1

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات

مدیریت مشارکتی با تاکید بر

نظام پیشنهادات

«میانی مدیران بعد ازانتصاب دوره »

:تهیه و تنظیم

دانشگاه علوم پزشكی همدان با همكاري معاونت توسعه مدیریت و منابع

وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكی

49 بهار

2

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات

: شناسنامه دوره

:عنوان دوره

پیشنهادات نظام بر تاکید با مشارکتی مدیریت

:هدف آموزشی

مشارکت کارکنان در تصمیی گیمري هماي ارتقاي سطح دانش فراگیران در زمینه به کارگیري روش هاي

سازمان

: سرفصل هاي آموزشی

مفاهی و تعاریف مدیریت مشارکتی -1

ریشه ها و تئوري هاي مدیریت مشارکتی -2

اهداف و روش هاو ویژگی هاي گروه مشارکتی -3

مشارکتی فرهنگ سازمانی و گسترش مدیریت -4

مشارکتی نظام پیشنهادات و مدیریت -5

پیشنهاداتتعاریف و اهداف نظام -6

دالیل و مبانی نظري استقرار نظام پیشنهادات -7

ارکان، ساختار و مزایاي نظام پیشنهادات -8

محدودیت ها و عوامل موثر و راهکارهاي اجراي موفق نظام پیشنهادات -9

راه هاي توسعه نظام پیشنهادات -11

3

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات فهرست

صفحه عنوان

6 ..............................................................................................مقدمه

فصل اول

7 ...............................................................مفاهیم و تعاریف مدیریت مشارکتی

فصل دوم

11 ......................................................... ریشه ها و تئوري هاي مدیریت مشارکتی

3فصل

19 .................................................... مدیریت مشارکتی و روش ها و ویژگی اهداف

9فصل

14 ...... ..............................................مدیریت مشارکتی وگسترش فرهنگ سازمانی

5فصل

77 .............................................................ریت مشارکتی و مدی نظام پیشنهادات

ششمفصل

37 .................................................................م پیشنهاداتنظا تعاریف و اهداف

7فصل

37 ...................................................و مبانی نظري استقرار نظام پیشنهاداتدالیل

8فصل

90 ........................................................پیشنهادات نظام ارکان ، ساختار و مزایاي

4فصل

99 ......................نظام پیشنهادات محدودیت ها ، عوامل موثر و راهكارهاي اجراي موفق

10فصل

57 ................................................................. راه هاي توسعه نظام پیشنهادات

60 ......................................................................................منابع و ماخذ

4

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات درساهداف

:هدف کلی

حل در آنها ابتکارات و نظریات ،ها اندیشه از اسممممتفاده و کارکنان داوطلبانه مشارکت و هیکاري

.باشد می سازمان مشکالت و مسائل

مشارکتی مدیریت و پیشنهادات سیست ایجاد براي ها نگرش بهبود و سازي بستر

:اهداف جزیی

:پس از طی دوره انتظار می رود فراگیران قادر باشند

با مفاهی مشارکت آشنا گردند.

پیشنهادات را شناسایی نیایندمحدودیت هاي به کارگیري نظام.

با انواع روش هاي مشارکت آشنا گردند.

ساختار نظام پیشنهادات را بیان نیایند.

راه هاي گسترش نظام مشارکت را بیان نیایند.

ها سرفصل مشارکتی مدیریت تعاریف و مفاهی

مشارکتی مدیریت هاي تئوري و ها ریشه

مشارکتی گروه هاي ویژگی هاو روش و اهداف

مشارکتی مدیریت گسترش و سازمانی فرهنگ

مشارکتی مدیریت و پیشنهادات نظام

پیشنهادات نظام اهداف و تعاریف

پیشنهادات نظام استقرار نظري مبانی و دالیل

،پیشنهادات نظام مزایاي و ساختار ارکان

پیشنهادات نظام موفق اجراي راهکارهايو موثر عوامل و ها محدودیت

پیشنهادات نظام توسعه هاي ه را

5

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات مقدمه

صلیا عمم منب سه داراي هندد می منجاا که فعالیتهایی عنو و افهدا از صرفنظر هادنها و هانمازسا تیامی

:هستند

سرمایه(1

ژيتکنولو (2

نسانیا وينیر(3

یسترسد ،یکدیگر به ها نمازسا و معاجو بیشتر چه هر یکیدنز و تطالعاا ژيتکنولو توسعه با

که ستا نسانیا وينیر تنها و دهنبو ودمعد يها نمازسا و هارکشو رنحصاا در یگرد ،سرمایه و ژيهتکنولوب

را( synergy) یندگیافز خاصیت که ستا منبع هیین فقط وهبعال. باشد حمطر هبرند گبر انبعنو ندامیتو

آن اءجزا ارزش عمجیو از بیشتر آن ارزش که کند ارائه و تولید را خدمتی یا لمحصو ندامیتو یعنی دارد،

. باشد لمحصو

و تهمشدا نمازامس نباجو تیامی از کافی تطالعاا که کنند عااد نندانییتو انمدیر قویترین حتی طرفی از

رمه در ادرمفا ذیری مبپ رمگا بمترتی بدین. نیایند ئهارا تمشکال حل ايبر را ها حل راه بهترین توانند می

اییمه راه لدنبامب باید که ستا طبیعی ،باشند گشاییرکا يها هیدا داراي ستا میکن ن،مازسا از سطحی

تجربه و هنددمی منجاا که ريکا با یكدنز طتباار سطهابو ادفرا که اچر. باشی هاهیدا ینا شناسایی ايبر

ینمهی ،یطارمش ندمش ه ارمف رتصو در و دهبو شناآ بیشتر رکا تجزئیا به معیوالً آن، ارتکر از حاصل

مهیی بخش نچو یگرد فطر از. نیایند ئهارا صالحیا يهادپیشنها نندامیتو که هستند کسانی بهترین ادفرا

مدیریت برخی لیلد هیین به د،شو منجاا وي سرپرستی تحت نسانیا وينیر توسط باید مدیریت ظایفو از

.ندا دهکر تعریف انیگرد توسط رکا منجاا هنر را

و کیفیت ،خالقیت اساسی عنصر سه نیازمند ،مستیر بهبود و پیوسمته ءارتقا و حفظ براي سمازمانها تیامی

.باشند می وري بهره

،شوند عنصممر سممه این شکوفایی و پرورش به منجر که راهکارهایی و ها سیست از استفاده راستا این در

نظام ،شود می عنصر سه این مستیر و دائیی ارتقاي باعث که ها سیست این از یکی. دارد خاصی اهییت

.است مشارکتی مدیریت مه ابزارهاي از یکی سیست این. باشد می ها پیشنهاد

6

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات وجود بهتر راه یك هییشه کاري هر انجام براي که اصل این به اعتقاد ،اقتصادي هاي بنگاه و ها سازمان در

تواند می خوب پیشنهاد هر که و می شود کاري فرآیند هر انجام در مختلفی اتپیشنهاد بروز به منجر ،دارد

مند نظام مشارکت طریق از ها سازمان تعالی و رشد مسیر گفت توان می و کند تسریع و کامل را فرآیندي

.بود خواهد مقدور سازمانی تعلق احساس و کارکنان

ایده ارائه به نسبت را کارکنان دلهره و ترس ،خالق محیط ایجاد با که هستند آنهایی پیشرو هاي سازمان

به انسانی نیروي اندیشه و فکر امروزه. کنند ترغیب راه این در را آنان و ببرند بین از آفرین تحول هاي

براي اولیه مواد عنوان به و بوده ضروري و الزم آن حفظ و دهی شکل براي سازمان پودهاي و تار عنوان

ها سازمان موفقیت عوامل از یکی. هستند مطرح امروز رقابتی دنیاي در آن حفظ و سازمان اهداف تأمین

درجهت مناسب بسیار اقدامی که است سازمان آن مدیران و کارکنان بین مناسب انسانی روابط حاکییت

.است سازمان در شده مطرح هاي تفکر اندیشی ه

7

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات :فصل اول

مفاهیم و تعاریف مدیریت مشارکتی

به واژه این معادل را ذیل هاي واژه فارسی زبان در که ، باشد می مفاعله باب در عربی اي کلیه مشارکت

کیك ، یارگیري ، مساعی تشریك ، هیکاري ، دگریاري ، هییاري ، تعاون ، معاضدت. برند می کار

مسئولیت ، ساالري مردم ، خودگردانی ، امور واگذاري ، هینوایی ، کار تقسی ، متقابل کنش ، متقابل

، اعانت ، یاوري ، مددکاري ، یارمندي ، هیراهی ، هیدمی ، دستیاري ، هیفکري ، اندیشی ه ، پذیري

ريدستگی ، مددخواهی

تعریف ترین قدیمی

. بیشتر یا تن دو میان سودمند و سازنده ، سویه دو پیوندي: از است عبارت مشارکت

: گوید می مشارکت تعریف در ساروخانی

« حیات ابعاد تیامی کلی طور به و فرهنگی و اقتصادي ، سیاسی حیات در هاست انسان فعاالنه شرکت»

: بیرو آلن

و جسمتن شمرکت گروهمی در یما و بردن سود آن از و یافتن چیزي در سهیی معناي به کردن مشارکت

است داشتن هیکاري آن با بنابراین

و اجتیماعی ، سیاسمی ، اقتصمادي فراگردهاي در مردم شدن درگیر و دخالت) از است عبارت مشارکت

( .گذارد می اثر آنها سرنوشت بر که اي فرهنگی

نیاینمد می مشارکت ، امور در افراد که هنگامی. است معنوي و اخالقی ، فطري حقانیتی داراي مشارکت

.آید می عیل به جلوگیري اضافی هاي هزینه ایجاد از و بهبودیافته عیلکردها شك، بدون

و مزایما از باشمد، هیمراه موفقیمت بما آن دهنمده تشمکیل هاي نظام و مشارکتی مدیریت اجراي چنانچه

گمردش بهبمود کارکنمان، در انگیزش تقویت کارکنان، و مدیریت بین انسانی روابط بهبود چون پیامدهایی

تعلمق احسماس افزایش خدمات، و کاال تولید هاي هزینه تقلیل نوآوري، و خالقیت بروز سازمان، در کار

رضمایت افمزایش نهایمت در و سازمان هاي هدف با آنان هاي هدف شدن هیسو و کارکنان در سازمانی

.بود خواهد برخوردار بازار در بیشتر سه آوردن دست به و مشتري

8

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات و ادراکی و روانی سالمت. بشناسی را جو مشارکت افراد هاي ویژگی ابتدا باید مزایا این به دستیابی براي

و ایجماد توانمایی ابتکمار، فرادست، افراد به ها آن ارائه و زیاد سرعت با بسیار هاي اندیشه ایجاد توانایی

و دیمدگاهها ارائمه در هیکماران از بمودن متفاوت داوري، قدرت و راي استقالل جدید، پیشنهادهاي ارائه

را افمرادي چنین معیوالً. است جو مشارکت افمراد مشخصات جیله از پذیري، مسؤلیت و نو هاي اندیشه

:یافت زیر هاي ویژگی با هایی سازمان در توان می

رقابمت کمه پمذیرد می تحقق سازمانی در مشارکت که چرا است فشرده و کامل رقابت ها آن در :رقابت

. باشد حاک آن بر کامل

در دانمش کمه اعتقادنمد این بر جو مشارکت هاي سازمان مدیران :گسترده دانش به مدیران دسترسی

را دیگمران هماي دیمدگاه و ها اندیشه توانند می راحتی به خود و است پراکنده وفور به سازمانشان سطح

. کنند دریافت واسطه بی و مستقی

.کنند رشد سازمان نیازهاي با هیگام توانند می که باورند این بر ها سازمان این کارکنان :افراد به احترام

صمحیح استفاده و انسانی نیروي اندیشه و فکر به دادن اهییت کشورها، توسعه و رشد مه عوامل از یکی

نظمام اجمراي خلقمت، بمزرگ سمرمایه ایمن و بشمر فکر از استفاده راههاي بهترین از یکی و است آن از

موسسمات و شرکتها سازمانها، بیشتر در یافته توسعه و پیشرفته کشورهاي اغلب در امروزه. پیشنهادهاست

و هسمتند دادن پیشمنهاد و کمردن فکر حال در کالن و خرد از مردم هیه و شده اجرا سیست این مختلف،

نفمس به احترام و عزت و گیرند می پاداش برند، می بهره خود پیشنهادهاي نتایج از مشخصاً اینکه بر عالوه

.شوند می مند بهره آن از توجهی قابل طور به نیز مردم بقیه و کشور کنند، می تجربه را

راهکار و نکرده درک آن کارکنان و مدیران از بهتر را سازمان مشکالت و مسائل هیچکس، که اعتقاد این با

و دلسموزترین رسمد می نظر به کرد، نخواهد پیشنهاد میکن روش ترین هزینه ک و سریعترین در را آن حل

عواممل مهیترین از یکی. است متیرکز سازمان درون در سیست اصالحگر و تغییر مدیر مشاور، مناسبترین

هایی سازمان در. است سازمان آن کارکنان و مدیران بین مناسب انسانی روابط حاکییت ها سازمان موفقیت

دسمت از ممدیریت با را خود هیکاري انگیزه کارکنان باشد، حاک ناعادالنه و خصیانه انسانی روابط که

مشمارکت . یافمت نخواهد دسترسی خود اهداف به و نگردیده خود وظایف انجام به موفق سازمان، و داده

پیمدا نظر اظهار براي فضایی کارکنان چون و دهد می افزایش سازمان مسائل حل در را آنها انگیزه کارکنان

9

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات کمه وعواملی یابد می بهبود کارکنان و مدیریت بین ارتباط دهد می گوش نظرات این به مدیریت و کنند می

.رفت خواهد بین از یا و یافته کاهش شود می نارضایتی موجب

ها سازمان انسانی منابع توسعه در مهیی نقش که پویاست مدیریتی هاي نظام از یکی مشارکتی مدیریت نظام

ایمن در. اسمت مشارکتی مدیریت اجرایی ابزار یك عنوان به پیشنهادها بررسی و پذیرش نظام. کند می ایفا

آنمرا حاصل و کرده اندیشه فعاالنه وري بهره ارتقاء و مسائل حل و ها روش درباره سازمان افراد کلیه نظام

.کنند می ارائه سازمان به پیشنهادها و ها طرح قالب در

مشارکتی مدیریت مفهوم

و کارکنمان تیمام کمه ممدیریت توسط نظامی و فضا آوردن وجود به"از است عبارت مشارکتی مدیریت

در مشمکالت و مسمایل حل و گیري ،تصیی سازي تصیی دربتوانند سازمان یك پییانکاران و مشتریان

".کنند استفاده آن از سازمان هاي فعالیت مستیر بهبود جهت

. دارد شغلی رضایت و وري بهره برعیلکرد، مثبتی اثرات یمشارکت ،مدیریت شده انجام تحقیقات براساس

معنمی در ،افمزایش مختاري خود افزایش یعنی کار بودن انسانی اساسی نیاز سه شدن برآورده موجب زیرا

. شود می شغلی انزواي کاهش و شغل بودن دار

:دارد کارکنان عملكرد بر مثبتی آثار گذاري درهدف مشارکت

عالی و تر مشکل مراتب به اهدافی انتخاب به کنند می مشارکت هدف تعیین در کارکنان که زمانی نخست

دنبال به را باالتري عیلکرد سطح امر این که.کند می تحییل ها برآن مدیریت که پردازند می اهدافی از تر

.شوند تعیین مشارکتی طور به اهداف که است صادق زمانی تنها مطلب این. دارد

تر راحت معیوالً نیز باشند،کارکنان می تر عالی مشارکتی صورت به شده تعیین اهداف که این ضین دوم

.است خودشان انتخاب ،زیرا پذیرند می را ها آن

درچنمین . کنمد می ایجاد سازمان در را مساعد و مدت دراز امنیت و اعتیاد از جوي مشارکتی چنین سوم

و کیفیمت بما خمدمات ارایمه با و کرده شغلی رضایت احساس کارکنان که است سازمانی فرهنگ و فضا

نهایمت در مشتریان رضایت. کنند می جلب را آنان ،رضایت مشتریان نیازهاي برآوردن براي فراوان تالش

" نمان اي لقیمه براي نه" کتاب در ماتسوشیتا آقاي. شد خواهد منجر رقابتی توان و بازار سه افزایش به

11

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات بمه . اسمت بازرگانی هر در کننده تعیین عامل، مدیریت کیفیت": گوید می مشارکتی مدیریت عنوان تحت

بتواننمد کمار در مشمارکت ضمین تا دهد می اجازه کارمندان به که است آن مدیریت نوع بهترین من نظر

."کنند کیك هیگانی هاي هدف تحقق به خود ظرفیت و توان برپایه

با مسئوالنه و فعاالنه طور به مشترک هدف به رسیدن براي که افراد از تعدادي از عبارتست مشارکتی گروه

احساس نیز دیگران رفتار برابر در است خود رفتار مسئول اینکه بر عالوه فردي هر و کنند می کار یکدیگر

نفموذ، و قمدرت کسمب خمود، شمناخت از عبارتست مشارکتی گروه یك رشد مراحل. کند می مسئولیت

