Η ΜΕΛΙΤΖΑΝΑ (solanum melongena l.) · 2019-01-08 · 4ρ. . ξάρχου Μεαφύεση...

Δρ. Ε. Εξάρχου

Η ΜΕΛΙΤΖΑΝΑ (Solanum melongena L.)

-Καταγωγή

-Εξάπλωση της καλλιέργειας

-Βοτανικοί χαρακτήρες

-Πολλαπλασιασμός

-Σπορά – Μεταφύτευση

-Καλλιεργητικές Φροντίδες

-Ανάπτυξη καρπού

-Συγκομιδή


ΜΕΛΙΤΖΑΝΑ

Οικογένεια: Solanaceae

ΚΑΤΑΓΩΓΗ

-Άγρια μορφή μελιτζάνας αναφέρεται ότι έχει βρεθεί στην Ινδία

-Γύρω στο 13ο αιώνα εισάγεται στην Ευρώπη (Ισπανία, Ιταλία) και στην

Αφρική

-Παλαιότερα από το φυτό κατασκεύαζαν αλοιφές ως καταπραϋντικές

ουσίες για φλεγμονές

-Τα φύλλα χρησιμοποιούνταν ως υποκατάστατο καπνού

-Συγγενικά είδη της μελιτζάνας θεωρούνται τα Solanum insanum και

Solanum incanum – αυτοφυή φυτά της Ινδίας και της Βιρμανδίας


ΜΕΛΙΤΖΑΝΑ

-Η μελιτζάνα καλλιεργείται σε μεγάλες εκτάσεις σε τροπικές

και υποτροπικές περιοχές

-Στις χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης δεν είναι

τόσο ευρείας κατανάλωσης όσο στις νότιες χώρες της

Μεσογείου

-Ο καρπός της καταναλώνεται ώριμος μαγειρεμένος ή

άγουρος (τουρσί ή γλυκό)


Τάσεις εξάπλωσης

-Παρότι η μελιτζάνα ως επί το πλείστο παράγεται σε ανοιχτές

καλλιέργειες, ωστόσο υπάρχει ζήτηση και εκτός της κανονικής

εποχής

-Το 91,5% της παραγωγής συναντάται στην Ασία και μόλις το

3,5% στην Ευρώπη

-Κύριες χώρες εισαγωγής είναι η Γαλλία, η Γερμανία, το

Ηνωμένο Βασίλειο και το Λίβανο

-Οι εξαγωγές γίνονται κυρίως από την Ισπανία, την Ολλανδία και

την Ιορδανία


Τάσεις εξάπλωσης

-Στην Ελλάδα καλλιεργούνται κάθε χρόνο γύρω στα 28460 στρ.

μελιτζάνας σε ανοικτές καλλιέργειες με παραγωγή γύρω στους

66480 τόν. (στοιχεία 1997)

-Για παραγωγή εκτός εποχής σε θερμοκήπια και άλλες

κατασκευές, το 1997 καλλιεργήθηκαν γύρω στα 2300 στρ. με

παραγωγή περίπου 18870 τόνοι

-Εξαγωγές από την Ελλάδα γίνονται σε πάρα πολύ μεγάλη

κλίμακα. Το 1999 εξήχθησαν περίπου 800 τόνοι, ενώ την ίδια

εποχή εισήχθησαν περίπου 400 τόνοι


Βοτανικοί Χαρακτήρες

- Η μελιτζάνα καλλιεργείται ως ετήσιο φυτό στις εύκρατες ζώνες

και ως πολυετές φυτό στις τροπικές ζώνες

-Το φυτό έχει τάσεις ανάπτυξης προς τα άνω, είναι ορθόκλαδο

απεριόριστης ανάπτυξης και έχει βλαστάνουσα κορυφή

-Το κεντρικό στέλεχος είναι κυλινδρικό, διακλαδιζόμενο, αρχικά

ποώδες ενώ αργότερα γίνεται ξυλώδες

-Από τη βάση κάθε φύλλου εξέρχεται πλευρικός βλαστός.


Βοτανικοί Χαρακτήρες

Διακρίνονται τρεις βοτανικές ποικιλίες:

1. Solanum melongena var. esculentum Dum. με άνθη 6-9μερή,

μονήρη, σπανίως δίδυμα και καρπούς κυλινδρικούς, επιμήκεις ή

σφαιροειδείς, χρώματος ιώδους, λευκού ή κίτρινου

2. Solanum melongena var. insanum L. με άνθη 5-6μερή, φερόμενα

ανά 3, από τα οποία το ένα είναι γόνιμο και δύο στείρα. Καρπός

μελανός

3. Solanum melongena var. ovigerum Lam. με άνθη μονήρη με

περιάνθιο 3-6μερές και 5-9 στήμονες. Καρπός αυγοειδής ή και

επιμήκης, ιώδης, κόκκινος ή κίτρινος


Βλαστός

Οι βλαστοί στην αρχή της εμφάνισής τους, είναι τρυφεροί

ποώδεις και με την πάροδο του χρόνου γίνονται ξυλώδεις, αλλά

είναι εύθραυστοι, γι’ αυτό χρειάζεται κάποια στήριξη του φυτού

Φύλλα

Τα φύλλα είναι μεγάλα, σαρκώδη, ελλειψοειδή, ακέραια, φέρουν

τρίχες και χνούδι, είναι βαθυπράσινα και αρκετές φορές πάνω

στις νευρώσεις φέρουν άκανθες.

