х НИЙГМИЙН УУЛУУРХАЙ...

22
1 УУЛ УУРХАЙ: НИЙГМИЙН АСУУДЛУУД Уул уурхайн хөгжил иргэдэд хэрхэн нөлөөлөх талаар урьдчилсан тэмдэглэл Уул уурхайн хөгжил дагасан нийгмийн асуудлууд нь уул уурхайн хөгжил дараах зүйлст нөлөөлсөнөөс үүсэн гардаг Нийгмийн үйлчилгээг хүртэх боломж Байгалийн баялаг Хүмүүсийн амьжиргаа

Upload: others

Post on 28-Feb-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: х НИЙГМИЙН УУЛУУРХАЙ АСУУДЛУУДsiteresources.worldbank.org/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/... · 2009-04-14 · 5 Хүнамолнооршилжинирэх Эрүүлмэнд

1

УУЛУУ

РХАЙ

: НИЙГМ

ИЙН

АСУУ

ДЛУ

УД

Уулуурхайнхөгж

илиргэдэдхэрхэн

нөлөөлөх

талаарурьдчилсан

тэм

дэглэл

Уулуурхайнхөгжил

дагасаннийгмийнасуудлууднь

уулуурхайнхөгжил

дараах

зүйлст

нөлөөлсөнөөс

үүсэнгардаг

Нийгмийнүйлчилгээгхүртэх

боломж

Байгалийнбаялаг

Хүм

үүсийн

амьж

иргаа

Page 2: х НИЙГМИЙН УУЛУУРХАЙ АСУУДЛУУДsiteresources.worldbank.org/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/... · 2009-04-14 · 5 Хүнамолнооршилжинирэх Эрүүлмэнд

2

Хүн

амолноор

шилжин

ирэх

Өмнөдбүсэдирэх

жилүүдэдбусадаймаг

, хотууд

болонгадаадаас

80,0

00хүншилжин

иржсуурших

урьдчилсан

тооцоотойбайна.

Шилжин

ирэгсдийнихэнхнь

уулуурхайд,

түүнтэй

холбогдох

газруудадаж

илтайболохболомжийгэрэлхийлнэ

.

Одоогийнболоншинээрүүсэхтөвүүдэд

хүмүүснилээд

төвлөрч

суурьш

ина.

Шилжин

ирэгсэдганцаарааэсвэлгэрбүлийн

хамтирэх

болно.

Урчадвартайболонур

чадваргүйаж

илчидолноор

ирнэ

.

Page 3: х НИЙГМИЙН УУЛУУРХАЙ АСУУДЛУУДsiteresources.worldbank.org/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/... · 2009-04-14 · 5 Хүнамолнооршилжинирэх Эрүүлмэнд

3

Хүн

амолноор

шилжин

ирэх

Үйлчилгээхүртэх

боломжийгудирдах

нь

Одо

оба

йгаа

үйлч

илгээний

дэдбү

тэцнь

илүү

иххүмүүст

хүрэхшаард

лагатай

болн

о.

Одоогийнүйлчилгээний

байгууллагууднь

нилээд

ачаалалтай

ажиллажбайна.

(эмнэлэг,

боловсролы

нмэргэжилтэйаж

илчидболонэм

нэлгийнтоногтөхөөрөмжийнхангалтсул)

Хэрвэээнэасуудлыгсайнзохицуулжчадахгүй

, одообайгаа

үйлчилгээгсайж

руулжчадахгүй

бол

нэмэгдэжбуйачаалалнь

систем

ийгганхахадхүргэж

болзош

гүй.

Бол

омжит

алхамууд

ЗасгийнГазар:

Орш

инсуугчдынтоонэмэгдэжбуйгазруудадүйлчилгээндхөрөнгөоруулт

хийх

. (Бүртгэлгүй

шилжин

ирэгсдийгм

өнтооцох

.)Орш

инсуугчдынтоонэмэгдэжбуйгазруудадүйлчилгээгхүргэх

зардалднэмэлтэх

үүсвэрийг

бийболгох

. (Бүртгэлгүй

шилжин

ирэгсдийгм

өнтооцох

.)Ороннутагтүйлчилгээүзүүлэгчдэдөгөх

урам

шууллыгб

ийболгох

Уулуурхайнкомпаниуд

:Уя

лдан

гарч

буйхэрэгцээго

роннутгийнхөгжилдхувь

нэмэр

оруулахадболомжболгох

. (эрүүл

мэндийн

төв,

сургуульбарихгэхмэт

) Эдгээрхувь

нэмрүүдийгсалбары

няамдуудтайуялдуулах.

Ялангуяаүйлаж

иллагааболон

сэргээнзасварлахүйлаж

иллагааныхүрээнд.

