1

پیشنهادی چارچوب گزارشگری

حسابرسی زیست محیطی معادن

شماره كار: ...............

تهیه شده:

اداره کل دیوان محاسبات استان کرمان

گروه حسابرسی زیست محیطی استان کرمان

1397

2

مقدمه :

آن در بایل بعل هلای نسلل و وزامر نسل كه زیست محيط حفظ ران،یا یاسالم یجمهور یاساس قانون پنجاهم اصل اساس بر

محليط آللودگی با كه آن غير و اقتصادی های فعاليت رو این از. گردد یم یتلق عمومی وظيفه باشن ، داشته رش ی به رو اجتماعی حيات

از فلراوان یاجتملاع و یاقتصاد یها تیمز وجود با معادن استخراج. است ممنوع كن ، پي ا مالزمه آن جبران قابل غير تخریب یا زیست

در یانبلار یز و مخلر آثلار با توأم موارد یبرخ در... و منطقه مردم یشتيمع تيوض بهبود ،یکاريب نرخ كاهش صادرات، شیافزا ليقب

.است ش ه جامعه و دولت به نيسنگ یها نهیهز ليتحم به منجر كه بوده یعيطب منابع و ستیز طيمح به اشت، و سالمت یها عرصه

یهلا اسلت يس در( یالعلال ظلله دام) یرهبلر معظلم مقام یج مطالبات از یکی عنوان به یطيمح ستیز یها یحسابرس انجام

( قانون برنامله ششلم، موضلوعات خلاه راهبلردی در 2و براساس بن های )الف( و )پ( ماده ) است ش ه عنوان ستیز طيمح یابالغ

و صنایع مع نی در زمره مسائل محوری برنامله ششلم روی اقتصاد در مورد مع ن بخش محيط زیست و موضوعات خاه بخش پيش

باش . می

اسلت نموده تالش« نظارت مالی پيشگيرانه، ه ایتگرانه و مقت رانه»با اتخاذ رویکرد رياخ سال چن یط كشور محاسبات وانید

یطل يمح سلت یز سلو یامل ها يپ و آثلار پيشلگيری از و ستیز طيمح جمله از المال تيب از حفاظت در خود یقانون فیوظا یراستا در

محيطلی معلادن شلامل ضلوابط تلرین قلوانين و مقلررات حلوزه زیسلت در این راستا، رعایت مهلم . رسان یاررا ی ییاجرا یها دستگاه

هيلات محتلرم وزیلران، برخلی 03/02/1384مورخ ه 29379ت5139های مع نی موضوع موضوع مصوبه شماره محيطی فعاليت زیست

معاونلت 498های اكتشافی مع ن نشریه شماره محيطی در فعاليت ششم توسعه و همچنين راهنمای مالحظات زیستمواد قانون برنامه

های ذیربط در این خصوه بررسی خواه ش . های متولی و اق امات دستگاه ریزی و نظارت راهبردی رئيس جمهور در دستگاه برنامه

اهمیت موضوع:

هلای معلادن و هلای ذو فللزات، آللودگی منلاطأ متلزثر از آ ینل ه كارخانله فعاليلت معلادن و گسترش به توجه با

كشور یطيمح ستیز یها بحران از یکی به ش ن لیتب حال درهای ذو فلزات در حال افزایش بوده و این پ ی ه كارخانه

بلا توجله بله باشل و یتوان گفت این معضل در حال تب یل ش ن به یک مسئله سياسی در مناطأ مبتالبله مل باش و می می

شناخت و آگاهی نسبت به جوانب مختلف این مساْله از اهميت ،مناطأ آلوده دارد محيط زیستخطراتی كه این آلودگی برای

. انجلام و تنها با آگاهی و شناخت از این مساْله امکلان جللوگيری یلا كلاهش خطلرات آن وجلود دارد استبسزائی برخوردار

دن از ابعاد ذیل حائز اهميت است:محيطی معا حسابرسی زیست

یهلا استيس در( یالعال ظله دام) یرهبر معظم مقام یج مطالبات از یکی عنوان به یطيمح ستیز یها یحسابرس انجام .1

.است ش ه عنوان ستیز طيمح یابالغ

3

حسابرسی در را ركیمشت اه اف جهان، محاسباتی عالی نهادهای سایر همانن ایران اسالمی جمهوری محاسبات دیوان .2

و مجلس مصو احکام تیرعا و اجرا از اطمينان حصول ها، ه ف این مهمترین از یکی كه نمای می دنبال محيطی زیست

.باش می دولت

موضوعات مورد در را خود گزارشات مستمر طور به تا است نموده مکلف را كشور محاسبات وانید ی،اسالم یشورا مجلس .3