وظیفه، انجام و وحدت توسعه

: از عبارتند کاري گروههاي انواع

انفرادي کار به مند عالقه گروههاي

سنتی گروههاي

مشارکتی گروههاي

.باال بسیار عیلکرد با مشارکتی گروههاي

یك هاي مشخصه مهیترین کار، انجام براي شدن داوطلب و یکدیگر به نسبت اعضا عشق و متقابل احترام

نوعی گروههاي با مشارکتی گروه بنابراین،. شوند مممی محسمموب باال بسیار عیلکرد با مشارکتمی گروه

می را متمداول و نوعی گروههاي البته. است متفاوت گیرند، می شکل سازمانها از برخی در که متمداول و

که است پمذیر امکان صورتی در امر این و کرد تبدیل مشارکتی هاي تیمم و مشارکتی گروههاي به توان

تشمخی مشارکتی غیر از را مشارکتی گروه یك بتوانی مشارکتی گروه اساسی هاي مشخصه از آگاهی با

یکدیگر، با اعضا نزدیکی و متقابل ارتباط گروهی، و فردي مسئولیت احساس مثبت، درونی وابستگی. دهی

با کار از اعضا رضایت گروهی، و فردي عیلکرد مستیر ارزشیابی یکدیگر، از اجتیاعی مهارتهاي یادگیري

فرصتهاي گیریها، تصیی در اعضا فعال مشارکت گروه، اعضاي بین متقابل احترام و اعتیاد وجود،یکدیگر

می شیار به مشارکتی گروه یك اساسی هاي مشخصه گروه، اعضاي بودن ناهیگممون موفقیت، براي برابر

.روند

11

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات :فصل دوم

ریشه ها و تئوري هاي مدیریت مشارکتی

تا ولی گرفت قرار توجه مورد مشارکت موضوع ها، سازمان و انسانی هاي گروه پیدایش با هیزمان گرچه

در را خود ویژه جایگاه و نقش مدیریت که نوزده ، قرن آغازین هاي سال در صنعتی انقالب اولیه مراحل

و تحقیقمات . شمد نیی داده زیادي اهییت موضوع این به بود نکرده پیدا امور اداره در و تولید عوامل بین

و زممان گذشت .شود روشن امور در مدیریت اهییت تا شد سبب گیلبرت لیلیان و تیلور فرد هاي بررسی

مشارکتی مدیریت اندیشه که این تا شد مدیریتی تفکرات در تغییر پیدایش سبب تکنولوژي و عل تغییرات

. شد نیایان گوناگون هاي شکل به و مطرح

اهییت حدودي تا گرچه علیی مدیریت مکتب بیست ، قرن ابتدایی هاي سال در صنعتی انقالب گسترش با

این در کار نیروي و کرد می نگاه کار ابزار عنوان به انسانی افراد به مکتب این اما. کرد نیایان را مدیریت

مانند انیمحقق مطالعات با صنعتی انقالب بلوغ دوران در. بود شده شناخته شده اجیر دستان عنوان به دوره

.گرفت شکل انسانی روابط نام به مدیریت در جدیدي سبك لیکرت و بارنارد ترسچ مازلو،

. اسمت آنمان دسمت بمر عالوه افراد قلب بکارگیري بر مدیریت تأکید علیی مکتب برخالف مکتب این در

و کنمد درک را آنهما باید مدیریت که دارند هایی رضایتیندي و ها مطلوبیت و نیازها احساسات، کارکنان

فراصنعتی انقالب با هیزمان را آن توان می که بیست قرن دوم نییه در. دهد انجام آن با متناسب برخوردي

منابع مدل در را کار نیروي با برخورد کیفیت که آمد وجود به سیستیی مدیریت نام به جدیدي سبك نامید

.کرد می بررسی انسانی

از اي عمده . گیرنمد ممی کمار بمه نیز را کارکنان مغز بلکه ها قلب و دستان تنها نه مدیران مکتب، این در

سبك این در. اند دانسته انفورماتیك و فراصنعتی دوره هاي ویژگی از را مشارکتی راستین نوع کارشناسان

تیمامی آن در کمه آورد وجمود بمه شمرایطی و کند تشویق امور در را کارکنان کامل مشارکت باید مدیر

.کنند مشارکت خود توانایی اندازه به کارکنان

. اسمت عیمومی اداره در سمازمانی رفتمار کماوي باز و بررسی در موضوع ترین رایج تنها شاید مشارکت

رفتمار در کهن هاي روش بر انسانی رفتار هواداران گیري خرده و تاخت کانون در، جو مشارکت مدیریت

12

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات عیومی اداري امور و 1971 دهه و 1961 دهه جنبش در. داشت جاي علیی، مدیریت بر ویژه به سازمانی،

. دارد اختیمار در اکنون ه را سازمان بالندگی در کوشش عیده بخش و داشت، نیایان جایی مشارکت نو،

زیرا است، گیري تصیی بررسی در بنیادي موضوعی نیز و انگیزش بررسی در بنیادي مفهوم یك مشارکت

از حاکی هاي گواهه از بسیاري رغ به هیه این با. دارد ویژه جایگاهی گزینش و انتخاب فراگرد گستره در

حفظ را شده بندي رده ساختار هیچنان دولتی سازمانهاي از بسیاري عیومی، مدیریت در مشارکت اهییت

. پردازند می کار به متیرکز، نسبت به و مشارکتی، غیر فرادگردهاي راه از کرده،

عیلمی منطمق و سیره در اساسی مسائل از یکی( ع)معصومان سیره در مشاوره و اهداف و اسرار به نگاهی

( ص)اکمرم رسمول اصحاب از برخی از که طوري به. است مشاوره و مشورت مساله( ع)معصوم پیشوایان

.کند مشورت اصحابش با خدا رسول از بیشتر خود اصحاب با که ندیدم را کس هیچ: است شده نقل چنین

روحیمه پمرورش داشمت، اهییمت آنمان براي آنچه آیا: کردند می احساس اصل این در ضرورتی چه آنان

مایمه شورا آن؟ دستاوردهاي یا بود... و نظامی سیاسی، ،یاجتیاع فرهنگی، مختلف هاي عرصه در مشورت

علوم و فکري مواضع و ها دیدگاه از استفاده آنان، یافتن ارزش مردم، پیوند اجتیاعی، الفت و صفا و انس

انسمانها جایگاه و قدر شدن مشخ ،یخودرائ وخی مدهاياپی و راي استبداد از پرهیز دیگران، آگاهی و

و مشمورت خصموص در چنمد آیماتی زیمر در. گردد می فرهنگی و فکري هاي وعرصه اجتیاعی امور در

واممره »: است گردیده ذکر است مشورت و مشاوره اهییت بیانگر و آمده احادیث و قرآن در که مشاوره

من اوثق الظهیر» ؛«هلك برایه استبد من» ؛«امته فی سنه یصیر و الیشاوره فی غیره به لیقتدي ؛«بینه شوري

...؛«الیشاوره

پییوده را فراگشت راه روزگار سراسر در و است داشته پیوند انسان زندگی با دیرباز از مشارکتی مدیریت

آرام آرام و یافمت هرا غمرب کشمورهاي سیاسمی نظام در مشارکتی مدیریت پیش سال دویست از. است

و رشمد چنمان هما دشواري از انبوهی با رویارویی در زمان گذر با و پییوده را کارساز دگرگونی و تحول

طراحی در و باشند مختار خویش سرنوشت تعیین در تا یافتند را آن حق مردمان سرانجام که یافت بالندگی

.جویند مشارکت خود آینده

13

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات یمك ( پست جییز و پرستون لی) جیله از پژوهان دانش که است حدي بدان تا مشارکتی مدیریت اهییت

مراتمب سلسله آوردن پدید ،انقالب نخستین. خواندند مدیریت در «انقالب سومین» را مشارکت پیش دهه

.است بوده مدیریت شدن اي حرفه و مالکیت از مدیریت کردن جدا ،انقالب دومین و سازمانی

که اي گونه به مدیریت، در ساز تحول انگیزش پایه بر کارآمد بسیار است ابزاري، مشارکتی مدیریت نظام

و توسمعه مسمیر در سمریعی و بلند بسیار هاي گام اند توانسته یافته توسعه کشورهاي در آن بکارگیري با

در اقتصمادي و تکنولموژي جهمش مهیتمرین کمه دارنمد عقیمده مدیریت رشته صاحبنظران بردارند رشد

ممدیریت نظمام فراگیر بکارگیري هیانا اخیر، دهه دو در بخصوص اروپا، و آمریکا ژاپن، مانند کشورهایی

داشمته قمرار ممداوم بهبود جهت در خواهد می که سازمانی موفقیت براي عامل مهیترین .است مشارکتی

.است سازمان امور در کارکنان دادن مشارکت باشد،

خود یافته، موثر و کارساز ارزش، با ،محترم را خود کارکنان تیام شود، پیاده سازمانی در مشارکت وقتی

. کننمد ممی پیمدا تعهمد سازمان به نسبت و دانند می سهی سازمان یا کارخانه موقعیت و سرنوشت در را

مدیران هاي خواسته و امیال در ریشه امور، انجام و سازمان هاي فعالیت در کارکنان جدي موثرو مشارکت

.است مدیریت مه مسائل و مباحث ازو داشته

مشمارکت . باشد می پیوسته و مداوم امري سازمان در کارکنان مؤثر مشارکت درباره ریزي برنامه و اندیشه

حیات طول در مستیر طور به و هیواره باید که نیود تشبیه اي رودخانه به توان می را سازمان در کارکنان

و ها حکومت شکست علل تحلیل و بررسی تاریخ، به تحلیلی نگرش .باشد داشته جریان و تداوم سازمان،

قابل کاهش و گردیده کیرنگ امور انجام در مردم مشارکت میزان و زمینه هرگاه دهد می نشان ها، سازمان

. است بوده سقوط و شکست آن پیامد و نتیجه و یافته افزایش تفاوتی بی داشته، مالحظه

زنمگ یا و دهنده هشدار عالمت عنوان به توان می را آن عدم یا مشارکت میزان تعیین و تشخی بنابراین

.نیود محسوب مدیریت توفیق عدم یا و پیروزي معادله در و گرفت نظر در خطر

و شمورا بمه صمراحت بمه نیمز ، 38 آیه. شوري سوره و 159 آیه. عیران آل ي سوره در کری قرآن در

.است گردیده تأکید افراد هیه نظرات از استفاده و مشورت

14

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات

:فصل سوم

هاي گروه هاي مشارکتیو ویژگی ، روش ها اهداف

اهداف مدیریت مشارکتی

جهمت در کارکنان گروهی و فردي مشارکت جلب براي جامع رهیافتی مانند را مشارکتی مدیریت چنانچه

مشمارکتی ممدیریت که باشی باور این بر و کنی تعریف ابعاد تیام در مستیر بهبود و سازمان مسائل حل

به مشارکتی مدیریت که گفت می توان ،است کارکنان و ارشد مدیریت بین ،نزدیك و متقابل دائ ، ارتباط

تعریمف، ایمن پایمه بمر . اسمت مناسمب کار انجام براي و مناسب زمان در مناسب، افراد مشارکت معناي

آگاهانمه و ارادي داوطلبانمه، مشمارکتی شود، می مربوط ها آن خود به که کارهایی در کارکنان مشارکت

در و کنمد کیمك گمروه هماي همدف تحقق به که کند می تشویق را شخ درگیري این که بود خواهد

. شود سهی آنها پیامدهاي و ها مسؤلیت

: کند می دنبال را عمده هدف دو مشارکتی مدیریت

. اند ارتباط در سازمان با نوعی به که افرادي طلبیدن یاري به و انسانی هاي ارزش به نهادن ارج :نخست

.افراد هیین کیك به شده تعیین پیش از هاي هدف به رسیدن:دوم

:است استوار اساسی اصل چند بر ها هدف این

قمدرت از برخموردار انسانی بلکه آید نیی حساب به بزرگ ماشین یك از جزئی سازمان عضو فرد هر.1

ممی شمود، فراه مساعد شرایط و ها زمینه گاه هر که است گرانقدر هاي تجربه و استعداد و هوش تفکر،

.دهد تغییر خود سازمان و خود نفع به را چیز هیه تواند

را معمین کار هر توان می تردید بی و شود نیی انجام میکن حالت مفیدترین و بهترین به لزوماً کار هر.2

انجام گروهی صورت به مجیوعه اعضاي کیك به کار انجام در مستیر بهبود و داد انجام بهتر اي گونه به

.شود می

15

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات اساسی کارهاي به و شود آسوده جزئی کارهاي بسیاري از مدیریت تا کند می کیك کارکنان مشارکت.3

.بپردازد

و کارکنمان تیام که مدیریت توسط نظامی و فضا آوردن وجود به از است عبارت مشارکتی مدیریت پس،

ممدیریت بما سمازمان مشمکالت و مسمائل حل و گیري تصیی روند در سازمان یك مشاوران و مشتریان

ابتکمارات، پیشمنهادها، هما، ایمده از خواهمد ممی ممدیریت نوع این واقع در. جویند مشارکت و هیکاري

مسمتیر بهبمود و سمازمان مشمکالت و مسائل حل در مشتریان و کارکنان علیی و فنی توان و ها خالقیت

میکمن آن بمه پاسخ در تاخیر که است عظی چنان آن تغییرات فعلی آهنگ. نیاید استفاده آن هاي فعالیت

شوند می ورشکسته دلیل این به روزه هیه ها دولت و ها شرکت. باشد آفرین فاجعه حتی و بسیارگران است

تغییمرات بما شدن سازگار. اند کرده عیل کند بسیار یا کرده کوتاهی تغییر این با خود کردن سازگار در که

ابتمدا بایمد بنمابراین، . دارد نیاز آنها انجام نحوه و کارها نوع در بزرگی و مکرر هاي تعدیل به جاري سریع

توانینمد را سازمان مدیریت، در کارکنان مشارکت. کند ظهور تغییرات این عیل در تا کرد متحول را تفکر

مشمتریان و کارکنمان فکري مشارکت. نیاید هیاهنگ تحوالت این با بیشتري سرعت با را خود که کند می

هما، موسسمه در .اسمت اجمرا قابمل «پیشنهادها نظام» سازي پیاده با سازمان در مستیر بهبود و مدیریت با

آنچمه از موثرتر و مناسب راهکارهاي به امور انجام براي توان می اقتصادي بنگاه کلی طور به و ها سازمان

امکانمات اهمداف، پیراممون تفکمر دستیابی این براي شروع نقطه. یافت دست دارد، وجود حاضر حال در

ایمن بمر اثرگمذاري "نهایتما و برونی شرایط درک هیچنین و ها نارسائی و ها شکاف از شناخت و موجود

گیرنمدگان، خمدمت رضمایت افزایش کار، فرایند بهبود جهت در توان می را اثرگذاري این. است عوامل

تفکمر آزادي و توانینمدي افمزایش باالخ و محصوالت، ،تنوع فناوري ، ها هزینه کاهش تولید، افزایش

اسمت، سمازگار وي خمالق و جسمتجوگر طبیعت با که واالتري موارد به پرداختن امکان و انسانی نیروي

هماي روش میمان در صنعت یك سکون و رکود از توان می که است تغییراتی چنین ایجاد با. نیود هدایت

بنگماه کارافتمادگی از و خمدمات و محصوالت شدن رقابتی غیرقابل به منجر "معیوال که قدییی و سنتی

و کارکنمان منمد نظمام مشارکت طریق از ها سازمان تعالی و رشد مسیر. نیود جلوگیري شود، می اقتصادي

محمیط ایجماد بما که هستند هایی سازمان پیشرو، هاي سازمان. گردد می مقدور سازمانی قوي تعلق احساس

16

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات راه این در را ایشان و برند می بین از آفرین تحول هاي ایده ارائه به نسبت را کارکنان دلهره و ترس خالق،

.نیایند می ترغیب

روش هاي مدیریت مشارکتی

:فردي مشارکت روش: الف

عیلیات در طبیعی طور به ،سازمان عضو یا کارگر هر. باشد می مشارکت روش ترین ابتدایی و ترین ساده

خاص مسأله یا پدیده یك عیوب به دیگران نظر جلب با تواند می لذا ،دارد شرکت سازمان هاي فعالیت و

سمازمان در شمده اتخماذ تصمیییات از بعضمی در ابتکماري پیشنهادات یا و اصالحی پیشنهادات ارائه و

پیشمنهادات سیسمت ایجماد بمه منجمر شود، تبدیل یافته نظام شکل به روش این اگر حال نیاید مشارکت

.گردد می کارکنان

:گروهی مشارکت روش: ب

و عقیمده ه تخص ، و کار تشابه قبیل از دالیلی به بنا مؤسسه یك کارکنان از نفر هرچند روش این در

در و دهند می تشکیل گروه یك و شوند می جیع ه دور دارند که عاطفی رابطه و دوستی بودن، فکر ه

سمازمان هماي برنامه و اهداف به شدن نزدیك و کار شدن بهتر یا و سازمان در مشکل یا مسأله با مواجهه

راه بهترین آن ها، بررسی و خود نظریات کردن مطرح از پس و. دازند پر می هیفکري به یکدیگر با خود،