Page 4: х НИЙГМИЙН УУЛУУРХАЙ АСУУДЛУУДsiteresources.worldbank.org/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/... · 2009-04-14 · 5 Хүнамолнооршилжинирэх Эрүүлмэнд

4

Хүн

амолноор

шилжин

ирэх

Үйлчилгээхүртэх

боломжийгудирдах

нь

Шил

жин

ирэгсд

эдүй

лчил

гээнүүдшаард

лагатайбо

лно.

Уурхайдаж

иллагсад

ихэнхэдээуурхайгаас

хангах

үйлчилгээнүүдэдхамрагдах

болно.

Уурхайдаж

илладаггүй

хүмүүст

шинэгазарт

оршин

суух

эрхавах

бичигбаримтбайхгүйбайх

магадлалбий.

Бүртгэлгүй

шилжин

ирэгсэднь

үйлчилгээавах

хангалттай

мөнгөгүйбайх

магадлалтай

. Ал

банбуссуурьш

илтнь

одоо

байгаа

төвөөс

хурдан

өсөх

магадлалтай

.

Эдгээрасуудлыгсайн

зохицуулжчадахгүй

болаливаа

эмчлээгүйөвчинбусадхүмүүсийн

эрүүл

мэндэдсөргөөрнөлөөлөх

магадлалих

. Суралцахболомжхангалтгүйгээс

боловсролгүй

залуучуудбийболж

улмааргэмтхэрэг,

хүчирхийллийг

үүсгэх

боломжтой.

Бол

омжит

алхамууд

Засгийнгазар

Шилжин

ирэгсдэд

ажил

олгох,

бүртгэлийнбичгээрхангах

санаачлагындэмжих

. Үйлчилгээндгарахшинэлэг

санаа,

жиш

ээнь

явуулы

нэм

нэлэгзэргийгдэмжин

, түгээх

.Уурхайнхотхоныхөгжлийн

асуудлыгхолбогдохяамдуудтайхамтран

зөвлөлдөх.

Ялангуяа

үйлаж

иллагааныболонсэргээнзасварлаххүрээнд

Page 5: х НИЙГМИЙН УУЛУУРХАЙ АСУУДЛУУДsiteresources.worldbank.org/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/... · 2009-04-14 · 5 Хүнамолнооршилжинирэх Эрүүлмэнд

5

Хүн

амолноор

шилжин

ирэх

Эрүүл

мэнд,

хууль

, журам

Орлогыннэмэгдэлт

, аж

илгүйдэл

, орлогынтэгш

бусбайдал

, олноор

шилжин

ирэгсэднь

дараах

үрдагаваравчирна:

Ар

хидалт

ихсэх

Хүчирхийлэлнэмэгдэх

Арилжааны

бэлгийнхарьцаанэмэгдэх

Шилжин

ирэгсдийггадуурхахявдалихсэх

Аливаа

гэмтхэрэгихсэх

Зохицуулжэс

чадвал

, гэмтхэрэг,

хүчирхийлэл

бүхий

“жиж

игхотхон

”үүсэхбөгөөд

энэнь

орон

нутгийниргэдуурхайн

эсрэгбосох,

эсэргүүцэхявдалд

хүргэнэ.

Боломжит

алхамууд

Засгийнгазар

Хүчирхийлэл

, гэмтхэргийнэсрэгсаанаачлагыгхүчирхэг

болгох

Хууль,

журмыгсахихадорон

нутгийнзасагзахиргааны

чадавхыгсайж

руулах

Ороннутгийнсахилгасахиулах

ажилчдынсоёлынялгааг

ойлгох

чадварыгсайж

руулах

Өөр

өөрсоёл

, занш

лынасуудал,

харилцануялдааны

талаархсургалт,

удирдах

үйлаж

иллагааг

дэмжих

Үнийнхэтөсөлтийг

сулруулах,

үүнээсядуучуудыгаврахмеханизмбийболгох

Засгийнгазарба

Иргэний

нийгэм

Олоннийтийнэрүүлмэндийн

талаархсурталчилгаа

, таниулах

ажлы

гхүчирхэг

болгох

Иргэний

болонхуулийнболовсролы

нталаар

сурталчилгаа

, таниулах

ажил

хийх

Өөр

өөрсоёл

, занш

лынасуудал,

уялдааныталаархсургалт,

удирдах

үйлаж

иллагааг

дэмжих

Уурхайнкомпаниуд

Сувилалынгазрууды

гбийболгох

Өөр

өөрсоёл

, занш

лынасуудал,

уялдааныталаархсургалт,

удирдах

үйлаж

иллагааг

дэмжих

Нийгэмдсөрөгнөлөөтэй

, гэмтхэргийнүйлаж

иллагаанаассэргийлэхбодлогыгбийболгох

Page 6: х НИЙГМИЙН УУЛУУРХАЙ АСУУДЛУУДsiteresources.worldbank.org/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/... · 2009-04-14 · 5 Хүнамолнооршилжинирэх Эрүүлмэнд

6

Байгалийнбаялаг

Газараш

иглалтандөөрчлөлт

гарч

байна

…20

09 оны

1 сары

н02

-ныбайдлаар

олгосонхайгуулалтынлицензүүд-

говийн

аймгуудад

39,6

83,3

70 ге

ктар

газархайгуульдхамрагдаж

байна.

