˘ˇ ˆ ˙˝ ˛ˇ ˆ ˚ˇ ˛ˇ ˇ ˚ˇ ˇ˘ ˜ˇ · proizvodi lova divljih životinja i ribolova ne...

��

�

��

��

��

�� !��"��"#�

�

�

��

"��$��%�&'(&)(*)&+(�

�

,��%�-��.&'*�

�

�

�

#��$��/$��$��$��0��112��1��$��3 45�6�(�7189*)):(��

��$��3 45�6�(�7189*)):��$��"(��

OCS______________________________________Standardi organske proizvodnje i primenjene mere kontrole, verzija 2.1

�

�

�

Obim

Ovaj standard primenjuje se na slede�e poljoprivredne proizvode kada se takvi proizvodi stavljaju na tržište ili su namenjeni za stavljanje na tržište Evropske unije:

- Kategorija A: neprera�eni biljni proizvodi, - Kategorija D: prera�eni poljoprivredni proizvodi za upotrebu kao hrana.Proizvodi lova divljih životinja i ribolova ne mogu se smatrati organskim proizvodima.

Ovaj standard primenjuje se na bilo kojeg operatera uklju�enog u organsku proizvodnju, u bilo kojoj fazi proizvodnje, pripreme i distribucije gore navedenih proizvoda.

Sadržaj:

- Proizvodna pravila - Mere kontrole - Uvoz - Ozna�avanje

Prilozi:

Prilog I: spisak dozvoljenih sredstava za ishranu bilja i oplemenjiva�a zemljišta u organskoj proizvodnji

Prilog II: spisak dozvoljenih sredstava za zaštitu bilja u organskoj proizvodnji

Prilog III: sastojci, aditivi i pomo�ne supstance koje se koriste u preradi sirovina dobijenih metodama organske proizvodnje

Prilog IV: dozvoljeni sastojci poljoprivrednog porekla koji nisu proizvedeni metodama organske proizvodnje

Prilog V: OCS certifikacioni znak i broj

Prilog VI: model non-GMO deklaracije dobavlja�a

Prilog VII: Vrste za koje se utvrdi da su na raspolaganju dovoljne koli�ine organskih semena/krtola i za veliki broj sorti

Razmena informacija:

Na zahtev opravdan od strane nužnosti da se potvrdi da je proizvod proizveden u skladu s ovim standardom, OCS �e razmenjivati relevantne informacije o rezultatima svojih kontrola s nadležnim telima, nadležnim autoritetima i drugim kontrolnim telima. OCS tako�e može razmenjivati informacije na vlastitu inicijativu.


�

��

�

�lan 1

Ovim standardom ure�uje se proizvodnja poljoprivrednih proizvoda metodama organske proizvodnje (u daljem tekstu: organska proizvodnja), ciljevi i na�ela organske proizvodnje, metode organske proizvodnje, kontrola i sertifikacija u organskoj proizvodnji, prerada, obeležavanje, skladištenje, prevoz, promet, uvoz i izvoz organskih proizvoda, kao i druga pitanja od zna�aja za organsku proizvodnju.

�lan 2

Odredbe ovog standarda primenjuju se na proizvode koji poti�u iz svih faza organske biljne proizvodnje, kada su ti proizvodi namenjeni prometu (u daljem tekstu: proizvodi organske proizvodnje), i to:

a) neprera�ene proizvode biljnog porekla

b) prera�ene poljoprivredne proizvode koji se koriste kao hrana.

Proizvodi dobijeni lovom divljih životinja i ribolovom ne smatraju se proizvodima organske proizvodnje.

Ovaj standard se primenjuje i na kvasce koji se koriste kao hrana.

�lan 3

Ovim standardom ure�uje se proizvodnja poljoprivrednih proizvoda metodama organske proizvodnje (u daljem tekstu: organska proizvodnja), ciljevi i na�ela organske proizvodnje, metode organske proizvodnje, kontrola i sertifikacija u organskoj proizvodnji, prerada, obeležavanje, skladištenje, prevoz, promet, uvoz i izvoz organskih proizvoda, kao i druga pitanja od zna�aja za organsku proizvodnju.

Ovim standardom bliže se propisuju uslovi koje treba da ispuni OCS kao kontrolna organizacija za obavljanje poslova kontrole i sertifikacije u organskoj proizvodnji, metode organske biljne proizvodnje, dužina trajanja perioda konverzije u biljnoj proizvodnji, na�in vršenja kontrole u organskoj proizvodnji i mere koje OCS odre�uje u slu�aju utvr�enih nepravilnosti u na�inu obavljanja proizvodnje organskih proizvoda, evidencije koju vodi OCS, kao i na�in vo�enja te evidencije, tehnološki postupci prerade u organskoj proizvodnji, sastojci, aditivi i pomo�ne supstance koje se koriste u preradi organskih proizvoda, na�in �iš�enja i sredstva za �iš�enje tehnoloških linija, izgled oznake organskih proizvoda, kao i na�in skladištenja i prevoza organskih proizvoda.

�lan 4

Definicije

Organska proizvodnja jeste proizvodnja poljoprivrednih proizvoda koja se zasniva na primeni metoda organske proizvodnje u svim fazama proizvodnje, a koja isklju�uje upotrebu geneti�ki modifikovanih organizama i proizvoda koji se sastoje ili su dobijeni od geneti�ki modifikovanih organizama, kao i upotrebu jonizuju�eg zra�enja, u skladu sa ovim standardom.

Faze u organskoj proizvodnji jesu sve faze u primarnoj proizvodnji, preradi, skladištenju, prevozu i prometu, uklju�uju�i distribuciju, uvoz i izvoz organskih proizvoda, kao i u sakupljanju samoniklih vrsta, njihovoj preradi, skladištenju, prevozu i prometu

Organski zna�i da poti�e iz organske proizvodnje ili je u vezi sa organskom proizvodnjom.

Operater jeste pravno ili fizi�ko lice, odnosno preduzetnik koji proizvodi, prera�uje, stavlja u unutrašnji, odnosno spoljnotrgovinski promet organske proizvode u skladu sa standardom. U smislu kontrole i sertifikacije u skladu sa ovim standardom, proizvo�a�/operater je klijent OCS-a ili podugovorena jedinica od strane klijenta


�

��

�

OCS-a. U daljem tekstu koristi�e se termin operater kao opšti termin za pravno ili fizi�ko lice koje obavlja prijavljene aktivnosti u skladu sa ovim standardom. U slu�aju primarne proizvodnje (proizvodnja poljoprivrednih proizvoda) i/ili prerade i/ili uvoza u cilju dalje prerade sa stavljanjem u promet, termini operater i proizvo�a� imaju isto zna�enje.

Stavljanje u promet jeste distribucija, prodaja, kao i uvoz, odnosno izvoz organskih proizvoda.

Biljna proizvodnja jeste proizvodnja biljnih proizvoda koji poti�u sa proizvodnih jedinica, uklju�uju�i sakupljanje divljih biljnih vrsta (samoniklog bilja i pe�uraka) iz prirodnih staništa u komercijalne svrhe.

Period konverzije jeste vremenski period potreban za prelazak sa konvencionalne proizvodnje na organsku proizvodnju u toku kojeg se na proizvodnoj jedinici primenjuju odredbe ovog standarda.

Priprema jeste operacija konzervisanja i/ili prerade organskih proizvoda, kao i pakovanje, obeležavanje i/ili izmene u obeležavanju vezane za metode organske proizvodnje.

Hrana jeste svaka supstanca ili proizvod, prera�ena, delimi�no prera�ena ili neprera�ena, a namenjena je za ishranu ljudi ili se opravdano može o�ekivati da �e se koristiti za ljudsku upotrebu, osim:

(1) hrane za životinje koje ne služe za proizvodnju hrane,

(2) živih životinja, ako nisu pripremljene za stavljanje u promet radi ishrane ljudi,

(3) biljaka pre žetve, berbe ili ubiranja plodova,

(4) medicinskih proizvoda,

(5) kozmeti�kih proizvoda,

(6) duvana i duvanskih proizvoda,

(7) narkotika ili psihotropnih supstanci,

(8) ostataka (rezidua) i kontaminenata.

Hrana jeste i pi�e, guma za žvakanje, kao i bilo koja supstanca namenski dodata hrani tokom pripreme, obrade ili proizvodnje.

Obeležavanje jeste stavljanje svakog izraza, re�i, oznake, zaštitnog znaka, imena brenda, žiga i simbola u vezi sa proizvodom, a koji se stavlja na svako pakovanje, dokument, izveštaj, etiketu, karton, prsten ili ogrlicu, koji prate taj proizvod.

Upakovana hrana jeste pojedina�na namirnica u celini ili delimi�no unapred upakovana u ambalažu tako da se njena sadržina ne može promeniti dok se ambalaža ne otvori ili ne ošteti.

Oglašavanje jeste svako predstavljanje javnosti kojim se direktno ili indirektno promoviše prodaja organskih proizvoda, a koje nije obeležavanje.

Kontrolna organizacija (kontrolno telo) jeste nezavisno pravno lice koje vrši kontrolu i sertifikaciju u organskoj proizvodnji.

Oznaka „ORGANSKI PROIZVOD” jeste znak ili obeležje na proizvodu kojim se ozna�ava da je taj proizvod proizveden u skladu sa ovim standardom.


�

�

�

Sastojak jeste svaka komponenta, uklju�uju�i i aditive, koja se upotrebljava u proizvodnji ili pripremi namirnice i prisutna je u namirnici kao takva ili u izmenjenom obliku. Pod sastojkom se ne smatraju:

(1) sastavni delovi sastojka koji se u toku proizvodnog procesa izdvoje i ponovo vrate u proporciji koja nije ve�a od prvobitne,

(2) preneseni aditivi, odnosno aditivi koji su u namirnicu došli direktno preko jednog ili više sastojaka, a u samom proizvodu nemaju tehnološku funkciju,

(3) pomo�na sredstva u proizvodnji, uklju�uju�i rastvara�e i enzimske preparate;

Proizvod za zaštitu bilja jeste aktivna supstanca i preparat koji sadrži jednu ili više aktivnih supstanci u kona�nom obliku, a koji je namenjen za zaštitu bilja ili biljnih proizvoda od štetnih organizama ili spre�avanje delovanja štetnih organizama, delovanje na životne procese biljaka razli�ito od na�ina delovanja sredstava za ishranu bilja, kao što su regulatori razvoja i rasta biljaka, zaštitu biljnih proizvoda tokom skladištenja, koji se primenjuju pre ili posle žetve, odnosno berbe, izuzev konzervanasa, uništavanje neželjenih biljaka ili njihovih delova.

Geneti�ki modifikovan organizam (u daljem tekstu: GMO) jeste organizam kako je to definisano u Direktivom 2001/18/EC Evropskog Parlamenta i Saveta od 12.03.2001.god.

Proizvod proizveden od GMO jeste proizvod koji je u potpunosti ili delimi�no dobijen od GMO, ali koji ne sadrži i ne sastoji se od GMO.

Proizvod proizveden pomo�u GMO jeste proizvod koji je dobijen koriš�enjem GMO kao poslednjeg živog organizma u postupku proizvodnje, ali koji ne sadrži GMO, ne sastoji se od GMO i nije proizveden od GMO.

Ekvivalentan, prilikom opisivanja razli�itih sistema ili mera, zna�i da su oni u mogu�nosti da postignu iste ciljeve ili principe primenjuju�i pravila koja obezbe�uju isti nivo usaglašenosti.

Pomo�no sredstvo u preradi jeste svaka supstanca koja ne predstavlja sastojak prehrambenog proizvoda, a koja se namerno dodaje pri preradi sirovih materijala, namirnica ili njihovih sastojaka da bi se obezbedili odre�eni tehnološki zahtevi za vreme tretiranja ili prerade, što može da rezultira nenamernim, ali tehnološki neizbežnim prisustvom rezidua supstance ili njenih derivata u prehrambenom proizvodu, pod uslovom da te rezidue ne predstavljaju zdravstveni rizik i da nemaju tehnološki efekat u finalnom proizvodu;

Jonizuju�e zra�enje jeste prenos energije u obliku �estica ili elektromagnetnih talasa, talasne dužine od 100 nanometara ili manje ili frekvencije 3x10105Hz ili je u stanju da proizvede jone indirektno ili direktno.

Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom standardu imaju slede�e zna�enje:

Konvencionalna proizvodnja jeste svaka proizvodnja poljoprivrednih i drugih proizvoda koja nije organska proizvodnja.

Uvoznik jeste pravno lice, odnosno preduzetnik koje uvozi organske proizvode, radi njihovog stavljanja u promet.

Prvi primalac jeste fizi�ko, odnosno pravno lice kome se isporu�uje pošiljka iz uvoza za dalju preradu, odnosno stavljanje u promet.

Gazdinstvo ozna�ava sve proizvodne jedinice koje se vode pod jedinstvenim upravljanjem u svrhu proizvodnje poljoprivrednih proizvoda.


�

��

�

Grupa proizvo�a�a jeste definisana grupa proizvo�a�a koji kao kooperanti proizvode odre�ene organske proizvode za organizatora grupe koji je istovremeno nosilac sertifikata. Grupa proizvo�a�a može biti zadruga, udruženje ili sli�ne organizacije ali i preradne i trgova�ke kompanije mogu da organizuju svoje dobavlja�e kao grupu proizvo�a�a. U ovom slu�aju operater sa kojim OCS potpisuje ugovor o kontroli i sertifikaciji je nosilac sertifikata (na njegovo ime glasi sertifikat).

Proizvodna jedinica jeste zemljište, objekat, prostorija ili prostor koji se koriste za proizvodnju (proizvodne parcele, pašnjaci, otvoreni prostor, prostori za skladištenje biljaka, biljnih proizvoda, sirovina i svih drugih inputa zna�ajnih za organsku proizvodnju).

Hidroponska proizvodnja jeste na�in uzgajanja biljaka �iji su koreni uronjeni samo u rastvor mineralnih sredstava za ishranu bilja ili u neki inertni medij, kao što je perlit, pesak ili mineralna vuna, a kome je dodat hranljivi rastvor.

Obnovljivi izvori energije jesu izvori energije koji se nalaze u prirodi i obnavljaju se u celosti ili delimi�no, posebno energija vodotokova, vetra, neakumulirana sun�eva energija, biomasa, geotermalna energija i drugo.

Kontrolni dosije zna�i sve informacije i dokumenti koji su preneseni, za primenu sistema kontrole, nadležnim telima (države �lanice) ili kontrolnim organizacijama Operatera podložnog sistemu kontrole iz �lana 28. Uredbe (EZ) br. 834/2007, koji uklju�uju sve odgovaraju�e informacije i dokumente vezane uz Operatera ili delatnosti tog Operatera koji su pohranjeni kod nadležnih tela, kontrolnih tela, sa izuze�em informacija ili dokumenata koji ne uti�u na upravljanje kontrolnim sistemom.

�lan 5

Cilj organske proizvodnje jeste:

1) uspostavljanje organske proizvodnje kao celovitog sistema upravljanja i proizvodnje hrane koji se bazira na ekološkoj praksi, visokom stepenu biološke raznovrsnosti (biodiverzitet), o�uvanju prirodnih resursa i primeni visokih standarda o dobrobiti životinja i na�ina proizvodnje koriš�enjem prirodnih supstanci i postupaka;

2) uravnotežena biljna i sto�arska proizvodnja koja uvažava prirodne sisteme i cikluse, održava i poboljšava plodnost i kvalitet zemljišta, kvalitet vode i vazduha;

3) racionalno koriš�enje energije i prirodnih resursa, kao što su zemljište, voda, organske materije i sl;

4) proizvodnja razli�itih organskih poljoprivrednih proizvoda u skladu sa zahtevima protroša�a za organskom hranom, uz primenu postupaka koji nisu štetni za zdravlje ljudi, biljaka, životinja i životnu sredinu u celini

5) proizvodnja proizvoda visokog kvaliteta.

�lan 6

Osnovna na�ela u organskoj proizvodnji jesu:

1) na�elo upravljanja prirodnim i biološkim procesima, koje se odnosi na upravljanje prirodnim i biološkim procesima zasnovanim na ekološkim sistemima koriš�enja prirodnih resursa, uz primenu metoda koje obuhvataju:

(1) žive organizme i mehani�ke proizvodne metode,

(2) proizvodnju biljaka u zemljištu, koja uvažava principe održive eksploatacije ,


�

��

�

(3) zabranu upotrebe geneti�ki modifikovanih organizama i proizvoda koji se sastoje ili su dobijeni od geneti�ki modifikovanih organizama,

(4) proizvodne procese koji se baziraju na proceni rizika i odgovaraju�ih preventivnih mera, kada je to potrebno

2) na�elo ograni�ene upotrebe ulaznog repromaterijala (spoljašnji inputi), koje se odnosi na ograni�enje upotrebe ulaznog repromaterijala u organskoj proizvodnji, pri �emu se mogu koristiti:

(1) inputi iz organske proizvodnje,

(2) prirodne ili prirodno prozvedene supstance i

(3) spororastvorljiva mineralna �ubriva.

