zemod aRniSnuli iyo, rom kavkasiis

mkvidrTa Sesaxeb cnobebi pirvel

saukuneze winad TiTqmis srulebiT ar

moipoveba; gansakuTrebiT iberiisa da

albaniis Sesaxeb xom arc erTs ge-

ografs krinti ar dauZravs. es gare-

moeba, rasakvirvelia samecniero kvle-

vis sagans metad arTulebs da bevr

didmniSvnelovan sakiTxis gamorkvevas

aZnelebs. imTaviTve qarTvelebi kavkasi-

aSi cxovrobdnen, Tu Semdeg dros gad-

mosaxldnen sadganme? ai, erTi es um-

Tavres sakiTxTagani. herodotes cnobe-

bidana sCans, rom me-V-e saukuneSi qr.

w. kolxebi kavkasiaSi cxovrobdnen.

meotidis tbidgan moyolebuli mdinare

fasisisa da kolxebis samflobelomde

ocdaaTi dRis savali gzaa karg

mosiarulesTviso, ambobs igi (Historia, I,

104). Tundac rom fazisi am SemTxvevaSi

Woroxsa niSnavdes, cxadia mainc, rom

herodotes dros kolxebs Savi zRvis

aRmosavleT napiras ucxovriaT.

yvela qarTvel tomebis samSoblo,

rogorc viciT, qaldea iyo. maSasadame

kavkasiaSi qarTvelebi iqidan unda mo-

suliyvnen, es rasakvirvelia isedac

cxadia. magram saqme isaa, Tu rodis

daiZvrnen isini iqidan, an rodis dabi-

navdnen kavkasiaSi. iqneb qarTvelebi

uuZveles drosve wamosuliyvnen da

kavkasiaSi iseT dros dasaxlebu-

liyvnen, roca iq jer sxva aravin

mosaxleobda. maSin qarTvelebi kavkasi-

is Tavdapirveli mcxovrebni da

mkvidrni iqnebodnen. magram SesaZle-

belia qarTvelebs kavkasia ukve

dasaxlebulic daxvedrodaT; maSin

maT kavkasiis pirvandeli mkvidrni an

unda daemorCilebinaT da gae-

qarTvelebinaT, an ara da kavkasiis

qeds iqiT gaereknaT. rasakvirvelia

mTeli es moZraoba iseT dros unda

momxdariyo, romlis sesaxebac sais-

torio sabuTebis aRmoCena SeuZlebe-

lia; mxolod arqeologias SeuZlian

am xanis da zemoaRniSnul sakiTxis

Sesaxeb cnobebi mogvawodos.

Tumca arqeologebs kavkasia jer Za-

lian naklebad aqvT Seswavlili, magram

is mcireodenoc, rac ukve gamorkveulia,

Zvirfass masalebs gvaZlevs. erT dros

kavkasia kacobriobis kulturis skvnad

iTvleboda, magram saarqeologioo

gamokvlevam daamtkica, rom winandeli

Sexedulebs swore ar iyo. raki kaco-

briobis pirvandel istoriis Sesaxeb

araviTari qronologiuri cnobebi ar

moi poveba, amitom, roca mecniers

TariRis gamorkveva surs, igi

daaxlovebiTi qronologiiT xelmZR-

vanelobs xolme, imisda mixedviT, Tu

romel xanas ekuTvnis napovni an aR-

moCenili naSTi. xangrZlivma da

mravalricxovanma dakvirvebam da mTel

qveynierobis dedamowos gulidan

amoTxril naSTebis seswavlam mec-

nierebi daarwmuna, rom kacobriobas

didi manZili hqonda gavlili, sanam igi

im safexurs miaRwevda, romlis

seswavlac istoriul sabuTebis mixed-

viT SeiZleba. yvelgan adamiani nelis

nabijiT da TandaTanobiT midioda

warmatebis gziT. Tavdapirvelad adami-

ans, rogorc es saflavebis seswavlam

aRmoaCina, qvisa da qvisnatexebidan

gakeTebul iaraRis meti ara ebada ra;

mere mraval saukunoebis Semdgom ka-

cobriobam qvis gasipva iswavla da

kargad gakeTebul, gamoyvanil qvis

iaraRebis xmareba daiwyo. mecnierebaSi

am or xanas qvis xanas eZaxian: pirvels

_ qvis uZvelesi xana hqvian, anu berZnu-

lad paleoliTis xana (palaios _

Zveli, liTos _ qva), frangulad L’etatpaleolitique, epoque de la pierre taille, ger-

manulad die alteste Steinzeit, Paleolithische

Periode, meores gasipul qvis xana, anu

neoliTisa, frang. epoque de la pierre polie,

germanulad die Jungare Steinzeit, Neoli-

ticshe Periode.

bevrma koka wyalma Caiara, mravalma

saukunem ganvlo vidre adamiani mad-

neulobis SemuSavebas iswavlida. ka-

cobriobis warmatebisaTvis madnis

gamoyenebas diadi mniSvneloba hqonda;

am garemoebam adamianis mTeli yofa-cx-

ovrebis mimdinareoba da Tviseba Sesc-

vala da kacobriobis ganviTareba

gaaadvila. yvelaze winad adamianma

TiTbirisa da spilenZis SemuSaveba

gamoigona, mere brinjaosi, dasasrul

rkinisa. rkinis aRmoCenam kacobri-

obas brwyinvale momavali mianiWa da

awindel sasistorio kulturis

saZirkveli Cauyara. mTel am xanas mec-

nierebaSi madneulobis xana hqvian;

xolo imisda mixedviT, Tu romel mad-

nis iaraRsa xmarobda adamiani, pirvels

_ TiTbirisas da spilenZisas, meores _

brinjaos xanas, ukanasknels kidev

rkinis xanas eZaxian.

Tumca kavkasiaSi uuZveles xanis spi-

losi (Elephas antiques) da mamontis (Ele-

phas pribigenius) Zvlebi aRmoCnda, xolo

amierkavkasiaSi Hippopotamus maior

naSTebi moipoveba da amiT cxadia mt-

kicdeba, rom, suldgmulebs am qveyneb-

Si ukve yinulis xanas drosve ucx-

ovriaT, magram mainc jerjerobiT

mTel kavkasiaSi arc erTi sayuradRebo

da eWvmiutaneli qvis uZvelesisa da

gasipul qvis xanebis droindeli

naSTebi napovni ar aris. ramdenime qvis

iaraRi kavkasiaSic aris napovni, magram

raki es sagnebi pirdapir miwidan aris

amoTxrili, amitom mecnierebisaTvis ar-

aviTari mniSvneloba ara aqvs; mkvle-

vars ar SeuZlian danamdvilebiT gai-

gos, marto qvis iaraRebi iyo im

saflavSi, saidanac es nivTebia amoRe-

buli, Tu brinjaos da rkinis sagnebs

Soris ewyo. am garemoebas-ki mec-

nierebisTvis didi mniSvneloba aqvs,

radgan damtkicebulia, rom adamiani

zogjer iaraRebs brinjaosa da rkinis

xanas drosac xmarobda xolme, zog sag-

nebs Cvens droSic, exlac vxmarobT.

