ၿမိဳ႕ ျပစစ္တမ္း...

ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာ

ၿမ႕ ျပစစတမး Aစရငခစာ

UN-Habitat ႏင

ေဆာကလပေရး၀နႀကးဌာန ၿမ႕ ျပႏငA မရာဖြ႕ ၿဖးေရးU းစးဌာန တ႔မျပငဆငေရးဆြသည။

Myanmar Rapid Urban Diagnostic Report

2

မာတကာ

A. ျမနမာနငင ၿမ႕ ျပစစတမးအစရငခစာတြင ပါဝငအေၾကာငးအရာနင ေနာကခသမငး ၄ A.I အကဥးခပ ၄ A.II အေထြေထြေနာကခသမငးေၾကာငး ၅ A.III ျမ႕ျပစစတမး အစရငခစာ၏ ေနာကခအေၾကာငးအရာ ၅ A.IV ျမနမာနငင ျမ႔ျပစစတမးအစရငခစာ၏ရညရြယခက ၆ B. RAPID URBAN DIAGNOSTIC REPORT MYANMAR ၇

B.I ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈ ၇

B.I.1 ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈ လကရအေျခအေန ၇ B.I.2 ေဒသဆငရာရႈေထာငမ ျမနမာႏငင၏ ျမ႔ျပျဖစထြနးမႈ ၉ B.I.3 ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈ ေမာငးႏငအားမားႏင လမးေၾကာငးမား ၁၁ B.I.3.1 ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈ ေမာငးႏငအားမား ၁၁

B.I.3.2 ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈ ခန႕မနးခက ၁၁ B.I.3.3 ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈဆငရာ နယေျမေဒသအတငးအတာ ၁၄

B.II ျမနမာႏငင ၿမ႕ ျပဗဟခက စနစမားႏင ဖြ႕ျဖးမႈစၾကၤစနစမား ၁၅

B.III ၿမ႕နယမား၊ ဒတယတနးစား ျမ႕ေတာမားရ ၿမ႕ ျပ အပခပေရး ၂၀ B.III.1 ဖြ႕စညးပ အေျခခ ဥပေဒ မေဘာင ၂၀ B.III.2 ၿမ႕နယအဆငအပခပေရးဆငရာ အဖြ႔အစညး ၂၁

B.III.2.1 ၿမ႕နယအဆငတြင ဗဟအမႈေဆာငအျဖစ ေဆာငရြကေသာ ၂၁ ၿမ႕နယအပခပေရးမး

B.III.2.2 ၿမ႕နယေကာမတမား ၂၁ B.III.2.3 ထးျခားျဖစစဥ။ ။ ၿမ႕နယစညပငသာယာေရးေကာမတနင ၂၃

စညပငသာယာေရးဥးစးဌာန (စညပငသာယာေရး အဖြ႔) B.III.2.3.1 DMA၏ မလ ဇစျမစ ၂၃ B.III.2.3.2 DMA ၏ ဘ႑ာေရးအဆင သတမတခက ၂၄ B.III.2.4 DMAမားနင နယေျမေဒသဆငရာစမကနးမား ၂၄

B.III.3 ဒတယတနးစားျမ႕ျပမားအတြက နယေျမေဒသဆငရာစမကနး ၂၅ B.III.3.1 ၿမ႕ျပစမကနး သေဘာထားပစ ၂၅ B.III.3.2 အေဆာကအဥး ခြငျပမန႕မားႏင ေျမေနရာခထားျခငး ၂၆

B.III.3.2.1 ၿမ႕နယမားအတြငးေကးလကဧရယာမားအတြက ၂၆ အေဆာကအအေဆာကလပခြငမား (ေကးလကေဒသ)

B.III.3.2.2 ေျမကြကေနရာချခငး ၂၆ B.IV ရနကနၿမ႕ ႏင မႏေလးၿမ႕မား၏ ၿမ႕ ျပဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ ၂၇

B.IV.1 ရနကနၿမ႕ေတာ ၂၇ B.IV.1.1 အဖြ႕အစညးဆငရာ ဆကစပမႈမား ၂၇ B.IV.1.2 YCDC၏ ဘ႑ာေရးအေျခအေန ၂၈ B.IV.1.3 YCDC ၏ တာ၀န၀တရားမား ၂၈ B.IV.1.4 ၿမ႕ ျပဖြ႕ၿဖးေရးႏင စမကနးေရးဆြျခငး ၂၉

B.IV.1.4.1 တညေဆာကေရး ခြငျပမန႕မား ၂၉ B.IV.1.4.2 မဟာ ရနကနၿမ႕ေတာအတြက ၃၀

ဗဟာကဖြ႔ၿဖးတးတကေရးစမကနး B.IV.1.4.3 SUDPGY ၏သးသပခက ၃၃

B.IV.2 မႏေလးၿမ႕ေတာ ၃၅ B.IV.2.1 အေၾကာငးအရာ ၃၅ B.IV.2.2 ၿမ႕ ျပဖြ႔ၿဖးေရးနငစမကနး ၃၆


3

B.V ၿမ ႔ျပဥပေဒေရးဆြျပ႒ာနးျခငးအေျခအေန ၃၉ B.V.1 ၿမ႕ ျပႏင ေဒသဖြ႕ ၿဖးေရး စမကနးဥပေဒ ၃၉

B.V.II ျမနမာႏငင အမးသား အေဆာကအအဆငရာ စညးမဥးမား ၄၀

B.VI အေျခခအေဆာကအအႏင အေျခခ၀နေဆာငမႈ လပငနးမား ၄၁ B.VI.1 ေသာကသးေရ ၄၁ B.VI.2 မလာေရဆးနႈတစနစႏငေရဆးသန႔စငေရး ၄၂ B.VI.3 လပစစဓါတအားျဖန႔ျဖးျခငး ၄၃

C. စစတမးအကဥးခပ ၄၆ C.I ၿမ႕ ျပ ျဖစထြနးမႈ ၄၆ C.II ျပညေထာငစအဆင နယေျမေဒသဆငရာ အပခပေရး ၄၆ C.III စညပငသာယာအပခပေရး ၄၆ C.IV စညပငသာယာ အေျခခ၀နေဆာငမႈ လပငနးမား/ အေျခခ အေဆာကအအမား ၄၈ C.V လကရ ၿမ႕ ျပ စမကနး ေရးဆြျခငး လပငနးစဥ ၄၈ C.V.1 ဒတယတနးစားၿမ႕ေတာမား ၄၈ C.V.2 ရနကန ႏင မႏေလး ၄၈ C.VI ၿမ႕ ျပ စမကနး ဥပေဒေရးဆြျပ႒ာနးေရး ၄၉ D. ေနာကဆကတြမား ၅၃ D.I ေနာကဆကတြ ၁ : အတေကာက ေ၀ါဟာရမားစာရငး ၅၃ D.II ေနာကဆကတြ ၂- ရညညႊနးကးကားခကမား ၅၄


4

A. ျမနမာနငင ၿမ႕ ျပစစတမးအစရငခစာတြင ပါဝငအေၾကာငးအရာႏင ေနာကခသမငး A.I အကဥးခပ။

ျမနမာနငင၏ ၿမ႕ျပလဥးေရတးပြားနႈနးမာ ၂၀၁၄ခနစတြင၁၅.၄သနးမ ၂၀၃၀ခနစတြင၂၀.၄သနးအထ တးတကလာမညဟ ခန႔မနးထားပါသည။ ထကသ ၿမ႕ျပလဥးေရတးတကလာမေၾကာငဥပေဒဆငရာမေဘာငမားႏင စညပငသာယာေရးေကာမတ၏ စမခန႔ခြမႈတသည ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးမအတြကကယျပန႕စြာအေရးပါလာမညျဖစပါသည၊ ထ႔အျပင ရငးႏးျမပနမႈနညးပါးခသည ဆယစနစကာလမားက ျပနလညကာမေစရန ေသာကေရျဖန႔ေဝမႈ၊ ေရဆးေရညစစမခန႔ခြမႈႏင လပစစဓာတအားျဖန႔ေဝေရး တ႕ကသ႕ေသာ အေျခခစညပငသာယာဝနေဆာငမႈ လပငနးမားက ပမအဆငျမငနငရနႏငကြနရကမားက ေထာကပေပးရနအတြက မားျပားသည ရနပေငြသးစြေငြ ပမာဏလအပေနပါသည။ဖြ႕ၿဖးေရးအတြက အေရးႀကးေသာ အစတအပငးတစချဖစသည အမးသားအဆင နယေျမေဒသဖြ႕ၿဖးေရးစမကနးမေဘာငမာ ျမနမာႏငငတြင ရႏငၿပးျဖစပါသည။ အမးသားအဆင နယေျမေဒသ ဖြ႔ျဖးေရးမေဘာငသည ႏငငတဝမးဖြ႕ၿဖးေရးဆငရာမဝါဒမားအတြက ေရရညေဆာငရြကမည အေျခခမဝါဒမား ပါဝငၿပး ရနကန-ေနျပညေတာ-မႏေလးဗဟသးခ ဖြ႕ၿဖးေရးစၾကၤကလညး ပမအားေကာငး ခငမာလာေစမည ျဖစပါသည။ မၾကာမအခနအတြငး အရနအဟနျဖင တးတကျမငမားလာမည ျမ႕ျပျမငကြငးမားႏငအတ လကရေဒသဆငရာ အပခပေရးမေဘာင၏ဖြ႕စညးပမာ ေဒသခအေဆာကအအျပဌာနးခကအတြက ခငမာသည ေျမေနရာခ႔ထြငေရး ဆငရာစမကနးေရးဆြျခငးနင က႑အလကစမကနးေရးဆြျခငး နစခလးအေပၚတြက ျကးမားသည စနေခၚမႈက ျဖစေစပါသည။ လကရျမ႕နယ အပခပေရးႏင ဖြ႔ျဖးေရးတာဝနခ ျမ႕ေတာစမခန႔ခြေရးေကာမတအတြငး ေရရညတြင ဗဟာကက ပးေပါငးေဆာငရြကႏငရန အတြက တကတြနးအားေပးမႈက အားနညးေနသညဟ ထငရပါသည။ ရနပေငြအလြနအမငးခ႕တမႈအျပင ပးေပါငးေဆာငရြကျခငးဆငရာ ျပနာမားဆကတကေပၚေပါကလာျခငးက ျမ႕ျပအေျခခေနထငမႈပစစမခန႔ခြမႈ ညဖငးရျခငး၏ အဓကအေၾကာငး အရငးတစရပျဖစပါသည။ ေဒသခေျပာေရး ဆခြငရသ ႏငငေရးတြင စတပါဝငစားသ ျပညသ႔ဆႏၵျဖင ေရြးေကာကထားေသာ ျမ႕ေတာဝန (သ႔မဟတ) စညပငသာယာ အပခပေရးမး မရေသးပါ။ ရနကနႏင မႏေလးနညးတ အျခားျမ႕မားတြင ေျမေနရာတးခ႔ျခငးကလမးကြနရကမားတးခ႕ျခငးႏင ေဒသ၏ လပနညးလပဟနမားႏင ရးရာဓေလအေပၚ အေျခခ၍ တးပြားလာေသာ အေဆာကအဥး ေဆာကလပခြငမား၏ အကးဆကက၊ပေဖာေနပါသည။ တစဟနတး တးတကလာေသာ စးပြားေရးႏင စးပြားေရးဆငရာအေျပာငးအလ မားေၾကာင ေျမေနရာခ႔ထြငရန ေတာငးဆခကမားျပား၍ ဤလပထးလပနညးမားတြင ကန႔သတခကမား ရလာပါသည။ ရနကနႏင မႏေလးျမ႕နစျမ႕စလးတြင နစရညျမ႕ျပဖြ႔ျဖးတးတကေရးမဟာဗဟာက ျပငဆငေရးဆြျပး ျဖစပါသည။ သ႔႔ေသာ ေနာကပငးတြငလကေတြ႔အေကာငအထညေဖာနငမညဖြ႔စညးပႏငမဝါဒမားမရေသးပါ။ ျမ႕ျပႏငေဒသဖြ႕ျဖးေရးစမကနးဥပေဒ(မၾကမး) အေစာပငးအဆငကတညးက လပငနးစဥမားက တကရငးလငးစြာ သတမတရနအဆျပထားပါသည။ ျမ႕ျပစမကနးေရးဆြျခငး၏အဓကအခကျဖစေသာ ျပညသမားႏငသကဆငသမား (Stakeholders)အတြကစမကနးေရးဆြျခငး၊ လပငနးစဥမားႏင ပါဝငခြငဆငရာ လပထးလပစဥမားႏင ရာသဥတ ေျပာငးလျခငးေၾကာင ရငဆငလာရနငသည စနေခၚမႈအကပအတညးမားစသည ပတဝနးကငဆငရာ အကျဖတျခငးမား မဟာဗဟာေရးဆြျခငးမား မပါရေသးပါ။ ေျမေနရာအသးခမႈပဋပကၡမား ေျဖရငးရာတြင ပြငလငးျမငသာျပး တရားမတမႈရေစသည ျပ႒ာနးခကမားက ကငစြရန မရမျဖစလအပေနပါသည။ လတတေလာနငငေရးအေျပာငးအလမားက စညပငသာယာေရးေကာမတက ကယပငအပခပခြငႏင အခြန အရငးအျမစမား လြေျပာငးေပးႏငေရး လပပငခြငအာဏာခြေ၀ေပးအပႏငရန ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒတြင စညပငသာယာႏင နယေျမစမအပခပမႈ၏မေဘာငမားက ထပမျဖညသြငးႏငရန ေဆာငရြကျခငးလညး ျဖစေစနငပါသည။


