前言 -...

1

前言

中华传统美德是中华民族在长期生产生活实践中形成和发展起来

的，是中华传统文化之精髓。它具有跨越时空的永恒魅力，对培育和

弘扬社会主义核心价值观具有不可替代的作用。数千年来，中华民族

形成了“修身、齐家、治国、平天下”的完整思想道德文化体系。而

修身，即个人的道德修养和人格养成，则带有基础性和本源性。因此，

弘扬中华传统美德，必须注重个人品德的养成，增强做中国人的骨气

和底气。

本书精选了上自先秦下迄晚清，涵盖文、史、哲、政等多个领域

的经典名句，按照自强、诚信、仁义、智勇、正气、孝慈、廉耻、礼敬、

勤俭、中和十个修身德目分类。我们坚持古为今用的方针，针对社会

主义精神文明建设的现实需求，取其精华，去其糟粕，力求简明扼要、

易于传播，不囿于通常的学术分类和编纂体例。本书所选的 100 条经

前言

前言บทนำ�

2 中华传统美德壹百句๑๐๐ วรรคทองคุณธรรมจีน

典名句，邀请著名文史专家作注释和解读，请当代著名书法家以书法、

篆刻等艺术形式予以表现，配以若干幅兼具思想性和艺术性的古典名

画作插图。

中国共产党是中华传统美德的传承者和弘扬者。在新民主主义革

命和社会主义建设时期，毛泽东等老一辈革命家和无数革命先烈与先

进模范人物，在这方面均有许多思想深邃、脍炙人口的经典名言。它

们同历代先贤的论述是一脉相承的，我们将陆续整理、选编出版。

国务院参事室中央文史研究馆

2014 年 8 月 1 日


กับคว�มต้องก�รของก�รสร้�งสรรค์อ�รยธรรมจิตใจแห่งสังคมนิยม เร�ได้เลือกสรร

แต่ยอดหัวกะทิและทอดทิ้งก�กเหล้�พย�ย�มให้มีลักษณะที่เรียบง่�ยตรงประเด็นและ

เผยแพร่ง่�ยโดยไม่จำ�กัดต�มก�รจำ�แนกท�งวิช�ก�รและรูปแบบก�รจัดทำ�หนังสือที่เหมือน

หนังสือท่ัวไป๑๐๐วรรคทองในหนังสือเล่มน้ีเร�ได้เช้ือเชิญนักวิช�ก�รด้�นวัฒนธรรมและ

ประวัติศ�สตร์ให้คำ�อธิบ�ยได้เชื้อเชิญนักเขียนพู่กันยุคปัจจุบันเขียนพู่กันหรือสลักตร�

ผสมผส�นด้วยนอกจ�กนี้แล้วยังเลือกสรรภ�พว�ดคล�สสิคสมัยโบร�ณที่มีลักษณะ

โด่ดเด่นในด้�นคว�มคิดและด้�นศิลปะม�ประกอบด้วย

พรรคคอมมิวนิสต์จีนเป็นผู้ที่สืบทอดและเผยแพร่คุณธรรมดั้งเดิมของจีนในยุคก�ร

ปฏิวัติประช�ธิปไตยใหม่และยุคก�รสร้�งสรรค์สังคมนิยมนักปฏิวัติอ�วุโสอย่�งเหม�เจ๋อตง

เป็นต้นผูพ้ลีชพีเพือ่ก�รปฏวิติัรุน่เก่�ๆท่ีนับไม่ถ้วนและบุคคลตัวอย่�งต่�งๆต่�งก็มีคำ�พดู

คล�สสิคเกี่ยวกับคุณธรรมจีนซึ่งอุดมไปด้วยคว�มคิดอันลึกซึ้งและเป็นที่ชื ่นชอบของ

คนทั่วไปคำ�พูดเหล่�นี ้รับสืบทอดจ�กปรัชญ�เมธีแต่ละยุคแต่ละสมัยในอดีต เร�จะ

เลือกสรรและเรียบเรียงตีพิมพ์อย่�งต่อเนื่องกัน

ศูนย์ักวิจัยวัฒนธรรมและประวัติศ�สตร์กล�ง

สำ�นักง�นที่ปรึกษ�คณะรัฐมนตรี

วันที่๑สิงห�คมพ.ศ.๒๕๕๗

学术顾问

饶宗颐戴逸汤一介程毅中

傅璇琮王蒙袁行霈杨福家

许嘉璐刘梦溪薛永年冯骥才

刘大钧陈祖武赵德润陈来

于丹

( 以年龄为序 )