3) na�elo strogog ograni�enja upotrebe hemijskih sintetizovanih inputa, koje se odnosi na strogo ograni�enje upotrebe sintetizovanih inputa u organskoj poljoprivredi, izuzev:

(1) ako odgovaraju�i sistemi upravljanja ne daju zadovoljavaju�e rezultate,

(2) ako spoljašnji inputi iz ta�ke 2) ovog �lana nisu dostupni na tržištu i

(3) ako upotreba spoljašnjih inputa iz ta�ke 2) ovog �lana ima neprihvatljiv uticaj na životnu sredinu.

4) na�elo prilago�avanja, koje se odnosi na prilago�avanje metoda organske proizvodnje regionalnim i lokalnim klimatskim i agroekološkim uslovima, sanitarnom stanju i stepenu razvoja.

�lan 7

Uz opšte principe opisane u �lanu 6, organska poljoprivreda je bazirana na slede�im specifi�nim principima:

- na�elo održavanja i poboljšanja života u zemljištu i prirodne plodnosti zemljišta, stabilnosti zemljišta i biološke raznovrsnosti koja spre�ava i onemogu�ava sabijanje i eroziju zemljišta, kao i hranjenje biljaka prvenstveno kroz ekosistem zemljišta;

- održavanje i poboljšanje kvaliteta zemljišta, fizi�ka, hemijska i mikrobiološka aktivnost zemljišta i njegova stabilnost i biološka raznolikost koja spre�ava sabijanje i eroziju zemljišta, kao i ishrana biljaka preko ekosistema zemljišta;

- minimalna upotreba neobnovljivih resursa i sirovina koje ne poti�u sa istog poljoprivrednog dobra;

- recikliranje otpada i nusproizvoda biljnog i životinjskog porekla kao sirovina u biljnoj i sto�arskoj proizvodnji;

- uvažavanje lokalnih ili regionalnih agroekoloških uslova prilikom donošenja odluka o vrsti i na�inu proizvodnje;

- održavanje zdravlja biljaka primenom preventivnih mera, kao što su izbor odgovaraju�ih vrsta i sorti otpornih na šteto�ine i bolesti, odgovaraju�i plodored, mehani�ki i fizi�ki postupci zaštite bilja, kao i primena mera biološke kontrole patogena, šteto�ina i korova, što uklju�uje i zaštitu prirodnih neprijatelja šteto�ina gajenih vrsta;


�

��

�

�lan 8

Tehnološki postupci prerade u organskoj proizvodnji treba da se odvijaju na na�in kojim se obezbe�uje:

1) da se hrana proizvodi od poljoprivrednih sastojaka koji su dobijeni metodama organske proizvodnje, osim u slu�aju da se takvi sastojci ne nalaze na tržištu;

2) ograni�ena upotreba aditiva za hranu, sastojaka iz konvencionalne proizvodnje sa pretežno tehnološkom ili senzornom funkcijom i mikroelemenata i pomo�nih sredstava u preradi, koji:

(1) treba da se koriste u najmanjoj mogu�oj meri i samo ako za tim postoji tehnološka potreba, ili

(2) samo za odre�enu nutritivnu namenu, kada se radi o hrani,

3) odsustvo supstanci i metoda prerade koji mogu da dovedu u zabludu u pogledu prave prirode proizvoda;

4) pažljiva prerada hrane, po mogu�nosti primenom bioloških, mehani�kih i fizi�kih metoda.

�lan 9

Pravila proizvodnje

Operater koji je zaklju�io ugovor sa OCS-om dužan je da od dana zaklju�enja tog ugovora svoje aktivnosti vezane za organsku proizvodnju obavlja u skladu sa ovim standardom ukoliko taj ugovor obuhvata i kontrolu i sertifikaciju u skladu sa OCS standardom.

�lan 10

GMO i proizvodi proizvedeni od ili uz pomo� GMO-a ne smeju se koristiti kao hrana, u postupku prerade, kao sredstava za zaštitu bilja, za ishranu bilja, mikrobiološka �ubriva kao i oplemenjiva�i zemljišta, kao semena, vegetativni reproduktivni materijal i mikroorganizmi u organskoj proizvodnji.

U cilju zabrane kako je to navedeno u stavu 1, koja se odnosi na GMO i proizvode poreklom od GMO u hrani, operateri mogu da se oslone na obeležavanje proizvoda ili bilo koji drugi dokument koji prati proizvode u skladu sa Standardom o geneti�ki modifikovanim proizvodima (Sl.glasnik RS, broj 41/2009), kao i Standardom o bezbednosti hrane (Sl.glasnik RS, broj 41/2009).

Operateri mogu da pretpostave da GMO i proizvodi od GMO nisu bili upotrebljeni tokom proizvodnje kupljene hrane ili proizvoda ukoliko oni nisu obeleženi ili pra�eni dokumentacijom u skladu sa ovim standardima, osim ukoliko su došli u posed informacijama koje ukazuju da obeležavanje tih proizvoda nije u skladu sa tim standardima.

Proizvode koji se ne koriste kao hrana i koji poti�u iz konvencionalne proizvodnje, a koji se koriste u organskoj proizvodnji, treba da prati izjava prodavca kojom se potvr�uje da isporu�eni proizvodi nisu proizvedeni od GMO ili pomo�u GMO.

Mere implementacije zabrane upotrebe GMO i proizvoda proizvedenih od ili sa GMO su u nadležnosti države. Standardom o geneti�ki modifikovanim organizmima na definisane su mere implentacije i kaznene mere u slu�aju proizvodnje ili trgovine ovakvim organizmima bez posebnog odobrenja od strane nadležnih institucija.


�

��

�

�lan 11

Pravila biljne proizvodnje

Na jednom poljoprivrednom gazdinstvu može istovremeno da se primenjuje konvencionalna proizvodnja i metode organske proizvodnje (u daljem tekstu: paralelna proizvodnja) ako se:

1) na poljoprivrednom gazdinstvu uzgajaju:

(1) u slu�aju biljne proizvodnje, razli�ite sorte biljaka koje je razlikovati jednu od druge,

2) obezbedi da proizvodne jedinice i proizvodi koji se koriste u organskoj proizvodnji ili su dobijeni iz organske proizvodnje, budu odvojeni od onih koji se koriste u konvencionalnoj proizvodnji ili su dobijeni iz konvencionalne proizvodnje, kao i pod uslovom da se vodi posebna evidencija za organsku i konvencionalnu proizvodnju.

�lan 12

Metode organske biljne proizvodnje obuhvataju izbor vrsta i sorti bilja, plodored, sistem obrade zemljišta, sredstva i na�in �ubrenja, sistem održavanja plodnosti zemljišta, na�in suzbijanja biljnih bolesti, šteto�ina i korova, na�in sakupljanja samoniklog bilja, iz prirodnih staništa, u skladu sa ovim standardom.

Obrada zemljišta i gajenje biljaka u organskoj biljnoj proizvodnji vrši se na na�in kojim se obezbe�uje da se održi ili pove�a sadržaj organskih materija u zemljištu, pove�a stabilnost i biodiverzitet zemljišta, kao i da se spre�i sabijanje i erozija zemljišta.

Plodnost i biološka aktivnost zemljišta održava se i pove�ava višegodišnjim plodoredom, uklju�uju�i leguminoze i drugo zelenišno �ubrivo, i primenom stajskog �ubriva ili drugog organskog �ubriva, po mogu�nosti kompostiranog, koji poti�u iz organske proizvodnje.

�lan 13

U organskoj biljnoj proizvodnji mogu se koristiti odgovaraju�i preparati na bazi mikroorganizama za poboljšanje sveukupnog stanja zemljišta ili dostupnosti hranljivih materija u zemljištu ili usevima, odgovaraju�i preparati na bazi bilja ili mikroorganizama za aktiviranje komposta, kao i biodinami�ki preparati.

U organskoj biljnoj proizvodnji mogu se, u skladu sa standardom kojim se ure�uju sredstva za ishranu bilja i oplemenjiva�i zemljišta, primenjivati sredstava za ishranu bilja i oplemenjiva�i zemljišta, koja su data u Prilogu

1 - Spisak dozvoljenih sredstava za ishranu bilja i oplemenjiva�a zemljišta u organskoj proizvodnji (u daljem tekstu: Prilog 1), koji je odštampan uz ovaj standard i �ini njegov sastavni deo.

U organskoj biljnoj proizvodnji upotreba mineralnih azotnih �ubriva nije dozvoljena.

Za svaku proizvodnu jedinicu evidentiraju se podaci o površini proizvodne jedinice (katastarske parcele), vrsti, koli�ini i datumu primene sredstava za ishranu bilja i oplemenjiva�a zemljišta iz Priloga 1, koji se dokumentuju dokazima o potrebi njihovog koriš�enja.

Ukupna koli�ina �ubriva koje se koristi u organskoj proizvodnji, i to stajskog �ubriva, suvog stajskog �ubriva i dehidriranog živinskog �ubriva i kompostiranih životinjskih ekskremenata, uklju�uju�i i živinsko �ubrivo, kompostirano stajsko �ubrivo i te�ne životinjske ekskremente, ne može da pre�e 170 kg azota po ha/godišnje, zbog mogu�eg zaga�enja zemljišta i voda sa nitratima.


�

��

�

U cilju preraspodele viška �ubriva iz organske proizvodnje, operater koji primenjuje metode organske proizvodnje može drugom operateru koji primenjuje metode organske proizvodnje preneti koriš�enje tog viška �ubriva, na osnovu pismenog ugovora, u kom slu�aju se dozvoljena koli�ina �ubriva iz stava 4. ovog �lana obra�unava na osnovu površina svih proizvodnih jedinica koje su obuhva�ene ugovorom.

Agrotehni�ke mere koje se primenjuju u organskoj biljnoj proizvodnji treba da spre�e ili svedu na najmanju

mogu�u meru zaga�enje životne sredine.

�lan 14

Zaštita od šteto�ina, bolesti i korova prvenstveno se sprovodi delovanjem prirodnih neprijatelja /predatora, izborom vrsta i sorti bilja, odgovaraju�im plodoredom, na�inom obrade zemljišta, primenom termi�kih procesa, koriš�enjem alelopatskih odnosa i uspostavljanja zaštitnih biljnih pojaseva, kao i drugih agrotehni�kih mera.

Ako se primenom mera iz stava 1. ovog �lana biljke na adekvatan na�in ne mogu zaštititi od šteto�ina, bolesti i korova, a utvrdi se da postoji neposredna opasnost za biljke, operater može upotrebiti sredstva za zaštitu bilja, u skladu sa standardom kojim se ure�uju sredstva za zaštitu bilja, a koja su data u Prilogu 2 - Spisak dozvoljenih

sredstava za zaštitu bilja u organskoj proizvodnji, koji je odštampan uz ovaj standard i �ini njegov sastavni deo (u daljem tekstu: Prilog 2).

Za svaku proizvodnu jedinicu evidentiraju se podaci o preduzetim merama u cilju suzbijanja šteto�ina, bolesti i korova, uz navo�enje vremena primene i koriš�enog sredstva, koji se dokumentuju dokazima o potrebi za njihovim koriš�enjem.

Ako se u organskoj biljnoj proizvodnji koriste zamke, odnosno raspršiva�i, izuzev feromonskih raspršiva�a, u kojima se koriste proizvodi za zaštitu bilja, operater treba da obezbedi spre�avanje ispuštanja materija u okolinu i da se onemogu�i kontakt tih materija sa biljnom vrstom koja se gaji, a posle upotrebe zamke treba odložiti na sigurno mesto.

�lan 15

Reproduktivni materijal za biljnu proizvodnju koji se koristi u organskoj proizvodnji mora da bude proizveden metodama organske proizvodnje. U slu�aju da takav reproduktivni materijal nije na raspolaganju (nema ga u zvani�noj bazi organskih semena koju sa�injava nadležno Ministarstvo i OCS) OCS �e odobriti upotrebu konvencionalnog reproduktivnog materijala za koji postoji dokaz da nije tretiran proizvodima koji nisu u skladu sa ovim standardom i koji nije GM porekla. Zahtev za odobrenje operater mora podneti pre setve.

Proizvodnja semena metodama organske proizvodnje vrši se u skladu sa propisima kojima se ure�uje proizvodnja semena, rasada i sadnog materijala, uz primenu metoda organske proizvodnje.

U organskoj biljnoj proizvodnji koriste se vrste i sorte bilja koje su prilago�ene lokalnim agroekološkim uslovima.

Prilikom izbora sorti bilja prioritet imaju doma�e autohtone sorte i sorte tolerantne na prouzrokova�e bolesti i šteto�ine.

U proizvodnji organskih proizvoda koji nisu reproduktivni materijal koristi se reproduktivni materijal koji je proizveden metodama organske proizvodnje.

Reproduktivnim materijalom koji je proizveden metodama organske proizvodnje, u smislu ovog standarda, smatra se seme, odnosno vegetativni reproduktivni materijal �ija je maj�inska biljka, odnosno mati�na biljka


�

��

�

uzgajana metodama organske proizvodnje najmanje jednu generaciju, odnosno, u slu�aju višegodišnjih biljaka, najmanje dve vegetacione sezone.

�lan 16

OCS �e obezbediti da se formira spisak u elektronskom obliku svih vrsta semena i krtola proizvedenih metodama organske proizvodnje i koja su dostupna na tržištu.

Lista se vodi u elektronskom obliku i dostupna je korisnicima preko internet stranice OCS-a.

Biljne vrste i sorte koje se koriste kao reproduktivni materijal u organskoj proizvodnji upisuju se u spisak na osnovu obaveštenja dobavlja�a reproduktivnog materijala.

Dobavlja� reproduktivnog materijala u organskoj proizvodnji (u daljem tekstu: dobavlja� reproduktivnog materijala) jeste pravno lice sa sedištem u Republici Srbiji koje proizvodi, dora�uje, stavlja u promet ili uvozi reproduktivni materijal koji se koristi u organskoj proizvodnji;

Svaka biljna vrsta i sorta koja nije navedena u spisku smatra se da nije dostupna za organsku proizvodnju, odnosno da je nema na tržištu. Ipak, operateri moraju da dobiju odobrenje OCS-a za upotrebu konvencionalnog

netretiranog semena.

Spisak �e se ažurirati kao minimum na kvartalnom nivou ili kada su nove vrste na raspolaganju.

�lan 17

Biljne vrste i sorte koje se koriste k�o reproduktivni m�terij�l u org�nskoj proizvodnji upisuju se u spisak n�osnovu ob�veštenj� dob�vlj�� reproduktivnog m�terij�l�.

Uz ob�veštenje iz st�va 1 ovog �lana, dost�vlj� se:

1) sertifik�t d� je reproduktivni m�terij�l proizveden metod�m� org�nske proizvodnje u skl�du s� propisim�kojim� se ure�uje org�nsk� proizvodnj�;

2) dok�z d� reproduktivni m�terij�l koji se pl�sir� n� tržište ispunj�v� opšte uslove koji su propis�ni propisom kojim se ure�uje prizn�v�nje sorti, odnosno proizvodnj� i promet semen� i s�dnog m�terij�l�;

3) pod�tke o: komercij�lnom i l�tinskom n�zivu biljne vrste i sorte; n�zivu dob�vlj�� reproduktivnog m�terij�l�ili njegovog z�stupnik� i kont�kt �dresi i broju telefon�; podru�ju n� kome dob�vlj�� reproduktivnog m�terij�l�vrši isporuku reproduktivnog m�terij�l� koji je proizveden metod�m� org�nske proizvodnje i procenjeno vreme z� isporuku; n�zivu zemlje u kojoj je biljn� vrst� ili sort� ispit�n� i odobren�; d�tumu od k�d� �e reproduktivni m�terij�l koji je proizveden metod�m� org�nske proizvodnje biti dostup�n n� tržištu; n�zivu i broju kod�ovl�š�ene kontrolne org�niz�cije koj� vrši kontrolu dob�vlj�� reproduktivnog m�terij�l�;

4) potpis�n� izj�v� o g�r�nciji bl�govremenog ob�vešt�v�nj� u slu��ju d� više ne r�spol�že reproduktivnim m�terij�lom koji se koristi u org�nskoj proizvodnji z� tu biljnu vrstu i sortu.

U b�zu reproduktivnog m�terij�l� upisuju se pod�ci iz st�v� 2 t��k� 3) ovog �l�n� koji su dostupni j�vnosti.

OCS može da odbije prijavu dobavlja�a / ili da ukine ve� prihva�enu registraciju ukoliko dobavlja� ne ispunjava uslove iz stava 1.

OCS trenutno ne napla�uje registraciju.

�lan 18


�

�

�

U organskoj biljnoj proizvodnji koristi se poljoprivredna mehanizacija i oprema (mašine za obradu zemljišta, setvu, �ubrenje/ishrana bilja i sli�no) koja je pre upotrebe o�iš�ena i dezinfikovana.

U cilju �iš�enja i dezinfekcije, OCS dozvoljava upotrebu vode i supstanci koje su ina�e odobrene za upotrebu u prehrambenoj industriji. Nakon primene ovih supstanci, sve površine koje dolaze u direktan kontakt sa biljnim materijalom koji se koristi hrana, moraju biti oprane �istom vodom.