5

A.II အေထြေထြေနာကခသမငးေၾကာငး။

၁။ ျပညေထာငစ ျမနမာႏငငေတာသညစစအစးရအပခပသညႏငငေရးစနစမပါလမနဒမကေရစအပခပေရးႏင ေစးကြကဥးစားေပးစးပြားေရးစနစမားသ႔အသြငကးေျပာငးသညလပငနးစဥ၏အစပငးတြငရေသးသည။၂၀၀၈ခႏစ အေျခခဖြ႕စညးပဥပေဒႏင၂၀၁၀အေထြေထြေရြးေကာကပြတ႔ကအေျခခ၍သမၼတဥးသနးစနဥးေဆာငေသာအစးရသည ျမနမာႏငငဖယဒရယစနစမတဆငဗဟခပကငမႈေလာခေရးဆသ႔ဥးတညေသာေျပာငးလမႈမားကစတငတာ၀နယေဆာငရြကခသည။ထ႔ေနာကျပညနယႏငတငးေဒသၾကးမားတြငအစးရအဖြ႕အစညးမားထေထာငေရးလပငနးစဥမားက စတငခသည။ ထ႔ေနာက ၂၀၁၅ခနစနဝငဘာလေရြးေကာကပြတြင အႏငရသည NLD ပါတဥးေဆာငေသာ အစးရသစသည၂၀၁၆ခႏစမတလတြငစတငတာ၀နထမးေဆာငခသည။အစးရသစလကထကတြငလငျမနစြာျမ႕ျပထေထာငျခငးမ ျဖစေပၚလာေသာ ျမ႕ျပဖြ႕ျဖးေရးဆငရာျပနာမားက အေရးေပးလာၾကသည။ ယငးျပနာ ရပမားက အစးရဌာနတစရပလးတ႔ျပနရန လအပျပးစနေခၚမႈမားက ေျဖရငးႏငရနအမးသားျမ႕ျပမ၀ါဒတစခ ေရးဆြျပငဆငရာတြင ျမနမာႏငငေဆာကလပေရး၀နၾကးဌာနႏငတြဖက၍ UN-Habitat မ ကညေထာကပေပး လကရသည။

၂။ ျမနမာႏငငသည၂၀၁၆ ေအာကတဘာလတြငအေကြေဒါႏငငကြတျမ႕၌ကငးပေသာ Habitat III အးအမႏင ေရရညတညတေသာ ျမ႕ျပဖြ႕ျဖးေရးႏငပတသကေသာ ကလသမဂၢညလာခတြင ပါဝငတကေရာကခသည။ ယငးညလာခတြင ေဆာကလပေရးဝနၾကးဌာန ျပညေထာငစ၀နၾကးဥးဝငးခငမ တကေရာကချပး ေရရညတညတ ေသာ ျမ႕ျပဖြ႕ျဖးမႈအတြကမေဘာငတစခခမတေပးသည ျမ႕ျပအစအစဥအသစက HabitatIII ညလာခအျပးတြင ျပညထာငစဝနၾကးဥးဝငးခငသညလကခသေဘာတခပါသည။ဤအစရငခစာသည ျမနမာႏငငတြင အမးသားျမ႕ျပ မ၀ါဒ(National Urban Policy)ဖြ႕ျဖးတးတကမႈႏင NUA အျပညအဝအေကာငအထညေဖာႏငမႈ ႏစမးလး၏ ဥးတညခကေျခလမးအစပင ျဖစသည။ A.III ၿမ႕ ျပစစတမး အစရငခစာ၏ ေနာကခအေၾကာငးအရာ။

၃။ ၂၀၁၄ မ ၂၀၁၆ အတြငး UN Habitat၏ ျမနမာႏငငအစအစဥစာတမး (HCPD)1တြငျမနမာနငင၏ လငျမနစြာ ျမ႕ျပတညေထာငျခငး လပငနးစဥမားတြင လပငနးလညပတမႈ အေျခအေနက ေဖာျပသည ဤၿမ႕ျပစစတမးက ေလလာျပစထားပါသည။ ၂၀၁၄/၂၀၁၆ HCPD တြင အဓက ဥးစားေပး နယပယေလးခပါဝငသည။

(၁) အမားပးေပါငးပါဝငႏငေသာ ျမ႕ျပစမကနးေရးဆြျခငး၊ စမခန႔ခြမႈႏင အပခပမႈ။ (၂) ႏြမးပါးသတ႔အတြက အမရာမား၊ ေျမယာႏင ပငဆငမႈ။ (၃) အေျခခေနထငမႈမား တးတကေကာငးမြနေအာငေဆာငရြကျခငး ႏင လမႈပတဝနးကင ျပနလည ထေထာငျခငး။ (၄)ေရရညတညတေသာ ၿမ႕ျပမားအျဖစ အဆငျမငတငျခငးအပါအဝင သဘာ၀ပတ၀နးကင၊ သဘာ၀ ေဘးဒဏခႏငရညရေသာ အေဆာကအအမားႏင ရာသဥတ ေျပာငးလမႈ။

၄။ ျမနမာႏငငတြင အဓကဥးစားေပးနယပယ(၁)သညလာမညႏစကာလမားအတြငးတစႏငငလးအတငးအတာ ျမ႕ျပဖြ႕ျဖးေရးႏင ၿမ႕ျပထေထာငေရးတ႔အတြက ၿမ႕ျပစမကနးမေဘာငသစမားလကခကငသးျခငးတ႔ပါဝငသည။ ထ႔ေၾကာငအမးသားျမ႕ျပမဝါဒ(NUP)သည ျမနမာႏငငအစးရ၏အဓကဥးစားေပးနယပယ(၁)အတြက ေဆာငရြကမႈ လပငနးမားအေပၚရလဒေကာငးမား ျဖစေပၚေစႏငသည။

၅။ NUPအတြက UN-Habitat’s၏လပေဆာငခကလႈပရားမႈမားတြင က႑အလကအပငးမား ပါဝငပါသည။ ပထမေျခလမးမာျပညေထာငစျမနမာနငငေတာအတြကအမးသားအဆငၿမ႕ ျပမ၀ါဒမတတမးျပငဆငျခငးျဖစပါသည။ အမးသားၿမ႔ျပမဝါဒအား ေဖာေဆာငရနႏင အသအမတျပျခငးခရရနအတြက ဥးတညခကမားႏင အေၾကာငး အရာမားကတရားဝငထတျပနခပါသည။ဒတယအဆငမာၿမ႔ျပစစတမးအစရငခစာျဖစပါသည။၄ငးစစတမးမာဖြ႔ျဖးတးတကဆႏငျမ႕ျပအဆငသလငျမနစြာေျပာငးလေနသညနငငမားတြငအမးသားၿမ႕ျပမဝါဒမားေျဖရငးခကမားႏငရငးလငးတကသညစနစမားကေဖာထတေပးနငရနUN-Habitatမ ကညပပးေပးထားပါသည။ ျမနမာနငငၿမ႕ျပစစတမး အစရငခစာ(RUDRMYA)ေရးဆြျခငးက ေနာကပငးအမးသားၿမ႕ျပမဝါဒမေဘာငတြင တတယအပငးတြငပါဝငမည အေၾကာငးအရာမားကပေဖာေပးသြားမညျဖစပါသည။ စစတမးႏငမေဘာငအစရငခစာနစခလးသည ျမနမာႏငင ၿမ႕ျပဖြ႔ၿဖးတးတကေရး အခနးက႑တြင ပါဝငနငရနအတြက ဥးတညထားပါသည။


6

A.IV ျမနမာနငင ၿမ႕ ျပစစတမးအစရငခစာ၏ရညရြယခက။

၆။ဤအစရငခစာ၏ရညရြယခကမာ၂၀၁၅နစကနပငးတြငျမနမာနငငျမ႕ျပက႑၏စစတမးေကာကယရရေသာအေျခခအေျခအေနမားကအတခပေဖာျပလျခငးျဖစပါသည။3UN-Habitat၏ အခကအလက အစရငခစာတြင ေအာကပါ အေၾကာငးအရာမားပါဝငပါသည။

၁)၂၀၁၄ခနစသနးေခါငစာရငးက အေျခခေသာ ၿမ႕ျပျဖစထြနးမႈ ေမာငးႏငအားမား၊ ၿမ႕ျပျဖစထြနးမႈ လမးေၾကာငးမား၊ ၿမ႕ျပျဖစထြနးမႈ ခန႕မနးခကမား။