ที่ปรึกษาทางวิชาการ

หร�วจงหยี ต้�ยยี่ ธ�งยีเจี้ย เฉิงยี่จง

ฟู่สวันฉง หว�งเหมิง หยวนสิงเพ่ย หย�งฝูเจีย

สวี่เจียลู่ หลิวเมิ่งซี เซวหย่งเหนียน เฝิงจี้ฉ�ย

หลิวต้�จุน เฉินจู่หวู่ จ้�วเต๋อรวิ่น เฉินหล�ย

ยหวีต�น

(ลำ�ดับต�มอ�ยุ)


第一章自强 .................... 001

第二章诚信 .................... 023

第三章仁义 .................... 045

第四章智勇 .................... 073

第五章正气 .................... 099

第六章孝慈 .................... 121

第七章廉耻 .................... 143

第八章礼敬 .................... 165

第九章勤俭 .................... 183

第十章中和 .................... 201

附录 .......................... 221

后记 .......................... 235

目录


ภ�พเรื่องนิร�ศเข�ซีซ�น

[ร�ชวงศ์ซ่ง]ฟ่�นควนว�ดภ�พหมึกจีนบนผ้�ไหม

ขน�ด206.3cm×103.3cm

เก็บรักษ�ไว้ในพิพิธภัณฑสถ�นแห่งพระร�ชวัง

โบร�ณไทเป

ภ�พนี้ได้พรรณน�ถึงภูเข�สูงและแม่น้ ำ�ส�ยใหญ่

พร้อมด้วยคนขี่ม้�เพื ่อเน้นคว�มสูงตระหง่�นของ

ขุนเข� สะท้อนให้เห็นถึงคว�มเค�รพยำ�เกรงต่อ

ธรรมช�ติ ขณะเดียวกันก็เผยให้เห็นว่�มนุษย์เป็น

ส่วนหนึ่งของธรรมช�ติมนุษย์เร�ได้มุม�นะบ�กบั่น

อย่�งไม่ท้อถอยและอยู่กับธรรมช�ติอย่�งกลมกลืน

กัน

溪山行旅图

[ 宋 ] 范宽绢本水墨

206.3cm×103.3cm

台北“故宫博物院”藏

北宋初期范宽的名作《溪山行旅图》，描绘了

高山大川与山间驮运的人骑，着意显现巍巍高

山“远望不离座外”的雄伟崇高之感，突出表

现了对大自然的由衷敬畏，同时也展现了人类

作为自然一部分在其中的自强生息及其与自然

的和谐相处。作品体现了早期山水画“以形媚

道”的传统。

1เข้มแข็งภ�ยในตน第一章自强

第一章自强

第一章

自强

บทที่๑

เข้มแข็งภ�ยในตน

韩天衡篆刻ห�นเทียนเหิงแกะสลัก

เข้มแข็งภ�ยในตน

第一章自强


顾振乐书กู้เจิ้นเล่อเขียน


天行健①，君子以②自强不息③。（《周易·乾·象》）

【注释】

①天行健：乾卦象征天象，乾有刚健之义。 ②以：因此，像这样。

③自强不息：自我图强，永不止息。

【解读】

天象的运行刚健不息，君子应当效仿天象，奋发图强，永不停息。

จักรว�ลโคจรอย่�งมั่นคงและไม่หยุดยั้งวิญ ชนควรเอ�อย่�งจักรว�ลมุม�นะ

บ�กบั่นอย่�งไม่ระย่อท้อถอย

(โจวอี้·เฉียน·เซี่ยง)


赵玉林书จ้�วยวี่หลินเขียน


天将降大任于斯①人也，必先苦其心志，劳其筋骨，饿其体肤，空乏其身，行拂②

乱其所为，所以动心忍性，曾③益其所不能。（战国孟子语，《孟子·告子下》）

【注释】

①斯：这个。有些版本作“是”。 ②拂：违背、违逆。 ③曾

(z8ng)：同“增”,增加。

【解读】

上天要将重大的责任赋予这个人，必然让他心志困苦，筋骨劳累，身体

饥饿，备受穷困，使他的志行受到磨炼；通过这些，激发他的意志，坚定他

的品性，增加他原本不具备的才能。

ห�กฟ้�เบื้องบนจะมอบภ�ระอันยิ่งใหญ่แก่ผู้ใดจะต้องเคี่ยวกรำ�พลังใจใฝ่ดีของ

เข� เหนื ่อยย�กเคี ่ยวเข็ญเอ็นกระดูกของเข� หิวกระห�ยแก่ร่�งก�ยของเข�

บันด�ลฐ�นะท�งบ้�นให้ย�กจน เพร�ะเหล่�นี ้ค ือ เจตน�ของฟ้�จะกระตุ ้น

ผลักดันจิตใจ เคี ่ยวกรำ�คว�มอดทน เพิ ่มพูนคว�มส�ม�รถที ่เข�ยังไม่พร้อม

(คำ�พูดของเมิ่งจื่อยุคจั้นกั๋ว,เมิ่งจื่อ•ก้�วจื่อตอนท้�ย)