از پیشمنهادي عنموان به سپس و کنند می تکییل را آن گروه اعضاي تیام کیك با و کرده انتخاب را حل

.دهند می ارائه خود سازمان مشارکت دفتر یا اداره مسؤالن به گروه طرف

:مشارکت گیري تصمیم: ج

تصمیی در هیکماري حمق نموعی ،کارخانه کییته نوع از هایی هیأت به غربی، کشورهاي از بسیاري در

راجمع گیري تصیی در هیکاري حق فقط امر، بدو در ها هیأت این شود می داده مدیریت طرف از گیري

اثر آنان رفاهی امور یا کارکنان قبال در کارخانه سیاست بر کلی طور به که دارند را خاصی موضوعات به

نموع یك با شرایط این نیز مواقع بعضی در و گردد اتخاذ مشترکاً باید تصیییات موارد این در. گذارد می

.است هیراه مدیران براي «تو و حق»

17

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات افراد دادن مشارکت براي ابتدایی روشهاي

اسمتراتژیکی و عیلیماتی هماي برناممه در را سازمانش در موجود افراد متعددي راههاي از تواند می مدیر

در افمراد دادن مشمارکت بمراي ابتمدایی روشهاي از روش چند اینجا در که دهد؛ مشارکت خود، سازمان

:نیائی می معرفی را، سازمان

اطالعات تقسیم (الف

اطالعمات تقسی هیین باشد می مشارکت راههاي سایر زیربناي و پایه که افراد مشارکت راههاي از یکی

عمدم ». اسمت مشارکت به مربوط فعالیتهاي هیه بنیادین مشخصه عنوان به اطالعات تقسی واقع در. است

که تصیییاتی اتخاذ دالیل از آگاهی عدم هیچنین و سازمان، ماهیت و سازمانی عیلکرد از کارکنان اطالع

فمراه را آنهما بیگمانگی خمود از و دلسمردي موجمب دهمد، می قرار تأثیر تحت را شان شغلی وضعیت

برنامه و ها هدف هیواره و کنند نیی تعهد و وفاداري احساس خود، سازمان به نسبت آنان که چرا«کند می

از عضموي عنموان بمه سازمان در آنها واقع به دانند، می خود هاي برنامه و اهداف از جدا را سازمان هاي

و ارزش هیچگماه مدیر خودکامه، مدیریت در چه اگر. بود خواهند سازمان ماشین ي دنده چرخ هاي دندانه

تبعماتی هیمین، و مانمد ممی غافل مه ، این از هیواره لذا و کرد نخواهد درک را اطالعات تقسی کاربرد

. داشت خواهد دنبال به. . . و وري بهره کیفیت کاهش هیچون

بررسی بازخورد (ب

و کارکنمان از زیمادي تعمداد مشمارکت براي اي صرفه به مقرون راه زیرا است، سودمندي روش بررسی

پیشمرفت بمر نظمارت بمراي مفیمدي ابزار از هیچنین. باشد می مؤسسه دربارة قییت ذي اطالعات کسب

.رود می شیار به سازمانی شرایط یا کاري زندگی کیفیت بهبودي به مربوط فعالیتهاي

پیشنهاد هاي سیستم(ج

و عقایمد و هما اندیشه بیان فرصت خود سازمان افراد به پیشنهادها، سیست برقراري با مدیر روش، این در

روش این چه اگر. شود می جویا سازمان وري بهره بهبود در را آنها نظر واقع در و دهد می را ها خالقیت

امما بموده مطمرح افمراد، دادن مشمارکت زمینه در سازمانها، در شایع و متداول روشهاي از یکی عنوان به

خصیصه بخشی، اثر عدم شود تصور اینکه نه: نبوده کارآمد و اثربخش عیل در متعددي، دالیل به متأسفانه

18

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات به هست و بوده پیشنهادها نظام یعنی روش، این طراحی در ضعف هیواره، بلکه پیشنهادهاست، نظام ذاتی

ندرت به ما کوبند، می سینه به را مشارکت سنگ سازمانها، آن مدیران که سازمانهایی در حتی که اي گونه

قوي، بازخورد سرپرستان، حیایت شامل که پیشنهادها، بخش در افراد، مشارکت بقاء راههاي اجراي شاهد

. ای بوده هست،. . . و پاداش و تقدیر

اسمی گروهی روش(د

با مدیر که است ساده و سریع نسبتاً روشی سازمان، گوناگون مسائل در افراد دهی مشارکت از روش این

.افراد را در تصیی گیري مشارکت می دهد مرحله چهار از گذر با و روش این از استفاده

صورت در خواهند می کنندگان شرکت از مدیر یعنی (:Silent Generation) سكوت در دهی نظر

. بنویسند را خود نظریات تیایل

یکی نوبت به تا خواهد می کنندگان شرکت از یك هر از مدیر (:Round Robin) گردشی درخواست

. دهد نیی را، شده ارائه آراي مورد در نظر اظهارق ح افراد به مدیر اینجا در که نیایند ارائه را خود آراي از

آرا از یك هر ترتیب به مزبور، آراي ثبت از پس مدیر (:Claritification Discassion) توضیحی بحث

مطرح را آن دارند پرسشی آن مورد در اگر تا خواهد می کنندگان شرکت از و کرده، مطرح نوبتبه را

. کنند

نظر به تا خواهد می کنندگان شرکت از یك هر از مدیر کار، از مرحله این در :بندي رتبه و گیري رأي

و گذارد می آنها اختیار در نیز کارت مناسبی تعداد و گزینند بر را( رأي 8 تا 5 از) آراء بهترین خود،

رتبه را آنها( کارت یك روي رأي هر) کرده ثبت کارتها این روي را خود هاي گزینش کنندگان، شرکت

می آوري جیع ،ها رتبه و کارتها. باشد می رأي بهترین ها شیاره باالترین ترتیب، بدین. کنند می بندي

دست به شده بندي رتبه لیست یك نهایت در که، گردد می ثبت نیودار روي رأي، هر کل امتیاز و شوند

استفاده خود، سازمان افراد مشارکت از مدیر طریق، هیین به و باشد می گروه توافق نیایانگر که آید می

.برد می را الزم

19

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات

:فصل چهارم

مشارکتی مدیریت بر سازمانی فرهنگ تاثیر

کیمك بمه درنهایت و گیرد می صورت سازمانی فرهنگ توسط مشارکتی مدیریت سبك یك موثر اجراي

.سازگارند آن با که شود می مشخ عواملی

سمبك کمه فردي خصوصیات دسته آن با بنیانگذارانی سوي از شده ایجاد فرهنگ هاي ،ستنخدر مرحله

خواهمد هیمراه بمه میکمن مشمارکت ایجاد براي را مساعدتري بستر ،دهند می رواج را مشارکتی رهبري

طمور به را ارزشها آنان اگر بنابراین، هستند ارزشی سیست خلق براي، اصلی مسئوالن بنیانگذاران،. داشت

نه پایه یك از فرهنگ ابتدا هیان از ،باشند نداده انتقال مشارکتی مدیریت سبك یك هیراه منظ و هیاهنگ

تعیمین عواممل از عامل اولین به راجع تنها که درحالی.خواهدبود برخوردار مشارکت براي مناسب چندان

ممی امما آید، می وجود به عوامل تیامی تعامل از فرهنگ که داشت خاطر به باید کنی می صحبت کننده

امکانمات بر فرهنگ کننده تعیین عامل عنوان به نیز تاریخچه دوم،. است تاثیرگذارتر بسیار مورد این دانی

. گذارد می تاثیر مشارکت اجراي

تر ساده کنند حیایت را مشارکتی و دموکراتیك ارزش هاي گذشته وقایع که صورتی در سازي، پیاده این

چشمیگیرتر آنها از حیایت طوالنی دوره یك طی از پس ارزشها، قبیل این رواج صورت در و خواهد بود

.خواهد شد منجر ارزشها این پذیرش و تقویت به زمان گذشت یعنی خواهدبود

اجراي بر جنبه پنج از هاف استد نظر بنابه که است سازمانی فرهنگ کننده تعیین عامل سومین ملی، فرهنگ

.پردازی می موارد این یك به یك تحلیل به لذا دارد، اثر مشارکتی مدیریت

که دهند می نشان گیري تصیی در تیمممممرکز به گرایش باال، قدرت فاصله میزان و درجه با کشورهایی

درجه با فرهنگهایی بنابراین،. است پرسنل مشارکت هیانند کاري - گروه براي اي عدیده مشکالت مستلزم

بمه فردگمرا شمدیداً اجتیاعات ؛ندارند مشارکتی امور جهت چندانی مساعد زمینه ،قدرت فاصله از باالیی

آن بما متناسمب پمذیري مسمئولیت و استقالل با توأم فردي کار آنها در که دارند تیایل فرهنگهایی ایجاد

21

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات بمراي مشمارکت فعالیتهاي موافق آغاز در نگرش این. هستند وموردپذیرش مطلوب فردي خدمات وجبران

.دارد مدیریت سبك این در کلیدي نقش که اي مسئله. نیست کاري - گروه رواج و ارتقا

سازمانی فرهنگ که خواهدشد اجرا تر آسان زمانی مشارکتی مدیریت زنانه، و مردانه صفات مفاهی از جدا

که شده مطرح شکل این به و باشد، شده بارور و غنی نامد می زنانه صفات را آن هاف استد که بعدي از

بیشمتري هیاهنگی مشارکت اولیه اصول با ارزشها این و ،دارد زندگی کیفیت و فردي بین روابط بر تاکید

.دارند

رفتمار احتیاط با شرایط آن با مواجهه در فرد که است اي مسئله ،اطیینان عممدم شرایط از گریز به گرایش

هریك از زیرا است سازمان افراد میان اعتیاد جو وجود نیازمند مشارکتی مدیریت اجراي ازطرفی. کند می

. کنند اتخاذ میکن نتایج بهترین کسب جهت را مناسبی تصیییات رود می انتظار افراد از

فرهنمگ لذا شود، پذیرفته اطیینان عدم از مشخصی میزان باید که شود تاکید است طبیعی صورت، این در

امما . نیسمتند مناسب مدیریت سبك این اجراي براي ،اطیینان عدم شرایط از پرهیز به زیاد گرایش با هایی

قموانین ،مشمارکت زیمرا کنمی ، خلمط آنها به شده تفویض قدرت میزان با را افراد به کردن اطیینان نباید

اسمت درآمده اجرا به مشارکت شیوه و میزان برپایه غالباً که معیاري کیك به و کند می وضع را مشخصی

درهمر ولمیکن شمود، نیی تلقی بازرگانی فعالیتهاي آزادي قانون یك عنوان به هرگز لذا. شود می محدود

عیمل آزادي از مشخصی میزان هیراه به فعالیت جهت پرسنل مجازکردن معناي به آن، از وضعیتی و شکل

.شود بیان عامل این منفی یا مثبت اثرات که نیست صحیح نظر به بنابراین. است

را مشمارکت توفیق احتیال که است، مدت کوتاه یا بلندمدت دیدگاه ملی، فرهنگ بحث در مسئله آخرین

ممدیریت نتایج با رابطه در که مطالعاتی. دهد می قرار الشعاع تحت نتایج کسب جهت فشارهایی قالب در

ممدیریت سبك این اجراي از داشتن آنی و سریع نتایج انتظار که است نکته این مبین شده، انجام مشارکتی

تغییرات آموزش، سطح زیاد ارتقاي نیازمند سبك این با توافق و سازگاري اینکه خصوصاً. است غیرمیکن

صمورت فموراً توانمد نیمی پس .است موارد سایر و پرسنل خدمممممات جبران سیست اطالعاتی، سیست

مشمارکتی مدیریت کسب توفیق براي مناسبی بستر مدت، کوتاه گرایش با فرهنگهایی حالت این در. گیرد

.نیستند

21

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات توفیق امکانات بر اساسی اي گونه به سازمانی فرهنگ کننده تعیین عوامل که شد مالحظممممه شکل بدین

ممی حالمت دراین پس گیرد، قرارمی مرکز در سازمانی فرهنگ. دارد تاثیممممر مشارکتی مدیریت اجراي

که گفت باید نتیجه یك عنوان به. شود ظاهر بازدارنده عاملی یا مانع حتی یا و کننده تسهیل نقش در تواند

مقمدم و قبلمی تحلیمل بایست می مشارکتی مدیریت اجرا عدم یا اجرا جهت گیري تصیی از قبل سازمان

.دهد قرار مدنظر را خود فرهنگ

باید سازمان کند، ایجاد مشارکتی مدیریت سبك یك اجراي راه در موانعی سازمانی فرهنگ که درصورتی

فراینمد یمك نتیجمه فرهنمگ زیرا. خیر یا است مناسب آن فرهنگ در تغییراتی ایجاد آیا که بپرسد خود از

بمه فرهنگ درواقع. باشد نیی نیز غیرمیکن اما است سریع نه و ساده نه آن تغییر لذا بوده پیچیده اجتیاعی

.کند می تغییر مستیر طور به زمان گذر در و پویمماست بلکه نیست ایستا تنها نه و گیرد، می شکل تدریج

و اصمالح . خواهمدبود تمر آسان مراتب به جدید موقعیت به دستیابی باشد، موردنظر داوطلبانه تغییري اگر

مهیتمرین از یکی مسئله این چون است، شکیبایی و استقامت زمان گذشت نیازمند سازمانی فرهنگ تعدیل

و اسمتنباط و فرهنمگ ،دانمش اندیشه، و تفکر تالش، به تحولی چنین. است دگرگونی و تغییر در واقعیتها

. است دشوارتر دارتر ریشه و محک فرهنگهاي درمورد وضعیت این. دارد نیاز ادراک

حصمول براي الزم زمان و موفقیت امکانات ضیناً کند درک را فرهنگ تغییر واقعی ضرورت باید سازمان

و نرسمد نظر به مناسب مشارکت اجراي جهت سازمان حاضر فرهنگ که صورتی در. درنظرگیرد نیز را آن

سمازمان شود، تصور غیرمیکن حتی یا مشکل العاده فوق متغیري مناسبتر فرهنگی راستاي در تغییر چنانچه

و احتیمال اسمت میکمن زیمرا کند وتحلیل تجزیه را مشارکتی مدیریت سبك اجراي از هدف مجدداً باید

.باشد پایین بسیار موفقیت امکان

:است وابسته اقتضا سه به مشارکتی مدیریت و یکامیاب آزمایش

ساختار

گیري جهت

فراگرد

22

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات جهمت سمازمانی، سماختار قالمب در را هوادار هاي ویژگی برخی سازمانی یا بنگاه گاه هر که معنی بدین

کامیابی احتیالیرد، گ کار به گیري تصیی فراگردهاي و واقعی مشارکت فراگرد کارکنان، و مدیران گیري

.یافت خواهد فزونی

بمه در تمر کوچك سازمانهاي. است سازمان بزرگی و ، اندازه ساختاري متغیر آشکارترین :ساختار (الف

تمر شمدنی ،چهره به چهره يها تیاس کوچکتر واحدهاي در. ترند کامیاب مشارکتی مدیریت انداختن کار

هیاهنگی و شود، شناخته النهئومس تر درنگ بی تواند می گیري تصیی هستند، تر خصوصی پیوندها است،

از دورتمر و تمر فشرده ساختاري تحت باید مشارکت بزرگ واحدهاي در پایه، هیین بر. گردد می آسان تر

بماالتر رده همر در «پیونمد هاي هگیر» صورت به کوچك هاي گروه از زنجیره چه گر باشد، هیگان دسترس

بمه بزرگ سازمان هاي بخش در هیه، این با. باشد دشواري این بردن میان از روش یك تواند می سازمانی

.آورند فراه را کوچك هاي گروه میان پیوند هاي گیره از اي زنجیره چنین توانند می ندرت

سازمان اننکارک. نیست بسنده هوادار و مناسب ساختار، مشارکتی مدیریت کامیابی براي :گیري جهت( ب

ابمزار یمك تنهما مشمارکت کمه دارد اشاره حقیقت بدین نکته این .باشند توجیه مساعد جهت در باید نیز

نشان دیگري بسیار پیشین گرایش هاي و گیریها جهت. هست نیز اجتیاعی فراگرد یك بلکه نیست، عقالنی

:گذارند می اثر مشارکتی مدیریت کامیابی بر که اند شده داده

به نیاز ، مشارکت گیرد، می صورت سازمانی دگرگونی براي که کوششهایی هیه مانند :مدیریتی پشتیبانی

.دارد پایه بلند مدیریت پشتیبانی

پمیش در را سبکی چنین توانند نیی مدیران هیه. باشد جو مشارکت باید مدیر کار سبك: مدیریتی سبک

.دارند هراس مشارکت از برخی و گیرند

. باشند خودکامه بسیار نباید کنندگان مشارکت

و سمازند هیاننمد سمازمانی هدف هماي با را خود باشند، شکیبا و بردبار کار ابهام برابر در باید زیردستان

.باشند داشته گیري تصیی در شرکت يآرزو

23

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات را مشارکتی مدیریت کامیابی تنهایی به توانند نیی نیز، هوادار گیریهاي جهت ساختار، هیانند :فراگرد (ج

گماهی . گمردد می باز گیري تصیی فراگرد خود به بنیادي و ضروري مقتضیات دسته سومین. سازند استوار