၂) နငငတစဝမးစးပြားေရးတးတကေျပာငးလမႈမ၀ါဒမား၊ အထးစးပြားေရးဇနအကးသကေရာကမႈမားႏင ပမကယျပန႔ေသာေဒသႏရစမကနးမား (အထးသျဖင GMS ေဒသႏရသယယပ႔ေဆာငေရးစၾကၤမား)က ထညသြငးစဥးစားထားေသာျမ႔ေတာမား၏လကရစနစမား။

၃) ျမ႕ျပႏငေဒသဖြ႕ျဖးေရး စမကနးဥပေဒမၾကမးအပါအဝငျမ႕ျပဥပေဒျပ႒ာနးခကမား၏ျခငသးသပခက။

၄)ေျမကြကေနရာချခငး၊အမားျပညသႏင သကဆငေသာ ေနရာမားႏငအေဆာကအအစနစမားပါဝငေသာ ျမ႕ျပဥပေဒမား။

၅)ရနကန၊မႏေလးႏငအျခားျမ႕မား၏ျမ႕ျပတးခ႕ျခငးလပငနးစဥပါဝငေသာျမ႕ျပစမကနးေရးဆြျခငး၊ အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငးႏငအကျဖတျခငး။

၆) အေျခခအေဆာကအအႏငအေျခခဝနေဆာငမႈမား (လကရအေျခအေနႏငျဖနျဖးမႈ အေျခအေန)။


7

B. ျမနမာႏငင ၿမ႕ ျပစစတမးအစရငခစာ။ B.I ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈ။ B.I.1 ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈ လကရအေျခအေန။

၇။ ျမနမာႏငငသည ျပညနယ၇ခ၊တငးေဒသၾကး၇ခတ႔ျဖငဖြ႕စညးထားသည။ “ျပညနယ”ဟေသာ ေဝါဟာရသည ဗမာလမးမဟတေသာတငးရငးသားအမားစ ေနထငသညနယေျမကရညညႊနးျပး “တငးေဒသၾကးက ဗမာ တငးရငးသားအမားစေနထငေသာ ေဒသမားအတြကရညညႊနးအသးျပသည။ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒအရ ျပညနယ ႏငတငးေဒသၾကးမားကျပညေထာငစ အစးရကအပခပသည။ ထ႔အျပင၂၀၁၄ခႏစတြင လဥးေရ၁.၁၆သနး ေနထငေသာ စတရနးကလမတာ၇၀၀၀ရသည ျမနမာနငင၏ ျမ႕ေတာအသစျဖစေသာ ေနျပညေတာအထးေကာငစ နယေျမလညးရသည။2 ျပညနယ၊တငးေဒသၾကးမားႏငတကြ ေနျပညေတာျပညေထာငစ ေကာငစနယေျမ သညလညး ခရငမားႏငဖြ႕စညးထားျပးတဖန၄ငးတ႔ကလညး ျမ႕နယမားျဖငဖြ႕စညးထားသည။ ျမ႕နယမားသည ျမနမာႏငင၏ ျမနစပယအပခပေရးပစ၏ အေျခခဖြ႕စညးမႈတစရပျဖစသည။ ျမ႕နယတစခ၏အဓကပစမာ ျမ႕ျပရပကြကမားႏငေကးရြာအပစမားဟေခၚသညေကးလကေဒသမားျဖစသည။ ေကးရြာအပစမားတြငတစခါတစရ လေနထငမႈျပန႔ကေသာ ေကးရြာအခ႕လညးပါဝငသည။ ျမ႕ျပရပကြကႏင ေကးရြာအပစမလြ၍အျခားလေနထငမႈ ျပန႔ကေသာေကးရြာအခ႕တြင အပခပမႈက႑မရပါ။ ေကးလက/ျမ႕ျပဧရယာခြျခားမႈကအမးသားအဆင ျပညထေရး ဝနၾကးဌာန အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာန(ေထြအပ)မ ျပလပသည။ ေကးရြာအပစမားသည ေယဘယအားျဖင လဥးေရသပသညးမႈနညးပါးျပးစကပးေျမအမားဆးအသးျပေသာ ေဒသမားျဖစသည။ ျမ႕ျပေဒသမားမာမ လေန အေဆာကအအထထပျပးလဥးေရမားျပားကာ ေကာငးမြနေသာအေျခခအေဆာကအအမားရသည။3 ျမ႕နယသည ကယပငအပခပေရးရေသာအစအဖြ႕တစချဖစျပးသးျခားျမ႕ငယမားႏငေကးရြာမားပါဝငသည။၂၀၁၄ခႏစလဥးေရႏင အမေထာငစသနးေခါငစာရငးသည ျမ႕ျပရပကြကမားႏင ေကးရြာအပစမားတြငလေနထငမႈကအေျခခ၍ လဥးေရ ခြျခားသတမတသည။ ေကးလကေဒသမားမပါဝငေသာ ျမ႕နယမား (ရနကနႏငမႏေလးတြင) အနညးငယသာ ရသည။သနးေခါငစာရငးအခကအလကမားသည ေျပာငးလမႈမရေသာသတငးအခကအလကမားကသာေဖာျပႏငျပး ျမ႕နယမားအျဖစသတမတထားေသာ ျမ႕ျပႏငေကးလကေဒသမား၏ အေျခခလပငနးဆကစပမႈက ေဖာျပႏငျခငး မရပါ။ ၈။ ၂၀၁၄ခႏစ သနးေခါငစာရငးစစတမးအရ စစေပါငး လဥးေရ၏ ၂၉.၆% ျဖစေသာ ၁၅.၂သနးသည ျမ႕ျပေဒသမားတြင ေနထငခၾကသည။4 ထအခကသည ျမနမာႏငင၏ ျမ႕ျပလေနထငမႈႏႈနးသည ၃၃.၆% ရေနမညဟေသာ UNESCAP ၏ ၂၀၁၄ခႏစအတြက ခန႕မနးခကထက ၁၁% အမားၾကး ေလာနညးေနသည။5 ျမ႕ျပလေနထငမႈ အမားဆးရေသာ ျပညနယ/တငးေဒသၾကးမားမာ ရနကနတငးေဒသၾကး၊ ကခငျပညနယ ႏင မႏေလးတငးေဒသၾကး စသညတ႔ျဖစျပး ဧရာဝတတငးေဒသၾကး၊ ရခငျပညနယႏင မေကြးတငးေဒသၾကးတ႔မာ ျမ႕ျပလဥးေရ အနညးပါးဆးျဖစသည။ ေဖာျပပါ ဇယား - ၁ သည သနးေခါငစာရငး၏ အဓကကေသာ သြငျပင လကၡဏာမားက ေဖာျပထားသည။


8

ဇယား-၁ တငးႏငျပညနယအလကျမ႕ျပလဥးေရႏငဗဟခကမား (၂၀၁၄ခႏစသနးေခါငစာရငး)

၁ ၂ ၃ ၄ ၅ ၆

တငး / ျပညနယ

ျမ႕ျပ ေန လဥးေရ ( % )

ျမ႕ႏင ျမ႕နယ အေရအတြက

ျမ႕ျပလဥးေရ 40% အထက ျမ႕ႏင ျမ႕နယ

အေရအတြက

ျမ႕ျပလဥးေရ 40% ႏငလဥးေရ ၁၀၀,၀၀၀*** အထက ျမ႕ႏငျမ႕နယ အေရအတြက

ျမ႕ျပလဥးေရ 40% ႏင လဥးေရ ၅၀,၀၀၀

ေအာက ျမ႕ႏငျမ႕နယ အေရအတြက

ကခငျပညနယ ၃၆.၁ ၂၉ ၈ ၂ ( ျမစၾကးနား; ဗနးေမာ )

၁ ( ဖားကန႔ )

ကယားျပညနယ ၂၅.၃ ၈ ၃ ၁ ( လြငေကာ ) -- ကရငျပညနယ ၂၁.၉ ၁၆ ၃ ၁ ( ျမဝတ ) ၁ ( ဘားအ ) ခငးျပညနယ ၂၀.၈ ၁၃ ၂ -- --

စစကငးတငး ၁၇.၁ ၄၅ ၃ ၁ ( မရြာ ) ၃ (ကေလး; စစကငး; ေရႊဘ)

တနသၤာရတငး ၂၄.၀ ၁၆ ၄ ၃ (ျမတ; ထားဝယ; ေကာေသာငး)

--

ပခးတငး ၂၂.၀ ၂၀ ၃ ၃ (ပခး; ေတာငင; ျပည)

၂ (ျဖး; ေညာငေလးပင)

မေကြးတငး ၁၅.၀ ၂၆ -- -- ၃ (မေကြး; ပခက; ေအာငလ)

မႏေလးတငး ၃၄.၈ ၃၀ ၇* ၇**** ၃ (မတလာ; ျမငးျခ; အမရပရ)

မြနျပညနယ ၂၇.၉ ၁၁ ၁ ၁ (ေမာလျမင) ၂(သျဖဇရပ; သထ) ရခငျပညနယ ၁၆.၉ ၂၀ ၁ ၁ (စစေတြ) -- ရနကနတငး ၇၀.၁ ၄၆ ၃၅** ၂၂**** ၁ (သနလင)

ရမးျပညနယ ၂၄.၀ ၈၃ ၈ ၃ (ေတာငၾကး; လာရး; မဆယ) ၁ (ကေလာ)

ဧရာဝတတငး ၁၄.၁ ၃၃ ၁ ၁ (ပသမ) ၂ (ဟသၤာတ; ေျမာငးျမ) ေနျပညေတာ*** ၃၂.၃ ၈ ၂ ၁ (ဇမၺသရ) ၁ (ပဥးမနား) ရငးျမစ-လဝငမႈႀကးၾကပေရးႏငျပညသ႔အငအားဝနႀကးဌာန (၂၀၁၄ခႏစလဥးေရႏငအမရာသနးေခါငစာရငး)၊ ႏငငအဆငအစရငခစာ (သနးေခါငစာရငးအစရငခစာအပငး၂)၊ေနျပညေတာေမလ၂၀၁၅ခႏစ၊ေရးသားသ၏စစညးခက * မႏေလးခရငအတြငးရၿမ႕နယ၅ခတြငမႏေလးၿမ႕ျပလဥးေရ၏၁၀၀%ေနထငပါသည။ၿမ႕နယ၂ခထပေပါငးလင “မႏေလးၿမ႕”ျဖစသြားၿပး မႏေလး ၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတ၏လကေအာကတြငတညရပါသည။ ** ။ ရနကနတငးတြငရနကနၿမ႕ျပလဥးေရ၏၁၀၀%ပ႔ႏ႔ေနထငေသာျမ႕နယေပါငး(၂၈)ျမ႕ပါ၀ငသည။ ၿမ႕နယငါးၿမ႕နယထပေပါငးလင “ရနကနၿမ႕” ျဖစသြားၿပးရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတ၏လကေအာကတြငတညရပါသည။ ***ႏငငပငေျမ ****ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတႏငမႏေလးၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတတြငစာရငးမသြငးထားေသာၿမ႕နယအမညမားမာအေရအတြကမားျပားေသာေၾကာငျဖစပါသည။