arc kaRzevnis (kulpis) qvis uroebia

did yuradRebis Rirsi, arc es uroebi

ekuTvnian uZveles dros. erTi sityviT

saarqeologio naSTebis Seswavla amt-

kicebs, rom qvis xanaSi adamians

kavkasiaSi ar ucxivria. roca iq adami-

ans pirvelad fexi Seudgams, mas ukve

madnis SemuSaveba scodnia. maSasadame

uZvelesi da Tavdapirveli mosaxleo-

ba kavkasiaSi madneulobis xanis dros

gaCenila. am azrs misdeven yvela mec-

nierebi; xolo madneulobis romel

xanas ekuTvnis, saxeldobr, brinjaosa

Tu rkinis xanas, amis Sesaxeb mecnierebi

sxva-da-sxva azrisani arian: baerni

fiqrobs, amierkavkasiaSi adamiani pirve-

lad brinjaos xanas, an brinjaos xana

rom rkinis xanad icvleboda im dros

gaCndao; amave azrs hiornesi (Hernes)

da rogorc etyoba prof. d. anuCinic

emxroba. gansvenebuli profesori virx-

ovi-ki amtkicebda, kavkasiaSi yvela aR-

moCenili saerqeologio naSTebi mx-

olod rkinis xanas dasawyiss ekuTv-

niano. raki yvelgan sasaflaoebSi,

saca ki brinjaos iaraRi da nivTebi

mravlad aris napovni, ise ar iqneba, rom

TiTo-orola rkinis sagani mainc ar

Segvxvdeso, _ ricxvs imisTana

SemTxvevaSi, samarTlianad fiqrobs

pr. virxovi, didi da arsebiTi

mniSvneloba ara aqvs, imitom, rom rki-

na miwaSi wylisa da sinestisagan

advilad Jangdeba, iSleba da mtvrad

iqceva xolmeo, _ amitom ueWvelia, rom

kavkasiis uuZvelesi mosaxleoba rki-

nis xanas ekuTvniso. Tundac rom

TiToeul saflavSi TiTo rkinis

nivTis meti ar aRmoCeniliyo, mainc cxa-

dia, im dros ukve rkinis SemuSaveba

unda scodnodaT; am sagenbis simcire

mxolod imas amtkicebs, rom am dros

jer kidev rkinis xanis dasawyisi iyo.

maSasadame im ers, romelic kavkasiaSi

Tavdapirvelad mosula da dabinave-

bula, qvis orive xana da TiTqmis brin-

jaosic ganvlili da moWmuli unda

hqonoda da rkinis SemuSavebis

Seswavlas Sesdgomia.

(gagrZeleba Semdeg nomerSi)

Page 10: ˆ˘-T!dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/114129/1/Ilori_2010_N82.pdf · instruqtorad da erTaderTi, rac am Cnis ganmavlobaSi movaswari ,iDo gal-isa da gagris partiis raionuli komitetebis

vin r

a Tqva s

tal

inze

10 ilori31 agvisto 2010

ras, soflis menaxireebs SuadRis

sagzlis narCeni „purmarili“ gaeSalaT

da ucxo rom mnaxes, mobodiSebiT mi-

miwvies. siamovnebiT gavtexe maTTan er-

Tad civi mWadi da yveli, SemoTavaze-

buli Wiqa Rvinoc mivayole da rac maT-

gan movismine, imdenad saintereso ga-

modga, Sevecade qaRaldze gadametana.

ar vici ramdenad kargad SeviZeli igi,

magram, Cemi Tanamesufreebi rom gapia-

rebul samTavrobo eqspertebze bevrad

maRla dganan, eWvi aravis Seepareba. sa-

nam „iloris“ redaqciisTvis am Cana-

weris gamogzavnas gadavwyvetdi, igi ram-

denjerme gadavikiTxe _ ar dagimalavT,

momewona! Tu Tqvenc mogewonebaT da ga-

moaqveynebT mas, maSin redaqciaSic

gewveviT, piradad gagecnobiT da Cemi da

uamravi CemisTanebis gulistkivilsac

mogaxsenebT _ dasaRupad ganwiruli

Cveni samSoblo rom ar eTmobaT!

redaqciis minaweri: Tavidan ar va-

pirebdiT am werilis gamoqveynebas, ma-

gram igi alalmarTali avtoris ufle-

bis darRvevad miviCnieT. samagierod,

vcadeT adgilebze mogvekiTxa momxda-

ri ambebis Sesaxeb. martvilSi, kurio-

zuli avariis gaxsenebaze, sicil-xar-

xari dagvayares _ es ram gagaxsenaTo!..

meti veraferi davadgineT.

zugdidSic igive gameorda, oRond

boris lomaias uzneo saqcieli misi

gamzrdeli mSoblebisTvis aravis dau-

bralebia!

ase gviTxres _ boris lomaia is

SemTxvevaa, romelsac „wvrTnam vera-

feri uSvela da arc buneba Seewia!“

amitom, gamzrdelebma, aRzrdilis uz-

neo saqcielis gamo Tavi ar unda moik-

lan. miTumetes, misi gamzrdelebi (na-

razenelebis TqmiT, boris lomaia, mis

mier dedadxsenebuli, uaRresad saTno

qalbatonisTvis naSvilebi yofila,

romelsac, am 75 wlis uzneom mruSoba

daswama, sxva mravaltanjul, narazenel

dedebTan erTad!) didi xnis wasulebi

arian im qveynad, RmerTma acxonoso

maTi naTeli sulebi!

boris lomaia da misnairebi Jamidan-

Jams yovelTvis gamoCndebodnen eris da

kuTxis sircxvilad da igi samegrelos

ar gaukvirdeba!

ubedureba is aris, rom mas da mis-

nairebs noyier niadags uqmnis dRe-

vandeli saqarTvelos pirveli kaci da

misi xelisufleba!

amboben, agvistos bolos aSSs mTav-

robis daJinebuli moTxovniT inter-

nacionaluri geiparadis Catarebas

apirebeno aWaris dedaqalaqSi!

ar gagvikvirdeba, mozeimeTa samTav-

robo gundSi, erT-erT medroSed boris

lomaiac vixiloT.

boris lomaias wisqvilis piknikis

megobrebs ki vurCevT dafiqrdnen, vis-

Tan aqvT saqme da ras sCadian!

Tu isini am sakiTxze reagirebas ar

moaxdenen, yvela maTgans vulocavT

damdeg _ geebis interparads!.. da,

ufro dawvrilebiT mogvianebiT mo-

gaxsenebT maTze!

midiT biWebo, Tqveni asparezi ixsne-

ba!

„iloris“ uaxloes nomerSi,

mkiTxvels SevTavazebT vrcel in-

formacias _ qveynis „tailandizaciis“

damRupveli proeqtis Sesaxeb, rasac

saakaSvili da misi gadagvarebuli ga-

remocva umzadebs qarTvel ers!

daimaxsovreT _ qarTvel ers!.. da

ara saqarTvelos mosaxleobis sxva

erebis warmomadgenlebs!

is udides STabeWdilebas axdenda...uinston CerCili,

didi britaneTis yofili premier-min-

istri:

`...me Cavedi kremlSi da pirvelad

Sevxvdi did revolucioner belads,

brZen moRvawesa da meomars... mxned da ime-

dianad davabijeb qveyanaze im adamianTan

megobrobiTa da urTierTobiT gaa-

mayebuli, visma didebamac marto ruseTs

ki ara, mTel msoflios gadauara~.

`batonebo! Tu Cven gvinda, viyoT da

davrCeT Tavisufali samyaros saTaveSi,

Cveni vali vicodeT da jerovani Sefaseba

mivceT Cvens mtrebs, gansakuTrebiT

gamoCenil pirovnebebs. dRes aseTad min-

da davasaxelo generalisimusi stalini.

HuseTisTvis didi bedniereba iyo, rom

qveyanas mZime gansacdelis Jams saTaveSi

Caudga geniosi da uryevi mxedarTmTavari

stalini. igi iyo yvelaze gamoCenili

pirovneba, romelic Seefereboda Cveni

cvalebadi da mkacri drois im periods,

romelSic mas uxdeboda cxovreba. stal-

ini iyo araCveulebrivad energiuli da

erudirebuli, udreki nebisyofis, sasti-

ki, ulmobeli adamiani saqmeSi da

saubrisas, visac, mec ki, britaneTis par-

lamentSi aRzrdili, ver vuwevdi winaaR-

mdegobas.