(Нээлт

тэй

НийгэмФорум

) Бэлчээрийн

зориулалтаар

ашиглагдаж

байгаа

заримгазруудлицензэд

хамрагдахаарбайна.

Эдгээрийг

дэдбүтэц,

хотхонбарихадаш

иглана

. Тодорхой

цагхугацааны

дараабэлчээрийн

газрынхэмжээ

болонтүүүний

бүтээм

жбагасахшинжтэй.

Ус

ховорнөөц

болж

байна

…Малчид,

уурхайнууд,

бусад

үйлдвэрүүдийнхэрэглээнээс

усны

нөөц

улам

багасана

. Уурхайнусны

хэрэглээго

йролцоогоор

2015

онд

өдөрт

120,

000m

3,20

15 онд

200,

000m

3 гэжтооцож

байна.

Уурхайнболонариунцэврийнхангалтгүй

үйлаж

иллагаанаасусны

чанар

муудахмагадлалтай

. Одоогийнурьдчилсан

тооцоогоор

усны

хангам

ж25

жилдээболомжийнгэж

үзэж

байна.

Page 7: х НИЙГМИЙН УУЛУУРХАЙ АСУУДЛУУДsiteresources.worldbank.org/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/... · 2009-04-14 · 5 Хүнамолнооршилжинирэх Эрүүлмэнд

7

Байгалийнбаялаг

Зохисгүй

менеж

ментнь

дараах

зүйлдхүргэнэ:

Баялагийнмаргаан

:Уурхай,

малчиды

нхоорондгазар,

усныхэрэглээнийзөрчил

үүснэ.

Амьж

иргаанднөлөөлөх

нь: Заримгазарт

бэлчээрийн

газрындутмагаасболонөндөр

наст

аймалчиды

нөөрчлөлт

өндхандах

хандлагаас

шалтгаалжмал

маллахнь

амар

бус

болно.

Олоннийт

ийнэрүүлмэнд:Ус

хордох

юмболянзбүрийн

хордолт,

халдвартөвчинүүд

бий

болно.

Бол

омжит

алхамууд

Засгийнгазар

Лиценз

олгохүйлявцадмалчид,

ороннутгийнбусадтөлөөллийг

оролцуулах

. (Аш

игтмалтмалын

хуулийн

22-рзаалт)

Бэлчээрийн

газарбагассан

болонөөрнутагтшилжүүлэнсуулгасантохиолдолд

малчдад

нөхөн

олговоролгохжурам

бийболгох

. Ингэснээр

тэдний

амьж

иргааг

хэвийн

хадгалах

Уурхайнкомпаниас

нийгмийнүнэлгээхийхийгхүсэх

. (шаардлагатайболнийгмийнхамтарсан

үнэлгээхийх

) Ингэснээр

нөлөөлөлдоржбуйхүмүүсийн

асуудлыгзохистойшийдэхудирдлагаар

хангана

Засгийнгазарболонбусадоролцогчид

Устайхолбоотойүйлаж

иллагаанынөлөөлөлдмониторингхийх

Усны

нөөцийгхам

тран

, тэгшбайдлаар

ашиглахчарм

айлтыгд

эмжин

дэлгэрүүлэх

Бүсийн

усны

хэрэглээ

болонменеж

ментийн

механизмыгб

ийболгох

(dогино,

дундболонурт

хугацааны

)Иргэний

нийгэм

, ороннутгийн

хүмүүс

Бэлчээрийн

газрыгхам

гаалах

хүсэлтэй

малчдад

туслах

. Үүндодоогийн

хууль,

дүрмийга

шиглах.

Page 8: х НИЙГМИЙН УУЛУУРХАЙ АСУУДЛУУДsiteresources.worldbank.org/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/... · 2009-04-14 · 5 Хүнамолнооршилжинирэх Эрүүлмэнд

8

Амьж

иргаа

Шуудбийболохаж

лынбайрууд:

Уурхайнууд

ньур

чадвартайболонур

чадваргүйхүмүүсийг

ажлы

нбайраархангана.

Уурхайнууд

ньшаардлагатайбараа,

үйлчилгээгээбусдаар

гүйцэтгүүлнэ

.