Τα φύλλα είναι εναλλασσόμενα επί των βλαστών και έχουν κοντό

μίσχο που μερικές φορές φέρει και άκανθες.


Ρίζα

Η ρίζα αναπτύσσεται σε ενδιάμεσο βάθος 60-120 cm. Έχει κεντρική

ρίζα που αντικαθίσταται από πολλές πλευρικές αν τραυματιστεί

κατά τη μεταφύτευση. Οι πλευρικές ρίζες απλώνονται σε σχετικά

μικρό βάθος

Άνθος

Τα άνθη εμφανίζονται μονήρη ή σε ταξιανθίες, 2-3 μαζί πάνω

στους βλαστούς, είναι μεγάλα με ιώδη χρώμα.

Στις πρώιμες ποικιλίες τα άνθη εμφανίζονται με την εμφάνιση του

έκτου πραγματικού φύλλου, ενώ στις πολύ όψιμες μετά το 14ο

πραγματικό φύλλο


Άνθη

-Τα άνθη αυτογονιμοποιούνται και σε πολύ μικρό ποσοστό

σταυρογονιμοποιούνται με έντομα

-Η κύρτωση του ποδίσκου, οπότε και του άνθους, προς τα κάτω

διευκολύνει την αυτογονιμοποίηση

-Η ωρίμανση των ανθήρων γίνεται ταυτόχρονα με την ωρίμανση

του στίγματος κατά το άνοιγμα του άνθους που συμβαίνει κατά

τις πρωινές ώρες

-Το άνθος παραμένει ανοικτό για 2- 3 ημέρες. Όταν γίνει

γονιμοποίηση, η στεφάνη και οι στήμονες μαραίνονται

-Τα άνθη μπορεί να αναπτυχθούν σε καρπούς και

παρθενοκαρπικά, χωρίς γονιμοποίηση


Στεφάνη

- Η στεφάνη είναι συμπέταλη ιώδους χρώματος με 5 ή

περισσότερα πέταλα. Στο κάτω μέρος του κάθε πετάλου είναι

κολλημένος ένας στήμονας

-Οι στήμονες που δεν είναι κολλημένοι στη βάση μεταξύ τους

αλλά απλώς ενωμένοι με τα πέταλα, δημιουργούν ένα κώνο

γύρω από τον στύλο, που είναι συνήθως πιο μακρύς από τους

στήμονες, αλλά μπορεί να είναι και μικρότερος

-Οι στήμονες φέρουν ανθήρες από τους οποίους η γύρη

εξέρχεται κατά την ωρίμανση από τρύπες που ανοίγουν στην

κορυφή τους.


Φαινόμενο Ετεροστυλίας

Ανάλογα με το μήκος του στύλου σε σχέση με τον κώνο των ανθήρων, τα άνθη

διακρίνονται σε:

•Μακρόστυλα άνθη: ο στύλος είναι αρκετά μακρύς (1-1,3 εκατοστά) και το

στίγμα προεξέχει του κώνου των ανθήρων.

•Μεσαία – μακρόστυλα άνθη: ο στύλος είναι μακρύς (0,8-1 εκ.), αλλά ίσος σε

μήκος με αυτό του κώνου των ανθήρων και επομένως το στίγμα δεν προεξέχει.

•Ψευδοκοντόστυλα άνθη: ο στύλος έχει μήκος περίπου 0,5-0,7 εκ. και είναι

μικρότερος σε μήκος από το μήκος του κώνου των ανθήρων και κατά συνέπεια,

το στίγμα είναι σε χαμηλότερο σημείο από την θέση των ανθήρων.

•Πραγματικά κοντόστυλα άνθη: ο στύλος έχει μήκος 0,1-0,3 εκ. είναι δηλαδή

πολύ μικρός και επίσης η ωοθήκη του άνθους αυτού είναι συνήθως μικρή.


Κάλυκας

- Ο κάλυκας είναι σαρκώδης, τριχωτός, ακανθώδης που

αναπτύσσεται μαζί με τον καρπό και έχει 5 ή περισσότερα σέπαλα.