Ctalins, uwinares yovlisa, iumorisa

da sarkazmis didi grZnoba da Tqmulis

zustad aRqmis gansacvifrebeli niWi

hqonda, Tavis statiebsa da gamosvlebs mx-

olod TviTon werda da maTSi yovelTvis

igrZnoboda Semsruleblis Zala, romel-

ic stalinSi imdenad didi iyo, rom yvela

xalxisa da drois qveynis xelmZR-

vanelTa Soris ganumeoreblad war-

moCindeboda.

Ctalini Cvenze udides STabeWdilebas

axdenda. adamianebze mis gavlenas analo-

gi ar gaaCnda... roca is ialtis sakon-

ferencio darbazSi Semodioda, Cven

TiTqos brZanebaze vdgebodiT da, ra

saocradac ar unda mogeCvenoT, ratomRac

xelebi Sarvlis nakerebis gaswvriv

gvqonda gaWimuli.

is Rrma, gaazrebul sibrZnes flobda.

iyo yvelaze rTuli, gamouvali mdgo-

mareobidan gamosvlis ubadlo ostati,

yvelaze kritikul da sazeimo momenteb-

Si Tanabrad TavdaWerili, arasodes ar

hyveboda emociebs da ar eZleoda

iluziebs. igi uCveulo da rTuli

pirovneba iyo. man Seqmna da daiqvemdebara

veeberTela imperia, is iyo kaci, romel-

ic Tavis mtrebs Tavisive mtris xeliT

anadgurebda, gvaiZulebda Cven, romelTac

daufaravad imperialistebs gviwodebda,

imperialistebis winaaRmdeg gvebrZola.

stalini iyo udidesi diqtatori,

romelsac msoflioSi toli ar hyolia.

man miiRo xiskaviani ruseTi da datova

atomuri iaraRiT aRWurvili.

rac ar unda Tqvan masze, aseT adami-

anebs istoria da xalxi ar iviwyeben!~

franklin ruzvelti,

aSS-is yofili prezidenti:

`...masTan muSaoba didi siamovnebaa.

wvrilmanebi gamoricxulia. is ayal-

ibebs sakiTxs, romlis ganxilvac surs da

am sakiTxidan arc aqeT da arc iqiT ar

ixreba~.

adolf hitleri:

`...udaod gvmarTebs stalinsac

jerovani pativiscemiT movekidoT, erTg-

varad is... genialuri tipia~.

aleqsander ideni,

didi britaneTis sagareo saqmeTa

yofili ministri:

`stalinma Tavdapirvelad Cemze STabe-

Wdileba Tavisi niWierebiT moaxdina da

masze azri ar Semcvlia. masze RaRadeb-

da TviTon misi pirovneba, romlis Se-

fasebac gazviadebas ar saWiroebda. mas

hqonda kargi bunebrivi, etyoba, qarTuli

warmomavlobis manerebi. me vici, rom is

iyo Seubralebeli, magram pativs vcem mis

gonebas da simpaTiuradac ki var mis mi-

marT ganwyobili, risi dasabami Cemi

TavisTvis bolomde verc amixsnia. albaT,

es stalinis pragmatizmis Sedegi iyo.

Cqara gaviwydeboda, rom Sen partiel

liderTan laparakobdi... me misi saxiT

yovelTvis saintereso, moRuSul da

mkacr Tanamosaubres vxedavdi, – xSirad

aseT ganwyobaze yofnas mas gansaxilveli

sakiTxebi avaldebulebda. me ar mcnobia

TaTbirze Tavisi Tavis ase mflobeli

sxva adamiani. stalini Rrmad iyo

Caxeduli yvela sakiTxSi, romlebTanac

Sexeba hqonda, is windaxedulobiTa da op-

eratiulobiT gamoirCeoda... yovelive

amis ukan, ueWvelad, Zala idga~.

hari hopkinsi,

f. ruzveltis erT-erTi uaxloesi

mrCeveli:

`...me darwmunebuli var am frontis

warmatebaSi. aq sufevs usaTuod ga-

marjvebis mtkice rwmena~.

Sexvedris dros ar warmoTqmula arc

erTi zedmeti sityva, ar yofila aravi-

Tari zedmeti Jesti, araviTari manWva. ge-

gona, rom raRac SesaniSnavad gawonas-

worebul, gonier manqanas elaparakebo-

di. ioseb stalinma icoda, rac surda,

icoda, rac ruseTs surda da varaudob-

da, rom es Tqvenc icodiT... Tu is yo-

velTvis iseTia, rogorsac me vusmendi, is

fuWad arc erT sityvas ar ambobs. ...da

...imis rwmenas gviqmnis, rom ruseTi gauZ-

lebs germanuli armiebis ieriSebs~.

`Cven absoluturad darwmunebuli

viyaviT, rom movipoveT mSvidobis pirve-

li diadi gamarjveba, `Cven~-Si me vgu-

lisxmob yvela Cvengans, mTel civili-

zebul kacobriobas. rusebma gviCvenes,

rom maT ZaluZT gonivrulad da gamW-

riaxulad imoqmedon da arc prezidents,

arc romelime Cvengans odnavadac ar gve-

pareba eWvi, rom SevZlebT maTTan Segue-

bas da Tvalmisawvdom momavalSi er-

Toblivi saqmeebis keTebas, magram me erTi

ramec unda vTqva, Cvengan aravis SeeZlo

winaswar ganeWvrita, stalins rom rame

damarToda, rogori Sedegebi gveqneboda.

Cven darwmunebuli viyaviT imaSi, rom Seg-

veZlo davndobodTi mis gonebas, grZno-

basa da gagebas, magram, Cveni es rwmena ar

vrceldeboda im garemoebebsa da im moR-

vaweebze, romlebic mis zurgs ukan

imyofebodnen iq, kremlSi~.

ioahim ribentropi,

faSisturi germaniis sagareo saqmeTa

yofili ministri:

`Cveni mTavari da yvelaze mowinaaR-

mdege mteri sabWoTa kavSiria, stalini ki,

rogorc strategi da saxelmwifo moR-

vawe, ufro niWieri, vidre CerCili da

ruzvelti – orive erTad~, razedac hit-

leri daeTanxma.

Sarl de goli,

safrangeTis yofili prezidenti:

`stalins kolosaluri avtoriteti

hqonda, da ara marto ruseTSi, mas Za-

luZda ̀ eswavlebina~ Tavisi mtrebisaTvis,

rom damarcxebisas panikas ar miscemod-

nen da gamarjvebebiT ar enetaraT, gamar-

jvebebi ki mas damarcxebebze meti hqon-

da. stalinuri ruseTi monarqiasTan er-

Tad daRupuli winandeli ruseTi araa, ma-

gram stalinuri saxelmwifo stalinis

Rirseuli memkvidreobis gareSe ganwir-

ulia~.

aleqsandr kerenski,

ruseTis yofili premier-ministri:

`stalinma ruseTi ferflidan aRadg-

ina, did saxelmwifod aqcia, hitleri

gaanadgura, ruseTi da kacobrioba

gadaarCina~.

andrei gromiko,

ssr kavSiris sagareo saqmeTa yofili

ministri:

`...yvelaferi, rac stalins Seexeboda,

yvelas, gansakuTrebiT Cven, SedarebiT ax-

algazrdebs, gvainteresebda, yovelTvis

yuradRebiT vakvirdebodiT mas,

vafiqsirebdiT mis yovel sityvasa da

Jests. stalinis gverdiT yofna, miT

umetes, masTan laparaki, viwro wreSi misi

gamonTqvamebis mosmena CvenTvis raRac

gansakuTrebul movlenas warmoadgenda.

stalinis laparakisa da moqmedebis

mowme kargad acnobierebda, rom mis win

imyofeboda adamiani, romlis neba-

survilze didad aris damokidebuli

qveynisa da xalxis, kidev meti, msoflios

bed-iRbali...

`...stalinis yuradReba, mexsiereba,

dRevandelobis Sedarebas Tu mo-

viSveliebT, eleqtronul-gamomTvlel

manqanas mogagonebdaT, romelic arafers

ar gamotovebs xolme. mas naTeli,

araCveulebrivi da gansakuTrebuli niWi

hqonda~.

