Ο

s γ ε μ μ α τ α

gentium μ ο μ λ ν α κ u μ.

£ dissertatio

QUAM

venia ampliss. facult. philos. tpsai .

P. P.

31 φ å IL· slPHIL. MAG.

et

adolphus lud. hamiltonCOMESj VESTROG.

in audit. gustav. die vi maj. mdcccxl.

η. ρ. m. s.

Prolegom. P. III.

>φ<UPSALIAE

EXCUBEBANT WAHLSTRÖM & LASTBOM-

LITTERARIA. xvii

idem est, atque ille Prosper Aquitaniens in medio est relin-quendum. Continua incipit Consulum adnotatio a "Ruiino"[pro Fufio] et Rubellio Geminis i. e. ab anno u. c. 782 37).

Victor Tununeiisis 58) Chronicon, Continuans, Ubi Pro¬sper Desinit, i. e. ab anno Chr 444, Theodosio Inn. XVIII,et Albino Coss. ad an. Chr. 568 s. imperii Iustini Iuniorisprimum, S9) seripsit.

Marcellinus Comes 40) Cronicon ab an. Cbr. 579 us-que ad 554 41) seripsit.

3Ϊ) De hoc Prospero Labbeus in praef. editionis suae liaecce af-fert yerba Gennadii Massiliensis in üb. de Scriptorr. Eccles. c. 84."Prosper," inquit, "homo Aquitanicae regionis, sermone Scholasticus etassertationibus nervosus, inulta composuisse dicitur; ex quilnis ego Chro¬nica, illius nomine praetitulata, legi, continentia a priini hominis con-ditione, iuxta divinarum scripturarum fidem, usque ad ohitum Valenti-niani [III:i]." Cfr. Graev. T. XI. p. 721.

38) "Ecelesiae Africanae Episcopus, a principio mundi usque adprimum Iustini iunioris imperium, — — recensitis priorum historiis ——, brevem per Consules annuos bellicarum Ecclesiasticarumque rerumnohilissimam promulgavit historiam, laude dignissimam. Ilic pro de-fensione trium Capitulorum a Iustiniano Aug. exilio in Aegyptum trans¬portatur. Inde rursus Constantinopolim voeatus, dum Iustiniano Imp.et Eutychio, Constantinopolitanae urbis episcopo, obtrectatoribus eo-rundem trium Capitulorum, resisteret, rursus in Monasterio eiusdemCivitatis custodiendus mitlitur, atque in eadem damnatione, ut dicunt,permanens moritur." Isidor, de viris illustr. c. 58. Cfr. origin. V. cap.ultim. nee non Adon. Viennens. in exord. Chronic!, et Othon. Frisin¬gens. V. 4.

3β) A quo anno ulterius continuavit Iohannes Abbas Biclariensisad an. VIII. Mauricii Imp. — Ceterum Chronicon Prosperi continuavitquoque Marins. Aventicensis, ("Ecelesiae Aventicae, hodie Lausannen-sis, Episcopus, qui a. 585 Concilio Matisconensi subseripsit, ante a.598 defunctus") usque ad a. 581. Cfr. Fcibric.

40) "Marcellinus Illyricianus", inquit Cassiodorus 1. c. "qui adhucpatricii Iustiniani fertur egisse cancellos, meliore conditione devotus, atempore Theodosii usque ad föres Imperii triumplialis Augusti Iustini¬ani opus suum, Domino iuvante, perduxit." De eodem Anonymus Mcl-iicensis cap. 56. de S. E. haee: "Marcellinus", inquit, "natione Homanus,Chronicon seripsit, in ouo saeraeis sui ingenii evidens indicium dedit."Cfr. Fabric.

41) "Reliqui anni (teste Relando in h. a.) a Marcellini manu non

ΧΥΙΠ PROLEGOMENA

Magnus Aurelius Cassiodorus Senator ad TheodoricumItegem Chronicon ßreve s. Consulare , a Latino Rege usque adEutharicum Cillicam et Iustinum Aug. Coss. s. ad an. Chr.519, misit 42).

Fasti Idatiani 43) a Rruto et Collatino Coss. ad Anthe-mium Aug. II. Cos. s. ad an. Chr. 468.

Fasti Oxonienses a Lentulo et Marcello Coss. s. ah an.

u. e. 705 ad Proconsulatum Lampadii et Orestis seeundums. ad an. Ch. 552 44).

sunt." Est enim hoc chronicon ab ignoto quodam homine ultra consu-latum Basilii s. an. Chr. 541 conlinuatum, post quem privatus nemoconsul est factus.

