แนวปฏิบัติการใช้ยา granulocyte colony-stimulating

4
11 แนวปฏิบัติการใช้ยา Granulocyte colony-stimulating factor with febrile neutropenia อาจารย์พิจิตรา เล็กดํารงกุล ผู้ช่วยศาสตราจารย์จงจิต เสน่หา อาจารย์ธนิษฐา สมัย ลิขิตโดย .ดร. วิชชุดา เจริญกิจการ โรคมะเร็งเป็นปัญหาทางสาธารณสุขที่สําคัญของประเทศไทย จากสถิติการเสียชีวิตของประชากรไทย ตั้งแต่ปี 2545 พบว่าการเสียชีวิตของผู้ป่วยด้วยโรคมะเร็งมากเป็นอันดับ 1 และมีแนวโน้มที่จะเพิ่มมากขึ้น เรื่อย แม้ในปัจจุบันวิทยาการด้านการรักษาโรคมะเร็งได้เจริญรุดหน้าไปมาก มีการพัฒนาวิธีการรักษาอย่าง ต่อเนื่องที่ช่วยให้ผู้ป่วยมะเร็งมีอัตราการรอดชีวิตมากขึ้น แต่อย่างไรก็ตามก็ยังพบผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์ หลายประการ เช่น กดการทํางานของไขกระดูก ทําให้เกิดภาวะโลหิตจาง ภาวะเกล็ดเลือดต่ํา และภาวะเม็ด เลือดขาวต่ํา เป็นต้น ภาวะเม็ดเลือดขาวต่ําทําให้ผู้ป่วยมีโอกาสเกิดการติดเชื้อได้ง่าย ซึ่งมีผลกระทบต่อ ประสิทธิภาพของการรักษาและคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย โดยเฉพาะการเกิดไข้ในภาวะเม็ดเลือดขาวต่ํา (Febrile Neutropenia: FN) ที่เป็นหนึ่งในปัญหาที่สําคัญของผู้ป่วยโรคมะเร็ง ระหว่างการได้รับการรักษาด้วย ยาเคมีบําบัด ซึ่งหากเกิดภาวะ FN แล้วนั้นย่อมส่งผลใหระยะเวลาวันนอนในโรงพยาบาลของผู้ป่วยนานมาก ขึ้น ค่าใช้จ่ายที่เพิ่มสูงขึ้น การใช้ยาปฏิชีวนะที่มากขึ้น รวมถึงการให้ยาเคมีบําบัดในครั้งต่อไปต้องล่าช้าออกไป และแนวโน้มของอัตราการเสียชีวิตที่สูงขึ้น ดังนั้น อาจารย์พิจิตรา เล็กดํารงกุล ซึ่งเชี่ยวชาญในการดูแลผู้ป่วย โรคมะเร็งโดยเฉพาะปัญหามะเร็งเม็ดเลือดขาว จึงนําประเด็นนี้เข้ามาแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับชาวอายุรศาสตร์ โดยมีทีมงานของ COE มะเร็งเข้าร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ที่สําคัญ ได้แก่ รองศาสตราจารย์ คนึงนิจ พงษ์ถาวร กมล ผู้ช่วยศาสตราจารย์จงจิต เสน่หาและอาจารย์ธนิษฐา สมัย ซึ่งมีเนื้อหาสรุปได้ดังนีปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อต่อการเกิดภาวะ Febrile Neutropenia มีดังต่อไปนี- อายุที่มากกว่าหรือเท่ากับ 65 ปี ซึ่งพบว่าผู้ที่อายุมากกว่า 65 ปีขึ้นไม่มีความแตกต่างในเรื่องความ เสี่ยง กล่าวคือ อายุที่เพิ่มขึ้นมากกว่า 65 ปีไม่ได้มีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นเมื่อเทียบกับผู้ที่มีอายุ 65 ปี - ผู้ป่วยที่มีโรคร่วม เช่น โรคหัวใจเป็นต้น - มีระดับ serum albumin น้อยกว่า 3.5 mg/dl - ชนิดของยาเคมีบําบัดที่ได้รับ - ขนาดของยาเคมีบําบัดที่ได้รับ - ระดับ Hb ที่ต่ํากว่า 12 การวินิจฉัยภาวะ Febrile Neutropenia จะต้องมี 2 ภาวะนี้ร่วมกัน

Upload: rattiya-dandongying

Post on 11-Aug-2015

303 views

Category:

Documents


7 download

DESCRIPTION

แนวปฏิบัติการใช้ยา Granulocyte colony-stimulating

TRANSCRIPT

  

11  

แนวปฏบตการใชยา Granulocyte colony-stimulating factor with febrile neutropenia

อาจารยพจตรา เลกดารงกล

ผชวยศาสตราจารยจงจต เสนหา

อาจารยธนษฐา สมย

ลขตโดย อ.ดร. วชชดา เจรญกจการ

โรคมะเรงเปนปญหาทางสาธารณสขทสาคญของประเทศไทย จากสถตการเสยชวตของประชากรไทย

ตงแตป 2545 พบวาการเสยชวตของผปวยดวยโรคมะเรงมากเปนอนดบ 1 และมแนวโนมทจะเพมมากขน

เรอย แมในปจจบนวทยาการดานการรกษาโรคมะเรงไดเจรญรดหนาไปมาก มการพฒนาวธการรกษาอยาง

ตอเนองทชวยใหผปวยมะเรงมอตราการรอดชวตมากขน แตอยางไรกตามกยงพบผลขางเคยงทไมพงประสงค

หลายประการ เชน กดการทางานของไขกระดก ทาใหเกดภาวะโลหตจาง ภาวะเกลดเลอดตา และภาวะเมด

เลอดขาวตา เปนตน ภาวะเมดเลอดขาวตาทาใหผปวยมโอกาสเกดการตดเชอไดงาย ซงมผลกระทบตอ

ประสทธภาพของการรกษาและคณภาพชวตของผปวย โดยเฉพาะการเกดไขในภาวะเมดเลอดขาวตา

(Febrile Neutropenia: FN) ทเปนหนงในปญหาทสาคญของผปวยโรคมะเรง ระหวางการไดรบการรกษาดวย

