Ερευνητική Εργασία Ελληνικά εκθέµατα στα...

1

Ερευνητική Εργασία :

«Ελληνικά εκθέµατα στα Μουσεία του Κόσµου»

1ο Επαλ Αιγίου

Σχολική Χρονιά 2013-2014

Μαθητές:

Nίκη Ταπακαράκη

Ελισάβετ Αποστολοπούλου

Περσεφόνη Κάλπου

Φωτεινή Νικολοπούλου.

Ηλίας Ηλιόπουλος

Πρένγκα Ιρινεό

Παναγιώτης Μεργέτης

Αλέξιος Σωτηρόπουλος

Ηλίας Ανδριόπουλος

Αλέξανδρος Δερβένης

Βασίλειος Θανάσης

Ντύμπερ Χοτζολλί

Περσεφόνη Κάλπου

Παναγιώτης Μυφτάρι

Ευστάθιος Παναγιώτης

Καθηγήτρια:

Τζήμου Δέσποινα

Αίγιο 2013-2014

2

Περιεχόµενα

Πρόλογος ................................................................................................................................... 3

Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης .................................................................................... 4

Εκθέματα ΜΕΤ ....................................................................................................................... 6

Λούβρο .................................................................................................................................... 11

Το Λούβρο σήμερα .............................................................................................................. 11

Τμήμα αρχαιοτήτων ελληνικών, ετρουσκικών και ρωμαϊκών ............................................ 13

Περιγραφή των πιο σημαντικών εκθεμάτων στο Λούβρο .................................................. 16

Βρετανικό Μουσείο ................................................................................................................. 22

Ελγίνεια Μάρμαρα .............................................................................................................. 23

Βασικά εκθέματα Βρετανικού Μουσείου ........................................................................... 24

Βιβλιογραφία .......................................................................................................................... 26

Ελληνικά Εκθέματα στα Μουσεία του κόσμου:

Ερευνητική Εργασία Α΄Τετραμήνου 1ο Επαλ Αιγίου

3

Πρόλογος

Η ερευνητική εργασία είναι ένα δίωρο µάθηµα στο οποίο οι µαθητές καλούνται να

επιλέξουν και να µελετήσουν ένα θέµα. Στα πλαίσια αυτής της ερευνητικής οι µαθητές θα µάθουν τι σηµαίνει να «ερευνάς» ένα θέµα, θα µάθουν τι σηµαίνει οµάδα,

τι σηµαίνει συνεργασία, τι σηµαίνει σύνθεση εργασιών, τι σηµαίνει παρουσίαση

αποτελεσµάτων.

Σύµφωνα µε τις οδηγίες του Υπουργείου κατά την υλοποίηση της ερευνητικής εργασίας ακολουθήσαµε τις παρακάτω φάσεις:

Α. Πρώτη Φάση: Γενικός Προγραµµατισµός σε Ολοµέλεια Τµήµατος Β. Δεύτερη Φάση: Προγραµµατισµός και Προετοιµασία της Ερευνητικής Οµάδας Γ. Τρίτη Φάση: Υλοποίηση ∆ράσεων από Υποοµάδες για Συλλογή ∆εδοµένων Δ. Τετάρτη Φάση: Επεξεργασία ∆εδοµένων από Οµάδα εντός Τάξης Ε. Πέμπτη Φάση: Επιλογή Τρόπων Αναπαράστασης Νέων Γνώσεων

Στ. Έκτη Φάση: Προκαταρτική Παρουσίαση Εργασιών σε Ολοµέλεια Τµήµατος Ζ. Έβδομη Φάση: ∆ιαµόρφωση Φακέλου της Ερευνητικής Εργασίας Η. Όγδοη Φάση: Συνοπτική Παρουσίαση Εργασίας στα Ελληνική ή/και Αγγλικά

Θ. Ένατη Φάση: Αξιολόγηση Οµαδικής Εργασίας και Ατοµικής Συµβολής Μελών

Μετά την επιλογή του θέµατος ακολουθήθηκε το παρακάτω πρόγραµµα

Α΄ Τετράµηνο ..περίπου 13 3ωρες συναντήσεις 1ο τρίωρο: γνωριµία, εξηγήσεις, συµβόλαιο…

2ο τρίωρο: χωρισµός σε Οµάδες (3 ή 4), αναζήτηση θεµάτων, υποθεµάτων, ερωτηµάτων 3ο τρίωρο: αποσαφήνιση ερωτηµάτων. Πηγές 4ο τρίωρο: Πηγές. Εργαλεία έρευνας 5ο-11ο τρίωρο: Επιλογή δεδοµένων από τις «πηγές», συγκέντρωση και επεξεργασία

στοιχείων που συγκεντρώθηκαν. Εξαγωγή συµπερασµάτων. Συγγραφή τελικής έκθεσης 12ο τρίωρο: προετοιµασία φακέλου και παρουσιάσεων 13ο τρίωρο: παρουσίαση

Στα πλαίσια της ερευνητικής εργασίας µας δόθηκε η ευκαιρία να :

• Μελετήσουµε και να αναζητήσουµε τα ελληνικά εκθέµατα στα διάσηµα

Μουσεία του κόσµου.

• Να γνωρίσουµε τα πιο σηµαντικά µουσεία του κόσµου

• Να γνωρίσουµε και να θυµηθούµε τα Ελληνικά εκθέµατα που κλάπηκαν και είναι στο εξωτερικό

• Καταλάβουµε την σπουδαιότητα των ελληνικών εκθεµάτων

Χωριστήκαµε σε τρεις οµάδες. Η πρώτη οµάδα ανέλαβε την έρευνα και παρουσίαση

των σηµαντικών εκθεµάτων που υπάρχουν στο Βρετανικό Μουσείο, η δεύτερη στο

Μουσείο του Λούβρου και η τρίτη τα εκθέµατα του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης.



4

Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης

Το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης (Metropolitan Museum of

Art, γνωστό και ως The Met) είναι ένα από τα µεγαλύτερα και σηµαντικότερα

µουσεία τέχνης στον κόσµο. Ιδρύθηκε το 1872 και βρίσκεται στην 5η Λεωφόρο

στο Μανχάταν. Οι συλλογές του περιέχουν περισσότερα από δύο εκατοµµύρια έργα

τέχνης και περιλαµβάνουν ξεχωριστούς τοµείς Ελληνορωµαϊκής, Μεσαιωνικής, Ισλαµικής, Ασιατικής και σύγχρονης τέχνης, καθώς και φωτογραφιών, ενδυµάτων, όπλων

και πανοπλιών και µουσικών οργάνων. Ιδρύθηκε το 1870 από µία οµάδα ανθρώπων

που ήθελαν ένα ίδρυµα για τέχνες αντάξιο

των ευρωπαϊκών. Η συλλογή του θεωρείται η

µεγαλύτερη του δυτικού κόσµου. Εδώ

υπάρχουν έργα από την προϊστορική εποχή

µέχρι σήµερα. Μεταφέρθηκε στη σηµερινή

του θέση το 1880 και φιλοξενεί συλλογές από όλες τις ηπείρους, όπως δείγµατα

αρχαίας αιγυπτιακής τέχνης, αµερικάνικης γλυπτικής και διακόσµησης από την εποχή

της αποικιοκρατίας. Το µουσείο διαθέτει τόσα πολλά εκθέµατα που είναι αδύνατο να

το επισκεφθείτε ολόκληρο µέσα σε µία µέρα. Ξεκινώντας µε τα εκθέµατα από

Αφρική, Ωκεανία και γενικότερα Ιθαγενών της Αµερικής, θα έχετε τη δυνατότητα να

θαυµάσετε ξυλόγλυπτα από διάφορες φυλές, αντικείµενα από τη Νέα Γουινέα, από

την Πολυνησία, το Μεξικό. Στη συλλογή της Αµερικάνικης Τέχνης µπορεί να

θαυµάσει κανείς το πορτρέτο του Τζορτζ Ουάσινγκτον, το περιβόητο πορτρέτο της Μαντάµ Χ του Σάρτζεντ, έργα του Χόπερ, έργα γλυπτικής και διακόσµησης από την εποχή της αποικιοκρατίας µέχρι τον αιώνα µας, αναπαραστάσεις µε αυθεντικά έπιπλα

σαλούν και σπιτιών. Από την Αρχαία Εγγύς Ανατολή και το Ισλάµ υπάρχουν

φτερωτά πέτρινα λιοντάρια, µπρούτζινα αντικείµενα, βασιλικές µινιατούρες από τις αυλές της Περσίας και άλλα πολλά. Σε µια σειρά

αιθουσών εκτίθενται έργα από την Κίνα, Ιαπωνία,

Κορέα, Ινδία και Νοτιοανατολική Ασία. Υπάρχει ένας κήπος σε φυσικό µέγεθος σε στυλ Μινγκ,

κινέζικα, βουδιστικά γλυπτά, αντικείµενα από

νεφρίτη και πολλά άλλα. Σε άλλα αίθουσα

φιλοξενείται συλλογή 45,000 κοστουµιών από το

17ο αιώνα µέχρι σήµερα. Ξεχωριστή πτέρυγα

φιλοξενεί ευρήµατα αιγυπτιακής τέχνης. Επόµενη

θεµατική κατηγορία είναι οι ευρωπαϊκοί πίνακες, γλυπτά και διακόσµηση που περιλαµβάνουν έργα

των Μποτιτσέλι, του Μπροντζίνο, Μπρέγκελ,

Ρούµπενς, Βαν Ντάικ, Ρέµπραντ, Βερµέερ, Ελ

Γκρέκο, Βελάσκεθ, Γκόγια, Πουσέν, Βατό, Σεζάν, Μονέ, Βαν Γκογκ, Λεονάρντο, Ροντέν και Ντεγκά.