၉။ျပညနယႏငတငးတစခခငးစ၏ၿမ႕ျပျဖစထြနးမႈအဆငႏငပတသကေသာအခကအလကမားရယႏငရနၿမ႕ျပလဥးေရ၄၀%ႏငအထကရေသာၿမ႕နယမားက (Column IV)ေဖာျပထားပါသည။ ColumnVတြင စနႈနးျမ႕ျပလဥးေရ ၄၀%ႏငအတအနညးဆးစစေပါငးလဥးေရ၁၀၀,၀၀၀ကေပါငးထားပါသည။ရနကနတငးႏငမႏေလးတငး၏အထးျဖစစဥကဖယထတၿပးျပညနယႏငတငးမားတြငအဓကၿမ႕ျပဗဟခကအျဖစစဥးစားႏငေသာေနထငမႈမား၁ခမ၃ခအထသာသသာျမငသာ တညရပါသည။ ထ႔အျပငဇယား-၁တြင ေနထငသမားျပားေသာ ေကးလကေဒသမားရသည ၿမ႕နယမားကသတထားၾကညေပးရန အၾကျပထားပါသည။ ColumnVIတြင အဓကအားျဖင အနာဂတၿမ႕ျပ ျဖစထြနးမႈအတြက အေထာကအကျပမညအဓကအခကျဖစႏငေသာၿမ႕ျပအရညအေသြးရသညေကးလကၿမ႕နယ အနညးဆးတစခပါဝငေသာတငး/ျပညနယအမားစကသာေဖာျပထားပါသည။ျပညနယႏငတငးမားတြငအနာဂတတြငလပေဆာငမည ၿမ႕ျပႏငေဒသႏရစမကနးအေသးစတတြင အထကေဖာျပထားေသာ အခကအလကပစမားက ထညသြငးစဥးစားရနလအပပါသည။ ျပညနယႏငတငးေဒသၾကးမားအတြက ျမ႕ျပႏငေဒသဆငရာအနာဂတ အေသးစတစမကနးေရးဆြျခငးလပငနးတြငထကသ႕ေသာအလားအလာေကာငးမားတညရမႈကထညသြငးစဥးစားရန လအပပါသည။


9

B.I.2 အာရေဒသတြငးျမနမာႏငင၏ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈ။

၁၀။ ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ျပျဖစထြနးမႈအဆငအတနးက ပမသေဘာေပါကနားလညေစရနႏင ဖြ႕ျဖးတးတကမႈက ခြျခမးစတျဖာႏငရနႏငင၏ ျမ႕ျပအဆငအတနးကအေရ႕ေတာငအာရအမနးခငးႏငငမားရ ျမ႕ျပအဆငအတနးမား ႏငႏႈငးယဥေလလာခသည။ထ႔ေၾကာငဘဂၤလားေဒရ (BD), ဗယကနမ (VN), ထငး (TH), မေလးရား (MAL) စသညတ႔ပါဝငေသာ “တနးတအဖြ႕”တစခကဖြ႔စညးခသည။ဤအဖြ႕တြငပါဝငေသာႏငငမား မစေပါငးစးပြားေရး တးတကမႈအဆငအမးမးတ႔ကထငဟပေဖာျပေနသည။ လြနခေသာႏစအနညးငယအတြငး ဗယကနမႏငငသည တးတကေျပာငးလမႈရလဒေကာငးမြနခကာအဆငတကချပးအလယအလတႏငအဆငနမဝငေငြရေသာစးပြားေရးအပစတြငပါဝငလာခန၌ ဘဂၤလားေဒရနငငသညလညး ျမနမာႏငငကသ႔ပငဝငေငြနညး အပစဝငျဖစခသည။ ထငးႏငမေလးရားႏငငမားမာေတာ အခငအမာအေျခကျပးေသာအလယအလတႏင အထကတနးဝငေငြရ အေရ႕ေတာငအာရစးပြားေရးအပစတ႔တြငပါဝငေနၾကသည။6

ဇယား ၂: အဓက ျမ႕ျပထေထာငျခငးဆငရာညႊနးကနးမား၁၉၉၀/၂၀၁၄ ; GDP ၁၉၉၀/၂၀၁၄; ေျပာငးလမႈႏႈနး၁၉၉၀/၂၀၁၄

ရငးျမစ: UNESCAP, အာရႏငပစပတစာရငးႏစခပစာအပ၂၀၁၃, ဘနေကာက၂၀၁၃; အာရႏငပစပတစာရငးႏစခပစာအပ၂၀၁၃, ဘနေကာက၂၀၁၄; ျပညေထာငစျမနမာႏငငေတာ၂၀၁၄ခႏစလဥးေရႏငအမေထာငစသနးေခါငစာရငးႏစခပ, သနးေခါငစာရငး အစရငခစာ အမတ၂, ေနျပညေတာ၂၀၁၅; စာေရးသ၏တြကခကမႈမား။ *၂၀၁၄ခနစအတြက GDP အခကအလကမားမရႏငသညအတြက BD ႏင VN အတြက၂၀၁၂ခႏစက GDP ႏငလဥးေရအခကအလကမားကသးထားေၾကာငးသတျပပါ။ ** CAGR: Compound Annual Average Growth Rate. *** UNESCAP မ၂၀၁၄အတြကသကဆငရာျပညတြငးေရးအခးႏႈငးတားမားကတညျငမေအာငထနးထားသညဟအစရငခေနစဥမာ ၂၀၁၄ခႏစ သနးေခါငစာရငးတငးတာခကမားအရ UNESCAPမအေျချပခေသာျမ႕အရြယအစား၃မးထတြငျမနမာႏငင၏ ၂၀၁၄ခႏစအတြက ကနးဂဏနး မားကျမ႕ျပေနလဥးေရတစခလး၏၂၉.၆% ရ႕စစေပါငးသကဆငရာရယယာမားအျဖစညႏႈငးခၾကသည။ ၁၁။ ဤေနမာတြငတငျပထားေသာ အခကအလကမားသညအေျပာငးအလျမနေသာ ေခတေရစးေၾကာငးမားက ထငဟပျပသေနေၾကာငးနားလညရနအေရးၾကးပါသည။ "ျမ႕ျပ"ဟေသာ ဧရယာသတမတျခငးအတြက စစညး သတမတထားေသာ အျပညျပညဆငရာစခနစႏႈနးမးမရပါ။ ထ႔ေၾကာငအျပညျပညဆငရာ ႏႈငးယဥျခငးမ ေပၚထြကလာေသာေတြ႕ရမႈမားသည ရးရငးျပးအနးစပဆးေသာတးတကဖြ႕ျဖးမႈမားကသာ ညႊနျပႏငသည။ ထ႔အျပင ၂၀၁၄ခႏစ ျမနမာႏငငသနးေခါငစာရငးသည ျမ႕ျပရပကြကမားတြင ေနထငသမားကသာ ျမ႕ျပေနလဥးေရအျဖစ

၁ ၂ ၃ ၄ ၅ ၆ ၇ ၈ ၉ ၁၀ ၁၁ ၁၂ ၁၃ ၁၄ ၁၅

MM ၁၉၉၀

MM ၂၀၁၄

MM CAGR (%)

BD ၁၉၉၀

BD ၂၀၁၂*

BD CAGR (%)*

VN ၁၉၉၀

VN ၂၀၁၂*

VN CAGR (%)

TH ၁၉၉၀

TH ၂၀၁၄

TH CAGR (%)

MAL. ၁၉၉၀

MAL. ၂၀၁၄

MAL. CAGR (%)

စစေပါငးလဥးေရ. ၁၉၉၀ - ၂၀၁၄ (သနး); CAGR** ၁၉၉၀-၂၀၁၄ (%)

၄၂.၁ ၅၁.၅ ၀.၈၄ ၁၀၇.၄ ၁၅၈.၅ ၁.၆၃ ၆၈.၂ ၉၂.၅ ၁.၂၈ ၅၆.၆ ၆၇.၂ ၀.၇၂ ၁၈.၂ ၃၀.၂ ၂.၁၃

ျမ႔ ျပေနလဥးေရ ၂၀၁၄ (% OF TOT. POP.)

၂၄.၆ ၂၉.၆ ၀.၇၇ ၁၉.၈ ၃၃.၅ ၂.၂၂ ၂၀.၃ ၃၃.၀ ၂.၀၅ ၂၉.၄ ၄၉.၂ ၂.၁၇ ၄၉.၈ ၇၄ ၁.၆၆

လဥးေရ၁သနးအထက ျမ မား (% OF TOT. POP.)

၆.၉ ၁၁.၃*** ၂.၀၇ ၈.၀ ၁၄.၂ ၂.၄၂ ၆.၁ ၁၂.၇ ၃.၄၃ ၁၀.၄ ၁၆.၀ ၁.၈၁ ၁၁.၅ ၂၂ ၂.၇၄

လဥးေရ၀.၃သနးႏင၁သနးၾကားရ ျမ မား (% OF TOT. POP.)

၁.၅ ၂.၄*** ၁.၉၄ ၁.၄ ၂.၃ ၂.၀၉ ၁.၂ ၃.၀ ၃.၈၉ ၀.၀ ၄.၁ - ၄.၇ ၁၄.၈ ၄.၉၀

လဥးေရ၀.၃သနးေအာကျမ မား (% OF TOT. POP.)