�lan 19

Sakupljanje samoniklog bilja i njihovih delova koje rastu u prirodnim staništima, šumama i poljoprivrednim podru�jima (u daljem tekstu: samoniklo bilje) smatra se metodom organske biljne proizvodnje, ako:

- ta podru�ja nisu tretirana sredstvima koja nisu dozvoljena za upotrebu u organskoj proizvodnji, u periodu od najmanje tri godine pre sakupljanja;

- je uspostavljen zaštitni pojas pored puteva ili drugih izvora zaga�enja, radi zaštite od kontaminacije;

- sakupljanje ne uti�e na stabilnost prirodnog staništa ili održavanje vrsta u zoni sakupljanja;

- se sakupljanje vrši u skladu sa propisom kojim se ure�uje zaštita retkih, prore�enih i endemi�kih ugroženih biljnih vrsta i nezašti�enih biljnih vrsta.

�lan 20

U organskoj biljnoj proizvodnji ne može se obavljati hidroponska proizvodnja.

�lan 21

OCS �e prihvatiti uslove i ograni�enja primene proizvoda i supstanci u organskoj biljnoj proizvodnji samo ukoliko su oni dozvoljeni u skladu sa regulativom Evropske Unije u oblasti organske proizvodnje.

OCS �e prihvatiti pravila konverzije ukoliko su ona usvojena prema EU regulativi u organskoj proizvodnji.

OCS �e prihvatiti uslove i ograni�enja primene proizvoda i supstanci u preradi organskih proizvoda samo ukoliko

su oni dozvoljeni u skladu sa regulativom Evropske Unije u oblasti organske proizvodnje.

�lan 22

U organskoj proizvodnji pe�uraka mogu se koristiti supstrati koji su sastavljeni od slede�ih sastojaka, i to:

1) stajskog �ubriva i životinjskih ekskremenata koji poti�u sa gazdinstva na kome se primenjuju metode organske proizvodnje. U slu�aju da to stajsko �ubrivo i životinjski ekskrementi nisu dostupni, koriste se sredstva za ishranu bilja i oplemenjiva�i zemljišta iz Priloga 1, pod uslovom da ne prelaze 25% težine ukupnih sastojaka supstrata, ne uklju�uju�i pokrovni materijal i dodatu vodu pre kompostiranja;

2) proizvoda poljoprivrednog porekla, osim proizvoda iz ta�ke 1) ovog �lana, sa gazdinstva na kome se primenjuju metode organske proizvodnje;

3) treseta koji nije hemijski tretiran,

4) drveta koje, pošto je pose�eno, nije tretirano hemijskim proizvodima i

5) mineralnih sredstava za ishranu bilja iz Priloga 1, vode i zemljišta.


�

��

�

�lan 23

U skladu sa navedenim u �lanu 21, OCS �e dozvoliti upotrebu u organskoj proizvodnji i uklju�iti u odobrene liste proizvode i supstance koje se mogu koristiti u organskoj proizvodnji u svrhu:

1) zaštite bilja

2) �ubrenja i obezbe�enja plodnosti zemljišta

3) �iš�enja i dezinfekcije objekata i instalacija koje se koriste u organskoj biljnoj proizvodnji, uklju�uju�i i skladišta na gazdinstvima. Proizvodi i supstance se mogu koristiti samo ukoliko je njihova upotreba dozvoljena u poljoprivrednoj proizvodnji u Srbiji u skladu sa relevantnim nacionalnim zakonodavstvom.

Ako se primenom mera iz stava 1. ovog �lana biljke na adekvatan na�in ne mogu zaštititi od šteto�ina, bolesti i korova, a utvrdi se da postoji neposredna opasnost za biljke, mogu se upotrebiti sredstva za zaštitu bilja, u skladu sa standardom kojim se ure�uju sredstva za zaštitu bilja, a koja su data u Prilogu 2 - Spisak dozvoljenih

sredstava za zaštitu bilja u organskoj proizvodnji, koji je odštampan uz ovaj standard i �ini njegov sastavni deo (u daljem tekstu: Prilog 2).

Izuzetno od stava 2 ovog �lana, sredstva za zaštitu bilja koja nisu biljnog, životinjskog, mikrobiološkog ili mineralnog porekla i koja nisu identi�na sa svojim prirodnim oblikom, mogu se upotrebiti samo ako uslovi za njihovu upotrebu isklju�uju bilo kakav neposredni kontakt sa jestivim delovima biljke.

�lan 24

U org�nskoj biljnoj proizvodnji mogu se koristiti sredstv� z� ishr�nu bilj� i oplemenjiv��i zemljišt�, u meri koj�je neophodn�, �ko se nutritivne potrebe bilj�k� ne mogu �dekv�tno z�dovoljiti primenom agrotehni�kih mer� z�održ�v�nje i poboljš�nje plodnosti i �ktivnosti zemljišt�.

�lan 25

Proizvodi i supstance koji nisu obuhva�eni ovim Standardom, a zadovoljavaju principe i na�ela organske proizvodnje u skladu sa ovim standardom, mogu da se upotrebljavaju u organskoj proizvodnji.

�lan 26

Period konverzije zapo�inje najranije kada operater uklju�i svoje gazdinstvo/proizvodnju u sistem kontrole OCS-a (kada potpiše ugovor sa OCS-om).

Tokom perioda konverzije organska proizvodnja treba da se obavlja u skladu sa ovim standardom.

Dužina trajanja perioda konverzije odre�uje se na osnovu vrste biljne proizvodnje.

Na poljoprivrednom gazdinstvu ili proizvodnoj jedinici na kojoj se delom odvija organska proizvodnja, a delom je u toku prelazak na organsku proizvodnju, organski proizvodi i proizvodi iz perioda konverzije, moraju da se drže odvojeno ili da se omogu�i njihovo jednostavno razdvajanje, a odgovaraju�i podaci, na osnovu kojih se može utvrditi kako su proizvodi razdvojeni, evidentiraju se.

�lan 27

Dužina trajanja perioda konverzije u organskoj biljnoj proizvodnji u zavisnosti je od vremena kada je obavljana setva, odnosno berba, i iznosi:

1) u slu�aju jednogodišnjih biljnih vrsta, najmanje dve godine pre setve;


�

��

�

2) u slu�aju pašnjaka i višegodišnjeg krmnog bilja, najmanje dve godine pre koriš�enja kao hrane za životinje iz organske proizvodnje;

3) u slu�aju višegodišnjih biljnih vrsta koje nisu krmno bilje, najmanje tri godine pre prve berbe organskih proizvoda.

Odluku o skra�enju/produženju perioda konverzije donosi OCS.

Dužina trajanja perioda konverzije u organskoj biljnoj proizvodnji može se skratiti, odnosno produžiti, i to tako da se:

1) skrati dužina trajanja perioda konverzije, tako što se uzima u obzir i period koji neposredno prethodi po�etku perioda konverzije, pod uslovom da su zemljišne parcele:

(1) bile predmet mera koje su utvr�ene programima iz oblasti zaštite životne sredine, ako se primenom tih mera garantuje da se na tim parcelama nisu koristili proizvodi koji nisu dozvoljeni u organskoj proizvodnji,

(2) bile deo prirodne ili poljoprivredne oblasti koja nije tretirana proizvodima koji nisu dozvoljeni u organskoj proizvodnji u toku prethodnog perioda od najmanje tri godine, ako za to postoje dokazi;

2) produži dužina trajanja perioda konverzije, kada je zemljište bilo kontaminirano proizvodima koji nisu dozvoljeni u organskoj proizvodnji;

3) skrati dužina trajanja perioda konverzije, u slu�aju parcela koje su ve� konvertovane ili su u procesu konverzije, ako su te parcele tretirane proizvodom koji nije dozvoljen u organskoj proizvodnji, i to:

(1) u okviru obaveznih mera za suzbijanje bolesti ili šteto�ina koje sprovodi nadležni organ,

(2) u okviru nau�nih testova odobrenih od strane nadležnog organa;

U slu�aju iz stava 1 ta�ka 3) ovog �lana, ako u procesu razgradnje proizvoda �ija upotreba nije dozvoljena u organskoj proizvodnji pri kraju perioda konverzije ostane neznatan nivo ostataka u zemljištu, odnosno u slu�aju višegodišnje biljne vrste, u samoj biljci, dužina trajanja perioda konverzije se ne može skratiti, a ti proizvodi se posle tretmana ne mogu prodavati sa oznakama koje upu�uju na metode organske proizvodnje.

�lan 28

Prerada

Tehnološki postupak prerade u organskoj proizvodnji odvija se u kontinuitetu bez mešanja proizvoda iz organske proizvodnje sa sastojcima, supstancama i proizvodima iz perioda konverzije, odnosno proizvodima iz konvencionalne proizvodnje, kao i bez upotrebe jonizuju�eg zra�enja, geneti�ki modifikovanih organizama i

njihovih derivata.

Tehnološki postupci prerade sirovina koje su dobijene metodama organske proizvodnje odvijaju se vremenski i/ili prostorno odvojeno od svih drugih tehnoloških postupaka u proizvodnji hrane.

U proizvodnji hrane koja je dobijena od sirovina koje su proizvedene primenom metoda organske proizvodnje treba da se primenjuju slede�a pravila, i to:

1) hrana treba da se proizvodi pretežno od sastojaka poljoprivrednog porekla, pri �emu se dodata voda i kuhinjska so ne uzimaju u obzir;


�

�

�

2) mogu se koristiti aditivi, pomo�ne supstance, arome, voda, so, minerali, elementi u tragovima, vitamini, kao i aminokiseline i ostale hranjive materije date u Prilogu 3 - Sastojci, aditivi i pomo�ne supstance koje se koriste u

preradi sirovina dobijenih metodama organske proizvodnje (u daljem tekstu: Prilog 3);

3) mogu se koristiti poljoprivredni sastojci koji nisu dobijeni metodama organske proizvodnje dati u Prilogu 4- Dozvoljeni sastojci poljoprivrednog porekla koji nisu proizvedeni metodama organske proizvodnje (u daljem tekstu: Prilog 4);

4) hrana treba da sadrži samo organske sastojke, pri �emu u istom proizvodu ne treba da bude prisutan sastojak koji je isti i iste vrste iz konvencionalne proizvodnje ili iz proizvodnje iz perioda konverzije;

5)u slu�aju da se radi o hrani proizvedenoj od sastojaka dobijenih u periodu konverzije, ta hrana treba da sadrži samo jedan sastojak poljoprivrednog porekla.

U postupku prerade ne mogu se koristiti supstance i postupci kojima se proizvodu vra�aju svojstva koja su izgubljena prilikom prerade i skladištenja hrane, a kojima se otklanjaju posledice nemara ili koje mogu da dovedu u zabludu u vezi sa prirodom ovih proizvoda.

Izuzeci od pravila navedenih u stavu 4 ovog �lana u cilju vra�anja svojstava koji su izgubljeni usled nemara tokom prerade i skladištenja ili gde može do�i do zablude u smislu prirode upotrebljenih supstanci, nisu dozvoljeni.

�lan 29

Za proizvodnju kvasaca u organskoj proizvodnji mogu se upotrebljavati samo organski proizvedeni supstrati. Drugi proizvodi i supstance mogu se upotrebljavati samo pod uslovom da je njihova upotreba u organskoj proizvodnji dozvoljena, u skladu sa ovim standardom.

Dozvoljeni dodaci koji se mogu koristiti za proizvodnju kvasca i proizvoda od kvasca u organskoj proizvodnji dati su u Prilogu 3.

U hrani koja je proizvedena metodama organske proizvodnje kvasac koji je dobijen metodama organske proizvodnje ne treba da bude prisutan zajedno sa kvascem koji nije dobijen metodama organske proizvodnje.

�lan 30

Paralelna proizvodnja

Na poljoprivrednom gazdinstvu može se obavljati paralelna proizvodnja, i to u slu�aju:

1) proizvodnje višegodišnjih biljnih vrsta koje zahtevaju period gajenja od najmanje tri godine, mogu se uzgajati sorte koje se ne mogu lako razlikovati, ako:

(1) proizvodnja �ini deo plana konverzije kojim je predvi�eno da se poslednja proizvodna jedinica na kojoj se primenjuje konvencionalna proizvodnja uklju�i u organsku proizvodnju u najkra�em mogu�em roku, ne dužem od pet godina,

(2) su preduzete odgovaraju�e mere kako bi se proizvodi iz organske i konvencionalne proizvodnje prostorno razdvojili,

(3) operater obavesti OCS najmanje 48 sati pre berbe svakog proizvoda,


�

��

�

(4) po završetku berbe, operater obavesti OCS o koli�ini proizvoda sa proizvodnih jedinica i o merama koje su primenjene za razdvajanje proizvoda,

(5) operater svake godine dostavi OCS-u plan konverzije;

2) poljoprivednih površina koje se koriste u svrhu istraživanja ili obrazovanja, kao i u slu�aju proizvodnje reproduktivnog materijala, pod uslovom da su ispunjeni uslovi iz ta�ke 1) podta�. (2), (3), (4) i (5) ovog �lana;

�lan 31

Izuzetno od �lana 15. stav 1. ovog standarda, ako na tržištu nema reproduktivnog materijala koji je proizveden metodama organske proizvodnje, u organskoj proizvodnji koristi se prvenstveno reproduktivni materijal iz perioda konverzije.

Izuzetno, u organskoj proizvodnji može se pre setve odobriti, u skladu sa ovim standardom, upotreba reproduktivnog materijala iz konvencionalne proizvodnje pod uslovom da taj materijal nije tretiran sredstvima za zaštitu bilja koja nisu dozvoljena u organskoj proizvodnji, ako:

1) na tržištu nema reproduktivnog materijala koji je proizveden metodama organske proizvodnje;

2) je operater blagovremeno poru�io reproduktivni materijal, a nijedan dobavlja�, odnosno drugi operater koji plasira reproduktivni materijal na tržište nije u mogu�nosti da isporu�i reproduktivni materijal pre setve ili sadnje, smatra se da na tržištu nema reproduktivnog materijala koji je proizveden metodama organske proizvodnje.

3) je u pitanju sorta, u organskoj proizvodnji može se koristiti reproduktivni materijal iz konvencionalne proizvodnje ako sorta za kojom postoji potreba nije upisana u bazu reproduktivnog materijala i ako može da se dokaže da nijedna od upisanih sorti iste vrste nije odgovaraju�a i da je koriš�enje te sorte zna�ajno za proizvodnju.

4) je koriš�enje tog materijala opravdano za sprovo�enje nau�no-istraživa�kih ispitivanja;

5) se radi o autohtonoj sorti.

Odobrenje se izdaje pre setve/sadnje.

Odobrenje se izdaje operaterima za svaku proizvodnu sezonu posebno i OCS vodi evidenciju o odobrenim koli�inama reproduktivnog materijala.

Vrste za koje se utvrdi da su na raspolaganju dovoljne koli�ine organskih semena/krtola i za veliki broj sorti, bi�e objavljene u ovom standardu.

Objavljene vrste ne mogu biti predmet odobrenja kako je to navedeno u stavu 2, osim ako je to opravdano jednim od razloga u tom stavu.

�lan 32

Reproduktivni materijal za organsku proizvodnju koji je dobijen setvom, odnosno vegetativnim razmnožavanjem na sopstvenom imanju operater može da koristi za sopstvene potrebe, pod uslovom da biljnu proizvodnju obavlja u skladu sa pravilima organske proizvodnje.

U slu�aju iz stava 1. ovog �lana, operater obaveštava OCS o vrsti i koli�ini reproduktivnog materijala koji namerava da koristi slede�e sezone za organsku proizvodnju.


�

��

�

�lan 33

Ukoliko je neophodno da se upotrebe aditivi i druge supstance u skladu sa �lanom 28 i takve supstance nisu dostupne na tržištu osim kao proizvod GMO porekla, OCS može odobriti izuze�e. Izuze�a �e biti minimalna i, gde je primenjivo, na ograni�eno vreme.

Ukoliko je neophodno da se upotrebe aditivi i druge supstance u skladu sa nacionalnom legislativom, OCS može odobriti izuze�e. Izuze�a �e biti minimalna i, gde je primenjivo, na ograni�eno vreme.

�lan 34

Svi tehnološki postupci prer�de, k�o što je dimljenje, k�o i upotreb� s�stoj�k�, �ditiv� i pomo�nih supst�nci koji se koriste z� prer�du proizvod� dobijenih metod�m� org�nske proizvodnje treb� d� budu u skl�du s� principim�dobre proizvodne pr�kse.

U postupku prer�de treb� d� se ust�nove i primenjuju odgov�r�ju�i postupci koji se z�sniv�ju n� sistemskom utvr�iv�nju kriti�nih f�z� prer�de koje, po potrebi, �žurir�ju, k�ko bi se u sv�kom trenutku moglo g�r�ntov�ti d�su proizvodi prer��eni u skl�du s� pr�vilim� org�nske proizvodnje.