孙其峰书ซุนฉีเฟิงเขียน


能胜强敌者，先自胜①者也。（战国商鞅语，《商君书·画策》）

【注释】

①自胜：战胜自己的私心。

【解读】

能够战胜强敌的人，自己先克服私心。

ผู้ที่จะชนะศัตรูที่เข้มแข็งต้องชนะคว�มเห็นแก่ตัวก่อน

(คำ�พูดของซ�งย�งยุคจั้นกั๋ว,ซ�งจุนซู•ฮั่วเช่อ)


高式熊书ก�วซื่อสยงเขียน


苟①日新，日日新，又日新。（商汤《盘铭》铭文，《礼记·大学》）

【注释】

①苟：诚。

【解读】

诚能一天洗涤污垢，焕然一新，在道德上成为一个新人，那么就

应该天天求新，自我完善，永远做道德的新人。后人将此句的意思引

申为倡导与时俱进、不断变革、追求创新。

คนเร�อ�บน้ำ�ทุกวันเพื่อชะล้�งคร�บสกปรกให้ได้โฉมใหม่ห�กเป็นผู้มีคุณธรรม

ก็จะต้องฝึกปฏิบัติตนทุกวันให้ได้สมบูรณ์แบบ

(คำ�จ�รึกยุคซ�งธ�งผ�นหมิง,หลี่จี้•ต้�เสวีย)


刘廼中书หลิวหน่�ยจงเขียน


自人君公卿①至于庶人②，不自强而功成者，天下未之有也。（《淮南子·修务训》）

【注释】

①公卿：泛指高官。 ②庶人：无官爵的平民、百姓。

【解读】

从君王、公卿到普通百姓，不自强而能事业有成的人，在天底下

还没有过。

นับตั้งแต่พระเจ้�แผ่นดินและขุนน�งตลอดจนส�มัญชนผู้ที่ไม่บ�กบั่นต่อสู้ แต่

ประสบคว�มสำ�เร็จนั้นย่อมจะไม่มีในโลกนี้

(หวยหน�นจื่อ•เซียวอู้ซวิ่น)


霍松林书โฮ่ซงหลินเขียน


有志者事竟成。（东汉光武帝刘秀语，《后汉书·耿弇传》）

【解读】

有决心有志气的人，遇到任何困难都能加以克服，最终获得成功。

คว�มพย�ย�มอยู่ที่ไหนคว�มสำ�เร็จอยู่ที่นั่น

(พระร�ชดำ�รัสของหลิวซิ่วกษัตริย์ร�ชวงศ์ฮั่นตะวันออก,โห้วฮั่นซู•เกิ่งหยั่นจวั้น)


陈佩秋书เฉินเพ่ยชิวเขียน


业①精于勤，荒于嬉②；行成于思，毁于随③。（唐韩愈语，《进学解》，《韩愈全集》）

【注释】

①业：学业。 ②嬉：游戏、玩耍。 ③随：任意。

【解读】

勤奋是学业进步的关键，漫不经心，虚度时光，便会一事无成；

深思熟虑是事业成功的前提，随意而为，只能陷于失败。

คว�มขยันเป็นกุญแจสู่คว�มก้�วหน้�ท�งวิช�ก�ร คว�มสะเพร่�ทำ�ให้เสียเวล�

จะไม่สำ�เร็จสักอย่�ง คว�มไตร่ตรองเป็นเงื่อนไขข้อแรกสู่คว�มสำ�เร็จในกิจก�ร

ทำ�ต�มอำ�เภอใจก็มีแต่คว�มล้มเหลวเท่�นั้น

(คำ�พูดของห�นยวี่ร�ชวงศ์ถัง,จิ้นเสวียเจี่ย,ห�นยวี่ฉวันจี๋)


冯其庸书เฝิงฉียงเขียน

前 言 -...

Documents

前言 -...