`stalini uaRresad Rrma ganaTlebu-

li adamiani iyo. araviTar formalur

ganaTlebas ar SeeZlo mieca misTvis is,

rac misca mas Tavis Tavze mudmivma

damoukidebelma muSaobam. swored aseTi

titanuri Sromis Sedegi iyo say-

ovelTaod cnobili stalinuri ena, ur-

Tulesi azris asagebad da popularulad

Camoyalibebis misebr gansacvifrebeli

unari.

...yuradRebas iqcevs is faqti, rom

stalins sxdomebis msvlelobisas Tan ar

hqonda araviTari saqaRalde da Canaweri...

ase iyo Teiranis, ialtisa da potsdamis

saerTaSoriso konferenciebzec. merec

arc erTxel ar minaxavs, rom romelime

TaTbirze mas xelT hqonoda fanqari an

kalmistari...

...TaTbirebze da saerTaSoriso kon-

ferenciebis sxdomebze is yovelTvis

uaRresad momzadebuli modioda. saer-

TaSoriso konferenciebze sabWoTa

kavSiris saxeliT, rogorc wesi,

yovelTvis is gamodioda. roca amis au-

cilebloba iqmneboda, stalini

mokavSireebisadmi mkacr pozicias ikaveb-

da da gadaWriT icavda ssr kavSiris in-

teresebs.

mas, rogorc sabWoTa delegaciebis

xelmZRvanels, udidesi wvlili miuZRvis

Teiranis, ialtis, potsdamis konferen-

ciebis gadawyvetilebaTa SemuSvebaSi,

sabWoTa kavSiris arsebiTi interesebis

dacvaSi, antihitleruli koaliciis gan-

mtkicebisken mimarTuli SeTanxmebis

ZiebaSi~...

`...unda aRiniSnos, rom stalini sazR-

vargareTel moRvaweebs maincdamainc ar

anebivrebda yuradRebiT, is Cveni qveynis

Rirsebas ufrTxildeboda da miT ufro

didi mkrexeloba iqneboda imis gafiqre-

ba, TiTqos is sazRvargareTel moR-

vaweebs ekurkureboda, rac ar unda didi

rangisa yofiliyvnen isini. i. b. stalin-

is danaxva da mosmena sazRvargareTeli

moRvaweebisTvis ukve mxolod amitomac

didi movlena iyo~.

`rodesac is gamodioda, yvela iq myofi

– sxdomis mTavari da aramTavari monaw-

ilenic stalins Sehyurebdnen. romelime

sxva monawile rom laparakobda, maSinac

iq myofTa umravlesoba stalins, misi sax-

is gamometyvelebas uyurebda imis amosac-

nobad, gasagebad, Tu rogor afasebda is

Tavisi kolegebis sityvebsa da azrebs.

da ai, stalini xmadabla, TiTqos sx-

vaTaSoris, iwyebda laparaks. is ise la-

parakobda, TiTqos mis garda iq mxolod

orni imyofebodnen. misTvis ucxo iyo

yovelgvari Seborkiloba, efeqtis mox-

denis ramenairi survili, yovelgvari gau-

marTaoba da dauxvewaoba azris gadmo-

cemaSi. misi yoveli sityva ise JRerda,

TiTqos isini specialurad hqonda

damuSavebuli swored am auditoriaSi da

am momentSi warmosaTqmelad.

yuradRebas iqcevda is, rom, roca

stalini mosazrebebs gamoTqvamda,

ruzvelti xSirad cdilobda, sabWoTa

liderTan Tavisi damokidebuleba an

Tavis daqneviT, an gulRia SexedviT

gamoexata~.

jozef devisi,

aSS yofili elCi ssr kavSirSi:

`...ioseb stalini, rogorc WeSmaritad

didi adamiani metad Tavmdabali da

mokrZalebulia. is uaryofs misdami

gamoTqmul yovelgvar qeba-didebas

udidesi samrewvelo obieqtebis

aSenebisTvis, romelTa naxva me mominda, da

miaCnia isini qveynis aTasobiT inJiner-

teqnikosTa TanamoRvaweTa da muSa-mosam-

saxureTa daZabuli SemoqmedebiTi moR-

vaweobis Sedegad... rom ara movlenaTa

miseuli ganWvreta, keTilgoniereba da

dauokebeli nebisyofa, SeuZlebeli iqne-

boda mZlavri sabWoTa SeiaraRebuli Za-

lebis Seqmna da germanelebs, sabWoTa

sazWvris gadalaxvisas win ar aRudge-

boda tankebiT, qvemexebiTa da TviTm-

frinavebiT SeiaraRebuli wiTeli armia,

romelmac SesaZlebloba ar misca

hitlers, sabWoTa kavSiris damarcxebis

SemTxvevaSi, batonoba daemyarebina

evraziaze, sabolood afrikaze da maT

mimdebare zRvebze~.

avaria xoni-martvilis gzaze da narazeneli WiWiko mewisqvile!gagrZeleba 8-gv-dan

Page 11: ˆ˘-T!dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/114129/1/Ilori_2010_N82.pdf · instruqtorad da erTaderTi, rac am Cnis ganmavlobaSi movaswari ,iDo gal-isa da gagris partiis raionuli komitetebis

11ilori 31 agvisto 2010

zne _ CveulebiT raic(a) saqme

sWirdes, keTili Tu boroti,

zne igi ars.

sulxan-saba orbeliani,

“leqsikoni qarTuli”.

“raica saqme sWirdes”-o. ase gan-

martavs am mcnebis mniSvnelobas

qarTveli eris erT-erTi sulieri

orientiri, didi sulxan saba orbe-

liani. ueWvelia, rom uzneoba nebis-

mieri eris garkveuli nawilis isto-

riulad Tanamdevi atributi gaxldaT,

Torem sulmnaTi saba aseT vrcel gan-

martebas ar miscemda “zneobas”, ro-

gorc qarTveli eris sanukvar

fenomens. magram, gansxvaveba dRevandel

da Suasaukuneobriv uzneobas Soris

isaa, rom maSindel saqarTveloSi uz-

neo adamiansa da mis uzneo saqciels

sazogadoeba amreziT uyurebda da

saerTo-saxalxo siZulvils, Temidan

mokveTasac ki upirispirebda, dRes ki,

xelisuflebam, misma Tanamdevma “Tavi-

suflebis institutma” da sxva arasam-

Tavroebma, uzneoba lamis cxovrebis

wesad uqcion sruliad saqarTvelos.

da gana ar gvWirs “raica saqme”

samarcxvino da yovlad miuRebeli im

ojaxisa da im ojaxisSvilebisadmi,

romlebic mtkiced icaven winaparTagan

Zvirfas anderZad gadmocemul zneo-

briv normebs, romelsac xelisuflebis

favoriti uzneobis apologetebi ar-

qaul gadmonaSTad miiCneven da “samar-

cxvino boZze” akraven znekeTil da

znemaRal adamianebs?!

vai, Sen, ubeduro saqarTvelov,

romelsac zneobas gamadlian es man-

qurTebi da ubiwoebaSelaxulad surT

Seni saflavSi Casveneba!

saflavi ki ukve gaTxrilia, axla mx-

olod saqarTvelos gakaxpeba-gameZaveba,

gahomoseqsualisteba, misi sabolood

ganadgureba da miwaSi Caflva rCeba! da

Tu xelisuflebas am procesebis

“umtkivneulod” Catarebis saSualebas

mivcemT, aRarc Cveni sikvdili iqneba

Sors!

miT umetes, rom “globaluri katas-

trofac” avbediTad aris moSterebuli

samyaros da gadasansvlas upirebs

mas!