Postupci koji se z�sniv�ju n� sistemskom utvr�iv�nju kriti�nih f�z� prer�de iz st�v� 2 ovog �l�n� obuhv�t�ju

1) preduzim�nje mer� oprez�, k�ko bi se izbegl� op�snost kont�min�cije nedozvoljenim supst�nc�m� ili proizvodim� u org�nskoj proizvodnji;

2) sprovo�enje odgov�r�ju�ih mer� �iš�enj�, pr��enj� njihove delotvornosti i evidentir�nj� pod�t�k� o ovim postupcim�;

Operateri moraju da obezbede da ni jedan konvencionalni proizvod nije plasiran na tržište nose�i oznake koje ukazuju na organsku proizvodnju.

U slu��ju k�d� se u istoj proizvodnoj jedinici priprem�ju ili skl�dište proizvodi koji nisu proizvedeni metod�m�org�nske proizvodnje, preduzim�ju se mere kojim� se obezbe�uje:

(1) d� se postupci obr�de i prer�de vrše neprekidno dok se ne obr�di cel� serij�, prostorno ili vremenski odvojeno od sli�nih postup�k� koji se ob�vlj�ju n� proizvodim� iz konvencion�lne proizvodnje,

(2) d� se org�nski proizvodi pre i posle obr�de i prer�de skl�dište, prostorno ili vremenski, odvojeno od proizvod� iz konvencion�lne proizvodnje;

(3) evidentir�nje pod�t�k� o svim postupcim� i prer��enim koli�in�m�, k�o i d� ovl�š�en� kontroln� org�niz�cij�o tome bude ob�vešten�,

(4) identifik�cij� serij� i onemogu��v�nje meš�nj� ili z�mene s� proizvodim� iz konvencion�lne proizvodnje,

(5) d� se postupci obr�de i prer�de org�nskih proizvodi ob�vlj�ju s�mo posle odgov�r�ju�eg �iš�enj� opreme z�prer�du.

Ako se tehnološke linije koje se koriste u org�nskoj proizvodnji koriste i z� prer�du proizvod�, odnosno sirovin�iz konvencion�lne proizvodnje, te linije pre po�etk� koriš�enj� treb� temeljno o�istiti i opr�ti.

Operater po uputstvu OCS-a evidentir� sredstv� i n��in �iš�enj� tehnoloških linij� (poreklo, dob�vlj��, d�tum primene, vrst� i n�ziv, koli�in� upotrebljenih sredst�v� z� �iš�enje i dezinfekciju).

�lan 35


�

��

�

U proizvodnji hrane koja je dobijena od sirovina koje su proizvedene primenom metoda organske proizvodnje treba da se primenjuju slede�a pravila, i to:

mogu se koristiti aditivi, pomo�ne supstance, arome, voda, so, minerali, elementi u tragovima, vitamini, kao i aminokiseline i ostale hranjive materije date u Prilogu 3 - Sastojci, aditivi i pomo�ne supstance koje se koriste u

preradi sirovina dobijenih metodama organske proizvodnje (u daljem tekstu: Prilog 3).

Svaka kultura mikroorganizama koja se uobi�ajeno koristi u preradi hrane, izuzev genetski modifikovanih organizama.

Ukoliko u postupku prerade iz stava 1 ovog �lana koriste tehnološke linije koje se koriste i za preradu proizvoda iz konvencionalne proizvodnje, te tehnološke linije moraju detaljno da se o�iste i operu pre upotrebe u organskoj proizvodnji.

�lan 36

Ako poljoprivredni sastojci koji nisu dobijeni metodama organske proizvodnje iz �lana 35 nisu dostupni na tržištu, u proizvodnji hrane mogu se privremeno koristiti poljoprivredni sastojci koji nisu navedeni u Prilogu 4, pod uslovom da operater o tome dostavi dokaze.

Koriš�enje poljoprivrednih s�stoj�k� iz st�v� 1. ovog �l�n� v�ži z� period od n�jviše 12 meseci, s tim što se t�j period može produžiti, i to n�jviše tri put�.

Odluku da se odobri upotreba konvencionalnih sastojaka koji nisu navedeni u Prilogu 4 donosi OCS za svoje operatere.

U tu svrhu operater mora dostavili dokaze da ti proizvodi nisu bili na raspolaganju i to pre po�etka proizvodnje.

�lan 37

Sakupljanje, pakovanje, transport i skladištenje proizvoda

Sakupljanje organskih i konvencionalnih proizvoda iz prirodnih staništa može se vršiti istovremeno, pod uslovom da su preduzete odgovaraju�e mere kako bi se spre�ilo mešanje ili zamena organskih i konvencionalnih proizvoda, i to radi obezbe�enja identifikacije proizvoda.

Za svaku samoniklu biljnu vrstu u toku sakupljanja evidentiraju se podaci o: narodnom i latinskom nazivu samonikle biljne vrste, površini i mestu, odnosno nazivu oblasti u kojoj se obavlja sakupljanje, na�inu sakupljanja, skladištenja, prerade i prodaje sakupljenog samoniklog bilja, datumu sakupljanja, koli�ini sakupljenog samonikliog bilja i imenima lica koja su sakupila samoniklo bilje iz prirodnih staništa.

�lan 38

Sertifikovani organski proizvodi prevoze se odvojeno od proizvoda iz konvencionalne proizvodnje.

Ako su sertifikovani organski proizvodi upakovani i obeleženi mogu se prevoziti zajedno sa proizvodima iz konvencionalne proizvodnje.

Organski proizvodi do drugih objekata, uklju�uju�i prodaju na veliko i maloprodaju, moraju da se prevoze u odgovaraju�em pakovanju, kontejnerima ili vozilima koja su zatvorena, na na�in da se sadržaj ne može zameniti

bez diranja ili ošte�enja pe�ata i etikete, ne dovode�i u pitanje oznake kojima je, u skladu sa propisima, obeležen organski proizvod, a na kojima je navedeno:


�

��

�

1) ime i adresa, odnosno naziv i sedište operatera, kao i vlasnika ili prodavca proizvoda, ako ova lica nisu isti operater;

2) naziv proizvoda, uz navo�enje da je u pitanju organski proizvod;

3) naziv, odnosno broj koda OCS-a;

4) ako je potrebno, identifikaciona oznaka serije koja je izdata na na�in propisan ovim standardom, koja omogu�ava povezivanje serije sa evidencijama operatera.

Podaci koji su navedeni na oznakama iz stava 3 ovog �lana mogu biti navedeni u prate�em dokumentu, ako se prate�i dokument može povezati sa ambalažom, kontejnerom ili prevoznim sredstvom organskog proizvoda, s tim što taj dokument treba da sadrži i podatke o dobavlja�u i/ili prevozniku.

Zatvaranje ambalaže, kontejnera ili vozila u toku prevoza organskih proizvoda nije obavezno ako:

1) postoji direktan prevoz izme�u dva operatera koji su uklju�eni u organsku proizvodnju;

2) proizvode prati dokument u kome su navedeni podaci iz st. 2. i 3. ovog �lana;

3) pošiljalac i primalac evidentiraju podatke o prevozu, koji su dostupni OCS-u.

Po prijemu organskog proizvoda, proverava se da li su ambalaža ili kontejner u kome se proizvod nalazi dobro zatvoreni, kao i da li su prisutne oznake sa podacima iz ovog �lana, a zatim se ti podaci me�usobno upore�uju i evidentiraju.

�lan 39

Organski proizvodi moraju biti uvezeni iz tre�e zemlje u odgovaraju�oj ambalaži ili spremnicima, zatvorenim na na�in koji spre�ava zamenu sadržaja i osigurava identifikaciju izvoznika i sa svim ostalim oznakama i brojevima koji služe za identifikaciju lota i uz potvrdu kontrole za uvoz iz tre�ih zemalja, prema potrebi.

Po prijemu organskog proizvoda, uvezenog iz tre�e zemlje, prvi primalac mora proveriti zatvaranje ambalaže ili kontejnera i, u slu�aju proizvoda koji se uvoze u skladu s �lanom 33. Uredbe (EZ) br 834/2007, mora proveriti da sertifikat spomenut u tom �lanu sadrži vrstu proizvoda koji se nalazi u pošiljci.

Uvoznik/prvi primalac mora da vodi evidenciju o rezultatima verifikacije.

�lan 40

Ako su organski proizvodi upakovani i obeleženi, mogu se �uvati u istim prostorijama skladišta sa proizvodima iz konvencionalne proizvodnje, ali u posebnom delu prostorije koji je obeležen, u skladu sa ovim standardom.

Operater mora obezbediti identifikaciju lotova i mora obezbediti da ne do�e do mešanja ili kontaminacije sa proizvodima i/ili supstancama koje nisu u skladu sa pravilima organske proizvodnje.

U slu�aju proizvodnih jedinica za proizvodnju organskih biljnih proizvoda, u skladištu inputa ne smeju da se skladište supstance koje nisu u skladu sa ovim standardom.

Ako se u skladišnim objektima pored organskih proizvoda nalaze i drugi poljoprivredni proizvodi:

1) sertifikovani organski proizvodi skladište se u posebnim prostorijama skladišta u slu�aju da se nalaze u rasutom stanju.


�

��

�

2) moraju da se preduzimaju potrebne mere kojima se obezbe�uje identifikacija pošiljke organskih proizvoda i onemogu�ava mešanje ili zamena sa proizvodima iz konvencionalne proizvodnje;

3) moraju da se preduzimaju odgovaraju�e higijenske mere, �ija se delotvornost proverava pre skladištenja organskih proizvoda.

Podaci o preduzetim radnjama iz ovog �lana moraju da se evidentiraju.

�lan 41

Ako za tehnološki postupak proizvodnje nije dostupan ekstrakt ili autolizat kvasca koji je dobijen metodama organske proizvodnje, može se dodati 5% ekstrakta ili autolizata kvasca koji nije dobijen metodama organske proizvodnje, obra�unato na sadržaj suve materije.

�lan 42

Za potrebe ovog standarda za proizvod �e se smatrati da nosi obeležja organske proizvodnje kada su na etiketi, reklamnom materijalu ili komercijalnim dokumentima taj proizvod i njegovi sastojci opisani terminima koji kupcu ukazuju da je taj proizvod ili njegovi sastojci proizvoden u skladu sa ovim standardom.

Sertifikovani proizvodi iz stava 1 ovog �lana, kao i njihov reklamni materijal, prate�a dokumentacija i etikete mogu se obeležiti terminima, odnosno skra�enicama koje ozna�avaju poreklo organskog proizvoda (ekološki, biološki, organik, odnosno eko, bio, org. i sl), kao i privatnom oznakom operatera, odnosno udruženja koje okuplja operatere.

Ako neprera�eni organski proizvod sadrži više sastojaka, taj proizvod se obeležava kao organski samo ako su svi sastojci organskog porekla.

Prera�eni sertifikovani organski proizvod može se obeležiti na na�in iz stava 1 ovog �lana, ako sadrži najmanje

95% sastojaka poljoprivrednog porekla koji su proizvedeni, u skladu sa ovim standardom.

Ako neprera�eni organski proizvod sadrži više sastojaka, taj proizvod se obeležava kao organski samo ako su svi sastojci organskog porekla.

Termini koji ukazuju na organsku proizvodnju ne smeju da se koriste od strane klijenata OCS-a za obeležavanje, reklamu ili komercijalne dokumente proizvoda za proizvode koji ne zadovoljavaju zahteve definisane ovim standardom. Ovi termini mogu da se koriste samo ukoliko se primenjuju na proizvodima koji nisu poljoprivredni proizvodi za hranu ili nedvosmisleno nemaju veze sa organskom proizvodnjom. Dalje, bilo koji termini, uklju�uju�i i termine u brendovima ili na�ini u ozna�avanju ili reklamiranju koji mogu obmanuti potroša�a sugerišu�i da proizvod ili njegovi sastojci zadovoljavaju zahteve ovog standarda, ne smeju da budu koriš�eni.

Na na�in iz stava 1 i 2 ovog �lana ne mogu se obeležiti proizvodi na kojima je nazna�eno da sadrže geneti�ki modifikovane organizme, sastoje se ili su proizvedeni od geneti�ki modifikovanih organizama

U slu�aju da prera�eni proizvodi sadrže manje od 95% sastojaka poljoprivrednog porekla koji su proizvedeni metodama organske proizvodnje i u skladu sa propisanim tehnološkim postupcima prerade, u spisku sastojaka tog proizvoda navode se sastojci koji su organskog porekla, kao i ukupan procenat organskih sastojaka u odnosu na ukupnu koli�inu sastojaka poljoprivrednog porekla, i to navo�enjem slova, odnosno procenata koji treba da budu u istoj boji, veli�ini i fontu kao što su navedeni i ostali sastojci.


�

��

�

Ako je glavni sastojak prera�enog proizvoda poreklom iz lova ili ribolova i ako sadrži druge poljoprivredne sastojke koji su organskog porekla, u spisku sastojaka tog proizvoda navode se sastojci koji su organskog porekla, a u istom vidnom polju gde se nalazi naziv proizvoda može se staviti oznaka, odnosno termini iz stava 3 ovog �lana.

�lan 43

Obeležavanje proizvoda sertifikovanih u skladu sa OCS standardom

Oznaka EU za organski proizvod može se koristiti na na�in kako je to opisano u Aneksu XI Regulative 889/2008.

Model je predstavljen u Prilogu 5 ovog standarda. Uz oznaku se navodi kod OCS-a i navodi se ’’Ne-EU

poljoprivreda’’ ili npr.’’Poljoprivreda Srbije’’ ukoliko su svi poljoprivredni sastojci poreklom iz Srbije.

Kod OCS-a se sastoji od:

• akronima koji identifikuje državu u skladu sa me�unarodnim standardom za oznake zemalja sa dva slova, ISO 3166;**

• skra�enicu za organski proizvod, kako je navedeno u �lanu 23(1) Reg. 834/2007.

• broj sa�injen od tri cifre, kako to odredi Evropska Komisija

OCS kod za proizvode sertifikovane u skladu sa ovim standardom u Srbiji je RS-BIO-162.

OCS kod u drugim državama gde je OCS priznat u svrhu ekvivalencije je: **-BIO-162 (za Crnu Goru kod je

ME-BIO-162).

Sertifikovani organski proizvodi kao i njihov reklamni materijal, prate�a dokumentacija i etikete mogu se obeležiti terminima, odnosno skra�enicama koje ozna�avaju poreklo organskog proizvoda (ekološki, biološki, organik, odnosno eko, bio, org. i sl), kao i privatnom oznakom operatera, odnosno udruženja koja okupljaju operatere.

�lan 44

MERE KONTROLE

OCS �e uspostaviti sistem kontrole organske proizvodnje u skladu sa Regulativom 882/2004.

Sistem kontrole uspostavljen od strane OCS-a sadrži mere predostrožnosti i mere kontrole gde se mere predostrožnosti zasnivaju na proceni rizika za svakog operatera.

OCS vrši kontrolu n�jm�nje jednom godišnje, i to putem n�sumi�nih kontrolnih poset�, prev�shodno najavljenih i po potrebi nen�j�vljenih, u skl�du s� pl�nom kontrole z� org�nsku proizvodnju.

Kontrol� u org�nskoj proizvodnji može se vršiti i više put� godišnje, n� osnovu kriti�nih kontrolnih t��k� z�sv�kog operatera posebno koje se odre�uju n� osnovu opšte procene rizik� od neuskl��enosti s� pr�vilim�org�nske proizvodnje i uzim�ju�i u obzir rezult�te prethodnih kontrol�, kv�litet proizvod� i rizik od meš�nj�org�nskih proizvod� s� proizvodim� iz konvencion�lne proizvodnje.

�lan 45

OCS �e pružiti Evropskoj Komisiji pristup svojim kancelarijama i opremi i obezbediti informacije i pomo� koja je potrebna Komisiji u cilju poštovanja preuzetih obaveza od strane OCS-a.


�

��

�

�lan 46

Sistem kontrole uspostavljen od strane OCS-a sadrži mere predostrožnosti i mere kontrole gde se mere predostrožnosti zasnivaju na proceni rizika za svakog operatera.

Uspost�vljeni sistem kontrole treb� d� omogu�i sledljivost sv�kog proizvod� u svim f�z�m� proizvodnje, prer�de i promet�, u skl�du s� z�konom kojim se ure�uje bezbednost hr�ne, k�ko bi se g�r�ntov�lo d� je org�nski proizvod proizveden ili uvezen u skl�du s� ovim standardom.

Dokaz da OCS:

1) ima iskustvo, opremu i infrastrukturu za obavljanje kontrole i sertifikacije organske proizvodnje,

2) ima dovoljan broj kvalifikovanog i iskusnog osoblja i

3) nezavisan je i oslobo�en od konflikta interesa u obavljanju kontrole i sertifikacije organske proizvodnje

je obezbe�en akreditacijom od strane Akreditacionog tela Srbije u skladu sa standardom. SRPS ISO/IEC 17065.