.ن ینما ارائه یطيمح ستیز مختلف

منابع از آین گان من ی بهره حأ سلب ب ون و زیست محيط انه ام و تخریب ب ون توسعه پای ار، توسعه اینکه به عنایت با .4

.دارد كشور پای ار توسعه تحقأ در مهمی نقش هوا، یآلودگ تيوضع رص و مذكور مصوبه صحيح اجرای لذا باش می طبيعی

اهداف رسیدگی:

در من رج اق امات از کی هر یبرا عملکرد تحقأ یارهايمع نييتع و ناظران و ییاجرا یها دستگاه یسازوكارها و هابرنامه سیبرر -1

های اكتشافی مع ن محيطی در فعاليت خصوه رعایت مصوبه ضوابط زیست محيطی، قانون برنامه ششم و راهنمای مالحظات زیست

ش ه نييتع اه اف به یابيدست در تشرفيپ زانيم یريگيپ و مستمر نظارت -2

یمتول یها دستگاه توسط گرفته صورت اق امات صحت از نانياطم حصول -3

بله جینتلا گلزارش و ش ه نييتع شيپ از یارهايمع با آن انطباق زانيم نييتع منظور به عملکرد، درباره شواه یابیارز و یآور جمع -4

نفعیذ كنن گان استفاده

یها دستگاه توسط( مصو مقررات و نيقوان در ش ه نييتع) مرتبط یها دستورالعمل و ها برنامه موقع به هيته از نانياطم حصول -5

ربطیذ یاجرائ

اق امات یبخش اثر بهبود یبرا یشناس بيآس و كاهش آلودگی در یمتول یهادستگاه توسط گرفته انجام اق امات یبخش اثر یبررس -6

گرفته صورت

استان، اداره ستیز طيمح حفاظت اداره كل) یمتول یاجرائ یها دستگاه توسط زم یقانون یهانظارت اعمال از نانياطم حصول -7

واج یحقوق و یقيحق اشخاه ریسا بر( ربطیذ یها دستگاه ریسا وكل صنعت، مع ن و تجارت استان، اداره كل منابع طبيعی استان

یقانون فيتکل

4

دامنه رسیدگی:

محيطی محيطی معادن شامل ضوابط زیست ترین قوانين و مقررات حوزه زیست مهم ی گيرس دامنه و چارچو هيته یمبنا

هيات محترم وزیران، برخی مواد قانون برنامه 03/02/1384مورخ ه 29379ت5139های مع نی موضوع موضوع مصوبه شماره فعاليت

ریزی و معاونت برنامه 498های اكتشافی مع ن نشریه شماره يتمحيطی در فعال ششم توسعه و همچنين راهنمای مالحظات زیست

.است ش ه گرفته نظر در1396 سال حاضر گزارش یزمان دامنه و است بودهنظارت راهبردی رئيس جمهور

شامل یمتول ییاجرا یها دستگاهمربوط به آن یاتيعمل دامنه باش و آن شامل مناطأ متزثر از آ ین گی معادن می یمکان دامنه

اداره كل صنعت، مع ن و تجارت، اداره كل منابع طبيعی، اداره كلل جهلاد كشلاورزی، اداره ،استان اری، اداره كل حفاظت محيط زیست

باش . ربط می كل دامپزشکی و سایر دستگاههای ذی

محدوديت هاي رسیدگی :

كنل اجرا یعاد روال طبأ را خود یحسابرس هبرنام نتوان حسابرس گردد می سبب كه ی گيرس دامنهمرتبط با یها تیمح ود

مانن بررسی و اظهارنظر پيرامون برخی مباحث فنی و تخصصی كه نيازمن دانش و تخصص حرفله ای . گردد می لحاظ سرفصل نیا در

و فنلی ای مرتبط با مسائل زیست محيطی است و جرم گروه حسابرسی در موارد مرتبط بلا موضلوع بله نظلرات كارشناسلی در رشته

باش . نماین و این امر به عنوان یک مح ودیت در رسي گی در این مبحث مطرح می دستگاه اكتفا می

عملکرد :

(:03/02/1384مورخ ¨ه 29379 ت5139.) شمارهموضوع مصوبه ی معدن يتهایفعال یطیمح ستيز ضوابطعملکرد

:( مصوبه2عملکرد ماده )

ـ موضـو یتاالبها ، یمل یعیآثارطب و یمل یها پارک در واقع دو و کی طبقه معادن از اکتشاف یاه پروانه دیتمد و دیتجد صدور، ـ2 ماده ونیکنوانس

و معـادن و عیصنا وزارت نیماب یف موافقتنامه " الف"بند در مذکور شده حفاظت ومناطق وحش اتیح یپناهگاهها از دسته آن و( 1971 هیفور) رامسر

