dissema weclccicj- sistens examen - … · celsissime comes, domine lonob gfutiosissim-%...

/. m y.DISSEMACllO WECLCCICJ-

SISTENS

EXAMENAUSUUM

IRENICORUMS. T.

D CHRISTOPHORI MATTHAEI PFAFFIICancellarh et Theclogi TuBIhG. Celeeerrjmij

gIIAMEX SUFFRAGIO SUMME RLVeR. FACVLT THECL. IH

REGIA AD ACADeMIA,SUB PR-ESJDIO

MAXIME R£Vmt7\Dl VIRI,

D«.ANDR E,€ BfcRCIIS. THFOLOG. PROTSSS.. REG. tf ORD.

SP£C!M» AcAEEM. lOCO,rUTLTOE *£XPCNIT lUCI

M. JOANNES WALLENIUS,Vice -Pastor in §3,inar/

IN AUDIT. MAX. DIE IX. ( M END. D£CEMBR.A:o R,S. MDCCXXVJIL

HoR. . ANTE R'ERJ_DIEM SOLstjS.

JBO^, Impr. KEG> ACAS. 1 '} l , EWC IL< PtT&CM.

S:# Regi# Maj:*1*

SUMMM trIDEI VIROrREGNt S7ECI.E SENATORI PRIMARIO

R.EGLE CANCELLARL£ PR&SIDIEXCeLLSNTISSIMO,

Nee nonACADEMIAE ABOENSIS CANCELLARIO

ILLUSTRISSIMO,

CELSISSIMO COMITIAc HEROI,

DnARVIDOHORN,

LITERARUMmsEQENsi?! SUMMO,

CELSISSIME COMES,

DOMINE LONOB GfUTIOSISSIM-%

On defuntforte, CELSISSIME COMES,qui in fufficionem adducantur, temerita<-tem, rudi huic £ff ingenii (ibi haud dif-

fmiilk fcetui , immo luey qua genitura instßm e/?5

tjix dum repurgato, außorem extitife $ adfu-fcipiendum & ingrediendum iter hoc ad illujlrifli-Mdffi gratitt Tux. aram. vemm mhmero difipa-

TM

tas dnimijtriiifflrurfwnm fuum cogentibm locum,Iwfbmonem temeritatis diluet Pff fama Nomin is

>£":■. i.<.C,IC ■'. \i .; J . ■■■.! »Tu i, non Scam in orbe arßoo celebratifima, neere-gionibmtantumquibm viuTuEffatiumJedhonefi^attfo virtutiifiudium continetur, circumfcripta " gfmagnitudo beneficiorum , quibm rempublicamnojiram (iterariam mifero fatalify malo div perfun-Barn, non folum prifiino restituerii nitori , fedconfiliii £ff infiitutii faluberrimlt, ad admiratio-nem ufy , fiabilieris, Illam, prout plurima in pa-triam merita a(unty promovent^ augent- ita a nul-la ttnstan obfcmandam oblivione , dignam judi-eant cordxtiores , cjuz monimentii annalium a fe-fa ffldndetw vetutiate ,* immo immortalitati con-Jimturf Hanc, qm vitam £ff ff)iritum in impe-W dtcfe curfu studiorumy liiade malorum propemo-dum exjinffiis jjfvpt' Urgita efi? ymerari, exofm-/ari, adorar§gefiit tenms mra Mufa^ hmcfe com-mMaasti, 4i bacj&i gratmari^ (guocira quemad-

*Hff

modum ex latebris emmpere £ff tenebris^ exceltm-tifimo Nominb Tmo notatarn, obfcuram alioqum ,immo cun&antem £ff verecundantem hanc prolem^nemo est qui miretur; itagrattam Tuam C.Comeslonge dijfufam, natura doßrina^ magistra cotie-Bam^ £ff longo rerum u[u exercitam, jtbi recepta-culum fore, ipfa certo polhcetjut. Recipias tgiturC.Comes dumhaud levi auraspei obje&a, adinterioragj-aU&T\im,fupplices confugiunt, fan&epromittenteSjVota non de-futura, eacjz ardentifjima,pro TuaCComes adferamufqj <ztatem, incolumitate, falute £ff quibmvis pro-fferis- vt in longarn annorumferiem, gratulari st-bi queat patria de Sphoro excetientij]imo0 quo duce

atcfo au&ore, faim publica vigeat , justitia fioreat^MuJa emineant. Lamilia Tua Qififiima de ca-.pitefirmifimo, quo caiente , totum corpm ffiritacaleat. Ljceum nostrum de Antifiite iliujkifimo, adquemtamquamDEum tutelaremfrmminenie quavis

?r*

froteHa ,' confutjre qwat. Ciientts de Dwv.notlewvitijurn , guifaivttem hombr.bm dando , adfafligistm usqmfortis hu:n.in& eve&m, fmm DEocon mndet fahtem , donee venerahikm iliam ac

wdflex& tstatis canitiem, fero admodum inferatoceh !Jic vovet, optat, precatur

CELSISSIMtNOMINIS.TUI

liamillh-ni fuhjeßisnedtvQtiffimtte eultor,/. Wj^jLs>mvs:

FROOEMIUM.

V JL©

&'<?<# /j» <ver:tAtefundAtsm , f«» vefitatu tnrli~*>torihtu mn effe ineund^m, differit.

Tudium pacis, in fafcicu-lo virtutum, t^iis-fjiai rr^ tiA««t*l?o. ca*ritati 4), irr.mediate quall fubnexum,commendatiflimum nobisvoluntfacr»liter* £); Iromo & confcrvatio fccie-

tatis civilis hoc ipfum jK-stulat , naturalii ratiofvadet. Qoum vero pnrcipLum pacis in veritatefumjari, cuivis sequa judicii lance rem perpen-tJenti, facile patefcat, ( quaprcpter & fapenume-

A xo

m EXAM^N M-miM IRENICORUM

ro in facris pandestis cormexa reperirnus, utpoteapud ZACH4R.IAM: Diligite Deritatem (f pacem c); 2l-pud P lllLTd: idtm fentite, in pace a^ite d): ) oppi-do liquet, illa adulcerata, hanc itidem corrum-pi; illa ruente , hanc eodem labefactatam motuconcidere» Pacem autern heic intelligimus Eccle-fiasticam; non fubdolatn , abominabilem, fyn-cretisticam ; fed ytnjlui veram , coniistentem mcommunione bonorum Ecclefia? concreditorum,inter illos qui antea vinculo spiritus uniti funt»jAt.]ue hjec praefupponit non quamcunque confor-rmrarem in ritibus & dogmatibus , fed exacrartt&. plenarfl in fidei ejusque arttculorurn confeffio-ne. Hmc inter & verintern, ( quo nomine uni-Verfarh, chnuianifrrii, a fospitatore ejusque genui-nis difcipulfs plantati, rattouem innuimus,; adeonecestarius est nexus, vt nulla pax contra yerita-tem min falva confcientia poflit; quta veriia>- ejiijfe Chrifius c); <~ui itaque contra \>erithtem pacem mit,Chrijio betlum infert. St veritas efi verbum Divinum ,injue c.t <veritaie fuittus fanßificandi Joh. ij: 17. JJJjo-rttjdo itaque v?ritatcm n:~!i/ere , Cf cum erroribus i>e~ritati infeflis pacem componcre poffumiu ? Sunt verbaceleberrimi olim R.oJiochdenfum Theplogi B. D. JO. FECH-Tlif). Qyapropter veriratis ccelestis interpohtores,hasreticos, iple fanctiflimus DEi spiritus multotiesiri verbo fuo vitare jubetg). Clariilima autern funcapud PAUIUM & JJHJNjfuM hujus. prascepti loca "

Bfigt

aixisTcm v/rrPJtf tv/tm *

: %

Rogo J>os fratres, vt circumfficiatiseos, tjvYfdia (f ojfendicula, contra dcstrinam qi.tm n>cs dtdicijiu, facitnt;(f declir.etis tt tu. %iJ;Je jngtitn thtrtt iitto irste!:-iut. Hfjtretickm Lm:ttm pst umm (5 ahtr^m Ar.mcvi-tionem detiita. ■£: cr-x vti.i ac Yis (f hnnc doclr.n^mpon adstrt : ne recipite eum dtm.m. rer ale ei diciteb. Eandem lamitorim. evitaticneua , ccclistmpnrr.am c.ioct.** iptrjctfe, ttrtt iis .Apcfichns»& Varijs ccnciliis, :n rro txtrnplo ccnptltfc,ausor est M. DrV. scjfl l.iils *> Ap< fioit slt o-cre ornnes, eciumque cikirulcs, tanttan* habuiileEvtriationem ecium , qui vmtattm tciilreiave-rant, vt r.eque fermcnes ci m ilbs instjti.erint,ttstis est iriaaus k). i>td r.tc irerniffidres m ze-lo, sdverfus hffiencos, ncfiiatts frtfe 'i heologcs,dtmcnstrant turn graves eorum srlerriones, umdocumenta übivis cbvia. B. D. Luimßus totustst in destruenda pzce & unione cum disptndioveritatis atque lalutis ccnjur.cla /;. Quo curn con-spirat ceieb. quondarn Mxgdeburg.Theilogui 13,D. ttF.INH.B.KIUS m). Proinde cujus modo fecimus mtntto-nem megalander i ofler, iri cclloqito Marpirptn-fi, Gnglio- J COBUS sNDREA , in cclicquio lV.cnml d-gardenfi , Be&t; fraternitaris aut * ■,-<.■<,t^ dextrampetentibus denegarunt. Ratioriem hujus rei rtddstt, D, B..LIHAS. MLISNE&IS: Bere teLc tibi non pottfl(i.*reticus; cjuiA fcducert tentat. Hie enim fnis eji (f(ioptts tjmnis converfaticnis hxrttict: Si cfficia pr<efiet (ffbfequfAi Ji hittore te Affi iit,f Ifindst (f txtuiUi: n:n-

A 2 vir

er. misrmtrMnrwto^vn&ItJ-<it'"<e Atttifg.h': faut, vt i<* v>*% a-nYitUt sttri de-ittt, fei ratturn vt ifiJt tAttjiM cwiiimistifk , Ad rcfl-

flontmfafam te Aflhia*, (f /« ptrtes fnti pertr.tbat-,e. infmmas mferiat conjhtAt n). De humanitatis

vero dextra, quam iis, quum homines fint, ex©fficio communis caritans, porrigere debeamus, ni-hil nunc attinet dicere*

Jtypo/jp-tf, U] Mjttth.f:f.E!>r.u:i4. Rtm. ti: ?8. c)g:i~.J)iCor.iy.lt. r) Job.lJf.: 6. fJExam. Theol. Indijferent.c, Xl

$.12.p.pj. g) Dettt. \>: f. feg. Pfa 1. X6~: 4,/. Matth. ~: ij*.B") Rom. itf: 17. t Cor. tf:i4. Tit.j: /6. 2fah. v. u.

i)laSthedUfm.deDostoratuTbeel.apudßeformAtos non nflumtnd*f. m. if. k) Lib. 111. c. -. 4Schüttet. loe. eit. alduttut i) in fer-mone fm vm bet €&rif!enDJrfstuna unb 2Baff«n. t. v. Aitenb.f.ppj.kffq. Afudcit. Schuitet. loc. cit, m) in verb. adPfAtm.p^.v. 20. a cit. Stbulteto addustm. ulPbitoppb.fobriAfArti.fetl,11.c.j. f. tti. isj. de amicitiA mtrali. arg, 111.

$. //.$m hxloret Thtokfi SyncrctiJiArum nomtn decli-

nare pofstnt, exAmlnat.Proindc mirari convenit, non. d-fuiff: illos, qui c.t

fiostratium quoquc Theobgorun ordine ac numero, ne-fcio quo int/*mpcstivo picis studio,conCiliationcm fui cce-tus cum Ecdefia Rimut* atqu-: ReformAta, faltcm qua to-Icrantiam .lo^mitun , qua-tircr;; qttt quomodo fyncre-tiflarum^) nomen evicarc poiTint, judiccnt emuntstioris*)S"y*ncredfm -fabttlum jri-n-) dJjiJdit* dicitur DAVIDPA-

REUS, P?ostprHciditl>:rge:ifi', stve dc unione&

mßtmr? Mmt?j?i pfvtii 5r.aris horr.in**s, immo jav dudm jt.dicarr.rit. C}u -quam .er.iw Syncrrtistvum, tolrru,-risr c\ ■pcsturr. ,i»quo diverfitcs duarum vel plurium religionurr, in extr»*

f. n-& fynodoEvangelicorumconcilianda, hbro votivo, pr.ciEccltfiar&defideriis pacificorun-' dicato. Avte pacem e ImMondfierienfem,C~h'\*\\~X\\Smnfuit licitmm religionU fudtjelrm-tiia publicd adminijlrare ;pninde A. C, focios fe efie ajfrmabant ,utfubhocnomine eo tutiut Idterent, ac refigionU exercitium tue»rentur. undectiam operamfentper dederunt^ vt cumLutherani spdcem quAndam inirent; qua excaufaPareUS quoquehuncjuumconfgnaverat librum; (JfJ quidem occafwnem ei pr.ebui.fie diciiurPAULUS WTNDECK, quiinprognostico fuo p. 4u.koe vo-cabuloitaufut est, fcribens: fi faperentCatholici & ipfis c~r~effetreipub!. Christiana* falus/vncretifmum co!erent,l"/'l!*".CONRAD TIBURT.RANGO,The§Ugrtt quond^m Grypiitur,'.historiafyncretifmi, bas tst $tfrorifd)e t>C5Religions sD?enntret>- qujtprodiitSeihii MDCLXXiF.pt. I. p.2.Dtrivatur autern voxfyncretifmi ab InfulaCrcta, <JUji nunc C~t\~di~ audit, ejusque incotU Crete-.niibus, quilicet femper inter fedifcordes^ tamtn amicitiam inibant adverfut communem aliquemhofiem externum,qujtfimutatquepericulum cefavit^ iliico aboiitaest;conf. Erafmus inchiliadib. tent.\.p.i?. binc fyncretifirv-s,translatut adintempestivam ctncordiamEcclefiaflicam^ nihilaliudcji. qttam divefjarumreligionum, imprimU Pontificia' (JCalvi-nian*E<"*«r*Lutherana,.i*«**c/7//*//o, quique cam tentant, vocan-tur Syncretistot*. Nihiiveronunc dicemtudeveteriori iliofyncrr-tifmo, qui indejama primorum parentttm *tate, perfinguia fcrefeculd derivaripotejl, egregitofienderite ßang. LiXcit. netr.uncimmombmurretegendie tarn Pontificiorum quam CYYu.h-norum moliminibus^ quiuus conciiiationem «wLutheranis,

*on

Examen msrvrt mmicomM6-fundamentalibus 'tantu.tr , qua* tairen quoad rei vcnta-tem in fundamento diverfx funt; nee non licita facra-n-ieetorum inter utriusquc religionis confortes comtru-

niovon mit-uifiudiofe diligenterc'; quarnfubJoleac fr.mdiilenter quce-jtverunt ;qu<ttes exPontificiis fitere Libri INT£RIM, quod Au-gusta" Vindelircrum****-«* ■/-*■£ prodiit, auetores, Juiius Pflu-gius,Michae! Sidor.iuv,& Jo. Africcla Isltbius, quos bni-tati /««'GeorgiusCafrand:r,ii:confu!tationedeArt!Culisreligionisinta r Cat!o!icos & prot'stant"S eontroverfis ,2" b q-,.Geor "*,Wicelius, via Regia,/?i'<* ejtudem, decontro-Verfisrdigioniscapit busconci!iandis,f*ntentia. A!K Pi-ghius de rmodocon poncrdi difiidia re.figionis. MarcusAntonius deDo"ir.is. Lib.y. deFepubl. Ecclef. IratresWalTiburgii, Adrianus &P trus deWalenburch, Batavi,itle Adrianopolitanus,//-/VMyfienfis Epifcopus,/» ÜbrU deUs.itateEccltfiast.Wrr etl cdo Augustiniana, & tracratibusgeneralibus ac sp~cialibus de controverfiis Fidei " JaccbMaf*niuI',1', 7'''/«'i*.',nr*ditataconcordia protestentium eumCatholicis in una confesttone fidei ex Sacra Scriptura*Math.Practorius Ptjior quondam Lutheranut Roruffcut, quumAdPxntificios dtfecifJet. fcritfit XXk>9X*~ pacis C«lon.VS" , quarnrecenfentAuc7oresb>tUnffi[\lb.Wa<fy"\sttn.A:e \yosp. w,Jo. Dezius, Jefuitaquond.tm ArgentoraterifisJibroJ\z ReUnioil«ies prot-stans de Strasbourg'a 1'Eglife Romain-' z Stras-bour<?:, 1687.dliifynonpaud. iequibut vid. b. Abr. Caloviusfyst.Theol.toTr.i.p.2o6. r.& historia fyr.cretifn.i lib. 111.rec non Dn.D.Christoph. Matth. Pfaffius, fntroduclione inhistoriam Theologia* literariam pt.ll.lib.lll.de Theo-logia polemica, %.Vtl.f.jp.st Ex Calvinianis-wo/-" jtlikt

mtaiam inter LutUrum

OmSTOPM. MJTWMIPFAFFTt. 7

nio, atque hinc falutis in utraque confecutio, afieritur,gravius effe vitium nemo non videat: tolerantiam tarnen,qua: acceflionem adalteram, quae pro erronea habetür,