am dros ki ra zneobaze zrunva da

moTqma-tirili agitydao, dasvams kiTx-

vas obivateli, magram isic faqtia, rom

“gankiTxvis Jamis” mTavari Semoqmedi

swored is uzneoba gaxlavT, romelmac

Seiwira sodomi da gomora da romel-

ic aseve Seiwiravs lamis sodomad da

gomorad qceul saqarTvelos!

amis dasturad Tundac ramdenime

konkretuli faqtis moxmobac ki iqne-

ba sakmarisi.

daviwyoT imiT, rom Cvengan yovel-

nairad uaryofil komunistebs adami-

anuri morali da zneoba TiTqmis

umaRles donemde hqondaT ayvanili. ko-

munistisaTvis ojaxis dangreva da

meuRlesTan gayra ufro mZime

danaSaulad iTvleboda, vidre Rrma

morwmunisaTvis jvrisweris saidum-

loebis xelyofa. ojaxis dangrevis

iniciatori hkargavda partbileTs

(iSviaT SemTxvevaSi TuUakmarebdnen

xolme ufro msubuq partiul sasjels),

Tanamdebobas da sxva privilegiebs.

sazRvargareT ise ver gaxvidodi, Tu

myari moralis mqone pirovnebad ar da-

gaxasiaTebda raikomis biuro da sxva.

swored es Semakavebeli faqtori gaxl-

daT sabWoTa kavSirSi mtkice ojaxis

arsebobis qvakuTxedi, romelic amas

winaT saxelisuflebo telearxze

lamis miwasTan gaaswora aratradi-

ciuli seqsualuri urTierTobebis

erT-erTma apologetma, kinomcodne

giorgi gvaxariam da gasaSterebeli

daskvna gaakeTa “stalins mtkice ojaxi

Tavisi diqtaturis gansamtkiceblad

sWirdeboda”-o.

ara, batonebo! aramtkice ojaxi

swored gvaxariasnair gadagvarebulebs

sWirdebaT, romlebic siamovnebas mx-

olod saZraxis seqsualur kavSirebSi

pouloben da amitom eridebian mtkice

ojaxis Seqmnas, romelic rogorc mo-

qalaqeobrivad, aseve religiurad, myari

moraluri da zneobrivi normebis

dacvas saWiroebs!

swored amas hqvia zneobrivi norme-

bis sruli ugulvebelyofa, ese igi _

garyvnileba, ese igi _ “sodomisa da go-

moras” codva, ese igi _ “raica saqme

sWirdes” boroti, ryvnili da sa-

tanisagan movlenili, araqristianuli,

aramarTlmadidebluri, sorosiseuli...

erTi adamiani namdvilad ver

gaumklavdeba amden moZalebul simd-

ables! amitomaa saWiro sazogadoebis

Careva da es rom ar moxdes, xelisu-

fleba amitomac cdilobs saqarTve-

los progresuli sazogadoebis

neitralizebas!!!

zneobrivi adamianebi axla “Carecx-

ilebad” moiazrebian.

ar vici, ras uxdian xelisufalni im

adamianebs, romlebic zedmeti “dama-

jereblobisaTvis” lamis siamayis

gancdiT yvebian imis Taobaze, Tu ro-

gor irCendnen Tavs meZavobiT maTi

ojaxis uaxloesi wevrebi: deda, da Tu

qaliSvili. amis aSkara dasturi

gaxlavT saqarTvelos xelisuflebis

erT-erTi maRalCinosnis kaxa lomaias

mamis _ boris lomaias “gulaxdili”

aRiareba imis Taobaze, rom Turme didi

samamulo omis dros sofel narazen-

Si mcxovrebi qalebi (maT Soris

dedamisic), romelTa qmrebi omSi ibr-

Zodnen, Turme TiTo jami simindis

fqvilisTvis loginSi ugordebodnen

WiWiko mewisqviles.

SeiZleba xdeboda kidec amgvari uz-

neoba da SimSili marTlac aiZulebda

gaWirvebaSi Cavardnil adamianebs zneo-

brivi principebis ugulvebelyofas,

magram satrabaxo ra aris amaSi, is ver

gamigia. ueWvelia, rom boris lomaias

amgvari aRiarebiT xelisufleba xalxs

“amSvidebs” _ saqarTvelos mosaxleo-

ba didi zneobiT arasodes gamoirCeo-

da, amitom, Tu Tqvenc arad CaagdebT

zneobis moTxovnebs, amiT mxolod

Tqvens “saxelovan” winaparTa tradi-

ciebs ganagrZobTo.

naTqvamis dasadastureblad kidev

erT faqts movixmobT. ar gvsurs davi-

jeroT, magram mTeli regioni la-

parakobs imaze, Tu ra TavSesaqcevi am-

bavi moxda amas winaT samegrelos erT-

erT ulamazes raionSi _ iseTi avaria

mouvida xonidan martvilisken mimaval

jips, rom, Turme, Sig msxdom qalebs qve-

daAsacvlebi gaZrobiaT“

mTeli raioni gulianad xarxarebda

amis Taobaze, mas Semdeg, rac avto-

profilaqtikaSi saremontod moyva-

nil manqanaSi meqanikosebma qalis

trusebi aRmoaCines..

_ ki magram, ra siswrafiT unda evlo

manqanas am mixveul-moxveulebSi (Tan,

imasac ambobdnen, rom saWesTan erTi

“nacionali” maRalCinosnis meuRle

ijdao), rom iseTi avaria moexdina, dar-

tymisgan saWesTan mjdom qalbatons da

mis Tbilisel daqalebs qveda sacvle-

bi (igive _ nifxvebi, axla rom truse-

bad moixsenieben) gaZrobodaT? _ gao-

cebas ver malavdnen martvilelebi.

aq mxolod erTaderTi daskvnis ga-

keTeba SeiZleba _ albaT am qalbato-

nebma „saqmian“ Sexvedramde winaswar

daiWires Tadarigi da Tavi gainTavi-

sufles zedmeti bargisagan, raTa mis

gaxdaSi dros ar dahkargvodaT da Sin

droze misvlodnen TavianT qmrebs

rogorc erTguli da „ubiwo“ colebi...

albaT amitomac imitom iqcevian ase

“ultramodurad” avtomanqaniT mo-

seirne maRalCinosanTa colebi, rom

zneobis simZimisagan gainTavisuflon

uzneobiT damZimebuli suli!

sainteresoa, samegreloSi istoriu-

lad maRali zneobiT gamorCeul

raionSi momxdar am sasacilo (sati-

rali rom ar iyos!) avariis Sedegs ro-

gor axsnas mouZebnida didi sulxan-

saba!

Cven ki amas moralur erozias

davarqmevT, radgan swored maRali

sulierebis simwire da religiuri

principebisadmi agdebuli damokide-

buleba gaxlavT zneobrivi principebis

ugulvebelyofis qvakuTxedi. gamor-

icxuli ar aris, rom marTlac sasaci-

lo mdgomareobaSi Cavardnili ga-

seirnebis moyvaruli qalbatonis

meuRles an sakuTari xarjebiT hqon-

des aSenebuli eklesia, an monawileo-

ba mieRos romelime eklesiis agebis

saqmeSi, magram imazec unda davfiqrdeT,

rom iqneba ki amgvari sulbinZuri

ojaxebis SemowirulobebiT agebuli

eklesia maRali sulierebis savane?

magaliTad, SeiZleba locva-kurTx-

evis avlena SevardnaZis mier agebul

eklesiaSi?

rogor SeiZleba, rom satanam raime

sargebloba moutanos qveynis arasaxar-

bielo bediT guldamZimebul adami-

anebs?

uzneoba swored eduard SevardnaZem

daamkvidra saqarTveloSi, romelic

meoce saukunis samocdaaTian wlebSi

misTvis damaxasiaTebeli sibinZuree-

bisa da gauTavebeli intrigebis

wyalobiT saqarTvelos kompartiis

cekas pirvel mdivnad mogvevlina. am

pirwavardnilma karieristma da zneo-

bisagan daclilma sulmdabalma ar-

sebam (ra gasakviria, rom igive in-

trigebis moSveliebiT misnairebisTvis

“gadaelocna” saqarTvelos marTvis

saWeebi) mravali wesieri adamianis sic-

ocxle Seswira sakuTar Tanamdebobasa

da keTildReobas.