OCS �e poslati zbirni izveštaj o izvršenim aktivnostima kontrole tokom prethodne godine Evropskoj Komisiji

najkasnije do roka propisanog od strane Evropske Komisije.

�lan 47

Postupak uklju�ivanja operatera u organsku proizvodnju pokre�e se prijavom koju operater podnosi OCS-u.

U slu��ju d� operater koji je uklju�en u org�nsku proizvodnju s� tre�im licem z�klju�i ugovor o ob�vlj�nju odre�enih poslov� u vezi s� org�nskom proizvodnjom (u d�ljem tekstu: podugov�r��), kontrol� u org�nskoj proizvodnji obuhv�t� i te poslove.

OCS �e obezbediti da svaki operater koji proizvodi u skladu sa pravilima organske proizvodnje i koji plati razumnu cenu za troškove kontrole bude uklju�en u sistem kontrole OCS-a.

OCS održava ažurni spisak koji sadrži podatke (ime i prezime/naziv i adrese) operatera u sistemu kontrole. Spisak je na raspolaganju svim zainteresovanim stranama.

�lan 48

Sertifikat

Na osnovu izveštaja o izvršenim kontrolama, OCS izdaje sertifikat da je proizvod ili proces proizvodnje u skladu sa ovim standardom (u daljem tekstu: sertifikat).

N� osnovu izvešt�j� o izvršenim kontrol�m� i z�htev� proizvo��, OCS donosi odluku o sertifik�ciji i izd�je sertifik�t, d� je proizvod ili proces proizvodnje u skl�du s� ovim standardom, koji s�drži pod�tke o:

1) broju sertifik�t�;

2) imenu i �dresi, odnosno n�zivu i sedištu proizvo�� (operatera) i del�tnosti koju ob�vlj�;

3) n�zivu, sedištu i broju kod� OCS-a

4) vrsti i �sortim�nu, k�o i koli�ini proizvod�;

5) vrsti proizvodnje;


�

��

�

6) periodu v�ženj� sertifikata;

7) d�tumu kontrole;

8) d�tumu i mestu izd�v�nj�, k�o i pe��t i potpis ovl�š�enog lic�.

Pod�tke o izd�tim sertifik�tim� OCS obj�vljuje n� svojoj internet str�nici: www.organica.rs.

Ako operater z� potrebe proizvodnje n�b�vlj� org�nske proizvode, mora da verifikuje dokumentaciju o sertifikaciji svojih dobavlja�a.

�lan 49

Ako se prilikom kontrole uo�i da postoje odre�ene nepravilnosti u na�inu obavljanja proizvodnje organskih proizvoda, OCS može operateru da odredi korektivne mere u cilju uskla�ivanja proizvodnje sa odredbama ovog standarda.

U slu��ju d� se utvrde teže nepr�vilnosti u n��inu ob�vlj�nj� org�nske proizvodnje koje se ne mogu ispr�viti, �koje se odnose n� primenu metod� org�nske proizvodnje i koriš�enje sredst�v� koj� nisu dozvoljen� u org�nskoj proizvodnji, OCS operateru odre�uje meru suspenzije i n�l�že d� se odbijeni (u postupku sertifikacije odbijena dodela organskog statusa) proizvodi odvoje od ost�lih org�nskih proizvod�.

Ukoliko se utvrde teške nepravilnosti i kada te nepravilnosti direktno vode gubljenju integriteta odre�enog organskog proizvoda ili proizvodnje u celini, što zna�i da više ne mogu nositi oznake koje ukazuju na organsku proizvodnju, OCS �e povu�i sertifikat.

Informacije u slu�aju neusaglašenosti ili nepravilnosti koje uti�u na organski status proizvoda �e odmah biti

saopštene od strane OCS-a kontrolnim organizacijama, kompetentnom telu ili gde je to svrsishodno,

Evropskoj komisiji.

Svako povla�enje i suspenzija sertifikacije �e biti saopšteno od strane OCS-a.

Razmena informacija:

Na zahtev opravdan od strane nužnosti da se garantuje da je proizvod proizveden u skladu s propisanim metodama organske proizvodnje, OCS �e razmenjivati relevantne informacije o rezultatima svojih kontrola s kompetentnim telima, autoritetima i kontrolnim telima. OCS tako�e može razmenjivati informacije na vlastitu inicijativu.

Razmena informacija izme�u OCS-a i drugih kontrolnih organizacija, kontrolnih ustanova i nadležnih tela

OCS �e razmenjivati informacije u slede�im slu�ajevima:

1. Kada operatera i/ili podugovara�e tog operatera kontrolišu OCS i druge kontrolne organizacije, OCS razmenjuje odgovaraju�e informacije o radnjama koje su pod njegovom kontrolom.

2. Kada operater i/ili podugovara�i tog operatera prelaze od OCS-a u drugu kontrolnu organizaciju, OCS �e bez odlaganja obavestiti nadležno ministarstvo o toj promeni.

OCS �e predati odgovaraju�e elemente kontrolnog dokumenta predmetnog operatera i opis mera i izveštaje o kontroli narednoj kontrolnoj organizaciji.


�

��

�

OCS �e osigurati da je operater rešio ili rešava neusaglašenosti navedene u izveštaju prethodne kontrolne organizacije.

3. Kada se operater i/ili podugovara�i tog operatera povuku iz sistema kontrole, OCS bez odlaganja obaveštava nadležno ministarstvo o toj promeni.

4. Kada OCS prona�e nepravilnosti ili povrede koji uti�u na organski status proizvoda, OCS bez odlaganja obaveštava nadležno telo koje ga je ovlastilo.

To nadležno telo može na vlastitu inicijativu tako�e zahtevati druge informacije o nepravilnostima ili povredama.

U slu�aju nepravilnosti ili povreda prona�enih u pogledu proizvoda pod kontrolom drugih kontrolnih tela ili kontrolnih ustanova, OCS tako�e bez odlaganja obaveštava ta tela ili ustanove.

5. OCS preduzima odgovaraju�e mere i uspostavlja dokumentovane postupke kako bi omogu�io razmenu informacija sa ovlaš�enim kontrolnim telima i/ili kontrolnim ustanovama koje su odobrene u skladu s �lanom 27 Uredbe (EZ) br. 834/2007, uklju�uju�i postupke za razmenu informacija u cilju provere dokumentovanog dokaza (sertifikata) iz �lana 29 stava 1 te Uredbe.

�lan 50

Postupak uklju�ivanja operatera u organsku proizvodnju pokre�e se prijavom koju operater podnosi OCS-u.

Na osnovu prijave iz stava 1 ovog �lana operater i OCS zaklju�uju ugovor o vršenju kontrole i sertifikacije u organskoj proizvodnji, kojim se odre�uje jedinstveni evidencioni broj koji dobija operater.

Od dana zaklju�enja ugovora iz stava 2 ovog �lana po�inje period konverzije.

Ugovor o vršenju kontrole i sertifik�cije s�drži pod�tke o: ugovornim str�n�m�, vrsti org�nske proizvodnje, broju k�t�st�rske p�rcele i k�t�st�rskoj opštini, površini n� kojoj se ob�vlj� org�nsk� proizvodnj�, pr�vim� i ob�vez�m� ugovornih str�n�, uslovim� i n��inu ostv�riv�nj� pr�v� n� izd�v�nje sertifik�t� i n��inu z�štite z�slu��j neizvršenj� ugovornih ob�vez�.

Pre vršenj� kontrole, donosi se pl�n �ktivnosti, odre�uje lice koje �e vršiti kontrolu (u d�ljem tekstu: kontrolor) i obezbe�uje r�dn� dokument�cij�.

U postupku vršenj� kontrole, isti kontrolor ne može d� vrši kontrolu jednog proizvo�� (operatera) duže od tri godine z� redom.

�lan 51

Minimalni zahtevi prilikom sprovo�enja kontrole

Programi kontrole i preuzimanje obaveze od strane operatera

1. Kada se programi kontrole primenjuju po prvi put, operater sastavlja i potom održava:

(a) puni opis jedinice i/ili radnog prostora i/ili aktivnosti;

(b) sve prakti�ne mere koje treba preduzeti na nivou jedinice i/ili radnih prostora i/ili aktivnosti kako bi se osigurala usaglašenost s pravilima organske proizvodnje;


�

� �

�

(c) mere predostrožnosti koje treba preduzeti kako bi se smanjila opasnost od kontaminacije neodobrenim proizvodima ili supstancama i mere �iš�enja koje treba preduzeti na mestima skladištenja i kroz proizvodni lanac operatera

(d) posebne karakteristike koriš�ene metode proizvodnje, ako operater namerava tražiti dokumentovane dokaze u skladu s �lanom 68 stav 2 Uredbe br. 889/2008.

Prema potrebi, opis mera iz prvog podstava može predstavljati deo sistema kvaliteta kako ga je operater uspostavio.

2. Opis mera iz stava 1 mora biti sadržan u izjavi koju potpisuje operater. Osim toga, ta izjava uklju�uje preuzimanje obaveze od strane operatera:

(a) da �e operacije izvršavati u skladu s pravilima organske proizvodnje;

(b) da prihvata, u slu�aju povreda ili nepravilnosti, primenu mera iz pravila o organskoj proizvodnji:

(c) da je obvezan pisanim putem obavestiti kupce proizvoda kako bi osigurao da se oznake koje upu�uju na metodu organske proizvodnje budu uklonjene iz te proizvodnje;

(d) da prihvata, u slu�ajevima kada operater i/ili podugovara�i tog operatera kontrolišu razli�ita kontrolna tela ili kontrolne ustanove u skladu sa sistemom kontrole utvr�enim u predmetnoj državi (�lanici), razmenu informacija izme�u tih tela ili ustanova;

(e) da prihvata, u slu�ajevima kada operater i/ili podugovara�i tog operatera menjaju svoje kontrolno telo (OCS), prenos njihovih kontrolnih dokumenata idu�em kontrolnom telu ili kontrolnoj ustanovi;

(f) da prihvata, u slu�ajevima kada se operater povu�e iz sistema kontrole, bez odlaganja obavestiti OCS;

(g) da prihvata, u slu�ajevima kada se operater povu�e iz sistema kontrole, da se kontrolni dosije �uva kroz razdoblje od najmanje pet godina;

(h) da prihvata bez odlaganja obaveštavati OCS o svim nepravilnostima i povredama koje uti�u na organski status njihovog proizvoda uklju�uju�i organske proizvode koje dobijaju od drugih subjekata.

Izjavu predvi�enu u prvom podstavu (opis mera) treba da prekontroliše OCS, kako bi se utvrdili mogu�i nedostaci i neusaglašenosti s OCS standardom. OCS sa�injava izveštaj o toj kontroli.

Operater potpisuje taj izveštaj i preduzima potrebne korektivne mere.

�lan 52

OCS vodi evidenciju o operaterima u elektronskoj formi i ta evidencija je dostupna nadležnim organima (kompetentnom telu) i Evropskoj komisiji.

Evidencij� koju vodi OCS kao ovl�š�en� kontroln� org�niz�cij� s�drži pod�tke o:

1) n�zivu, sedištu, poreskom identifik�cionom broju (PIB), broju kod� OCS-a;

2) evidencionom broju, broju poljoprivrednog g�zdinstv� (BPG) i poreskom identifik�cionom broju (PIB) operatera, k�o i broju ugovor� o vršenju kontrole i sertifik�cije;

3) imenu i �dresi, odnosno poslovnom imenu i sedištu operatera, k�o i pod�tke o licu odgovornom z� org�nsku proizvodnju (ime i kont�kt telefon),


�

��

�

4) �dresi jedinice z� org�nsku proizvodnju (mesto proizvodnje), k�o i k�t�st�rskoj opštini i broju k�t�st�rske p�rcele;

5) d�tumu po�etk� period� konverzije;

6) broju kod� svih kontrolnih org�niz�cij� kod kojih je org�nski operater bio registrov�n posle uklju�iv�nj� u org�nsku proizvodnju kod OCS-a (prethodne kontrolne org�niz�cije);

7) obr�divim površin�m� pod org�nskom proizvodnjom;

8) podru�ju s� kojeg su s�kupljene divlje biljne vrste iz prirodnih st�ništ�, u skl�du s� propisom kojim se ure�uje s�kuplj�nje i koriš�enje divljih bilj�k� i životinj�;

9) vrsti, r�si i broju životinj� n� poljoprivrednom g�zdinstvu;

10) izd�tim sertifik�tim� i potvrd�m�;

11) proizvodnji reproduktivnog m�terij�l�;

12) vrsti del�tnosti (proizvodnj�, prer�d�, uvoz, izvoz);

13) vrsti proizvodnje (biljn�, sto��rsk�, semensk�, s�kuplj�nje samoniklih vrsta iz prirode);

14) površin�m� pod p�šnj�kom, odnosno liv�dom;

15) biljnoj vrsti i sorti;

16) vrsti, n�zivu, koli�ini i vrednosti proizvod�;

17) procenjenoj proizvodnji (koli�ini);

18) godini konverzije;

19) serijskom broju izd�tih ozn�k� z� obelež�v�nje;

20) izvozu (vrst�, n�ziv, koli�in� i vrednost izvezenog proizvod�, zemlj� u koju se proizvod izvozi);

21) uvozu (vrst�, n�ziv, koli�in� i vrednost uvezenog proizvod�, n�ziv proizvo��, zemlj� porekl�, broj sertifik�t�);

22) operaterima kooper�ntim�, u slu��ju d� operater s� tre�im licem z�klju�i ugovor o ob�vlj�nju odre�enih poslov� u vezi s� org�nskom proizvodnjom;

23) n�pomene.

�lan 53

O sv�koj promeni pod�t�k� iz �l�n� 51 operater ob�vešt�v� OCS.

�lan 54

OCS vrši najmanje jednom godišnje fizi�ku kontrolu svih operatera. Osim redovne godišnje kontrole, OCS može da sprovede i nenajavljene i vanredne kontrole.


�

��

�

O sv�koj izvršenoj kontroli OCS s��inj�v� pis�ni izvešt�j, koji potpisuje i operater.

Kontrole se planiraju na bazi procene rizika.

Analiza rizika je osmišljena na takav na�in da:

(a) rezultat analize rizika osigura osnovu za utvr�ivanje u�estalosti nenajavljenih i najavljenih godišnjih kontrola i poseta;

(b) se provedu dodatne nasumi�ne kontrolne posete, prvenstveno nenajavljene, na osnovu opšte ocene rizika neuskla�enosti s pravilima organske proizvodnje, uzimaju�i u obzir najmanje rezultate prethodnih kontrola, koli�inu predmetnih proizvoda i rizik zamene proizvoda kod najmanje 10 % subjekata sa sklopljenim ugovorom o kontroli i sertifikaciji u skladu sa OCS standardom, a u skladu s kategorijom rizika;

(c) je najmanje 10 % svih kontrolnih pregleda i poseta koje se provode u skladu s stavovima (a) i (b) nenajavljeno;

(d) se izbor operatera koji se podvrgavaju nenajavljenim kontrolnim pregledima i posetama utvr�uje na osnovu analize rizika te da se isti planiraju u skladu sa nivoom rizika.

Osoblje OCS-a ima dovoljno znanje, uklju�uju�i znanje o elementima rizika koji uti�u na organski status proizvoda, kvalifikacije, obuku i iskustvo u pogledu organske proizvodnje uopšte i o odgovaraju�im pravilima EU posebno i na snazi su odgovaraju�a pravila o izmeni kontrolora (promena kontrolora kod istog operatera nakon javiše tri godine).

OCS sa�injava pisani izveštaj o osvakoj izvršenoj kontroli i taj izveštaj se potpisuje od strane operatera.

�lan 55

OCS uzima i analizira uzorke za otkrivanje proizvoda koji nisu odobreni za organsku proizvodnju, za proveru proizvodnih postupaka koji nisu u skladu s pravilima organske proizvodnje ili otkrivanja mogu�e kontaminacije supstancama/proizvodima koji nisu odobreni za organsku proizvodnju.

Broj uzoraka koji uzima i analizira OCS svake godine odgovara najmanje 5 % broja operatera koji su pod kontrolom OCS-a, i koji se sertifikuju u skladu sa OCS standardom. Odabir proizvo��a (operatera) kod kojih se uzimaju uzorci bazira se na opštoj proceni rizika od neusaglašenosti sa pravilima organske proizvodnje. Ova opšta procena uzima u obzir sve faze proizvodnje, pripreme i distribucije.

OCS uzima i analizira uzorke u svakom slu�aju kada se sumnja na upotrebu proizvoda i postupaka koji nisu odobreni za organsku proizvodnju. U tim slu�ajevima ne treba se primenjivati princip najmanjeg broja uzoraka (5%).

OCS tako�e može uzeti i analizirati uzorke u svakom drugom slu�aju za otkrivanje proizvoda koji nisu odobreni za organsku proizvodnju, za proveru proizvodnih postupaka koji nisu u skladu s pravilima organske proizvodnje ili otkrivanja mogu�e kontaminacije supstancama /proizvodima koji nisu odobreni za organsku proizvodnju.