၁၆.၂ ၁၅.၉*** -၀.၀၇ ၁၀.၅၄ ၁၇.၀ ၂.၀၇ ၁၃.၀ ၁၆.၃ ၀.၉၅ ၁၉.၀ ၂၉.၁ ၁.၇၉ ၃၅.၅ ၃၇.၂ ၀.၄၄

GDP (BILLION ၂၀၀၅ USD) ၃.၃ ၂၂.၉ ၈.၄၁ ၃၁.၄ ၁၀၀.၃ ၄.၉၆ ၁၈.၇ ၈၇.၅ ၆.၆၄ ၉၂.၈ ၂၄၁.၀ ၄.၀၆ ၅၇.၃ ၁၉၈.၄ ၅.၃၁

GDP/ CAPITA (IN 2005 USD) ၇၈ ၄၄၅ ၇.၅၃ ၂၉၂ ၆၄၀ ၃.၆၃ ၂၇၄ ၉၄၆ ၅.၃၀ ၁၆၄၀ ၁၅၈၆ ၃.၃၁ ၃၁၄၈ ၆၅၇၀ ၃.၁၁


10

သတမတထညသြငးချခငးေၾကာင ျမနမာျမ႕ျပျဖစထြနးမႈက ေလာတြကေစႏငသညအေျခအေနတစခ ျဖစသြားေစ ႏငသည။

၁၂။ ဇယားနပါတ(၂)တြငအဓကအရာမားက ညႊနျပသညအခကတစခ႕ပါဝငပါသည။ တစဥးခငးစ၏ GDP ျမငမား လာသညႏငအမႏငငတစႏငင၏ၿမ႔ျပတညေထာငျခငးအဆငက ျမငမားလာသညက ကမာၻလးဆငရာႏႈငးယဥျခငး သေတသနကညႊနျပပါသည။ တစႏငငလး၏ပမးမ GDPႏငတစဥးခငးစ၏GDP ေျပာငးလျခငးမားပါဝငပါသည။ ဇယား၂အရျမနမာႏငင၏ တစဥးခငးစGDPႏငၿမ႔ျပလဥးေရ၏ပမးမႏႈနးမာေရြးခယထားသညျမ႕ေတာအလကစးပြားေရးေဒသအတြငးအနမ႔ဆးေနရာတြငရပတညေနေၾကာငးေတြ႔ရရပါသည။ စးပြားေရးအရ ဖြ႕ျဖးတးတကမႈသည ျမနမာႏငငႏငအလားတႏငငမားျဖစေသာ ဘဂၤလားေဒ႔ရႏငငႏငဗယကနမႏငငမားတြင တစဥးခငးစ၏ GDP ရပတညမႈမားသည ၂၀၁၄ခႏစတြင 640USDႏင 946USD အသးသးျဖစၾကပါသည။ ခန႔မနးေျခအားျဖင ထႏငင၏ စစေပါငးလဥးေရ ၃၃% ႏင၃၄% တ႔သည ၂၀၁၄ခႏစတြင ျမ႕ျပေဒသမားတြင ေနထငၾကလကရသည။ ထအစတအပငးသညျမနမာႏငငထက ၃% မ၄% ျမငတကေနသည။ ထငးႏငငတြငၿမ႔ျပေနထငသ ထကဝက နးပါး၏ တစဥးခငးစ၏ GDPသည 3600USD ဝနးကငတြငရသည။ မေလးရားႏငငတြငမ ျမ႕ျပလေနမႈသည ေလးပသးပထျမငတကလာေၾကာငး ေတြ႕ရျပး ထႏငင၏ တစဥးခငး GDPသည ခန႔မနးေျခအားျဖင ထငးႏငငထက ႏစဆျမငမားၿပးတးတကၿပးႏငငမားတြငေတြ႔ရေသာၿမ႔ျပျဖစထြနးမႈအဆငသ႔နးစပလာေနၿပျဖစပါသည။

၁၃။ ျမနမာႏငငအတြငးတြငလဥးေရတးတကမႈ ေနးေကြး သက႔သ႔ျမ႕ျပတြငေနထငေသာ လဥးေရအေရအတြကသည အၾကမးဖငးအားျဖငတးတကမႈနမ႔ပါးလကရေနေသးသည။ရာခငႏႈနးအားျဖင၀.၈၄%p.a.ရျပး ေရြးခယခထားရသည စးပြားေရးအဖြ႕အတြငးတြငဒတယအနမ႔ဆးတးတကမႈအဆငျဖစသည။ထအပငးအျခားသညထငးႏငငႏငအနးစပဆးတညသည။7၁၉၉၀မ၂၀၁၄အတြငးတြငထငးႏငငႏငဗယကနမႏငငေတြမာႏစစဥပမးမလဥးေရတးႏႈနးသည၀.၇၂% ႏင၁.၂၈%အသးသးရၾကျပး ျမ႕ျပလဥးေရေနထငမႈႏႈနးထားသည ႏစစဥပမးမအၾကမးအားျဖင သးပႏစပခန႔ ျမငတကျပး ရာခငႏႈနးအားျဖင၂.၁၇% ႏင၂.၀၅% အသးသးျဖစၾကသည။ ဤအရာသညျမနမာႏငငအတြငး ၁၉၉၀မ ၂၀၁၄ခႏစအတြငးေကးလကေဒသမျမ႕ျပေဒသသ႔ေျပာငးေရႊ႕ေနထငသနညးေနေသးေၾကာငးညႊနျပလကရသည။ဤအခကကထငရားစြာေပၚလြငေစေသာအခကမာျမနမာႏငငသညဆယစႏစေပါငးမားစြာကမာၻၾကးႏငႏငငေရးအရေသာလညးေကာငး၊စးပြားေရးအရေသာလညးေကာငးတသးတျခားရပတညေနခ႔ေသာေၾကာငျဖစသည။ျမနမာႏငင၏ျမငမားေသာႏစစဥပမးမႏႈနးအရ တစဥးခငး GDP 7.5% p.a. တးတကမႈသညျမငမားေနေသာ စးပြားေရးဖြ႕ျဖးမႈအေပၚ ထငေယာငထငမားျဖစေစပါသည။ ျမနမာႏငင၏ ျပညတြငးစးပြားေရးသည ၁၉၉၀ခနစတြင အလြနနမ႔ကေသာ အေျခအေနမစတငျပး ၁၉၉၀မ၂၀၁၄ခႏစအတြငး ႏစစဥျမငမားစြာတးတကေျပာငးလႏႈနးအား အေျခခသကေရာက မႈဟ တစစတတစပငးေဖာျပႏငသည။ ထ႔အျပငတစဥးခငးစ အမနတကယ GDP 450 USD ခန႔ (တသမတတညး 2005USD)သည၂၀၁၄ခႏစ၏ရလဒျဖစျပး ယငးသည ျမနမာႏငင၏ အဓကစးပြားေရးျဖစေသာစကပးေရးတြင မခမႈရေနေသးေၾကာငးခငမာစြာေထာကျပခ႔သည။ႏငငတကာ GDPတနဖးက ရရေစေသာကနထတလပမႈအတြက အေထာကအပမားမာနညးပါးလကပငရပါသည။

၁၄။ ျမ႕ျပျဖစထြနးမႈဖြၿဖးတးတကစျဖစေသာလည းျမနမာႏငငသည အေျခအေနတႏငငအပစမား အၾကားတြင အေျခအေနႏစရပမာ တညေနသည။ ၿမ႕ျပလဥးေရတစသနးထကေကာလြနေသာျမ႔ျပမား တးတကမႈႏင လဥးေရ ျမငမားျခငး (ေဒသအလကႏစစဥ၂%)ဟသည အသြငအျပင/အခကအခကအလကနင ႏငငမားအားလးတြင ၁၉၉၀ခႏစမ၂၀၁၄ခႏစအတြငးၿမ႕ျပမားတြင အၾကမးဖငးအားျဖင လေနထငမႈ အမားဆးျဖစေနသည အေၾကာငး အရာမာ စတဝငစားဖြယ အခကျဖစပါသည။ ၿမ႕ျပေနလဥးေရသည ျမနမာႏငငတြင ၆.၉% မ၁၁.၃%၊ ဗယကနမႏငငတြင ၆.၁% မ၁၃.၇% ၊ထငးႏငငတြင၁၀.၄% မ၁၆% ၊မေလးရားႏငငတြင၁၁.၅% မ၂၂% ႏငဘဂၤလားေဒရႏငငတြင ၈% မ၁၄.၂% အထစသညျဖငအသးသးတးျမငလာခၾကသည။ ျမနမာႏငင၌စးပြားေရး အရနအဟနျဖငေျပာငးလလာျခငးႏငကယျပန႕လာျခငးတ႕ႏငစပလဥး၍လညး လကရတြငေမာမနးႏငသညအျပင ခငမာတညတသညၿမ႕ျပတညေထာငျခငး အလားအလာသညလညး ထအခကႏစခကအေပၚမတည၍ ဆကလက ျဖစေပၚႏငသည။ ယငးတ႕သည တကသညစနေခၚမႈမားျဖစသည ရနကနႏငမႏေလးၿမ႕ႀကးမားတြင ၿမ႕ျပေနရာ ခ႕ထြငျခငး၊ လေနသပသညးျခငးစသညအေၾကာငးမားအား အနာဂတစမခန႔ခြမႈႏငအပခပမႈတ႕ ပါဝငသည။ ေနာငလာမည ဆယစႏစအတြငး ၎တ႕အား အေကာငအထညေဖာရန စနစက၍ ကြမးကငပငႏငေသာ ပေရာဖကရငနယမားျဖင အထးအာရစကေဆာငရြကရန လအပပါသည။

၁၅။ အျခားေဒသတြငးႏငငမားႏငတညေနေသာ ဒတယအခကမာျမနမာႏငင၏ျမ႕ငယမားတြင ေနထငေသာ လဥးေရအခးအစားနညးပါးျခငးျဖစသည။ အျခားႏငငမားမာကသ႔ “လဥးေရ၃သနးထကနညးေသာျမ႕မား”အမးအစား၏ ႏစစဥပမးမလဥးေရတးတကႏႈနးသည ျမ႕ၾကးမား၏တးတကမႈႏႈနးထက ေလာနညးသည။


11

ျမနမာႏငငတြင အဆပါအခးအစားသညအနညးႏငအမား ေျပာငးလမႈမားမေတြ႕ရရေသာလညး ဗယကနမႏငငႏင မေလးရားႏငငမားတြင ႏစစဥတးတကႏႈနးသည ၀.၉၅% နင၀.၄၄% အထျဖစလာသည။ ထအခကသည ေျပာငးလမႈမရေသာလညး ျမ႕ျပလေနထငမႈစႏႈနးမားအတြက တးပြားလာႏငေျခရေသာေၾကာင သတျပ ေဆာငရြက ရနလသည။ B.I.3 ျမ႕ျပျဖစထြနးမႈေမာငးႏငအားမားႏငလမးေၾကာငးမား

B.I.3.1 ျမ႕ျပျဖစထြနးမႈေမာငးႏငအားမား။

၁၆။ ျမနမာႏငငတြငးရ ျမ႕ျပျဖစထြနးမႈျဖစစဥသည အေစာပငးအဆငတြငသာ ရေနေသးသညဟ ေဒသတြငး ႏႈငးယဥခကမားက ေဖာျပသည။ ဗယကနမႏငငႏင ဘဂၤလားေဒရ ႏငငမားအား ေလလာခကႏင တႏငသည စးပြားေရးဖြ႕ျဖးတးတကမႈ လမးေၾကာငးေပၚ ေရာကရလာမညဟ ယဆ သတမတ၍ရသည။ အရညအေသြးအရ အခနအတငးအတာတစခတြင ဆနးစစအကျဖတႏငမည အခကမားျဖငသာ ျမ႕ျပထေထာငျခငးက ဆကလက ေဖာေဆာငေနမညျဖစသည။ ျမ႕ျပဧရယာတးတကလာမႈ၊ ၄ငး၏ ေျပာငးလေနမႈမားသည အနာဂတတြင တကေသာ ဖြ႕စညးျဖစေပၚမႈမားက ခန႕မနးရနခကခေစျပး မတညေသာဆြအားတြနးအားမား ေရာေနာေပါငးစပ ျဖစေပၚလာျခငးျဖစသည။ သ႔ေသာ ေဒသတြငးအျခား အမနးခငးႏငငမားတြင ျမ႕ျပျဖစထြနးမႈက အခကမားစြာျဖင ပါ၀ငေဖာေဆာငေနသညဟ ဆႏငသည။