از را گیمري تصمیی در مشمارکت کلی طور به کار بودن سري مانند سازمانی، فراگرد آشکار نیازمندیهاي

سازمانهاي حساسیت و رسد می تصویب به کار بودن سري درباره که قانونهایی به توجه با. دارد می بر میان

دلخمواه زمانی مشارکت. آید شیار به عیده مانع و سد یك خود خودي به تواند می این آنها، درباره دولتی

گشموده خموبی بمه توانند می کارشناسان سوي از که منطقی دشواریهاي به کار فراگرد که است مطلوب و

چنمدان نمه و کنمد پیشگیري ه رایی آمدن پدید از که. باشد عظی چندان نه ابهام و نگردند تبدیل شوند

آمماج مم راه در روشمنی که هنگامی سرانجام و بردارد، میان از را بازکاوي و وگو گفت به نیاز که اندک

پاداشمهاي کارکنمان مشمارکت بمراي ممدیریت که است معنی بدین آماج م راه در روشنی. باشد پدیدار

نیز تالش و کوشش و انجامد، می پاداش به کارکرد که کنند احساس کارکنان و گیرد، می نظر در ارجیندي

.گردد می منتهی کارکرد به

است ساخته آشکار الوریج که هیانگونه. گذارند می اثر مشارکت سرنوشت بر نیز کار فراگرد و شناسی فن

:کرد بخش مقتضیات از عیده دسته چند به توان می را اثرها این

کار واحدهاي در را مردمان کار فراگرد گاه هر داشت خواهد خواهان و بود خواهد مطلوب مشارکت( 1

.سازد جدا ه از را آنان آنکه نه و کند نزدیك چهره به چهره صورت به

.نباشد خودکامه صورت به سازمان درونی قدرت ساختار که کند می پیدا هوادار آنگاه مشارکت( 2

یا کاال براي فوري مهلت هاي فشار زیر کار گردش جریان که داشت خواهد هوادار تاجایی مشارکت( 3

. نگیرد قرار است، شده معین دیگران سوي از که ضوابطی مبناي بر خدمات

شمش سمازمانی کردن ساالر مردم براي اشتاین برن مشارکت، الگوهاي از جهانی سراسري بررسی یك در

:است ساخته آشکار شرح بدین را فراگردي نیاز پیش

گیري تصیی در مشارکت (1

کار آمدهاي پی درباره پی در پی اطالعات خوراندن باز (2

24

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات .است بایسته گیري تصیی براي که مدیري اطالعات از کنندگان مشارکت کامل شدن آگاه (3

فردي حقوق حفظ تضیین (4

اختالفها هنگام به خواهی پژوهش بحث بودن فراه (5

ایمن چمه گمر . شد کاوي باز پیشین بندهاي در که اي گونهه ب ساالري، مردم هاي زمینه و آمادگی بودن (6

.اند آمده دست به مشارکتی مدیریت ملی هاي نیونه درون از گیري ها نتیجه

کارکنان مشارکت سرشت

گمرفتن در و سازند می آگاه ها دشواري از را آنان کنند، می تشورم خود کارکنان با جو مشارکت مدیران

نیستند خودکامه مردمانی مدیران. بپردازند کار به گروه یك صورت به هیگی تا کنند می شریك تصیی ها

. ببرنمد یماد از را ممدیریت هماي لیتئومسم و کنند رها را کار لگام که نیستند مردمی نیز حال هیان در و

دارنمد، دوش بر اند شده گیارده آن سرپرستی به که واحدي براي را ینهای لیتئومس جو مشارکت مدیران

.کنند مشارکت رسانند، می انجام به را کار براستی که کسانی با عیلیات کارگردانی در که اند آموخته ولی

پیاممد ». یابند می دست گروهی هاي هدف در بودن درگیر احساس به کارکنان که است آن رویه این امدپی

بمر . آیمد می فراه کارکنان براي که است «مشارکت» احساس پشتیبان، مدیریت در «کارکنان روانشناختی

کمه است گروهی موقعیتهاي در اشخاص عاطفی و ذهنی درگیري یك مشارکت که گفت توان می پایه این

در. شموند شمریك کار مسئولیت در و دهند یاري گروهی هدفهاي به دستیابی براي تا انگیزد می بر را آنان

: است نهفته مه اندیشه سه تعریف این

شدن درگیر

دادن یاري

مسوولیت

25

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات درگیمري معنمی بمه مشارکت دیگر، چیز هر از پیش شاید و نخست، مرتبه در: عاطفی و ذهنی درگیري

تنها و است درگیر شخ ، خود مشارکت در. نیست محدود بدنی کوشش به تنها و است عاطفی و ذهنی

می مشارکت که انسانی. جسیانی نه و است روانشناختی درگیري این. نیست درگیر وي کاردانی و مهارت

مشمارکت بمه اشمتباه بمه را کار در شدن درگیر مدیران از شیاري. درگیر -کار ونه است درگیر خود کند

آنمان . دیگمري چیمز در نمه و شموند، ممی وارد مشمارکت کالبدي درحرکتهاي اینان. کنند می تعبیر واقعی

ولمی پردازنمد، ممی شمیار ایمن از کارهایی به و کنند، می نظرخواهی دیگران از کنند، می برقرار نشستهایی

گونمه همیچ جویماي که است خودکامه رئیس یك مدیرشان که است روشن نیك ،کارمندان براي هیواره

روشمی چنمین در ،مشمارکت ونمه است شدن سرگرم کار به این. نیست خود اندیشه جز نظري و اندیشه

.یابند نیی دست درگیري خود به کارکنان

دادن یماري به را مردم مشارکت که است آن مشارکت در مه اندیشه دومین :دادن یاري براي انگیزش

بمراي را خمود آفریننمدگی و ابتکمار قابلیتهاي که یابند می را آن بخت مشارکت راه از مردم انگیزاند می بر

راه تعریف، بنابراین. سازند رها بند از است، آمده« y» نظریه در که اي گونه به سازمان، هدفهاي به دستیابی

کمه شمود می گرفته کار به مدیر آفرینندگی توان تنها موافقت روش در. شود می جدا موافقت از مشارکت

اي ویمژه یماري کننمدگان موافقمت . آورد ممی گمروه بمه گروه اعضاي موافقت دریافت براي را ها اندیشه

گمرفتن از بیش چیزي مشارکت. کنند می تصویب گذارند، می رویشان پیش که را آنچه تنها بلکه کنند، نیی

سمتد و داد یك مشارکت. است شده گرفته تصیی آن درباره پیش آن از که است موضوعی براي موافقت

.است مردم میان سویه دو اجتیاعی

انگیمزش هدف ها به دستیابی راههاي کردن روشن و بردن پی براي کارکنان به دادن یاري راه از مشارکت

افزوده آماج – راه پیوندهاي درباره آگاهی بر چه هر آماج – راه رهبري الگوي پایه بر .بخشد می بهبود را

.است انگیزش افزایش نیز آن مداپی افزاید می هدف به دستیابی راه در لیتمسئو پذیرش میزان بر شود،

در تما انگیمزد ممی بمر را ممردم مشمارکت کمه است آن مشارکت در اندیشه سومین :لیتمسئو پذیرش

– خمود بمه ممردم آن یاري به که است اجتیاعی فراگرد یك این. بپذیرند لیتئومس خود گروه کوششهاي

دربماره آنمان کمه هنگمامی . بیابند کامیاب را خود سازمان که دارند آن سر و رسند می سازمان در درگیري

.برند می کار به را «آنان» نه و «ما» واژه گویند، می سخن سازمانشان

26

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات .ایشان» آن از ونه «ماست» دشواري این گویند می ببینند، کار در دشواري که هنگامی

خمود را آنچه که یابند می در آورند، می رو لیتمسؤ پذیرش به گروهی کوششهاي براي افراد که حالی در

. شمیارند ممی لمسؤ آن براي را خود که رسانند می پایان به را کاري آنکه، یعنی دهند، می انجام خواهند می

کامیاب کاري واحد یك صورت به گروه پرورش در کلیدي گام یك، کارگروهی به گروه کشاندن اندیشة

پرتمو در. یافمت خواهنمد راهی آن دادن انجام براي دهند، انجام را کاري بخواهند مردم که هنگامی. است

خود از آنان برابر در آنکه نه و بپردازند کار به مدیران با کوشانه سخت تا اند آماده کارکنان اوضاعی چنین

.دهند نشانگارناساز واکنش

27

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات

:پنجم فصل

مشارکتی مدیریت و پیشنهادات نظام

سمبك بمه گمرایش و دهمد می سوق مدیریت جدید هاي شیوه به بیشتر هرچه را سازمانها ، کنونی محیط

هماي جنبمه از ، پیشمرفت بمه نیمل براي که چرا. است مبحث این هاي گزینه از یکی مشارکتی مدیریت

این از مواردي و رقابت میدان در پیروزي ، ضایعات کاهش و کارآیی افزایش ، انسانی نیروهاي و مدیریت

می نظر به ضروري امري سازمان امور و گیریها تصیی در کارکنان آمیز موفقیت و صحیح مشارکت، گونه

مشارکت مدیریت شیوه اساسی و قدرتیند کارهاي و ساز از یکی اتپیشنهاد بررسی و پذیرش نظام رسد

عیمومی و خصوصمی هماي بخش خدماتی و بازرگانی ، صنعتی هاي سازمان از بسیاري در که است جو

.است کرده پیدا برد کار هیگانی و گسترده صورت به جهان

اگر. شود انجام بهتري وجه به امور تا شود می موجب گروهی کارهاي به نهادن ارج و مشارکت هیفکري،

مشمارکت جلمب و انگیمزه ایجماد پمی در بایسمتی ناگزیر هستند اي نتیجه چنین به نیل خواهان ها سازمان

و ابزار نه کار، فرایند در ها انسان باشند داشته باور که شود می میسر زمانی مه این و برآیند خود کارکنان

افزارهماي نمرم عنموان به مدیریتی هاي نظام امروزه.هستند سازمان اهداف تحقق در مؤثر عاملی بلکه وسیله

انسمانی منابع پیشرفته، هاي نظریه اساس این بر. شوند می محسوب توسعه فرایند اصلی ابزارهاي و فناوري

بمه مشمروط را پایدار توسعه فرایند در توفیق هرگونه و شناسند می توسعه فرایند در زیربنائی عوامل از را

ممدیریتی هماي نظمام بمه توجمه ضمرورت و اهییمت رو ایمن از داننمد، می انسانی منابع توسعه در توفیق

نقمش که سازنده و پویا مدیریتی هاي نظام از یکی.یافت خواهند اي ویژه جایگاه انسانی منابع دهنده توسعه

. اسمت مشارکتی مدیریت نظام دارد کشور کلی توسعه فرایند در نتیجه در و انسانی منابع توسعه در مهیی

مناسبی جایگاه از عیل در ه و نظري لحاظ از ه کارآمد و مطلوب نظام یك عنوان به مدیرتی نظام این

و فکمري هیکماري نظام مشارکتی، مدیریت نظام واقع در. است برخوردار جهان کشورهاي از بسیاري در

سمازمان افمراد کلیمه نظام این در. است سازمان آن مدیریتی مختلف سطوح با سازمان یك کارکنان علیی

و ها طرح قالب در را آن حاصل اندیشیده، فعاالنه سازمان وري بهره ارتقاي و مسائل حل هاي روش درباره

اهمداف بمه رسمیدن براي اندیشی ه و هیفکري نظام یك طریق بدین. کنند می ارائه سازمان به پیشنهادها

براي و شده برخوردار ها حل راه و ها اندیشه ها، طرح گنجینه از سازمان مدیریت و آید می وجود به سازمان

28

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات ارزش سمازمان اعضماي کلیه هاي خالقیت براي نظام این در. جوید می بهره آنها از سازمانی اهداف به نیل

پیاممدهاي و نتایج نظام این جریان و وجود. شود می استفاده آنها از ها گیري تصیی در و شده قائل شایسته

نموآوري و خالقیمت و روانی بهداشت رضایت، انگیزش، سطح افزایش جیله از متعددي مطلوب و مثبت

.داشت دربرخواهد را کارکنان

اتپیشنهاد نظام سابقه

مثمال، عنموان بمه . دارد مذهبی افکار و عیومی امور اداره در ریشه که است تاریخی مفهوم یك، مشارکت

طمور به کری قرآن. است گرفته قرار توجه مورد «شورا» عنوان تحت اسالم در مشورت مبناي بر مشارکت

بمه مشمورت مبنماي بمر دارنمد تفحم و تحقیمق بمه نیاز که اموري در کند می مکلف را مدیران صریح

صمورت بمه صمنعتی انقالب از بعد خود، تاریخی قدمت علیرغ مشارکتی مدیریت. بپردازند گیري تصیی

توسمط نظمامی و فضما آوردن بوجود» از ستا عبارت مشارکتی مدیریت. گرفت قرار بررسی مورد علیی

مشمکالت و مسمایل حمل و گیمري تصیی سازي، تصیی روند در سازمان یك ذینفعان تیامی که مدیریت

یك عنوان به کارکنان پیشنهادهاي بررسی و پذیرش نظام« .نیایند مشارکت و هیکاري مدیریت با سازمان

مختلمف سطوح با سازمان یك اعضاي کلیه عیلی و فکري هیکاري نظام مشارکتی، مدیریت اجرایی ابزار

اعضاي کلیه هاي خالقیت و افکار براي است، مداري انسان اصل بر مبتنی که نظام این. است آن مدیریتی

لحاظ از ه و نظري لحاظ از ه مدیریتی کارآمد و مطلوب نظام یك عنوان به و است قائل ارزش سازمان

تکنیمك یمك عنموان بمه پیشنهادها بررسی و پذیرش نظام. است گذرانیده را خود موفق هاي آزمون عیلی

دوم، جهانی جنگ از بعد و است بوده مرسوم متحده ایاالت در سازمان سود و کارایی افزایش در مدیریتی

نظمام ایمن . دادند ترویج خود صنایع در را آن ک ک و شدند آشنا امریکا صنایع در سیست این با ها ژاپنی

از سمپس و شمد گرفتمه کمار به ژاپن کشور خدماتی -تولیدي هاي شرکت در 1951 دهه از فراگیر طور به

در 1361 دهمه از نظام این. گردید معیول و پذیرفته جهان کشورهاي دیگر هاي سازمان و ها شرکت سوي

ایمن در کمه همایی کامیابی به توجه با و شد گذاشته اجرا به نیز ایران کشور صنعتی هاي شرکت از شیاري

خمدماتی و تولیمدي صمنعتی، هاي سازمان و ها شرکت دیگر استقبال مورد آمده، بدست ها شرکت از گروه

تحمت شرکتهاي از یکی در 1367 سال اوایل در بار اولین براي پیشنهادها نظام ایران در. است گرفته قرار

بعمد بمه آن از. درآممد اجمرا بمه ( رادیاتور ایران شرکت) ایران صنایع نوسازي و گسترش سازمان پوشش

29

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات هماي شرکت و ها سازمان از بسیاري در امروزه که پرداختند پیشنهادها نظام اجراي به نیز دیگري شرکتهاي

.است شده سازي پیاده نظام این داخلی،

و هما شمرکت از تموجهی قابمل شمیار در نظام این که سودمندي و مثبت آثار به توجه با ،1377 سال در

ضمرورت و اهییمت به نظر ایران اسالمی جیهوري دولت بود، آورده پدید خارجی و داخلی هاي سازمان

کاري توان و رضایت افزایش و دولتی هاي دستگاه اثربخشی و کارایی بردن باال در کارکنان مشارکت نقش

بررسمی و پمذیرش نظمام کمه کرد تصویب چنین اداري عالی شوراي 28/5/1377 مورخ نشست در آنان،

.یابد استقرار ها دستگاه کلیه و ها بانك ها، شرکت مؤسسات، ها، وزارتخانه کلیه در پیشنهادها

جهان پیشنهادات در نظام تاریخچه

بمه کشمور این دلبستگی و امید تنها و بود نیانده بیش اي ویرانه ژاپن کشور از که دوم جهانی جنگ بعداز

، کننمد تبمدیل پیشمرفته کشموري بمه را ژاپمن صحیح، هدایت و رهبري با بتوانند که بود مدیرانی و مردم

14 موقمع بمه و صحیح اجراي که طوري به. شد واقع موثر بسیار دمینگ دکتر هیچون بزرگانی هاي توصیه

در کشمور ایمن شمد باعث و شد ژاپن در کارساز و نوین مدیریتی ایجاد سبب دمینگ دکتر مدیریتی اصل

CNN شبکه از فیلیی 1981 سال در که کند طی را اي فزاینده رشد چنان آن و گردد متحول سال 5 از کیتر

."نتوانی ما چرا پس تواند می ژاپن اگر" عنوان تحت شد پخش آمریکا

در "آلفردکمرو " آقاي توسط کار بهبود راستاي در پیشنهاد ارائه جهت کارگران تشویق براي قدم اولین

1881 سمال در سمپس . اسمت شمده برداشته میالدي 1867 سال در "آلیان کرو " فوالدسازي کارخانه

اجمرا بمه "بمرادارن و دنمی ویلیام" سازي کشتی مؤسسه در انگلیسی کارگران تشویق برنامه اولین میالدي