و مشـجر مراتع و یجنگل یها عرصه محدوه در( یسطح) روباز معادن ، شده حفاظت یها رودخانه( 21/7/1354 مورخ) ستیز طیمح حفاظت سازمان

.باشد یم ممنو یشهر مصوب یها محدوده داخل زین ( در قالب ج ول ذیل:2ارائه عملکرد ماده )

2های اكتشاف از مع ن طبقه یک و دو موضوع ماده پروانه واقع در:

تع اد پروانه تج ی رهتع اد پروانه صاد ش ه

تع اد پروانه تم ی ش ه

توضيحات

یمل یعيآثارطب و یمل یها پارک (1971)فوریه رامسر ونيكنوانس موضوع یتا بها

پناهگاههای حيات وحش و مناطأ حفاظت ش ه های حفاظت ش ه رودخانه جنگلی های ( در مح وه عرصه معادن روباز )سطحی

مراتع مشجر های مصو شهری داخل مح وده

5

:( مصوبه3عملکرد ماده )

حفاظت شده جدید )بعد از موافقتنامـه مـورد برداری از مواد معدنی واقع در پناهگاههای حیات وحش و مناطق صدور پروانه اکتشاف و بهره ـ3 ماده

حفاظت محیط زیست و وزارت صنایع و معادن و رعایت مفاد قـانون حفاظـت و بهسـازی سازمان( موکول به توافق بین ( این ضوابط2اشاره در ماده )

.باشد می ـ انجام ارزیابی زیست محیطی و در چارچوب الگوی ارزیابی زیست محیطی و این ضوابط 1353محیط زیست ـمصوب

( در قالب ج ول ذیل:3ارائه عملکرد ماده )

ی بردار های اكتشاف و بهره پروانه ازمواد مع نی واقع در:

تع اد پروانه صادره

آیا توافأ بين حفاظت سازمان

محيط زیست و وزارت صنایع و ؟معادن انجام ش ه

آیا موافقتنامه مورد اشاره در

( این 2ماده )اخذ ش ه ضوابط

است؟

آیا مفاد قانون حفاظت و

بهسازی محيط زیست رعایت ش ه است؟

آیا ارزیابی زیست چارچو محيطی در

الگوی ارزیابی زیست محيطی انجام ش ه

است؟

توضيحات

پناهگاههای حيات وحش ج ی حفاظت ش ه ج ی مناطأ

:( مصوبه4عملکرد ماده )

ـ ظرف حداکثر مذکور سازمان و دینما استعالم ستیز طیمح حفاظت سازمان از لیذ موارد در است مکلف معادن و عیصنا وزارت ـ4 ماده از مـاه کی

: است موافقت منزله به نظر اعالم عدم. دینما اعالم را خود نظر استعالم وصول خیتار

اکتشاف یها پروانه هیکل صدور( الف

چهارگانه مناطق داخل معادن یبردار بهره پروانه دیتمد( ب

.ندارند اکتشاف به ازین که یمعادن یبرا یبردار بهره پروانه صدور( ج

(:4ول ذیل به منظور بررسی ماده )( تکميل ج 1

تع اد موضوع استعالم استعالم

تع اد موافقت

تع اد مخالفت

تع اد موافقت به دليل ع م پاسخ در مهلت مقرر

توضيحات

های اكتشاف ص ور كليه پروانهبرداری معادن داخل مناطأ تم ی پروانه بهره

چهارگانه

ی معادنی كه نياز به برداری برا ص ور پروانه بهره اكتشاف ن ارن

(: 4( اظهار نظر در خصوه رعایت ماده )2

:( مصوبه4( ماده )1عملکرد تبصره )

ـ ستیز طیمح حفاظت سازمان از یمورد مجوز اخذ به منوط چهار و سه طبقه یمعدن مواد یبرا اکتشاف پروانه صدور ـ1 تبصره سـازمان و باشـد یم

. است موافقت منزله به نظر اعالم عدم د،ینما یم اعالم را خود نظر استعالم وصول خیتار از ماه کی ظرف مذکور

(:4( ماده )1( تکميل ج ول ذیل به منظور بررسی تبصره )1

تع اد موضوع استعالم استعالم

تع اد موافقت

تع اد مخالفت

تع اد موافقت به دليل ع م پاسخ در مهلت مقرر

توضيحات

یمع ن مواد یبرا های اكتشاف نهص ور كليه پروا چهار و سه طبقه

(:4( ماده )1( اظهار نظر در خصوه رعایت تبصره )2

6

:( مصوبه4( ماده )2عملکرد تبصره )