42) Ex operibus Livii et Aufidii Bassi partim se hausisse ipse ait,partim ex [fastis] "Paschalibus." "Est, illud Chronicon," inquit Vos-sius de Histt. Laib-, non inutile quidem propter Consulum annos,quos digessit; — — sed tarnen nee nimis est magnae rei. Sane penenunquam ei cum Eusebio convenit. Sed Cassiodori Chronicon tantumfarrago est, quam temulentiae comparat Onuphrius Panvinius, appro-hante etiam los. Scaligero in Animadverss. Eusebianis. Profecto insanumsit, non longe praeferre Fastos Capitolinos. Nam antiquiores suntmulto, longeque florentioris aevi: adhaec non consules modo, sed etiamcensores et dictatores nominant cum suis equitum magistris: praetereapraenomina exacte magis ponunt, quorum ignorantia facit, ut personaesaepius confundantur, magnaque in historiis oriatur ohseuritas." —

43) "In codiee MS. Bihliothecae Collegii Claromont. ParisiensisSociet. Jesu, post Eusebii Chronicon, latinc a S. Hieronymo redditum,et Idacii Aquiflaviensis (Fabricius Lamacensem s. Lemicensem dicit),in Gallaecia Episeopi, ad illud chronicon Appendicem ab an. Ch. 579—471, continentur Fasti Consulares, quos Idacio [s. Idatio] yindica-vit — :— Sirmondus." Labbeus in praef. editionis suae. Cfr. Graev.T. XI.

44) Horum fastorum, "in Collegio corporis Christi servatorum",primus meminit Dodwelliis in appendice Dissertatt. Cyprianicc. qui ta¬rnen ea caussa se non edidisse ait, quod ab iis fastis, qui in Chro-nico Mariani inveniantur, parum discrepent. "Ego autem (inquit H.Relandus p. 754 Append. Fastorum Consularium fratris sui) hos fa-

LITTERARIA. xix

Fasti Caesarei s. Caesarienses s. Anonymi*5), ex duo¬bus exemplaribus, in bibliotheca Caesarum Yiennensi repertis,in unum coniuneti? qiiorum, a Cuspiniano quippe primum ci¬tatorum, auctor Anonymus apud Cuspinianum appellatusest. Ceterum in eodem codice Caesareo duo sunt alii Con-sulum Romanorum Catalogi, a Gaio Jul. Caes. et AntonioCoss. ambo incipientes, quorum alter ad Albinum [et Eusebi-um II. Coss.] s. ad an. Chr. 495 perducitur, alter 46) ad 554,quo anno Athalaricus, Rex Ostrogothorum (qui hic Alaricusvocatur) est mortuus.

stos cum Mariani Chronico conferens, vidi aliquot consules heic me-morari, quorum nullam omnino mentionem Marianus fecerat. Inspiceannos aerae Chr. 189, 215, 274, 295, 521 et alios, ne sim longior.Depreliendi etiam aliter scripta consulum nomina eet. — — Hos fa-stos heic ita do, uti lacunis et erroribus respersi sunt." — Praeterliunc Relandum nemo, quod sciam, edidit.

45) "lncipiunt a primis Urbis Consulibus et a variis eontinuatividentur. Primus Author eos ita ordinavit, ut in ultimo quoque con-sule litteram finalem separatim poneret, et diem septimanae lunaeque nu-merum adderet [e. gr. Bruto et Collatin o Lun. XXVIII.]. Quartusquisque consul minio scriptus est, ut annus bissextilis indicetur. Con-tinuatum hoc modo est opusculum usque ad Medullinum et PotitumCoss. s. ad. a. u. 586. Deinde finales litterae non amplius separatimponuntur. Producitur vero integer libellus usque ad an. Chr. 554. —— In codice vero Caesareo fastis hisce repetitio quaedam subiungitura Constantino II. et Licinio II. Coss. [s. ab an. Chr. 592], paschatisdie sub quolibet consule adiecto; et sei'ies ibi Consulum ad Theodo-sium II. et Honorium Coss. s. ad an. Chr. 407. producitur." Eccard.in praef. ad Corpus Historie. Medii aevi. Cfr. H. Noris. qui integrosprimus edidit, dissertatione illustratos, et Grciev. Thes. T. XI. p. 281.Ante Norisium autem fragmentum eorundem fastorum ab an. Chr. 205—555, ex vetustissima membrana Aiitverpiensi exscriptum, Eucheriusediderat, in quo fragmento, teste eodem Eccardo, "Consulum quoquenomina cum annuis Calendarum Ianuariarum feriis, nomine planetarumexpressis, Epactis annisque Bissextilibus sunt annotata." Ceterum hocfragmentum separatim edidere C. du Fresne post Chronicon Paschaleet Graevius T. XI. p. 592.