جیله از صنعتی هاي شرکت از برخی در و آمریکا در اندیشه ارائه سیست بیست ، قرن اوایل در. شد گذاشته

جنمگ از بعمد سیسمت این. شد گرفته کار به صنایع از دیگر اي پاره و "بیل" کارخانه و( آر م سی م ان)

در اکنمون هم و شمد گرفته کار به آمریکا در مدیریت هاي تکنیك و ها سیست از بسیاري مانند دوم جهانی

بهتمرین سماله هیمه و شمود ممی اجمرا پیشنهادها ارائه سیست آمریکا اول درجه هاي شرکت ٪91 از بیش

.کند می دریافت جوائزي و یادبود لوح آمریکا جیهور رئیس دست از سال پیشنهاددهنده

31

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات :مشارکت ارزشی مفروضات

مردمان؛ هیه «انسانی ارزش» برابري پذیرش

شکوفایی؛ فراگرد یك عنوان به مشارکت پذیرش

.مردمان هیه «طبیعی حقوق» برابري پذیرش

اتپیشنهاد نظام تعریف

ممرتبط یما وابسمته هم به معین، هاي ویژگی توسط که آنهاست میان روابط و اجزاء از اي مجیوعه : نظام

. دهند می تشکیل را کل یك شان محیط با اجزاء این و شوند می

تولیمد، و کیفیمت افزایش روش، بهبود مثبت، تغییر یك ایجاد منجربه بتواند که نو ایده و فکر هر :پیشنهاد

.شود می تلقی پیشنهاد گردد... یا و کارکنان روحیه بردن باال و ها هزینه کاهش

بهبمود براي آنها نظرات و ها ایده کارگیري به افرادو ذهن کردن فعال براي مدون نظام یك: پیشنهادها نظام

. باشد می سازمان هاي فعالیت

پیشنهاد انواع

بررسی غیرقابل پیشنهادهاي (الف

بررسی قابل پیشنهادهاي (ب

پیشمنهادهاي -.شود می محسوب فرد وظایف جزء که پیشنهادهایی :بررسی غیرقابل پیشنهادهاي (الف

-.کننمد نیمی ارائمه را الزم راهکمار امما سمازد ممی مطمرح را مشمکل تنها که پیشنهادهایی -تکراري

.باشند می سازمان سیاست و مشی خط از خارج که پیشنهادهایی -دسترس از دور و آل ایده پیشنهادهاي

دسته دو به کنند می ایجاد سازمان براي که منافعی اساس بر پیشنهاها این : بررسی قابل پیشنهادهاي (ب

:شوند می تقسی زیر

قبیمل از. باشمد نیمی ریاضمی محاسمبه قابمل آن نتیجمة که است پیشنهادهایی: کیفی پیشنهادهاي (1ـ ب

... و نظام کار اصالح خدماتی، ایینی، هاي طرح به مربوط پیشنهادهاي

31

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات قابمل ( ها طرح اجراي از حاصله جوئی صرفه) آنها نتیجه که است پیشنهادهایی: کیی پیشنهادهاي (7 ـ ب

در... و اولیمه ممواد از بهینمه اسمتفاده ضمایعات، کماهش به مربوط پیشنهادهاي قبیل از. باشد می محاسبه

در. کنند می تقسی گروهی یا فردي صورت به را کارکنان طرف از شده ارائه پیشنهادهاي دیگر، بندي تقسی

در. کننمد ممی تقسی غیرمحرمانه و محرمانه پیشنهادهاي کلی گروه دو به را پیشنهادها دیگر بندي دسته یك

بمه مایمل محرمانه پیشنهادهاي در و کند می بیان را خود مشخصات پیشنهاددهنده، غیرمحرمانه پیشنهادهاي

.نیست خود نام افشاي

پیشنهاد یک هاي ارزش

. است آن اجراي از حاصل اقتصادي ارزش پیشنهاد یك ارزش اولین •

مفیمد کارکنمان بمراي را یادگیري حاصل و کند می ذکر یادگیري را مشارکت کلیدي مزیت، هینگلی •

لمذا . دهمد ممی ارتقماء سازمان در را آنها ارزش داده افزایش وظایف انجام در را آنها قابلیت زیرا داند می

.شود می محسوب پیشنهاد یك مثبت پیامدهاي و ها ارزش جیله از سازمانی یادگیري

ایمن ارضماي عمدم . کنمد می ارضاء را انسان از معینی کاري نیازهاي، مشارکت است معتقد ساشکین •

از ،افمراد نیازهماي از گونه این ارضاي پس. شود می کارکنان فیزیکی و روانی آسیب باعث کاري نیازهاي

.شود می محسوب پیشنهاد یك هاي ارزش

32

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات

:فصل ششم

اتتعاریف و اهداف نظام پیشنهاد

پیشنهادات نظام معرفی

اداتهپیشمن نظام. اجراست مختلفی قابل الگوهاي پایه بر که است مدیریتی فرآیند یك مشارکتی مدیریت

. باشد می مشارکتی مدیریت الگوهاي ترین نیرومند و اجراترین قابل ، کارآمدترین ترین، ساده از یکی

نظمرات و ها ایده کارگیري به و افراد ذهن کردن فعال براي مدون نظام یك: از عبارتست پیشنهادات نظام

بیشمتر هرچمه سمازي هیسمو و سازمان فعالیتهاي بهبود و موجود نارسائیهاي و مشکالت حل جهت آنان

بمه نسمبت کارکنمان سمازمانی تعلق و تعهد و انگیزه افزایش نتیجه در و سازمانی اهداف با فردي اهداف

. سازمان در امور تیامی

به و دارد می بر گام سازمان در انسانها ابزاري هویت از شدن دور و انسانی هویت تقویت جهت نظام این

بابمت نظمام ایمن در. کند می کیك سازمان اهداف تر آمد کار تحقق براي آنان هاي اندیشه سازي فعال

آنمان هاي اندیشه ارزش پاداشها این البته. شود می پرداخته مادي پاداشهاي کارکنان ات تفکر و ها اندیشه

دادن مشمارکت ، هما اندیشه واقعی ارزش. است آنان رفاهی وضعیت بهبود جهت در کیکی اما ، نیست

. است سازمان امور گیریهاي تصیی در آنها

سمازمانی همر دارایمی بزرگترین نوآوري و خالقیت اندیشه، قدرت از برخورداري لحاظ به انسانی نیروي

انسمانی نیمروي توسط سازمانی و فنی سیستیهاي در پیشرفت و بهبود هرگونه که چرا شود، می محسوب

هر باشد می راکد و نهفته سرمایه عنوان به سازمان در کارکنان هاي اندیشه و فکري توان. گیرد می صورت

رشمد امکمان انمدازه هیمان به بکند را استفاده بیشترین نهفته هاي سرمایه این از بتواند مدیریتی و سازمان

مسمتهلك یما و کماهش ، کمردن مصمرف با منابع سایر خالف بر انسانی نیروي. شد خواهد میسر وتوسعه

طرف از. یابد می بهبود اش توانایی اندازه یانه به نیاید استفاده بیشتر فکر و اندیشه از چقدر هر شود نیی

. دارد بشمري فطمرت در ریشمه کمه رود ممی شیار به ها انسان مرتبه فرا نیازهاي از یکی، مشارکت دیگر

بمر عمالوه کننمد اسمتفاده پماک فکر و اندیشه از و نیایند شرکت سازمان فعالیتهاي و امور در که افرادي

استفاده مختلف هاي مکانیزم از وري بهره بهبود براي. اند برداشته گام نیز خویش تعالی در سازمان پیشرفت

. اسمت مشمارکتی ممدیریت مختلمف هماي تکنیك از گیري بهره مدیریتی، مکانیزمهاي از یکی که کنند می

33

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات شموند رهبري و مدیریت هییشه اینکه جاي به شود می داده اجازه کارکنان به که است راهکاري مشارکت

گیریهما تصمیی در و اندازنمد کمار بمه را خود خالقیت قوه و کنند فکر گیرند، بهره خود هاي توانایی از

داوطلبانه طور به سازمان یك کارکنان آن طی که است فرآیندي مشارکت. باشند داشته دخالت و مشارکت

را ممؤثر دخالت براي مناسب انگیزه و توان که شرطیه ب کنند دخالت خود به مربوط فعالیتهاي و امور در

.باشند داشته

گیمري هما تصیی روند در را سازمان یك کارکنان آن طی که عیلیاتی از است عبارت مشارکتی مدیریتی

است استوار کارکنان داوطلبانه مشارکت و هیکاري بر مدیریت شیوه این تأکید دهند می شرکت و دخالت

البتمه . کنمد استفاده سازمان مسائل و مشکالت حل در آنها ابتکارات و نظرات ، ها اندیشه از خواهد می و

.بخشد می بهبود نیز را کارکنان انگیزه مندي، رضایت افزایش با مشارکتی نظام

. دهنمد افزایش را نوآوري و خالقیت سازمان در توانند می و داشته بیشتري هاي توانایی انگیزه، با کارکنان

کمه زمانی تا. سازمانهاست مدیران اعتقاد و اییان تعهد، مشارکتی، مدیریت اعیال جهت پشتوانه بزرگترین

.کرد نخواهد پیدا تحقق مشارکتی مدیریت باشد نداشته کارکنان مشارکت به اعتقاد سازمان مدیریت

رکتامش براي تکنیك ترین عیده که دارد وجود مشارکتی مدیریت کردن عیلی براي متفاوتی هاي مکانیزم

(کند می اشتباه کیتر کند می مشورت بیشتر آنکه.) است سازمان یك در پیشنهادات نظام استقرار کارکنان

یمابی، مسمئله بمراي کارکنمان هاي اندیشه و فکر از توان می که است تکنیکی ، پیشنهادات سیست یا نظام

از کارکنمان کلیمه پیشمنهادات نظمام اساس بر. جست بهره سازمانی مشکالت و مسائل حل و جویی چاره

را خمود نظمرات و ابتکمارات ، ها ایده پیشنهادات، توانند می آن سطح ترین پایین تا سازمانی رده عالیترین

ارائه تولید کیفیت افزایش یا و کار انجام روشهاي بهبود یا و کاري روند در موجود هاي نارسایی رفع براي

.گردد می ارائه نیز چاره راه آن در بلکه نیست انتقاد فقط پیشنهادات نظام البته. دهند

طریمق ایمن از شود می ارائه نیز مشکالت رفع هاي حل راه بلکه شود نیی پرداخته مشکالت بیان به فقط

اسماس بمر را خمود اصمالحی پیشنهادهاي و بپردازند سازمان فعالیتهاي و امور هیه به توانند می کارکنان

و توجه، سازمان یك در پیشنهادات بررسی و پذیرش نظام استقرار. نیایند ارائه و تدوین مشخ فرآیندي

. شمود می سازمان در کارکنان بیشتر مشارکت باعث و کرده بیشتر کار فرآیندهاي به را کارکنان حساسیت

34

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات سمازمان مشمکالت و مسائل حل براي عیلی راهکارهاي کارکنان، روحیه و خالقیت مشارکت، افزایش با

. شود می پیدا

. اسمت نکمرده پیمدا را خمود جایگماه ما کشور در پیشنهادات و مشارکتی نظام مختلف دالیل به متأسفانه

داده هم مشمارکت سمازمانی یك در اگر و شوند نیی داده مشارکت سازمان گیریهاي تصیی در کارکنان

.شود نیی استقبال کارکنان طرف از شوند

و نظمرات بمه تموجهی بمی دلیمل بمه پیشمنهادات سیست از کارکنان استقبال عدم دالیل مهیترین از شاید

نشمده داده بهمایی آنهما به ولی اند کرده مطرح را پیشنهاداتی و نظرات که. است بوده کارکنان پیشنهادات

ذهنیتمی تا گیرد صورت فرهنگی کار باید ابتدا ایران سازمانهاي در نظام این بهتر کارکرد براي لذا و. است

انتظمار ،دگمرد مسمتقر سمازمان در سیسمت این اگر علت هیین به .یابد تغییر دارند پیشنهادات ارائه از که

سمازي معتبر براي بلکه، گردد سرازیر سازمان جاي جاي از پیشنهادات روز آن فرداي از که باشید نداشته

نظمام عیمالً بایمد بلکمه باشمد نیمی پمذیر امکمان شعار با نیز آن و کنید تالش مثبت ذهنیت یك ایجاد و

ایمن ار هما ژاپنمی دنیا کشورهاي بین در که دهد می نشان تحقیقات و ها بررسی. کنید تقویت را پیشنهادات

دانند می مشارکتی مدیریت مرهون را خود پیشرفت و رشد از قسیتی و اند کرده استفاده بیشتر و بهتر نظام

شیوه و نوع به بلکه انش کارکنان نوآوري و خالقیت به نه را ژاپنی شرکتهاي موفقیت اکثر منظور هیین به

عیمده از یکی و است شده معروف ژاپنی الگوي به جهان کل در که اي شیوه. دهند می نسبت آنها مدیریت

و خالقیمت انگیزه، افزایش ترغیب، و تشویق چگونگی به الگوها، سایر به نسبت ژاپنی الگوي برتري ترین

می مستقر ژاپنی شرکتهاي کلیه در پیشنهادات نظام که است هیین خاطر به. دارد بستگی کارکنان نوآوري

.باشد

اسالم دیدگاه از کارکنان مشارکت نظام هدف

کنیمد مجادلمه باه احسن روش به کنید تحلیل و تجزیه کنید فصل فصل را الهی یاتآ: فرماید می نرآق

. بیابید را مدیریت روشهاي بهترین تا اندازید بکار را یتان ها واندیشه فکرها

بمه را الهمی رحیت درهاي است مردم پیشنهادات و ها اندیشه و فکرها بر مبتنی که اسالمی مدیریت نظام

نعیمات لحظمه بمه لحظه و روز به روز و گشاید می دیگر اسالمی جوامع تیامی و ما اسالمی جامعه روي

.کرد خواهد مسلیین نصیب را الهی بیکران

35

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهاداتعمالی روش ها ترین هزینه ک با( پیشنهادات نظام طریق از و اسالمی مدیریت رویکرد با) مشارکت نظام

.آورد خواهد بار به را ثیرات و سود ترین

مشمکلی همیچ و شمد خواهد وفصل حل سرعت به اسالمی جوامع مشکالت تیامی مدیریتی نظام این در

رفمع مبنماي ترین اساسی ،راهنیا و مرجع کتاب عنوان به قرآن مدیریتی نظام این در نشود آسان که نیست

و فکرهما مشمارکت بمر مدیریت نظام این. گرفت خواهد قرار تحقیق و مطالعه مورد جامعه هر روز نیاز

. است استوار هیه نیودن بهتر و اصالح جهت در ایشان پیشنهادات و مردم تیامی هاي اندیشه

و متقمین بمه بخشمیدن کراممت ( مشارکت نظام) اسالمی و نیآقر و الهی مدیریت نظام هدف ترین اصلی

خیر پیشنهادات قبال در مردم از باید نظام این موجب به. است عال انسانهاي تیامی و مسلیین و موحدین

فکرهما رشمد موجمب هیمین و آورد عیمل به متناسب گزاري سپاس و تشکر دهند می ارائه که ومفیدي

.گردد می انسان ها ي ها واندیشه

پیشنهادات نظام اهداف

سمهامداران، ممدیران، کارکنمان، . دارد هیمه بمراي خوبی منافع سازمانی هر در پیشنهادات سیست استقرار

که سازمانهایی در. روند می شیار به پیشنهادات نظام استقرار ذینفعان جیله از... و دولت جامعه، مشتریان،

:شود می اشاره آن نیونه چند به زیر در که اند داشته خوبی دستاوردهاي اند کرده اجرا را فوق نظام

جوش خود و داوطلبانه هیکاري فرهنگ اشاعه

کارکنان انگیزه و روحیه بهبود

ابتکار و نوآوري خالقیت، میزان افزایش

سازمانی تعلق و پذیري مسئولیت تقویت

فروش از پس خدمات بهتر ارائه و کیفیت وري، بهره بهبود

تغییر مقابل در مقاومت کاهش

کارکنان و مدیران توانیندسازي افزایش

36

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات پذیري انعطاف و پویایی افزایش

رسانی اطالع و اطالعات بهتر گردش

ها هزینه کاهش و درآمدها افزایش

صحت و سرعت دقت، میزان افزایش

هما هزینه کاهش و درآمد افزایش را پیشنهادات نظام استقرار از هدف ها سازمان و ها شرکت از بعضی در

تعاممل براي مناسب هاي زمینه ایجاد و شغلی رضایت انگیزه، ایجاد باید اصلی هدف که حالی در دانند می

هم را هما هزینه کاهش و درآمد افزایش است میکن خود دنبال به که باشد رسیی غیر محیط در گروهی

نشماط باعمث کنمد می ایجاد پیشنهادات سیست طریق از نوآوري و خالقیت که هایی فرصت. باشد داشته

وجود را سازمانی و شرکت هر پیشرفت و رشد. بخشد می بهبود را کارکنان روحیه و شده کار در کارکنان

پماداش کورکورانمه اطاعت جاي به کاربردي خالقیت به. )زنند می رق نوآور و خالق انگیزه، با نیروهاي