Επιπλέον υπάρχει θεµατική ενότητα µε θέµα την ελληνική και ρωµαϊκή τέχνη και ξεχωριστή µε µουσικά όργανα.

Ωστόσο, µια από τις πλέον περίοπτες θέσεις του Μουσείου, φιλοξενεί σήµερα την

πτέρυγα µε τα Ελληνορωµαϊκά εκθέµατα, η οποία ανακαινίστηκε τον Ιούνιο του



5

1996, και από τότε εµπλουτίζεται συνεχώς µε νέες προσθήκες από την Ελλάδα, την

Κάτω Ιταλία, αλλά και την Κύπρο. Οι συλλογές της µας ταξιδεύουν στα χνάρια της ιστορίας από τα βάθη της Νεολιθικής εποχής, τότε που η ανθρώπινη έκφραση έπαιρνε για πρώτη φορά µορφή µέσα από την τέχνη της γλυπτικής και της ζωγραφικής, µέχρι τις ένδοξες στιγµές της Ρωµαϊκής αυτοκρατορίας αλλά και το µωσαϊκό των πολλών

και διαφορετικών πολιτισµών που κυριαρχούσε στην Κωνσταντινούπολη του 330

µ.Χ. Εδώ θα γνωρίσουµε άγνωστες λεπτοµέρειες για τους πολιτισµούς της Μεσογείου που εξελληνίστηκαν κατά τους αρχαίους και ρωµαϊκούς χρόνους, και συνάµα θα αναγνωρίσουµε σηµάδια του Ελληνικού Πολιτισµού που αποτυπώνονται ακόµη και σήµερα στις σύγχρονες ευρωπαϊκές και ασιατικές κοινωνίες γύρω από τη

Μεσόγειο µέχρι τη Μαύρη Θάλασσα.

Στη Ρωµαϊκή πτέρυγα θα

ανακαλύψουµε άγνωστες λεπτοµέρειες για πολεµικές επιχειρήσεις των Ρωµαίων Αυτοκρατόρων, σε συνδυασµό

µε τις επιρροές του ελληνικού

πολιτισµού στις ρωµαϊκές αποικίες. Η Ελληνική τέχνη είχε την τιµητική της στο

Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης από την πρώτη κιόλας εποχή της λειτουργίας του. Το πρώτο έργο που φιλοξενήθηκε ήταν µια Ρωµαϊκή Σαρκοφάγος από την Ταρσό η οποία παρουσιάστηκε το 1870. Ωστόσο, ο τοµέας µε τα Ελληνικά

και Ρωµαϊκά εκθέµατα εγκαινιάστηκε για πρώτη φορά το 1909 και σήµερα διαθέτει πάνω από 35.000 αντικείµενα.

Ανάµεσά τους θα ξεχωρίσουµε αγαλµατίδια µαρµάρινα σε διάφορα µεγέθη,

προτοµές, µεταλλικά νοµίσµατα και άλλα κτερίσµατα από διαφορετικές εποχές, όπως Κυκλαδικά Εδώλια, Μυκηναϊκά αγγεία και βάζα της Αθηναϊκής εποχής, ενώ

περίοπτη θέση κατέχουν τα έργα από τερακότα, χρυσό, ασήµι και κρύσταλλο, δεµένα

µε πολύτιµους λίθους. Οµολογουµένως θεωρούνται ως δείγµατα µιας σπανιότατης συλλογής, που όµοιά τους θα συναντήσουµε µόνον στις προθήκες του Αρχαιολογικού

Μουσείου της Αθήνας και άλλων µεγάλων πόλεων της εποχής εκείνης.



6

Εκθέµατα ΜΕΤ

Ενδεικτικά παρουσιάζουµε τα σηµαντικότερα ελληνικά εκθέµατα του µουσείου.

Ο Βορέας ιπτάµενος

Το χάλκινο ανάγλυφο έχει ύψος 11,7

εκατοστά. Η πίσω άποψη είναι απολύτως λεία. ∆ιατηρείται σε πολύ καλή

κατάσταση, αν και σε ορισµένα σηµεία

είναι τοπικά τριµµένο από την χρήση.

Παριστάνει έναν άνδρα. Έχει στην πλάτη

του δύο φτερούγες σε πλήρη έκταση, µε ελαφρή κλίση προς τα επάνω και τα άκρα

να σχηµατίζουν σπείρωση. Φοράει κοντό

χιτώνα, κοντοµάνικο στενό σακάκι και κοντή φούστα. Στα πόδια φοράει µποτάκια

µε φτερά. Γονατίζει στο δεξί του γόνατο

επάνω σε ένα σύννεφο και κρατάει το

αριστερό του χέρι ψηλά. Η επεξεργασία

των λεπτοµερειών είναι πρόχειρη, οι µύες των χεριών και των ποδιών είναι ελαφρώς υπερτονισµένα.

χάλκινο ανάγλυφο

β 6ος αι. π.Χ.

Ανδρική ανθρώπινη µορφή

Το χάλκινο αγαλµατάκι έχει ύψος 7

εκατοστά. Παρουσιάζει µια ανδρική

ανθρώπινη µορφή µε λεπτό ψηλό σώµα

και µακρά σκέλη. Τα άνω άκρα είναι τεταµένα µπροστά και χαµηλά, και µακρυά

από το σώµα. Τα κάτω σκέλη είναι ανοιχτά και στηρίζουν το βάρος του

σώµατος. ∆εν γνωρίζουµε αν πατάει στο

έδαφος. Κάτω από τις πατούσες καταλήγει σε αιχµές µε τις οποίες προφανώς στηριζόταν σε βάση.

Η πρώιµη απλοϊκή τεχνική έχει οµοιότητες µε άλλα ευρήµατα στην Ολυµπία και αλλού.

Έτος κατασκευής 8ος αι. π.Χ



7

Γυναικείο ειδώλιο

Είναι από µάρµαρο. Το ειδώλιο εικονίζει γυναικεία µορφή σε χαρακτηριστική

στάση µε τα χέρια διπλωµένα κάτω από το

στήθος, το οποίο είναι έντονα

σχηµατισµένο, καθώς και οι γλουτοί. Είναι σε καλή κατάσταση, φέρει µερικές φθορές και είναι σπασµένο και ανασυγκολληµένο,

ενώ µικρό τµήµα του δεξιού ποδιού έχει χαθεί. Τα ζεύγη οπών στον λαιµό και στο

δεξί πόδι προέρχονται από αρχαίες επιδιορθώσεις µε χρήση µετάλλου που έχει χαθεί. Η γυναικεία µορφή φοράει στολίδι στα µαλλιά.

Είδος Τέχνης γλυπτό

Έτος κατασκευής 32ος - 28ος αι. π.Χ.

∆ιαστάσεις 21,6 εκ.



8

Ίππος

Το µπρούτζινο έργο τέχνης εικονίζει ένα

άλογο που βηµατίζει µε το αριστερό

µπροστινό πόδι λυγισµένο µπροστά.

Λείπουν η ουρά και το δεξί πίσω πόδι λίγο

µετά τη φτέρνα. Ίσως να είχε χαλινάρι στο

στόµα και καβαλάρη στην πλάτη.