&stntentiam tenuit^&Lutheranos cum Zvingliants

tinirevotuit."D-.vidV-rcussp-. cit. Mofes Amyrald. Tbeolo-gtis quondam Safmurienfs * p fi*c*-,five de raticne pacis inre-ligionis negotio interEvangehcosconstitu-*nda*. confili-um Salmurii,\66i, dedit. ]o,Duvxus ScotoBritannus,hypo-mnematade studio pacis Eeclefiastior, Amstelodami^^-fi,Capita de pace EvangelicaLondini 1657.prodromum tra-ctatuum Irenicorum Amstel. 1662. (fc,cdidit.jo. MelletusSyr.dromo Irenico, contincntc 1 AngliaEpifcoporumf~ntcntias decolloquioLipfiaco. z.Msrefii obfervationes adcolloquium Gaffelanum. %. Amyraldilrenicum, 4. PetriMoHnan corrfcffionem fundamentalem. 5. Ant. Cregutifyncretifmum &c.Jo.Henr. Hottingerus, Thcohgus quon-d/tm Tigurhius,pofi Hcidetbergenfis, meleterratibus Irenicis ,qunexjidnt in primiliis Heidelbergenfibut^ Heideib. 1(77. eclitis.Jo. Hornbeckius, TheohgutLugdinenfisßetga, disteTtationcde confbciationeEuangelicaßeforiratcrum & Augusta-rias Confefiionis,/wdeColloquio Castclano, Amstei. ttstffjduabus differtationibus de concordia prctc-stantium Ec-clefiastica, qu*illaU(knl in T. lll. diff. stl. tffieorfim Amjlelo-dami \6s6Jubtituio Manuduclionis in viam concordia; pro-t;stantiun*Eccicfiastica',/'r^>'r. Benedictus Picfb-tus, Theo-hg. Genevenfis, difiertationede c-onfenfuatqjdilfejifuinterReformatos & Augustana*Confeil 101fis fratres " fJ quet nouttlii' quibui accedunt Calviniani /'» eletloratu Brandcburgico^ma-gno cum conanime concitiationem Calvinifiri cum Luthcratll-fir.O, urgentes. NobUiili riuvc'potijfimum nst.iuai Atcfs indicandi

Junt

exjwn: tusumt msNicoKim8

& in facris cum eadem comn unicationem, negat, ean-dem tamcn ita admittendam effe crnfct, ne ejus dodri-na pnvatim publiccque refellatur,donec tandem dc ipfisctiam fentcntiis conveniri poflit j paritcr fyncretifmu.n,

&funtj qui nomen Evangelico-LuthcranorUtn babent preten-dunch, nihiiominut conciliationihuic diverfarumReligionum, nonornr. inoreconcitiabiiium } magno apparatu, fummacontentionefiu-dent; hi enimfiunt, quipra aliis, tot türbat fiuperiori feculo in ec-ctefia excitarunt,(S adhuc bodie cam txulcerarenon defifiunt.Ho-rumprimusfiyncretifimiaucior vulgo nommari fiotet D, Georg.CahxtUS, quondamTbeol.ProfefiorinAcademia Hefmstadienfi ,qui jamfiatim injuventutefiua animum fiymretifihum prodidit,dum anno MDCXI.ut Artium Magister XV. diffutationes edidit,depr?cipuis Christiana*Religionis capitibus, in quibutF. C.«B dotlriiamdecommunicationeattributorum Dlvinorum^EutX-chianifni dccufavit.fic fcholasti-corutr ac Pontificiorum errorem de purU ndturalibut dcfen-tfit, (^ dogmaZwinginnorum^quodDEut quodammodo caujapeccatidici queat, incruflavit, quemadmodum iilud jam anntM.DC.XX.a. b. D. Balthaf. Mcntz~ro,primumin Marpurgenfi,dtindt Giefie»fiAtademia Profiefiore, ipjifiuit exprobratum. Itdquo<k b. Henr. HocpfilCrUS aliii-,orthodtxiores Theotogi, ipfum*■"■■ vrerea a Jmonuerunt. imoM. Stativs Bucherus/>4/jV/£f«-tioveranw^dnnoM.DC.XL.publict ipfium CryptO-Papifmiaccwfavii. ImprimU autern maximefeprodidit CalixtUS,temporecol-ioquii ibaritativiy quodThorunii anno M.DC.XLV. babitum est.vid. Calov. hist. ["jncr. cap. 111.& IV.& jo-Andr.Schrridius.historiacollyquiorumecclefiasticorum post reformatio-nem habitorum, in fupplementoad introductionem Sa-gittarianain, in bist.Ecclef, alii(g.pu»ttaconcitiationisaCa-

lixto

christopp. mjtfsfi tfjifii 9

& melicri quidem jure sppelbrdam jvdicat B. D. ITCH-TIUS d): Atcue inde har.c poitericris gmeris pacifica-tioncn., quam Rejctrnati Bertiir.enfes qUarunt. arque ac il-

!amlixtO commendata, filius ejus Fridcr. bllricUS, idtncjjiccicgusHcimfiad. in ber&ovrebc tfbetbtec.vunMicreunb eic.enti.QSor*stclluncj beg(gbvistf. tcdbur-vettcnclici-en Q3ebenc(enf b.Ce-org.Cahxti.tveac cgttfstunc unt2l" ictcrferbrinpunc lr.cfrccginiafcitunbQêvtvaultcjfcit inberoTttci)e ©otteiV/r- reca-.fet.C~\ixtoJe n oxafiociabat D. C(j.l?oVS Ikrr.cjus // cadcmAcad. Tbeol.Profefior, quianno MDCXLVldijptttationempublica-vit, de fummafidei nonqualibet, fed qua* per caritatem o-peratur, neccffitate ad falutem, in quaMajorifiicum crrorem^dudum apiU confieforibus rejeclum damnatumfyjterum exorcore-vocavit. Hinclilejor Saxoni*commotw, TheologULipfienfibns ifWittebtrgenfibus injungebat, vt Theologos Helmfladienfies ejus rtigratia moncrent; verum adiiiai fialubcrrimas admonitior.es, non

nififcommatajcurriltsprorfw injurias^ rcpofuerunt, vt confiat eWitteberg. £istevtf(f)ev Qsevt'd)tan €f>urst!vf.fi^)urcr)f. *u©acfifcn joh. Georg, t)on3ln#unb #ovt* gang bevêlm*sttibifcên (^tveitfgfeiten. Eorum sputumiinxerantceteri Thco-logiHelmfiadttnfes: Frider.Ulric. G. Calixti filius, Gerh.TitiuSjHerm.Conringius, alii^pajjim. ExAcadcmia Hefmfia-dienfieodcrn hoc ttmppre, malum hocce fiyncretifimi adAcadtrniamRegiomontanam perreffit^ aucJorcJo, Latermanno, qniannoMDCXLV.prxfide Cz\i\tO,HelmfiadiidisputavcratdeTrinitZt",inqua contra c/arist.S:r* ttttcram Ifi fyrr.bol. /<thanrfi,'<. ncgabatmysterium S.S.Trinitatis inV.T.manifiestatumtf'adfialutem cre-

dttunecefiariumfuife. Quadricnnium poji, diffutatione fua.defrxdeWinztione,Regiomonti qutque turbas excitabat ,in quacor.uiiationem «Mwßcformatis, Synergifimum'in opcre csirccrfio-

B >. »*i

10 sxjtir^Msrm mxmtmtlam prom generis, i iter Ct "»/ jiLtMf Cafielensts ScL^'be~raiot R: ifhetenfes olim initarn , (yhcrerifmi nomin? infi-gnire haud dubitat. Qjcm ita-jue mercantur titulurrl

machinUMcertituilnem falutU^eeefsttAtew b.b. operumadfialutem ad-firuebat,Aug'-st.\nWpatronum abfoiutidecreti Calviniani afie*rebat, F. C.rejicieb.it, mysteriu>n TrinitatU undcum apparitioni-busFilii Dei,ex N. Test;o ejiciebat, & Jic omnes novitates HelmstA-dienfes introducebat. Cviquidem C-jelcstiflUS Mislen,»//^cumminifierio Tripoiitano Regitmontano, Je opponebat, conquifititcenfiurU acjudiciis Theohgorum Lipstenfium, Wittebergenfium ,lenenfiium, Argentoratenfium, Gedanenfium, Hamburgenfium a-

liorumtfo in ministerits orthodoxorum. Verum cUm Laterman-nus afjinem ///#/«,D.Michaelcm Bcehrnen,/» partet sttat tra-xeratjf D. Christian Drejerus Theolog. Rcgiomontanus, jamdudum CafvinianU novitatibut Jiitduerat, fiudium Theohgo-rum fuccefiu caruit,ac Regiomontanorum variijcriptis fyncrctij-mum fiuum defe»debant,quorum unum ex primariis est cit. Drc-jeri (Sv^VteVUnpj. Accedebant mox Theohgi Rinteienfies, & qui-dcm occafionem prahente coUoquio Cafielano , quod aufJtoritatefereniffimi Ldtidgravii Hajfiaci, tViihelmi, amio MDCLXI. interTbeohgos nonnuUos Marpwgenfes tJ Rintelenfiesfuit irifiitutum;in quo PetrUS MufiCUS i. t. Rinteienfis Academix Rettor, tf ii-lius CoUega Jo. Henichius, uter§j Theol. Profiefor , a Calvini-anit Marpurgenfibt» feduJli , fiyncret-isticam iUam unionern cumCahinirnU, D.Sebast, Curfio, Restore Marpurgenfi, (J D.Jo.}Jtin\o,conceferant, concefamq^ approbar'ani,quemadmodum exaßis CoUoquii Cafielanipatet, atdj itd ab ctntecefiorum fuorum ,Jo. Gifenii, Jofua* Stegmanni, Balth. Mentzeri jun. alio-rumcfo dofirina , pejfim? defecerant , 0" pyjefertim in EieciorafuBrandiburgico, mutta maia, dcploratione dignijfima^ excitarunt,

qUO~

'rrpirrcm pjTV^/rirrjrrn 1

rr arhir ationis lrcnic* V. CHPisICI h C R I M4TTJBJEIPFATFII y T vbir.genfium 1 cdie Thcokgi & Cancellarii,variis fcriptis farrigeratifiin.i, qui in Crat. I.Kexadu Ora*

tio-tquorum ifudgrevifirrum fuit , cjwdRintlel, ar.r.o 2,'TjCIXHI

adShtlorcm Itandtlurgitt.m Jtripjcrhtjctierint^, vt initmilic Jyncretifin-ut uittrius propcgartti.r : quo ipfio vtre tirncrari,Aifdacijfmcq. Juo aufiu , vt utut errcr variorumfmcurda matetefiefiolet , if.utl juxtaeffearunt , v.t tn Marthicnatu Brrnde-burgico aliUq., eletJtoraiibuf ditionibut, elcncluf iile nominaJU re-probatorius dostrir.je Catviniand,prohibitus, & contra talis rr.o-deratio mandata fiuerir, vt fjjritus Calvinianusfalvum quafi tb-tinucrit conduUum, (J pii Zelot* pro ortbcdoxia, in hanc ujquedit'in,infiurj-n.as argufiiai fint redaffi acfii.bJf.gogenar.t.fjuumautern pervigiles ae injcmnes. ecclefiarum vigiles, ctxfefiU dotlrimtfirenui vindices, inque his cum prinu Wittcbcrgenfes Theoltgi,adeo late jampatentibus mathinationibus fiyncretifiicis,preccs l£fiufiiria ad Deum, vota,conplia, animum calamum^ opponetent^Theohgi Jenenfies,conciliatior,em (J wediatiopemquandam difi-fidentium partium,meditati fiur.t, auilore primario. acutijfmoIheohgo. Jo.Mufao; vcrum cnimvero,con.icn[\i\v repetitum,rejiciendo, Calixtum excufiando, hquendi modos parum aciura-tos in Theologia adhibendo, lucuienter fiatisprodideruntje ab in-diffcrentifmi labe non omnino efie immunes, fic erirv Thcohgi-c*i facultas lenenfis edrb^tanno MLCLXXX. (Sil* rtn3Ho £rct> guvstl. &uvd'lcucf}f. Jhcrvn £n*fh unb£evvr3vtebvicb,£eti*ocjen *u ®t'cf;fen,vtm confehfurepe-titounb vOn bern Calixtifdxn fyncretifno.C///' /-. Cakviusrepofiuit: SBcvicf)t tlber tcv £>etvn J,nenfium Theologerum

ad illustrifi. aulas usbcrfd)icfet. Ita cuvquc Ca-lovius in fystem. fuo Theol. Jo. Mui&i do^mata jrjf.m

B z ' Sy -

&xAM*a zisimu mxicomiM12

tiouum Acddentharum, <ic csute/U circa Constlia Irenica , unio-nrm Prottstantiunt sp-ttdntia, unionern inter Lutheranos &Reformatos, magno animi nifu viriumque apparatu, quan-

turnSyncretistica refutabat , ai qttd nonnunqttamreffondebat Mu-fa*us in quxsti mibu? de fyncretifmo & fcriptura facra.Sie etiam Jo.Rcinhardus, pofiea Thcol. Licentia'. (£ eccfefia-rum H'finebcrgc<,fium injpeclor , phi/ofioph. Magistcr (ff Theol.Candidatus IViiteberg&fin colle^io quodam, vcnt.Jabat Theo/ogo-gorum Jenenfium errorcs , cufiu collegii occafionc , obficrvanteGrapio. coU. MSC. D. Jo. MufelJS, norrime Facultdtis Tkeolo-gica Jencnsts^pub/icavit maxime viru/entum. ilfud fuum ficrsptumfi r. ber 3entfd)en Theologorum rtuSfiitlicfx (srfi<kun<*,.Sx quofemper df in huncfenne dicm usqiie^ cum Theohgkje-noifidnis diffutatumfiuit. 6)uum autern bic Syncrj.-rifirus,^^-tiaDeib» tgritffimi, necnon docitsrum piorumfy, virorum ficriptts,quibtis follicitampofuerunt curam operamauein tollendo ac debel-l.i vdohorrendo hocre/igionk monstro,Q}uorumpru; ceterk, iiifc plu-rimtsfere eminet Confenfns iller~\~~tit\l~fidei vera?Luthera-n~2 , qui fiberLatinotf Germanico idiomate cotifignarut, quafiSymboiici cujusdam firipti fiolennitateprodiit " aconfijiorio tiam<j.Dresdcnfi,nontantum approbatusfiuit, verum ctiarn ab ElecioreSaxonico, Theotogis Lipficnfibus ($ Wittebergenfibus demanda-tum est, ttt tidem fubfitriberent, qttodjjstne morafiatlum est), tan-dem denaficivideretur,vix tribtu decennik etapfis , denuo rejiatus

rst-fic. anno MDCXCVtypk excufiumf/?,SAM.' PUFFFNDORF-stIjus fecialeDivinum, /«/deconfenfu&diffenfuprote-stantium, exercitatio posthuma; in qua non tantum Calvinia-nifmus «fseritur reconciliabists, vcrum etinm ta/e aliquod articn-lorum Iheohgicoritm fystcma exlvbctur, in quo utraj; par/ confert.tirepofstt, Has^U\Jl'BNDOKli:\lhypo<<ljtfies b. Tnbingenfum

can-

CHRISTOfH. MATTH. \PFAFFII 13

turn ln ic, aiiquamdiu promoverat, & acinuc dum fiu.m-opere urget, inter omnes perspicaciorcs Ecclefiarum vi-giles docTrinarumque coelestium vindices, constat* &expostea dicendis, non difficuker coiligitur. Quum igiturconstituerimus, propitio Numine, rationes, qU2s hujusunionis fundamepta ponit, examinare " innoxiis conati-bus, benignam benevoii LccToris apprecamur cenfuram.

>f) Letl, in SyUog. Ctntrov. Difif. 111. de relig. §. i, p. jo.

CAPUT. PRIMUM.(. i.