�lan 56

Kontrola grupe proizvo�a�a u cilju grupne sertifikacije

Grupna sertifikacija može da se odobri u slu�aju organizovanja ve�e grupe proizvo�a�a koji ina�e samostalno ne bi bili u mogu�nosti da snose troškove sertifikacije, imaju malu proizvodnju (male površine, skromni prihodi). Grupa proizvo�a�a mora da obavlja datu proizvodnju u jednom užem geografskom podru�ju i pod istim ili


�

��

�

sli�nim uslovima. Oni mogu biti organizovani npr. kao samostalna grupa ili od strane pravnog lica koje za svoje potrebe organizuje grupu i snosi troškove kontrole i sertifikacije.

U svakom slu�aju, grupa mora da ima definisana pravila vezana za organsku proizvodnju, uklju�enje u grupu, isklju�enje iz grupe i interni sistem kontrole kojim se obezbe�uje usaglašenost proizvodnje sa zahtevima ovog standarda.

Kontrola grupe od strane OCS-a obavlja se u dva koraka.

Korak I

OCS sprovodi kontrolu internog sistema kontrole kod grupe proizvo�a�a kao i dokumentacije koja postoji o samoj grupi, o nosiocu sertifikata (operater), kao i sve zapise vezane za proizvo�a�e koji su deo grupe. Sam postupak (princip) kontrole kao i osnovni dokumenti koji se pregledaju opisani su u Proceduri o kontroli grupe proizvo�a�a.

Nosilac sertifikata (operater) mora da ima dokumentovani opis internog sistema kontrole i ažuran spisak odobrenih �lanova grupe.

Korak II

Ovaj korak predstavlja fizi�ku kontrolu samih �lanova grupe, proizvodnih jedinica za preradu i skladištenje kao i ostalih objekata od zna�aja za datu grupu i proizvodnju.

Broj �lanova grupe koji �e biti prekontrolisan u jednoj proizvodnoj sezoni odre�uje se na bazi podataka koje u okviru standardne prijavne dokumentacije OCS-u dostavi nosilac sertifikata, kao i na bazi objektivne procene rizika za datu proizvodnju.

�lan 57

Da bi se izvršla grupna sertifikacija, nosilac sertifikata (operater) i grupa moraju da zadovolje kao minimum slede�e kriterijume (osim onih opštih koji proisti�u iz vrste proizvodnje kojom se data grupa bavi):

- Uspostavljen je pouzdan i u praksi primenjen sistem interne kontrole,

- Interni kontrolori imaju adekvatno znanje o organskoj proizvodnji koja je predmet kontrole,

- 100% �lanova grupe su prekontrolisani od strane internog kontolora ili postoji jasan dokaz da sistem interne kontrole funkcioniše i da �e svaki �lan grupe tokom proizvodne sezone biti prekontrolisan (utvr�en je jasan plan internih kontrola).

- Postoje zapisi o internim kontrolama koji sadrže relevantne podatke o proizvodnji,

- Predstavljen je detaljan odobren spisak �lanova grupe,

- �lanovi grupe imaju osnovno znanje o organskoj proizvodnji,

- Vodi se jasna evidencija o primenjenim merama u zaštiti bilja, ishrani bilja, prihranjivanju bilja, itd.

- Obezbe�en je sistem razdvajanja organske i konvencionalne proizvodnje.

�lan 58

U�estalost kontrola


�

��

�

OCS najmanje jednom godišnje vrši punu fizi�ku kontrolu i kontrolu dokumentacije kod operatera i o izvršenoj kontroli sa�injava pisani izveštaj koji potpisuje i operater.

Kontrol� u org�nskoj proizvodnji može se vršiti i više put� godišnje, n� osnovu kriti�nih kontrolnih t��k� z�sv�kog operatera posebno koje se odre�uju n� osnovu opšte procene rizik� od neuskl��enosti s� pr�vilim�org�nske proizvodnje i uzim�ju�i u obzir rezult�te prethodnih kontrol�, kv�litet proizvod� i rizik od meš�nj�org�nskih proizvod� s� proizvodim� iz konvencion�lne proizvodnje za šta OCS.

�lan 59

Prover� dokument�cije operatera u postupku kontrole odnosi se n� proveru evidencije o del�tnosti kojom se operater b�vi, k�o i proveru fin�nsijske dokument�cije vezane za organsku proizvodnju.

R�di omogu��v�nj� provere, operater evidenciju i fin�nsijsku dokument�ciju iz st�v� 1 ovog �l�n� �uv� u proizvodnoj jedinici ili prostorij�m�, k�ko bi OCS u sv�kom trenutku mogao d� izvrši proveru:

1) dob�vlj��, odnosno prod�vc� ili izvoznik� org�nskih proizvod�;

2) vrste i koli�ine org�nskih proizvod� koj� je isporu�en� proizvodnoj jedinici, sirovin� i dod�t�k� koji su kupljeni, k�o i njihovu upotrebu;

3) vrste i koli�ine org�nskih proizvod� koji se skl�dište;

4) vrste i koli�ine org�nskih proizvod� koji su n�pustili proizvodnu jedinicu, prim�oc�, odnosno kupc�, izuzev kr�jnjih korisnik�, k�o i prostorij� prvog prim�oc� ili objek�t� z� skl�dištenje;

5) vrste i koli�ine kupljenih i prod�tih org�nskih proizvod�, k�o i dob�vlj��, odnosno prod�vc� ili izvoznik� i kupc�, odnosno prim�oc�, u slu��ju d� se r�di o proizvo��im� koji ne skl�dište ili fizi�ki ne rukuju org�nskim proizvodim�.

Z� potrebe kontrole, OCS može d� z�tr�ži druge potrebne pod�tke, odnosno dokument�ciju, n� osnovu kojih se može utvrditi postoj�nje pr�vilnog odnos� izme�u ul�znih sirovin� i gotovih proizvod�.

Z� proizvode koji poti�u iz konvencion�lne proizvodnje, � koji se koriste u org�nskoj proizvodnji, OCS prilikom provere dokument�cije prover�v� i d� li te proizvode pr�ti izj�v� prod�vc� kojom se potvr�uje d� ti proizvodi nisu proizvedeni od GMO ili pomo�u GMO.

Dokumentacija �e tako�e sadržati rezultate verifikacije prilikom prijema organskih proizvoda.

Ako operater u okviru poljoprivrednog g�zdinstv� im� i proizvodnu jedinicu koj� se koristi z� konvencion�lnu proizvodnju, operater treb� OCS-u d� omogu�i vršenje kontrole i te proizvodne jedinice, k�o i svih prostorij� i objek�t� u okviru sopstvene i/ili podugovorene proizvodne jedinice.

Operater iz stava 1. ovog �lana dužan je da omogu�i OCS-u vršenje kontrole.

�lan 60

Operater treb� OCS-u d� omogu�i vršenje kontrole, t�ko što �e obezbediti:

1) pristup svim delovim� proizvodne jedinice i prostorij�m�, k�o i r��unim� i odgov�r�ju�im pr�te�im dokumentim�;

2) inform�cije koje su objektivno neophodne z� potrebe kontrole, odnosno inform�cije o uvezenim pošiljk�m�k�d� su u pit�nju uvoznici i prvi prim�oci;


�

��

�

3) rezult�te sopstvenih progr�m� obezbe�iv�nj� kv�litet� proizvodnje.

O sv�koj pošiljci org�nskih proizvod� koj� se uvozi uvoznik, bez odl�g�nj�, ob�vešt�v� OCS i dost�vlj�dokument�ciju kojom se potvr�uje da je uvezeni proizvod proizveden u skladu sa ovim standardom.

�lan 61

Z� proizvode koji poti�u iz konvencion�lne proizvodnje, � koji se koriste u org�nskoj proizvodnji, OCS prilikom provere dokument�cije prover�v� i d� li te proizvode pr�ti izj�v� prod�vc� kojom se potvr�uje d� ti proizvodi nisu proizvedeni od GMO ili pomo�u GMO.

Za potrebe izdavanja potvrde o ne-GMO statusu proizvoda, OCS zahteva da se koristi model kao navedeni u Prilogu XIII Reg. Ne 889/2008 ili izjava koja sadrži iste podatke.

�lan 62

Posebn� pr�vil� z� kontrolu org�nske biljne proizvodnje i s�kuplj�nje divljih biljnih vrst� iz prirodnih st�ništ�

U org�nskoj biljnoj proizvodnji, k�o i prilikom s�kuplj�nj� samoniklog bilja iz prirodnih st�ništ�, pored pod�t�k�iz �l�n� 51 ovog standarda, operater dost�vlj� OCS-u i pod�tke o:

1) prostoriji z� skl�dištenje, prostoriji z� proizvodnju, p�rcel�m�, odnosno podru�jim� s�kuplj�nj� proizvod�, i �ko je to potrebno, prostoriji z� prer�du, odnosno p�kov�nje;

2) d�tumu poslednjeg r�d� n� p�rcel�m�, odnosno podru�jim� s�kuplj�nj� proizvod� koji nije ob�vlj�n u skl�du

s� pr�vilim� org�nske proizvodnje.

U slu��ju s�kuplj�nj� samoniklog bilja iz prirodnih st�ništ�, operater treb� d� dost�vi i dok�z kojim se potvr�uje d� podru�j� s�kuplj�nj� proizvod� u periodu od n�jm�nje tri godine pre s�kuplj�nj� nisu tretir�n� sredstvim�koj� nisu dozvoljen� z� upotrebu u org�nskoj proizvodnji.

Z� sv�ku biljnu vrstu, OCS-u se dost�vlj�ju slede�i pod�ci:

1) n�rodni i l�tinski n�ziv biljnih vrst� koje pl�nir� d� s�kuplj�, k�o i d�tum otpo�inj�nj� i z�vršetk� period�s�kuplj�nj�;

2) m�pu mest� u kome se biljne vrste s�kuplj�ju, s� j�sno ozn��enim gr�nic�m� podru�j� s�kuplj�nj�;

3) ime i prezime lic� koj� vrše s�kuplj�nje biljnih vrst�;

4) lok�ciju potencij�lnih izvor� z�g��enj� u podru�ju s�kuplj�nj�;

5) lok�ciju otkupnih mest�;

6) lok�ciju i potpuni opis skl�dišt� i drugih objek�t� koji služe z� pripremu i prer�du s�kupljenih divljih biljnih vrst�.

�lan 63

Metode organske biljne proizvodnje obuhvataju izbor vrsta i sorti bilja; plodored; sisteme obrade zemljišta; sredstva i na�in �ubrenja; sistem održavanja plodnosti zemljišta; na�in suzbijanja biljnih bolesti, šteto�ina i korova; na�in sakupljanja divljih biljnih vrsta iz prirodnih staništa.


�

��

�

Operater iz �lana 62 dužan je da o svojoj proizvodnji vodi evidenciju u skladu sa uputstvom OCS-a, kao i da svake godine, u roku koji odredi OCS, pismeno obavesti o dinamici proizvodnje useva, uz dostavljanje pregleda po parcelama.

�lan 64

R�di omogu��v�nj� provere, u org�nskoj biljnoj proizvodnji operater posebno evidentir� pod�tke o:

1) upotrebi �ubriv� (d�tum primene, vrst� i koli�in� �ubriv� i p�rcel� n� kojoj je upotrebljeno �ubrivo);

2) upotrebi proizvod� z� z�štitu bilj� (d�tum primene, vrst� proizvod� z� z�štitu bilj�, r�zlog i metod� primene);

3) kupovini ul�znog reprom�terij�l� - spolj�šnji inputi (d�tum, vrst� i koli�in� proizvod�, dokument�cij� o kupovini);

4) žetvi i berbi (d�tum, p�rcela, biljn� vrst� i sort� i koli�in� org�nskih proizvod� ili proizvod� iz period�konverzije).

Ako operater iz stava 1 ovog �lana u okviru poljoprivrednog gazdinstva ima i proizvodnu jedinicu koja se koristi

za konvencionalnu proizvodnj, dužan je da OCS-u omogu�i vršenje kontrole i te proizvodne jedinice.

�lan 65

Uvoz

Za potrebe ovog standarda OCS �e definisati tri mogu�e opcije:

1) proizvodi iz države �lanice EU, sertifikovani od strane kontrolnog tela ovlaš�enog od strane nadležnog organa države �lanice

2) proizvodi iz tre�e zemlje sertifikovani od strane kontrolnog tela odobrenog od strane EU (u skladu sa Reg. 1235/2008)

3) proizvodi iz odobrene tre�e zemlje (u skladu sa Reg. 1235/2008).

Ukoliko su proizvodi koji se uvoze pra�eni dokumentovanim dokazom o jednom od tri gore navedena porekla, OCS �e te proizvode smatrati usaglašenim sa ovim standardom i izda�e potvrdu o tome.

Uvoznici treba da se prijave OCS-u i dostave dokumentaciju kojom se dokazuje da su dati proizvodi uvezeni ali i dokumentaciju kojom se opisuje rukovanje tim proizvodima.

N� z�htev OCS-a dost�vlj�ju se i pod�ci o org�niz�ciji prevoz� od izvoznik� do prvog prim�oc�.

�lan 66

U slu��ju uvoz� org�nskih proizvod� od strane operatera, pored pod�t�k� iz �l�n� 51, operater (uvoznik) dost�vlj� OCS-u i pod�tke o prostorij�m� uvoznik� i njegovim �ktivnostim� pri uvozu, mestu ul�sk� proizvod�k�o i o objektim� i prostorij�m� koje n�mer�v� d� koristi z� skl�dištenje uvezenih org�nskih proizvod� do njihovog dost�vlj�nj� prvom prim�ocu, � prvi prim�l�c uveženih org�nskih proizvod�, odnosno uvoznik k�d� je istovremeno i prvi prim�l�c, dost�vlj� pod�tke o objektim� z� prijem i skl�dištenje.

N� z�htev OCS-a dost�vlj�ju se i pod�ci o org�niz�ciji prevoz� od izvoznik� do prvog prim�oc�.


�

��

�

Uvoznik i prvi prim�l�c uvezenih org�nskih proizvod� odvojeno evidentir�ju st�nje z�lih� i vode odvojenu fin�nsijsku evidenciju, osim �ko r�de u okviru jedne jedinice.

O sv�koj pošiljci org�nskih proizvod� koj� se uvozi u Republiku Srbiju uvoznik, bez odl�g�nj�, ob�vešt�v� OCS i dost�vlj� dokument�ciju navedenu u ovom standardu.

Dokumentacija treba da bude obezbe�ena prilikom svakog uvoza u Srbiju:

• ime i adresa prvog primaoca;

• sve pojedinosti koje OCS ili nadležni organi Srbije mogu razumno zahevati,

(i) u slu�aju proizvoda koji se uvoze u skladu s �lanom 32. Uredbe (EZ) br 834/2007, dokumentarni dokazi iz tog �lana;

(ii) u slu�aju proizvoda koji se uvoze u skladu s �lanom 33. Uredbe (EZ) br 834/2007, kopija potvrde o inspekciji iz tog �lana.

Na zahev OCS-a ili nadležnih organa, uvoznik �e proslediti podatke iz prvog stava ovog �lana kontrolnoj organizaciji prvog primaoca.

Uvoznik i prvi prim�l�c uvezenih org�nskih proizvod� odvojeno evidentir�ju st�nje z�lih� i vode odvojenu fin�nsijsku evidenciju, osim �ko r�de u okviru jedne jedinice.

�lan 67

U slu��ju d� operater koji je uklju�en u org�nsku proizvodnju s� tre�im licem z�klju�i ugovor o ob�vlj�nju odre�enih poslov� u vezi s� org�nskom proizvodnjom (u d�ljem tekstu: podugov�r��), kontrol� u org�nskoj proizvodnji obuhv�t� i te poslove.

U slu��ju iz st�v� 1 ovog �l�n�, pored pod�t�k� iz �l�n� 51, operater OCS-u dost�vlj� i:

1) spis�k podugov�r�� s� opisom njihovih �ktivnosti, uz n�vo�enje n�ziv� kontrolnih org�niz�cij� s� kojim� ti podugov�r��i im�ju z�klju�en ugovor o kontroli i sertifik�ciji;

2) pis�nu s�gl�snost podugov�r�� d� njihovo g�zdinstvo podleže kontroli;

3) pod�tke o pr�kti�nim mer�m�, uklju�uju�i i dokument�ciju, koje se n� proizvodnoj jedinici preduzim�ju, k�ko bi se obezbedil� sledljivost proizvod� koje proizvo�� st�vlj� u promet.

Povrede pravila i razmenainformacija

�lan 68

Mere u slu�aju sumnje u povrede pravila i neregularnosti

Kad god operater smatra ili sumnja da proizvod koji je proizveden, pripremljen, uvezen ili koji je primio od drugog operatera, nije u skladu s pravilima organske proizvodnje, on �e pokrenuti postupak ili da se povu�e sa ovog proizvoda bilo kakva referenca na organski na�in proizvodnje ili odvojiti i identifikovati proizvod. On može da ga stavi u preradu ili pakovanje ili na tržište nakon eliminacije te sumnje, osim ako se stavlja na tržište bez naznaka koje se odnose na organske metode proizvodnje. U slu�aju takve sumnje operater �e odmah obavestiti OCS. OCS može zahtevati da proizvod ne može biti stavljen na tržište s naznakama koje se odnose na


�

��

�

metode organske proizvodnje sve dok nije zadovoljeno, po informacijama dobijenim od operatera ili iz drugih izvora, da je sumnja eliminisana.