SevardnaZem politikur sanagveze

gadainacvlao! _ amtkiceben mavanni. es

ar gaxlavT simarTle, radgan dRes

rom saqarTveloSi SevardnaZizmi mZv-

invarebs, ase mas ar umZvinvaria Se-

vardnaZis “meoredmosvlis” drosac,

roca am daundobelma mgelma

“demokratiis” mantia moisxxa, viTom

qristianulad moinaTla da ukve prezi-

dentad mogvevlina sruliad saqarTve-

los misi kanonieri xelisuflebis

iaraRis ZaliT damxobis Semdeg.

mxolod satana Tu moaxerxebs, rom

binZuri garigebis Sedegad sakuTari

saprezidento savarZeli SeinarCunos,

igi saqarTvelos ZirZvel terito-

riebSi gacvalos, xolo devnili

mosaxleoba kvlav madlieri darCes mis

mimarT!

magram es ukve qarTuli sazoga-

doebis angariSgasawevi nawilis

sixarbesa da zneobriv arasrul-

fasovnebaze metyvelebs!

swored amazea mwared naTqvami, “yov-

el qveyanas is xelisufleba hyavs,

romelsac igi imsaxurebs”.

qarTvel xalxs ki unda SevaxsenoT,

rom xelisuflebis Tavnebobisadmi

gulgriloba didi danaSauli da uz-

neobis mimaniSnebelia.

uzneobisgan rom gadaitvirTa

saqarTvelo, amitomac mZlavrobs sa-

tana mis gul-gvamSi!

magram arsebobs imis seriozuli

eWvi, rom win ufro didi uzneoba

mogvelis, romelmac SeiZleba saSineli

daRi daasvas sruliad saqarTvelos

da marTlac daSla-ganadgurebis re-

aluri safrTxe Seuqmnas mas.

saubaria baTumze, sadac marTlac

gamalebuli tempebiT mimdinareobs

qalaqis saamSeneblo samuSaoebi da igi

marTlac emsgavseba garegnulad

Tanamedrove evropul qalaqs (Tu ra

Tqma unda, ar gaviTvaliswinebT Turqe-

bis mier aSenebul saxlebs, romelTac

mxolod naxevarmTvaris wamokoseba

aklia saxuravze, Torem wminda wylis

mizgiTebad da minareTebad SeiZleba

miviCnioT). rac Seexeba prezident

saakaSvils, igi TbilisSi TiTqmis

aRar Cndeba da praqtikulad an ba-

TumSi imyofeba, an an sazRvargareT,

aWaris dedaqalaqSi ki mTel msoflios

ugzavnis mesijebs, rom baTumze lamazi

qalaqi dedamiwis zurgze ar arsebobs

da imitomac ewyoba baTumSi yovel-

nairi donis koncertebi da sanaxaobe-

bio.

swored aq ibadeba seriozuli eWvi.

rogorc iciT, amerikeli da evropel

“bosebi” aqtiurad moiTxoven

saakaSvilisgan, rom, rogorc Sen amt-

kiceb, Tu namdvili demokratiuli

qveyana aaSene, maSin keTili inebe da

saerTaSoriso geiparadi (e.i. ara-

tradiciuli seqsualuri orientaciis

mqone pirTa _ mokled da dauride-

blad rom vTqvaT, “pederastTa da

lesboselTa”) aRlumi Caatareo. kar-

gad icis saakaSvilma, rom TbilisSi

amgvar samarcxvino da amazrzen

sanaxaobas ver Caatarebs, radgan xalxi

qvebiTa da joxebiT Caqolaven aR-

lumSi monawile sazizRar arsebebs.

aqedan gamomdinare, mogvianebiT, mas

Semdeg, rac mimdinare wlis 20 agvistos

gakeTda saqarTvelos sapatriarqos

gancxadeba xelisuflebis samarcxvino,

gulisamrev ganazraxze _ Caetarebina

baTumSi saerTaSoriso geiaRlumi,

dadasturda, rom gadajiSebuli

xelisufleba marTlac apirebda ped-

erastebisa da lesboselebis am umwikv-

lo qalaqSi CamoTrevas da gulisam-

revi sanaxaobis organizebas.

ai, maTi WeSmariti saxe!

axla mainc Tu mixvda saqarTvelo,

rom amgvari gafacicebuli

mSeneblobebiT xelisufleba apirebda

baTumelebis “moTaflvas” _ xom xe-

davT, ramdeni rame agiSeneT, axla

geiaRlums Tu CagvatarebinebT, or am-

dens kidev agiSenebTo.

es ar gaxlavT usafuZvlo eWvi!

RvTis madliT, ar motyuvdnen, ba-

Tumlebi!

rogorc gaxsovT, xelisufleba

arCevnebamde 100-dolarian pensiasac

gvpirdeboda, magram Tavisi rom

gainaRdes, pensia 100-larian niSnulze

gayines, da es maSin, roca qveynis biu-

jeti sagrZnoblad gaizarda.

Caatarebdnen gei-aRlums, romelic

CaeSlaT da amiT gamwarebulebi

aRarafersac ar gagikeTeben!

meorec, es yvela qarTvelisaTvis

marTlac saTayvanebeli “qaTqaTa”

qalaqi gadajiSebul sazizRar arse-

baTa gajiriTebis adgilad ar unda

qceuliyo, radgan es marTlac Seitan-

da xinjs sruliad saqarTvelosa da

mis erT-erT saimedo sayrdens Soris.

magram, erTi ram mainc maimedebs, ba-

Tumi saqarTvelos erT-erTi usayvar-

lesi qalaqia da Tu xelisufleba

rodisme kidev daapirebs aq am samar-

cxvino RonisZiebis Catarebas, sruli-

ad saqarTvelo baTumelebis gverdiT

dadgeba da ar dauSvebs am sulierebi-

Ta da zneobriobiT gamorCeul qalaqSi

satanis aRzevebas, iseve rogorc es ar

dauSva 26 agvistos.

Tu ase erTad davdgebiT qarTvelebi,

xelisufleba veRarc arCevnebis Tavxe-

durad gayalbebas gabedavs.

amas winaT, javaxeTSi yofnisas

amerikidan Camosuli somexi erovnebis

milioneri gamacnes, romelic samSob-

los imitom estumra, rom adgilobrivi

somxebi gaefrTxilebina: aramc da

aramc somxeTSi amerikelebi ar Se-

mouSvaT, Torem tradiciebs gagi-

nadgureben da usaxo erad gaqceveno!

Tu gsurT saxe da tradiciebi Seinar-

CunoT, rusebs erT nabijze ar moSor-

deTo.

da amas ambobs amerikis moqalaqe,

romelic swored am qveyanaSi gaxda

warmatebuli biznesmeni!

Cven rodis unda SevignoT, rom

amerikelebi samSoblos gvinadgureben

da rodis unda gavrekoT isini

saqarTvelodan TavianT qarTvel mar-

ionetebTan erTad?

gana amaze ar unda dafiqrdes

qarTveli eri?

manamde ki, frTxilad viyoT, radgan

qarTul zneobas avbediTad uRrenen an-

tiqristeebi da maTi gamokvebil-

gamozrdili manqurTebi!

roland jalaRania,“fazisis” akademiis

wevri

zneoba, zne, znekeTili, uzneo...