Στην κλασική εποχή αγαλµατίδια µε αυτό

το µέγεθος είχαν κυρίως θρησκευτικό

χαρακτήρα. Μπρούτζινα άλογα και ιππείς γίνονταν συχνά ανάθηµα που

τοποθετούνταν στην κορυφή κιόνων για να

ευχαριστήσουν τους θεούς για κάποια νίκη

στους Ολυµπιακούς αγώνες, τα

Παναθήναια, Ίσθµια, Νέµεα, ή στους αγώνες των ∆ελφών. Το έθιµο αυτό

συνεχίστηκε µέχρι τους ελληνιστικούς χρόνους. Άλλες χρήσεις µπορεί να ήταν η

διακόσµηση ιδιωτικών χώρων στο σπίτι Ελλήνων ή Ρωµαίων.

Είδος Τέχνης:χάλκινο

Έτος κατασκευής τέλη 2ου, αρχές 1ου αι. π.Χ.


Χάλκινος καθρέφτης

Το πίσω µέρος του καθρέφτη είναι διακοσµηµένο µε ανάγλυφη παράσταση

δύο Πανών που µαλώνουν ενώ επεµβαίνει ο Έρωτας. Οι δύο Πάνες µαλώνουν σαν

µικρά παιδιά, αφού ο ένας (στα αριστερά)

κρατάει τον άλλο από το χέρι, ενώ αυτός προσπαθεί να του ξεφύγει. Αντικείµενο

της διαµάχης είναι ένα µικρό πουγκί µε γκαζάκια. Η σκηνή διαδραµατίζεται σε κάποιο βουνίσιο δάσος.

Είδος Τέχνης: ύστερη κλασσική

Έτος κατασκευής:µέσα 4ου αι. π.Χ.

Ο καθρέπτης έχει διάµετρο 13,3

εκατοστά.



9

Επιτύµβια στήλη µικρής κορασίδος

Η επιτύµβια στήλη µικρής κορασίδος που

φιλοξενείται στη συλλογή του

Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης στην Νέα Υόρκη µε αριθµό ευρετηρίου 27.45

λέγεται ότι βρέθηκε στην Πάρο το έτος 1785 και πέρασε στην συλλογή του Σερ

Ρίτσαρντ Γουόρσλεϋ (Sir Richard

Worsley) για να αγοραστεί από το

Μουσείο στις 21 Φεβρουαρίου του έτους 1927.

Είναι από µάρµαρο της Πάρου. Το

ανάγλυφο είναι υπέροχα σκαλισµένο,

εικονίζοντας µια τρυφερή στιγµή

αποχωρισµού ενός µικρού κοριτσιού από

τα περιστεράκια της. Το κοριτσάκι φοράει πέπλο χωρίς ζώνη που πέφτει µέχρι τα

πόδια. Κρατάει στην αγκαλιά της δύο

περιστεράκια, αγκαλιάζοντας το ένα µε το

δεξί της χέρι, ενώ το δεύτερο στέκει στο

αριστερό. Κοριτσάκι µε περιστέρια

Είδος Τέχνης: επιτύµβια στήλη

Έτος κατασκευής: περ. 450–440 π.Χ.

∆ιαστάσεις: 80 εκ

Αποχαιρετισµός

Είναι από ασβεστόλιθο. Εικονίζει έναν

νεαρό άνδρα και µια γυναίκα µπροστά σε ένα βωµό. Ανάµεσά τους µία λήκυθος για

την σπονδή. Στον τοίχο είναι κρεµασµένη

µια πολεµική στολή, κράνος και ένα σπαθί.

Ο Τάραντας στα παράλια της Μεγάλης Ελλάδας γνώρισε µεγάλη άνθιση, αφού

ήταν κεντρικός κόµβος των θαλάσσιων

εµπορικών δρόµων στη Μεσόγειο. Είναι πολλά τα επιβλητικά ταφικά µνηµεία που

κτίστηκαν στην πόλη αυτή τον 4ο αιώνα

π.Χ. Είχαν σχήµα ναΐσκου και ήταν

διακοσµηµένα µε ζωγραφισµένα

αγάλµατα. Το ανάγλυφο ετούτο ίσως να

ανήκε στο διάκοσµο ενός τέτοιου

µνηµείου. Έχει εκφραστεί η εικασία ότι η

σκηνή είναι εµπνευσµένη από µια

τραγωδία.

Είδος Τέχνης επιτύµβια στήλη

Έτος κατασκευής περ. 325–300

π.Χ.

∆ιαστάσεις 58,5 x 53,6 εκ.



10

Παναθηναϊκός αµφορέας του Κλεοφράδη

Στην έµπροσθεν όψη εικονίζεται η θεά

Αθηνά µε δόρυ και ασπίδα, η οποία είναι διακοσµηµένη µε την εικόνα φτερωτού

αλόγου. Είναι πλαισιωµένη από δύο κίονες µε έναν αλέκτορα στην κορυφή. Στα

αριστερά διαβάζουµε την επιγραφή «ΤΟΝ

ΑΘΕΝΕΘΕΝ ΑΘΛΟΝ».

Στην όπισθεν όψη εικονίζεται σκηνή

παγκρατίου. ∆ύο γενειοφόροι αθλητές αγωνίζονται υπό το βλέµµα του επίσης γενειοφόρου διαιτητή. Ένας από τους δύο

παλαιστές έχει υψώσει το αριστερό του

πόδι µέχρι τον δεξιό αγκώνα του

σκυµµένου αντιπάλου του, ο οποίος βρήκε την ευκαιρία να του κάνει λαβή. Η

παρουσία του διαιτητή κάνει αισθητή τη

δραµατικότητα του αθλητικού

στιγµιότυπου.

Είδος Τέχνης: µελανόµορφο αγγείο

Έτος κατασκευής: περ. 500 π.Χ.

Καλλιτέχνης : Κλεοφράδης




11

Λούβρο

Το µουσείο του Λούβρου (γαλλικά: Musée du Louvre) είναι ένα από τα µεγαλύτερα

και παλαιότερα µουσεία τέχνης στον κόσµο. Βρίσκεται στο κέντρο του Παρισιού,

στις όχθες του Σηκουάνα και εκθέτει 35.000 έργα τέχνης - το 8% των αποκτηµάτων του, που υπολογίζονται στα 445.000 κοµµάτια. Οι µόνιµες συλλογές του µουσείου

καταλαµβάνουν συνολικά έκταση 60.600 τετραγωνικών µέτρων και ανάµεσα σε αυτές είναι και οι ελληνικές, που καλύπτουν[1] 25 αίθουσες ή χώρους. Το Λούβρο αρχικά ήταν αµυντικό φρούριο και υπάρχουν διάφορες εκδοχές για την

ονοµασία του. Σύµφωνα µε την πρώτη, ονοµάστηκε Λούβρο λόγω του τοπωνυµίου

της περιοχής όπου οικοδοµήθηκε - αυτή λεγόταν Lupara. Πιθανολογείται ότι η

περιοχή ονοµαζόταν έτσι επειδή είχε πολλούς λύκους (στα λατινικά lupus και το

θηλυκό, δηλαδή λύκαινα, στην καθοµιλουµένη της εποχής εκείνης στη Γαλλία,

λεγόταν lupara)[2]. Μια άλλη εκδοχή είναι ότι η ονοµασία προέρχεται από την

σαξωνική λέξη lauer ή lower, η οποία στα ελληνικά αποδίδεται ως "οχυρωµένο

φρούριο".[3] Τρίτη εκδοχή: από τη φράση "L'oeuvre" για το αριστουργηµατικό έργο,

που όµως δεν είναι ιδιαίτερα πιθανή, αφού το κτίσµα αναφέρεται ως Λούβρο ήδη από

το 1200, όταν ακόµα στο φρούριο δεν υπήρχε καµία συλλογή.

Το Λούβρο σήµερα

Αρχικά, ένα βασιλικό παλάτι, το Λούβρο έγινε ένα δηµόσιο µουσείο στο τέλος του

18ου αιώνα. Βρίσκεται στο πρώτο διαµέρισµα στην καρδιά του Παρισιού. Υπάρχουν περίπου 35,000 αντικείµενα της έκθεσης, απλωµένα σε τρεις πτέρυγες του πρώην ανακτόρου. Το µουσείο έχει µια διαφοροποιηµένη συλλογή που κυµαίνεται από την

αρχαιότητα µέχρι τα µέσα του 19ου αιώνα. Ένα µεγάλο µέρος της συλλογής αποτελείται από Ευρωπαϊκής έργα

ζωγραφικής και γλυπτικής. Άλλα δωµάτια

περιέχουν ρωµαϊκή, αιγυπτιακή, ελληνική

τέχνη καθώς και από την άπω ανατολή.