Шуудбусаж

лынбайрууд:

Уурхайтайхолбоотойдэдбүтцийгбийболгохтойуялдан

гарахаж

лынбайрны

боломжууд

Уурхайтайүл

холбоотойаж

лынбайрны

боломжууд

Page 9: х НИЙГМИЙН УУЛУУРХАЙ АСУУДЛУУДsiteresources.worldbank.org/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/... · 2009-04-14 · 5 Хүнамолнооршилжинирэх Эрүүлмэнд

9

Амьж

иргаа-Хөдөлмөрийнзах

Ороннутгийнхөдөлм

өрийнзахы

нболомж

, уурхайн

компануудынхэрэгцээ

хоорондялгаа,

зөрөөбайна.

Хүн

байнга

шилжин

иржсуух

ньэнэхүү

ялгааүүсэхнөхцөл

болно.

Бол

омжит

алхамууд:

Засгийнгазар:

Богино

хугацааныарга

хэмжээнүүд

. Жиш

ээнь

тодорхой

хугацаандзохихур

чадвартайшилжин

ирэгсдийнбодлогоявуулах.

Мэрэгжил

дээш

лүүлэх

боловсролы

г, мэргэжлийн

сургалты

нхөтөлбөртэй

хөдөлм

өрийнзахы

нхэрэгцээнд

үндэслэн

холбон

, уялдуулах

. Дундсургууль

төгсөгчдийнчанары

гдээшлүүлэхэд

хүчинчарм

айлт

гаргах

. Засгийнгазар,

уурхайн

компаниуд

:Шилжин

ирэгсдээсхамааралтай

байдлаас

орон

нутгийнаж

илчдадаасхамааралтай

болохзорилгоор,

сургалтыншаргуухөтөлбөрийгхэрэгжүүлэх.

Оюутан

, ажилчиды

нбайнга

сурч

боловсрохы

гдэм

жих

,тэтгэлэгтхөтөлбөрөөрхангах

. Уурхайнкомпаниуд

:Ажлы

нбайран

дахь

сургалты

нболомжууды

гнэм

эгдүүлэх

Турш

лага

багатайаж

илчдад

зөвлөх

, дагалдаххөтөлбөрийгб

ийболгох

. Оюутан

, ажилчдынбайнга

сурч

боловсрохы

гдэм

жих

, тэтгэлэгтхөтөлбөрөөрхангах

. Ороннутгийн

бүлгүүд

Сургуулийннаснызалуучууды

гбогинохугацааныуурхайнорлогоос

илүү

сурч

, боловсрохүйлявцаднь

дэмжлэгүзүүлэх

.

Page 10: х НИЙГМИЙН УУЛУУРХАЙ АСУУДЛУУДsiteresources.worldbank.org/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/... · 2009-04-14 · 5 Хүнамолнооршилжинирэх Эрүүлмэнд

10

Амьж

иргаа

Хувийнхэвш

лийн

хөгжил

Шуудбусаж

лынбайруудорон

нутгийнэдийнзасагтмаш

чухалач

холбогдолтой

. Уурхайнууд

болонуурхайнбусбайгууллагуудадбараа,

үйлчилгээ

үзүүлдэг

ажахуйннэгжүүдшуудбусаж

лынбайрууды

гбий

болгодог

.

Бол

омжит

алхамууд:

Засгийнгазар:

Уурхайнуудынорон

нутгийнбараа,

үйлчилгээгхудалданавах

үйл

ажиллагааг

урам

шуулах.

ЖДҮ-ийнөсөлт,

тэдгээрийнуурхайтайхамтран

ажиллахчадавхыгб

ийболгохыгд

эмжих

. (бизнесийнхөгжил

, тендерт

оролцохчадвар

..)

Засгийнгазар,

бусад

(хувийнсалбар

,иргэний

нийгэм

)Малчидэдийнзасгийнүйлавцадоржчадахзохион

байгуулалтын

загварыгб

оловсруулахадтэдэнтэй

хамтран

ажиллах.

Page 11: х НИЙГМИЙН УУЛУУРХАЙ АСУУДЛУУДsiteresources.worldbank.org/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/... · 2009-04-14 · 5 Хүнамолнооршилжинирэх Эрүүлмэнд

11

Амьж

иргаа-Би

знесийнур

чадвар

Эдийн

засгийнэнэхүү

боломжо

осилүү

иххүртэхийнтулд

хувь

хүмүүс,

айл

өрх,

бизнессүүдөөрсдийн

гэсэнсайн

байр

суурьтай

байх

ёстой.

Бол

омжит

алхамууд

Засгийнгазар

Бизнес

хийх

орчныгсайжруулах

: бизнесэхлэхүйлявцы

гшуурхай

болгох

, зээлийн

боломжийгн

эмэгдүүлэх

, ажилчдыга

жилдавах

үйлявцы

гхөнгөнболгох

...