(دهید

37

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات

:فصل هفتم

اتاستقرار نظام پیشنهاددالیل و مبانی نظري

کارکنان مشارکت دامنه گسترش براي ایران اسالمی جیهوري دولت کالن هاي گذاري سیاست راستاي در

15/12/79 ممورخ ط.431/13 شیاره مصوبه اجراي در و دولتی دستگاههاي اثربخشی و کارایی افزایش و

ریمزي برناممه و مدیریت سازمان 24/11/81 مورخ 195941/1911 شیاره بخشنامه و اداري عالی شوراي

بهداشمت، وزارت محتمرم مقام تاکیدات و پیشنهادات بررسی و پذیرش نظام استقرار طرح موضوع کشور

اجرایمی ناممه آئمین ابمالغ موضوع 8/4/83 مورخ 5/الف/51143 شیاره نامه در پزشکی آموزش و درمان

آئمین بدینوسیله پزشکی آموزش و درمان بهداشت وزارت کارکنان پیشنهادهاي بررسی و پذیرش شوراي

.آید می در اجرا مرحله به تصویب مراحل انجام از بعد اتپیشنهاد بررسی و پذیرش نظام اجرایی نامه

اداري شورایعالی 15/12/79 مورخ ط 13/431 و 7/6/77 مورخ 1/12/8784 شیاره هاي مصوبه

14/1/1389 ممورخ 4221/44196 شمیاره مصموبه کشموري خمدمات مدیریت قانون 21 ماده طبق

فراینمدهاي اجمراي مصموبه این اساس بر جیهوري که ریاست انسانی سرمایه و مدیریت توسعه معاونت

وظمایف کلیمه شمورا این که، است شده محول دستگاه اداري تحول شوراي به پیشنهادات نظام به مربوط

بمر نظمارت و کار تسهیل حیایت، به و می دهد انجام پیشنهادات نظام کییته توسط زمینه این در را خود

.پرداخت خواهد آن هاي فعالیت

مشارکت نظري مبانی و فلسفه

امور ي اداره ، مختلف امور جریان در او کردن وارد و انسان به بخشیدن شخصیت ،مشارکت اساسی هدف

گمذاري سیاست و ها گیري تصیی در انسان دادن دخالت هیچنین و آموزشگاهها و مؤسسات ، سازمانها

. باشد می سازمانش و خود به مربوط هاي

: نیود مطرح توان می مشارکت به نیاز با ارتباط در را زیر موارد مجیوع در

. وجود اظهار و برابري و احترام به انسان نیاز

. خویش دستاوردهاي و نظرات از انسان پشتیبانی و حیایت

انسان مستیر جویی کیال

38

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات انسانی نیروي توسعه

که تصیییی قطعاً و نیاید می فراه دیگران عقل در شدن شریك براي را زمینه ،کردن مشورت

. باشد می نفر یك تصیی از بهتر باشد عقل چند تدبیر از حاصل

گوناگونی و متعدد نظرات ارائه

منکر از نهی و معروف به امر فریضه

زیردستان و مدیران ، جامعه و سازمان در افراد بین روابط بهبود

تصیییات اخذ براي کامل و جامع اطالعات به رسیدن

محیط تغییرات با هیاهنگی به نیاز

مشارکت سمت به حرکت دالیل

بماال بسمیار نیز اطالعات به دسترسی سرعت اینترنت و کامپیوتر ، تلویزیون از استفاده با : اطالعات( الف

هاي شیوه سیت به حرکت دلیل مهیترین شاید و اولین اطالعات به موقع به دسترسی بنابراین ، است رفته

. باشد می گیري تصیی مشارکتی

بمراي منمزوي هماي سمازمان و افراد و شده برداشته میان از مرزها ،پدیده این بروز با : شدن جهانی( ب

بمه نسبت را تري پررنگ نقش و شوند می لیبدت جهانی جامعه فعال اعضاي و افراد به ،مؤثر ارتباط ایجاد

. گیرند می برعهده خویش جهان و جامعه سرنوشت در گذشته

پیشمرفت بما . شود می افراد فعالیتهاي و کاري هاي نظام دائ دگرگونی باعث آوري فن : آوري فن( ج

می آزاد افراد از بیشتري زمان لذا ، نیایند می روزمره امور و فعالیتها صرف را کیتري زمان افراد آوري فن

. سازند امور در مشارکت صرف را مازاد زمان این توانند می افراد که ، شود

بمه گرایش براي اساسی عامل، نوین هاي نظام در رجوع ارباب و مشتري حد از بیش اهییت : مشتري( د

. باشد می مشارکت سیت

39

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات

پیشنهادات نظام از استفاده فلسفه

است، مطرح آن کارگیري به فلسفه عنوان به حقیقت در و آرمانی اهداف عنوان به پیشنهادات نظام در آنچه

هماي توانمایی و فضمایل به نهادن ارج طریق از ذینفعان متغیر هاي خواست مقابل در سازمان توان افزایش

نظمام بکمارگیري فلسمفه کلمی طمور به. باشد سازمان می اهداف با کارکنان اهداف کردن هیسو و انسان

:کرد بیان زیر صورت به توان می را پیشنهادها

کاري مشکالت با برخورد و کار محیط در انسان هاي توانایی و فضایل به نهادن ارج

کارکنان در سازمانی تعلق حس افزایش

سازمان اهداف با کارکنان اهداف کردن هیسو

رفتمار و کماري روابمط بهبمود و مشمکالت حل در جیعی هیکاري و مشارکتی فرهنگ اشاعه

سازمان

41

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات

:فصل هشتم

پیشنهادات نظام اجراي چگونگی

پیشنهادات نظام استقرار براي سازي بستر: الف

اجرایی و میانی مدیران و کارکنان به مناسب رسانی اطالع و آگاهی

مدیران سطح در توجیهی جلسات برگزاري

کارکنان و مدیران سطح در آموزشی جلسات برگزاري

فوق نظام اجراي منافع و مزایا بیان با کارکنان ترغیب و تشویق

مدیران و کارکنان بین متقابل اعتیاد و ارتباط ایجاد

قسیت ها و واحدها کلیه براي، نظام اجرایی نامه آئین ابالغ و تدوین

خاص هاي زمینه در پیشنهادات نکردن محدود

پیشنهادات ارائه براي معین مکان و مشخ فرم تدوین

پیشنهادات نظام شوراي یا( کمیته) گروه تعیین -ب

وي االختیار تام نیاینده یا مجاز مقام

(مستقی گیري راي با) کارکنان نیاینده نفر دو

(مستقی گیري راي با) مدیران نیاینده نفر یك

41

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات شده پیشنهاد موضوع تناسب به متخص کارشناس

گروه یا کییته دبیر

.گردد پیگیري و شده تقسی وظایف تا شوند مشخ دبیر و رئیس باید کییته جلسه اولین در

:پیشنهادات نظام کمیته وظایف

رسیده پیشنهادات به( رد تصویب، اصالح،، درخواست) رسیدگی

شده ارائه پیشنهاد یآزمایش اجراي زمان مدت تعیین

اجرایی واحدهاي و کارشناسی گروه به رسیده پیشنهادات ارجاع

یآزمایش اجراي از پس پیشنهادها نهایی رد یا تصویب

مربوطه هاي نامه آئین اصالح و تصویب مشی، خط تعیین گذاري، سیاست

اجرایی هیکاران و کارشناس الزحیه حق دهندگان، پیشنهاد به پاداش تعیین

سال هر در پیشنهاد بهترین انتخاب و ارزیابی

سازمان در پیشنهادات نظام بهتر اجراي بر نظارت

پیشنهاد ارائه روش -ج

اختیمار در و طراحمی سازمانی هر نیاز با متناسب فرمی است بهتر، هیکاران توسط پیشنهادات ارائه براي

تکییل از پس و گرفته پیشنهادات نظام دبیرخانه ازرا فرمهافرد می تواند یا. قرارگیرد واحدها و قسیت ها

وقمت اسرع در را پیشنهاد وصول اعالم که است موظف نیز دبیر و. نیاید ارسال دبیرخانه به خود پیشنهاد

صمورتی در پمردازد، می پیشنهاد بررسی به دبیرخانه، پیشنهاد وصول از پس. نیاید اعالم دهنده پیشنهاد به

بمه اي ناممه طی باشد، نکرده ارائه اجرایی حل راه و پرداخته مشکالت بیان به تنها یا تکراري پیشنهاد که

.دهد اطالع دهنده پیشنهاد

.نیاید طرح پیشنهادات کییته در بیشتر بررسی براي بودن تکراري غیر صورت در

42

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات

پیشنهادات بررسی روش -د

نیاز شده ارائه پیشنهاد است میکن، گردد می مطرح جلسه در باشد کییته در طرح قابل که یپیشنهادات کلیه

واحمدهاي و کارشناسی گروه به پیشنهاد صورت این در که ،داشته باشد کارشناس نظر اظهار و بررسی به

صمورت در و گردیمده مطرح جلسه در دوباره آنها نظر دریافت از پس که شود می داده ارجاع تخصصی

.گمردد می ابالغ دهنده پیشنهاد به تصویب عدم علت یاو معنوي و مادي تشویق، تصویب عدم یا تصویب

ارائمه بمراي انگیمزه دهنمدگان پیشمنهاد تما گمردد اعالم دهنده پیشنهاد به حتیاً پیشنهاد بررسی نتیجه باید

.باشند داشته پیشنهادات

دهندگان پیشنهاد براي پاداش پرداخت و تعیین -ه

بینی پیش باید هستند مه انگیزش هاي اهرم از دو هر که، سریع بازخورد و مالی پاداش پیشنهادات نظام در

سمازمان در. دارد نیمادین صمورت بیشتر ولی باشد اندک است میکن مالی هاي پاداش اگرچه باشد شده

روحیمه و تفکمر خالقیت، مالی، پاداش پرداخت است، بستان و بده رابطه سازمانش با فرد روابط که هایی

شاخصی و معیار تواند می سازمانی هر البته. نیاید می تقویت بیشتر پیشنهادات ارائه براي را افراد مشارکت

کمه هایی جویی صرفه از درصدي تواند می مثال عنوان به بگیرد نظر در مالی پاداش پرداخت و تعیین براي

حاصل که اضافی درآمد از درصديیا شود گرفته نظر در پاداش عنوان به شده حاصل پیشنهاد ارائه اثر در

اسمت بهتمر البتمه .نیایمد پرداخت و تعیین را درصدي پیشنهادات بندي امتیاز طریق از یا و باشد پیشنهاد

تما نیایمد پرداخمت شمدن عیلمی و اجرا از پس را دیگر قسیتی و تصویب صورت در پاداش از قسیتی

.باشد داشته مناسب انگیزه فعال، مشارکت براي دهنده پیشنهاد

پیشنهادات نظام اجراي از انتظار مورد نتایج

شده تولید خدمات و کاال کیفیت و کییت افزایش

ها هزینه کاهش و جویی صرفه

سازمان در وري بهره ارتقاي

کار انجام روش هاي بهبود

43

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات تازه تولیدات یا و تازه روش هاي ابداع

سازمان در نوآوري و خالقیت افزایش

کارکنان مندي رضایت افزایش

در را کارکنمان مشمارکت ، سمازمانی همر در پیشمنهادات نظمام اسمتقرار گفمت تموان می خالصه طور به

را کارکنمان منمدي رضمایت روحیه و انگیزه نوآوري، و خالقیت و نیوده بیشتر سازمان گیري هاي تصیی

.نیاید می تقویت را سازمان و فرد بالندگی و بهبود و بخشد می بهبود

44

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات

:فصل نهم

اجراي موفق نظام پیشنهادات و راهكارها يعوامل موثر ،محدودیت ها

پیشنهادات نظام اجراي موانع

پرستان سر و مدیران اعتقاد عدم

کارکنان موانع

کارشناسی موانع

مالی موانع

فرهنگی موانع

اتپیشنهاد نظام فراروي چالش هاي

فراگیمر و صحیح اجراي به زننده آسیب موارد و مشارکت نظام راه فرا موانع و چالش ها تعیین و تشخی

در موجمود تجربمی و دانشی منابع در. رسد می نظر به الزم آن مزایاي از استفاده افزایش براي ، نظام این

چنین را آنها توان می که شده شیرده بر پیشنهادها نظام براي متعددي چالش هاي و آسیب ها ، حوزه این

: نیود احصاء و بندي طبقه ،

کارکنان تعلق عدم احساس/ مشارکت نظام به کارکنان اعتقاد و باور عدم : فرهنگی چالش هاي ( الف

. مدیریت انگیزش و اعتقاد عدم /پیشنهادها رد دالیل کافی توجیه عدم سازمان به

اهییمت به توجه عدم/ حاصل منابع از کارکنان سه به مدیران توجه عدم : فرآیندي چالش هاي ( ب

کیبمود / واصله پیشنهادهاي کارشناسی هاي بررسی ضعف/ رفاهی مسائل بر پیشنهادها تیرکز/ آموزش

کنمدي / پیشمنهادها نظام اجرایی دبیر بودن شغله چند و مندي عالقه ، توانیندي عدم /پرداختی پاداشهاي

نتایج با پاداش تناسب عدم/ تجربه بی یا تجربه ک افراد توسط پیشنهادها اجراي/ اجرایی مراحل سرعت

و زممان نبود/ ا شور جلسات در دهندگان پیشنهاد حضور عدم/ پیشنهادها اجراي عدم/ پیشنهادها اجراي

45

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات واقعمی مشمارکت نبمود / سمازمان هماي ویژگی با پیشنهادها نظام طراحی نبودن متناسب/ کافی فرصت

آن اجرایی نامه آئین و پیشنهادها نظام طراحی در سازمان مختلف واحدهاي

کارآممدي نما /ممدیریت ضمعف / الیق ارشد مدیران ثبات عدم : سازمانی – محیطی هاي چالش ( ج

سمطح سازمانی اختیارات نبودن کافی/ کارمندان اکثر مزایاي و حقوق کیبود/ کارمندان و مدیران روابط

و ساالري دیوان ساختارهاي/محور خود و استبدادي مدیریت سبك/ کارکنان فنی و علیی اطالعات پایین

ریمزي برناممه نظمام / سازمان و فرد اهداف بودن مغایر/ سازمانی اختیار و اقتدار نابرابر توزیع/ بلند هرمی

متیرکز

ها چالش بر غلبه براي راهكارهایی

که اند شده ارائه متعددي راهکارهاي نیز پیشنهادات نظام استقرار يروفرا موانع و ها چالش بر غلبه براي

: نیود بندي گروه زیر بخش سه در را راهکارها این توان می ، مرتبط نظري مبانی مرور با

/ توجیهی جلسات تشکیل/ جو مشارکت مدیران و کارکنان تشویق : مدت کوتاه راهكارهاي ( الف

/ رسانی اطالع تقویت/ برتر پیشنهادات از تقدیر/ گروهی کارهاي تشویق/ آموزشی هاي دوره اجراي

پاداش سریعتر هرچه پرداخت/ کارکنان با دبیر حضوري مذاکره

مدیریت حیایت تقویت/ محور تك مدیران حذف/ گروهی کار تقویت : مدت میان راهكارهاي ( ب

اعتباري منابع توسعه/ نامه آیین اصالح/ جیعی ساالنه جشنهاي برگزاري/ گروهی کار از سازمان عالی

کاري چرخش/ فکري طوفان جلسات برگزاري/ پیشنهادها نظام کییته جلسات کیفیت ارتقاي/ ومالی

هاي کییته تشکیل/ پیشنهادات انتخاب و ارزیابی ، بررسی فرآیند به بخشیدن سرعت/ کارکنان

اختیار در امکانات سایر و مستندات ، اطالعات ، ابزار ، اداري فضاي دادن قرار/ توانیند کارشناسی

دهندگان پیشنهاد

زمینه/ سازمان استراتژي و مأموریت ، مشی خط در مشارکت نیودن لحاظ : مدت بلند راهكارهاي (ج

/ پیشنهادها نظام براي رسیی سازمانی ساختار ایجاد/ مشاوران و متخصصان از استفاده/ فرهنگی سازي

گسترش/ نظام ارزیابی براي جامع برنامه تهیه/ مدیریت سبك سازي مناسب/ مناسب قوانین تصویب

46

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات/ انسانی توسعه هاي مکانیس به توجه/ کارکنان هاي خانواده و مشتریان ، پییانکاران به پیشنهادات نظام

آنان شغلی رضایت و کارکنان سازمانی تعلق حس ایجاد/ کارکنان و مدیران فاصله کاهش

ویژگی هاي نظام پیشنهادات

اختیار و قدرت در مردم کردن سهی

خویش سرنوشت بر نظارت به مردم دادن راه

ارزش ایمن بمه توجمه بما کمه «جامعمه زیرین هاي رده» مردم روي به پیشرفت فرصتهاي بازگشودن

: تا کوشد می مشارکت

. سازد آسان را دیگران صداي شنیدن

. گرداند فراه را مالکیت احساس

. بردارد میان از را نشینی حاشیه

. سازد نیرومند را ناتوان

.شکند ه در را سکوت فرهنگ

بمه . باشمد داشته هیراه به را زیر کاربردي و مثبت نتایج تواند می مشارکت تفکر رشد اساس، این بر

:مشارکتی مدیریت دیگر، عبارتی

. بخشد می عیق را هیکاري و هیفکري و برده باال را آموزشی نظام بازدهی

. کند می احیا را دهی پیشنهاد سیست

. برد می باال را آموزشی سازمان( افزایی جیع) سینرژي

. اندیشند می فعال و گردند می بر فعال روند، می فعال می کند،افراد کیك افراد فعالیت به

. رود می باال نفس، عزت احساس

. یابد می افزایش سیست ، به تعلق احساس و اي حرفه و شغلی رضایت

47

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات . رود می باال سازمان در پذیرش و هض توانایی

. یابد می افزایش ابداع و ابتکار خالقیت، نوآوري، انگیزش، بحث

. شود می تر غنی کارآفرینی و سازي تصیی و گیري تصیی بحث

. رسد می حداقل به شغلی استرس و یابد می کاهش روانی م روحی فشارهاي

. شود می کیتر ها غیبت و بیشتر سازمان افراد حضور و رود می باال کار از لذت احساس

. شود می کیتر اي سایه نقش و اجتیاعی انزواي

. شود می کاسته ها اصطکاک و ها تنش اختالفات، تعارضات،

دلسموز اول درجمه در که است موافق مخالف، بلکه شود؛ نیی شیرده معاند عنوان به مخالف صداي

. است

-Self)کنتمممممممرلی خمود سیسمت از افمراد و یابمد ممی کماهش مستقی کنترل و نظارت به نیاز

control) پلیسی خود به (Self-Police) گیرند می بهره .