ـ تصور رابه موضو ، رس خاک و یا رودخانه ماسه و شن معادن از یبردار بهره پروانه صدور از قبل مکلفند ها یاستاندار یفن دفاتر ـ2 تبصره از یکتب

ـ نقشـه به مربوط مدارک با همراه یطیمح ستیز پرسشنامه لیتکم ضمن مربوط انیمتقاض .ندینما استعالم ستیز طیمح حفاظت سازمان ـ نیزم یشناس

ظـت حفا سـازمان بـه یبررس راجهت معدن عمق نمودن مشخص و رودخانه یعرض لیپروف ، معدن به یارتباط یها راه ، آن یها کناره و بستررودخانه

منزلـه به نظر اعالم عدم. دینما اعالم ها یاستاندار یفن دفاتر به را خود نظر ماه کی حداکثر مدت ظرف است مکلف سازمان. ندینما هیارا ستیز طیمح

ـ و انهار ها، رودخانه میحر و بستر محدوده در رس خاک و ماسه ، شن معادن از یبردار بهره. است موافقت اهـا یدر احلسـو یقـانون میحـر و لهایمس

.باشد یم( تابعه یسازمانها) روین وزارت موافقت افتیدر از پس ها اچهیودر

(:4( ماده )2( تکميل ج ول ذیل به منظور بررسی بخش اول تبصره )1

تع اد موضوع استعالم استعالم

تع اد موافقت

تع اد مخالفت

تع اد موافقت به دليل ع م پاسخ در مهلت مقرر

توضيحات

ماسه و شن معادن از یبردار بهرههای يه پروانهص ور كل

(:4( ماده )2( تکميل ج ول ذیل به منظور بررسی بخش دوم تبصره )2

پرسشنامهآیا یطيمح ستیز

؟تهيه ش ه است

یشناس نيزم نقشه به مربوط م ارکآیا یارتباط یها راه ، آن یها كناره و بستررودخانه

مشخص و انهرودخ یعرض ليپروف ، مع ن به ارائه ش ه است؟ مع ن عمأ نمودن

آیا موافقت وزارت نيرو )سازمانهای تابعه( برای مح وده در رس خاک و ماسه ، شن معادن از یبردار بهره یقانون میحر و لهايمس و انهار ها، رودخانه میحر و بستر

اخذ ش ه است؟ ها اچهیودر اهایدر سواحل

توضيحات

(:4( ماده )2صوه رعایت تبصره )( اظهارنظر در خ3

:( مصوبه5عملکرد ماده )

ـ ار و هیته به منوطذکر شده در جدول این ماده معادن( یفرآور و ییآرا کان ، یکن کان) یمعدن تیفعال انجام و یبردار بهره پروانه صدور ـ 5 ماده هی

.باشد یم ضوابط نیا تیرعا با ستیز طیمح حفاظت سازمان توسط شدهادی گزارش دییتأ و شده نییتع یالگو براساس یطیمح ستیز یابیارز گزارش

(:5( تکميل ج ول ذیل به منظور بررسی بخش اول ماده )1

تع اد ستیز یابیارز گزارشآیا نييتع یالگو براساس یطيمح است؟ ش هتهيه ش ه

ستیز یابیارز گزارشآیا توسط سازمات محيط یطيمح

است؟ ش هزیست تزیي

حاتتوضي

یبردار بهره پروانه ص ور

انجام فعاليت

مع نی

كنی كان كان آرایی فراوری

(:5( تکميل ج ول ذیل به منظور بررسی بخش دوم ماده )2

مجوز ظرفيت استخراج معادن

)تن در سال(

ميزان استخراج ش ه )تن در سال(

آیا ح اقل ظرفيت استخراجی رعایت ش ه است؟

توضيحات

سنگ مس سنگ آهن سنگ طال سر و روی سایر فلزات زغال سنگ نمک آبی

7

:( مصوبه6عملکرد ماده )

ـ یم مربوط پروانه عمر انیدرپا یبردا بهره ای اکتشاف محدوده میترم و یبازساز به متعهد و مکلف یبردار بهره پروانه دارنده ـ 6 ماده چنانچـه . ندباش

از حاصل درآمد محل از را الزم اعتبار است موظف کشور یزیر برنامه و تیریمد باشدسازمان شده واقع یعیطب و یمل منابع در یمعدن اتیعمل محدوده

ـ تبصره. دهد قرار کشور یزداریآبخ و مراتع جنگلها، سازمان اریاخت در طیمح یبازساز جهت معادن قانون (25) ماده یاجرا یطرحهـا مـورد در ـ

.شد خواهد عمل ستیز طیمح حفاظت سازمان و معادن و عیصنا وزارت توافق طبق بزرگ معادن یاکتشاف