- Ο ποδίσκος είναι αρκετά ανεπτυγμένος, σαρκώδης, ξυλώδης, που

κατά την άνθιση κυρτώνεται προς τα κάτω.


Καρπός

-Ο καρπός είναι ράγα διαφόρων σχημάτων, σφαιροειδής,

απιοειδής, ωοειδής, επιμήκης, κυλινδρικός

-Ποικιλίες που έχουν προέλευση από την Ασία παράγουν

περισσότερους καρπούς οι οποίοι είναι λεπτοί στη διάμετρο και

επιμήκης (15 – 30 εκ.)

- Το χρώμα επίσης ποικίλει από βαθύ μέχρι ανοιχτό ιώδες στις πιο

δημοφιλείς καλλιεργούμενες σήμερα ποικιλίες, αλλά μερικές έχουν

άσπρο ή και πράσινο χρώμα


Καρπός

- Το χρώμα μπορεί να είναι ομοιογενές ή με ραβδώσεις ανοιχτού

και βαθέως χρώματος

-Το ιώδες χρώμα οφείλεται σε ανθοκυανίνες που υπάρχουν κάτω

από την λεία και γυαλιστερή επιδερμίδα

-Η σάρκα είναι λευκή, συμπαγής και περιέχει πολυάριθμα

σπέρματα τα οποία είναι πλατιά, πεπιεσμένα, δισκοειδή με λεία

επιφάνεια και υποκίτρινο χρώμα

-Ο καρπός της μελιτζάνας αποτελείται κατά κύριο μέρος, από νερό

92,5%, υδατάνθρακες 5,6%, πρωτεΐνες 1,2% και λίπη 0,2%. Επίσης

είναι μια πολύ καλή πηγή βιταμινών Α, Β1,Β2,C καθώς και Ca.


ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ

-Για χειμωνιάτικες ή τις πρώιμες ανοιξιάτικες φυτεύσεις η σπορά γίνεται

σε θερμοσπορεία, σε κιβώτια σποράς, σε ατομικούς κύβους ή γλαστράκια

ή σακουλάκια τους μήνες Νοέμβριο μέχρι και Ιανουάριο

-1 gr. σπόρων περιέχει περίπου 200 - 250 σπόρους και με 15 γραμμάρια

σπόρων παράγουμε φυτά για 1 στρέμμα θερμοκηπίου

-Η σπορά γίνεται σε βάθος 0,5 cm και η πυκνότητα σποράς εξαρτάται από

τον χώρο σποράς

-Για συντόμευση του χρόνου βλάστησης και για εξοικονόμηση ενέργειας,

συνιστάται η προβλάστηση του σπόρου σε υγρή άμμο ή τύρφη και μετά

ακολουθεί η σπορά στο σπορείο


Βλάστηση του σπόρου

-Ικανοποιητική βλάστηση σε θερμοκρασία αέρα 20 – 30 °C

-Ταχύτητα βλάστησης είναι συνάρτηση της θερμοκρασίας – 30 °C σε 5

μέρες, 25 °C σε 8 μέρες και στους 20 °C σε 13 μέρες

-Μετά την βλάστηση των σπόρων η θερμοκρασία στο σπορείο

σταθεροποιείται σε χαμηλότερα επίπεδα

-Θερμοκρασία υποστρώματος - 29 °C

-Ελαφρώς αλκαλιωμένο νερό επιταχύνει το ρυθμό βλάστησης

-Φύτευση στο θερμοκήπιο 50-70 μέρες μετά την σπορά


Θερμοκρασία σπορείου

Είναι το πλέον απαιτητικό σε θερμότητα καλλιεργούμενο είδος

της οικογένειας Solanaceae

1. Για τη βλάστηση του σπόρου: 20 - 30° C, ιδανική:: 25 -

30° C

2. Για την ανάπτυξη των σπορόφυτων::