Gde OCS verodostojno sumnja da operater namerava staviti na tržište proizvod koji nije u skladu s pravilima organske proizvodnje, ali koji se poziva na organski na�in proizvodnje, OCS može zahtevati da operater privremeno ne plasira proizvod s tim navodima za vremenski period koji odredi OCS. Pre donošenja takve odluke, OCS �e omogu�iti operateru da da komentar. Ova odluka �e biti dopunjena obavezom da se povu�e sa ovog proizvoda bilo kakva referenca na metodnorganske proizvodnje ako je OCS siguran da proizvod ne ispunjava zaheve organske proizvodnje.

Me�utim, ako sumnja nije potvr�ena u navedenom roku, rešenje iz prvog stava �e biti otkazano najkasnije pre isteka definisanog perioda u potpunosti sara�ivati s OCS-om u rešavanju sumnje.

�lan 69

OCS �e primeniti potrebne mere i sankcije u cilju prevencije zloupotrebe oznaka navedenih u �lanovima 42 i 43 ovog standarda.

S tim ciljem OCS je sa�inio katalog sankcija.

�lan 70

Razmena informacija

Ako kontrolu operatera i njegovih podugov�r�� vrše r�zli�ite kontrolne org�niz�cije, pismen� izj�v� iz �l�n� 51 treb� d� s�drži i s�gl�snost operatera i njegovih podugov�r�� d� te kontrolne org�niz�cije mogu d� r�zmenjuju pod�tke o ob�vljenim kontrol�m�.

Kada OCS ustanovi neregularnosti i neusaglašenosti vezane za primenu Regulative (EC) 834/2007 u proizvodu

koji dolazi iz zemlje �lanice i nosi oznake navedene u naslovu IV Regulative (EC) 834/2007 i naslovu III i/ili

Aneksu XI ove regulative, informisa�e zemlju �lanicu koja je ovlastila kontrolno telo ili kontrolni autoritet i

Evropsku Komisiju.

Isto �e biti primenjeno i za proizvode koji se izvoze u Evropsku Uniju.

�lan 71

OCS �e u�initi dostupnim javnosti na primeren na�in, uklju�uju�i objavljivanje na internetu, ažurirani popis koji sadrži imena i adrese operatera pod svojom kontrolom uklju�uju�i ažurirane dokumentovane dokaze vezane za svakog operatera.

Popis se nalazi na zvani�noj prezentaciji OCS-a: www.organica.rs.

�lan 72

OCS je, u skladu sa važe�om EU legislativom u organskoj proizvodnji usvojio detaljna pravila za organsku proizvodnju i mere kontrole u organskoj proizvodnji. One posebno sadrže slede�e:

• Pravila proizvodnje

• Obeležavanje

• Sistem kontrole


�

��

�

• Uvoz

• Izvoz

Mere koje OCS preduzima:

(a) primena standardnih postupaka kontrolne (u skladu sa �lanom 27(6)(a) Reg. 834/2007)

(b) dovoljan broj prikladno osposobljenog i iskusnog osoblja koje ima odgovaraju�e kvalifikacije i iskustvo i sprovodi obuka o rizicima koji uti�u na organski status proizvoda (u skladu sa �lanom 27(5)(b) Reg. 834/2007)

(c) ima i sprovodi dokumentovane postupke i uputstva za:

i. godišnju analizu rizika od pojave neusaglašensoti kod svojih operatera (u skladu sa �lanom 27(3) Reg. 834/2007);

ii. pripremu strategije za uzorkovanje na osnovu procene rizika, sprovo�enje uzorkovanja i laboratorijske analize;

iii. razmenu informacija s drugim kontrolnim organizacijama i nadležnim telima;

iv. po�etne i naknadne kontrole operatera pod svojom kontrolom;

v. primenu i daljnje pra�enje kataloga mera koje se primenjuju u slu�aju nepravilnosti ili povreda;

vi. ispunjavanje zahteva u pogledu zaštite li�nih podataka operatera koji su pod kontrolom OCS-a, u skladu sa zakonodavstvom države gde sprovodi aktivnosti i u skladu s Direktivom 95/46/EZ.

Posebno, prilikom izvoza organskih proizvoda sertifikovanih u skladu sa ovim standardom, poštuje se Uredba br. 1235/2008 uzimaju�i u obzir i zahteve Uredbe br. 125/2013. U te svrhe, OCS je sa�inio Radno uputstvo za sertifikaciju proizvoda namenjenih izvozu u EU i pravila izdavanja Sertifikata o inspekciji.

U slu�aju sumnje u neusaglašenost ili pojavu neusaglašenosti u smislu Uredbe br. 1235/2008, �lan 15 i Uredbe br. 125/2013, �lan 1, OCS �e reagovati u skladu sa zahtevima Uredbe br. 1235/2008 i Uredbe br. 125/2013. Pomenute uredbe predstavljaju sastavni deo pomenutog radnog uputstva.

�lan 73

Ova verzija OCS-a standarda stupa na snagu onog dana kada ga odobri Komisija za sertifikacionu šemu OCS-a. Taj datum se navodi kao datum verzije na naslovnoj strani standarda .

�lan 74

Prilikom izvoza organskih proizvoda od strane operatera OCS-a, poštuju se zahtevi Uredbe br. 1235/2008 koje je OCS sproveo kroz svoje procedure.

�lan 75

Za potrebe slanja godišnjih izveštaja Evropskoj Komisiji, OCS popunjava obrasce koji se nalaze na zvani�noj web prezentaciji EK, u skladu sa dobijenim uputstvom.

Za potrebe nacionalnih propisa u oblasti organske proizvodnje (gde je to primenjivo) OCS vodi evidencije u skladu sa tim nacionalnim propisima.


�

� �

�

PRILOZI


�

��

�

Prilog I

�ubriva, poboljšiva�i zemljišta i nutrijenti

Naziv Složeni proizvodi ili proizvodi koji

Opis, zahtevi u pogledu sastava, uslovi za uporabu sadrže samo materijale koji su niže

navedeni Stajsko �ubrivo Proizvodi sadrže mešavinu životinjskog izmeta i biljnih materija Zabranjeno stajsko �ubrivo iz industrijskog uzgoja Osušeno stajsko �ubrivo i dehidrirano Zabranjeno ako poti�e iz industrijskog poljo �ubrivo živine privrednog uzgoja Kompostirani životinjski izmet, Zabranjeno ako je poreklom iz industrijskog poljo uklju�uju�i �ubrivo živine, uklju�u privrednog uzgoja ju�i i kompostiran o stajsko �ubrivo Te�ni životinjski izmet Primena nakon kontrolisane fermentacije i/ili odgovaraju�eg razblaženja Zabranjeno ako je poreklom iz industrijskog poljoprivrednog uzgoja Kompostirana ili fermentisana Proizvod dobijen iz ku�nog otpada odvojenog mešavina ku�nog otpada na izvoru, a koji je podvrgnut kompostiranju ili anaerobnoj fermentaciji za dobijanje biogasa Samo biljni i životinjski ku�ni otpad. Samo kada se proizvodi u zatvorenom i nadzi ranom sistemu prikupljanja koji prihvata država �lanica. Najviše koncentracije u mg/kg suve materije: kadmij: 0,7; bakar: 70; nikal: 25; olovo: 45; cink: 200; živa: 0,4; hrom (ukupno): 70; hrom (VI): ne može se utvrditi. Treset Primena ograni�ena na povrtarstvo uzgoj cve�a, uzgoj drve�a, uzgoj sadnica. Otpad od uzgoja gljiva Po�etni sastav supstrata se ograni�ava na proizvode iz ovog Priloga. Izmet glista (vermikompost) i insekata Guano Kompostirana ili fermentisana Proizvod koji se dobija od mešavina biljnih ostataka mešavina biljnih ostataka koja je podvrgnuta kompostiranju ili anaerobnoj fermentaciji za dobijanje biogasa

Digestatbiogasa koji sadrži Životinjski nusproizvodi (uklju�uju�i životinjske nusproizvode nad nusproizvode divljih životinja) kategorije 3. i kojima je sprovedena kodigestija sadržaj probavnog trakta kategorije 2. (katego sa sirovinama biljnog ili životinj rije 2. i 3., kako su definisane Uredbom (EZ) skog porekla, kako je navedeno br. 1069/2009 Evropskog parlamenta i Ve u ovom Prilogu �a) (2) ne smeju biti poreklom iz industrijskog


�

��

�

poljoprivrednog uzgoja. Postupci moraju biti u skladu s Uredbom

Komisije (EU) br. 142/2011 (3).

Ne smeju se primenjivati na jestive delove biljke. Proizvodi ili nusproizvodi živo (1) Najviša koncentracija u mg/kg suve materije tinjskogporekla navedeni u hroma (VI): ne može se utvrditi. nastavku:

(2) Ne smeju se primenjivati na jestive

krvno brašno delove biljke.

brašno od papaka brašno od rogova

koštano brašno ili deželatinirano

koštano brašno riblje brašno mesno brašno brašno od perja, dlake i „chi quette” vuna krzno (1) dlaka mle�ni proizvodi hidrolizirane belan�evine (2)

Proizvodi i nusproizvodi biljnog Primeri: brašno iz poga�e uljanih semenki, porekla za �ubriva ljuske kakaa, ostaci kod dobijanja slada Morske alge i proizvodi iz Ako se dobijaju direktno morskih algi

i. fizi�kim postupcima koji

uklju�uju dehi draciju, zamrzavanje i mlevenje ii. ekstrakcijomvodomilivodenim rastvorom kiseline i/ili alkalnim rastvorom; iii. fermentacijom Piljevina i iver Drvo koje nije hemijski tretirano nakon se�e Kompostirana kora drve�a Drvo koje nije hemijski tretirano nakon se�e Drveni pepeo Od drva koje nije hemijski tretirano nakon se�e Meki mleveni sirovi fosfat Proizvod kako je naveden u Prilogu I.A.2

ta�ka 7. Uredbi (EZ) br. 2003/2003 Evropskog

parlamenta i Ve�a (1) u odnosu na �ubriva

Sadržaj kadmija manji ili jednak 90 mg/kg

P2O5 Aluminij kalcijum fosfat Proizvod kako je naveden u Prilogu I.A.2

to�ki 6. Uredbi 2003/2003, Sadržaj kadmija manji od ili jednak 90 mg/kg

P2O5 Upotreba ograni�ena na alkalna zemljišta (pH > 7,5).

Alkalna šljaka Proizvodi navedeni u Prilogu I.A.2. ta�ka 1

Uredbi 2003/2003. Sirova kalijumova so ili kainit Proizvodi navedeni u Prilogu I.A.3.ta�ka 1


�

��

�

Uredbi 2003/2003. Kalijum sulfat, koji može sadrža Proizvod dobijen od sirove kalijumove soli

vati magnezijumovu so postupkom fizi�ke ekstrakcije, koji može sadr

žavati magnezijumove soli Ostaci žitarica u proizvodnji alko Ostaci žitarica u proizvodnji alkohola s

hola i ekstrakt takvih ostataka amonijakom su isklju�eni su Kalcijum karbonat Samo prirodnog porekla (kreda, kre�njak, mleveni kre�njak, bretonski ameliorant (maerl), fosfatna kreda Magnezijum i kalcijum karbonat Samo prirodnog porekla npr. magnezijeva

kreda, mleveni magnezij, kre�njak Magnezijum sulfat (kiezerit) Samo prirodnog porekla Rastvor kalcijevog klorida Tretiranje listova stabla jabuke, nakon utvr

�ivanja nedostatka kalcijuma Kalcijev sulfat (gips) Proizvod kako je naveden u Prilogu I.D. ta�ka

1. Uredbi 2003/2003 Samo prirodnog porekla Industrijski kre� iz proizvodnje Nusproizvod proizvodnje še�era od še�erne

še�era repe Industrijski kre� od proizvodnje Nusproizvod proizvodnje soli

Elementarni sumpor Proizvodi opisani u Prilogu I.D.3 Uredbi

2003/2003 Elementi u tragovima Neekološki mikronutrijenti navedeni u Prilogu

I. delu E Uredbi 2003/2003

Natrijum hlorid Samo so iz rudnika Kameno brašno i gline Leonardit (sirovi organski sedi Samo ako je dobijen kao nusproizvod rudar ment s visokim udelom huminske skih aktivnosti. kiseline) Hitin (polisaharid dobijen od Samo ako je dobijen kao proizvod održivog ljuske rakova) ribarstva, kako je definisano u �lanu 3 ta�ka (e) Uredbe Ve�a (EZ) br. 2371/2002 (4) ili ekološke akvakulture. Organski bogati sediment poreklom Samo organski sedimenti koji su nusproizvodi iz slatkih voda nastao u upravljanja slatkim vodama ili koji su ekstrahovani


�

��

�

anaerobnim uslovima

iz podru�ja na kojima se prethodno

(npr. sapropel) nalazila slatka voda. Ekstrakcija bi se, prema potrebi, trebala sprovesti na na�in da prouzrokuje najmanji mogu�i efekat na vodeni sistem. Samo sedimenti koji su poreklom iz izvora koji nisu zaga�eni pesticidima, postojanim organ skim zaga�uju�im materijama i materijama sli�nim benzinu. Najviše koncentracije u mg/kg suve materije : kadmij: 0,7; bakar: 70; nikal: 25; olovo: 45; cink: 200; živa: 0,4; hrom (ukupno): 70; hrom (VI): ne može se utvrditi.


�

��

�

Prilog II

Spisak dozvoljenih sredstava za zaštitu bilja

1. Supstance biljnog i životinjskog porekla

Ime Opis, zahtevi u pogledu sastava, uslovi za upotrebu

Azadirahtin ekstrakt iz Azadirachtaindica (drvo nim)

Insekticid

P�elinji vosak Agens pri rezidbi

Hidrolizovani proteini osim želatina Atraktant, isklju�ivo za ovlaš�enu upotrebu u kombinaciji sa drugim odgovaraju�im suspstancama sa ove liste

Lecitin Fungicid

Biljna ulja Insekticid, akaricid, fungicid, baktericid i inhibitor klijanja.

Proizvodi navedeni u prilogu Uredbe Komisije (EU) br. 540/2011

Piretrin ekstrahovan iz Chrysanthemum

cinerariaefolium Insekticid

Kvazija ekstrahovana iz Quassiaamara Insekticid, repelent

2. Mikoroorganizmi koji se koriste u biološkoj kontroli šteto�ina i bolesti


Mikroorganizmi (bakterije, virusi, gljivice) Proizvodi navedeni u prilogu Uredbe Komisije (EU) br. 540/2011 i ne poti�u od GMO

3. Supstance koje proizvode mikroorganizmi


Spinozad Insekticid

Isklju�ivo ako su preduzete mere radi smanjenja rizika za klju�ne parazitoide i smanjenja rizika od razvoja otpornosti

4. Supstance koje se koriste u zamkama i/ili raspršiva�ima


Feromoni Atraktant, sredstvo za ometanje seksualnih nagona, samo u


�

��

�

zamkama i raspršiva�ima

Proizvodi navedeni u prilogu Uredbe Komisije (EU) br. 540/2011 (brojevi 255, 258, 259)

Piretroidi (samo deltametrin ili lambda cihalotrin)

Insekticid, samo u zamkama sa specifi�nim atraktantima, samo protiv Bactroceraoleae i Ceratitiscapitatakorova

5. Preparati koji se raspršuju po površini i zme�u gajenih biljaka


Fero (III) ortofosfat Mekušci

6. Ostale supstance za tradicionaln u upotrebu u organskoj proizvodnji


Spojevi bakra u obliku bakrenog hidroksida, bakrenog oksiklorida, bakrenog oksida, bordoške �orbe i trivalentnog bakrenog sulfata

Dopušteni za upotrebu samo kao fungicidi i baktericidi u koli�ini do 6 kg bakra po hektaru godišnje. Za višegodišnje kulture OCS može, uz odstupanje od prvog stavka, propisati da se može prekora�iti granica bakra od 6 kg u odre�enoj godini pod uslovom da prose�na koli�ina koja se stvarno koristi tokom petogodišnjeg razdoblja, uklju�uju�i spomenutu godinu i �etiri prethodne godine, ne prelazi 6 kg. Radi zaštite vode i neciljanih organizama moraju se preduzeti mere za smanjenje rizika, kao npr. zaštitne zone. Proizvodi navedeni u Prilogu Reg. (EU) br. 540/2011 (broj 277).

Etilen Dozrevanje banana, kivija i kakija; dozrevanje agruma samo kao dela strategije za spre�avanje štete od vo�ne muve u agrumima; poticanje cvatnje kod ananasa; spre�avanje klijanja kod krumpira i luka. Dopušten za uptrebu samo u zatvorenom prostoru kao regulator rasta. Dopušten je samo za profesionalnu uporabu.