46) "Corruptus is est in plurimis locis atque etiam alicubi mancus.Sed collatio illius cum caeteris usum suum habebit. Consules, in hi-

xx PROLEGOMENA

Cataeogus Praefectorum Urbis , ab an. Chr. 254—554,quem in eodem codice Caesareo Cuspinianus idem invenit47).

Catalogus Imperatorum Romanorum a C. Iiil. Caes. adLicinium Thessalonicae occisum: ex eodem cod. Caesareo 48).

Chronicon Damasi s. Catalogus Pontißcum Romanorumvetustissimus, in quo fasti aliquot recensentur, a Petro ad Li-berium 49): ex. eod. Cod. Caes.

[Laterculus] Paschalis centum annorum annos p. Chr.512—411 (quamquam lacuna annorum 550—567 est) conti-net, ubi, praeter paria Consulum, dies paschae singulorumannorum sunt annotati. "Ex Rucherio" edidit post Chron.Paschale C. du Fresne.

storia Romana vetere, et recentiore quoque, Chronlogiae lueem praefe-runt. Sine his caecutiamus; unde catalogi illorum in pretio habendisunt. Licet enim in iis ordinandis Cuspiniani, Onuphrii, Pagii, Alme-loreenii et Relandi industria enituerit; restant tarnen hine inde dubia,ad quae dissolvenda, illa, quae hie damus, adhiberi quin cum fructupossint, nulli dubitamus." Eccard. 1. c. Ceterum Fasti Oxonienseseadem fere tempora continent.

47) Auetor buius Catalogi, quem Eccardus eundem credit esse,atque auetorem illorum fastorum, Anonymus de Praeff. Urbis ap-pellatur.

"Sunt et alii (inquit Eccardus 1, c.) Imperatorum RomanorumCatologi, a graecis conscripti, ut apud S. Maximum inComputo, apudNicepborum in Cbronologia, ap. Leunclavium in Iure Graecorum, ap.Labbeum ad Glycam, ap. Petavium ad Nicepbori Constantinop. Brcvi-arium, ap Dodwellum in Dissertatt. Cyprian, cet. et praeeipue ap. de¬mentem Alexandrinum üb. I. Stromat. p. 559, qui accuratum Impera¬torum Catalogum usque ad Commodi necem cum annis imperii perte-xuit: et apud aliquot alios ex Latinis." Alius, latine scriptus, a C.du Fresne post Chron. Paschale editus est.

4e) Quo vivo scriptum esse Eccardus credit, quum pro die mor¬tis Liberii annotanda spatium sit relictum. Aüi tarnen eundem catalo¬gum Chronicon Damasi appellarunt, scriptum quippe a Damaso, suc-cessore Liberii, credentes.

LITTERARIA. xxi

Laterculus Consulum Colbertinus major annos 379—338eontinet. "Ex codice Colbertino p. 240 (et ex editione Ar-naldi Ponlaci post Notas in Eusebii Cbron.)" post Chron.Pascbale edidit idem Du Fresne.

Laterculus Consulum Colbertinus minor an. 320—338:"post Chronicon [Cassiodori] Senatoris", quod in an. 319 de-sinit. Ex eodem Cod. Colbert. a Du-Fresnio editus.

ß. Sermone Graeco scripti.Fasti Siculi (fragmentum Cbronici maioris), ubi consu-

les a Bruto et Collatino ad Galbam Imp. enumerantur, inbibliotbeca vetusta Siciliensi ab Hieronymo Surila invenli,opera Antonii Augustini, antiquitatis peritissimi, Romain per-lati publicique iuris sunt facti 50). Post vero Chronicon in¬tegrum ab orbe condito ad Heraclii Imperatoris annum vice-simum (praeter lacunam annor. 307—317 p. Chr.), "manuAndreae Darmarii Antiquarii descriptum, in Bibliotheca Au-giistana" repertum est, quod idem Chronicon Alexandrinum s.Paschale appellarunt δΙ).