Uriionis fyecies propmit, (f qutnitm ex mente Ire-nki fioffibills Jtt, exfionit.

t\ Ntequam hypothefi ejus evifceranda? manum admo-vemus, monendum paucis crir de cautdis , oii3S

ad patrocinandum coniilio iuo adhibet* nee non deTh~-fi,

Ca?;cAlarius(sthcohg<u]Q. WOFFG. T^GEF US, in jureDci fccderali ptffi.nt, ali:fi; prob.c fid.ci ac cotstat/tk animi z iri,exumindruntconfutaruntJ: , iniquk tencbrio - ttm ccn furi>,<:pmmi-ferationc qu.imindignationedigvioribtts, non omnino detcrriti.Idemjyncretifiri ncgotium, fiub atifificitshujus fiecufi, anno 11,rcafiumtumest, (j) quidem occafione cofhquii ijiitt', quod itdixc-ratgloriofijjim^s memoria Rex Pruffi* ac S/eJior £ra?.' '< b.I:RIE-DEI--ICUS 111. qui tiu ruperiork tttdtis Sa/omo meditatus cstnostfiireiigionk ivange/ico-Lutheranje, cum fiuarefiormata con-citiationem, decujus conci/ii Jatk confi. Immortalk nominis Theo-logusb.D.jO. FECIITIUS, LecTion. Theol.in fyilogcn.disp. 111. §" 11. p, 40. jo. ji. feg. £x his, gute brevitcr tantum(5 stricfim adduximtf, de PFAFFII moliniinibtis atqne medita-mentis Iremcis, neniint r.on conflare arbiira:rur, anr.on fa/tunifapiant pr^iipitcm f

EXAMFN AISWIM TRENICOWM14——

9,, undc fua? hypothcfeos astumit robur, ne anceps fortevideatur ipfius fides. l:o Itaque foler.niter protestatur"fe in articulis controverfis a fmtentia comrruni Eccle-*'fiae nostrx librorumque fymbolicorum, ne latum qui-<*dem unguem abire ■ fed aurea efle, prtstarxiuTma tfk,"ir-krrr,- k-roi-.-ic^ aYa , omniumque ofculis digniuTma,"qux ibi traduntur. Ha?c ita fe habcrc, *d testimcniun "fcriptorum a fe editorurr, provocat. ll.*o Unionern fe"optare Ecckfiasticam profiutur^ ron aliam quarn qux"verbati, qua? puritati fidei , qua? Orth&doxia-, aurex"jlli pietatis matri, fup'rstrucTa fit. Triplicem proinde"facit unionern cccl?fi?sticam ; Ahforptivam,Temperativam^1

&?_ Conjervativam. Abforptiva, übi un* feUa turn aitera ita u*nixtür, vt fiua dogmata damndndo, alterius fidem /onfeJjionemQjprorstu adoptet. Temperativa, übi utraque dijfentientium farstde articulis confrjfionu fu<e ros deieat, quos, re mtirut jam imbi»bitd, errontos efie pervidet, adeoqut trrtiam cotjfejjitncm con~

fciat. Confervatha, übi utraqve ectlefia dififentiens, rettnta an*

tiqva constfifione, retentk antiquk doßrhit tatibusque eccirfeasti*tk, jtparAta adhuc stf.ra agentib"* ■ articulos, in quibut dijfidetyfrt minut .fundamentafibttt dcctar/tnat , in fratert* oficula, ntnattento difenfu iUo, nihilomirm iuat\ Postrerrcrn hanc Unb»onis speciem eligentes, & parem ecckfiasticam cum Re<-formatk hunc in finem fvader.tes , vt rrfdiante hac pa*cc, errantibus ro commodius veritas instillari, & tandetnccetus ecclefiastici in unum für.di atque coadunari pof-fint, quum & veritati, quod fatis est faciant , & caritati*a falvatore robis commendatx leges adimplcant, remprouti dicitur, acu tang're arnnvat} neque tan cn hincfynrretistarum, none i f-d irenicorum po-.ius titulum c-<mergcrc: cutn idud constituat fraurntus ccckfiastica,

cum

Chr rstdffl. M4TTivmpfaffii15

cum iis, qui in fundamento fidei - nobis difiident, pacTa*hunc, tolerantia fententiarum, qux fundan.entum fideinon tollunt, licet crroneae fint, & fratrum infirmorumhacTenus appellatio, donec major ipfis lux fuccrcfcat.

§. //.Hjpotkestn Irenici fif}<t.

Huic thefi fuam dc confiho Irenico fupcTflr "it.hy-pothefin, dicendo: specTatiservoribus difientientium in"fua cornexione fysteraatica & quoad influxuiri in praxin"fid-i & pktatis, nullisque eonfequentiis, errantibus, ni-"fi quae ab ipfis admittuntur, impacTis, facile perspici,"fystema kefqrmat* fidei,f«ndamentum falutis non fub-rfruere. Porro,ad specialiora defcendendo rromenta per-git: £tji enim, qua de prjtdestinatione abfioiuta, tf de i-restfii-li/itate gratijc , itqke,fdevr&tritH.iitJ*M ab infis dicuntur , itacovnparata fint, nt in fie fifeflata, funJdmrntwn fidei fubruert

ofie videantur ' tarnen eadem i» connexitne fiu.t cum aliit tgrt~TJis veritatibus confiderata^ i:a diluuntur, vt stdei, ipfo atfu ,ttil noceant, atq. intelkcfum fiolum in tr>tt>srcrfum tantrffer agant^"S' txtrd iUum t.on cgrediantur, feJ ipfis iUk veritAtcbus , qu*/.rroribus fui.tlit adparent, mox fitpprimdntur atfc ctrrigantur.Sed num univerfahtcr & omni ex psrte vera iit thrfis e-jvs, quam paulo iupra adduximus, paucis dispicieadum.

§. 111.

Tbtfm propofitAm enoddt.Primo itaque cbfervauduir, ultimam fianc unionis

confitrvativam <i:<t\A:n, qua fux vclificari conaturtaul-

i5 EXJMeN AUSIIUM IRENICORUM

caufixj a fyncretifmi labe,vi anteadicTorum, nonomnino.efle immuntm. Deinde, fi errores illi minus fundamen-tales tanti non fint momenti, vt remoram fraternis in-iiciant ofculis, quomodo quaefo confeffionum, docTrina-rum, ccctuumque etckfiasticorum unitatem impedient?cum hxc ipfa, ad fraternitatem constituendam, concur-rant} crih oY*** itaque est, pofito/<f»e, quod cst con-fequens, non poni stgnatum vt anteccdens} quippe quodfraternitatis titulus, caracTer atque nota fit unitatis fidei,confeffionum , comunionis facrorum &c. nifi fratcrni-tatem fucatam & fubdolam, qua? fimulacrum potius, fi-nefubstantiaimago,atc]} fine corpore umbra, quam fra-ternitas dici mentur, intelligi velit. Porro * fi necef-rius effet, inrr pacem hanc ieu fraternitatem fubdolam,& verifaris iifiilfationem errantium in mentibus, nexus,concedi utiquc poflet unio ista ctnfervativa: fed quum mi-rus artifex cacod;vmon, per varia ingenii humani vafra-men.ta, vtxitati f-mper iuponere atque erroribus velifi-cari studcat} deploranda potius , ex ejusivodi unione,metuenda rst catastrophe}idcoq}tutius elt ab illa abstine-re, quum prarcipue nulla protheli hac militentexcmpla:fcd illam destrua.it, iyncretifinusßefiormatorumCafieltnfium,& Lutheranorum Rinthe/enfium-, quorum illi , dogmatumfuoruiv tenaces, hos ad defenfionem fui pertraxere 5 vt&confilium Regium JO.WINCKLERI, Theologi Luthera-ni & adfefibris in collatione Berolinenst , unionis interLutheranos & Refiuomatos ineundaz ergo instituta. Acceditdeniqui-, errores, primo indirecle tantum petentes fun-damentum fidei, post ostenfam neceflitatem inevitabilisconfequcntia*, & p-xtinacem tarnen eorum defenfionem,cvadere fuhdamentaks} vt dubium proinde videri poflit,

qui-

CHRisTCiF.iurnFjri PFjrrn *7

quinam in conn^xione errorci particukris alicujus;fe-*sta: , fundamentales , quinam rrinus fimdamcrtakshabendi} quum pro diverfo respccTu, diverfiam induantnaturam. quomodo itaque vcritati, cvcd fatis estfaciant,-quomodo caritatis a Salvaeorc coirmendata* le^es adim-pleant unienk hujus ccnfervativ* ffotcres & defenfores? perfc liquct. Cum igitur rlcfis la?c, ad ir.ffor prcpofitio-nis in argumentatione fyllogistica, ron per crrnia fuaradiet lucc atque veritate,ipfam cr-oque typothd n, ceuaffumtionem, indolcm fui fapere pripcipii ctque vac.Tla-r-, & per fe pztet, & ex pcfka dicrpdis irrgis patcfir.Ruinofum puterr fund?m<i tixr, <vi irnTtitur mic Lu-theranos irtrr atcueRefiormatcs rx iis cua: §. II dicTa fuj.t»colligi potfst } fcilicet, conspirjnt crnrs rstiones ad a-Xioma hccce ccrficier.drm : fyficnta Fefitwtatafideiyfurda*mentumfa/utit t/tn fiub uere, cuifcus verfcis nil potuitmagisfyncretisticumdici. Quocircahujus fundamenti ita ir.fii-titumdum rtit examen, vt primo de fur.damento fdei,ejusque distincTionibus } deir.de de Arthulis fidei, ecrum-cue dlvifione} porro de capitibus Refcrr 'tx fidei, atqjhorum in claflem Articulorum fidei collocaticne; deni-quc de dcducTione in praxin fidci $■< pietatis, agatur.

CAFUI SECUNDUM.§. i.

Fundnmtntumfdei,ejusd (? cjuotisplcx st, expmit.

QUrmadmodum fundamrrtum.g^nrraliter ioquendo,-cst id, quod in una quavis strucTura cst primum r

totique ful stat strucTura-, nee ab zlio fustentatur; fic fun-damcntum fidei est id, quod fidei, & toti adeo Christia*

C nis*

ruTmo, velut domui inardificande atque corifervandae,fubsternitur, a). DstincTio hujus fundimenti paffim oc-currit apud Theologos, nim. in fubflt.-tUle, itgmstticumatque erganicum. Ikr illud quod ahc-s reale dicitur, drfi-gnatur res iUa in quam bomo fiduciam fuam pontt , ex ipfiusteneficentid faiutem aternam exffrstans b) , estque DEus Tri-tunus, in Mediatore Christo fide amplecT-ndus, c) vel,quod -od-rri recidit, S.S. Trinitas, pro perfonarum ta-mrn Divinarum diverfitatc, diverfo respecTu J). Istuda. D. ITJNNlOd'fi.nit\ir, quod fitprimd iUa ccele4k dofJlrinstfdrs. quje ad nuUum aliud dogma refiertur, vt gratia ejtts reve-iata, if ad quam cetera. omnia dogmata , tanquam propter i-tram revelata, refieruntur e~\ ; feu do<Trina , qua mediumillud, quo in ufum deducTo, falus obtinetur , ostenditur& cognofcendufn offertur/). Hoc, feil. organicum^ estver-feum & facramenta, ctuatenus mrdia funt generanda? &confirmanda* fidei. Obfervmdum vero, verbum & facra-menta, dum fundamentum fidei dicuntur , confiderandaeiT~ in *£tu exercito, prout dici fokt , non vero in ailuJtfndto, quia fic fundamcnto dogmatico, fiu docTrina fi*dci continentur- Quac <2-' v ~-a-^<x dixifle fufficiat.

*) f>. J2j*"*!i. syst- Theol.p. i. c. IV. Tbc.f. z. p. m. i+z.b) D. Nie. Hun. in traßatu defundament. difienfiu. a

TheoLcir.p. t. C. V. Th- U.p. i+\. c)i Cor.j: It. d)D.Fetbt. LeJ}„

in fy'.lo~.controv. Tiijf. Vl.§.j.p. ilz. t)D. ghtenfi. iec. cit.f) D. Fc. ht. loc. proxime cit.

i IT.Fundtfntntum fa-m-ti;'i'nt, ob 'oncurfvm dojrmdtnntp&t-

ticst'd»:-'m x.i i»:ic.i,U~ rYAY : (f kos in fnJ.imea-tales&m '"vts lir'i>td,trH^td,'er Jifilin^vi,ofiiatd't.

(^..a.n ita.4uc Ciiiii.d,i*iiouuaou*,niea.

¥f Bxjn^i AtimitMmNiMvM

n.entum falutis, mc.ibiun. f:t.- per fe pctet, diflerifun* r.osinter atc]} ha?rcticos urca fidct findan entum, efle in do-cTrina , vel con pkxuecrum, fine qucrumrctitia fidcs inC! rtsturn vel connpivelconfrrvari nequit: fcuqucdidcmest, infundamrntofalutis dogmatico. Dequo,quar quan."divcrfimodelcquanturTheclogi, intcrdum dicentts fun-"damentum falutis cffc docTrinam dc Christo, r.onnunquam"de tidc in Christum, nonnunquarrde merito Christi, r.on"nunquam de gratia Dci univerfali: restamen eodemreci-''dit cum uno nominato, femper altrrum fubintelligatur:'*cum caufia 'fficirns principalis, ncque a caufia meritorin,"nequea caufla instrumcrtali,divellipostit} cum una oirni-"umfitratio&operatio a). Hoc fundarr.cntum fst unun,"quoad dogmatumparticukrium concurlim. Fa?c fides ur.acopulativa, fimilis in hoc eatena?, cujus annuli rapiur.t feinvicem } adeo vt fiacTa ur.ius folutiore, necefle fit ipfamdiflblvi: quemadmodum apud Fhilofcphos fcier.tia est urarrukarumrerum ad fe invicem relatarum. Dofin-xa ergoparticularia, qua? adcor.stitutionerr.hujus fundamrnti con-currunt, dicuntur artkuli fidei. cjucrvtrr, quidam,proutpro-pius attinguntipfumcbj;crum falvificurr,autaccntroChri-(tc, adquemomnia in fcripturis collimant, remotiora funt,fundamentafes, -\ui<\~xr\minusfundamentatcs, appellantur. stquia fundamenti eadem interdumcst rotio qua? eaufla?,articulum/tv^w^M/.taleefledogmacolligit,B. D.efUEN-STED. quodrationern habetcaufiandi & fundandifidtm & fialutemetemami fcu quod caufiam aliquani fidei & fialutk explicat F~.JudiceD,F6CHT, funt articu/ifiundamtnta/es, omnesi 1 la? do-"ctrina?,fine quibus neque cognofcereChristum, vt fidci no-«'str2eohjecTum,nequefiduciamin eunden ponendam, pof-fumus/'). Proinde aiTecTionrmillorum efle, uro quafi oreprofitenturThcologi,quod finefalutis arterna? jacTuraigno-

C* rari

«9CFXISTOPF. M/TTFJF! TTJITJI.

rari,faltemn^gari,non poffi. ir. Nonfundamentaliumvcro,quodfinedispendiofalutis a?tcrnar, ptrst ignorari&negaripoffint.

/J b.D. Fechf.teß.in Syll. contt. Dist.Vf. %. -. p. m. 1 14. b) Syfi.Theol. cV,Thef. z.f.m.z+t. c) Leci. in SjU. tontr.Difif. VI.J. 116.

\ 111.Fundtmentdfes Articulos inprimtriof Cf fecunddrhs

diflingvit.Fundamentalium articulorum distincTio a variis varia po-

r;rur. utpotequod velfidTfa'vific«edrfinitionemingredi-antur,vTei nra?fupponantur, vTderiiqU.^eamconkquan-trr. v-Tquod faciant ad fid-m conciptend tm, constituen-dar*, utc^t^ras prsetermittamus, qua? v\rerbisdunfaxat,nonin rebus difcr-mant. prolixiores itad}in-isenumerandisatque conciliandiscffe nolumus, quumirstitutiid nonpostuk*xatio}fatisitaq; nobis mitvulgatis-fimam heicadhiberedistmcTionem, feil. in fundamentaksfr'<marios SYecundarios. llh, Jintquiktts tie~, Cbristtu ipfe, ncfastdesinipfum, concipi Potefl. Hi, quttrumfieientia idetrequiritur, vt no-titia dc Chriffo, tf fiduci* in ipfium, partim roboretur, p<trtim ntn/tmittatur *). Illi a Theologis dicuntur cosmitu neceffarii,neccffitatefimplki fi*U exigentiar: hi vero neceffitate exptdientia,iTorum alii funt fidei fa!vifica?pra?requifita : ~X\\co>ifiituti-vi,exquibvs, tanqutmpstibts intrinfeck,fiundamentu~nfidei dog-maticum constat: vt mrritumChristi, &gratia Dci univer-falis per iHudconciliata^). lllorum, sprimariorum)catalo-guminCatrchcfi contineri}horum v?ro Cecundariorum),ronpofkdaricertum numerum, affirmant acuratioresThcologi: quia ejusquodquofidiecrefcit, difficile estcer-tum defrminare numrrum} imprimis, cuti huic incre-mentototiusfcripturacfcrutiniuminferviat, inquanc api-

cem

36 iWJiffi* Atisimt jmmmm

CHRISTOPH MJTTHMI fFJFFTT. 21

cemquidemeffe, concedendumomnino erit, de quo r.on"pendeantmagnidocTrinarummontes} neclitram , quse"non ad fidei nostra? vel informationem,V; 1 ufuir quemcun-'quealiumnon faciant^. Haectamenitaintell eTavolun u."*,vt obfervetur distincTiointerea, qua?neceffaria funt fingu-lisEccl fia»membris, &totiEcckfia?. Prioris gen' risd.t r-minatusq!itndaripoffitfafcicu!us,nonest dubium: posterio-ris nonifm.Nectamenofficit ccrtitudini &confiant:a?do-flrira? rostra?, qt?a?forteapud Theologos occurrit divxfi-tasir nu^erandis&collocandis articulis fidei; cumimer-*'titudt doctntiu~nno<n toUat ctrtitwlintmipfi<tsrei; mxdiflenfun 'in rr arguatdiverfitas illa,fed tai-.tum docTrina?rrrthodu** "fiVcTrt,&divrfum, articulos cx fundamento deducendi"modum. Certum nihilominus manebit, stindamentalerr ''errorem eflr, qui non primarium folum, fird &kcundari-''UmaliquTn articulumimpugnat a~).■a) Fecht. Lecl.infiyU. contr. ttr. frox. cit. b)D.Jo.G. Neutn.Theol.Apht-

rifi.in pral.egnitkTbeolog.Loc.de a«ti\ Fidet. Aphori m. X.ifXI. p. ISO.feg. c) Cenfi. Fecht. Ltcl. in fyUog. contr. Di(j>. VI.%.'. p. m. izJS, CKrotn. accefi. adficrut reiig. Difjr JV. Thef. it.p.pt.+4%. d) Confi.D. Framije. A:b. /EpiniMat. Fanae i. V.Tbefi.}. p.m. ny.

CjspUTTERTIUM.§. 1.

SeßdsReformAtorum, in ArticuJo de prxicflinAtione,recenfet.