- τη νύχτα :16 - 20° C

- την ημέρα : 20 - 25° C

-εξαερισμός : > 27° C

Οι κατώτερες θερμοκρασίες εφαρμόζονται όταν υπάρχουν

νεφοσκεπείς ημέρες και νύχτες και οι υψηλότερες όταν υπάρχει έντονη

ηλιοφάνεια την ημέρα ή ξαστεριά τη νύχτα


Το φως του σπορείου

Είναι εξαιρετικά φωτόφιλο φυτό όσον αφορά την ανάπτυξή του

-Καθαρό υλικό κάλυψης του σπορείου

-Στην Ελλάδα η φθινοπωρινές φυτεύσεις δεν έχουν πρόβλημα

φωτισμού στο σπορείο

-Τεχνητός φωτισμός από λαμπτήρες υδραργύρου

(πυρακτώσεως) 400 Watt μετά την φύτρωση ως

συμπληρωματικός φωτισμός – λειτουργία για 12h/24ωρο. Έτσι

εξασφαλίζονται μεγαλύτερα φυτά σε πιο σύντομο χρονικό

διάστημα


Πότισμα στο σπορείο

-Το νερό ποτίσματος πρέπει να είναι καλής ποιότητας και

χαμηλής αλατότητας

-Οι ποσότητες και η συχνότητα εφαρμογής του ποτίσματος

εξαρτώνται από το υπόστρωμα, το στάδιο ανάπτυξης των

φυτών και από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

-Το νερό δεν πρέπει να είναι κρύο

-Το υπόστρωμα δεν πρέπει να αφήνεται να ξηραίνεται

τελείως αλλά ούτε να είναι τελείως υγρό για μεγάλο

χρονικό διάστημα


Πότισμα στο σπορείο

-Στέρηση νερού στα φυτά νεαρής ηλικίας προκαλεί

σκλήρυνση (ανάσχεση της κανονικής ανάπτυξης) κάτι που

επηρεάζει αρνητικά τη μελλοντική ανάπτυξη και

παραγωγή των φυτών

-Μπορεί να χρειαστεί και συμπληρωματικός ψεκασμός του

φυλλώματος όταν έχει μεγάλη ηλιοφάνεια, ώστε να

αυξηθεί η σχετική υγρασία και να βοηθηθεί η ανάπτυξη

-Η σχετική υγρασία πρέπει να είναι 70-75 % γιατί

υπάρχει ο κίνδυνος προσβολής από τον βοτρύτη


Λίπανση στο σπορείο

-Επειδή τα φυτά μένουν στο σπορείο για μεγάλο χρονικό

διάστημα, απαιτείται λίπανση μέσω της άρδευσης κατά

τις τελευταίες εβδομάδες

-Κυρίως λίπανση αζώτου: 120 gr KNO3 και 110 gr. NH3NO3

(σε 1 λίτρο νερό και αραίωση 1:250 και 1:200

-Η λίπανση πρέπει να αποφεύγεται σε ξηρό υπόστρωμα

γιατί μπορεί να προκληθούν ζημιές στο ριζικό σύστημα


Χρόνος στο σπορείο

Σε χαμηλές θερμοκρασίες και φτωχό φωτισμό – 10

εβδομάδες

Κανονικές συνθήκες – 6 εβδομάδες


Εμβολιασμός μελιτζάνας

-Τα φυτά των καλλιεργούμενων ποικιλιών μελιτζάνας δεν είναι

ανθεκτικά στις ασθένειες και τους ζωικούς εχθρούς του εδάφους

-Εφαρμόζεται εμβολιασμός των φυταρίων μελιτζάνας σε

ανθεκτικά υποκείμενα τομάτας όπως:

1. “KNVF”

2. “MM”

3. “Energy F1”

- Επίσης εμβολιασμοί γίνονται και σε υποκείμενα μελιτζάνας

όπως το Solanum Latifolium και η Datura innoxia


Εμβολιασμός μελιτζάνας

Οι μέθοδοι εμβολιασμού είναι αυτοί της τομάτας ενώ στην

Ιαπωνία χρησιμοποιήθηκε μια πλήρως αυτοματοποιημένη

μέθοδος με τη χρήση robot


Μέθοδος με robot:

Γίνεται αφού το υποκείμενο και το εμβόλιο, στο στάδιο των δύο

πραγματικών φύλλων, κοπούν κάθετα στο νεαρό βλαστό και

ενωθούν οι τομές τους. Χρησιμοποιείται μια ειδική, μη τοξική

κόλλα με σκληρυντικό. Επίσης μπορεί να εφαρμοστεί ο

εμβολιασμός με βελόνα όπως στη τομάτα


Μέθοδος με robot:

-Οι σπόροι της μελιτζάνας φυτεύονται 1-2 εβδομάδες νωρίτερα από

αυτούς της τομάτας

-Σε περίπου 5 εβδομάδες από την φύτευση του υποκειμένου, τα φυτά

είναι έτοιμα για εμβολιασμό

-Στόχος είναι να δημιουργηθούν φυτά ίδιου μεγέθους και διαμέτρου

βλαστού

-2-3 εβδομάδες μετά τον εμβολιασμό κόβεται η ρίζα του εμβολίου και η

κορυφή του υποκειμένου και το φυτό της μελιτζάνας παίρνει νερό και

τροφές από το υποκείμενο

-Το υποκείμενο στα εμβολιασμένα φυτά επιδρά σε διάφορα

χαρακτηριστικά (ύψος, φυλλική επιφάνεια, βάθος ρίζας, παραγωγή

καρπών)