Засгийнгазар,

бусад

Ажахуй

эрхлэх

, хөрөнгө

оруулалт

хийх

урчадварыгб

ийболгох

. Өрхийнтүвш

индхувийн

санхүүгийн

менеж

ментийг

дэмжих

(хадгаламж

, хөрөнгө

оруулалт

)

Page 12: х НИЙГМИЙН УУЛУУРХАЙ АСУУДЛУУДsiteresources.worldbank.org/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/... · 2009-04-14 · 5 Хүнамолнооршилжинирэх Эрүүлмэнд

12

Амьж

иргаа-Мал

маллах

Малчдыгшилжүүлэнсуурьш

уулж

, бэлчээрийн

газарбагасаж, усны

чанармуудаж,

залууүе

мал

маллахсонирхол

багассанаармал

маллахнь

амаргүйболох

магадлалтай

.

Боломжит

алхамууд:

Засгийнгазар

Эрсдэлд

байгаа

өрхүүдийнам

ьжиргааг

дэмжих

үүднээснөхөнтөлбөр

олгох

журам

гаргаж

, холбогдохмониторингийн

механизмийгбийболгох

. (энд

уурхайнкомпаниудааснийгмийннөлөөллийн

үнэлгээхийх

хүсэлт

оржболно)

Шилжүүлэнсуурьш

уулсан

малчдад

нөхөнолговоролгохүйлаж

иллагааг

мониторингхийх

механизмийгбийболгох

. Ингэснээр

энэхүү

шилжүүлэгнь

тэдний

амьж

иргаандсөргөөрнөлөөлөхгүйбайлгах.

Ашигтмалтмалынхуульдахь

байгальорчныгхадгалах

, хамгаалах

заалтуудыгхэрэгжүүлэх,хэрэгжилтийг

хянахмеханизмийгхүчирхэг

болгох

. За

сгийнгазар,

уурхайн

компаниуд

Шилжүүлэнсуурьш

уулсанаасболонбайгальорчныталхалтаас

болж

хүндрэлд

орсонмалчдыгсанхүүгийн

баталгаатэх

үүсвэрээрхангах

. Нийгмийнсөрөгнөлөөлөлдорсонорон

нутгийнбүлэг,

хүм

үүст

туслах

нийгмийнхамгааллы

нсанбийболгох

. (байгаль

орчинхадгалж, хамгаалах

сантай

төстэй

)

Page 13: х НИЙГМИЙН УУЛУУРХАЙ АСУУДЛУУДsiteresources.worldbank.org/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/... · 2009-04-14 · 5 Хүнамолнооршилжинирэх Эрүүлмэнд

13

Бизнесийнзөвлөгөө

өгөх

төв

(1)

Казахстаны

Засгий

нгазарол

онул

сынхэмжээни

йтом

оохон

байгуулл

агууды

гни

йгмий

нтат

вартөл

өх, мөн

орон

нутгийн

хөгж

лийн

төслү

үдэд

шуудтэт

гэлэ

гол

гохсанби

йбо

лгохыгхүссэн

.

Бизнесийнтөвөөр

дамжууланаж

ахуй

эрхлэгчнары

гдэмжсэн.

Төвийнүйл

ажиллагааг

Chev

ron T

exac

o болон

Казахстаны

Citig

roup дэм

жин

санхүүжүүлж

, НҮХ

Ххэрэгжүүлсэн

байна.

Chev

ron T

exac

o энэхүү

бизнесийнтөвийг

байгуулж

, үйлаж

иллагааг

явуулахад

НҮХ

Х–т

$400,0

00 санхүүжилтолгосон.

НҮХ

Х-ы

нтехникийнзөвлөх

орон

нутгийнзөвлөхүүдэдсургалтявуулсан

байна.

Төвнь

орон

нутгийнаж

ахуй

эрхлэгчнарт

танхим

ынүйлчилгээ,

сургалт

, семинар

зохион

байгуулж

, үйлчилдэг.

Chev

ron T

exas

ньсургалты

гам

жилттай

дүүргэсэнаж

ахуй

эрхлэгчнары

г“бичил

зээлийнсхем

”турш

илты

нзээлийнхөтөлбөртхамруулсан.

Тус

зээлийн

хөтөлбөрт

Citig

roup НҮХ

Х-т

$100,0

00 өгсөн

.

Дотооды

нболонгадаадыннэмэлтэх

үүсвэрийнтуслам

жтайгаарЖДҮ-үүднь

бичигхэрэг,

ажлы

нбайр

, хуулийнзөвлөх

болонбусадтуслам

жуудаар

хангагдсан

байна.