PRaeter sr,»«mi i|ioJ#., quo erronea fua dogmata in«crustare fatagunt Cafvino -Refiormatifim nv di-vinam, ipfum fidei principium feu fundamentum uni-

verfale, vel organicum, inquodultimaarticulorumfitana-ly-

fcr IMSNAutv.Mnrv/svwv22

lyfis, in pinguntj cvcd feil. rctior.i nimiuun tribuentes,quoties atiquidinfcripturk occurrit rattoni intcn.prehetfibilc, a i-tera dificeddnt, (^f/ofiatficepius irratienafes,fiuper quas certt non e-rtty.ium inteUtßus cadit,qusrant a). nttllum f' re efie in Theo-logia locum, nullum fidei amculum, qvem nonimpugr.athaeretica Refiormatorum docTrina , prolixius efkt derron-firatu, qvam vt angustiapagellarum, fiuic destinatarum o-pellar, caprret. Proinde omiflailla difquifitione, utpoteinova cekherrimus hodie Hamburgenfium Pastor, M. ERD-iiAN 9i@U^(s3©^(stX 0» haU(i ita pndem utramq* fc-citpaginam} praccipua tantum contrcverfiarummomcnta,qua?pra?fertim in fcenam producit D. PFAFFLUS, fub incude!revocare, ata} <■ x iis fundamentalem, nosintrr atq; Restr-matts, deducere diflenfum confhtuimus. Tria autern illacfk} primum de Pr*destindtioneifcc\indv.V" de £ucharistica,tcr-Siu.U de temmunicatione Idiomatntn, nemo, CUi vel fando Refer-mttorum innctuit nomen, ncgabit. Diflingvi verocommu-

-3 it Xfokntitl Supralapfiarios, Infiralapfarios &cHypotheticos,V<'\i mr*V:S,Ut aliisplacrt, in Supralapfariot lnfratapfarios, Scllai-verfa/istas ; &!li \r\Hyot<beticts c), Supralaff/iriioh-jecTum prardestinationis ponunthominem creandum, ek-cTionis decretutr , arit? decretum creationis & lapfus, fa-cT.;m eflfc contrndentrs; h. c. certum hominum numerumadint-xitum, alium ad vitam creatum "-fie, eaqj propter A-damum ad lapfum prad "stinatum, Hi itcrum in potentid-.ics & aflua/es distingvuntur: illide potentia falt-m dispu-tafitj utrum DEus potucrit aliqvos eligcrc, & aliquos re-probare; quod affirmant, ratione excclkntia* & eminen-t~t fua? qvam in creaturas habet DEUS. Hi vero ipfum a*cTumdefendunt: DEum feil. aliqvos reprcbaffe, antequamcogitiretcreare d). Lifraiapfarii, objecTum prcedcstinatio-nijfaciunt homincrnlapfunij clccTionisdecrctum,postdc-

Crc»

CHRISTOPH. MATTHMIPFJFFII 2%cretum creationis & lapfus, collocantes. h. c. DEUM, pra?-vifo lapfu hominis, decrevifle qvosdam fervare, ceterosper-dere: hisdarenulla media falutis efficacia} illis vero camgratiae menfuram, cvi ne rcfisti quidem poffit. Hi itcrumfubdividuntur in rigidiores & mitiores; qvorum illi, cx ab-foluto decreto, homines vel pra?destinatos v-1 reprobatoseffc putant} hi vero, pracdestinationem quidem ex liberoDci arbitrio profluere, reprobationis vero cauflam effepeccatum turn originak turn acTuak i). llniverfiaiifiai Hj-pothetici, gratia? obfießiv* univcrfalitatem qvidem largiun-tur, fiui>jetliv£ vero inficiaseunt} adjecTaconditioneimpof-fibili,fi credant; nolle autern Deum omnes credere. Ab-fiefuti gratiam & objeSlivam &fiubjeclivam Univerfakm affir-mant,fnegatoab.rolutopra*destinationis decreto, qvatenusnempe']"? abfolutum, ordinem & respecTum fidei excludit)& meritum Christi, & fidmi, decretum ekcTionis ingre-di, haud inficiantes. His accedunt duo Theologi Franafiur-tamtSAM,STRIM£~IUSBcBARTHOLD. HOLZFUSIUS, qvi qvamproxime, affirmant- D. Pfaffio f), nobis videntur accederein hocarticulo. A qvibus vixullo modo differre Latitudina-vicrum inAnglia docTrinam, affirmat celcb, b. m. D.FECH-TI.IS ?)■

a)Krom.fcrut. reHir. difh. x.Tbef.XLI. p.m, 10. b) ir iturt^n *>$ttroeiS ba§ba§ ''fjhtQSetetniqim§*2Befen mtthcn tc cencmn*ten Reformirtin, t>cm qanfcen Catechifm^ fchntlvstracfg jur»iefjCt* lauffc, c)Chriji. Matth.Pfaf. in prtmit. Tubing.part.priot.stecim.Hist.dogm. de Gratia tfpr*Jest. §. VIII. p.l\ 6. d) N-utn. Theol. Aphor. de Grat. Dci apher. IX. p. m. jif,cerif. Pfiafifi. loc.pro.r. cit. c) Pfiaff. ioc. rit. /]Dijfi. fIJ §. <.it.p. m. 117. f) Letl. in Syl/og. controv.Dijf. XX.p.m. zjp.

§" 11.Secfd* hatont/ieffere in :entro rei convenire monfirat.

i>ub

EXAMEN AUSUUM IRFNICORUM24

Sub speciofa autern larva, qua? fimplicioribvs fucum fa-cit, portentofa Jatitare monstra , facile d'*preliendit, quiin intericra dogmatum unius cujusq} f-ecTa? haud fafcina-ta mentis acie penetrat. Qyts enim non videt, Infiralapfia-rios, mitiorts aeqve ac rigidiores, paflis vclis ad fcopulos atq}fyrteis abfoluti allidere decrrti? Dicunt qvidemilli,pra?-destinationem ex libero Dci arbitrio profluere} qvam li-bertatem voktntatiDivina* convenire adextra nemo ne-gabit. emnia etiim alia txtrafie, DEus vust iibere, ita vt ptjfit et-

iam nen veUe *). Pveprobationis vexo caulfam efle peccatum,tamorigin?.kqvam acTuak} qvod itidem recTe dlcitur, fide cruffa mtdiata fermo fit} immediataenim est infidelitas,Sed dxm meriti Christi,utpotecattfla?pra?destinatio'nisme-ritor;a?&principalis} ac fidei, instrumenti apprehenden-di gratixeligentis, paflivi, nullamfaciantmentionem, qvisronvid^t abfotuti decrcti merito illos accufari? Quippeqvod o""neshomines a?qve funtpeccato mfecTi, omnes x-qualialdVri arbitrii Divini objecTa} cur ergo Deus quo-rundam miffrtus fuerit, qvosdam vero pra?teri rit ? nifiqvod pro beneplacito , finc ulla movente caust vel in-t<?ri.av-Texterna, itadecrevit; pronafluit conkqventia cxeorun liypoth.efi.^/i/^^witidemdecretum&cparticularifmummcro v.xborum fuco occultant Univerjalifix Hypothttid. Sicnfir DE isconditionem ponit, quatnneq} ex natura? viri-buspra-starehomines poffunt, neqjipfe inqvibusdam pra?-stari v.k,fcqvitur Deum nee velle effccTum, impkta con-ditionefubfecuturum, fiDEus, ob rcpulfamEvangelii, vo-luntate/i7«/,nont tfficad, qvibusdam oblati, eosreprobaverit,fequitur cum fccdiflima? involvi hypocrifi: quod utrumquecumconfeqxentiis, spiratinfanai^^/^rw/iiido-cTrina. Enigitur rt:-n\-oruAat univtrfialifimum partictilarem ! Eundemprorilis titulum merentur Umnrfidlifi^ Abfiohti- qui, licet

~h*-

CTJRIiTrW. IW&FJn IFAIM. «5abfolutum pra.dcstinaticj.is decretum negci t, _- ur.iverfal€statuar.t grstiam, rreritum Christi, & vocstiontm j mediafalutis in fe efr.cacia afierartj caustam reprol ationis cffeincrcdulit~tcm evitabilem krgkntur : verbis t-.ma.fchma pricribus difcrepant, re ipf_i conver.iuiit ; quum prardc-stinationcm potius effe dccretum dc dand; fide sfitverent,qyam ill~.m ex pra_vifa fide firri. neminfmcjUe, pergratiamistam guam univerfalem statuunt, ccnverti, fed (p-riali &abundanti opusefle. Hincenim r.on potestncnfequi con-trarium : fcil. abfolutum reprcbationisdecrefum jparticu-larifirus & gratiar, &meriti Christi &voc^tionis; media fa-lutis qvibusdam efieineff.cacia ; caufiam r< prcbatior is cf-fe incredulitatcm inevitabilem,reliqua.fi enim largitio fi'dei,in folo beneplacito Divino, spf <stato extra mcritumChristi, fundetur,&Dl.usnon omnibus fidcm dederit 5 fc-quitur illum abfoluto odio qupsdfim pra~teriifle: cum nc-mini prae alio pra_ro£ativa ruerit mcvcns Deum ad fldemilli dandam. Quibus igitur fidem fr.alcrr. dare dccrevit, il-lis quocj- falutem: atnonomnibus &.c. Ergo. Porro : cutncxhypothcficorumfequatur, decr. turn de danda fide, an-tecedent''r fel.abereadm .ritun.Chrifli,ciijus ppprehenf.ocstipfumformale fidci, <*. fidesnor. firiinivrfali.., fcd parti-cularis; non potest non f-qui,taleeffemcriturr Christi,qua-le decretumdedanda fide, feil. particubre. ('alij-st: ratioDo_.rir,a~ luthcrara., quar docetmeritum Christi an.ece-d~nter fe brber.ad fidcm, & Deum.-:uiauniv.rfalc est rre-rjtumChristi, velkdarefidemorrnibus, adeor]} fidetr ra-tionc acquifitionis effe univerfakm, quanquair rsticneap-plicationisparticularem).Particularitas meriti Christi,par-ticularitatcm gratia?&vocationis,connexamfibi habet, qu*-lu tnimcdufd, talit tfeffus, Det.iq}, qUfr ?c'ircdurr ex ecrumhypothcfi fidesnonha#enur ingrcditurdecrctum ekcTio-

' D nii

tiis, uthaccilliusintuitufacTafit} fequltur, nee rrprobatio-nem,intuituincredulitatisevi'tabilis, facTam efle,fcd incvi-tabilis potius: quum qui hi electione ad vitam qudsdanjjprartfrkrir, nortpotu-rit non etiam in danda fide pra?ter-ire. Qxrne qai noa vjkfi:i:m, nee mediaad finem velkintrlligitur.

Q r)dadrecent:or<»s BAkTil. HOLZFiisiUM & SAM, STRI-jMEStUMUtrosq; Theolog. Frdtlcof, M>-ch.zrV:r<v3it D. PFAFFRtSlll6s hanc U»<verfia/ifiarwn Abfolutorum docTrinam tatltispefcorrexifk,ut ?ratia fufficient-& Univerfali homines a?queconverti & fafvari credant.ac speciafi &abundante,quarqui-busdam tantum vi d cr*xi Divini d tür, converfioneirqueinfallibilkxopm^tur, atq.-hinc fententiam eorum nostra-tiumdocTrina?qua-"pro*sime accedere. Infigiv? tarnen ~d-huc efle diTrimen inmrr.os, atqT Theologos hosFrancofur-tanos fatetur, inhisfere artkuhsconfistens; quod i. con-crd?renondum vTint, prxdestination-m ex pra?vifa fide "fi n,utpote quar decretum de danda fid? fit. i.Gfatia^ "quanditTt) p^rquam phjrimi convrtuntur, statuant efle "irrefistkikm & infallibil?m, j.Fidem fadicatarn put-nt""effeinan-istihikm. 4. GfatiStm deriiq; univerfakm, etiam"fecundumvolustatcm Dci antdcedesttem, arbitrentur efie"ina?quakm,rx^oquodb-usmedia falutisina?qua!it.r dif-"penkt} cum harc difnenfatio ad voluntatem Dri confe-"qu^nt^m pmineat b)-. Multis praxerea ostenditcekb. D."fECHTIUSc) perStrimefianam& Holzfxfianam moderatio-nem, difficultates & p xiculum , quodin fenr-ntia Refor-matorum Jatet, vix ac ne vix quidem fubkta cfk, fed ipfumabstlutumefledecmum, aliis tantum verbis, quam antva,defcriptum, &in ipfoeffccTu prxtkularifrum, Semipr<eJeJU-nationemL tdiudirikriam (quidocetur dimidiam falvatorumpartern, abfolute ad fiUutem pracd.stinaunt, akvram vcro

35 etamek nmTf nwicozuM

parrem dimidiamintervcniente & pra?fcito ccrto ordine )vixullo modo diffcrre a docTrina SlßlMesil & UpLZFusff-fcd particularifhvum fapereVegregie difierit D. FECHTIIiS <)quo, liudio brcvitatis, B. L. remittimus.«0 £jjtr'fi- sJfi-ThecL ">

VIIL Thef- XXIX-f-w- */<*" 0 iw*fr' Tu*birg. pari. i. (fecim. Hist. Dcgm.dtgrat. & stjcdefi' §' Vlll. J.m.i>7, u8- c)Lttt. in Syliog. Contrcv,Dijf. JtlX. p. m, zjc, fieq.djLett. inSyl/og. Contr.Difi.XX- p.m.zpj.

§" ///"TFAFFllverlis, doßrinam Feformatcrt m ab cifohttodecretc &particuUritdte ncntfje itrmur.em^

indigitat.Atckficdeironstratum sperrmus, nulkn Feforn atcrv mfecTam particularifmo & abfokto decrcto libcrari poffefedomnesin reiccntxoccnvenire. In promptu quidf-m ef-fent guam plurima cjusdem rei testimor.ia, e> fcriptisatcueconfcffionibus eorum publicis ; cum auten* aclvm agrrefupervacaneumfit, adeat cvi placet, Syrodum D-rJraccnam,confitfiiones Helveticas,Catechifimum HcidtAergtt.fin, tsc. $C<: Utexceptionibuslatebra? intcrcludar tur D. /".T./7J7C,cxipfiustestimonio vanitas docTrina? Reformatorum ref^genda erk.Crmitaq; in anteceffum multis diffi raf,intcr partem utram-que diffenticntemin his ccnvmirc, fcil. cmxia I era a DIo,non a viribus & voluntatenoflra/ malaveroa robis fclumproficifci "" voluntatis humanar cam t ff? luVrtatem , fecun-dum quam,laudis& vitupcrii, praxrii & poera?, partkcpsfiat: omnesreprobos,fuiipfiusculpa, nonDci condcrrna-ri :nemincmpeccatoruminnoccntcm rfle: nemincm rcfi-pifcentem, de gratia Dei ccrtum effe non pofle, & Dco gra.-tiflimum juxta ac cariflimum cum donis fuis recteutatur,iisq;quantum potest, lucretur; qucdipfun:, unumqucmq}exinternospiritusSancTi testimonio, fentirc dicit. Porro :nihilintemporeficri, auod non ab sternofitdccrctum &c.

D 2 Dc-

27christoph. mm&itFjmi."''

DecretaDivinieorumq}certitudinem, occafionem rerum& lifcertatemhumanam, non tollere&c: n*minem pfoptefJecretumDiVinum,cui fubjccTUs fuit, fedfua operaf^attn)condemnafi: Deurn cffe & manere justum judicem: nemi-rtm ante fincm vitae rejici, fed Evangelium omnibus finedifcfiminc,acfiomneselecTiefjrcnt, ii vt omnes falvi fiant,pra?dicafi &c. in fcquentibus maiimam hofumpastem,ne-fcio qua inConstantta» quaveinadvertentta, propriafua vi-neta c3edendo,«pestefefellit, dicendo : &i b(tibenbocf>bif£"upustasm, bic mart ta rttdbT sttin<*e, fonbern oor febctt*tcf>ti«* f>atten foflt, nod) tfbtt: ob bic£iebt ©ottts gtaen bertgsterticsten unb bte felbt feclta $umacf)en, allcangespe^ob^tuffit* »otallcn^fertfcf)enet)rte Unter)dbeibaestor6en,unb ob becetnstlt<t)t Dfu M jum -Cebert ,aleid)fate alfe^cnfcben betrdfjt:cb man bct $efesrum*J*©nabe,basist, betnfelbiaen *tlQeb<*.£>. ©eisteS, bccunSbtfebTenwifober befebret, wiebetfstfwi?tmb augbec^cfeljrurt.a&^nabt, mocirtnen man stcf)tt, fastcnfinnt? babem 6efant tfrbaibte<£r»anaelifif>e, eirte aflaemein#f)tttbtr£iebe©ottes,bec©nabc3^fu (S^sttunb bet ©n«#ben^stujfe* ajaubtn , aucf> baoorfcalten, bai man bcr Qst>fef)cun9**(s)nabe»ieberffel;cn, unbaus bcrfcfbigen fatten Un*nc; btc Reformirtcn abet fblcf)el Icuanen d).

<)tnbcm^4bercrn(£ntn*urfffcon bcrQTetetniaurtabec Pre-/r/irenbert ilirq^tn §./.;. u, //.

§ IV.Dostrinam Reforntdtorum de S. Euchdriflid, pfoponie.