၁၇။အဓကကေသာတြနးအားသညလဥးေရတးတကလာျခငးျဖစသည။ဤအခကေၾကာငလြနခေသာ၂၅ႏစအတြငးကဘဂၤလားေဒရႏငမေလးရားႏငငတ၏ ထကဝကနညးေသာႏႈနး (Table II) တြငရျပးပမးမထပတးလဥးေရတးတက ႏႈနးသည ၁%ေအာကတြငရေနသညအတြက ျမနမာႏငငသညအကးရေသာအဆငတစခတြငရေနသည။ စာရငးအငးဆငရာ ရႈေထာငမၾကညပါက ျမနမာႏငင၏လဥးေရသပသညးဆ (တစစတရနးကလမတာလင ၇၆ေယာက)သည ဗယကနမႏငင(တစစတရနးကလမတာလင၂၇၆ေယာက)ႏငဘဂၤလားေဒရႏငင (တစစတရနး ကလမတာလင၁၀၈၇ေယာက)ႏင ႏႈငးယဥလင အေတာေလာနညးေနသညက ေတြ႕ရသည။8 သ႔ေသာ ေကးလကေဒသ အမေထာငစမားအၾကားတြင ေျမယာမႏႈနး ျမငမားျပးခန႔မနးခကအရအမေထာငစမား၏၃၀% မ၇၀% ၾကားရသညဟအစရငခစာမားကေဖာျပေနျပး9, ၎သညစးပြားေရးဖြ႕ျဖးမႈအပငးတြင တနးတရေနေသာ အျခားႏငငမားႏငႏႈငးယဥပါက အေတာအတနျမငမားေနသည။ ထ႔အျပငစကမႈနငလယယာကနထတလပႏငမႈ စြမးရညျမငမားလာျခငးေၾကာင လယယာစကပးေရးက႑တြင အလပအကငအခြငအလမးမား ကဆငးလာႏင ပါသည။ အခကႏစခကေပါငးစညးထားျခငး- ေျမယာမမႈႏငေကးလကေဒသ အလပအကငအခြငအလမးမား ကဆငးလာမႈ- သညသသာထငရားေသာ တြနးအားတစခအျဖစ ေဆာငရြကေပးျပး ျပညသမားက ေကးလကေဒသ မားမ ျမ႕ၾကးမားသ႔ ေျပာငးေရႊ႕ေစသည။

၁၈။ အျခားအေရးပါေသာ “ဆြအား”တစခသည ျပညတြငးသာမက ျပညပအထပါအေရးပါေသာ အရညအခငး ျမငမားရနမလအပသညလပအားအေျချပ ကနထတလပမႈလပငနးက႑မား (ဥပမာစားေသာကကန ထတလပျခငး ႏငအ၀တအထညလပငနးမား)တြငရငးနးျမပနမႈျဖစသည။ ရငးႏးျမပႏမႈပမာဏသညစကမႈကနထတလပငနးမားမ ဖနတးေပးေသာအလပအကငအေရအတြကမားကသတမတေပးသည။ အကယ၍လကရအစးရသည ျပညတြငးႏင ျပညပစးပြားေရးလပငနးမားအတြက သငတငေလာကပတေသာ တရားဝငႏငတရားဥပေဒစးမးေသာအလပအကင အေျခအေနမားဖနတးေပးႏငပါကယခလကရအခနထကပမေကာငးမြနေသာစကမႈလပငနးရငးႏးျမပနမႈမားကဆြေဆာငႏငရနအခြငအေရးပမားသည။ ေစးကြကအကးစးပြားမားအရ ျပညပရငးနးျမပနမႈမားသည ျမ႕ျပတးတကမႈ မားျပားေသာ အခကအခေဒသမားတြင ပ၍အေျခစကလာႏငသည။ ယခအခနတြင ရနကနႏငမႏေလးသည ယငးအေျခအေနကဥးတညေနသည။

B.I.3.2 ၿမ႕ျပျဖစထြနးမႈခန႕မနးခက။

၁၉။ ရညရြယခကမာၿမ႕ျပထေထာငျခငး၏ ျဖစႏငေခရေသာလမးေၾကာငး မညသ႕ျဖစႏငသညက ေဖာျပရန ျဖစပါသည။ ၂၀၂၅/၂၀၃၀ခႏစတြငျဖစႏငေခရေသာ အလားအလာမားမာ ေအာကပါယဆခကမားအေပၚတြင မတညေနသည။


12

§ ၁၉၉၀ခႏစမ ၂၀၁၄ခႏစအထ ေတြ႔ရရေသာ ျမ႕အဆငအတနးသးခ၏ သကဆငရာ ႏစစဥ ပမးမေျပာငးလမႈႏႈနးမားမာ ပေသျဖစေနပါသည။ ထႏႈနးထားမားက ဇယား-၂ ၏ Column III မ ရယထားသည။

§ ၁၉၉၀ ခႏစမ ၂၀၁၄ ခႏစ ထ ႏစစဥတးပြားလာေသာ လဥးေရပမးမႏႈနးမာလညး ပေသျဖစေနသညဟ ယဆရသည။ (ဇယား-၃၏ Column X)

§ တစဥးခငးစGDP ၏ႏစစဥပမးမေျပာငးလမႈႏႈနးက ၇% အျဖစေရြးခယသတမတထားၿပး ၄ငးရာခငႏႈနးမာ ၁၉၉၀ ခႏစမ ၂၀၁၄ ခႏစ ၾကားကာလမားတြင တငးတာခကမားအရ တစရာခငႏႈနး၏ ထက၀ကခန႔ ေလာ႔နညးေနေၾကာငးေတြ႕ရသည။ (ဇယား-၂ Column III) ထသ႕ျဖစရျခငးမာ (၁) GDP ၏ တးတကႏႈနးမာ ႏစကာလရညၾကာလာသညႏငအမ တျဖညးျဖညးေလာကလာျခငး၊ (၂) ေနာငလာမည ႏစမားအတြက ကမာၻလးဆငရာ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈႏင ပကသကသည ေမာမနးခကမားယယြငးလာရျခငး တ႕ေၾကာငျဖစသည။ အထးသျဖင ၄ငးအခကမားမာ တစဥးခငးစ၏GDPႏႈနးထားက တရတျပညအတြငး ဆကတကကဆငးလာမညဆလင အမနတကယျဖစလာႏငပါသည။ (“တစရနထးကဆငးျခငး”)


13

ဇယား-၃ ၿမ႕ျပျဖစထြနးျခငးဆငရာ ခန႕မနးခက ၂၀၂၅- ၂၀၃၀

၁ ၂ ၃ ၄ ၅ ၆ ၇ ၈ ၉ ၁၀ ၁၁

၂၀၁၄ :

%

၂၀၁၄ : လဥးေရ (သနး)

၂၀၂၅ ခန႔မနးခက (%)

၂၀၂၅ ခႏစ လဥးေရ (သနး)

၂၀၁၄-၂၀၂၅ ေျပာငးလ ႏႈနး

၂၀၃၀ခႏစ ခန႔မနးခက (%)

၂၀၃၀ခနစ လဥးေရ

(%)

၂၀၁၄-၂၀၃၀ ေျပာငးလမႈ

၂၀၁၄-၂၀၃၀ ေျပာငး လ ႏႈနး(%)

CAGR ၂၀၁၄-၂၀၃၀

စစေပါငး(%)

၂၀၁၄ ဗယကနမ ျမ႕ျပထေထာငႏႈနး (%)

စစေပါငး လဥးေရ ၁၀၀ ၅၁.၅ ၁၀၀ ၅၆.၅ ၅.၀ ၁၀၀ ၅၈.၉ ၇.၄ ၁၄.၃ ၀.၈၄ ၁၀၀

ျမ႕ျပေန လဥးေရ ၂၉.၆ ၁၅.၂ ၃၂.၉ ၁၈.၆ ၃.၃ ၃၄.၇ ၂၀.၄ ၅.၂ ၃၃.၉ ၁.၈၄ ၃၃ လဥးေရ ၁ သနးအထက ျမ႕ျပလေနထသပမႈ

၁၁.၃ ၅.၈ ၁၄.၁ ၈.၀ ၂.၂ ၁၅.၆ ၉.၂ ၃.၄ ၅၈.၃ ၂.၉၁ ၁၃.၇

လဥးေရ၀.၃မ၁သနးအထျမ႕ျပလေနထထပမႈ

၂.၄ ၁.၂ ၂.၉ ၁.၇ ၀.၄ ၃.၂ ၁.၉ ၀.၇ ၅၄.၁ ၂.၇၄ ၃

လဥးေရ၀.၃သနးေအာကျမ႕ျပလေနထထပမႈ

၁၅.၉ ၈.၂ ၁၅.၈ ၈.၉ ၀.၇ ၁၅.၈ ၉.၃ ၁.၁ ၁၃.၄ ၀.၇၉ ၁၆.၃

GDP ျမငတကလာႏငမႈ

၂၀၁၄ ၂၀၃၀ ခန႔မနးခက

၂၀၁၄-၂၀၃၀ ေျပာငးလႏႈနး

CAGR ၂၀၁၄- ၂၀၃၀ (%)

ဗယကနမ (၂၀၁၂ )

ျမ႕ေတာအလက GDP (2005 USD )

၄၄၅

၁၃၁၄

၁၉၅.၂ ၇.၀၀ ၉၄၆

၂၀။ အထကပါခန႔မနးခကမားမ ေအာကပါရလဒမားက ထတလပေပးထားသည။

§ ၂၀၃၀ခႏစတြင ျမနမာႏငင၏ ျမ႕ျပတစရပလး၏လဥးေရသည၂၀၁၄ခႏစပမာဏျဖစေသာ၁၅.၃သနးက ေကာလြန၍၂၀.၄သနးအထတးလာႏငသည။10

§ လဥးေရတစသနးထကပ၍မားေသာ ျမ႕ၾကးမားတြင ေနထငသဥးေရသည၅.၈သနးမ၉.၆သနးအထ၅၈% ခန႔တးပြားလာႏငသည။ ထတးပြားလာမႈသညရနကနႏငမႏေလး ျမ႕ျပေဒသမားတြငသာ ျဖစလာႏငျပး ရနကနတြင ထပတးလဥးေရတးပြားမႈမားပ၍ျဖစလာႏငသည။

§ အရြယအစားအလယအလတအဆငျမ႕မားတြင ေနထငသဥးေရသည၁.၂သနးမ၁.၉သနးအထ၅၄% ခန႔တးလာႏငသည။

§ ျမ႕ျပလဥးေရစစေပါငး၏ ၀.၇၉% ပမးမႏစစဥတးလာမႈရေသာလညး အေသးငယဆးျမ႕ငယအမးအစား က႑တြင ေနထငသဥးေရမာ၈.၂သနးမ၉.၆သနးအထ၊ ၁.၁သနး (၁၃%ခန႔) အထတးလာႏငသည။

§ ၂၀၃၀ခႏစတြင ေကးလကေနလဥးေရသည ျမနမာႏငငလဥးေရစစေပါငး၏၃ပ၂ပခန႕က အၾကမးဖငး ကယစားျပေနဥးမည ျဖစသည။