ان ؟ نموده

( و تبصره ذیل آن:6( تکميل ج ول ذیل به منظور بررسی ماده )1

برداری به آیا دارن گان پروانه بهرهتکليف خود مبنی بر بازسازی و

ترميم مح وده اكتشاف یابردای درپایان عمر پروانه بهره

ان ؟ عمل نموده

و یمل منابعهای مع نی واقع در آیا برای مح وده جهت كشور یزیر برنامه و تیریم سازمان یعيطب

از حاصل درآم محل از را زم اعتبار طيمح یبازساز سازمان ارياخت در معادن قانون (25) ماده یاجرا

ر داده است؟قرا كشور یزداريآبخ و مراتع جنگلها،

های آیا برای مح ودهاكتشافی بزرگ توافأ سازمان محيط زیست و صنایع و معادن انجام ش ه

است؟

توضيحات

:( مصوبه7عملکرد ماده )

.باشد یکشورم یطیمح ستیز یاستانداردها و ضوابط هیکل و ضوابط نیا تیرعا به موظف بردار بهره ـ7 ماده

انبردار بهره توسط كشور یطيمح ستیز یاستان اردها و ضوابط هيكل و ضوابط نیاصوه رعایت اظهار نظر در خ

:( مصوبه8عملکرد ماده )

. است یالزام( 1) شماره وستیپ در مندرج موارد تیرعا یطیمح ستیز یابیارز گزارش هیته و معادن از یبردار بهره در ـ8 ماده

(:8ارد من رج در پيوست ماده )( تکميل ج ول ذیل به منظور بررسی مو1

توضيحات وضعيت رعایت عملکرد عنوان بن ، نسبت برداری از مواد مع نی رعایت ح اقل فواصل فعاليت استخراج و بهره 1

متر و با استفاده 500ها ب ون استفاده از ناریه به مراكز حساس به جزجاده از ناریه مطابأ طرح آتشبازی

برداری از معادن توسط وزارت صنایع و معادن های بهره هگذاری مح ود ميله 2 وحش ایجاد كری ور مناسب جهت گ ار و مهاجرت حيات 3آوری و خارج نمودن كليه تزسيسات و تجهيزات مع نی ایجاد ش ه )به جمع 4

، تزسيسات استحصال آ و آبرسانی در صورت دسترسی های استثنای جاده عمر مع ن و یا یکسال پس از پایان آخرین بهربرداری اننياز منطقه( در پای

برداری و تع اد مجاز سينه كار رعایت ح اكثر سطح و سينه كار مجاز بهره 5 برداری در هر دوره بهره

، مگر در موارد ضروری با های طبيعی ع م تغيير مسير رودخانه و آبراهه 6 كسب نظر دستگاههای ذیربط

های حفظ های مع نی با رعایت جنبه محل انباشت و نگه اری باطله تعيين 7های ، پيشگيری از فرسایش و تولي زها اراضی مرغو كشاورزی ومرتعی

آلوده

هایی كه از های موجود روستایی و یا شهری )بجز جاده استفاده از جاده 8های جادهكن ( در صورت نياز به اح اث داخل بافتهای روستایی عبورمی

تخریب ، رعایت انتخا كوتاهترین مسير ممکن و با كمترین اختصاصی

8

یطيمح ستیز یابیارز گزارش هيته و معادن از یبردار بهره در( 1) شماره وستيپ در من رج موارد( اظهار نظر در خصوه رعایت 2

:( مصوبه9عملکرد ماده )

و عیصـنا وزارت بـه را ضـوابط نیدرا اشاره مورد یستیز ژهیو مناطق هیکل فهرست کباری سال دو هر تسیز طیمح حفاظت سازمان ـ9 ماده

.نمود خواهد ابالغ معادن

سلازمان اظهارنظر در خصوه ابالغ فهرست كليه مناطأ ویژه زیستی هر دو سلال یکبلار بله وزارت صلنایع و معلادن توسلط

ستیز طيمح حفاظت

د زير جهت رعايت قانون برنامه ششم توسعهاظهار نظر درخصوص موار

( 43اظهارنظر در خصوه تشکيل شورای معادن در اجرای بن )الف( ماده ) .1

( 2های زیست محيطی بر استخراج مواد مع نی توسط شورای معادن استان در اجرای جز ) اظهارنظر در خصوه اعمال نظارت .2

( 43بن )الف( ماده )

، مراتع مشجر و اراضی مرغو كشاورزی ان ازها، اراضی جنگلی چشم

ه ایت جریان آبهای سطحی با دست مح وده مع ن به خارج از آن 9ن كانی انجام عمليات زهکشی در پيرامون و داخل مح وده برداشت معاد 10