ยาเคมบาบด ซงหากเกดภาวะ FN แลวนนยอมสงผลให ระยะเวลาวนนอนในโรงพยาบาลของผปวยนานมาก

ขน คาใชจายทเพมสงขน การใชยาปฏชวนะทมากขน รวมถงการใหยาเคมบาบดในครงตอไปตองลาชาออกไป

และแนวโนมของอตราการเสยชวตทสงขน ดงนน อาจารยพจตรา เลกดารงกล ซงเชยวชาญในการดแลผปวย

โรคมะเรงโดยเฉพาะปญหามะเรงเมดเลอดขาว จงนาประเดนนเขามาแลกเปลยนเรยนรกบชาวอายรศาสตร

โดยมทมงานของ COE มะเรงเขารวมแลกเปลยนเรยนรทสาคญ ไดแก รองศาสตราจารย คนงนจ พงษถาวร

กมล ผชวยศาสตราจารยจงจต เสนหาและอาจารยธนษฐา สมย ซงมเนอหาสรปไดดงน

ปจจยทมความสมพนธตอตอการเกดภาวะ Febrile Neutropenia มดงตอไปน

- อายทมากกวาหรอเทากบ 65 ป ซงพบวาผทอายมากกวา 65 ปขนไมมความแตกตางในเรองความ

เสยง กลาวคอ อายทเพมขนมากกวา 65 ปไมไดมความเสยงเพมขนเมอเทยบกบผทมอาย 65 ป

- ผปวยทมโรครวม เชน โรคหวใจเปนตน

- มระดบ serum albumin นอยกวา 3.5 mg/dl

- ชนดของยาเคมบาบดทไดรบ

- ขนาดของยาเคมบาบดทไดรบ

- ระดบ Hb ทตากวา 12

การวนจฉยภาวะ Febrile Neutropenia จะตองม 2 ภาวะนรวมกน

 

 

1.

2.

ลดก

เกดภ

Orga

โดยป

ดงน

ภาวะไข คอ

มากกวาหรเท

เมดเลอดขาว

Neutrophil

500/mm3 ใน

การใช G

การเกดภาวะ

ภาวะ Febrile

anisation fo

ประเมนจากแ

ภาวะทมอณ

ทากบ 38 องศ

วชนดนวโทรฟ

Count: AN

นเวลาตอมา

Granulocyte

Neutropeni

e Neutrope

or Research

แบบประเมนต

ณหภมทางชอง

ศาเซลเซยส น

ฟลตา (Neu

C) < 500/m

e colony-sti

a หรอ ระยะ

enia นอยลง

and Treatm

ตอไปน ซง

งปาก มากกว

นานมากกวาห

utropenia)

mm3 หรอ <

imulating fa

เวลาการเกด

ซงจากแนวป

ment of Ca

ความเสยง

าหรอเทากบ

หรอเทากบ 1 ช

โดยจานวนส

1000/mm3

actor (G-CSF

Neutropeni

ฎบตการใช G

ancer(EORTC

ตอการเกดปร

38.3 องศาเ

ชวโมง

สมบรณของนว3 และมแนวโ

F) เปนทางเล

ia ใหสนลง ท

G-CSF ในป 2

C) ไดกาหนดแ

ระเมนจากยาเ

เซลเซยส 1

วโทรฟล (A

โนมทจะลดล

ลอกหนงทเชอ

ทาใหความเส

2010 ของ E

แนวทางการใ

เคมบาบดทผป

 

12 

ครง หรอ

Absolute

งเหลอ <

วาจะชวย

ยงตอการ

uropean

ใช G-CSF

ปวยไดรบ

 

 

 

13 

 

 

โดยประ

Neutrop

NeutropNeutropผปวยทค

*

ะเมนจากยาเค

penia และกา

แตอยางไรกตpenia ไดกตาpenia ของผปครอบคลมมาก*************

คมบาบดทไดร

ารใชยา G-CS

ตามแมจะพบวาม พยาบาลใปวยโดยใชแบกยงขน และล************

รบ เทยบ

SF ดงน

วาในปจจบน ในฐานะผดแลบประเมนอนดปญหาการเก

*************

กบตารางการ

G-CSF มบทบลหลก ยงคงตอประกอบดวยกด Febrile N*************

รประเมนความ

บาทสาคญทชองประเมนควกไดเชน แบบ

Neutropenia*************

มเสยงตอการ

ชวยลดการเกดามเสยงตอกา

บประเมน MAa ใหไดผลดทส*************

เกดภาวะ

ดภาวะ Febriารเกดภาวะ FASCC เพอใหกสด ************

 

14 

Febrile

ile Febrile การดแล

**