Alterum m Ecckfiaßeformat.i praccipuum contfoverfia*.momentumestdeS.Euch^ristia.-quodiketD.^^^tomc-ramdicat quippe cuoi n'c Evam*elici cre-dant corou^ Christi addkinOe-a Sstrtur-tcfccr »cife, obcrwtcba fonst in3aemcin bit -.ta^mit ber £eibet ist; obetfcuc^tin2Bjnb?t»er.tf/banbi£miiTe mbicilu^rtfalfirt; cber

taunv

»s EXAM2N AUSUIIM IRENICORUM

RaumlidSet r»cife; obet aber9lußbe|nimgs**unb2>urcsbrin»*gung&Sßeist; obcrfo, baf er»en bern Jpimmcl fierab fommt;nee Rcformati Sdcrdmentdlcm,spiritualem, qua? qua parternab unione perfonali fiuat, pratfcnttam negent d). tarnennonest denihiloaut levis, vt ipfi videtur, ha?c controver-fia; feilres altioris indaginis. Similibus quidemmodislo^qucndi cum nostfatibus utuntur verfutiores & callidicresSacramentdrii,aflerentes manducationem & fipiritualem & fd-cramentalem, fed alio fcnfu acnos j adeoqT t>u-m hahivTf- fk~o'u.ctm (Jr, rjtrt vt loquitur IRSNJEUS. Evangelki enim,pervocabulum_^^>«^/-'**' in hoc negotio intclligunt ffiiri-iua/em,fupernaturatem & ctc/tstem modutn, fectindum qUem C.in Cc.pra?fensest, capcrnaiticasillasimaginationes, decras-fa &carnali praefentia, per Sacramentarios, Ecckfiis nostrisaffiistas, excludentes. Vocabulum -.utcnifipiritu.t/it-r, Sacra-mentariis ttihil a/iud stgnificat t~uam ffiritualent iUam comtnunit-nem : quando nim.perfiidem infifiritu vere viventes, Christo Domineincorporantur &revera fstritualia membra corporis ipfius fiunt F).Per manducationem facramentatem intelligunt Evangelici o-ralem perceptionem corporis & Sanguinis Christi, cumpane & vinofiacramtntatiteruniti; Reformati vero, nafura-lem fymbolorum manducationcm, cum recordatione Chri-sti} intercujuscorpus& nos magnam este distantiam con-tendunt c). Proinde corpus Christi crucifixum ederc, &'«fanguinemejusfufumbibere, itaexplicant} quod Cit, non"tantum totarn pauTonem&mortemejus, certaanimifidu-"cia ampkcTi, ac per cam remistionem peccatorum & vitam' 1

a?ternam adipifci " fed etiam per Spiritum SancTum, qui fi-"mul in Christo & in nobis habitat, ita facrofarcTo ejus cor-uporimagis acmagis uniri, vt quamvis ipfcin ccclo, nos ve-„rointerrafimus, nihilominus tarnen caro fimus de camc"cjus & os dcoffibus cjus d). Exquibus cvincitur vcramac

fub-

l~tCHRISTOPH. MATTHJFI PFAFFII

$0 BXJMENAUmiIMIRFNICORUM

fubstantiakm corporis & fanguinis Domini prxfentiaminf.Eucharistia, ab ilhs negari.

*)3n bern 'ytibtern gntwur„ sv. $" w. />. w. u. 4)stm.Concord.stricltfic dtcJa art. Vll.p. m, jjj. c) Confiefi, Scot.p,lil. d) Catechifim. Heideib. qujcst. j6.

% V.Ctntrolotrfidm de omniprdfentia carnu Chrijli, (f copu.

ntHnicdtione idiomatum,delincdt.Negata fic pracfentia fubstantialis carnisChristi infiEuchari-

stia,indivulfoneiu conjuncTam habet negationern genera-lis pra?fentia*extra ccenatm. Hinc rotundis profitentur ver-bis Refirm»iti, Christum fccundum humanam naturarn, "jamnon este in terra, at fccundum Divinitaternfuam, ma-(<

jestatem,gratiam, & spiritum, nullo unquam tempore a"nobis abeffe >*)neq}tamcnexnegatahacpra?fentiacarnis"Christi, x€^'Kx,rn fequi} hanc prattcndentes rationern yquod cum Divinitascomprehcndinequeat, necestario con-fequatur} effeeam quidemextranaturam humanam, quamaffumfit, fed nihilominus tarnen efle in eadem, ekj;perfona-literunitam mancre b). Sed vcritatcm qui heie non videtadukeratam , oQitmX^ix. laboret n-cefk est. *) Difficul-tatemcirca pra?fens. negotium, ratio ni incomprehenfibik,facilhme fuperarc poffent Reformati^ti distincTionem a no-stratibus adhibitam>inter attum Natura & atlum Perfio»*,agno-fcerevclkntatqTapprobare. DestrucTa omniprxfentia car-

nis

*) Si enitnfeumand natura, propria carcns bypofidfifin perfionalitatefi hiyt; fiubstfidtf aut intotaerit perfonatitatt aut inparte " po-

fltrinf est dbfurdum, trgoprizs verum } fihoc,fequi:ur, ibi efie hu-tnanamnaturarn übi perfionalitas \- yx. Si ergo Divina nat. efietextranaturamhttm in.im qttdm afiumstt, teta utiiefiet, curn di-vinitas dividi ne~ue.it. st tarnen mhilominut in hiim.tnd natura^tttdit/den-efietjob edndem rdtioriem.

nisCbristi,nonpotestnonfequieverfioaliorum hvy^.-a\u>-Divinorum, humana?Christi naturajcommunicatorur j r^-moto enim uno membrorum,qua? indivulfo nexu f? inviLemcontingunt,vel <c-ot\u~fiubjeUive &realiter ;a.vj,t funt, remo-vctur etiam intrpfum, tota Idiomatum communicatio }quam & ipfcPFAFF. Refiormdtos negare affirmat. Cum enimconfcnfum utriusqTpartis deduabusnaturis, omnifcientia,omnipotentia, ommpra?fentia Cfmisti Dei-Hominis, neenoncultuadorationiseidebito, &ii fi itoredemtionispre-"tio, adstruxiffct,pereit: ober kerinnen flrmmen ste mit tmaViv nicfif tiber ein, bfl£bie@oTtltcne ncmltrt>btefe^enburc^bic^crf^hnlicfie Qjcrcfnkuna ber "^cnnfd)licfifit9?aturmttaetheikt roerben; tnbcmfolc^e*? bte (Ji*angelifrf)e mitgrofem€fsterbehaupten;bic Peformirteabetba Don baUen,bc*seiner Sreafur o&nmifqlirf) {3"6ttlter)e <2taenfrf>afstcn tu fommenf<!nnen, roelcbe hier nicbt ber $knnifd)ltcl)en 9?ntur, fonbernber >Sf)rtflt mitgetheilet fepen. Nullius autern mo-mentihancefkcontroverfiam dicit, fed meram itidem ?<"-

y<i.*jio.v,J unb nurauffeineunnot&tce|)trn !-@rt!bclet'iaujfen c). Quantum verodocTrina? deunione perfonali fn-ferat damni, quam infirmum faciat rcdeirtorem,in ipfa pra-xi fidei, infraconstabit} intmea illudheic obfervamus,Piv?r-IHIMTenuo coekstem orthodoxarn docTrinam non parumviolafk, cum-tantos diffenfus ad My:>j,m.yjdnrcduxcrit.a)Citech.HJd.p.zza. F)Catechifm.Heideilb.p.zpS. c) \\\\ VRfc

f;erern(Sntnnirffbon be? Q^creiniguncj &c §./.p.n.(. VI.

ArticulifhU cbntroverfslocumin cldfst Articalerumfi-dei dcfign&t.

Supra commemoravimus, fundamentum unionis interEvar,gelicos&Rcfor*r.ataspofstb&^

fctk

51CHRISTOPH. MATTHAEIPFAFFII'

feil. quodfiystema Refiorntatte re/igitnis funddmentumfidei (sfia/u--tis nen fubruat- in indolcmergo horum inquirendum Arti-culorum. DocTrina* in i«K««f*.« falutis fcitu credituquene-ceflaria*, ha?csttquafifumma:Deum propter Chrstti meri-tum, cujuslibet credentis in individuo mifereri velk, nedamnetur, fedposthancvitamjfalutemaeternam confequa-turj ita utdogma, quodfidei falvificxpropria t pcrfecTa,pro~xima, &ada?quata cauffa est, fit tak $ quodDEut mihi N. N. ve-litpeccatagratiofit remittere proster Christum d). unde Articulifundamcntaliflimihi duo crunt, feil. dcgratiaDei, & merktoChristi: qucmadmodum fupra quoq; monitum. Hinc li-quet,erroneam de abfolutodecrefo hypothefin, univerfa-litatemgratia?&mcritiChristicvertentcm, gravistimum acfundamentaliflimumeflc errorem, & fundamcntum falutisprorfus penitusque labefadtare, diveliere, fubruere. D.PFAFF. autern existimat Cdlvino -Reformdtos, abfolutum de^cretum tantuminthccriastatuerc} in praxi autern in con-traria omnia abire. Hinc in dbfirdHo (ffiotitarit Jfetlatum dtgmastricultfum eppidt (f fatuti notcrc crcdit; in concreto auter n, (fprout cum aliis eximiit vtritstibusconnttJtiturfiong e aliambujus con-troverfiaemcrgereficenatnait b), quippe quod adverfus. confe-quentias cx hocerrorcelicitas, foknnter pron°stentur Rt-fcrmati: itacnim jacentverbaejus: 2}enniDCnn mdnbaSje**nkcvorcinen@runb#3rtf)umbe?@laubeni auScicbet, r»asbcnGkauben umstikfjet* fan, fo aebeid) gcrneju, ba§btefeS etnQttunNfjrtbum fetj; roofcrnman tyn, nemltct) anstrf) felbfkunbmit bencbn kquentkn fo notf>n>cnbtfib*raus fotgen,betrad)tet«?ieber n*Trbc aber bfe Reforivirte,unb jroar mit bern .Jp6d)stenJXid)te,mit9oflem^>alfe protestken &c.»;. S-dquo jure il-rasab trrorcfundjtmcntali libcrct, dabitür postca übcriordisterendi locus.

QuodadArticuJQSdc f, Eucharistia, & eommun*,cationeidio-s

i* EXAWTW AUSUUM IRiNICORUM

Idiomatum attinct} fundamentaks eos efle, omnes fereconfentiunt ThcoJcgi, licetnonprimi, fecundi tarnen or-dinis } quorum fcientiam ad notitiam, dc Christo, &fiduciam,inipfum partimroborandam, partim confcrvandam requi-,ri,fupra diximus. Errorem tarnen non cffe fundamcnta-,lem,queminhiscommittuntArticulis Refiormati, aflerit D.FFAFFias-, fed quo colorc, qua specic veritatis, ex infiuxuhorum Articuloruminipfampraxinfidei& pietatis, vide-bimus.

a) Svenon. Jrtif.Dclii. Myst.p.J7%, b)Pfiafifi. Heautontimorum.stiloconstant. Aieth<ei adorn. Aphorijm. Xlll.p. gg. confi. ea qu#fupr. C. I, %. n# exPfiaf. addutlafiunt. c) fjjr\ grtctcn&@t>banrfcnyonbcmiSinflu^bcr&freycnbcm^'.D*trn. berprjedestination unb reprebation, tlffeen tf>4ttCCn ©latlbc,tl ITit*bie ®*ttei* furcfit (Sc. Tbefi. iv. p. ioP.

Caput quartum.§: 1

Ctnefin fidei, fuppofita particiiUritate Grdtid (f mentiChrifii, dtfirui ostendit, (f defifierationiacfecuritati lo-cumfitri.

CjMnia quxin Theologia propcnuntur este praclica,* qua?damformaiiter, quxdarr vhtuatiter,renitente un-

animi Theologorum conferfu, ren est gut inficiaseat.lpfam quoqjfidem kvtt'KVy'tx.2k effe rracTkarr, ncn qui-d'*m qua falvificaefi,(ficenim irstrumcrtrmpotius est paf-stvum quam aßivum) fedquod Ghristurr & falun m fibi oblataapprehedat,statim/?ff/p."teneat,&de.indeinamoreDei&prox.operofafit /J.Ex praxi itac-fkki, *)utD.PFMF. placct,vcl

E po-

*) Prdxirfidcitffietatis^qiiamqudmnondcfiinidt D. PfafFius, exiii tdtnen Tjti&Ae infiuxu dogn.atpm Y,cY,xr\:ztcr\\\v.ir,ptaxinfdei (fi'pietatis difierit, haudobficure cdiigiw.r.firuFlum dcllrinaRefiorwatorum ab ipfo it r.ni, quemcxistimdt itaefe compdrdtum,stt nihilfidei, fietdti (JffiJuti ojfi.ciat.

3*CHRISTOPH MATTHJEIPFAFFII

;7 \Mm nmiUM IRENICOR.UMLipotius frucTibus docTrinae fidei, de dogmatibus falut ??m pro-moventibusvel destrurntibus, optimum fieri judicium, li-quidoconstat. DocTrinae veroßeformatormn, cx praeten-jfapraxi fidei, parum vel nil fupereste pra?fidii.- quin potius,quemadmodum ex fructu indoles arboris cognofcenda ,ita etiam de falfitate docTrina? eorum, ex neceffaria con-fequ*ntiumdcducTione,& influxu in falutis confecutionem,constabif. Genefis enim fidei, quac unicum est me,dium fa-lutis >\"TFfJtv, prinripia ncceflario praefupponit univerfalia.-univerfalem feil. Deibcnevolcntiam, &univerfak Christimeritum. Quibusveroncgatis,pra?tetquam quodverbo Di-vino*?(»^iV« vis infertur, fidesquoq;,non tantum in re-]ationcadobjecTumgeneralc,exspirat, fed etiam pro m.o-dificatloneobjecTi,r\dtifu\xrr\ tfXtformale largientis, restri-cTa ac spccificata, & in Christum ejuscj; mcritum determi-nata, tantumabest vt generetur, vt paffis potius velis de-sperationi fores pandantur.Si enimin argumentatione fyl-logistica propofitio non fituniverfalis,fedparticu!aris, im-moparticulariflkna, nullus hominum cum Paulo fubfume-repotest : Filiut Dci dilexit me (fi'tradidit femet ipfum pro me b).fineformidinefaneoppofiti talis fubfumtio fieri nequiret,fi unus tantumhominum a gratia falvandi, & merito Chri-sti exclufuseffet; fed quisq; istam in fe cudi fabarn cenferet,particularitate hac fubinde mentemagitantcatq; exquifitif-fimaanimiaegritudineadinstituendumcumDifcipulisChri-sti hocimpelleretexamen: num quid egofirn? &c. quopacTodespercbundosquam plurimos ex hacvita foremigraturos,nonestquoddubitemus. Abalteraveroparte Epicureifmoatq; vita? diffoluta?apertam recludit viam prava ha*c Refor-

Deum fecundum Re-formatorum decretum, gratjofeemollire ekcTorumcordaquarnvis dura,cupiditatibusfrcenanonlaxarct? perfvafis-

fi-

CHX&TOPTI. MATTWFI PFAFFVL %%fimus, fe,fi in numero ekcTorum fit, quamvkrcfractarium,falvatum iri: fiveroreproborum catervae fit infcrtus, nilomnino prodeste vita? fancTitatcrn, imno nee in fe cadcrcpofle; quum fide, cujus illa est confcquens, donari fe, iitimpoflibik, Quiaigitrr ba*c Refonratorum docTrina, 6-irnemo^K^fi», adquam fcripturanobis data cst c), mabfinthium convertit, &addesperationemac vitam diflb-lutam homines ducit,mcritoimprobanda, immo fugien-da erit, C^od iyfvm BcFermuia concordi* striiste ficdicTa, fu-fius urget: H*c (inquiens) dogmata( CalvinisticaJ omnia fa/fidfiunt, htrrenda (£ biasphema, iis%, fiis mentiluf, omnis confiolattocripitur, quam exEfdnge/io Wfiacrdmenterum ufiucapere deierent;aut impcenitenttt in vita fiua difiolutaconfirmdntur, idtirco inEc-clesta Dci nequaqudmfiunt />r<W4^.Necdiflimili Zelo &versepietatis affecTu profcribenda atqrimprobanda cstdistincTioeorum inter voluntatem/^»/ & beneptaciti, quarveracitatcmDci, dogmatibus fidei definitionern ingredkntibus, imme-diate praefuppofitam, peffundat. Quis enim, inusta fancTif-fimo nmul ac veraciffimoDeo hypocrifeos nota, revela-tioni ejusfidem adhibere poflet ? quis promiffiones Divi-nas, fuppofita licetgratiae univerfalitate , fuppofitn quoq}meriti Christi latitudine, fibi applicare pofict? inccrtumcerte de falute redderent unum qucmq; fign crta e jusno-di ex orco eruta.Enigitur fundamentum falutis eorumin-concuflum! feil.

a~\ Fecht. Letl. in Syl/og. contr. Diff. 11.§. f.p. m.38, fcq. i) Gali; 20. c) Rom. ij: 4. d*\ Epit. Art. ILAr.tithcfi, I.p, m. 6zi.«. //"

Exceptiones atfy instantias PFAFFllrefcllit.Rationern redditurus D. PFAFFIL/s cur, fuppofito

abfoluto pracdestinationis & reprobationis decreto ,ex nostratium fententia , fundamentum fidei pe-riculo exponatur , iirmo prorfus ruat, hanc ponit,