فلزی

های گيری حسب شرایط در محل اح اث حوضچه و یا تزسيسات رسو 11 مناسب

گذاری پيرامون س های باطله حصاركشی و عالمت 12نفر نيروی انسانی و 100تا 20اح اث سپتيک تانک برای معادن دارای 13

ح نفر در 100تصفيه فاضال برای با ی اح اث سيستمهای مناسب تزمين استان اردهای سازمان حفاظت محيط زیست

ان ازهای طبيعی و هماهنگی عمليات اتخاذ ت ابير زم در جهت حفظ چشم 14ان ازهای ، نظيراح اث ابنيه مورد نياز در مکانهای دور از چشم مع نی با آن

ا مکان با استفاده از مصالح طبيعی عمومی و حتی

برداری از معادن روباز با رعایت اصول مأ مجاز بهرهرعایت ح اكثر ع 15مجاز در گزارش ارزیابی زیست محيطی و یا پای اری شيبها ح اكثر عمأ

گردد بردای مشخص و ملحوظ می طرح بهره

اتخاذ ت ابير زم و مستمر جهت جلوگی از انتشار گرد و غبار ناشی از 16 قل مواد مع نی و عمليات خردایشو حمل و ن استخراج و تردد وسایط نقليه

درص سطح 10تخصيص و اح اث فضای سبز مشجر به ميزان ح اقل 17 های بومی برداری معادن باگونه بهره

استفاده از روش سيم الماسه یا روش چال موازی یا سيم بکسل در 18ار تزئينی )در این گونه از معادن عمليات انفج برداری از معادن سنگ بهره

سازی سينه كار و موارداستثنا مطابأ با صرفا در ح باطله برداری و آماده باش طرح آتشبازی مجاز می

برداری نمک دریایی تا های بهره متر فاصله از حوضچه 500رعایت ح اقل 19 ها و قنوات ومح وده آبهای زیرزمينی قابل استحصال چشمه

ا و بازسازی مح وده مع ن طرح مذكور در ، احي ارایه طرح اجمالی مرمت 20 برداری محيطی و یا طرح بهره گزارش ارزیابی زیست

9

( بن )الف( 5درص مبلغ فروش مع ن با تصویب شورای معادن استان به خزانه در اجرای جز ) اظهارنظر در خصوه واریز یک .3

برداری معادن منجر به خسارت به اهالی منطقه ش ه )م ارک پيوست گردد( ( در مواردی كه بهره43ماده )

( 43ماده ) ( بن )الف(5اظهارنظر در خصوه اق امات شورای معادن استان در اجرای تبصره ذیل جز ) .4

هاي خ به سواالت زير و تکمیل چک لیست )استخراج شده از راهنماي مالحظات زيست محیطی در فعالیتساپ

جمهور( در ريیس راهبردي نظارت و برنامه ريزي معاونت 1388سال 498اكتشافی معدن موضوع نشريه

خصوص رعايت راهنماي مذكور:

دسترسی به معادن چن كيلومتر بوده است؟ ميزان راه، جاده و مسير ایجاد ش ه برای .1

كن ش ه است؟ در نتيجه عمليات اكتشاف و سایر چن اصله درخت قطع یا ریشه .2

كاشت ش ه است؟ دی ه آسيب مناطأ چن اصله درخت جهت بازسازی .3

ش ه است؟ اطراف استفاده گياهی پوشش با سازگار و بومی های آیا از گونه .4

10

های اكتشافی معادن معادن موضوع راهنمای مالحظات زیست محيطی در فعاليت محيطی چک ليست وضعيت زیست سال/ دوره مالی منتهی به ............