Εποχή σποράς

Στη Ν. Ελλάδα γίνεται 15 Αυγούστου – 15 Σεπτεμβρίου και η

μεταφύτευση 4-6 εβδομάδες αργότερα

Στη Β. Ελλάδα γίνεται το Δεκέμβριο και η μεταφύτευση 8-10

εβδομάδες αργότερα


Μεταφύτευση – Αποστάσεις φύτευσης - Πληθυσμός

- Όταν το φυτό αποκτήσει το επιθυμητό μέγεθος (4 περίπου

πραγματικά φύλλα, ύψος 15 cm) και καλό ριζικό σύστημα – 4-8

εβδομάδες μετά την σπορά



-αποστάσεις φύτευσης 100-120 cm μεταξύ των γραμμών και 60-75

cm επί των γραμμών, όταν στο φυτό αφεθούν 3-4 βλαστοί

-Στη διπλή γραμμή φύτευσης οι γραμμές απέχουν 50 cm και 100 cm

από το επόμενο ζεύγος γραμμών – πλεονεκτήματα ίδια με αυτά της

τομάτας

-Η τακτική να αφήνονται πολλοί βλαστοί ανά φυτό είναι καλή όταν η

φυτεία θα παραμείνει στην παραγωγή για μεγάλο χρονικό διάστημα

-Πυκνή φύτευση με λίγους βλαστούς ανά φυτό προτείνεται για μικρή

καλλιεργητική περίοδο – δίνει μεγαλύτερη παραγωγή και

μεγαλύτερους καρπούς



-Στις φθινοπωρινές φυτεύσεις ο αριθμός των βλαστών ανά φυτό είναι

μικρός (2-3)

-Σε όψιμες χειμωνιάτικες φυτεύσεις ο αριθμός βλαστών ανά φυτό

μπορεί να είναι μεγαλύτερος από 3

-Στο μονοστέλεχο σύστημα αυξάνεται ο αριθμός φυτών ανά στρέμμα

Πληθυσμός: 1800-2600 φυτά/στρέμμα



Η εποχή φύτευση της μελιτζάνας στο θερμοκήπιο εξαρτάται

από τον στόχο της καλλιέργειας και το γεωγραφικό διαμέρισμα

της χώρας:

1. Φθινοπωρινή φύτευση (Ν. Ελλάδα)

- Σπορά – αρχές Αυγούστου

- Μεταφύτευση: τέλη Σεπτεμβρίου, αρχές Οκτωβρίου

- Αρχή συγκομιδής: Νοέμβριος – Ιανουάριος

- Διάρκεια συγκομιδής: 6-7,5 μήνες


2. Πρώιμη χειμωνιάτικη σπορά (Πελοπόννησος, νησιά)

- Σπορά – αρχές Νοεμβρίου

- Μεταφύτευση: τέλη Δεκεμβρίου – τέλη Ιανουαρίου

- Αρχή συγκομιδής: αρχές Απριλίου

- Διάρκεια συγκομιδής: 4 μήνες

3. Όψιμη χειμωνιάτικη σπορά (Β. Ελλάδα)

- Σπορά – αρχές Ιανουαρίου

- Μεταφύτευση: Φεβρουάριος

- Αρχή συγκομιδής: αρχές Μαΐου

- Διάρκεια συγκομιδής: 3 μήνες άνοιξη – καλοκαίρι, 2-3 μήνες

φθινόπωρο


Συνθήκες θερμοκηπίου και περιποίησης

1. Θερμοκρασία αέρα

- Είναι φυτό θερμής εποχής και άρα έχει ανάγκη από υψηλές

θερμοκρασίες κατά την διάρκεια της ανάπτυξης του φυτού

και της ωρίμανσης των καρπών

- Κατά την νύχτα – 18 – 20 °C

- Κατά την ημέρα - 21 – 22 °C (όχι άνω των 27 – 28 °C)

- Κατά τον πρώτο μήνα μετά την μεταφύτευση δεν πρέπει να

βρίσκεται κάτω από τους 15°C


-Σε 12-15°C – παραμόρφωση ανθέων, στύλοι μικροί,

παραμόρφωση γυρεόκοκκων, υπερτροφικά σέπαλα, κακός

χρωματισμός και σχήμα καρπών

-Φυσιολογική επικονίαση και ανάπτυξη γυροσωλήνων – 20°C

-Μόλις αρχίσουν να εμφανίζονται άνθη στα φυτά, πρέπει να

κατέβει η θερμοκρασία της νύχτας στους 16-17°C για να

ενθαρρυνθεί η ανάπτυξη των καρπών

-Διαφορά θερμοκρασίας μέρα – νύχτα 5-7°C βοηθάει την

ανάπτυξη της καρποφορίας (κίνδυνος εμφάνισης βοτρύτη, γι

αυτό απαιτείται συνεχής εξαερισμός)