Page 14: х НИЙГМИЙН УУЛУУРХАЙ АСУУДЛУУДsiteresources.worldbank.org/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/... · 2009-04-14 · 5 Хүнамолнооршилжинирэх Эрүүлмэнд

14

Бизнесийнзөвлөгөө

өгөх

төв(

2)

Төвнь

олон

зуун

ажахуйннэгжүүдэдзөвлөгөө

өгсөн

230 бизнесийн

төлөвлөгөө

гаргасан

$2 m

illio

nгаруйзээл

олгосонбайна

530 шинэаж

лынбайр

бийболгосон

Хувийн

эмнэлгийнүйлчилгээ,

боулингийнгазар,

ихдэлгүүрзэрэгшинэбизнесүүд

эндээс

үүсэнбийболсон

. Chev

ron T

exac

o орон

нутгийнбараа,

бүтээгдэхүүнүүдийгилүү

ихаш

иглах

болсон

. Энэ

ньтэдний

зардлы

гчбууруулсан

.

Энэхүүхөтөлбөр

ньорон

нутагдахь

харьцааг

дээш

лүүлж, орон

нутгийнэдийн

засгийнтогтвортой

байдал

болонкомпанийн

үйлаж

иллагааныулстөрийн

орчинд

оруулаххувь

нэмрийг

нэмэгдүүлсэн.

Голсургам

жТомоохонкомпаниуд

эдийнзасагнь

сулавтар

газарт

үйлаж

иллагааявуулснаар

тухайн

орон

нутгийнЖДҮ—

ийгдэмждэг.

Ком

паниуд

ньорон

нутгийнбараа,

үйлчилгээхудалдан

авсанаар

орон

нутгийнэдийнзасагүр

шим

ийгнь

хүртдэг.

хүүсвэр

: Ж

ижиг

бизнесийнхөгжлийн

төлөөнөхөрлөл

)

Page 15: х НИЙГМИЙН УУЛУУРХАЙ АСУУДЛУУДsiteresources.worldbank.org/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/... · 2009-04-14 · 5 Хүнамолнооршилжинирэх Эрүүлмэнд

15

Амьж

иргаа

Зохисгүй

менеж

ментдараах

үрдагавартай

: Малчдыг,

ялангуяаөндөрнастай

, уурхайнаж

илдшилжих

боломжгүйсул

биетэй

малчдыгчадваргүй,

сул

болгох

.

Нутгийн

иргэдэдийнзасгийнэнэхүү

үйлявцаас

хүртэж

чадахгүй

болэдийн

засгийнзогсонги

байдалдорно

.

Ороннутгийнхүмүүсөөрсдийгөө

“шахагдаж”байгаа

гэсэнойлголтболон

орлогынялгаанаасболж

зөрчил

үүснэ.

(ялангуяа

шилжин

ирэгсэд,

нутгийн

иргэдийн

хооронд)

:Шилжин

ирэгсэд,

нутгийн

иргэдийн

хоорондохнийгмийнзөрчил

(дотооды

нболонгадаадаасшилжин

ирэгсэд)

Ажилгүйдэл

, бодитбайдалдцөхөрсөн

залуучуудаас

(уурхайд

сайхан

боломжийгхайж

ирээдбүтэлгүйтсэн

)үүссэн

нийгмийнзөрчил

Нутгийн

иргэдийн

сэтгэл

дүүрэн

бусбайдал

–маргалдаан,

хулгайдээрэм

, хүчирхийлэлболонтомоохонхэмжээнийэсэргүүцэл

зэргээсүүдэлтэй

Page 16: х НИЙГМИЙН УУЛУУРХАЙ АСУУДЛУУДsiteresources.worldbank.org/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/... · 2009-04-14 · 5 Хүнамолнооршилжинирэх Эрүүлмэнд

16

Ашиг

тусы

гхуваалцах

Нутгийн

иргэднь

уурхайнхөгжлийн

ашиг

тусы

гдараахзамаархүртэхийгхүсэж

байна: Ашигтмалтмалынордныаш

иглалт

болонлецензийнтөлбөр

Ажлы

нбайр

, орлогоолох

бусадболомжууд

Байгалийнбаялгийн

оронд

‘Хөгжил

’бий

болгох

(эмнэлэг,сургууль

, зам

, холбоо

,зах

зээлднэвтрэхболомж

...)

Иргэд

уурхайнүйлаж

иллагаашууднөлөөлжбайгаа

газарнутагб

олон

улсы

нхэмжээнд

эдийнзасгийнөсөлтийн

боломжийгд

араахзүйлдаш

иглахы

гхүсэж

байна.

:Би

йболсон

өсөлтийг

нэмэлтэх

үүсвэрийнүндсэн

дээр

нэмэгдүүлэх

(аялал

жуулчлал)

, өсөлтийншинэболомжи

йгнээж

олох

.Хүндхөрөнгөоруулалт

хийх

Page 17: х НИЙГМИЙН УУЛУУРХАЙ АСУУДЛУУДsiteresources.worldbank.org/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/... · 2009-04-14 · 5 Хүнамолнооршилжинирэх Эрүүлмэнд

17

Тогтвортой

хөгжил

Уурхайнкомпанийнэгудаагийн

хөрөнгөоруулалтыг

(эмнэлэгийн

тоног

төхөөрөм

ж) Засгийнгазрынхолбогдохбайгууллага,

нутгийн

иргэдийн

оролцоотой

шийдэх.