50) Editi sunt a Feder. Sylburgio in T. III. Historiae AugustaeFrancof. 1390. — a los. Inst. Scaligero in Chron. Euseb. Lugd. Bat.1606 — ab And. Schotto et in T. II. Annal. Pighii Antv. 1613. etspeeiatim correcti et restituti (fuit enim exemplar Siculum multislocis interruptum) ibid. 1617.

51) Raderus lioc Chronicon Alexandrinum appellat, quia PetriAlexandrini nomen initio Codicis Augustani legisset. (Chronicon Ale¬xandrinum Astronomicum et Ecclesiasticum. Monach. 1313. 4.) Pe-tavius "Chronicon istud Alexandrinum, quod ex variis auctonbus cen-tonis instar concinnatum sit, egregium nec satis laudatum" appellat."Constat saltem illum, a quo ad Heraclium perductum est, non essetotius operis scriptorem, sed alterius, quod in an. ConstantiiXVII.,qni est Christi 534, desierit, continuatorem et interpolatorem."Cfr. ΠαβχαΧιον s. Chronicon Paschale, hactenns Fastorum Siculorumnomine laudatum, deinde Chronicae Temporum Epitomes ac deni-que Chronici lemmate vulgatum: cura C:i du Fresne, du Cange, qui,

xxii PROLEGOMENA

Fasti "Theoms" ab an. "νξα [461] απο Αλεξανδρον, ρξζ[467] απο Αονγονοτον" ad an. 'xy& [695] απο Αλέξανδρου j νααπο Aovyovdtov" i. e. annos coiitinentes 158—572 ρ. Cli. s.891—1125 a. u. c., primiim "ex apographo Saviliano" a.Dodwello editi sunt in Appendice Dissertationum Cyprian.tum vero a C. du Fresn. post Cliron. Pascbale et ab Η. Re-lando in Fastis fratris, ubi Fasti Florentini Minores appel-lantur 52).

Fasti "Heracliani", ibidem a Dodwello "ex apographoVossiano" nee non a C. du Fresn. editi, ex epochis PbilippiMacedonici, Augusti Caesaris, Diocletiani Consules annor.222—566 ρ. Chr. s. 975—1519 a. u. c. (exceptis 506—557p. Chr.) exliibent· ii, qui a Relando Fasti Florentini Maio-res sunt appellati 52).

in praefatione fuse de hoc opere agens, Πασχαλιον eo appellandum di-eit, quod auetor operis non tam chronicon, quam Computum Pascha-lem conseripserit, "ut ipsemet in Praef. s. Syntagmate de Paschate me-minerit, vel Παοχαλιον, ut graeci Ecclesiastici vocant, h. e. Canonem decelebrando Paschate, cuius primos conditores Alexandrinos agnoscuntveteres omnes scriptores Graeci. Id porro nominis inditum, quod nonmodo utriusque Paschatis, Iudaici scilieet seu Legalis et Typici velChristiani, sed et praeeipuarum festivitatum, quas deanonxås s. Christivocant Graeci, Latini vero 3Iobiles, quod a Paschatis die pendeant,indieem exhibeant, diesque notant, quilius singulae peraguntur."

2S) "Catalogüm Holstenii Bibliothecae Florentinae versans, depre-hendi hunc scarano 28. mentionem lihri facere, in quo extahant fasticonsulares ab imperio Antonini ineipientes, quos in prineipio Codicislegutn olim extitisse auetor testatur. Nec alios fastos esse mihipersuadebam, quos vir eximius, Ilenr. Dodwellus in appendice ad dis-sertationes Cyprianieas ediderat; quoniam, ut Ilolstenius eos initiumcapere ah imperio Antonini notaverat, utrique hi fasti, et quos Theo-vis et quos Heraelianos vocat, ab Antonini [alteri a Pii, alteri abElagabali] consulatu inchoantur. Praeterea, quum Dodwellus ex apo-graphis Saviliano et Vossiano fastos deseripserat, probabile mihi vide-batur, illa apographa codicibus Bibliotbeeae Florentinae ortum suumdel)ere; — — et quum descripti illi fasti mihi essent transmissi, col-latione instituta deprebendi, plaine eosdem esse, ac illos, qiios Theonis

LITTERARIA. xxiii

Ceterum miilta quoque consulum paria apud Tkeopha-nem, Syncellum, Mal al am, Nicephorum cet. enume-rantur.

c. d. YARIA.