. شوند می تر غنی و روز به ها آموزش

. رود می باال برونداد و محصول در بالندگی

. شود می فراه اي حرفه و شغلی سال فضاي

.کنند می آرامش احساس آن با که شود می افراد زندگی از جزئی سازمان و مدیریت

موفق پیشنهاد نظام هاي ویژگی

48

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات پیشنهاد ارایه در سازمان کارکنان کلیه فعال شرکت

مخصوص هاي فرم طریق از پیشنهادها ارائه سهولت و بروکراسی رساندن حداقل به

ها پاداش تعیین و ارزیابی هاي روش سهولت

جوایز پرداخت هاي العیل دستور و ها نامه آیین بودن ساده و سهولت

ها زمینه تیامی در کارکنان توسط شده ارایه اتپیشنهاد مشیول بودن

گروهی پیشنهادهاي سیت به شده ارایه اتپیشنهاد گیري سیت

پیشنهاددهنده به جواب دادن و ارزیابی زمان بودن ک

پیشنهادها اجراي در پیشنهاددهندگان مشارکت

یما و پیشنهاددهنده کاري امور و سازمان اختیارات و وظایف اهداف، با پیشنهاد بودن راستا ه

مرتبط واحدهاي

پیشنهاد اجراي اثر در ها سیست بهبود یا و خدمات کیفیت بهبود ها، هزینه در جویی صرفه

پیشنهاد هیراه منظ و شفاف منطقی، صورت به کافی مستندات ارائه

اتپیشنهاد نظام موفقیت در مؤثر عوامل

ارشد مدیریت جدي پشتیبانی

کارکنان در تعهد و انگیزه آمدن وجود به امکان یا و وجود

پیشنهادات نظام شدن نهادینه از قبل تا مدیریت ثبات

برخورد خوش و شهرت حسن وبا کارآمد و فعال ، عالقیند ، وقت تیام اجرایی دبیر گیاردن

سازمانی نیودار در ارشد یریتدم نظر زیر پیشنهادها نظام مجري و دبیرخانه تشکیالت دادن قرار

کارکنان و مدیران براي توجیهی هاي هیایش برگزاري

مناسب تبلیغات انجام

49

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات کارکنان و مدیران میان مناسب انسانی روابط ایجاد

سازمان کارکنان میان گفتگو و تااطالع تبادل منطقی و صحیح جریان برقراري

روشن و مشخ کامالً سازمانی اهداف وجود

دهد می انجام سازمان در فرد یك که فعالیتی و کار میزان تعیین

خبره مشاورین و موفق هاي سازمان تجربیات از استفاده

رجوع ارباب و مشتري از پیشنهاد گرفتن

شود کارشناسی دقیق صورت به بایدات پیشنهاد

کننده بررسی هاي کییته توسط اتپیشنهاد موقع به بررسی

شده تصویب پیشنهادات موقع به ي اجرا

ها پاداش عادالنه و موقع به پرداخت

مشارکت بندهاي راه

میکمن جامعمه آن فرهنگ و محیط جغرافیاي با متناسب دیگر، کاربردي اندیشة هر هیچون نیز مشارکت

مشمارکت بنمدهاي راه از گونمه دو به توان می اختصار به که باشد داشته خویش راه سر بر موانعی است

:کرد اشاره

فرهنگی بندهاي راه

رعیتی م ارباب یا خودکامگی نظام

تخصصی و فنی دانشهاي از محرومیت و بیسوادي و جهل

اجتیاعی هنجارهاي از شیاري

محوري خود و خواهی خود

دیگران به اعتیاد نداشتن

51

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات کنجکاوي نبود

هیدلی نبود

ذهنی انعطاف نبود

حقارت احساس

سازمانی بندهاي راه

بلند هرمی و ساالري ندیوا ساختارهاي

سازمانی اختیار و اقتدار نابرابر توزیع و مرئوس م رئیس روابط

ریزي برنامه

ستا آن جاي اکنون و است، شده گفته سخن مشارکت درباره مساعد بینش با صفحه چندین در

ه و دارد سود ه مشارکت. بگذرانی نظر از را آن نامساعد دیدي با و کنی مهار را خود ذوق و شوق تا

دیگري محدودیتهاي ولی آیند، می شیار به محدودیت اي اندزه تا شد گفته که فوق نیازهاي پیش ه . زیان

را تخص و ویژه کاري هاي نقش که اند شده پیچیده چنان امروز سازمانهاي و شناسی فن.دارند وجود نیز

دارند، ویژه نقشهاي این از دور و هیانند نا بسیار کاردانی و تخص که ینکسا نتیجه در. اند ساخته بایسته

تنها پایین رده انکارگر که است آن سخن این مفهوم. نیایند عیل مشارکت فراگرد در کامیابی با توانند نیی

گمام به مربوط کارهاي در معیول طور به و باشند داشته بخش اثر مشارکتی توانند می عیلیاتی کارهاي در

کمارگران کمه آینمد ممی پمیش زمانی ویژهه ب ها دشواري.شد دنخواه رویارو دشواري با سازمان هاي راهه

پمس زده آنمان اندیشه که زمانی سپس. ندارند کاردانی آن در که ارائه کنند، هایی زمینه در را پیشنهادهایی

بیگانمه سمازمان بمه نسمبت را خود و زنند می سرباز شود، پذیرفته که کنش راه گونه هر پشتیبانی از شود،

اگمر حتمی موضموعی همر در دارند توقع کارگران از شیاري که است آن جانبی دشواري یك. سازند می

و رنجیده اي ه چهر نشود، رایزنی آنان با که زمانی. شود خواهی نظر آنان از بدهند، کیکی آن درباره نتوانند

.دهند می نشان هیکاري از دور

51

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات کمه نیسمت دست درشواهدي هیچ. گردد می باز نکردن مشارکت براي کارمند حق به ،دیگر موضوع

آوردن پدید براي سودمند اي وسیله مشارکت که ای گفته تنها ما. است کس هر آرزوي مشارکت دهد نشان

در شمواهدي .متفاوتند دیگر یك با مردم که ای شده یادآور هیچنین و است، گروه میان در بهتر پیوندهایی

، حقیقمت این به توجه با آیا،. کنند آلوده مشارکت به را خود خواهند نیی مردم از بسیاري که است دست

نیك آنان براي مشارکت بری می ماگیان که دلیل این به تنها داری وا مشارکت به را آنان که است شایسته

است؟

. هسمتند رویمارو دشمواري بما مشمارکت بما خود سازگاري در سرپرستان که است نآدیگر دشواري

پدیمد را دگرگونیهما سازمان پایه بلند مدیریت اگر. خواند می فرا مبارزه به را آنان سنتی اقتدار ،مشارکت

بمه را آنمان اضمافی کارمایمه که شود، بینی پیش اضافی مسئولیتهاي سرپرستان براي آنها پایه بر که نیاورد

است آن مشارکت کارگیري به در دیگر دشواري. گردند ناخشنود مردمی توانند می آنان گیرد، کار به خوبی

غافمل آن فلسمفه از شموند، می غرق مشارکت کار هاي روش میان در که حالی در آن اندرکاران دست که

.علیی مدیریت هیانند -مانند می

تصمرف و دخمل و نادرست گیري بهره وسیله تواند می که ستا آن مشارکت درباره جدي موضوع یك

از توانمد ممی ایمن . بمود نخواهد مدیریت سوي از ضرورت به تصرف و دخل این. گردد کارکنان امور در

یعنی شود هدایت گروه پویایی در دست چیره اعضاي دست به و پنهان هاي گروه یا کارگري اتحادیه سوي

فردنگمر اعضماي بمه را پیمروي و سمازش تا دارند سرآن ها گروه اغلب.رضایت جلب اجتیاعی مهندسان

گماهی را خودکامه رییس آشکار بیداد کارکنان از شیاري که نیست شگفتی جاي رو، این از. کنند تحییل

.شیارند می برتر گروه پنهان بیداد بر

52

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات

:فصل دهم

اتپیشنهاد نظام توسعه هاي ه را

برتري به دستیابی جهت در هایی گام

تفکر و اندیشه بر زمانی که مراتبی سلسله ساختار و باشد می تغییر حال در سازمانی فرهنگ که آنجایی از

در را ما است گردیده انسانی عنصر به احترام به تبدیل و پاشی فرو حال در ، بود غالب مدیریت هاي نابغه

سمخت دوران جیلمه از دارد وجود تغییرات این براي زیادي دالیل ، است داده قرار انقالب یك راه میانه

عصمر در بنابراین. وهوشیند مهارت با انسانهایی وجود و کامپیوتري فراگیر اطالعات ، اقتصادي رقابتهاي

.بکوشد مشارکت طریق از برتري به دستیابی جهت در که است موفق سازمانی کنونی

آموزگار همانند مدیر

مدیریت سیست مراتبی، سلسله نظام جاي به یعنی. شوند پذیرا را فرهنگ تغییر باید ک ک سازمانها

توسعه و شوق و شور انتشار راه یك چیز، هر از بیش مشارکتی مدیریت. سازند جایگزین را مشارکتی

سازمانهاي از بیش که دهد نشان که است نحوي به انرژي ارتقا هدفش و است سازمان در خالقیت

.دارد کارآیی استبدادي

اول نفر شاگردانش بین در اینکه از که دارد آموزگاري به شباهت ،مدیران گروه درمیان ارشد مدیر حضور

. است میکن صورت بهترین به شاگردانش آموزش آموزگار، یك وظیفه دیگر، ازطرف. برد می لذت است

به را مطالبی آموزگار آن طی که است فرایندي آن و است «کردن رهبري» معنی به لغت در ه «آموزش»

. مشارکتی مدیریت چارچوب در است اجرایی مدیر یك وظیفه شبیه دقیقاً این و دهد می یاد آموزان دانش

اي گونه به را خود سرپرستی تحت افراد عیلکرد و قابلیتها کند می سعی موقعیت این در مدیراجرایی

یك او که شود می بیشتر وقتی ارشد مدیر دهنده آموزش نقش. باشند خودش از بهتر حتی که دهد توسعه

،کار تازه مدیر اما. گیرد درنظر مشخ هدف یك او براي و دهد قرار درستش درجایگاه را مبتدي مدیر

برسد نظر به درنتیجه و باشد، متفاوت ارشد مدیر توسط شده مشخ مسیر با که گیرد می درپیش را راهی

.است منابع و وقت کردن تلف نوع یك و بوده بیهوده مدیر این انتخاب که

53

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات باشد مشتاق چنانچه کار تازه مدیر که دهد می اجازه غامض مسئله این با دربرخورد مشارکتی مدیریت

داشته پرواز مبتدي خلبان تا دهد می امکان که پرواز مدرس یك هیچون اما کند، طی را انتخابش مسیر

برود، را خودش راه تا دهد می مجال کار تازه مدیر به نکند، سقوط او تا است مواظب هیواره ولی باشد،

یك از ولی است مشکل زمینه این در گیري تصیی هرچند. فروافتد وي تا گذاشت نخواهد وقت هیچ اما

چیزهاي است میکن ه ارشد مدیر حتی و) آورد می دست به مهیی تجربیات کار تازه مدیر جهت،

را کار تازه مدیر و کند سیاجت خود روش در ارشد مدیر چنانچه دیگر، جهت از و( بیاموزد جدیدي

فرد یك هیچون بلکه بود، نخواهد مشارکتی مدیر دیگر کند، طی گوید می او که را راهی تا سازد مجبور

.است کرده عیل مستبد

آنها تفاوت. کنی مقایسه مشارکتی جدید روش با را مستبدانه قدییی روش و کنی مکث کیی دهید اجازه

را خود نقش آنها آنکه دوم نگرند؟ می چگونه کارکنان به آنها آنکه اول. دهد می نشان را خود وجه دو در

بینند؟ می چگونه کار انجام در

مدیران، گونه این ازنظر(. گمرگور مك داگالس) کند می نگاه «شی» هیچون کارکنان به مستبد فرد یك

مشارکتی، مدیر اما. گیرند قرار مورداستفاده تا اند شده خریداري که هستند ابزاري هیچون کارکنان

که اندازه هیان به که است این قصد و هستند او یاور و یار که بیند می «منبع» یك هیچون را کارکنان

.شوند مند بهره آنان از ه مردم برد، می سود آنها از شرکت

به ه مشارکتی مدیر اما دهد، انجام را اش وظیفه خواهد می و اندیشد می کار به فقط مستبد مدیر یك

و سازمان خواهد می و دارد درنظر را کارکنان رضایت هیزمان طور به ه کند، می فکر اش وظیفه و کار

.ببرد بهره دیگري از هرکدام کارمند

چگونه آنها که است این دارد وجود استبدادي و مشارکتی مدیران میان که دیگر جالب تفاوت یك

برخوردهایش در باز روش از اینکه علت به مشارکتی، مدیر. آورند می دست به را خود موردنیاز اطالعات

که درحالی. آورد می دست به دارد، الزم کردن مدیریت براي که را اطالعاتی معیوالً کند، می استفاده

ازدریافت و هستند خوشایند او براي کارکنان نظر به که کند می دریافت را اطالعاتی فقط مستبد مدیر

، مستبدي هر. سازند می پنهان او از را بد اطالعات کارکنان چون ماند، می محروم نامساعد اطالعات

54

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات به پراکنی شایعه ازطریق اینکه یا و کند می تالش جاسوسی سرویس یك آوردن وجود به براي معیوالً

.کند می استناد باشد یافته دست که صحت از درجه هر با اطالعات از بعضی

من سخن کارکنان آیا» که دارند شکایت مکرراً و. دارند برمی گام باطل مسیر یك در هییشه مستبد مدیران

که است این واقعیت ولی «گوی ؟ می چه آنها به من که فهیند نیی کارکنان آیا» یا «شنوند؟ نیمممی را

براي بفهیند، را ارشد مدیر اهداف چنانچه کار تازه مدیران. نیستند موافق آنها با اما فهیند، می کارکنان

چنانچه آنان. آورند وجود به را صیییانه هیکاري یك تا شمموند می تشویق و کنند می کار بهتر سازمان

هیین براي. شوند می تبدیل سازمان موفقیت عامل به ،هستند سازمان محرم که باشند داشته را احساس این

وجود به توازن هیکارانش و خود میان و دهممد اهییت دادن آموزش به بایست می ارشد مدیر که است

.پردازد می درس کالس اداره به خوب، آموزگار یك که گونه هیان به. آورد

تیم سازنده همانند مدیر

ارشد، مدیر وظیفه مهیترین سبك، این در که طوري به. است تییی کار مشارکتی، دیگرمدیریت جلوه

طلبد، می را آن کارکنان عیلکرد وقتی که اي وظیفه. است درست کار دادن انجام براي واقعی تی ساختن

.پذیرد انجام بایست می

وقتی. شود پر احتیالی فرد بهترین با باید مدیریت تی در جایگاهی هر: تی سازنده براي راهنیا خطوط

. پذیرند می انجام تر مطلوب و زودتر کند، می محول که کارهایی دارد، مصالحه و دوستی به تیایل مدیري

که داشت توجه باید البته. دارد تري گسترده فعالیت امکان مستبد مدیر یك به نسبت مشارکتی مدیر یك

بایست می مشارکت اصل بلکه نیست، مدیره هیئت اتاق در دموکراسی صرفاً مشارکتی مدیریت از منظور

به کارکنان برابر در هیدلی و هیراهی از اندازي چش که طوري به شود، جاري سازمان سرتاسر در

.درآید تصویر

سهی آن در تی افراد هیه بخورد، شکست یا شود پیروز عیلکردخود مدیردر اگر مشارکتی مدیریت در

شکست یا موفقیت و شود می انجام گوید می او که آنچه تیام و باشد مستبد مریتمدی وقتی اما. هستند