Энэ

ньтоногтөхөөрөм

жийнаш

иглалт

, үйлаж

иллагаанд

шаардлагатайэх

үүсвэрийгбаталгаажуулахадтустай

.

Уурхайнкомпани

хувь

нэмэр

оруулагч

байхааророн

нутгийнхөгжлийн

төлөвлөгөө

гаргах

. Ингэснээр

тэдний

хувь

нэмэр

Засгийнгазрынтэргүүлэх

чиглэлтэйуялдах

нөхцөлийгхангана.

Ороннутгийнхөгжлийн

төлөвлөгөөгорон

нутгийнудирдлага,

иргэдийн

оролцоотой

хийх

. Төлөвлөгөө

ньЗасгийнгазрынболомжит

, төсөвлөгдсөн

эхүүсвэр

болонүндэсний

, бүсийн

бусадтөлөвлөгөөтэйуялдсанбайх

.

Нийгмийнхөрөнгөоруулалт

хийхэдээ

уурхайнаш

иглалтынхугацааг

сайн

бодолцох

.

Page 18: х НИЙГМИЙН УУЛУУРХАЙ АСУУДЛУУДsiteresources.worldbank.org/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/... · 2009-04-14 · 5 Хүнамолнооршилжинирэх Эрүүлмэнд

18

Засаглалынмеханизм

Тогтвортой

байдлы

гхангахад

тухайн

орон

нутгийнболонхөрш

аймаг

, сумды

ниргэдийг

өөрсдөднь

нөлөөлөх

аливаа

шийдвэрторолцуулах

ньмаш

чухал.

Засгийнгазар,

уурхайн

компани

, нутгийниргэдхамтран

доорхүйлявцад

хэрэглэгдэхмеханизмыгбийболгох

шаардлагатай:

Харилцаняриа

, мэдээлэлсолилцоход

Шийдвэр

гаргахад

Маргааныгзохицуулахад

Хүчирхэгмеханизмыгбийболгох

:Уурхайнкомпаниуд

, нутгийниргэдтэй

ажиллахнутгийнудирдлагын

чадавхыгсайж

руулах

. Шийдвэр

гаргах

үйлявцадиргэдийн

оролцоог

нэмэгдүүлэх

. Уурхайнкомпанийн

болонЗасгийнгазрынүүрэг,

хариуцлагыгтодруулах

(бүх

шатанд)

ялангуяа

хөгжлийн

асуудлынхүрээнд

Мэдээлэлсолилцох

, ил

тодбайдал

, хариуцлагыгнэмэгдүүлэх

Маргааныгшийдвэрлэхмеханизмийгбийболгох

Page 19: х НИЙГМИЙН УУЛУУРХАЙ АСУУДЛУУДsiteresources.worldbank.org/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/... · 2009-04-14 · 5 Хүнамолнооршилжинирэх Эрүүлмэнд

19

•Филлипинийн

Pad

cal

Min

eуурхайд

хандан

нутгийн

бүлгүүд

уурхайнхаа

үйл

ажиллагааны

талаархмэдээллийгилүү

нээлттэй

байлгахшаардлага

тавьсаннь

“Байгаль

орчин,

бүлгүүдтэй

харилцах

хэсэг”

(БОБХ

Х) гэгчзохицуулах

хэсэгүүсгэхголсуурьнөхцөл

болсон

.

•БОБХ

Х-ынүйлаж

иллагаань

олон

талуудаасбүрдсэнмо

ниторингийнбагийг

оролцуулан

мэдээлэл

, харилцааны

үйлявцы

гхангах

зорилготой

. •Б

ОБХ

Хмэдээлэл,

боловсролын

таниулах

ажлуудыгхийдэг

. Энэ

ньдараах

зүйлст

голлон

чиглэсэн

: •

Нийгмийгхариуцлагыгд

эмжих

, хүчирхэгжүүлэх

•Ба

йгальорчныгхам

гаалах

•Эдийн

засгийнүр

ашиг

•БОБХ

Хтосгоны

хөгжлийн

форум

ыгтогтмол

зохион

байгуулдаг

(pul

ong-

pulo

ng).

Форум

ньуурхайтайхолбоотойагаары

нбохирдол

, уурхайг

сэргээн,

хадгалах,

татвар,

хаягдлы

нменеж

мент

зэрэгсэдвээр

хэлэлцдэгб

айна

. •Тосгоны

хөгжлийн

форум

ууднь

хувь

хумүүсийн

биедаан

тогтвортой

болохсанаачлагуудын

дэмжин

, хариуцлагахүлээх

үйлявцы

гтүгээнсурталчлах

институц

болсон

байна.