E 1 quod

quodfeil. Evangelici comprehenderc non poflint,quomodoabfolutumilluddecretumcumDeibonitate, justkia, veri-tate, fapicntia, fancTitat- & amorc erga feipfum,nec non li-bertat: humana, confistere poffit. Quomodo item, nee fecu-ritati, nee desperationi, nee remistfiori faiicTitatis studio,locusfiaf, nee ■nflj;cfi%\-*,Ti- tentatis, gustu fidei & vocantisgratia? destitutis, fubtrahatur c). Sedh.ec reckaffe erit rc-futafle; quomodo enim bonitas Dci cum fumma malkia,ju-stitiacuminjustitia, veritascumhypoeriri, libertas cumne-ceflitate, amor fui cum odio &c. qua?contradicToria,ex abfd-lutopra?destinationis&reprobationis decreto, neceffariofiuunt, fibi constarent, Tirefia cceciorem efle oportet, quinon vidcat.- claudatfane oculos quiinremanifestaccecuti-re gestit. " Deinde, utdesparationi, particularitatis gratia*infelici fcetui, rimas quaerat, ad internum spirkus SancTi te-stimonium, ad indicia item vera?fidei, convcrfionis tJY.vv-cTificationis,provocat; horumq; vi, unumquemq;, degra-tiaeparticipationecertum effepofle, contendit. Verum e-nimvero cum ha?comnia fidemjam conceptam kquantur,ScgratU inhabitantis, quxastfietitem , *) cvi genefis fidci eltdomcstica, necestario praefuppon.it, fint efFestus; petit il-

iud*) >,^*7*','« b*cgratUDivin* in astistentem G^inhabitantcm

Theologit tstfatniliaris, attfiprobe explicata exhauritomncmgra~tia Divina, circa hominem jamredempttint occupatt, menjuram.Astistentis enimgrati*, in oppofitioncad mhabitantem , ier-mbms est justificatio ; ac proinde vari* cj:;s fiunt quafispecies, Jt.il.gratia praeveniens, pra?parans (A operans. Ista cor homi-nis compungit, five mottisprimo primos cxcitat ; ilia, iUimiinan-cio, h. c. teneiras naturales, ignorantiam myfieriorum (J erroresiis oppofifos, ex irtcUeclu humdnoper gratiam expellendo , (A co-gtiitioi. c Dei (i> rerum Sdcrarum imbuendo, frastardt hvminem tf

aptum

$6 EZAMSN AUStfUM nWTCORUM

ludprincipium,diccrc, fuppofitaparticukritate prineipjc*rum falutis, fidem concipi polTe. Negativarn afkrtionistueri neceffe habet, qui nominem fibi relicTUrn cbnfide-r;ViYoobstr\% r~t,gratiampr>eve.nie;item, qua? cum vrboDivi-.noindivulfqnexu conjuncTa est, naturalem quidemrefisten-tiam infringere penes omncs qui verbum audiur.t, eos qu'o-quequi fuppofita particularitate, promiflionesEvangelkasTibi irritaseffc fomniant; Praparantisvt.ro, & oper^ntis , cum.ea fitratio, utfcnfumrequirat reflcxum in fubjecTo, non po-test non, experverfaprincipiorum. falutis restricTione, rm-pediriapplicatio promiffionum Evangelicarum individua-lis: cumDeus hominem tracTet nonut bestiam, fungum &"stipitem; fedutcr:aturamrationakm , cvi integrum fit cx.principiis quibuscunq;, fiveuniverfalibus live parttculari-bus, conclufiones, ejusdem cum principiis fuis indolis, de-ducere, LlnckconfecTarium cst, expratmiflis particukribusncconcipiquidem.poflefidem, Pofito vero, fed non con-ccffo, fidem ex principiis particttlaribus gcnerari pofk, nontarnen femper ad infernum Spiritus SancTi testimonium ,&indicia fidei ac converfionis,pro drmonstranda certitudi-

neaptumreddit, adrecipiendamjuflificantemgratiam.; hje~, conver-

stor:em eo ustfi, opcratur,ut hontoplcnecor.vrrtatur,h. c. exfiiiioi-?■<£fiatfilixtgrati*, quodfit fer jufiificatior.em , qu<efi'/emprYup-fonit. Huc usque crgogratia afifistensfie exferit. Jufeificationisde-mumprimum confiequcns cst ur/io Dci(5 inhabitatic. Ilinc gratisinhabitans, perficientcm <3kdTivar.t;■.m, quibw iterumfmefiunt fubdivifiones,fiub fecompldlitur. p/rfkkns efficit vt htnroferfisterefcffit in amicitid tumDco, feii justistcationit beruficio. f>,{-iuvanS vires /argitur, quibn: vitc.m hoc ipfo beneficio digmim ir:~

stituere, fidemqve fuamperioua ofera testari f/fifi'. conf, b. D.Fecht. Difl. de ordine modocj; grat.Divinzin converf. ho-Minis occupataf, A;o ify/ edita.

VCHRISTOm MATTHMI PF FFII

38 ETAMFM AUSUUM IRENICORUM

ne falutis, provocari pofle-} übi enim fenfus & indicia fidei,übi trvj.^a.pivfict spiritushoratentationis ? dum fiaciem fuamabfiondit Dommus f), itauthomo, Dominum fui oi/itum &fe dere/iquifie arbitretur g),nullus ccrte ad gratiam i !li effet re-grtflus, nulla spes rcstituticiis , fuppofita particularitateproniflionum, Cum vcro fblidum fundamentum nostra'*ttrjpci? f'«6r,non fit interior folatii Divini fenfus, fed Divina upromiflio in Evangelio patefacta, qua? falkrenefcit} nefas"est despondereanimum h). hinc univerfalitatc promiflio-r.um, fciterumerigerepoffunt tentati.

Porro Ut kcuritati ic remifliori fancktatis studio viam in-tercludatD. PFAFFIUS,pra?terquam quodabfolutum pra?dc-stinationis decretum,amorem fancTitatis neceflario impor-tarecontendit; per instantiam, exnostratium thefi, de im-mutabilitatepraedestinationis & reprobationk, formatam,afkrtioni fua? robur coneiliarc aggrcditur, ex hoc mediotermino, quodfinon exdocTrinaLutherana kcuritas& dc-speratio metuenda(it, neque ex abfolutoßeformatorum de-cretoidemmetuendum. Sedqua& qvanta abfurda hinc e-mergant, quisnonvidet? pofita enim neceffaria inter ele-cTionem & fancTitatis studium connexione, kquitur I:o De-um in occonomia falutis cumhomineagere, vincnphyfic*tantum anatoga, quaenostratium cst fententia, fedplanePby-fica, h. c. cogere, & ad speciem quandam effecTus irrcfIstibili-ter determinarc } adeoq; homini nullarn efle libertatembono refragandi,vel liiertatem cortrarietatis, II:oNullum un-quamckcTorum peccatis mortalibuspollutum iri, fedfan-cTitatem femel in iis ccpptarr, continuari; cvi tarnenrecla-mznt t\t\vrA~DAFIDIS (A FJTRI, aliorumq;. Frustra igiturinstantiam a docTrina I utherana de immutabilitate, &in-failibilitate decretorum Dkinorun^ affert: nam alia est hu-jus docTrinac ratio, quse imniUtabiliutem decrctorum, <~x

pra:-

pra?vifa fide fiveincredulitate finali, metitur, eamq; clecT°non intrinfiecant, abfoiutam^i:\fienfiu divifio acceptam ' fed extrinfiecam, & in ficnfiucompofitc. in rcst/cRu adcot/filiumDivinum , pra-vifiam mediorum ra£u>^ &ipostrecidivatum a gratia ad reditum adgratiam /), adstruit. Hincnon abfiolute de fuaekcTionecerticffc postunt homines, kdconditionate ; quamdiu feil, in fan-cTitate perfevrrant, ScyvaJtvfA.iJla. ekcTionis, fidem, odiumpeccati, dikcTionem, lucTarn &c. apud fc deprehendunt.unde non poiTunt non incitari ad co intenfius fancTitatis stu-dium, Sczdoperdndum cum timore (A tremore falutem fuam F).Alia docTrina? Rcformatorum, qui fidem & incredulitatemfirakm, ex immutabilitate decretorum, abfolute facTorum,iine omni prorfus respecTu , dcrivant; et quamvis nemi-nem, nifi fancTum, ekctum, &nifiimpium,reprobatum, di-cant; fancTitatem tarnen, ceufidei confequens, & impieta-temincredulitatisfociam,non ingredidecretum ekcTionis&reprobationis, ex communi eorum fentcntia fluit; fedneceflitatem nexus inter ekclionem & fancTitatis stu-dium , reprobationem & impictatem, ab immutabi-litate decretorum dependere. Unde non pot^st nonfequi irrefistibilitas gratia?, fecuritatis fcecundageritrix.

t) 3n ben§r;ebenS@et>flncfentfon bemCEmfMber&^revtmbCIU^K Decrct. tllpraidist. \XVfo Refrob. \\\ ttj&UQtn ©ku#ben Unbbte ©OtteS furcfit, TheJ.ll.p. m. letf.fcq. fi) Pfa/m.jo:S. cor/fi. Pfi.ji:zj. Job.jo: zo,zt. g)Efia. 14. h)Danh.Hodofjh^-iom.Fll.p.m.j']^. i) JJ>Anb. Ilodof. loco cit.k) PbiiiP. '■■ iz.

§. 111.Argumenta. quihus pericufimfunddmento ffe-'ex ahfo-

luto decreto immir>ens Avertere fatagit Pfaffus,deflruit.

MetuigiturdcfiVrationis, &fccuritatk, utputat, 6<finYfo; pergit dcmonstrare, ablblutum dccrctum fidcrc non fub-

ruerc

13CPRISTOPII. MATTHJJIPFJFFII

rXJMENAUSWM IRENICORUM■4drucre, necfundamentakm cfle crrorem, idq; fcquentibusrationibus, quarum pra?cipuas tantum brevitatis cauffa re-cenfcbimus. I. Qtiod non n* gemus,Rcfitrmatos, ututabfolu-ti decretidefenfores, fakos fieri pofle, immo acTu falvariTsuhdekqnitur, nullarn nosinteratq; illos eflediffcrentiam.11. Quod/?f/?rw^*/,confrqucntias ababfoluto dccreto nec;f-fario fluentes, nonadmktant; fed credant Deum bonum,justum,veracem, fapicntem & fancTum efle; homini eflclibertatem ita instituerdi acTiones fuas, uteiimputentur ,prarmiisq; vel pcenis fiat obnoxius,&c. 111. Quodcum abfo-lutodecreto alias egrcgias conjungant veritates, quibuspofitis,nilababfolutodecreto damni metuendum fit, E.G.docTrinam de fcnfugratia?vocantis, interno spiritus f, testi-inonio, neceflitatevera?fid. i, converfionis & fanctificatio-riis. IV. Quodnon dentur excmpla eorum in,ter Reforma-tos, qui ob docTrinam de abfoluto dr-creto desperabundiperier». &c S^d qvandoqvid°m fupra probatum est , erro-rieamdeabfbluto decrrtodocTrmam,fundamcntum falutisimmanequantump°ffundar-,immo fubruere,- nolumus a-dbumagere,necd'uimmorariexaminanda*distincTioni , ind~fenfionr>ncaustatßeformatoruma.D.P£/#rF./0 fupra alla-t3f, §.VI. Cap.III. feil. inter thcoriam Scpraxin, abfira/Jtum &concretum; fcd cekberrimi viri, quicunq; ille fit, arrpkcTi-murd 'hisdistincTionibus judicium : ficiunt, inquit, qukunfc"velprimu labru fiontes fiancliaris dollrind degufiarunt, do£tritiastimprimis ittas, qu^fiundamentumfidei vcl tangunt, vel circumstant^vetconHituunt, fic efie comparatas, vt ne per horam quidemfuapra-xi destitunntur; ficd etiamst nonfiemper resteUufiubjetli a quo pofifi-dentur,refieFlutatnenfiiitt'nxtura, intcriori cum toto Chrijtianifimicotpore, nexusefie ejficaces. Hinc quacunfy tuafit praxis, ati putds,quodea iprapraxin velejficdremoperationem, quxtbcorUperfie con-t>fmt,fit immutaturd ? /) idem dcabfirdJto i-concreto cfio judi-

ciuru

CHRISTOPH, MJT7FAI PFAFFIT 4icium: quorum illud,cx mcntc D.FFaFFU, curr. themd, hoccum praxi coincidit,

Ad rariones porro allatas quod adtinet, resp, ad I:m Do-cTrinam quidem Reformatorumnosdamnarc & pro pern*-ciofa declarare : decretoriovcrojudicioptrfcnzrr, errar.tis inatcmum exitium non pra?cipitare m) ; fed judici fupremo ju-ra rclir.quere intacta;»o» tnim, dumnobisabintempestivo judici*tentpcrarmu,aliquidagirnM;ficdid,quodaDeo interaictumfittrecmit~tfmut n).lnttrtmfatcndum quofcefi, quousq; inter perfiona-i (Jerroresfundamenta/esvinculum manet inviolatum, nosminimeperfiotas er-roriius inficltas , intempefiiva mijericordiapradicare poficbcatas ;ficdqua»dot~j, übi circumstantiaid poficunt , rcgula verii Divini t.obitfrx/ucente, immo exemp/u jSfiu Christi, Aposto!orum,Ecc/efi<cprimi.tivapraxi, idfiuomodofvadentibus,acrius increpandos 0). Deindegratis illudaPi^WOdicitur, quod Evargelui largkntur/?.*-formatoslJJJ,.dtf~nfcr~~ abfoluti decreti, falvari; illud cui-dem 7f«» av.Qist ccr.ce dirr.us, omnes in Rcformata cccle-fia indifiriminatimdamnandosnoneffe,quummu!tieorutnfint finTksducentis viris,quianimifimplkitat^AbfoloncmHierofolymis comitahantur, nullius rei confcii/j ; f d hitafccfurtqui NB. abfolutum decretumaliosq;crrores Cal-vimstfcosnon defendunt, immonequidem agnofcunt.

Ad II:mregerimus.- confequentias, apra?mistisnecefii*r:oflu" nmsnonadmittere, estvTveritati illudere,vrlipfa ne-gar " principia; quippequodconclufiones & confequertiaein pra?'ristis wV/^//'crcoi'.tineatitur. Nfc is r agnum irad}est postuktum, non tnbuidcbcre Ca/vino-Rsprmdtu, quiab-fofutum tuentur decretum, omnia ca, qta* ficc.cTn re-ctam diffrendirationcm ,ex co fequuntur. ITa?c enim est'fei -ologorum, d? ratione confcquentkrum , ferue-fc:quodfiobj ■"■<stum,adgcneration'"iv vUcni rv:.fic r. r fi-'<deiiiOiifitnecefii.nur j&;■?■£!..jffxi.oji;,,,^,E.blk.2:, f ctf*

F con.

42 $TAM*NMImUMIR~FN!CORUMconfequentia* indcdrducTa*, potest utiq;astertoripra? nif-"farum, confequentiamkgitimam nonintelligcnti.condo-"n^ri; fiveroobjecTum ipfam fidei'effentiam ingrediatur,"

■ vel adeand.'mconfcrvandampertineat, &pra?mifke, jaxtac

nativam vocumfignificationem,fintevidentis Divina? re-"Vclationis, nonpotestnonharumconfequentiarum nega-"tio imputari neganti, necfccus fenticns tokrari, faltern"ideo qUod profiteatur fe, omnibusnervis adhibitis, affequi"Vim confeqnentiarnonpoffe.ld enimnifi fkret,nullaeccr-"tehypothefes farta? tecfceq; fup.-reffent g). proinde

Ad. III:m respond. Quod fi de veritate abfoluti ckcreticonvicTi, nihilominuscontrariumin praxi fua agant, & aii-asegregiasveritates huic e diametro 6ppo'fita-s defendant,tdnquam matitiost, quibtct aliudharetin corde, htiudin ore, fiugien^difunt, Autficontra theoriam fuam, ex fummd i^norar.ria, in con-trariam labanturpraxin , jamfraxin fiwim contraria theoria da»mnant;tanqudmstupidi minitne excufiavdijedmsnendi acdeitnfru-dentiafuaeruntcotivincendi r). Etlimvero parum gfcriofa?, &nonomnino egregia?funtalia*ista?veritates, quas ßcfi-rmati,judice/Tv/fF/OjConjungantcum docTrina de abfolutodecre-to; quia fi verum vero nunquam contrariatur, Calvinisti-cas oportst illas effcveritatrs, qua? itavrxfunt, utcum fal-fo dogmate, quod est eorum de abfoluto decreto, fimul starepostinf,