Υπάρχει επίσης ένα τµήµα µε τα «έργα

τέχνης», όπου εκτίθενται αντικείµενα, όπως ρολόγια, έπιπλα, πορσελάνες και ταπετσαρίες. Μερικά από τα πιο διάσηµ α

έργα τέχνης του µουσείου είναι η Αφροδ ίτη

της Μήλου, τη Νίκη της Σαµοθράκης, ο «θνήσκων σκλάβος» από τον Μιχαήλ Άγγελο και φυσικά η

Μόνα Λίζα του Λεονάρντο ντα Βίντσι. Το Λούβρο

δηµιουργήθηκε σε διάφορες φάσεις. Αρχικά

χτίστηκε ως φρούριο του 12ου αιώνα που αργότερα

µετατράπηκε σε ένα βασιλικό παλάτι το 14ο αιώνα. Η

σηµερινή εµφάνιση του ανάγεται στον 15ο αιώνα,

όταν κατεδαφίστηκε το αρχικό φρούριο και χτίστηκε η πτέρυγα κατά µήκος του

ποταµού Σηκουάνα. Το παλάτι επεκτάθηκε κατά τον 16ο αιώνα από τον αρχιτέκτονα

Pierre Lescot, ο οποίος µετέτρεψε το παλάτι σε ένα συγκρότηµα µε δύο αυλές. Μια



12

δεκαετία αργότερα, η Αικατερίνη των Μεδίκων πρόσθεσε το παλάτι Tuileries στα

δυτικά του Λούβρου. Οι εργασίες σταµάτησαν για κάποιο χρονικό διάστηµα, όταν ο

βασιλιάς Λουδοβίκος Ι∆ ' αποφάσισε να µετακοµίσει στο παλάτι των Βερσαλλιών. Τον 19ο αιώνα, κατά τη διάρκεια της δεύτερης αυτοκρατορίας, το Λούβρο

επεκτάθηκε και πάλι µε την προσθήκη της πτέρυγας Ρισελιέ. Έτσι είχε πλέον

τέσσερις συµµετρικές πτέρυγες γύρω από

µια µεγάλη αυλή. Αυτό δεν θα διαρκέσει πολύ, καθώς οι στασιαστές (Communards)

έκαψαν το παλάτι Tuileries το 1871 και έτσι δηµιουργήθηκε ξανά άνοιγµα στη δυτική

πλευρά του ανακτόρου. Η συλλογή του

Μουσείου του Λούβρου καθιερώθηκε για

πρώτη φορά τον 16ο αιώνα από τον βασιλιά

Francis I. Ένα από τα έργα τέχνης που

αγόρασε ήταν το πλέον διάσηµο πίνακα Μόνα Λίζα. Η συλλογή αυξήθηκε σταθερά

χάρη σε δωρεές και αγορές από τους βασιλείς. Το 1793, κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης, η ιδιωτική βασιλική συλλογή άνοιξε για το κοινό. Η πιο

πρόσφατη προσθήκη στο Λούβρο ήταν κατασκευή της πυραµίδας από γυαλί, η οποία

λειτουργεί ως κύρια είσοδος του µουσείου. Η πυραµίδα χτίστηκε το 1989 από το

διάσηµο αµερικανικό αρχιτέκτονα I.M. Pei. Η πυραµίδα γυαλιού επιτρέπει το φως του ήλιου να φτάνει µέχρι το υπόγειο. Η σύγχρονη αυτή προσθήκη έλαβε αρχικά

µικτές κριτικές, καθώς έρχεται σε οξεία αντίθεση µε την κλασική σχεδίαση των γύρω

κτιρίων, αλλά σήµερα είναι γενικά αποδεκτό ως µια έξυπνη λύση που έδωσε στο

µουσείο µία ευρύχωρη κεντρική είσοδο χωρίς να χρειαστεί να αγγιχτεί η ιστορική

κληρονοµιά.

Ο Λουδοβίκος Ι∆΄ είχε συλλογή µε περισσότερους από 2.000 πίνακες. Ο

Ναπολέοντας ο Α΄ πλούτισε το µουσείο µε έργα σπάνιας τέχνης, λάφυρα χωρών που

κατακτούσε.

Οι θησαυροί του Λούβρου συγκεντρωµένοι κατά τη διάρκεια 400 χρόνων, είναι τοποθετηµένοι σε έξι τµήµατα:

1) ελληνικών, ρωµαϊκών και χριστιανικών αρχαιοτήτων, 2) αιγυπτιακών αρχαιοτήτων, 3) ανατολικών αρχαιοτήτων,

4) µεσαιωνικής, αναγεννησιακής και σύγχρονης γλυπτικής, 5) ζωγραφικής και 6) σχεδίων και καλλιτεχνικών αντικειµένων.

Η τέχνη στο Λούβρο αντιπροσωπεύεται µε αριστουργήµατα, όπως: Η Αφροδίτη της Μήλου, η Νίκη της Σαµοθράκης, η Τζοκόντα ή Μόνα Λίζα του Λεονάρντο ντα

Βίντσι, οι Σκλάβοι του Μιχαήλ Άγγελου, έργα του Ραφαήλ, του Μποτιτσέλι, του

Θεοτοκόπουλου, του Τιτσιάνο κ.ά. Στο Λούβρο λειτουργεί σχολή αρχαιολογίας και βιβλιοθήκη µε 80.000 τόµους αρχαιολογίας και ιστορίας της τέχνης.



13

Τµήµα αρχαιοτήτων ελληνικών, ετρουσκικών και

ρωµαϊκών

Αυτό είναι µετά τους ζωγραφικούς πίνακες το αρχαιότερο τµήµα του Λούβρου και λειτουργεί από το 1800 - τότε ως "Μουσείο Αρχαιοτήτων". Μεταξύ των εκθεµάτων ήταν και ο Λαοκόων που επιστράφηκε όµως το 1814 στην Ιταλία από όπου το είχε πάρει ο Ναπολέων. Επεκτάθηκε όµως ξανά το µουσείο µε την απόκτηση της συλλογής των Μποργκέζε και του Campana. Οταν ο Campana χρεωκόπησε, αγόρασε τη συλλογή του ο Ναπολέων Γ΄ και απέκτησε έτσι πάνω από 300 αρχαία αγάλµατα

ελληνικά και ρωµαΪκά.

Ανάµεσα στα εκθέµατα που ξεχωρίζουν είναι: • η Αφροδίτη της Μήλου Προσφέρθηκε από τον µαρκήσιο ντε Ριβιέρ στον

Λουδοβίκο το 1821

• η Νίκη της Σαµοθράκης Το Λούβρο αναφέρει ότι ανακαλύφθηκε το 1863 από

τον Σαµπουαζό

• κεφάλι γυναικείου ειδωλίου από τις Κυκλάδες (2700 - 2300 π.Χ.)

• ο "Ιππέας του Rampin", από την Αθήνα, µάρµαρο, χρονολογηµένο στο 550 π.Χ.

Αποκτήθηκε το 1896. Οι Γάλλοι είχαν µόνο το κεφάλι, αλλά αναπαρέστησαν τον

Ιππέα όπως τον έχει το Μουσείο της Ακρόπολης • ανδρικός κορµός από τη Μίλητο, χρονολογηµένος στο 475 π.Χ. ύψους 1,32 µ.