Postremo id quoque monitum volumus, aliquantum ad gen¬tes eorum illustrandas, quorum vitas scripserint, contulissebiograplios, quos tamen enumerare non attinet, praesertimquum omnium fere in historiis litterariis mentio fiat. CeterumCicero in ep. IX. 21 ad Papiriuin Paetum 5S)' gentem Pa-pvriam, Gellius XIII. 19. Porciatn Catonum familiam tra-ctarunt.

III. SCRIPTA RE CENT IO RUM.

A. Genealogica.

Streinnius, Ricliardus, Ra ro Schwarze η avius, (Au-strius), qui Gentium et Familiarum Romanarum stem-mata [Argentor.] 1559. fol. edidit, ordine litterarum (al-phabetico) neglecto, nobiliores solummodo gentes, illustra-vit, neque tamen eas ultra aetatem fere Augusti conti-nuatas $ ipsarum vero, quas tractavit, familiarum multamembra omisit, uxoribus imprimis filiabusque prorsus o-

nomine ediderat Dodwellus. Quare non dubitavi, illos Florentinos mi-χnores appellare; ratus non sufficere, ut Theonis foetus babeantur,quod in eodem codice, quo Tbeonis opuscula, continerentur. Ce¬terum in hae opinione me confirmavit Job. Massoni (p. 6 et 7 He-merolog.) — .— observatio, fastos illos consulares, qui manu exa-rati extant in bibliotb. Laurentina Medicea pluteo XXVIII. num. 26 et12., esse eosdem, quos Dodwellus publici iuris fecerat, quibusque no-men Theonis Heracliique praefixerat, et codicem Vossianum apogra-pbum ess eodicis Medicei." H. Reland p. 752.

S3) Ubi illud notabile est, ipsum Papirium ignorasse, patriciosPapirios fuisse.

XXiv PROLEGOMENA

missis: ceterum in enarrando saepe mendosus est 54), con-iecturas 55) quippe aliquot nimiae temeritatis ausus.

Antonius Augustinus, Ep is c opus primum Ilerdensis,tum Tarracoiiensis Arcliiepiscopus , ut antiquarumomnino rerum studiosissimus atque peritissimus fuit, multa56)de iis scripsit, quorum huc referantur, quamquam non inte-grae ad nos pervenerunt, Fcimiliae Romanorum "XXX" (duaetarnen et triginta sunt: Acilia — Pompeia) Romae 1577 fol.ab Ursino editae. Hic, quamquam Streinnio gravior, fidemtarnen rarius, testibus citandis, affirmat.

Glandorpius , Johannes, rerum sane copiosissimum Ono-masticon Historiae Romanae, cui addita sunt PraecipuarumRoman. Familiarum Stcmmata, conscripsit, quod opus, ipsodefuiicto, quamquam emendatum et .suppletum Francof. 1580fol. edidit R einerus R eineccius 57), mendis tarnen gra-

54) Itaec et alia bujuscemodi, quamquam minime culpandi cupi-dine obiicientcs, ueque ut eo nostrum opus magis quasi faceremus ne-cessarium, ante tarnen admonenda pulavimus, ne ipsum opus agressis,unaquaeque eiusmodi falsa, quae erroris redargui non mererentur, se-paratim nobis animadvertenda atque refutanda essent; ceterum ingenueconfitentes, et Streinnium et ceteros, quos recensuri sumus scriptoies,(ut yerbis utar iieincccii, pracfantis in Onomastieon Glandorpii) "uber-rimam et locupletissimam ad argumentum hoc integre pertractandumsive Ιχνογ^ν.φίαν, sive χειρηγωγίαν subministrare.'

55) Harum quum sexcenta prodi possint exempla, satis erit lecto-rein ad pag. 8. not. 57.) relegare. Streinnius enim ubicunque mem-brum familiae ignoratur, pro lubitu quasi supplet.

56) Antiquitatum Romanar. et Hispaniar. in Nnmmis Vcter. Dia¬log. XI., Re Nominibus Propriis Pandecti Florentini. cet.

5 7) Hic ceterum de Familiis Regum Argivorum et Myeenaeorum,Spartanorum et Messeniacorum, Aeacidum et Athenicnsium, Macedoni-corum, Seleucidarum et Regum Commagenae et Bithyniae, nec non Ly-diaé, et de Originibus stirpis Brandcnb.; De Communib. Gentium Ger-manicar. et Henetar. Appellationihiis, De Billingor. Familia, De Genea¬login Stirpis Estensis , Bericht von der ßleisner anfängt. Herkommenetc. etc. etc. scripsit.