IV:m refelfitrationem affertio Cornelii a Lapide: fiantnovi (inquientis) pluresqui exillitts fentcnti<e prjedicationc (Jcgra-tiacongrua, pxurifstmis abfiotuto decreto defiinata; qudtn Bellarnu-rnss, Tannerus (f fiequaces docent ) vel in dclf/erationcm , vel itifa-niam affi , mifiere vixcrU.it , a/iquos etiam gui (■? orciderunt s).n-c non viri, EßDMan. y?<SUS?€3^SJXS?:

tarn es, ba§ Spiera cm ber ©ficDs* cssotte*3 Detjar-.tc ?t»at;t)asnkr)toic Ucfa^v, w;ti ej* mit &?m abfoluto deer.-to

eia#

CHRISTOPH. MJTTHMTPFAFFII. 143iTngenommen roat? wcljt farn es , txsf Iloivanus stcf> fclbfl«rspencste? n-arnicbtbicQ&urd-el affeS tlbel^ba^ et mts Calvini©ohrifstcncben btcfcsraufammeSrtUste eingefccjcn i«stc?*c,f).velpofitO : f/enum indicemecrum, dtgn.ate ad deste»ratiotiemadaclijunt, confici nen fcfie , an it.de cor.ciudendum erit,quodtiiiUum inde dnimabus jericulumfiit CXtitr.cktndum\u)

l)Pfaff. Hedutontim.stiio Constanti Ateth<eiadcrn. Aphorifm.Xlll.p. m. Sp- m) Confi. Rom. 14: 4, n) Pfiaff. Heuatontim. f. m.pi. o)idemp.iap. p) i Sam. tj: u, cf)vid, Svenon. 'Artifi.Delil. n/yfi, f.j6o. r) Pfiaff, Heautont. p,m. Sf. s)fiuper Ofettc. 11: v.S.cit. a Kremaj.inaccefi.adfcrut.Relig.Dist, IV. Thefi.t4.p. m. 465. 0 SmSfnfjange bartnnen Dte Q}etet'ntstm<j.S

adNum. xn.p. m. 6z,u) Pfafif. Heaut.f, m.px

§ ir.Incrustdmenta dogmatumCahiniawrumdc abfohtto de»

creto,a D t PFAFFIOpr<etenfa, delet.Tandem D< PFAFFius , confiderando Reformates, quia

dicTafcriptura? explicatu difficilia,ad probandum abfolutumdecretum proferre foknt, &ex illis fundamenta, ad gusvixresponderc postimus, ponere, urget, quodomnes, quidiverfascircahanc materiaopiniones fovent, quicunq; de-mum fint,ad /?«S& illudPaulinum confugere atcj; infci tiamfuam profiteri debeant. Porro : nullum cfkinDeo decre-torumordinem, kdomnia illumfimul&uno actupuroacfimplici ( ©ne cjfinfj teint velk, & qua nostrumtantum concipfcndimodum , ordinem decretorum statui }unde in hanc inchnat fententiam : curiofas cjusmodi & fub-tiks qua?stiones de decreto pra?dcstfc.ationis &reprobatio-nis non cfk fortr andss; fcdoinnia dubia& fioTt-J-t fuo re-linqticnda loco v). Sedrcsponckn?us:ccnfcquentiam efkfal-fiuriideoq;nc'gandarn } namko vcritas inpra?fcnti m.nteria

F1 fubli-

tit /V~V rJStPJSi TRENTCOIUM44fublbnbest, qu*etamen fdbhmitas nil obstat, quo minuspratviis fontiouslfrjelis c pro^undo eruaturputeo. II:o Eacst veritatis indofcs, vt fiiie periculo & jacTurafalutis ncgli-gi nequ^-at, hincllito in folutionedubiorum, quantum fi-eripotest, defadandum ad monitum Salvatoris: ficrutaminifcristurattv) , donec vritas variis tecT.i involucris, fuo resti-tuaturnitori. quumpra?c:pue IV:o nil inceconomiafalutisDEusrevelavrif^cuiusfenstisdebitij fcrutinii mediis invc-stigafi non poflit. Adrationes quod attinet: verum quidemest,dfcTafcripfurar\qua*pro palliando abfoluto decr' to al-legantßeform.ati,disticiliaestc,fednonplaneinexp!icabii)k,Exempli locoaff?rtf.*quentia: Auribus audietis & non irrteUi-geus: -eu/is videbitit, (3' non agnoficetit x). Exctxcavit oculos corum,& obiuravit cor eorum ; vt non videant oculis, (J inteiligant corde ,& convertaifur )). Mifereor cujuscune^ mifitreor (Je. z). Sed rc-spondemusbreviter: dicTa allegata, ex quibus primo intuituvid*tur fequi, indurationem& cxccecationemfkri, "■el pergratiacfurficfcntis&rfrkacis denegationem: vel pcrphyfl-cam& in**virabikm, voluntatishumana?,aDeo,permodum.cauflarinfluent", facTam pra*determinationem ;notaretan-tum eventum excoecationis in hominibus, ex Übera malitia.rATi!tar.tis, & Dco hos acTus tribui, non tffctiive, fed obje-Hive,sco>-cafi»tdtiter, docentibus Theologis nostris pafiim.PiiiC egr?giepro fblito ccl b.D. FECHTlUS:lndurationis Pt>xde Deo ufurp-ata, duas atliones Divinas cvunciat; utiam diretlam($"perfi- aD--o htentam;alterum indirctJtam ($ cx accidc>.ti atJllo-niDivitue confurifJi'a-n. DiretJla Dciintentio efi/, perbencfua extraor-d><tirU fubi fit ?dfu'ij?cstu!n fingulare drCcmY) fi<-f<ere cor

Fharao^ts^utinfe re-iea.t,De'tm timeat, (J foputum dimittdt. Exarcidcntihuic aHioni co Junßd>Jiailio honrr.k, cua illt cor fiuumdwumredzf<'t, -,e his Dci iereficii- animw-t adverttt, Deiq, afiiorltije^natur a). DicTum vero iliudP.tuiinum quodconcernitj

CCi^

CHR.ISTOPH. MATTHJEIPFAFFII 45constat; Apostolum incap. IX.ad-R<»«.nonageredca*ternapra?destinationc ad falutem, uelreprobatione adinttritum*

feddt rejcflione Judaorum, abiUis exceUentiu externit, -uibus totfeculotum decurfufiruebantur; (J afiumtione gentilium i* tUat fr>e»rogarivasrfUasJudtifiibifiolUvendicabantb], & ostendere pergeminum typum, zr^C/fcil.qui fecundum carnemeratpostgenitus, &tamcn folusfacTusfuitha?res, primogenitolfira-ek cxha?reditato, & e domo paterna ejecbo, nilconduccrenatura? vim, &nudarn profapiam feu confanguinitatem *c

eum.Abrahamo carnakm, dequa tantoperc g!oriabanturuJuda?i, ad cenfum justi fem.inis Abrahamitici; in'cquem metonymkc pro posteris fumtum, jus primogenitura*cum ha?reditate trrra? Canan collatum fuit, *£lt*uu filio-"rum Dei,acinregno gratia? Mefiiano primogenitorum , "nondependereexoperibus, fed nuraputa gratia Dci, ~uiilfide paretur c). Proinde phrafis illa: mificrebor cujus mifiere-bor, este/ecliva tf iibertatis, nuUo merito otnoxia, intimatrix; nontarnenabjolute exclufiva omnu motivi d), fcd neceflitatistantumobhgationis&respedusmeritorum ;non autrm fidei, ceucaufxvirtualittr caufiantis,Vt\ rationis a priori. Cum itaq; exrvj<*(t'--e; ttY.tu~, fcrvataperpetuoanalogiaficki, horumat-quefimilium fcriptura; locorum genuinuserui pofiitfenfus,illico r^\-ntf\xndz\v.t-\t~Reformatorum, qua*a?grea nostmi-bus labefacTari pofleexistimatD. PFAFFIUS- uncfc confcckc-rium est,ad Sdß (fy>-Paulinum in hoc negotio vt fugiatur, o-pusnori cfk; cum BJY(& illud fcu infcrutabilia Dci judi-cianonspcdentvoluntaterr.Dei,qU3* circa ipfum falvsmdiordinemoccupatur: quippequod roluntas rjus de. ordmefalvandi fatis fuperd; fit revelata c) ■ fcd qua* circa falvan-dorumcircun stantias quasdamvcrktur/): c. g. er.r D'*usquibusdam majorem gratiscgradum, licet omnibus CY,c<-

cntem, conccdat} cur quidam orainaria, quid~m extra.rdi-naria

46 EYAMEN AUSUUM IRFNICORUM

naria convertantur gratia &c. Quid deniq; fententia? Refor-.matorum accedatroboris, exnegato inDeo ordine decre-torum, qua?unofimplki ac puro actu fiunt, & in figno ra-*tionistantum fehabcntutprius& posterius, certc non vfccfcmus; statucre enim exhacpofitioncabfolutum aliquoddecretum,omnem prorfus removens respccTum , effet exnostra ignorantia negare rei veritatem. Simplicitati qufcdemDei repugnat decreta Divina este acTus in voluntatcejus elicitos; proinde ambabusampkcTimur, ca efle ipfamvoluntatemcumconnotatis objrcTis volitis per m.odum de~cretorumconccptam: mdc tarnen inferre abfolutum ali-quod decrctum, abfurdumprorfus effc quin potius ab exfecu-tioric decreti ih tcmporc facTa, ad ejus ab aetcrno concc-ptum, argumentamur moreTheologis ufitato: Quemad-modum Dcus hominem in tcmpore justificatac falvat, itaab zterno falvare dccrevit ; ~t in tempore justifkamur&falvamur non nifi meriti Chriiti fide apprehenfi intuitu } er-go. conexio majoris indeprob. quod frafens justificatio fit Di-Jtini cenfi/ii reveiatio, Sf quodfioris in rebus geritur, antea intus,perfr<edefimationemfaßum est. Et abfurdifistmum, ac in Divina immu-tabilitatit Majestatemblasfhemum cfietfitatucre, Deurn a/iter atatteAlias ob cauflas in temporejustificare (Jf Jahare, quam ab ncttrno fie-cum decrevit g); minor patet cx clarifiimis Scriptura? Jocis h).

O^.StkbenS ©ebantfen wn bem(stnfru§ btt ttiju bon betnabfi. decretiJ}%tprxd. unbrepr f (Ac. Thefi. Vl.f, \\J. W) Joh. -;jt/.x) Matth.i}: 14 y) Joh.xz:^o.conf, £f.6:p. if.io. z) Rom.st \j. feg. d)Ltß. in Syllog. Controv. Difip. IX. %. 111.f, m. \Sj,b) J^uenst,Syst.Theol.f. lII. c. t.p. m. /*.. &c. Theologi,f\ D. Rung. Ze/. vind.gratU fialv. ord. (fc.p.jz. djDanhav.aßung.cit. Ze/.vind.Grat.p.xz. c) Job.is:\f. AJf.z-:z/.fjKrom.Scrut.reiig.p.m.4p6, g]Danh, Hodor. Ph<en. VII.t* m'iAj< fi :%- k) AJi. 10:4j. tj: Q, Rom.j; zr3 zj 3 24. ©V,

§" 'y*

CHIISTdPH. M4TTHJPA PFAFFII 47

§. r.SecundumDoßrinamßeformatorum, ex,f. EucharistUt

ufufidem non confrmari, demonstrat.Enodatisficbreviter iis, qua? primum controverfia? Mo«

mentum nos inter atq; Reformatos tangunt ; proximumest, utad akerum, defEucharistia, tranfitus fiat. SaoraraEucharistiameflcmediumconfirmanda*, augcnda? & obfig-nandxfidci, communis est Theologorum fententia. Dumautern Calvino -Reformati reafcm fub ekmentis praefentiamcorporis & fanguinisDomini in Ccena negint,intention'mChristi de unfcndo nobiscum corpore ac fanguine fuo,quan-tuminipfisest, fallunt; atq;fica posteriori fkfcm in Chri-stum conceptam destruunt. Quidenim, fuppofita abfentiacorporis&fanguinis Chrilti, pra?rogativa?. ineffct f. Ccenacpra* aliis cibis vulgaribus? cum ad monitum diviPauli omnia,qua?cunq; facimus in nomine Domini fieri oporteat, cumgratiarumacTione; quidenim hocaliudcst,-quamin omnfcbus acTionibus spirituali uti manducatione, h. c, cum recor-dationc Domini fidem firmare? quodff, D- LUTHERl'verbaconfirmant; qua? licet prolixiora, quumtamen digniflimafint, heicipfum Megalandrumnostrum excitabimus; £stfOtst (inquh)bat*>slbcnbmaf bet) tfmennicfits anbetgbenfonstckm fd<*ltcbe .qemctne s}jafêit,ta manQstobt,unb2Beinbtaua>t'ben benbemfelben, fanman»cn @Ttisto teben, lefen , kben/bcmcfen, ttnb alfo cjeistlict) efen, ebenfo rool atf tm^lbehbmal(Sfitifk l2Bc**e Mt <*nti.<* .geroest, roe et affo bette gefaat, roennunbroo tf>t Q&obteffet unbêihtdncst,fott)Utgjumtinem@c«*bdcf)tni?, ba roete etn yotfia Sibenbmal (Sfsiffi, roie e 6bie■^.dbroetmetfcaben rootfen, roie^..âufu^Ponbenn qanfjenfie*ben sprid)t,ma^tf*ttfnit, fotbun? Tm 9?amen bes .gxSttt* 3<£>fu (Sh*isti,unbbancfet'(siottbem 3bn.-roatkfrb{*§anb^-3 / tmin aflen unfetn %bun ein seiffluT; ejfcn fiatfcH-,

48 UAMENAUSUUMIRFNICORUM

fca£ tst,be»^<sttnoefcencf,'nut*bben@fau6en fkrcfen 0- Atqj$c institutio Cotux Do.mni fuperfiua cffct. Si itaq; fid:rs perttfumf. Eucharistix confirmanda erit, conceptus facri convi-va?deeucharistia, intentioni Christi &vcrbis institutionisfit conformis, oportet; quumalias dispofitio Divina, demedio falutis collata? confirmativo,vioktur,atq;ficinvali-da fiatad producendum estecTum;non quidem fiubjeclive &in fe, quippequodinfidelitas hominum Dci promiffionemfidcmq; non tollitj fcd^y'«7/Voh.e-respecTuconviva?ifquem-admodum dispofitionis humanat debonis testamcntariis,mu-tatofenfu verborum testatoris, nulla cst efficacia)quiaChri-stiSalvatoris e^.-^-^*^ Yeracitas,omnipotentia, fapientia,qua?dogmatibus,fideidcfinitionem ingredientibus, imme-diatefubstant, &adArticu!osfundamentaks pertinent, ne-gatur, aut minimum, indubium vocatur. Firmum itaqucmanetmanebitq; ,donec erroribus fuis renunciaverint Re*formati, destrucTo hoc facran ento,ad confirmandafideinsti-tuto, ipfamnonconfirmari fid m, Pra?fuppofita vero realifub ekmenris prasfentia corporis & fanguinisDominfinonpotest non fequi effecTus a Salvatore intentus ,■ & facri con-viva?iuiota fiduciacerti effc: illudcorpus, illum fanguinem,quem ore corporis fumunt, cfk figillum collatorum fibiChristibeneficiorum; interfigrum enim & (ignatum cum inrt?rcedatrelatio,cujustotun effe constituit respecTus interduaspluresve res, non potest non fequi: fignamm ' ceu pig-nus colktorum bcneficiorum merito Cliristi partorum e-xistere, existente/^^reali ac fubstantiali corporis ac fan-guinisDomini fubekmentisinccenapra?fentia.

i)Tom. VIII. Jenenfi. /, m. 177.VI.

Colorem /"»-**>■ Reformitsrum exce-ptknihtu 'nducitf\D.PFAFFIUS, del'n:t.

Cfcta* tc\ ;rror»sadvcrfariorumcirca prajfericem tr.at-r' mcmci-

£lAM'NAfStVMmNICOKI 'M 49eirollfcndosj&fubmclicrifcrrr.a vcnditandcs, regerit D.PPATTIUS, fcuc ter.dunt; fcil.ko Refcrmstcs rrakrr* cor-poris &fanguinisDomini inf.Coena fub ekmrntis prsefen-tiam, expravo afifecTu, quafi verbo Divino vim infcrrent,haudquaquam dencgare; fedpropter confequentiasabfur-das, qua? exrostratiumfluerefentcntfc ipfis videntur:nem-pequodperfvafumlibihabrant, fuam vciTorum institutio-nisexplicationem, indoligra?ca? lingua* & conceptuicomu-nimagis eiTeconvenientcm ; nostrate.s vero, proprium ver-borum institutionis fcnfum, eousq; extendere, vt circum-fcriptiva, localis, phyfica , definitiva , carnalis, craffa &Capernaitica corporis&fanguinisChristiin f. Ccena pr£-fentia inferri pofllt. proindc putatabfurda; ejusmodi fen-tentia? propugnatores, iisdem argUmentis, cx fignificatuverborum institutionis proprio, petitis, adverfarios fuosa?-que perstrmgerepofle, ac nos, Rcformatos: immofunda-mentakm iisdem imputarc errorcm.

II:oEx hoc ipfo,quod nos arque ac R eformati fateamur in-distantiam(pra?fentiam) eorpcris Christi in f. ccena,non cflephyficam,circumfcriptivam, dc-finitivam, carnalem & Ca-pernaiticatn ; fed facramentakm,spirituakm, fymbolicam,ccekstem &Divinam: nee perceptioncm efie naturalem,carnakm, aut craflam; fcdfymbolicam, & spiritualem, li-cet ore corporis fiat, nullum nosintcratq; Reformatos cflcdiflenfum F\.