Эхүүсвэр

: Оролцогчдынзөвлөлдөхуулзалт,Дэлхийн

Банк

Нутгийн

бүлгүүдтэй

харилцах

нь

Page 20: х НИЙГМИЙН УУЛУУРХАЙ АСУУДЛУУДsiteresources.worldbank.org/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/... · 2009-04-14 · 5 Хүнамолнооршилжинирэх Эрүүлмэнд

20

Канады

нтурш

лага

Нутгийн

бүлгүүд,

ком

пани

, Засгийн

газароролцсон

маш

сайн

3 талт

түнш

лэлнь

уурхайнхотхонд,

түүнийорчинд

тогтвортой

хөгжлийн

суурьболж

өгсөн.

Канады

нЗасгийнгазарэнэхүү

түнш

лэлийг

хөгжүүлэхэдмаш

идэвх

гарган

ажилласан.

Компанууд

нөлөөлөл

, үршим

ийнталаар

нутгийниргэд,

бүлгүүдтэй

зөвш

илцдөг

–нутгийнбүлгүүдэдтулгуурласан

зөвлөлдөхүйлявцы

гбийболгосон

.

Нутгийн

бүлгүүдэдуурхайнаж

лынталаар

сургалтявуулсан

. Энэ

ньнутгийноролцооболонбүсийн

ажил

олголтынбодлогыг

баталгаажуулсан

.

Нийгэм

-эдийн

засаг, соёлыннөлөөлөл

ньбайгальорчныасуудлаас

гаднашийдвэр

гаргах

үйлявцтай

уялдсан.

Page 21: х НИЙГМИЙН УУЛУУРХАЙ АСУУДЛУУДsiteresources.worldbank.org/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/... · 2009-04-14 · 5 Хүнамолнооршилжинирэх Эрүүлмэнд

21

Уурхайнхаалты

нбэлтгэлийг

одоо

эхлэх

Уурх

айнкомпани

уд

Техник

, эдийн

засгийнүндэслэл

хийх

үедээхаах

төлөвлөгөөгэхлэх

Чадавх,

нийгмийнкапиталы

гбий

болгоход

орон

нутгийнзасаг,

захиргаа

, нутгийн

хүмүүстэй

хамтран

ажиллах.

Хаахадшаардлагатайсанхүүгийн

үүсвэрүүдийг

баталгаажуулах

Хаалтыгхууль

, дүрмийндагуумөн

Засгийнгазар,

нутгийн

бүлгүүдтэй

зөвш

илцөнхэрэгжүүлэх

Оро

ннутгий

нуд

ирдл

ага

Хаагдсаны

дараах

байдалдбэлтгэх

Уртхугацаандтогтвортой

байх

үйлчилгээгхөгжүүлэх

Эдийн

засгийнтөрөлж

илтийг

дэмжих

Засгий

нГазар

Хаагдахүйлявцадшаардлагатай,

зөвхуулийнорчин,

түүнийг

хэрэгжүүлэхинституцууд,

мониторингоор

хангах

Уурхайгаас

оржбуйтөсвийн

орлогыгхариуцлагатай

зарцуулж

,хөрөнгөоруулалт

хийх

Ороннутгийнболонбүсийн

хөгжлийн

зохистой

төлөвлөгөөг

дэмжих

Page 22: х НИЙГМИЙН УУЛУУРХАЙ АСУУДЛУУДsiteresources.worldbank.org/MONGOLIAINMONGOLIANEXTN/... · 2009-04-14 · 5 Хүнамолнооршилжинирэх Эрүүлмэнд

22

Уурхайгхаах

-гол

асуудлууд

Оро

ннутгий

нуд

ирдл

ага

Хэт

уурхайгаас

хамаарсан

байдлаас

зайлсхийх

Хаалты

нтөлөвлөгөөнд

оролцох

Орлогыги

рээдүйдбэлтгэхэд

ашиглах

Иргэний

нийгэм

Нутгийн

хүмүүсийг

уурхайгаас

хамаарч

буйбайдлы

гбагасгахад

туслах

Боломжит

үйлчилгээхүргэх

үйл

ажиллагаандоролцох

Уурхайнболонтүүний

хаах

үйл

ажиллагаандмониторингхийх

Дон

оруудбо

лонОУС

Б-ууд

ШаардлагатайүедЗасгийнгазарт

дараах

зүйлст

туслах

:

Уурхайгхаахадшаардлагатайорчин

үеийнхуулийнорчинбийболгох

Хаагдах

үеийнзардлы

гсанхүүжүүлэх,

мөн

төрийн

өмчит

уурхайнаж

илчдад

хүргэх

нийгмийн

үйлчилгээгдэмжих

Бүсийн

төлөвлөгөө

боловсруулах

үйлявцы

гдэм

жих

Эдийн

засгийнтөрөлж

илтийг

дэмжих

Шилдэгтуршлага

, жиш

ээгтүгээх