2. Θερμοκρασία εδάφους

- Μετά την μεταφύτευση και σε όλη την διάρκεια της

καλλιέργειας επηρεάζεται η ανάπτυξη, παραγωγή και

πρωιμότητα – σταθερά πάνω από 17-19 °C

- Σε χαμηλότερες θερμοκρασίες: φύτευση σε αναχώματα,

κατά το δυνατόν επιφανειακή φύτευση, εφαρμογή

εδαφοκάλυψης (πρωίμιση κατά 15-21 ημέρες)

- Θέρμανση του εδάφους τον χειμώνα συμβάλλει στη

βελτίωση του χρώματος του καρπού


3. Φως

- Είναι αρκετά φωτόφιλο φυτό

- Για να αναπτυχθεί η μελιτζάνα χρειάζεται όλο το φάσμα του

ηλιακού φωτός καθώς και αρκετή ένταση από αυτό

- Εάν η ελλιπής ακτινοβολία συνδυαστεί με χαμηλές θερμοκρασίες,

τότε τα φύλλα γίνονται πλατύτερα και λεπτότερα,, δε

γονιμοποιούνται τα άνθη, μειώνεται ο αριθμός των καρπών και

επ’ αυτών που δένουν παρουσιάζεται αυξημένο το ποσοστό των

κακοσχηματισμένων και κακοχρωματισμένων καρπών..

- Το είδος του πλαστικού που καλύπτει το θερμοκήπιο μπορεί να

επηρεάσει αποφασιστικά την ολική απόδοση και την ποιότητα της

παραγωγής


4. Σχετική Υγρασία

- Συνιστάται 70 – 75% Σχετική Υγρασία

- Η απότομες διακυμάνσεις οδηγούν σε ακανόνιστη βλάστηση

- Ο καλός αερισμός θεωρείται απαραίτητος και τα φυτά

πρέπει να διατηρούνται στεγνά

5. Εμπλουτισμός με CO2

- Ο εμπλουτισμός της ατμόσφαιρας του θερμοκηπίου μέχρι τα

1000 ppm αποτελεί συνηθισμένη τακτική στις βόρειες χώρες

(πρωίμιση και αύξηση της ολικής παραγωγής)


6. Πότισμα

- Οι ανάγκες σε νερό ποικίλουν ανάλογα με την ανάπτυξη των φυτών, τον

τύπο του εδάφους και τις κλιματολογικές συνθήκες

- Το ριζόστρωμα δεν πρέπει να ξηραίνεται αλλά ούτε να είναι συνέχεια

πολύ υγρό

- Σε περίπτωση βλαστομανίας θα πρέπει να μειωθεί η ποσότητα και η

συχνότητα ποτίσματος

- Σε χαμηλή εδαφική υγρασία μπορεί να επηρεαστεί το χρώμα των

καρπών

- Ανάγκες σε μια καλλιεργητική περίοδο: 400-500 m3/στρ. για στάγδην

άρδευση

- Η ποιότητα του νερού επηρεάζει την απόδοση της καλλιέργειας

- EC > 1,7 dS/m και περιεκτικότητα σε βόριο > 2 mg προκαλούν

αρνητικές επιπτώσεις


7. Επιφανειακή Λίπανση

- Η επιφανειακή λίπανση γίνεται για να καλύψει τις ανάγκες των

φυτών σε Ν και Κ

- Ξεκινά 3-4 εβδομάδες μετά την βασική λίπανση, όταν τα φυτά

έχουν αρχίσει να εγκαθίστανται στη νέα τους θέση

- Συνήθως δεν απαιτείται λίπανση με φώσφορο, γιατί τα φυτά

έχουν εκτεταμένο ριζικό σύστημα

- Συχνά παρατηρείται έλλειψη Mg – υδρολίπανση με 35-50 gr

MgSO4/λίτρο στο βασικό διάλυμα και αραίωση 200 φορές

- Συνιστάται έλεγχος κατά την διάρκεια της καλλιέργειας και στην

αρχή της συγκομιδής – διάγνωση στους μίσχους των φύλλων

- Όταν τα φυτά έχουν μεγάλο φορτίο καρπών μπορεί να γίνει και

διαφυλλική λίπανση


Πρόγραμμα υδρολίπανσης:

- Στην αρχική λίπανση (υδρολίπανση) η αναλογία Ν:Κ2Ο είναι 1 : 1 και

επιτυγχάνεται με διάλυση σε ένα λίτρο νερό 120 γρ. νιτρικού καλίου (ΚΝΟ3)

καιι110 γρ. νιτρικής αμμωνίας (ΝΗ4ΝΟ3). Το πυκνό αυτό διάλυμα αραιώνεται

με το νερό της άρδευσης σε αναλογία 1 : 200 και ποτίζονται τα φυτά..