توضیحات مورد ندارد خیر بلی موضوع رديف

گياهان ش ه است؟ منجر به زدودن ها برداری آیا نمونه 1

2 خاک بازگردان ن با ها چال ی همه های ژئوالکتریکی عمليات بررسی ی خاتمه از آیا پس

ان ؟ ش ه بازسازی

3 خاک بازگردان ن با ها چال ی همه ای های لرزه عمليات بررسی ی خاتمه از آیا پس

ان ؟ بازسازی ش ه

ش ه است؟ انجام ش ه تایي و تجربه با دار صالحيت افراد توسط آیا آتشباری 4

ش ه است؟ نصب آتشباری ی ودهمح حریم در هش اردهن ه آیا عالیم 5

نشود؟ منطقه ساكنين آزار باعث كه ش ه است تنظيم ای گونه به انفجار آیا زمان 6

7 به ساز و ساخت و خاكی كارهای كه بوده ای گونه به ج ی های راه یابی آیا مکان

داشته باش ؟ خوانی هم منطقه ان از چشم ارزشهای برس و با ح اقل

8 ش ه بسته و محصور مناسب شيوهای به اكتشاف عمليات ی خاتمه از پس ها آیا گمانه است؟

ش ه است؟ محصور و گذاری عالمت مناسب نحو به چاهک نظير اكتشافی حفریات آیا 9

10 و سوخت حمل ظروف ها، نخاله ها، زباله امکان ح تا حفاری عمليات اتمام از پس آیا

عمليات از قبل طبيعی وضعيت به شرایط ا مکان حتی و خارج منطقه ها از آن نظایر

بازگردان ه ش ه است؟

11 یابی مکان كانالها و زهکشها ها، آبراهه از دور امکان صورت در حفاری های آیا چال

شون ؟ می

12 به رگبز درختان های ریشه به آسيب كه شود تعيين ای گونه به ها ترانشه محل آیا

برس ؟ ح اقل

13 و گزنگ تونل، چاه، مانن زیرسطحی ی توسعه و اكتشاف آثار در صورت ع م نياز به

ان ؟ بسته ش ه هميشه ها برای آن آیا آن، نظایر

14 نصب ها، ترانشه نگه اری به نياز صورت در مناسب حصار یا هش اردهن ه آیا عالیم

ش ه است؟

15 به دیگر خارجی مواد و پایين كيفيت با آ ورود طریأ از زیرزمينی آ ودگیآل از آیا

ش ه است؟ گمانه جلوگيری درون

ش ه است؟ برطرف حفرات بودن باز از حاصل فيزیکی آیا خطرات 16

ش ه است؟ جلوگيری گمانه طریأ از مختلف های آبخوان آ ش ن مخلوط آیا از 17

شود؟ نگه اری می ها گمانه دقيأ مختصات آیا سوابأ 18

19 در پرش گی ح اقل یا درپوش پل سيمانی، پالگ صورت به سطحی های درپوش آیا

ش ه پر خاک با نها آ با ی ی حفره و نصب ش ه سطح زیر متری سانتی 30عمأ است؟

آم ه است؟در ای كپه صورت به ها گمانه روی و ش ه متراكم پركنن ه آیا خاک 20

21 آزمایشهای یا و شود تر عميأ و استفاده دوباره گمانه است ضروری كه مواردی در

قابل راحتی به كه موادی از موقتی های درپوش شود، آیا آن انجام روی بع ی

ش ه است؟ استفاده بستن گمانه برای باشن حفاری

22 بين آ جریان ظور اجتنا ازبه من ها گمانه آیا طبقه، چن های آبخوان در

ش ه است؟ مختلف مس ود های آبخوان

23 سازی جاده زنی، ترانشه برداری، نمونه حفاری، طی در ش ه برداشت های خاک آیا

به و با دست سمت در و برداشت ی نقطه بالفصل مجاورت ها در فعاليت سایر و

ش ه است؟ سازی آلودگی ذخيره منابع و آبراهه خطوط از دور

شود؟ اگر می نگه اری ج اگانه جایی در آن خاک گياه با سطحی همراه خاک آیا 24

11

در نيز بخش آیا این باش ، داده قرار تحت تاثير هم را زیرین خاک اكتشافی عمليات

شود؟ می نگه اری ج اگانه طور به دیگر جایی

است؟ بيشتر متر یک از انباشته هم روی خاک های كپه آیا ارتفاع 25

26 حيات ميکروبی، فعاليت كه ای گونه به وقت اسرع در ش ه برداشت های آیا خاک

آیا ابت ا جایگزینی، درصورت ش ه است؟ جایگزین شود، حفظ باروری خاک و بذرها

سطحی جایگزین ش ه است؟ خاک سپس و زیرین خاک

27 در تا ش ه است متراكم ها آن درون کخا ها گمانه و ها ترانشه پركردن آیا هنگام

برس ؟ ح اقل نشست به اثرات آین ه

28 سطح از متر با تر ميلی 150 ها، سطح مربوطه گمانه و ها ترانشه آیا بع از پركردن

دارد؟ قرار طبيعی

29 تمهي ات آیا گيرد، می انجام م ت دراز برای خاک سازی ذخيره كه ی صورت در

ش ه است؟ گرفته نظر در ی زها تخليه رایب زم

30 زیست قوانين خصوه در زم اطالعات اكتشافی، عمليات انجام از آیا پيش

برای زم تمهي ات و شود می آوری جمع حساس های به گونه مربوط محيطی

شود؟ گرفته می كار به عمليات طی در ها آن حفاظت

31 و مناطأ از امکان ح تا كه ش ه است انجام ای گونه به اه فعاليت ریزی آیا برنامه شود؟ دوری پذیر گاههای آسيب زیست