Page 12: ˆ˘-T!dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/114129/1/Ilori_2010_N82.pdf · instruqtorad da erTaderTi, rac am Cnis ganmavlobaSi movaswari ,iDo gal-isa da gagris partiis raionuli komitetebis

iloriiumori

avtorebs ekisrebaT

pasuxismgebloba faqtebisa da

monacemebis sizusteze

redaqciis misamarTia:

Tbilisi,

baqraZis quCa #6

me-4 sarTuli

sareg.#01018002930

www ilori.gee-mail:[email protected]

reklamis ganTavseba

8 9 3 - 5 1 - 0 1 - 7 1

8 9 9 - 3 4 - 3 7 - 2 7

mTavari redaqtori: roland jalaRania

mT. redaqtoris moadgile: daviT qobalia

teqnikuri redaqtori: mixeil CodriSvili

gazeTis menejeri: zurab qobalia

gazeTi “ilori” uZRveba rubrikas “msoflios didi fexburTelebi”

msoflios didi fexburTelebi

12 31 agvisto 2010

9771987896009

gancxadebacnobili qarTveli kinore-

Jisori rezo CxeiZe SeiZens an

droebiT iTxovebs misi mamis,

cnobili qarTveli mwerlis

dia Cianelis romans “gion da-

rana”, romelic gamocemulia

me-20 saukunis 20-30-ian wlebSi

(1970 wlis gamocema ar Se-

mogvTavazoT). wigni SeZenili

iqneba xelsayrel fasebSi.

dagvikavSirdiT

tel. 899-57-33-22 an 897-34-43-70.

redaqcia.

gamovida Cveni megobrisa

da Tanamoazris, xelovnebaTm-

codne suliko xeteSvilis

wignis “janmrTelobis sagan-

Zuri” meore tomi.

wignSi Tavmoyrilia sama-

samde daavadebis oriaTasamde

recepti da rCeva-darigebani

da gankuTvnilia yvela ojaxi-

saTvis, romelTac ar dau-

kargavT sicocxlis wyurvili,

miznad dausaxavT yovelgvari

daavadebisagan Tavis daRweva,

surT yofna mxned da ener-

giulad.

wignis sabiTumo fasebSi

SeZenis msurvelebisaTvis sa-

kontaqto telefonia

75-68-22 899-73-11-24

Ca bum-kuni

daibada 1953 wlis 21 maiss samxreT ko-

reaSi.

TamaSobda klubebSi “darmStadti”,

“aintraxti” frankfurti, “baieri” lev-

erkuzeni (germaniis federaciuli re-

spublika).

germaniis am umaRlesi ligis gundeb-

Si TamaSisas Ca bum kunma savsebiT

damsaxurebulad moioipova samxreT ko-

reis uZlieresi fexburTelis saxeli. igi

germaniis federaciul respublikaSi 1978

wels Cavida da maSinve Cairicxa

safexburTo klub “darmStadtis” Semad-

genlobaSi. Ca orjer gaxda uefas Tasis

mflobeli: erTxel, “aintraxtis” Semad-

genlobaSi _ 1980 wels da, meored,

“baieris” SemadgenlobaSi _ 1988 wels.

meore SemTxvevaSi, man didi wvlili Sei-

tana Tavisi gundis warmatebaSi, roca fi-

nalur matCSi “espaniolas” winaaRmdeg,

gadamwyveti goli gaitana. magram, savsebiT

gaugebari mizezebis gamo, mas Semdeg, rac

germaniaSi gadabargda, samxreT koreis

nakrebis mesveurebma am unikaluri monace-

mebis mqone fexburTelis mimarT in-

teresi dakarges. mxolod erTxel, 1986

wlis msoflio Cempionatze, man erTaderT

matCSi miiRo monawileoba samxreT kor-

eis nakrebis SemadgenlobaSi.

safexburTo karieris dasrulebis

Semdeg samwvrTnelo saqmianobas mohkida

xeli da swored misi xelmZRvanelobiT

Cavida samxreT koreis nakrebi safrangeT-

Si 1998 wels gamarTul msoflio Cempi-

onatze.

amJamad Ca bum kuni kvlav agrZelebs

samwvrTnelo moRvaweobas.

stefan Sapiuiza

daibada 1969 wlis 28 ivniss Sveicari-

aSi.

TamaSobda klubebSi “fk male”, “red

stari” ciurixi, “lozana” Sveicaria,

“baieri” iurdingeni, “borusia” dortmun-

di (germania), “grashopersi” (Sveicaria).

stefan Sapiuiza, romelic dRemde Sve-

icariis saukeTeso bombardirad iTvle-

ba, cnobili fexburTelis pier-albert

Sapiuizas Svili gaxldaT, romelic

wlebis ganmavlobaSi warmatebiT gamodi-

oda Sveicariis safexburTo nakrebis Se-

madgenlobaSi. igi saukeTeso damcveli

gaxldaT, romelic xSirad “ifeTqebda” da

TavdasxmaSi gadaerTveboda xolme.

stefani, mamisagan gansxvavebiT, myarad

ibrZoda Tavdasxmis frontze, iyo sakmaod

mSvidi da yovelTvis meTodurad, au-

Relveblad utevda mowinaaRmdegis kars.

1991 wels stefan Sapiuiza germaniaSi

gadavida da Tavdapirvelad iurdingenis

“baierSi” daiwyo TamaSi. zustad erTi

wlis Semdeg man “borusiidan” miiRo mi-

wveva da am gundSi gadabargda.

stefan Sapiuiza warmateebiT gamovida

1994 wlis msoflio Cempionatze da wlis

saukeTeso fexburTeladac iqna aRiare-

buli. saerTod ki uiRbloba am

fexburTelis sportuli karieris mudmivi

Tanamdevi gaxldaT, radgan moedanze

xSirad iRebda travnebs. ase iyo 1997

welsac, roca stefan Sapiuizam mravali

matCi gaacdina seriozuli travmebis

gamo. magram, amave wels, dabrunda Tu ara

gundSi, yvelaferi gaakeTa saimisod, rom

mis mSobliur “borusias” moepovebina jer

evropis CempionTa Tasi, Semdeg ki dapa-

troneboda sakontinentSoriso Tass.

jon Carlzi

daibada 1931 wlis 27 dekembers

uelsSi.

TamaSobda klubebSi “lidsi” inglisi,

“iuventusi” italia, “lidsi” inglisi,

“roma” italia da “kardifi” uelsi.

“fexburTis gignatad” cnobili es

tanmaRali da fizikurad Zlieri

fexburTeli marTlac rom mowinaaR-

mdege gundis risxva gaxldaT. mas, amave

dros, “alersian gigantsac” uwodebdnen,

radgan miuxedavad amgvari gabaritebisa,

moedanze sakmaod moqnili da koreqtuli

gaxldaT. igi centrforvardi iyo da

“lidsSi” rekordi daamyara, roca erTi

safexburTo sezonis ganmavlobaSi 42

goli gaitana. magram, uelsis nakrebis Se-

madgenlobaSi igi centralur mcvelad

TamaSobda da sakmaod didi warmatebiTac.

jon Carlzi pirveli britaneli

fexburTeli gaxldaT, romelic 1957

wels italiaSi gadavida rogorc le-

gioneri. “iuventusma” maSin am fexbur-

TelSi zRapruli Tanxa _ 67.000 funti

sterlingi gadaixada.

fexburTis italiel specialistebs

araerTxel aRuniSnavT maSin, rom gund-

ma am Tanxis gadaxdiT mxolod moigo,

radgan Carlzma “iuventuss” samjer

moagebina italiis erovnuli Cempionati.

Tavad jon Carlzma am gundSi TamaSis

ganmavlobaSi 150 matCSi gaitana 93 goli,

rac SesaniSnavi Sedegi gaxldaT.

safexburTo karieris dasrulebis

Semdeg igi samoyvarulo gundebs wvrT-

nida, aqveynebda publicistur werilebs

fexburTze da hqonda sakuTari maRazia.

giorgi jalaRania.