-- Εάν με την εφαρμογή της ανωτέρω υδρολίπανσης παρατηρηθεί

βλαστομανία,, τότε γίνεται προσωρινή μείωση του Ν και αύξηση του Κ ώστε να

επιτευχθεί η σχέση Ν : Κ20 = 1 : 2. Αυτό γίνεται με διάλυση σε 1 λίτρο νερού

160 γρ. ΚΝΟ3 και 50 γρ. ΝΗ4ΝΟ3 και αραίωση του πυκνού διαλύματος στο

νερό της άρδευσης σε αναλογία 1 : 200..

-- Εάν η βλάστηση είναι φτωχή,, τότε ενισχύεται το Ν και μειώνεται το ,, έτσι

που να επιτευχθεί η σχέση Ν : Κ2Ο = 2 : 1. Αυτό γίνεται με διάλυση 70 γρ..

ΚΝΟ3 και 140 γρ. ΝΗ4ΝΟ3 σε 1 λίτρο νερού, και αραίωση του πυκνού

διαλύματος στο νερό της άρδευσης σε αναλογία 1 : 200.


Υποστύλωση και κλάδεμα

-Όταν τα φυτά φθάσουν τα 30 cm, δένεται το κεντρικό στέλεχος με

σπάγκο

-Όταν εμφανίζεται το πρώτο άνθος εμφανίζονται και οι πρώτοι

δυνατοί πλευρικοί βλαστοί

-Κρατάμε 2-3 πλευρικούς βλαστούς και του δένουμε κάθε έναν

χωριστά από τα οριζόντια σύρματα (σπανίως κρατάμε μόνο 1 πλάγιο

βλαστό) – οι υπόλοιποι αφαιρούνται όσο είναι μικροί

-Η αφαίρεση νέων βλαστών στην κορυφή του φυτού

επαναλαμβάνεται 1 φορά / εβδομάδα και ταυτόχρονα

περιελίσσονται οι βλαστοί από τους σπάγκους

http://mountainharvestorganic.com/blog/wp-content/uploads/2011/05/eggplant_fruit.jpg


Υποστύλωση και κλάδεμα

-Ταυτόχρονα αφαιρούνται 1-2 μικρά φύλλα που βρίσκονται πολύ

κοντά στην αναπτυσσόμενη κορυφή του κάθε βλαστού (διευκόλυνση

φωτισμού και εξαερισμού)

-Επίσης, εβδομαδιαίως αφαιρούνται τα δευτερεύοντα άνθη σε κάθε

θέση καρποφορίας

-Επίσης, αφαιρείται η ξηρά στεφάνη από τους καρπούς που

βρίσκονται σε εξέλιξη (μείωση κινδύνου προσβολής του καρπού από

βοτρύτη)

-3-4 εβδομάδες μετά την μεταφύτευση ξεκινά η αποφύλλωση και

γίνεται κάθε 2 περίπου εβδομάδες. Κάθε πλάγιος βλαστός που

εμφανίζεται χαμηλά στη βάση του φυτού αφαιρείται


Ανάπτυξη του καρπού

- Τα άνθη είναι ικανά να εξελιχθούν σε καρπούς χωρίς

γονιμοποίηση, δηλαδή χωρίς σχηματισμό σπόρων

(παρθενοκαρπία)

- Η ταχύτητα με την οποία εξελίσσεται το άνθος σε καρπό είναι και

ο κύριος παράγοντας που καθορίζει το τελικό μέγεθος του

καρπού κατά την ωρίμανση

- Δύο παράγοντες επηρεάζουν την ταχύτητα αυτή: η ‘δύναμη’ του

άνθους και η διαφορά θερμοκρασίας μέρας – νύχτας

- Όσο πιο μεγάλο είναι το άνθος, τόσο πιο γρήγορα αναπτύσσεται

σε καρπό και τόσο πιο μεγάλος είναι ο καρπός κατά την ωρίμανση



- Για τον σχηματισμό μεγάλων ανθέων – πρέπει να κρατηθεί

ισορροπία μεταξύ βλάστησης και καρποφορίας του φυτού

- Εάν η βλάστηση είναι αδύνατη (περιορισμένη δραστηριότητα

ριζικού συστήματος ή μεγάλο φορτίο φυτού) πρέπει να

ενθαρρυνθεί η βλάστηση (π.χ. αύξηση Ν-ούχου λίπανσης)

- Εάν έχουμε βλαστομανία – φτωχή εξέλιξη ανθέων (μικρά άνθη)

και καρπόδεσης

- ΒΛΑΣΤΟΜΑΝΙΑ: όταν οι συνθήκες ανάπτυξης του φυτού είναι

καλές και το φυτό φέρει μικρό αριθμό καρπών

- ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΒΛΑΣΤΟΜΑΝΙΑΣ: α) μείωση του νερού ποτίσματος

β) μείωση της λίπανσης



- ΔΙΑΦΟΡΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ ΜΕΡΑΣ – ΝΥΧΤΑΣ: διαφορά 5 βαθμών

και άνω ενθαρρύνει την γρήγορη ανάπτυξη του καρπού

- ΚΥΡΙΟ ΑΝΘΟΣ: σε κάθε σημείο που σχηματίζονται άνθη, υπάρχει

το κύριο άνθος και 1 ή 2 δευτερεύοντα άνθη (πιο μικρά, μπορεί

να ενώνονται απευθείας με το βλαστό ή με το μίσχο του κύριου

άνθους. Αυτά μπορεί να αναπτύσσονται πολύ αργά σε μικρό

καρπό ή δεν αναπτύσσονται καθόλου.