خودداری ش ه است؟ دایمی گذاری نشانه و آميزی رنگ درختان روی آیا بر 32

33 جلوگيری كاری ی منطقه به وحش حيات و دام ورود از موقت حصارهای آیا با

ش ه است؟

آ قطع ش ه است؟ منابع به وحش حيات و دامها در نتيجه عمليات دسترسی آیا 34

شود؟ ریخته می آبها به اكتشافی های فعاليت از حاصل رسو و آ آلوده آیا 35

شود؟ می گرفته نظر رودها در اطراف در متری 20 حریم اكتشافی فعاليتهای آیا در 36

37 آ منابع از دور حفاری، افزودنيهای و روغن سوخت، نظير گیآلود احتمالی آیا منابع

نگه اری ش ه است؟

38 سيال ، یا آ روان احتمالی مسير آنها نظایر و ترانشه حایل، دیوار از استفاده آیا با

ش ه است؟ كاری دور ی ناحيه از

39 با باش ، همراه زیاد ص ای و سر با كه دیگر عمليات یا و انفجار آیا عمليات

ش ه است؟ انجام هماهنگی قبلی

40 انتقال مسير در یا پرص ا دستگاههای اطراف در صوتی موانع یا ص اگير انواع آیا از

ص ا استفاده ش ه است؟

ها و سایر اق امات برای كاهش گرد و غبار انجام ش ه است؟ جاده پاشی آیا آ 41

ش ه است؟ متری رودها اح اث 30حریم از دورتر آیا جادهها 42

43 دیگر مقاص یا طرح برای كه هایی جاده اكتشاف، فعاليت ی خاتمه از پس آیا

با سازگار های گونه و گياهان بذر و سطحی خاک از با استفاده ن ارن ، كاربرد

ش ه است؟ طبيعی بازگردان ه صورت به محيط گياهی پوشش

44 كار ی خاتمه از پس بررسی، ی ناحيه یا كار ی محوطه از زباله و اكروبهخ مواد آیا

ش ه است؟ خارج

خارج ش ه است؟ كارگاه ی محوطه از اضافی های دستگاه و كارگاهی زای آیا مواد 45

46 باعث كه شود می نگه اری ای گونه به غذایی مواد دورریز و غذایی آیا پسمان های

نشود؟ به منطقه حيوانات جذ

47 خارج مح وده از روغن، و سوخت مخازن به نياز ع م صورت در و كار اتمام از آیا پس

ش ه است؟ تميز محوطه و

48 به ماشينآ ت و خودروها ی كليه و فراهم ش ه حریأ اطفای برای زم آیا وسایل

تجهيز ش ه است؟ وسایل این

12

امور، اشکاالت و نواقص مشاهده شده:پیشنهادات براي اصالح

شود. در این بخش كليه موارد تخلف و انحراف با درج مشخصات و مستن ات مربوط به تفکيک آورده می -

گردد. كليه اق امات انجام ش ه اعم از مکاتبه با دستگاه اجرایی و دادسرا پيرامون تخلفات درج می -

آسیب هاي احصاء شده:

گردد. مانن فق ان قوانين كافی ملرتبط بلا موضلوع، مل آم ه، هرگونه آسيب موجود با ذكر مص اق بيان میهای به ع در بررسی

ض و نقيض بودن قوانين و مقررات، ن اشتن برنامه م ون توسط دستگاه اجرائی جهت اعمال نظارت بر موضوع ملورد رسلي گی، ملبهم

.بودن اه اف و وظایف، نبود ضمانت اجرائی كافی و ...

اظهار نظر:

شود. در این قسمت در مورد موضوع مورد رسي گی و اه اف من رج در بخش اه اف حسابرسی اظهار نظر می -1

گردد. ها كه در كاهش آلودگی نقش داشته و وظيفه نظارت را بر عه ه دارن اظهار نظر می در خصوه عملکرد دستگاه -2

موارد مغایر قانون اظهار « ع م وجود»یا « وجود»خصوه با توجه به بررسی های صورت گرفته در بخش عملکرد در -3

گردد. نظر می

گردد. پيرامون آثار زیست محيطی مخر و آ ین ه زیست محيطی اظهار نظر می -4

پیشنهادات و توصیه هاي حسابرسی:

بهبلود املور ارائله توصيه های زم برای مقابله با علل و عوامل آسيب زا، انحرافات ناشی از رسي گی و مرتبط با موضوع و

گردد. می

ها: پیوست

كليه آمارها، نمودارها، احکام و سایر م ارک و مستن اتی كه به نظر حسابرس می بایست پيوست گزارش باش .