“ra advilia sikvdili, roca

ase giyvars sicocxle”

wels poeti Tamaz baZaRua 52

wlisa gaxdeboda. sanugeSod

dagvrCa mxolod is, rom

tragikuli sikvdilis Semdeg,

or aTeulze meti wlebis gasvl-

idan, sulganaTlebuli Tamazi

axali krebuliT moevlina mk-

iTxvels: “sizmarSi mainc vxvdeb-

iT erTmaneTs”. kidev erTxel,

sakuTari wigniT xeldamSveneb-

ulad Seabija virtualurad

Tavis mSobliur kuTxeSi dide-

bulma poetma da pirovnebam,

romlis Semoqmedeba sakuTari

tragikuli bedis nostradamu-

siseuli utyuari Wvreta gaxl-

daT. igi daubrunda martvils,

romelic odiTgan cnobilia

rogorc did mamuliSvilTa, did

SemoqmedTa, did mecnierTa da

gamrje patriotTa akvani.

daubrunda martvilis muzeums,

romelic sulganaTlebul Se-

moqmeds esoden uyvarda.

lamazi Semoqmedi Tavis

lamaz odabadeSi ukvdavebasTan

wilnayar saxebad iqca, raTa

Semdeg mTeli saqarTvelo daepy-

ro da didi sevda daevanebina

misi gamaognebeli poeziis moy-

varulTa gulebSi!

man, rogorc ganumeorebeli

qarTuli sulis mqone poetma

swored martvilSi aidga fexi.

pirveli xeldasxma da daloc-

vac qarTuli Semoqmedebis uan-

garo moamage givi eliavasgan mi-

iRo, roca moswavleTa

raionuli saswavlo-Semoqmedeb-

iTi konferenciis monawile nor-

Cma poetma martvilis mxareTm-

codneobis muzeumis sxdomaTa

darbazs gaacno Tavisi pirveli

leqsi “vaime deda”. es vrceli

nawarmoebi didi samamulo omis

Temas eZRvneboda. darbazma leq-

sis damTavrebisTanave igumana,

rom mis win idga momavlis

didi poeti, magram...

niWierebiT gamorCeul axal-

gazrda Semoqmeds mWidro Semo-

qmedebiTi urTierToba hqonda

martvilis muzeumTan, givi eli-

avasTan, rogorc mowafeobis,

aseve studentobis drosa da mis

Semdegac.

magram maRali Semoqmedi

Tavisi xedviT sazRvravs adami-

anTa beds da Tamaz baZaRuas

jer kidev gzis dasawyisSi dau-

Ramda. masze gamwyralma svem igi

maradiul myudroebaSi Caiy-

olia Tavisi natoTi da TuTaTi.

maxsovs, ramdenime wlis winaT

misma biZaSvilma, SesaniSnavma

moqalaqem da pirovnebam, Cemma

megobarma batonma malxaz

baZaRuam (romlis xeldasxmiTac

gamoica Tamaz baZaRuas krebuli

_ “sizmarSi mainc vxvdebiT erT-

maneTs”) Tamazis mSobliur

martvilis raionSi svedamwvari

poetis xsovnis saRamo moawyo,

romelmac didi esTetiuri

siamovneba mianiWa damswreT.

saRamos monawileebi didi en-

TuziazmiT kiTxulobdnen

Tamazis mier krialosnebad age-

bul muxtian striqonebs, rac

did sevdaSi xvevda damswreT,

radgan yvelani grZnobdnen, rom

Tamazis saxiT saqarTvelom

dahkarga didi Semoqmedi, romel-

mac miuxedavad xanmokle sic-

ocxlisa, mainc naTeli kvali

daamCnia umdidres qarTul

poezias.

qarTuli poeziis olimpze

mxolod genialuri Semoqmedebi

imkvidreben Rirseul adgils!

erT-erTi aseTi didi Semoq-

media Tamaz baZaRua!

albaT grZnobda tragikul

aRsasruls Tamazi, radgan igi

imdenad Cqarobda, rom Tavisi

xanmokle arsebobiT, rogorc

poetma, mniSvnelovnad gauswro

dros.

gulsatkenia, roca sicocxles

eTxoveba tragikulad daRupuli

imedismomcemi axalgazrda ni-

Wieri adamiani, romelsac Tavisi

leqsebiT did xans SeeZlo gae-

lamazebina Cveni yofa!

RmerTma naTelSi amyofos

Tamaz baZaRuasa da misi ojaxis

tragikulad aRsrulebuli

wevrebis suli!

martvils ki madlobas

vuZRvniT da vimedovnebT, rom

samegrelo kvlavac gviboZebs

gulmxurvale Semoqmed-patri-

otebs!

roland jalaRania,

“fazisis” akademiis wevri

* * * ra gansxvavebaa ar-

wivsa da Rors Soris?

_ erTi boTli arayi!

* * *

Tu Tqveni mezobeli Ramis

sam saaTamde xmamaRali musik-

iT gayruebT, daurekeT mas 4

saaTze da uTxariT, rom musi-

ka mogewonaT.

* * *

barmeni:

_ Tqvens mier mocemuli

fuli yalbia.

_ arc Tqveni koniakia naR-

di.

* * *

vasil mJavanaZe da mixeil

saakaSvili kavkasionze mi-

jaWvul amiranTan mividnen,

raTa gaegoT, Tu ra azrisa

iyo titani maTze.

_ Cemze ras ityvi? _ hkiTxa

mJavanaZem.

_ Sen vina xar? _ daubruna

kiTxva amiranma.

_ me mJavanaZe var, saqarTve-

los cekas pirveli mdivani

viyavi...

_ Senze kargis mets ver-

afers vityvi, keTil da saqmi-

an adamianad gicnob!

_ Cemze ras ityvi? _ hkiTxa

axla mixeil saakaSvilma.

_ Sen vina xar?

_ me saqarTvelos prezi-

denti var!

_ mijaWvuli ar viyo, dedas

gitirebdi! _ daiquxa mkerd-

dakortnilma amiranma da ki-

naRam aiwyvita.

mas Semdeg, rac me-19 saukuneSi ingliselebma aRadgines sportis uZvelesi saxeoba, msoflios yvela qveyanaSi ibadebodnen didi fexburTelebi,

romlebic qmnidnen mTel epoqas da maTi miRwevebi oqros asoebiT iwereboda planetis sportul istoriaSi. isini gvxiblavdnen Taviani

safexburTo saSemsruleblo ostatobiT. es xdeboda maSin, roca fexburTi is-is iyo idgamda fexs msoflioSi da jer kidev arsad ar iyo

aSenebuli, aramc Tu giganturi, aramed aTasmayurebliani stadionebic ki. magram swored maTma ostatobam daudo saTave sportis am ula-

mazes saxeobas, romelsac dRes lamis mTeli msoflio eTayvaneba. mas Semdeg uamravi didi fexburTeli moevlina samyaros, magram Cveni

rubrika mainc win ayenebs im didi sportsmenebis xsovnas, romelTac msoflios ganaxlebuli saxiT uZRvnes jer kidev Cvens welTaRricx-

vamde didi xniT adre CineTSi Sobili sanaxaobrivi sporti _ fexburTi! male dainteresebul pirTa viwro wreSi aRiarebuli es sanaxaoba

masiur RonisZiebad iqca, ramac warmoqmna Sesabamisi sportuli bazebis aSenebis aucilebloba. swored warsulis didi fexburTelebis

damsaxurebaa, rom gvaqvs SesaniSnavi sportuli kompleqsebi “marakana”, “acteka”, “nou kampi”, “santiago bernabeu”, “luJnikebi”, “olimpiaSta-

dioni”, “hempden parki” da sxva da sxva. swored am sportul “monstrebs” avseben pirTamde dRevandeli fexburTis “grandebi”, romlebic mon-

domebiTa da warmatebiT agrZeleben TavianTi didi winaprebis saqmeebs.

am rubrikiT Cven gagacnobT msoflios fexburTis pionerebsac da im did Tanamedrove fexburTelebsac, romlebic qmnian msoflio fexbur-

Tis istorias.