- Ολλανδία – Αγγλία: αφαίρεση των δευτερευόντων ανθέων κατά

το κλάδεμα του φυτού


Υποβοήθηση καρπόδεσης

- Σε χαμηλές θερμοκρασίες (<15 βαθμών Κελσίου) και χαμηλό

φωτισμό, η παραγωγή ανθέων είναι δύσκολη και δεν γίνεται

γονιμοποίηση των ανθέων (η γύρη χάνει την βιωσιμότητά της και

δεν αναπτύσσεται ο γυρεοσωλήνας) – χρήση καρποδετικών

ορμονών

- Τέτοιες συνθήκες έχουμε στα θερμοκήπια της χώρας την περίοδο

του χειμώνα (θέρμανση για αντιπαγετική προστασία και χαμηλό

φωτισμό)

- Την άνοιξη η καρπόδεση επιτυγχάνεται με δόνηση των ανθέων (2

φορές/εβδομάδα)


Προγράμματα εφαρμογής ρυθμιστικών ουσιών

- Σε ανοιχτά άνθη εφαρμόζεται η αυξίνη β-ΝΑΑ σε συγκέντρωση 60

ppm κάθε 14 ημέρες

- Σε ανοιχτά άνθη συνδυασμένη χρήση 60 ppm β-ΝΑΑ και 30 ppm

6-ΒΑ, κάθε 14 ημέρες

- Σε ανοιχτά άνθη εφαρμογή 2,5 ppm της ορμόνης 2,4-D και 20

ppm της αυξίνης 4-CPA

- Αύξηση της πρώιμης παραγωγής με ψεκασμό ολόκληρου του

φυτού, όταν ανοίξουν αρκετά άνθη με το ρυθμιστή ΄΄Οraset΄΄ στα

250 ppm και κάθε 14 ημέρες


Συγκομιδή των καρπών

- Ο χρόνος μεταξύ σποράς και έναρξης συγκομιδής ποικίλλει από 3,5-

5 μήνες

- Από την άνθηση μέχρι την συγκομιδή:

• Πρώιμες ποικιλίες – 15-20 μέρες

• Μέσης πρωιμότητας – 25-30 ημέρες

• Όψιμες ποικιλίες – 35-40 ημέρες

- Οι καρποί συγκομίζονται όταν αποκτήσουν σχεδόν το πλήρες

μέγεθός τους, αλλά πριν ωριμάσουν οι σπόροι


Συγκομιδή των καρπών

-ο καρπός όταν είναι άγουρος έχει σκούρο ιώδες χρώμα ενώ όταν

ωριμάσει αποκτά ωχρό χρωματισμό και στο εσωτερικό τα σπόρια

ωριμάζουν και σκληραίνουν

- Κατά την ωρίμανση ο καρπός αρχίζει να ξεθωριάζει από την μύτη

(έναντι του μίσχου) προς τον κάλυκα – συγκομιδή μόλις αρχίσει η

αλλαγή χρώματος στη μύτη του καρπού

- Αν καθυστερήσει η συγκομιδή πέρα της μιας εβδομάδας έχουμε

υποβάθμιση της εμφάνισης και γενικά μείωση της ποιότητας

- Συγκομιδή όταν ο καρπός είναι άγουρος – γρήγορη μάρανση,

μαλακώνει και μείωση της διάρκειας διατήρησής του


Συχνότητα Συγκομιδής

-1 φορά/εβδομάδα ή και 1 φορά/2 εβδομάδες, όταν η θερμοκρασία

είναι χαμηλή

Διαλογή

- Μέγεθος καρπών: 100-175 gr, 175-225 gr., 225-300 gr., 400-500 gr.

, >500 gr.

- Άλλα κριτήρια είναι: σχήμα, χρώμα, ύπαρξη τραυμάτων,

ασθένειες κ.ά.

Αποδόσεις

7-8 τόνοι/στρ. μέχρι και 10-15 τόνοι/στρ.

Η ΜΕΛΙΤΖΑΝΑ (solanum melongena l.) · 2019-01-08 · 4ρ. . ξάρχου Μεαφύεση...

Documents