Sed adkm respondemus: commune omnibus ha?reticis ef-feafylum, quodaliter ac docent, perfvadcre fibi nequeant.fcd calva admodum cst cxcufctio,necquer quam,nifi extre-ma? ignorantiaefratres,excufitt. Omncsßefcrn atos k rt-o-

ttifiaiatc errare,nemo facilc dixerit, nee n inima* effet ne-quitix parumq; abefietapcccatogravifilmo, a<lc*aJm.ygiTis-& contraconfcientiam prcpriam tan* exitiofcsfovcre crro-resj neq; dubiumcst, quindebitis fcrutinii mcdiis adhibkk,

G vt*-

CIIKTO *7. M (TTH T. IPFiFFII.§0

Vtrl:atcsTheologlcas,eprofUiidiflino licet fcriptursabyf-*j[b, a?que acnos, p*r Dci gfatiam, eruere poffent, atq; po-tuiflent, quia vcro falfis pfacjudiciis, majorum aucToritate,"*,c>v"r-'j'«-J>«»«'t fafcinati, corrigife,atq;invia*nfeduci, non(untpafli, iibi ipfis imputent, quod veritatc exciderint,quodqjhodie adhuc ccelestisdocTrinaeveritates recipcre&adanimum adrnittere 'recufcnt. Falfo vero nostratibus af-fingitur, quod fchfumVerborum institutioniseo usqT cxtcn-dant, utcifcumfcriptivam , localem, &c. pra?fentiam cor-poris& fanguinisDomini inferant, cum nullibi locorumidafkrant, fcd COtpUS Christi naturale, eficntiale &fubstanfia>itfim. ficcena in his tcrri^fubstantialiter^vere(Jcorporatiter,\'\c~'tinvifibili &incom?rebenfiibi/imoclo,r-Ir~~f. effc veratf fubfiantia-ii praefentia. unde confecTarium est, errare quam maximeJD.PFAFFIUM, cum crarTa* ejusmodi p'ra°fenti<c defenfores,pr.opalliandiserroribusfuis, a proprio verborum institutionisfignifkatu argumetaasquepeterc poffe existimat, ac nos, or-thodoxa*confirmanda?fententiserobu'r,exiisdemverbis pro-prie intelkctisacquirimus. Namfcnfum literafcm propri-limfemperarcTetenendum,imprimisubicUnq; Articulusfi-deiexprofeflb traditur,Unanimis estTheologorumtonfcn-fus. tur igitur figufae auttropo in vefbis institutionis eritlocus? cumtestamentumoportetfit inviolabik. Troposi-taq; in verbis testamenti quaerere, est verba Christi corrurn-pere "> quorum Verocorruptela 'Enthufiafino fanatico origi-nemdebet/i. Nullus ergo vitiofarumconfcquentiarum, exverbis Christi pfoprieintellcctis, metus, dummodo confi-deretur, propofitiohes facrarnentales: Woc est corpus meum:hie efifianguis meus, ~ff~ demonfirativatcomplexas, feu exhibitivas,qvarum naturaest, vt per particulas: in, cum, & fiub, expo-nanturw), & analogia fidei,tui,inte'rgenuinafcrutiniimc-dia, haud infimus debetur lotUs, femper probe obf rvetur.

Adlfc.mrepetenda funt ea,qua?'s. 4. Cap. Ill.adduximus,fcjl. Reformatos eadem fcepe nobiscum loqui, fed diverfa

kn-

fentire ; atc; in meirorcsfui, falfcsaperte prodcre fcrtcn-tiaS, dicendo .' abefic Chrifii cvrfus (J fiangvirtn». afigr.it tdrtt in-tervaiio , quar.te abest ttrra ab altififin.is tceiis *j.k»cne crf.O illarcalis prakr.tia ? Hinc Fcrtrulaccncordia kcoadducto :auare cumde fr<tficr.tia eorforis (J languii.ii Christi inccenalc^uum-tur, koi, volur.t ea in tcrris adtfie,vifirefi>e.£iu fidcinostr<e : h. c. fi-dc>n nojiram dittint, per vifibilia Jymbcla,permdeut vcrbum pr*di-tatum,comwonefitri (f excitari, utjeje attollat attj, omves talostranfcedant.Quzlis itac; cst corporis & fanguinis Christi inccena pra?fentia, talisquoq;eorum perceptio,neirpe exeo-rum fcntentia verazcreaiis, fed tsmcnfiirituatis tantum. No-strates autnr, cum de manducatione spirituali iis fermo est,contradistinguunt cam vel najurali, crafitac Capemaiticje, pro-ut § 4. cap. pra?ccd cbfervatum, quo fcnfutantundem effcacfiupcrnaturalu manducatio a nobis incomprehenfibihs * velfiacramentali o),quo fcnfufipiritua/is manducatio, tion alio modoquam fifiritu(ffiele, i*t pradicatione(A meditatiove Evangelii fit,nonminus quam cum toena Demini digne & in fide fiumitur, fcn ergoconfenfum feil. utriusq; partis! ut nil dicamus &Divina prarfentia, iic dicTa, de qua , quemadmodum altuminformulaConc. fikntium, ita vrxacnevixquidem indu-cimur, vt credamus, orthodoxis efle domeflicasac familia-res loquendi formulas licet hasnostratibus tribuatD-W-^F-FIUS,

A)%n grtebens@ebancFen vcjibcmStnfufbcr^cfrc ixn^-formiiun von Jp. Sfbenbmal;! inbentijittscn ©lau6en unbbiC @otte« futc|t Tbefi. V. VI. VU.X.p.m.io.fieq.Confi.D.Pfaf.$lntroott -ffhretben auff£etrn <2m @al. Cypriani Qstieff,V) Neum. Tbeol.Afhor,p. 111. c. 11.Afhorifm. IV.p, m.jdi.m)Nenm, ttc.cit. Afhorifi,LVI. p. m.j6z. n) Torrn. Concord,Jiritf. d.f, m.716. 0) Torm.Com,f. m, J4J, ficq.

$. VII.Gz

pCHRISTCPH. MATirjF.I PFJFFII.

*» ttiMzttAiimuu mmiconuM§ Vll.

KcgAtioncm coMrnurikAti-nts idiomAtum, fidm^ Übcf-t*£i*re,oJitndit.Devolvimuf tandem ad Ifkrri controverfia* nos inter arg;Rcformatosmomentum,ostenfhri vimnegata: communica-tionis idiotrtatumm ipfa praxi fidei; fcilicet, negata a Re-

Formatis *t*i~wt>Ut \}tca<.icflut> feali, necjatio Kmunab- Qvriup& vrror«,<riu(, perbonam confcqucntiam elicitur. Licet e-nim khetipt<-ai & ■b%et~i?M duas naturns effeunitasfatean-turßefiormati ■ detempofe tarnenpotius mtelligunt, (ncm-pequod *eV(^ humanam naturarn, quam femel afiumlit,neinmortc quidem deponat) quam demodo. Sl itaq; natu-rarum ts%iycJ>> ■■>>.-">m intimam statuerent, non poflenr. nonconcedere communicationcm idiomatum; cum pfopriaDi-vinaenatura?, aparterei idem fint cum ipfa natura Divina.Hac vero intimaunionedestrucTa,vismefki Ch.risti,& perconfequensfidesquoq; destruitur ; fi cnim justitia?Divinar,peceatis laefae, \urf6» \trJstfx-t perfolvendum effet, neceflumUtiq; erat pretiuminfinitum:fiihoc,neceflariaefatduarumnaturarum,non **ri <-fifa<r<*<-'r fed intimam tSt-Yi-s-tv^unio; parastaticaquippenonacTiones ©e**'^j»w«f, fcd merchumartas, importat; ficutenimDeinaturanon potest mori;itanecmcrushomo justitiae Divina? fatisfacere. Quemad-modum itaq; communicatio operationum,ad producendumi>~or t j\(mjti-- utriq;naturaecommunia (ita vt nulla acTioChristi orficialis,vrlfo!ius^fle Divinitatis vel folius huma-nitatisdicmda flt, fcd uriu>q; a I confefentis quod fuumefl)neceffario praer^quir^batroTmnicationcmidiomatum^ita falvis falurifcrisGhristiacTionibus, fclvaquoqUefid",ad-rnitti non not stiv.fratio comunicationis Idiomaturn. Ouo-modo erim quis de gratia D -i,'rejnistiorie peccatorum, &vitaa?terna,ccrtusefkpostit, fi dctrahatur merito Christi

prc-

CHRISTOPH. MATTfIMI PFAFFII Mprenum infinitum? quod ex Rcformatorum fcntentia fe-qui necefiumest..

<"", VIII.Ratioms, qua pro caflris Reform/ttorum mllitare vidcn-

tur, cxaminat.Cum in antecerfum multis diffefat D. PTATFlliSfWcfor\r,z->

torum eflefententiamJdiomaraDiTna, quaenon funt acci-dentia, fedidemcUm Yc~-a7t*y natura, humana? Chri-sti natufaenon eflecommunicata, fed Perfona*. Nostratiumvcrocdntra: non peffona? , fcd humana? naturre vere effecomn UnicataDivina? naturaepropria, ad communem deno-minationem, pofleflionem, &ufurpationem: Humana? ve-rdnaturae proprietates, pcf :.-horoi-triv five fl<*«a«r<<..,Divinaecflc approprfcras; vt manifefke contradictioni, qua? interpropofitidnesbas: IdiomataDivina funt HumameChrifii natttr*

■-ommunicata- '& Idiomatabivina nonfunt humana Christi natnrz

tommunicata, mcr^~><-y-uix.yjac colorcm ir.duat; fequentiaproponit: I:m Quod Reformati omnino statuant unioncmperfonakm,licet r.onp-rYcrcYi,»- Divinae com.unicatio-stcm humanacnaturae facTam, fcd per alfumtionem ejus invrrYv.s* hiya, IfimQuod Idiomata Divina, a parte rei i-dem finteum natura; communicat-a igitur vnovd*»: commu-nkataquoq;effeldiomataDivina, quamquam eodcmpror-fusmodo, ac hypostafis&nctura. Ilfcm Quodquemadmo-dumhypostafis&naturaDivina,ita etiamldiomata , costu-nkatafinthumana?natura?; non permodum exaequationis,permixtionis, transfufionk, & inha?fionis; fedper £>■&>«"<"-£e-wSva.tr tv, quomodo omnialdiomata Divina, tarn imy#ik*

qUam«;'*'^:V''T'f funt comunioata, licetilk immediare,h~*.cvcromediate, lV:m Quod propria(i)ic etflfntltthc Si.aCnfcbaffot?n)nonpoflint cofrunicari;quippequod ffcr rrcpria,&ah- -w,cvi communicantar, non efientialittr (nKfentlichJ **7«»-«r,

hpi-

tcue-ruc, & Kctb <£*JT6,quamqUam Sivtipuffia-iiruc, & K<tb*>*.-, eflepoilint. V:m Quodutrique naturae fiiafit effentia& proprktates: humana?, finita?; Divina?, infinita?; fuppofi-talicet unione pcrfonali per ~-vriC-i-o " utfiusq; diverfae o-perationcs cum communicationetamenaiterius in produ-ccndis hirtr<iYnrut>.trt, qua? a Divina infinitum habent valo-rcm. In his omnibus, nos inter atq; Reformatos, convenirecontendit, modo recTc explkcntur termini, excepto, quodnon comprehendere poflint Reformati, quomodo propriahumanaenaturae, Divina? realiter fintappropriata,&Divina,humana?verecomunicari poflint.

Sed pofito, in his omnibus,Reformatos a nostris non dif-fentire, quod tamcn nimium videtur dicTum; quippc quodpleriq; eorum, unioncm naturarumper ~r*pct.<-aet\>, nudarnnaturae humanae fustentationcm vel gcstationcm, velaliamunionern phyficam definiunt />): quod & fimilitudines eo-rumpetitaeapedc&capite, sphaera folari & ipfo fole, annu-lo &adamantc, Antverpia & oceano ?),fatis fuperq; demon-strantj ex-modo tamcn unionis, feil. non per comunicatio-ncm v-ro-Siriu-;Divina?, fa&ae, liquet, eos cofnunicationemIdiomatum, quam verbis profitentur, re ipfa destruere, &mere verbaltm f.antum, non realem facere, Nifl enim cqmmu-fiicataefletyT-Ves-tr^ hiya, humana? natura*, fcd haecinillamaffumtajrcqueretur I:o union. istam cffcyclpcrva.^a.-rurty^vel per zrtxniS-irtt, vel per kSia~-a.Y<*~ " atq; fic humana na-tura nonparticiparet dc effentia Divina: quomodo ergoverbum caro factum cflc dici poflct ? II:o Nee communica*»tionem naturarumfacTameflc; quippe quod a parte rei i-detrifuntu'*'s-«<*■'■; &naturaDivina.Hac ncgata, licetinunotertio quidem(!i.e.perf(-.na)convcnircnt,intcrfcveronuk^lamhaberent^si^via^tamnoneflent una perona; quam"unum fuppofitum noncstarbor , in quam diverfe species"funt infita?r\. necllkocommunicationcm Idiomatum;cumcnim proprictatcs, a natura, cujus funt proprietates, non

pofc

54 iXAMENAUSIIUM IRFNICORUM

CHRISrOPH. 'MATTHJEIPFAFFH 55poffintfeparari,fieri profecTo aliter ncquit, quan neg;:tacoirunicatione naturarum coir.unicationcTdicmatu-" qtorjnegari. Hincitaq,'videmus qualis fitunioPtrfonalisßefc nr,talis qtioque Idiom. comunicatio. Nos vero <v7/oV«<rj» & I-diomataDivina, hum, nat. vereacrealter cffc communicata,probamus h. argum. " Jn quocunq; inhabitat omnis plenitu-do Deitatis corporaliter, illiush.um.nat. corr unicata csthy-postafis&ldiom. Divina. At in Christo&c. Ergo. connexiomajoris inde prob. quod per plenitud. Deitatis, non poflit a-iiud intelligiquam cstentiafiliiDei cum attnbutisDivin. o-mnibus,&pef <3 ruujjncut;,nilaliud guam humananatura.minorem probant facra? litera? s)p) Vandal, uvflvv, c.Vl.p.m.iip. cj)Neum.Theol.Aph.p.lll.Aphor %

XXXV. prob. ip.ra.ijj.. r)Danh.Hod.fh<en.Vlll.p.m.4-Z7, s)Cot,'1.-Si.tonf.guenst.SyfiJbeol.pt.lll.c.}. Thefi.XXVllp.m. I*. a.fieq.p. 100. a.p. 14.4. b.

IX.J.

UnioncmlutheranosinteratfyReformatosfieri nonpofe3

argumentitprobat,

Fx dicTis itaq;,pro destruenda unionenos inter atq;Refrr.talia neCtimUsargUm. Jguicun";eumLuther.nonhabentunam fi-dem,diinec unum Domin.habere nec in unumcorpus coa/eficerepofunt.AtRefiormatinonhnbent undmfidem cum Lutheran, E. COnnexiomajorisindeprob.quod caput corporis mystici Chr. JEfus,corporis homogenei,nonheterog. poffiteiTe caput; corpusautem &membra reddit hcterog. divcrfitas doctrinae & fa-crament. administr. minor jamfupraprobata;quod fril.Pe-formati non habeant eand. nobiscumfidem, in Art. de praed.f.Eucharist. perf.Christi,&c.Porro:Cuicunq; docTrinaenoncompetunt conditioncs vera? relig. intrinfeca", quae funt ***»aßaconfiormitai cum verbo Dei revetato: ejficacia </J vk ing/oria Deiiliustrandf.fietatuist.udium: confcientUpax tstrantjuiUitai:fietix exbacmortalitatead immortafitatemexittu ,'CJUS affertores at-chde-fenfores in unitat.fidei atq;mimerum fratrum spiritual.nonfuntrccipiendi^atderehg.Rcform.fubfumimus ;ergo: fub-

fum-

5* F.XAMFNAUSUHM TRFNICORUM

finrtionisveritas ex d.dfiscolligipot: st. connexio- majorishocprob.argum. cujusunionis fundam.nonestveritas, iilan.qu-quam erit pangenda: at unionis, nosint. ratqj Re-fortratos, fundam.non estvcritas. Ergo. Pluraquidemheiccongeri poffentargum. specialiora.fedcum fub generalio-ribushifcecontineantur,adeatcuivolupe est, ESDRAiHSN.ebZAßDi&dstmmt ber strcujc .6 bie Calvinistcn $u $tancf«furtstnCD-a^n eine §tttsisrxtxnbktnHmm. ERDM.ifi~\Xt©-(53®$;. Unterfud)tina unb gtinf.er)en $unctcn#tt)Clcifc tscrCssrunb @c.f.ein,bfl_2[_3incfelma., bic9jcd;tfcsni.cunb c-W\d)fe,m bieber .orl-abcnben Q}ereiniaung fetmfcllcn. OraculumDtdonxum, non Jcpbonk arte,fed vcritatis Magi~

fierio rejolutum, p.m. 8- fcq.N autcm..!- 1©- dicamnobis impingat aliquis, provoca-

musadmonitum Apost. hac limitatione restri_.um : fi fierifotcfiNß. Quantum in vobis,paccmJeilamini cum omnibus /■". Pacentttag; O' concordiam, emni Animi ardore^ctntentitne^fittdio qutrimuti

fcdconcord. nonArminienfem,verum tvangel. unt veritatis spir. . _*_

ientem: ttnopictatis vincuto ligatam\ uno caritatisfocdere conprma-tam#). hujusm. pacem, utinan _ EccleC Rom.atq. Reformata,renunciando erroribus fuis, nobifcum jamdudum iniiffent-non tot utiq" incruenta prorostris pra_lia.magno cum purio-risEccl.damno:non totcruenta.ca-desatqjlaniena^rnultor.cun.vita.)a_tura,coi'ifiaeffcnt:nontotfcriptar,Af/.t/7i«-'-no-bis oppo.ita,ncn tarn diligenti manu ferra cont. ntionis reci-procata:nontotincrustam. errorum, nov_eq- fubindead fe-d.icendos fimpliciores d~cipular,excogitac£E elfent, nec,auodgravifl. est,tot Ecclef. exukerstiones, quotjam ingeirifcen-tcsdolen-us,doientesingcn ifcm.us. Interimpronobiliillo

depofitc, per DElgratiam, spud nos fer-vato, dicimus:

SOLI DEO GLOKIA.f t) Rom. iz\iSt u) Svtnon. Artifi. DtliU Mjst.fi.m.ji^.

dissema weclccicj- sistens examen - … · celsissime comes, domine lonob gfutiosissim-%...

Documents