• ο "Ηρακλής και ο ταύρος της Κρήτης", από τη δυτική µετόπη του ναού του ∆ία

στην Ολυµπία (460 π.Χ.), µάρµαρο, 1,60 Χ 1,50 µ. Προσφέρθηκε στο Λούβρο

από την Ελληνική Γερουσία ως δώρο µετά την αρχαιολογική αποστολή των

Ντιµπουά και Μπλουέ • οι "Εργαστίνες", τµήµα της ζωοφόρου του Παρθενώνα, χρονολογείται στο 447-

438 π.Χ., µάρµαρο, ύψος 96 εκ. Χ 2,07 µ. µήκος, το οποίο κάποιοι θεωρούν έργο

του Φειδία Αυτό το κοµµάτι βρέθηκε στην κατοχή του κόµη ντε Σουαζέλ -

Γκουφιέ, που ήταν πρεσβευτής των Γάλλων στην Κωνσταντινούπολη από το

1785 έως το 1792 και είχε συγκεντρώσει µεγάλη αρχαιολογική συλλογή. Είχε προµηθευτεί το ανάγλυφο από τον αριστοκράτη συλλέκτη Louis François

Sébastien Fauvel, που ήταν πρόξενος των Γάλλων στην Αθήνα. Το ανάγλυφο

στάλθηκε στη Γαλλία και βρέθηκε στο Λούβρο αλλά δεν εκτέθηκε αµέσως. Το

1801 ο Φοβέλ βρέθηκε στο Παρίσι και υποστήριξε ότι ήταν εκείνος που είχε ανακαλύψει το ανάγλυφο σε ερείπια στο ναό της Αθηνάς και ότι τώρα τα έβλεπε ανάµεσα σε διάφορα γλυπτά σχεδόν παραπεταµένο στον κήπο του µουσείου του

Λούβρου. Ο Ναπολέοντας παρενέβη και ρώτησε αν µεταξύ των γλυπτών υπήρχαν

έργα του Φειδία και ο διευθυντής του απάντησε ότι «αποδίδεται στο Φειδία ένα

έργο από τη συλλογή Γκουφιέ», ο Ναπολέων διέταξε την έκθεσή του. Από τότε, δηλαδή το 1802, έως σήµερα το «ανάγλυφο των Παναθηναίων», στο οποίο

διασώζονταν ακόµη και ίχνη έγχρωµης διακόσµησης, εκτίθεται µε πολλούς και διαφορετικούς τρόπους στις αίθουσες του Λούβρου.

• "Κενταυροµαχία", κοµµάτι από µετόπη του Παρθενώνα. Φιλοτεχνήθηκε σε πεντελικό µάρµαρο γύρω στο 440-447 π.Χ. Το εντόπισε στην Ακρόπολη των

Αθηνών το 1788 ο Φοβέλ. Το έργο, όπως αναφέρει το Λούβρο, αγοράστηκε το

1818. Το κεφάλι του κένταυρου εξαφανίστηκε και το δεξί του χέρι βρίσκεται το

Μουσείο της Ακρόπολης. • ο Αγασίας ο Εφέσιος, γυµνός παλαιστής, από τη συλλογή Μποργκέζε



14

• η Αφροδίτη της Κνίδου που είναι ρωµαϊκό αντίγραφο ελληνικού έργου του

Πραξιτέλη

• αρχαϊκά εκθέµατα από την Άσσο που δόθηκαν από τον σουλτάνο Μαχµούτ το Β΄ • εκθέµατα από το ναό της Αρτέµιδας στη Μαγνησία

• αρχαιότητες από τη Σάµο που αποκτήθηκαν το 1881 (αποστολή Miller),

• αρχαιότητες από τάφους της Τανάγρας το και τη Μύρινα, αµφορείς µέσω του

βαρώνου de Witte

• κεφαλή αττικού αλόγου του 6ου π.Χ. αιώνα (αγοράστηκε σε δηµοπρασία τον Οκτώβριο του 2004)

• 25 επιγραφές που καλύπτουν χρονολογικά το διάστηµα περίπου από το 400 π.Χ.

µέχρι το 250 µ.Χ. και δείχνουν την εξέλιξη της ελληνικής γραφής αλλά και τον

τρόπο µε τον οποίο γραφόταν (και µιλιόταν) η ελληνική γλώσσα σε διάφορες περιοχές (Ελλάδα, Ιωνία, Κριµαία, Λιβύη, Αφγανιστάν)

• σε άλλο χώρο εκτίθενται έργα του 480-450 π.Χ., κυρίως κορµοί κορών και κούρων και µικρά χάλκινα αγαλµατίδια

• στην αίθουσα της Ολυµπίας υπάρχει µακέτα του αρχαίου ναού του Ολυµπίου

∆ιός µε αναπαράσταση του

αγάλµατος του ∆ία µε χρυσό,

µεγέθους περίπου 1Χ2 µέτρα,

και εκθέµατα από τον αρχαιολογικό τόπο –κεφαλή

Αθηνάς, αγαλµατίδια νικητή από

τη Φωκίδα κ.α. Επίσης εκεί υπάρχουν και τµήµατα µετώπης του ναού, που αποτελούν δωρεά

της Ελληνικής Γερουσίας το

1830. Στα κοµµάτια φαίνονται αλλού κεφαλές από τα άλογα του

∆ιοµήδη και τµήµατα

παραστάσεων από άθλους του

Ηρακλή, όλα έργα που χρονολογούνται στο 460 π.Χ

• κοµµάτια από την αρχαιολογική αποστολή των Heuzey και Daumet το 1863,

όπως οι κόρες µε το λουλούδι, σε µάρµαρο, έργο που αφιερώθηκε στο ναό του

Ολυµπίου ∆ιός µάλλον από Θεσσαλούς • ο "Απόλλων και οι Νύµφες", µαρµάρινο ανάγλυφο έργο διαστάσεων 1Χ2, της

αρχαιολογικής αποστολής Miller, που αποκτήθηκε το 1865, όπως και το επόµενο

• "Ερµής Αγοραίος και Νύµφες", της ίδιας εποχής • µαρµάρινος κορµός άνδρα του 480 π.Χ. που αποκτήθηκε µε άγνωστο τρόπο από

τον Ρότσιλντ και που δωρήθηκε στο Λούβρο το 1873

• "Κεφαλή Ίριδος" που επίσης προέρχεται από τον Παρθενώνα και που

φιλοτεχνήθηκε σε πεντελικό µάρµαρο µεταξύ 448 και 432 π.Χ. –έχει ύψος 40

εκατοστά Μετά την κατάληψη της Αθήνας το 1687 από τον Μοροζίνι, ο

γραµµατέας του, Σαν Γκάλλο, έφερε αυτό το κεφάλι στη Βενετία. Το βρήκε εκεί και το πήρε ή το αγόρασε ο συλλέκτης Weber το 1824. Το κεφάλι βρέθηκε το

1844 στην κυριότητα του µαρκήσιου του Laborde και το 1928 πουλήθηκε στο

Λούβρο.

• µαρµάρινο άγαλµα της Αθηνάς ύψους 2,60 µ.-λείπει το κεφάλι του Το άγαλµα

στάλθηκε στο Παρίσι από τον ζωγράφο Ενγκρ που ήταν υπεύθυνος της συλλογής στη βίλα των Μεδίκων στη Ρώµη



15

• στην "Αίθουσα των Καρυάτιδων" εκτίθενται 59 έργα ελληνιστικών και ρωµαϊκών χρόνων, άλλα από τα οποία αποτελούν ρωµαϊκά αντίγραφα ελληνικών

αγαλµάτων και άλλα αποτελούν ελληνικά έργα τέχνης που οι Ρωµαίοι µετέφεραν στην Ιταλία από όπου και τα πήρε το Λούβρο.

• στην 18η αίθουσα του Λούβρου εκτίθενται 159 έργα αρχαϊκής εποχής, κούροι, ανάγλυφα, αµφορείς κ.α



16

Περιγραφή των πιο σηµαντικών εκθεµάτων στο

Λούβρο

Η Αφροδίτη της Μήλου

Η Αφροδίτη της Μήλου είναι ένα πολύ

γνωστό µαρµάρινο άγαλµα, της ελληνιστικής εποχής, το οποίο βρέθηκε την άνοιξη του

1820 σε αγροτική περιοχή της Μήλου, σε θέση αρχαίου οικισµού, από έναν αγρότη που

λεγόταν κατά πάσα πιθανότητα Θεόδωρος ή

Γεώργιος Κεντρωτάς. Ο ίδιος, λόγω των πολλών πιέσεων που δέχτηκε (από Γάλλους αρχαιολόγους και διπλωµάτες, από τους Έλληνες προκρίτους του νησιού και από τον

δραγουµάνο Μουρούζη που εκπροσωπούσε και την Υψηλή Πύλη, δηλαδή την κυβέρνηση

των Οθωµανών) µάλλον δεν µπόρεσε να

κερδίσει κάτι σηµαντικό από το εύρηµά του,

αν και οι περισσότερες πηγές αναφέρουν ότι πήρε 400 γρόσια. Το άγαλµα, που βρέθηκε σε πάνω από 6 χωριστά κοµµάτια, κατέληξε ένα

χρόνο αργότερα στο Μουσείο του Λούβρου,

όπου και εκτίθεται µέχρι σήµερα. Στο

µουσείο της Μήλου υπάρχει ένα πιστό

αντίγραφό του, το οποίο έστειλε αργότερα ως δωρεά το Λούβρο.

Η Αφροδίτη της Μήλου είναι από Παριανό

µάρµαρο και έχει ύψος 2,02 µ. Χρονολογείται γύρω στο 100 π.Χ. και παριστάνει την

Αφροδίτη παρότι αρχικά κάποιοι θεωρούσαν ότι µπορεί να παριστάνει και την Αµφιτρίτη.