၂၁။ လကရပစၥပၸန၌ ျမ႔ျပေနလဥးေရတးတကလာမႈႏင GDP ဆကလကၾကးထြားလာမႈတ႕သညအဓကကေသာ ေခတေရစးေၾကာငးျဖစျပး ျမ႕ျပႏင ျမ႕ျပေနမဟတေသာလဥးေရခြျခားမႈသညသည၂၀၁၄ခႏစဗယကနမတြင ေတြ႔ျမငရေသာအေျခအေနႏငအလြနဆငတသည။ ယငးအခနတြငဗယကနမသည လတစဥးခငးစ၏ GDP ပမန အဆငတစခသ႔ ေရာကချပး၂၀၃၀ခနစတြင ျမနမာႏငငအတြက စမကနးခထားေသာ ကြာဟမႈႏငတညသည။ ၂၀၁၄ခႏစတြင ဗယကနမ၌ျမ႕ငယမားတြင ေနထငေသာလဥးေရသည ၁၆.၃% ရချပး ျမနမာႏငင၌မ ၂၀၃၀ခႏစတြင၁၅.၈%သ႔ေရာကရမညျဖစေၾကာငး ခနမနးထားသည။ ဗယကနမ၏ ဒတယတနးစားျမ႕မားတြင ေနထငေသာအခးပမာဏသည ၃% ေရာကရချပး ျမနမာႏငငတြင၂၀၃၀ခႏစတြင၃.၂% ေရာကလမမညဟ ခန႔မနးထားသည။ ယငးပမာဏသညဆငတလနးပါးပငျဖစသည။ အၾကးဆးေသာ ျမ႕ၾကးမားက႑၌၂၀၁၄ခႏစ ဗယကနမ၏လဥးေရသည၁၃.၇% ရချပး ျမနမာႏငငမာေတာ ေနာင၁၅ႏစအတြငး၌အဆပါလဥးေရသည၁၆.၃% ျဖစေနမညဟခန႔မနးရသည။


14

B.I.3.3 ျမနမာႏငင၏ ျမ႕ျပျဖစထြနးမႈ ဆငရာ နယေျမေဒသအတငးအတာ။ ၂၂။လဥးေရတးပြားလာမႈ၊ နယေျမေဒသဆငရာလဥးေရပ႕ႏ႔ေနထငျခငး ေျပာငးလမႈမား၊၊စေပါငးစးပြားေရးလပငနး အသြငေျပာငးကာ ဖြ႕စညးပေရႊ႕ေျပာငးလာမႈမားသည ျမ႕ျပတညေထာငျခငးဆငရာလပငနးမားအတြက ေျမေနရာ မားကထပတးေတာငးဆလာသည။ ေျမေနရာအပလအပလာျခငးသည အေျခခေနထငမႈတးခ႕ျခငးမား၊ စကပးေျမ ေနရာေျပာငးလျခငးႏင အးအမတညေထာငျခငး၊ စးပြားေရးလပငနးမားႏင အေျခခအေဆာကအအမား တညေဆာကျခငးက ဥးတညေပၚေပါကေစသည။ ျမနမာႏငငတြင ျမ႕ျပေနရာခ႕ထြငမႈသည ၂၀၀၀ခႏစမ ၂၀၁၀ခႏစ အတြငးအေရးပါခေၾကာငးေလလာႏငသည။11ျမ႕ျပေနထငသတစေယာကအတြက ပမးမ ျမ႕ဧရယာ စတရနးမတာ ၄၀ခန႔ တညေဆာကေပးရသည။ ရနကနျမ႕တြင ေျမဧရယာခ႕ထြငျခငးမာ သသသာသာနညးပါးေနေသးသည။ လတစဥးလင ေျမဧရယာစတရနးမတာ၂၄ခန႔သာထပမတးခ႕လာေသးသည။ဇယား၄သည ျမနမာႏငင၏အပစတ ႏငငမားႏငအဓက ျမ႕ျပဧရယာမားအေၾကားေျမေနရာတးခ႕မႈမားကႏႈငယဥေဖာျပထားခကကကယစားျပသည။ ဇယား-၄ ၂၀၀၀-၂၀၁၀ခနစ ရနကန၊ ဘနေကာက၊ ကြာလာလမပ၊ ဟႏြငး၊ မႏေလးျမ႕တ႔၏ ျမ႕ျပေဒသ၊

လေနထထပမႈႏင လဥးေရသပသညးမႈမား ေျပာငးလတးတကလာျခငး

ရငးျမစ-ကမၻာဘဏ၊အေရ႕အာရၿမ႕ျပေျမပစေျပာငးလျခငး၊ဆယစနစတစခအတြငးေျမေနရာတးခ႔ႏႈနးတငးတာခက၊ဇယား-E.1,pp.150-157.၂၀၀၀-၂၀၁၀ခနစ ၿဂလတဓာတပမရေသာ အခကအလကမားစစညးထားသည ကမၻာ႔ဘဏစစတမးႏင ၂၀၁၄ခႏစသနးေခါငစာရငးႏင UNESCAP တစႏစစာစစတမးစာအပအတြငးရ ေျမေနရာပငးျခားသတမတျခငးနငၿမ႔ျပေနရာသတမတျခငးဆငရာ အခကအလကမားက တညျခငးမရပါ။

၂၃။ အကဥးခပဆရေသာ ေဒသဆငရာ စႏႈနးထားမားအရ ၿမ႕ျပခ႕ထြငသညပမာဏ အကယအ၀နးအား အေတာအသင ကန႕သတခကရေၾကာငးေဖာျပေနသည။ အျခားေသာ ႏငငၿမ႕ေတာႀကးမားတြင ထပမတးခ႕ ထားေသာၿမ႕ျပေျမေနရာတစခခငးစအလက အေျခကမတငးေနထငသပမာဏမာ ရနကနၿမ႕ထက ေလး၊ငါးဆ ပမျမငမားသည။ ၄ငးသည ရနကနၿမ႕တြင ထပမတးပြားလာသညအတညတကေနထငသမားအတြက အမရာ တကခနးမားတြငသာ လေနတးပြားသပသညးေနထငလာျခငးျဖစေၾကာငး ေဖာျပေနေပသည။ ထပမခ႕ထြငႏငမည ေျမေနရာနညးပါးျခငးသညပင အထးသျဖငရနကနၿမ႕၌ ၿမ႕ျပေနလဥးေရတးပြားမႈ၏ အေျခခအတျမစျဖစေသာ သယယပ႕ေဆာငေရးဧရယာမား၊ ကယျပန႕စမးလနးေသာေနရာမား၊ ေရဆးေရညစမားသန႕စငျခငး အေထာက အပမားႏင ေသာကသးေရျဖန႕ေ၀ျခငးစသညနယပယမားအတြက လေလာကေသာေျမေနရာပပးမႈကမပါ၀ငေၾကာငး ေဖာျပေနျပနသည။ ထပတးလာေသာလဥးေရသည ခငခန႔ေသာအမရာမားတြင ေနထငနငျခငးမရပ အေျခခ အေဆာကအအမရသည ပကရပကြကမားတြင ေနထငရျခငးက ျဂလတဓာတပမားတြင အနညးငယ ျမငေတြ႕ ရပါသည။ ေနျပညေတာအား ႏငငေတာ၏ၿမ႕ေတာအျဖစ ေျပာငးလတညေထာငျခငးသည ရနကနၿမ႕၏ ဖြ႕ၿဖး တးတကမႈလမးေၾကာငးအား ေျပာငးလသြားေစသည အႀကးမားဆးအခကျဖစႏငသည။12 အကယ၍သာ ေနျပညေတာတြင အေျခတည၍ ျမ႕ျပခ႕ထြငျခငးမျပလပခပါက ရနကနျမ႕တြင ျမ႕ျပတးခ႕ျခငးေဆာငရြက ျဖစမညဟ ယဆရပါသည။

ျမ႕ျပဧရယာ

၂၀၀၀ခႏစ ျမ႕ျပ

ေျမဧရယာ (km² )

၂၀၁၀ခႏစ ျမ႕ျပ ဧရယာ (km² )

၂၀၀၀-၂၀၁၀ခႏစ ျမ႕ျပ ဧရယာ ျမငတကမႈ (km² )

ျမ႕ျပဧရယာ ႏစစဥပမး မ

ျမငတကမႈ (%)

၂၀၀၀ခႏစ ျမ႕ျပ လဥးေရ

၂၀၁၀ခႏစ ျမ႕ျပ လဥးေရ

၂၀၀၀- ၂၀၁၀ခႏစ ျမ႕ျပ လဥးေရ ေျပာငးလ ျခငး

၂၀၀၀- ၂၀၁၀ခႏစ ႏစစဥပမးမ လဥး ေရ ေျပာငးလ ႏႈနး (%)

၂၀၀၀ခႏစ ပမးမ လဥး ေရ

သပသညး ဆ(persons/

km2)

၂၀၁၀ခႏစ ပမးမ လဥး ေရ

သပသညးဆ (persons/

km2)

ထပတးလဥးေရ per ေျမဧရယာ ကယျပန႔လာမႈ(m2/person)

ရနကန ၃၇၁ ၃၉၀ ၁၉ ၀.၅ ၂,၆၃၇,၀၂၈ ၃,၄၁၆,၉၆၂ ၇၇၉,၉၃၄ ၂.၆ ၇,၁၁၃ ၈,၇၇၁ ၂၄

ဘနေကာက ၁,၉၁၀ ၂,၁၂၆ ၂၁၆ ၁.၁ ၇,၈၂၅,၈၈၀ ၉,၅၅၅,၃၇၂ ၁,၇၂၉,၄၉၂ ၂.၀ ၄,၀၉၈ ၄,၄၉၅ ၁၂၅

ကြာလာလမပ ၁,၅၄၁ ၁,၇၃၉ ၁၉၉ ၁.၂ ၃,၉၇၂,၈၉၆ ၅,၇၅၀,၀၇၈ ၁,၇၇၇,၁၈၂ ၃.၈ ၂,၅၇၉ ၃,၃၀၆ ၁၁၂

ဟႏြငး ၅၈၄ ၈၅၁ ၂၆၆ ၃.၈ ၃,၅၃၄,၆၄၈ ၅,၆၄၂,၈၈၂ ၂,၁၀၈,၂၃၄ ၄.၈ ၆,၀၄၉ ၆,၆၃၄ ၁၂၆

မႏေလး ၁၁၁ ၁၃၀ ၁၈ ၁.၅ ၈၂၁,၈၈၉ ၁,၁၃၀,၅၁၁ ၁၅၀,၇၂၉ ၃.၂ ၇,၃၇၅ ၈,၇၀၉ ၆၀


15

B.II ျမနမာႏငင ၿမ႕ျပဗဟခကစနစမားႏင ဖြ႕ျဖးမႈစၾကၤစနစမား။

၂၄။ ဤအပငးB.IIသည လကရစမကနး မေဘာငျဖစသည ပငမအမးသားၿမ႕ျပစနစႏင အမးသား သယယ ပ႕ေဆာငေရးကြနရကတ႕၏ အနာဂတဖြ႕ၿဖးတးတကေရးစမကနးမားကေဖာျပၿပး ၄ငး၏အနာဂတဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ လမးေၾကာငးမာ ကြာဟမႈမရဘ ပးတြျဖစေပၚေနသည။13 ျမနမာႏငငပ႕ေဆာငေရး၀နႀကးဌာန၊ ေဆာကလပေရး ၀နႀကးဌာန၊ အမးသားစမကနးႏင စးပြားေရးဖြ႕ျဖးတးတကမႈ၀နႀကးဌာနတ႔၏ စမကနးမ၀ါဒပးေပါငးမႈမားျဖင ႏငငေတာ၏သယယ ပ႕ေဆာငေရး ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ စမကနးမားအတြငး၌ အမးသားအဆငနယေျမေဒသ ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးမေဘာင (National Spatial Development Frame)(NSDF)အား အၾကမးဖငး ျပငဆငထညသြငးခသည။NSDF၏သကတမးက ၂၀၃၀ခႏစအထတးျမငထားၿပး NSDFသည သယယပ႕ေဆာငေရး ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ စမကနး၌ ေရာငလႊ၍ မရေသာအရာျဖစေၾကာငး ေဖာျပေနသည။ ၄ငးသည အနာဂတ ႏငငလးဆငရာကယျပန႕သညဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအတြက robust general orientation (ခငမာသညဥးတညခက တစရပ)အျဖစ အေထာကအကျပလကရသည။