Kalijumove soli masnih kiselina (meki sapun) Insekticid

Kre�ni sumpor (kalcijum polisulfid) Fungicid

Parafinska ulja Insekticid, akaricid

Proizvodi navedeni u Prilogu Reg. (EU) br. 540/2011 (brojevi 294 i 295)

Kvarcni pesak Repelent

Sumpor Fungicid, akaricid

Repelenti životinjskog ili biljnog podrijezemljišta koji odbijaju mirisom/ ov�ja

Repelent Samo na nejestivim dijelovima biljaka i ako biljne


�

�

�


mast sirovine nisu namenjene prehrani ovaca ili koza

Proizvodi navedeni u Prilogu Reg. (EU) br. 540/2011 (broj 249)

7. Ostale supstance


Aluminijumsilikat (kaolin) Repelent

Kalcijum hidroksid Fungicid

Samo za stabla vo�a, uklju�uju�i i sadnice, radi suzbijanja Nectria galligena

Laminarin Aktivator odbrambenog mehanizma biljaka

Kelp se mora uzgajati organski ili brati na održivi na�in

Kalijum hidrogen karbonat (tako�e poznat kao kalijum bikarbonat)

Fungicid I insekticid


�

��

�

Prilog III

Sastojci, aditivi i pomo�ne supstance koje se koriste u preradi sirovina dobijenih metodam aorganske proizvodnje

1. Dozvoljeni sastojci nepoljoprivrednog porekla koji se koriste za preradu sirovina koje su dobijene metodama organske proizvodnje

1.1. Aditivi, uklju�uju�i nosa�e

Prilikom obra�una težinskog udela sastojaka u prera�enom proizvodu, aditivi u hrani ozna�eni zvezdicom u koloni: „E broj”, ra�unaju se kao sastojci poljoprivrednog porekla.

E broj Naziv

Priprema hrane

Posebni uslovi Biljnog porekla

Životi-njskog porekla

E 153 Biljni ugalj X Pepeljasti kozji sir Sir morbier

E 160b* Anato Biksin, porbiksin

X Sir Red Gloucester

Sir Double Glouchester

�edar Sir Mimolette

E 170 Kalcijum- karbonat X X Zabranjena upotreba kao agensa za bojenje ili oboga�ivanje hrane kalcijumom

E 220 ili

E 224

Sumpor- dioksid

Kalijum -metabisulfit

X

X

X

X

U vo�nim vinima (*) bez dodatog še�era (uklju�uju�i cider i kruškovac) ili u medovini 50 mg (**) Za cider i kruškovac koji su proizvedeni sa dodatkom še�era ili koncentrovanog soka nakon fermentacije: 100 mg (**) (*) U ovom kontekstu „vo�no vino” je definisano kao vino napravljeno od ostalog vo�a, osim grož�a. (**) Maksimalne koncentracije dostupne iz svih izvora, izražene kao SO2 u mg/l.

E 223 Natrijum -metabisulfit

X Ljuskari (2)

E 250 ili E 252

Natrijum nitrit Kalijum nitrat

X

X

Za mesne prera�evine(2)

Za E 250: okvirna koli�ina izražena kao NaNO2: 80 mg/kg Za E 252: : okvirna koli�ina izražena kao NaNO3: 80 mg/kg Za E 250: maksimalna rezidualna koli�ina izražena kao NaNO2: 50 mg/kg Za E 252: maksimalna rezidualna koli�ina izražena kao NaNO3: 50 mg/kg

E 270 Mle�na kiselina X X E 290 Ugljen-dioksid X X E 296 Jabu�na

kiselina X

E 300 Askorbinska kiselina

X X Proizvodi od mesa(1)

E 301 Natrijum askorbat X Proizvodi od mesa (1) u vezi sa nitratima i nitritima


�

��

�

E broj Naziv

Priprema hrane

Posebni uslovi Biljnog porekla

Životi-njskog porekla

E 306* Ekstrakt sa visokim sadržajem tokoferola

X X Antioksidant za masti i ulja

E 322* Lecitin X X Mle�ni proizvodi (1)

E 325 Natrijum -laktat X Mesni i mle�ni proizvodi E 330 Limunska kiselina X E 330 Limunska kiselina X Rakovi i mekušci (2)

E 331 Natrijum- citrat X E 333 Kalcijum -citrati X E 334 Vinska kiselina

(L(+)–) X

E 335 Natrijum -tartarati X E 336 Kalijum -tartarati X E 341 (i) Monokalcijum-

fosfati X Sredstvo za rast kod samonarastaju�eg brašna

E 392* Ekstrakti ruzmarina X X Samo ako je dobijen iz organske proizvodnje E 400 Alginska kiselina X X Mle�ni proizvodi (1)

E 401 Natrijum- alginat X X Mle�ni proizvodi (1)

E 402 Kalijum- alginat X X Mle�ni proizvodi (1)

E 406 Agar X X Mle�ni i mesni proizvodi (1)

E 407 Karagenan X X Mle�ni proizvodi (1)

E 410* Guma iz semena roga�a (Karuba guma)

X X

E 412* Guar guma X X E 414* Akacija guma

(Arapska guma) X X

E 415 Ksantan guma X X E 422 Glicerol X Za biljne ekstrakte E 440(i)* (i) Pektin X X Mle�ni proizvodi (1)

E 464 Hidroksipropilmetil-celuloza

X X Inkapsiliraju�i materijal za proizvodnju kapsula

E 500 Natrijum-karbonati X X „Dulcedeleche”(3) i kisela pavlaka i kiselo mleko(1)

E 501 Kalijum- karbonati X E 503 Amonijum-

karbonati X

E 504 Magnezijum-karbonati

X

E 509 Kalcijum-hlorid X Koagulacija mleka E 516 Kalcijum-sulfat X Nosa�E 524 Natrijum-hidroksid X Površinska obrada „Laugengebäck” E 551 Silicijum-dioksid X Anti-koagulacioni agens za za�ine E 553b Talk X X Kao sredstvo za prevla�enje mesnih proizvoda E 938 Argon X X E 939 Helijum X X E 941 Azot X X E 948 Kiseonik X X

(1) Ograni�enjeseodnosisamonaproizvodeživotinjskogporekla.

(2) Ovi aditivi se mogu koristiti samo ako se dostavi dokaz da nepostoji ni jedno drugo tehnološko rešenje koje bi obezbedilo sanitarnu ispravnost, odnosno o�uvanje specifi�nih karakteristika proizvoda

(3) „Dulce de leche” ili „Confiture de lait” odnosi se na meki, preslatki, braon krem, napravljen od zasla�enog zgusnutog mleka


�

�

�

1.2. Arome

Prirodne arome

1.3. Voda i so

1.4. Kulture mikroorganizama

Svaka kultura mikroorganizama koja se uobi�ajeno koristi u preradi hrane, izuzev geneti�ki modifikovanih organizama.

1.5. Minerali (uklju�uju�i mikroelemente), vitamini, aminokiseline i druga jedinjenja azota dopušteni su samo ako je zakonom propisan anjihova upotreba u hrani koja ih sadrži.

1.6. Boje za ozna�avanje mesa i ljuski jaja, u skladu sa propisima kojima se ure�uje upotreba aditiva u proizvodnji hrane. Za tradicionalne dekorativne boje ljuske kuvanih jaja, proizvedene sa namerom da se plasiraju na tržište u odre�enom periodu

godine, OCS može za odre�eni period da odobri koriš�enje prirodnih boja i premazivanje prirodnim supstancama.

2. Dozvoljene pomo�ne supstance i drugi proizvodi koji se koriste za preradu sirovina koje su dobijene metodama organske proizvodnje

2.1. Tabela: Dozvoljene pomo�ne supstance i drugi proizvodi koji se koriste za preradu sirovina koje su dobijene metodama organske proizvodnje

Naziv Pripremahranebiljnogporekla

Pripremahraneživotinjskogporekla

Posebniuslovi

Voda X X Vodazapi�e Kalcijum-hlorid X Koagulacioniagens Kalcijum-karbonat X Kalcijum-hidroksid X Kalcijum-sulfat X Koagulacioniagens Magnezijum-hlorid (nigari) X Koagulacioniagens Kalijum-karbonat X Sušenjegrož�a Natrijum-karbonat X Proizvodnjaše�era Natrijum-hidroksid X Proizvodnjaše�era,

proizvodnjauljaizuljanerepice (Brassicaspp.)

Sumpornakiselina X X Proizvodnjaželatina(1)

Proizvodnjaše�era(2)

Hlorovodoni�nakiselina X Proizvodnjaželatina Zaregulisanje pH vrednostislanograstvorakojisekoristiuproizvodnjisira: Gauda, Edamer, Maasdammer, Boerenkaas, Friese i Leidse Nagelkaas

Amonijum-hidroksid X Proizvodnjaželatina Vodonik-peroksid X Proizvodnjaželatina Ugljen-dioksid X X Azot X X

Etanol X Rastvara�Taninskakiselina X Pomo�nosredstvopribistrenju


�

��

�

Naziv Pripremahranebiljnogporekla

Pripremahraneživotinjskogporekla

Posebniuslovi

Albuminbelanceta X Kazein X Želatinodribljegmehura X Biljnaulja X X Sredstvazapodmazivanje,

glaziranjeilianti-penušaviagens Silicijum-dioksidgelilikoloidnirastvor

X

Aktivniugalj X Talk X Uskladusaspecifi�nimkriterijumima

�isto�ezaprehrambeneaditiveE 553b

Bentonit X X Sredstvozazgušnjavanjemedovine(1)

Uskladusaspecifi�nimkriterijumima�isto�ezaprehrambeneaditiveE 558

Kaolin X X Propolis (1)

Uskladusaspecifi�nimkriterijumima�isto�ezaprehrambeneaditiveE 559

Celuloza X X Proizvodnjaželatina (1)

Dijatomejskazemlja X X Proizvodnjaželatina (1)

Perlit X X Proizvodnjaželatina (1)

Ljuska lešnika X Pirin�anobrašno X P�elinjivosak X Sredstvozaglaziranje Karnubavosak X Sredstvozaglaziranje

(1) Ograni�enje se odnosi samo na proizvode životinjskog porekla

(2) Ograni�enje se odnosi samo na proizvode biljnog porekla

2.2. Dozvoljeni preparati mikroorganizama i enzima

Dozvoljeni su svi preparati mikroorganizama i enzima koji se uobi�ajeno koriste u proizvodnji hrane, osim genetski modifikovanih mikroorganizama i enzima proizvedenih od genetski modifikovanih mikroorganizama.

3. Dozvoljeni dodaci koji se koriste za proizvodnju kvasca i proizvoda od kvasca u organskoj proizvodnji

Ime Osnovnikvasac Kvasacslatkiši/ priprema

Posebniuslovi

Kalcijumhlorid X Ugljendioksid X X Limunska kiselina X Za regulaciju pH u proizvodnji

kvasca Mle�na kiselina X Za regulaciju pH u proizvodnji

kvasca Azot X X Kiseonik X X Krompirov skrob X X Za filtraciju Natrijumkarbonat X X Za regulaciju pH Biljna ulja X X Sredstva za podmazivanje, glaziranje

ilianti-penušaviagens


�

��

�

Kvasac i proizvodi od kvasca ra�unaju se kao sastojci poljoprivrednog porekla od 31. decembra 2013. godine

Prilog IV

Dozvoljeni sastojci poljoprivrednog porekla koji nisu proizvedeni metodama organske proizvodnje

1. Neprera�eni biljni proizvodi, kao i proizvodi dobijeni od njih

1.1. Jestivo vo�e, koštunjavo vo�e i semenke:

Žir Quercusspp.

Kolaorah Cola acuminata

Ogrozd Ribes uva-crispa

Marakuja (passion fruit) Passiflora edulis

Maline (sušene) Rubus idaeus

Crveneribizle (sušene) Ribes rubrum

1.2. Jestivi za�ini I bilje:

Biber (Peruvian) Schinus molleL.

Semerena Armoracia rusticana

Galanga Alpinia officinarum

Cvetovišafrana Carthamus tinctorius

Poto�arka Nasturtium officinale

1.3. Ostalo:

Alge, uklju�uju�i i morske trave, dozvoljene u konvencionalnoj pripremi hrane

2. Biljni proizvodi

2.1. Masti i uljabiljnog porekla, rafinisani ili nerafinisani, hemijski nemodifikovani, izuzev slede�ih:

Kakao Theobroma cacao

Kokosorah Cocos nucifera

Maslina Olea europaea

Suncokret Helianthus annuus

Palma Elaeis guineensis

Uljana repica Brassica napus, rapa

Šafran Carthamus tinctorius

Susam Sesamum indicum

Soja Glycine max

2.2. Slede�i še�eri, skrob i drugi proizvodi od žitarica i krompira:

Fruktoza Pirin�ana ljuska Beskvasni hleb Skrob iz pirin�a i kukuruza, hemijski nemodifikovanog 2.3. Ostalo: Proteini graškaPisumspp.

Rum, dobijen samo iz soka še�erne trske


�

��

�

Kirš pripremljen na bazi vo�a i aroma. 3. Životinjski proizvodi:

Vodeni organizmi koji ne poti�u iz akvakulture dozvoljeni u pripremi hrane koja nije dobijena metodama organske proizvodnje:

Želatin Surutka u prahu „herasuola” Creva


�

��

�

Prilog V

EU oznaka (‘’Euro leaf’’), Sertifikacioni znak i kod Organic Control Systema

EU Oznaka

Kod OCS-a: RS-BIO-162 (za Srbiju)

ME-BIO-162 (za Crnu Goru)

__ - BIO-162 (za ostale države gde OCS podnese zahtev i bude priznat od strane Evropske komisije)

Sertifikacioni znak OCS-a:

Sertifikacioni znak i kod OCS-a mogu da se upotrebljavalju na sertifikovanim proizvodima kada se operater nalazi u sistemu kontrole organske proizvodnje najmanje godinu dana (kada je ušao u drugu godinu perioda konverzije), kao i za obeležavanje organskih proizvoda iz uvoza za koje je izdata potvrda o organskim proizvodima iz uvoza.

U oba gorenavedena slu�aja kontrolu i sertifikaciju vrši Organic Control System (OCS).

Sertifikacioni znak i kod OCS-a u gore navedenim slu�ajevima operater ima pravo da koristi na svom reklamnom materijalu.

OCS dostavlja operateru u elektronskoj formi sertifikacioni znak i kod OCS-a. Uzorak etikete i materijala za pakovanje koji sadrži sertifikacioni znak i kod OCS-a pre štampanja mora biti odobren od strane OCS-a.

Boje sertifikacionog znaka OCS-a su zelena C97MOY100KO i C63MOY100KO na beloj podlozi a fontovi BIOCS stilizovani UpTown i Organic Control System font Myriad bold.

Veli�ina sertifikaciong znaka može da se uklopi u veli�inu i izgled etikete na proizvodu.


�

��

�

Prilog 7

Model izjave prodavca kojom se potvr�uje ne-GMO status proizvoda

Izjava prodavca u skladu sa �lanom 61 OCS Standarda

Ime, adresa prodavca:

Identifikacija (npr. broj šarže) : Naziv proizvoda:

Komponente:

(Navedite sve komponente koje ulaze u sastav proizvoda/poslednju koja se koristila tokom postupka proizvodnje) ……………… ……………… ……………… Izjavljujem da ovaj proizvod nije proizvden ‘od’ ili ‘pomo�u’ genetski modifikovanih organizama, u skladu sa terminima koji se koriste u �lanu 61 OCS Standarda. Ne posedujem nikakve informacije koje bi mogle da ukažu da ova izjava nije ta�na.

Stoga, izjavljujem da je gorenavedeni proizvod u skladu sa �lanom 10 OCS Standarda, vezano za zabranu upotrebe genetski modifikovanih organizama.

Preuzimam obavezu da obavestim našeg kupca i njegovo kontrolno telo/nadležni organ ukoliko se ova izjava povu�e ili izmeni, odnosno da dostavim bilo koju informaciju koja se objavi a koja bi mogla da ugrozi njenu ta�nost.

Ovlaš�ujem kontrolno telo ili nadležni organ, i našeg kupca da ispita ta�nost ove izjave i ukoliko je potrebno, da izvrši uzorkovanje radi vršenja analize.

Tako�e prihvatam da ovaj zadatak može izvršiti nezavisna institucija, koja je pismenim putem imenovana od strane kontrolnog tela.

Dolepotpisani preuzima odgovornost za ta�nost ove izjave.

Država, mesto, datum, potpis prodavca: Pe�at prodavca (ako je primenljivo):

Prilog 8

Vrste za koje se utvrdi da su na raspolaganju dovoljne koli�ine organskih semena/krtola i za veliki broj sorti

---- (za sada neprimenjivo)

- Kraj -


�

��

�

˘ˇ ˆ ˙˝ ˛ˇ ˆ ˚ˇ ˛ˇ ˇ ˚ˇ ˇ˘ ˜ˇ · proizvodi lova divljih životinja i ribolova ne...

Documents