Βρέθηκε ακρωτηριασµένο και εικάζεται πως η θεά στο αριστερό της χέρι κρατούσε µήλο ή

καθρέφτη ή ότι µε τα δύο χέρια της κρατούσε την ασπίδα του Άρη. Άλλοι πάλι θεωρούν ότι δεν έκανε τίποτε από αυτά και ότι ήταν έτοιµη να λουστεί. Για τα χέρια της υπάρχει ο

µύθος ότι έσπασαν πάνω σε καβγά Γάλλων αρχαιολόγων και Ελλήνων κατά τη µεταφορά

του αγάλµατος, αλλά αυτό δεν ευσταθεί γιατί το έργο είχε βρεθεί εξαρχής δίχως τα χέρια.

Εκείνο που πιθανόν αληθεύει είναι ότι τµήµατα των χεριών είχαν βρεθεί σε διάφορα

σηµεία και ότι το αριστερό κρατούσε µήλο,

Υλικό Μάρµαρο

∆ηµιουργήθηκε 1ος αιώνας π.Χ. περ. το 100 π.Χ.

Καλλιτέχνης Αγήσανδρος ή

Αλέξανδρος

της Αντιοχείας

Ανακαλύφθηκε Σε αγροτική περιοχή της Μήλου, από

τον Θεόδωρο ή Γεώργιο

Κεντρωτά στις 8 Απριλίου του

1820

Περίοδος/ πολιτισµός Ρωµαϊκή



17

αλλά χάθηκε κατά τη µεταφορά ή ότι επάνω

στη συµπλοκή (η οποία όντως συνέβη για την απόκτησή της), κάποια από αυτά τα κοµµάτια

που συνόδευαν το γλυπτό (όπως το αριστερό

χέρι) έπεσαν στη θάλασσα από τα βράχια και χάθηκαν για πάντα.

Η Αφροδίτη της Μήλου θεωρείται ένα

καταπληκτικό έργο της ελληνιστικής τέχνης, συνδυάζοντας αρµονικά τη γυναικεία

οµορφιά και θηλυκότητα. Χρονολογείται γύρω στον 1ο αιώνα π.Χ. Άλλοτε θεωρείτο

έργο του Πραξιτέλη, σήµερα όµως είναι σαφές ότι ο δηµιουργός της είναι άλλος. Είναι σήµα κατατεθέν της Μήλου ή προσδιοριστικό

στοιχείο του τουρισµού της και οπωσδήποτε ένα από τα σηµαντικότερα αποκτήµατα του

Λούβρου.

∆ηµοκρατία

∆ιαστάσεις 2,02 µ. ύψος, 203

εκ. µήκος

Η Φτερωτή Νίκη της Σαµοθράκης

Η Νίκη της Σαµοθράκης είναι µαρµάρινο

γλυπτό άγνωστου καλλιτέχνη της ελληνιστικής εποχής που βρέθηκε στο ναό

των «Μεγάλων Θεών» ή Καβείρων στη

Σαµοθράκη, και παριστάνει φτερωτή τη θεά

Νίκη. Το γλυπτό εκτίθεται στο Μουσείο του

Λούβρου από το 1884. Είναι µία από τις τρεις φτερωτές Νίκες που βρέθηκαν στο ναό της Σαµοθράκης. Οι άλλες δύο εκτίθενται η µεν πρώτη, που αποτελεί ρωµαϊκό αντίγραφο και το βρήκαν Αυστριακοί αρχαιολόγοι, στο

µουσείο Kunsthistorisches Museum της Βιέννης και η δεύτερη, που βρέθηκε από την

αµερικανική αποστολή του Karl Lehmann και της Phyllis Williams-Lehmann το 1949, στο

αρχαιολογικό µουσείο της Σαµοθράκης. Ο

Lehmann και η σύζυγός του βρήκαν αργότερα (το 1950) σε ανασκαφές και τµήµατα του δεξιού χεριού του αγάλµατος[1].

Λίγους µήνες µετά το ίδιο ζευγάρι αρχαιολόγων εντόπισε και δάχτυλα του

δεξιού χεριού της ίδιας Νίκης στο

προαναφερόµενο αυστριακό µουσείο, που τα

είχε ακαταχώρητα και δεν γνώριζε ότι ανήκαν

σε εκείνην. Η δεξιά παλάµη της ανασυστάθηκε αποκαλύπτοντας ότι δεν κρατούσε σάλπιγγα όπως πολλοί πίστευαν

µέχρι τότε και εκτίθεται επίσης στο Λούβρο,

Υλικό Παριανό µάρµαρο

∆ηµιουργήθηκε τέλη 3ου-

αρχές 2ου αιώνα π.Χ.

περ. το 220 µε 190 π.Χ.

Καλλιτέχνης άγνωστος καλλιτέχνης

Ανακαλύφθηκε Στο Ναό

των Καβείρων της Σαµοθράκηςαπό την

αρχαιολογική αποστολή του

Κάρολου Σαµπουαζό στις 15

Απριλίουτου 1863 και το 1875

Αυστριακοί αρχαιολόγοι (πλώρη)



18

σε χωριστή βιτρίνα κοντά στο άγαλµα.

Το άγαλµα έχει ύψος 3,28 µ. (µε τα φτερά)

και 5,58 µ. µε την µαρµάρινη πλώρη πλοίου

πάνω στην οποία είναι τοποθετηµένο σήµερα.

Φιλοτεχνήθηκε για να τιµήσει τη θεά Νίκη

αλλά και µια ναυµαχία – δεν είναι βέβαιο

ποια. Ήταν αφιερωµένο σε ναό της Σαµοθράκης και χρονολογείται µεταξύ και 220 και 190 π.Χ. – οι περισσότερες εκτιµήσεις συγκλίνουν στο 190 π.Χ. Σήµερα

στο Μουσείο του Λούβρου είναι τοποθετηµένο σε βάση και αυτή µε τη σειρά

της είναι στερεωµένη σε µαρµάρινη πλώρη

πλοίου. Στην αρχαιότητα εικάζεται ότι εκείνος που αφιέρωσε το έργο στο ναό της Σαµοθράκης (τόπο φηµισµένο στην αρχαιότητα για την ιερότητά του) είχε δώσει παραγγελία να σχεδιαστεί ένα µικρό

σύµπλεγµα θεάς και πλοίου

Περίοδος/πολιτισµός Eλληνιστικής εποχής

∆ιαστάσεις 3,28 µ. ύψος (µε τα

φτερά)

Ο Ηρακλής δαµάζει τον άγριο ταύρο της Κρήτης

Βρέθηκε µαζί µε άλλα σπαράγµατα το 1829

στη δυτική πλευρά των ερείπιων του ναού της Ολυµπίας από τους Γάλλους Ζαν Λεόν Ζοζέφ

Ντυµπουά (Jean-Léon-Joseph Dubois) και Γκιγιώµ-Αµπέλ Μπλουέ, διευθυντές του

επιστηµονικού τµήµατος της γαλλικής αποστολής της Εκστρατείας του Μωριά

(1828-1833), και το 1830 από εκεί µεταφέρθηκε στο Παρίσι, όπου τοποθετήθηκε στο Μουσείο του Λούβρου ως δωρεά της τότε ελληνικής βουλής.

Είναι από πάριο µάρµαρο. Από το ανάγλυφο

διατηρείται µεγάλο µέρος των σωµάτων του

Ηρακλή και του ταύρου, ενώ λείπουν το

κεφάλι του ταύρου, οι βραχίονες του Ηρακλή

και τµήµατα του ανάγλυφου από την δεξιά

κάτω γωνία. ∆ιακρίνουµε τον Ηρακλή που µε το αριστερό του χέρι έχει πιάσει τον ταύρο

από τα κέρατα και του στρίβει το κεφάλι, ενώ

στο δεξί κραδαίνει το ρόπαλο. Η όλη σκηνή

σφύζει από ζωντάνια.

Είδος Τέχνης ανάγλυφη µετόπη

Έτος κατασκευής 460 π.Χ.

Καλλιτέχνης Καλλιτέχνης του

ναού της Ολυµπίας

∆ιαστάσεις 114 x 152 εκ.