که است کسی خوب مشارکتی مدیر» که گفت توان می جیله یك در. خواهدبود مستبد فرد آن به متعلق

.«بسازد خوبی تی بتواند

55

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات افراد پذیرنده باید تی : شود می ذکر گیرد، می قرار مورداشاره موالًمعی که تی مدیریت براي مشخصه چند

عنوان به بایست می کند کیك تی اهداف به دستیابی و کار و کسب در تواند می که را هرکس /باشد

می که هرکس /باشد مشاورین یا مشتریان کنندگان، تامین کارکنان، از تواند می وعضم این /بپذیرد عضو

و محصوالت که بفهیند باید کنندگان تامین مثالً. یابد حضور تی در باید دباش داشته سازنده نقشی تواند

. گذارند می تاثیر شرکت اهداف روي بر چگونه هایشان سرویس

. باشند مستثنی باید رقبا ظاهراً فقط. دارند برعهده اي عیده نقش اهدافش به سازمان دستیابی در مشتریان

پیچاپیچ در اوقات بعضی. بیاموزند سازمان به توانند می که دارند مهیی درسهاي ه آنها حتی ولی

موجب تواند می که شخصی موارد، بسیاري در. آموخت رقیب از توان می اساسی هاي نکته بسیار رقابتها،

تی براي گاهی یا و بسازد عالی تی یك است میکن او. است ارشد مدیر شود، تی شکست یا موفقیت

مدیر کاري محافظه باعث شود عیلکردي شکست موجب آن عضو هر یا تی یك هرگاه. بیافریند مشکل

استفاده آینده در اقتدارش گسترش براي شکست این از سرعت به او اینکه یا و خواهدشد ارشد

که است آن خواهان و شیارد می مردود را متوسط عیلکرد آن، جسورانه رویه و برتري تیرین. خواهدکرد

توانند می کنند می کار خوب ه با که متوسطی کارکنان. دباش العاده فوق تی اعضاي عیلکرد مجیوعه

به نسبت تی یك کار کیفیت. بگذارند سر پشت کنند نیی کار درست ه با که را اي برجسته کارکنان

.است برتر بسیار اعضا تك تك ارکم کیفیت

مدیر. است مابین فی اعتیاد وجود عنصر، آن دارد، وجممود خوب تی ساختن در ضروري عنصر یك اگر

به ه با باید تی افراد. دهد جا تغییر را آنها اینکه یا باشد داشته اعتیاد کارکنانش به بایست می ارشد

آمدن وجود به موجب کنند رفتار باز صورت به برخوردهایشان در افراد چنانچه. کنند برخورد باز صورت

.است تی اعضاي هیه رشد و یادگیري آن نتیجه که شد خواهد اعتیاد جو

شریک عنوان به مدیر

این هرچند) هستند ضروري مشارکتی مدیریت در موفقیت براي رسد می نظر به که اساسی ویژگی چهار

:از عبارتند(. نیستند کافی بودن، الزم رغ علی ویژگیها

56

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات ، برخوردارند نبوغ از کنند می فکر که مردمی یا نوابغ چون. نبوغ سطح در لزوماً نه البته :فراست و هوش

مطلق صورت به و گردند می ناشکیبا سرعت به و شوند می خارج فعالیت عادي روند از آسانی به

. کنند می جلوه تغییرناپذیر

اینکه نه افتند می اتفاق ها پدیده چرا که بداند مواهدخ می خوب مدیر یك: خردمندانه کنجكاوي حس

. باشد ها پدیده وجود پذیراي صرفاً

کننده کشف یك طبیعتاً خوب مممممدیر. است ذکاوت و هوش از منتج خود که :مسائل حل توانایی

تصیییات تواند می و است عالی او ادراک قوه. است برخوردار پرقدرتی استدالل توان از و است حقایق

. کند اتخاذ درستی و صحیح

موفقیت گذرگاه یك هنوز سختکوشی. باشد سختکوش فرد یك بایست می مدیرخوب :کوشی سخت

.برند می لذت زیاد فعالیت و تالش از که آنها براي مخصوصاً است

بلکه کنند، نیی ضیانت را مدیریت در موفقیت خود خودي به ویژگی چهار این که داشت توجه باید البته

که افرادي با کارکردن توانایی و میل مثل باشد، برخوردار نیز دیگري ویژگیهاي از باید مدیر اینها بر عالوه

.دهند می انجام را کارها

باشد داشته مشارکت کارکنان دیگر با تواند می چگونه مدیر

سودهاي و رسند می انجام به یکنواخت طور به کارها که منجید سیست یك در که رسد نیی نظر به

راند، می حک آنها بر مطلق حاک عنوان به مدیر و شوند می داده ترجیح بلندمدت منافع بر کوچك

.دهد انجام زیادي کار بتواند مشارکتی مدیریت

و کیك کارکنان دیگر به مسایل، حل در تا کند می تشویق را افراد خردمند مدیر مشارکتی، سیست یك در

وقتی. است بهتر حل راه درنتیجه و تر متنوع دیدگاههاي بیشتر، هاي ایده ارائه آن، نتیجه که کنند مساعدت

شکل مشارکتی و تییی کار، باشد داشتمممه را گیرنده آموزش نقش ه و دهنده آموزش نقش ه هرکس

مطرح قبیل این از سوالهایی مثالً. کرد استفاده سقراطی روش از توان می کارکنان جلسات در. گیرد می

آیا دارد؟ وجود حلهایی راه چه» یا «است؟ سنتی رویکرد از بهتر رویکرد این کنید می فکر چرا» که کرد

57

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات انتخاب حل راه از بهتر حل راه یك اگر ترتیب بدین «کند؟ پیشنهمماد بهتري حل راه تواند می دیگري فرد

یك شرایطی چنین در. سازد مطرح و آورد خاطر به را آن تواند می کارکنان از یکی دارد، وجود شده

یك حالت این در. است رئیس فشار از تر اثربخش بسیار که داشت خواهد وجود مثبت و مضاعف فشار

مشخ بهتر ضعف و قوت نقاط و آمد خواهد وجود به حل راه ارائه براي افراد بین سازنده رقابت

نه و) ساختگی حریف یك تراشیدن با که رود می اضیحالل به رو وقتممممی تییی کار یك.شد خواهد

کاري زندگی کردن تیره براي را کارکنان وقت روزها حتی و ساعتها مدیر سازمان، درون از( واقعی رقیب

رقابت اصیل انرژیهممماي درنتیجه که. گیرد کار به بدبخت قربانیان براي مشکل ایجاد و داخلی دشین آن

صادقانه و باز ارتباط یك اگر اما. شوند می منحرف خود اصلی ازهدف کننده مضیحممل فرایند یك در

رفتارهاي وقف را خود تی اینکه بدون شوند، گرفته درنظر دوستانه انسان معیارهاي و باشد داشته وجود

.یابد دست برتري به که است محتیل بسیار کند، جویی برتري براي مخرب

تغییرات از استفاده

به واکنش حاصل خواه و باشد گرفته شکل اجرایی مدیر ابتکار به تغییر این ،خواه تغییر درحال محیط یك

تغییر توفانی دریاي در. است مشارکتی مدیریت هنر ،مشوق باشد خارج دنیاي در شده حادث رویدادهاي

در. شود غرق است میکن آن هر که کنند می تصور قایقی بر سوار را خود گروه یك در حاضر افراد هیه

که است زمانی بهترین این و آید می پدید گروه در جانبه هیه حیایت به نیاز و هیدلی احساس حالت این

.کرد استفاده آن از توان می سازي تی براي

اتخاذ در هیچنین او(. باشد خواهد می هرچه آن منشا) کند می استقبال تغییر از خوب مشارکتی مدیر یك

دو به تغییرناپذیر سیاستهاي وجود چون است، برخوردار انعطاف از رویدادها به واکنش در و ها سیاست

:است حاصل بی اکثراً علت

که شود انجام نباید چه و شود انجام باید کاري چه که دهند می توضیح ذاتاً سیاستها اینکمممه، اول علت

.کنند می مسدود را خالقه قدرت و ابتکار قوه درآنها، انعطاف وجود عدم صورت در

توانند نیی درنتیجه و ندارند تغییرناپذیري و انطباق قدرت آنها غیرمنتظره فشارهاي تحت اینکه، دوم علت

رشته یك از تر پرفایده مناسب باز فضاي یك سریع، تغییرات شرایط دراین. بدهند شایسته پاسخ شرایط به

58

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات یك افراد که آنچه هرحال، به. کنند دیکته را خود فرامین خواهند می که است شرکتی خشك سیاستهاي

.شود می تاکید بسیار آن اهییت بر که است مشارکتی جو وجود کند می متصل ه به را گروه

مشارکتی مدیریت کارگیري به براي رهنمودهایی

نیی پیروي خاصی نظ از ولی یابد دست برتري به سرعت به خواهد می که باشد اي گونهه ب مدیر اگر

. باشد مناسب و موثر و کارا تواند نیی طوالنی و کند مباحث وجود علت به مشارکتی مدیریت کند،

او براي شخصی روش و عقیده یك عنوان به این و دارد نگه متوسط درحد را چیز هیه بخواهد مدیر اگر

مشارکتی مدیریت آنکه حال. آورد می دست به را عیلکرد سطح ترین پایین معیوالً مدیر باشد، مطرح

. است شرایط بهترین به دستیابی خواهان

در را آنها و بگذارد میان در خود گروه افراد با را حقایق باید مدیر. هستند داشتنی دوست هییشه حقایق

مهلك و سیی بسیار که کنند می رشد قارچ هیچون منفی عوامل شرایط این در چون نکند، رها تاریکی

پیشرفتی هیچگونه است میکن که گفت توان می بنگری شرایط این به مثبت خیلی بخواهی اگر و هستند

می اتخاذ مدیر با جهت ه تصیییاتی آنها آگاهند، الزم اطالعات از گروه افراد هیه وقتی. نشود حاصل

. بگیرند نادرستی تصیی است میکن باشند، نداشته را الزم اطالعات آنها اگر اما. کنند

حالت این در دارد، نیاز کارکنان با باز بسیار ارتباط یك به مدیر دوستانه، بسیار شرایط وجود درصورت

. پرداخت کارکنان با «گفتگو» به باید بودن وحده متکل جاي به مشارکتی، مدیریت کردن جاري براي

راه بهترین بلکه نیست، نتیجه کسب براي راه سریعترین الزاماً مشارکتی مدیریت که داشت توجه باید

چون کند، می آرامش احساس هست گروه مدیرعضو که اوقات خیلی. است آمیز موفقیت نتایج کسب

تصحیح را روش و آید می او کیك به تی اعضاي از یکی دهد انجام اشتباه را کاري است میکن وقتی

به سریع پایان یك ولی باشد، داشته آهسته شروع یك است میکن مشارکت اگرچه بنابراین،. کند می

نظرات از استفاده براي وقت صرف کیی. است مشارکتی مدیریت از نیود یك این و داشت خواهد هیراه

. شد خواهد گیریها تصیی در بیشتري اثربخشی موجب دیگران

مشارکتی مدیریت ارزش بلکه باشد، خود نظرات و ها ایده شیفته بایست نیی مدیر ،مشارکتی مدیریت در

. شوند تکییل ها ایده تی ، اعضاي نظرات از استفاده با که است آن در

59

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات هاي سیست در. نگیرد موقر و رسیی زیاد را خمممود مدیر که باشد این هیه از تر اهییت با شاید

وقتی. داد قرار موردتوجه باید ه را اطرافیان حضور ولی دارد، اهییت بسیار نفس به اعتیاد مشارکتی

باز او روي به را ارتباط هاي کانال فردي ویژگی این شود، پممذیرا را دیگران گشاده رویی با مدیر

خود براي را آنها وفاداري دیگران براي شدن قائل اهییت با و برد دخواه سود بابت این از و خواهدکرد

.کند می جلب

مشارکتی ي شیوه به رسیدن براي زمینه ایجاد چگونگی

اداره براي را شرایط یکپارچه و منسج صورت به که دارد وجود جامعه و سازمان در متعددي عوامل

انجام براي پشتوانه بدون و ضعیف کوشش هاي و تالش ها انجام و آورد می فراه مستبدانه امور

بخواهی چنانچه. باشد می شکست به محکوم قطعاً منسج و یافته نظام بافت این در موقتی هاي مشارکت

مورد بافت اجزاء بایستی باشی داشته موفقیت انتظار و بگذاری اجرا به را مشارکتی اي شیوه بافت این در

شیوه برقراري جهت در شده تدوین برنامه یك با و توأم صورت به را ها آن هیه و نیوده شناسایی را نظر

. سازی دگرگون مشارکتی ي

اتپیشنهاد نظام اجراي در توجه قابل نكات

:دهند قرار توجه مورد را زیر نکات باید کارها در کارکنان مشارکت به عالقیند هاي سازمان

گیري تصیی فرآیند در کارکنان دادن دخالت

نیاز مورد مهارتهاي و دانش به کارکنان کردن مجهز

سازمان ماموریت اساس بر کارکنان دخالت و اختیارات میزان تعیین

سازمانی و فردي هدفهاي ایجاد

مداوم بهسازي در مشارکت به هیگان توجه کردن متیرکز

سازمان هدفهاي به نیل در کارکنان مشارکت بخشی اثر کردن بیان

باال به پائین مدیریت آوردن بوجود

61

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات منابع

1372 ، دولتی مدیریت آموزش مرکز طوسی، علی محید ،( مالکیت و مدیرت در) مشارکت .1

الیللی بین سازمان انتشارات رستگار، بهین نصیرزاده، غالمرضا تلفیض و ترجیه مدیریت، در مشاوره .2

خانزهی الدین سراج: مترج /مولف1373www.zibaweb.com اول چا ،( ILO) کار

بصیر آفرینان کار. 1379 تهران" پیشنهادها نظام با آشنایی" محید امین و محید اولیا صالح .3

دولتی مدیریت آموزش ،مرکز1379 تهران کارکنان مشارکت و مدیریت علی محید طوسی .4

،مرکز1379 تهران "دولتی هاي سازمان در کار روایط و مشارکتی مدیریت پیوند" اهلل علی هیدانی .5

دولتی مدیریت آموزش

طوسی علی محید ترجیه "اختیار سپردن اجراي جو مشارکت مدیریت"رابرت فرنیه کورن بلونت .6

دولتی مدیریت آموزش مرکز ، 1378 تهران

پیشنهادها نظام اساس بر مشارکت مدیریت" رضا محید زواره ونولیت مجید محید شیخ .7

1381(ایران انستیتوایزا)تهران"

1378 ،تهران پیشنهادها بررسی و پذیرش نظام دولتی مدیریت آموزش مرکز .8

62 ص ،1379 تهران ،هستان نشر ،اول چا ،مدیریت و سازمان ،فرزاد ،فخییی .9

،وري بهره افزایش و انسانی منابع توسعه در پیشنهادها نظام نقش ،دیگران و محسن سید ،هاشیی .11

.تهران ،تهران دانشگاه مدیریت دانشکده دانشگاهی جهاد ،پیشنهادها نظام الیللی بین کنفرانس ششیین

http://www.cfss.ir ها پیشنهاد نظام هیایش دهیین خانه دبیر .11

88 آبان و 89 اردیبهشت کشاورزي، بانك ها، پیشنهاد نظام ترویجی-آموزشی نامه ویژه .12

. 1381 بهین ؛46 شیاره مدیریت؛ توسعه مشارکتی؛ مدیریت علی؛ محید طوسی، .13

توسعه کاربردي؛ نکات و مفاهی : مشارکتی مدیریت وحید؛ فر، ناصحی اکبر، علی اي، افجه .14

. 1382 فروردین و 1381 اسفند 48 و 47 شیاره مدیریت؛

. 1378 تابستان ؛44 شیاره دولتی؛ مدیریت مشارکتی؛ مدیریت فلسفه تبیین اهلل؛ فرج رهنورد، .15

61

مدیریت مشارکتی :های بعداز انتصاب مدیران میانی دوره

با تاکید بر نظام پیشنهادات و تابستان 42و41 شیاره مدیریت؛ دانش مشارکتی؛ مدیریت مخالفان و طرفداران اهلل؛ فرج رهنورد، .16

. 1377 پائیز

. 1384 شهریور ؛161 شیاره تدبیر؛ سازمانی؛ فرهنگ و مشارکتی مدیریت امید؛ شرکت، .17

18. Lloyd Fieldمشارکتی؛ مدیریت براي نیاز مورد مهارتهاي ؛( مترج ) اله حبیب سید ، شاهرکنی ؛

. 1381 بهین ؛75 شیاره خودرو؛ ایران پیام

شیاره شش ؛ دوره اداري؛ تحول نو؛ راهکارهاي و روشها مفاهی ، مشارکتی مدیریت علی؛ آرام، نیلی .19

؛22

. 1376 بهار ؛11 شیاره مشارکت؛ فرهنگ ایران؛ در مشارکتی مدیریت اجرایی موانع مرتضی؛ مجدفر، .21

توسعه گیري؛ تصیی فرآیند تعارضات رفع براي بزرگ چالش مشارکتی، مدیریت رضا؛ محید نظیفی، .21

.1382 ؛15 شیاره انسانی؛ منابع