19

Oι "Εργαστίνες"

Tµήµα της ζωοφόρου του Παρθενώνα,

χρονολογείται στο 447-438 π.Χ., µάρµαρο,

ύψος 96 εκ. Χ 2,07 µ. µήκος, το οποίο

κάποιοι θεωρούν έργο του Φειδία Αυτό το

κοµµάτι βρέθηκε στην κατοχή του κόµη ντε Σουαζέλ - Γκουφιέ, που ήταν πρεσβευτής των Γάλλων στην Κωνσταντινούπολη από το

1785 έως το 1792 και είχε συγκεντρώσει µεγάλη αρχαιολογική συλλογή. Είχε προµηθευτεί το ανάγλυφο από τον αριστοκράτη συλλέκτη Louis François

Sébastien Fauvel, που ήταν πρόξενος των Γάλλων στην Αθήνα. Το ανάγλυφο στάλθηκε στη Γαλλία και βρέθηκε στο Λούβρο αλλά

δεν εκτέθηκε αµέσως. Το 1801 ο Φοβέλ

βρέθηκε στο Παρίσι και υποστήριξε ότι ήταν

εκείνος που είχε ανακαλύψει το ανάγλυφο σε ερείπια στο ναό της Αθηνάς και ότι τώρα τα

έβλεπε ανάµεσα σε διάφορα γλυπτά σχεδόν

παραπεταµένο στον κήπο του µουσείου του

Λούβρου. Ο Ναπολέοντας παρενέβη και ρώτησε αν µεταξύ των γλυπτών υπήρχαν έργα του Φειδία και ο διευθυντής του

απάντησε ότι «αποδίδεται στο Φειδία ένα

έργο από τη συλλογή Γκουφιέ», ο Ναπολέων διέταξε την έκθεσή του. Από τότε, δηλαδή το

1802, έως σήµερα το «ανάγλυφο των Παναθηναίων», στο οποίο διασώζονταν

ακόµη και ίχνη έγχρωµης διακόσµησης, εκτίθεται µε πολλούς και διαφορετικούς τρόπους στις αίθουσες του Λούβρου.



20

O Ιππέας του Rampin

Ο µεγαλύτερος και πιο φηµισµένος από τους αρχαϊκούς ιππείς, που αφιερώθηκε στο ιερό

της Αθηνάς γύρω στα µέσα του 6ου αι. π.Χ.

Το κεφάλι του ιππέα είναι γύψινο εκµαγείο.

Το πρωτότυπο, (που συνταιριάστηκε µε το

κορµό από τοµ Άγγλο αρχαιολόγο H. Payne),

σήµερα βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου

(MNC 2128) προερχόµενο από τη συλλογή

του G. Rampin. Απλές και σφικτές φόρµες συνθέτουν τη διάπλαση του κορµού του νέου

οι ανατοµικές λεπτοµέρειες, του οποίου

δηλώνονται αρκετά σχηµατικά. Μεγαλύτερο

βάρος δόθηκε από το γλύπτη στην απόδοση

της κεφαλής, µε τη λεπτόλογη επεξεργασία

της κόµµωσης και του γενιού. Το στεφάνι που

φορεί ο ιππέας, από φύλλα δρυός ή

αγριοσέλινου, υποδηλώνει νικητή σε αγώνες. Το σύµπλεγµα αποδίδεται σε κάποιο

σηµαντικό, αλλά άγνωστο γλύπτη, που

συµβατικά ονοµάστηκε ''Καλλιτέχνης του

Ιππέα Rampin''. Ο ίδιος φαίνεται ότι είχε κατασκευάσει και ορισµένα άλλα

αφιερώµατα στην Ακρόπολη, όπως η

περίφηµη ''Πεπλοφόρος'' κόρη, ο σκύλος (Ακρ.143) και η λεοντοκεφαλή-υδρορρόη

(Ακρ.69) του Αρχαίου Ναού (550 π.Χ.).



21

Αφροδίτης της Κνίδου

Του Πραξιτέλη, που την είχε φτιάξει από

παριανό µάρµαρο. Γι’ αυτήν που ο Λουκιανός έγραψε το 2ο αιώνα µ.Χ. ότι ήταν το

ωραιότερο άγαλµα της αρχαιοελληνικής τέχνης.

Μάλιστα, για να ‘ναι το άγαλµα σαν ζωντανό,

ο Πραξιτέλης το είχε βάψει. Η σάρκα της Αφροδίτης ήταν υπόλευκος, η κόµη της ξανθιά, τα µάτια καστανά µε σκιερά

βλέφαρα, τα χείλη κόκκινα και οι θηλές του

στήθους ρόδινες. Το πρόσωπο εξέπεµπε, θεσπέσια οµορφιά. Λένε, ότι ήταν σαν της Φρύνης, της ξεχωριστής εταίρας, που ήταν η

µούσα κι ο πόθος του Πραξιτέλη. Το γυµνό

της σώµα, µε τις καµπυλωτές γραµµές του, σε αναστάτωνε µε την προκλητικότητά του. Η

όλη σύνθεση, που αναπαριστούσε τη

λουόµενη Αφροδίτη, ήταν ένα δέλεαρ. Απ’

όπου κι αν κοίταζες το άγαλµα, γράφει ο

Λουκιανός, ήταν τέλειο.

Κι όµως το περίλαµπρο αυτό έργο είχε ένα

ψεγάδι… Ήταν το «σηµάδι», στο µηρό της Αφροδίτης. Ένα κουσούρι που βγήκε από µια

ιστορία τρελή, φτιαγµένη από τον πηγαίο

ερωτισµό που ανάβλυζε το µαρµάρινο

είδωλο. Το άγαλµα ξεγέλασε πολλούς µε τη

ζωντάνια του. Κάποιοι θέλησαν να φιλήσουν

την µαρµάρινη θεά του έρωτα. Ένας µάλιστα,

κλείστηκε όλη τη νύχτα στο ναό και το πρωί βρήκαν το σπέρµα του, πάνω στο µηρό της Αφροδίτης. Το στίγµα αυτό έγινε µύθος…



22

Βρετανικό Μουσείο

Το Βρετανικό Μουσείο είναι µουσείο της ανθρώπινης ιστορίας και πολιτισµού στο

Λονδίνο. Οι συλλογές του, οι οποίες αριθµούν περισσότερα από επτά εκατοµµύρια

αντικείµενα[1], είναι από τις µεγαλύτερες και πιο περιεκτικές στον κόσµο και προέρχονται από όλες τις ηπείρους, απεικονίζοντας και καταγράφοντας την ιστορία

του ανθρώπινου πολιτισµού από την απαρχή του έως και σήµερα.

Το Βρετανικό Μουσείο ιδρύθηκε το 1753, βασιζόµενο κυρίως στις συλλογές του

φυσιολόγου και επιστήµονα Σερ Χανς Σλόαν (Sir Hans Sloane). Το µουσείο άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό στις 15 Ιανουαρίου 1759 στο Μέγαρο Μόνταγκιου

(Montagu House) στο Μπλούµσµπερυ (Bloomsbury), στο σηµείο όπου βρίσκεται το

σηµερινό κτίριο του µουσείου. Η επέκτασή του κατά τους επόµενους δυόµιση αιώνες ήταν κυρίως αποτέλεσµα της επεκτεινόµενης Βρετανικής αποικιοκρατίας και είχε ως αποτέλεσµα τη δηµιουργία πολλών παραρτηµάτων, µε πρώτο το Βρετανικό Μουσείο

Φυσικής Ιστορίας στο Νότιο Κένσινγκτον το 1887. Κάποια αντικείµενα της συλλογής του µουσείου, µε κυριότερα τα Ελγίνεια Μάρµαρα από τον Παρθενώνα, βρίσκονται στο επίκεντρο έντονων διαµαχών και απαιτήσεων για την επιστροφή τους στις χώρες προέλευσής τους. Μέχρι το 1997, οπότε η Βρετανική Βιβλιοθήκη (που προηγουµένως στεγαζόταν στο

Κυκλικό Αναγνωστήριο) µετακόµισε σε νέα

τοποθεσία, το Βρετανικό Μουσείο είχε τη

µοναδικότητα να στεγάζει ένα εθνικό µουσείο

αρχαιοτήτων και µία εθνική βιβλιοθήκη στο ίδιο

κτίριο. Το µουσείο είναι Μη Κυβερνητικό

∆ηµόσιο Ίδρυµα (non-departmental public

body) το οποίο χρηµατοδοτείται από το

Υπουργείο Πολιτισµού, Τύπου κα ι Αθλητισµού

και όπως όλα τα εθνικά µουσεία στο Ηνωµένο

Βασίλειο δεν χρεώνει εισιτήριο[2]. Από το 2002 διευθυντής του µουσείου είναι ο

Νηλ ΜακΓκρέγκορ (Neil MacGregor)[3]. Ο συντηρητικός Λόρδος Σαίνσµπουρι (Lord Sainsbury) δεσµεύτηκε να δωρίσει £25 εκατοµµύρια στο Μουσείο για να

βοηθήσει στη χρηµατοδότηση µίας µεγάλης κλίµακας επέκτασης, µε σκοπό µε την

ολοκλήρωση του να γίνει το µεγαλύτερο σε συλλογές µουσείο του κόσµου.



23

Ελγίνεια Μάρµαρα

Τα Γλυπτά του Παρθενώνα, γνωστά και ως Ελγίνεια Μάρµαρα, ονοµασία που

υποβαθµίζει την πράξη αρπαγής[εκκρεµεί παραποµπή] των γλυπτών του Παρθενώνα

από τον λόρδο Έλγιν, είναι µεγάλη συλλογή από µαρµάρινα γλυπτά που εκλάπηκαν

από τον Τόµας Μπρους, Ζ' Κόµης του Έλγιν, πρέσβη στην Οθωµανική Αυτοκρατορία από το

1799 µέχρι το 1803 και µεταφέρθηκαν στην Βρετανία το 1806. Εκµεταλλευόµενος την Οθωµανική ηγεµονία στην ελληνική επικράτεια,

κατάφερε και απέκτησε φιρµάνι από τον Οθωµανό

Σουλτάνο για την αποκαθήλωσή τους από τον Παρθενώνα µε σκοπό την µέτρηση και την

αποτύπωσή τους σε σχέδια, και στη συνέχεια

προχώρησε στην αφαίρεση και φυγάδευσή

τους. Τα γλυπτά αυτά αποθηκεύτηκαν στο

Βρετανικό Μουσείο του Λονδ ίνου το 1816.Το

οθωµανικό φιρµάνι, που κατέχει το Βρετανικό

Μουσείο "δεν φέρει την υπογραφή και τη

σφραγίδα του Σουλτάνου ή τη συνήθη

επίκληση στο Θεό, και χωρίς αυτά, ο Elgin και συνεπώς το Βρετανικό Μουσείο δεν έχουν

καµία νοµική απόδειξη της κυριότητας των Γλυπτών του Παρθενώνα ", σύµφωνα µε έκθεση ειδικών[εκκρεµεί παραποµπή] (Ενηµερωτικό ∆ελτίο, Nov.2008)[ασαφές]. Το

1936 τοποθετήθηκαν στην έκθεση Duveen που δηµιουργήθηκε για αυτό το σκοπό.

Από το 1983, µε πρωτοβουλία της τότε Υπουργού Πολιτισµού Μελίνας Μερκούρη, η

Ελλάδα έχει καταβάλει προσπάθειες να φέρει τα Ελγίνεια πίσω στην Αθήνα.

Σε ανακοίνωση που εξέδωσε το Βρετανικό Μουσείο τον Απρίλιο του 2007,

αναφέρεται ότι δεν προτίθεται να παραχωρήσει την κυριότητα των Γλυπτών του

Παρθενώνα σε ελληνικό µουσείο. Νεότερη ανακοίνωση του Βρετανικού Μουσείου

(2009) ανέφερε πως, µε την ευκαιρία των εγκαινίων του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης, θα ήταν διατεθειµένο να δανείσει τα Ελγίνεια, αρκεί η Ελληνική

Κυβέρνηση να αναγνωρίσει το δικαίωµα ιδιοκτησίας τους στο Μουσείο. Η Ελληνική

Κυβέρνηση απέρριψε την πρόταση.



24

Βασικά εκθέµατα Βρετανικού Μουσείου

Ελγίνεια Μάρµαρα

Η εν λόγω συλλογή γλυπτών περιλαµβάνει µερικά

από τα γλυπτά των αετωµάτων, των µετοπών που

απεικονίζουν µάχες µεταξύ των Λαπίθων και των Κενταύρων, αλλά και της Ζωφόρου του

Παρθενώνα που κοσµούσε το ανώτερο τµήµα των τοίχων του σηκού του ναού σε όλο τους το µήκος. Ως εκ τούτου, αντιπροσωπεύουν περισσότερο από

το 1/2 από ό,τι αποµένει από τη γλυπτική

διακόσµηση του Παρθενώνα που διασώθηκε: 75

µέτρα από τα αρχικά 160 µέτρα, 15 από τις 92

µετόπες, 17 τµηµατικές φιγούρες από τα

αετώµατα, ό πως επίσης και άλλα τµήµατα της αρχιτεκτονικής. Τα αποκτήµατα του Έλγιν περιλαµβάνουν ακόµη αντικείµενα από άλλα

κτίρια της Αθηναϊκής Ακρόπολης: το Ερέχθειο,

που µεταβλήθηκε σε ερείπιο κατά τον ελληνικό

αγώνα της Ανεξαρτησίας (1821-33), τα

Προπύλαια και τον Ναό της Αθηνάς Νίκης. Ο

λόρδος Έλγιν πήρε περίπου τα µισά από τα

γλυπτά του Παρθενώνα και από τα υπόλοιπα

δηµιουργήθηκαν εκµαγεία σε γύψο. Στη συλλογή

των µαρµάρων δόθηκε το όνοµα του λόρδου

Έλγιν.

Απόλλων του Στράνγκφορντ

Ο τόπος ανεύρεσής του δεν είναι γνωστός, λέγεται όµως ότι βρέθηκε στην Ανάφη των Κυκλάδων.

Ονοµάζεται έτσι από τον πρώην ιδιοκτήτη του,

Πέρσυ Σµιθ, 6ο Υποκόµη του Στράνγκφορντ (Percy Smythe, 6th Viscount Strangford), ο οποίος εκτός των άλλων είχε διατελέσει πρέσβης στην Οθωµανική Αυτοκρατορία το 1820. Φιλοξενείται σήµερα στο Βρετανικό Μουσείο µε αριθµό

καταλόγου GR 1864.2-20.1 (Sculpture B 475)

∆ιατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση µε λίγες φθορές στο πρόσωπο, ενώ λείπουν τα χέρια από

τις µασχάλες, και τα πόδια από τα γόνατα. Ο

κούρος ύψους ενός µέτρου παριστάνει έναν έφηβο

που κάνει µε το αριστερό πόδι ένα βήµα µπροστά.

Η έκφραση του προσώπου είναι σοβαρή, µε έναν αµυδρό υπαινιγµό του χαρακτηριστικού

«αρχαϊκού µειδιάµατος». Η κοντή κόµη είναι

Έτος κατασκευής: περ. 500-490 π.Χ.

∆ιαστάσεις:ύψος 101 εκ



25

εξαιρετικά περιποιηµένη και στεφανώνει µε µπούκλες το όµορφο κεφάλι. Η απόδοση των

µυών του σώµατος είναι ανατοµικά σωστή και χαρακτηρίζει καλλιτεχνικά την άριστη σωµατική

αγωγή αριστοκρατικού εφήβου.

.

Καρυάτιδες

Φιλοτεχνήθηκαν από το γλύπτη Αλκαµένη ή,

σύµφωνα µε άλλους, από το γλύπτη Καλλίµαχο.

Τα πέντε αγάλµατα των Καρυάτιδων βρίσκονται σήµερα στο Μουσείο Ακροπόλεως και το έκτο

στο Βρετανικό Μουσείο, ενώ στη θέση τους έχουν τοποθετηθεί αντίγραφα από χυτό υλικό. Όλο το

οικοδόµηµα διακοσµούσε µία ζωφόρος, όπου

πιθανόν απεικονίζονταν σκηνές σχετικές µε τους µυθικούς βασιλείς της Αθήνας.



26

Βιβλιογραφία

1) http://www.pamediakopes.gr/DestinationGuides/Newyork/new-york-

sightseeing-guide-gr.asp

2) http://3lykzografou.files.wordpress.com/2011/11/project33.pdf

3) http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B7%CF%84%CF%81%CE

%BF%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CE%

BA%CF%8C_%CE%9C%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B5%CE%A

F%CE%BF_%CE%A4%CE%AD%CF%87%CE%BD%CE%B7%CF%82

_(%CE%9D%CE%AD%CE%B1_%CE%A5%CF%8C%CF%81%CE%B

A%CE%B7)

4) http://www.oikade.gr/Children/Art/museums-of-the-world/mouseio-

metropolitan-new-york/

5) http://www.athensinfoguide.com/gr/wtsacropelgin.htm

Ερευνητική Εργασία Ελληνικά εκθέµατα στα...

Documents