၂၅။ NSDF သည ျမ႕ျပဗဟမား၏ဖြ႕စညးမႈအဆငဆငက ေဖာျပထားသည - ျမ႕၏အခကအခာကမႈ၊ အဓက လပေဆာငခကမား၊ ျမ႕ျပဗဟမား၏လကရ ေနာကခႏင၄ငးတ႔၏ အနာဂတအလားအလာအေပၚ အကျဖတခက တ႔အေပၚအေျခခထားသည။။ NSDF သည ေအာကပါအခကမားအေပၚအမျပေနသည။14

§ ေဒသမားေပါငးစပေလလာျခငး - အျပညျပညဆငရာ/အာဆယ/အာရ/မဟာမေခါငျမစဝမးေဒသၾကး(GMS) -ႏငက႑ဆငရာနညးဗဟာမား၊ မဝါဒမားႏငစးပြားေရးစၾကၤ သေဘာတရားမား ပါဝငေသာ အစအစဥမား အပါအ၀င အမးသားသယယပ႔ေဆာငေရးက႑ဆငရာ မဟာဗဟာမား။

§ MOC,DUHD၏ မဟာဗဟာကသည ျမ႕ျပစငတာမားႏင အမးသားဘကစ ဖြ႕ျဖးတးတကေရး စမကနးမၾကမးအတြက အမးသားစမကနးႏင စးပြားေရးဖြ႕ျဖးတးတကေရး ဝနၾကးဌာနမ ျပငဆငထားေသာ စမခကမားအေပၚ ေလလာျခငး။

§ လကရစစဥထားေသာ အျပညျပညဆငရာ၊ ႏငငတြငး၊ သ႔မဟတ ေဒသဆငရာ အေဝးေျပးလမးမၾကးမားႏင မးရထားလမးစၾကၤ(သယယပ႔ေဆာငေရး၀ငရးၾကးမား) ႏငစပလဥး၍ ျမ႕ျပ စငတာမား၏ တညေနရာႏင ဗဟာေျမာက သယယပ႔ေဆာငေရး အေဆာကအအမား (ဥပမာ-ဆပကမးမား၊ ေလဆပမား၊ ရထားဘတာမားႏင လမးဆလမးခြမား) အေပၚ ျမ႕ျပစငတာမားမ ရငးႏးျမပႏေငြမား။

§ ေသးငယေသာ သ႕မဟတ လကရေကာငးစြာ ဖြ႕ျဖးတးတကမႈမရေသးေသာ ျမ႕ျပစငတာမား - ၂၀၃၀ ခႏစ မတငခငအထ ဖြ႕ျဖးတးတကရန အလားအလာရေၾကာငး အကျဖတျခငး။

§ ေနာကထပထညသြငးစဥးစားသငေသာစသတမတခကမားမာတငးေဒသၾကး(သ႔မဟတ)ျပညနယ၏ ျမ႕ေတာ၊ အထးစကမႈဇနတစခ(သ႕မဟတ)အထးစးပြားေရးဇန (SEZ) 15ႏငခရးသြားလပငနးဗဟ

၂၆။ အဆငေလးဆငပါဝငသည Hierarchy of Centers Concept16(အဆျပဖြ႕ျဖးေရးဗဟအဆငသတမတခက) တစခက NSDF မထတေဖာထားသည။ • မလအဆင - အမးသားအဆင မဟာဗဟာကဖြ႕ျဖးေရးဗဟၾကးမား(National Strategic Centers) - ရနကန၊ မႏေလးႏင ေနျပညေတာ။

• ဒတယအဆင - ေဒသဆငရာ ျမ႕ၾကးမား (Regional Cities) - ဤစငတာမားသည အေဝးေျပးလမးမမား၊ ရထားလမးမားႏင ျမစေၾကာငးမား တစခႏငတစခ အျပနအလနခတဆကထားေသာ သယယပ႔ေဆာငေရး မဟာဗဟာေျမာက ဆမတမားျဖစၾကသည။ ကနသြယေရးႏင သယယပ႔ေဆာငေရး လပငနးစမားသည ျပညနယ/ တငးေဒသၾကးမားတြင အမားဆး တညရၾကျပး ေဒသဆငရာ ခရးသြားလပငနးမားႏင ေရးေဟာငးအေမြအႏစ ေနရာမားသည အခ႕ေသာ ျမ႕ၾကးမား၏ ၀နးကငတြင တညရၾကပါသည။

• တတယအဆင - စကမႈစကပးေရးဗဟမား (Agro-Industrial Centers) - ဤအေျခခေနထငမႈ အမးအစားတြင လယယာထြကကန အစားအစာထတလပျခငး ကသ႔ လယယာစကပးေရးႏင စပလဥးသည စကပးေရးႏင စကမႈလပငနးဆငရာ ေဆာငရြကခကမားကအမားဆး လပကငၾကသည ျမ႕ျပဗဟမားျဖစသည။ ခရငႏင ျမ႕နယအဆင အပခပေရးလပငနးစဥမားႏင ဝနေဆာငမႈမားက ပပးေပးျပး အေျခခ ကနးမာေရး၊ ပညာေရးႏင လမႈေရး၊ရပရြာ ဝနေဆာငမႈမားႏင အေဆာကအမားက ေဒသဆငရာအစးရအဖြ႕မား၊ ႏငငေတာ ဌာနခြရးမားမ ေထာကပမႈမားႏငအတ ပပးေပးပါသည။

• အျခားအဆင - နယစပျမ႕မား / (အျခားေသာ) အထးလပငနးဆငရာအေျခခမႈမား (Border Towns/ Other Special Functions Settlement) - ဤအမးအစားက အမနးခငးႏငငမားႏင ထစပေနသာ ျမနမာႏငင၏


16

နယစပေဒသမားတြင တညရသည လပငနးေဆာငတာမားျဖင ပေဖာသည။ ယခငက အဆပါ ေနရာမားတြင လျခေရး သ႕မဟတ အေရးေပၚအေျခအေနမားအတြက အေလးထားေဆာငရြကရန လအပမႈရခလမမည။ နယျခားစညး ျဖတသနးသြားလာမႈမား မားျပားလာသညႏငအမ ကနသြယေရးဆငရာ (အရပသား) စမခန႔ခြေရးထ ဥးတညလာမႈတစခက ေမာမနးထားႏငသည။ အကးဆကအေနႏင စးပြားေရး အခြငအလမးမား တးတကလာသညႏငအမ အဆပါအေျခခေနထငမႈမားသညလညး မားျပားတးတကလာမညဟ ခန႕မနးထား ႏငပါသည။

NSDF မ ျမ႕ျပလႈပရားမႈအခကအခာမားက ေအာကပါဇယား၅တြငေဖာျပထားသည။

ဇယား-၅ အဆျပထားေသာအဓက ၿမ႔ျပဗဟခကမား (လပငနးစမခကမား)

အမည

လဥးေရ (၂၀၁၂ ခႏစ လမးပနး

ဆကသြယေရးနယေျမ အလက ခန႔မနးေျခ )

အမတအသားမား သတမတဧရယာ အလက အဆငသတမတမႈ

ျမနမာႏငင၏ ျမ႕ေတာမား ရနကန ၇,၁၆၉,၈၁၂ S, A, P, R, I, T ႏငငတြငး/ႏငငတကာ ေနျပညေတာ ၁,၄၄၆,၉၅၇ NAT. CAP, S, A, R, I ႏငငတြငး/ႏငငတကာ မႏေလး ၁,၁၆၄,၂၉၉ S, A, R, I, T ႏငငတြငး/ႏငငတကာ ျပညနယဆငရာ ျမ႕ၾကးမား ပခး ၂၁၁၂၉၅၄ S, R တငးႏငျပညနယ စစေတြ ၁,၆၁၁,၅၀၅ S, A, P တငးႏငျပညနယ ျမစၾကးနား ၅၂၃,၀၇၂ S, A, R တငးႏငျပညနယ ထားဝယ ၈၁၁,၀၉၃ S, A, P, I, T တငးႏငျပညနယ ေမာလျမင ၁,၉၄၁,၉၀၄ S, A, P, R, I တငးႏငျပညနယ ပသမ ၁,၉၅၀,၈၆၃ S, A, P, R, I တငးႏငျပညနယ ေကာကျဖ ၅၉၃,၂၈၇ A, P, I တငးႏငျပညနယ လြငေကာ ၃၀၈,၉၇၂ S, A တငးႏငျပညနယ ဟားခါး/ ဖလမး ၃၃၇,၈၄၁ S တငးႏငျပညနယ စစကငး ၇၈၄,၅၄၈ S တငးႏငျပညနယ စကမႈလကမႈျမ႕ၾကးမား မရြာ ၁,၇၈၀,၂၁၂ S, A, I တငးႏငျပညနယ မေကြး ၁,၈၉၂,၄၆၇ S, A တငးႏငျပညနယ ဘားအ ၉၁၅,၉၅၃ S, A, I တငးႏငျပညနယ ေတာငၾကး ၁,၄၀၁,၈၂၁ S, I တငးႏငျပညနယ မတလာ ၁,၃၇၅,၆၉၈ I ခရင ျပည ၁,၂၂၈,၉၇၇ I ခရင ဟသၤာတ ၁,၈၁၄,၆၉၅ R, I ခရင ေရႊဘ ၁,၉၀၃,၃၁၈ - ခရင ေတာငင ၁,၂၂၆,၀၂၅ R ခရင သထ ၁,၂၅၁,၁၆၆ - ခရင ကေလး ၅၄၇,၅၁၅ A, B, R, I ခရင လားရး ၆၃၃,၉၇၁ A, R ခရင အထးစးပြားေရးျမ႕ၾကးမား ေကာေသာငး ၄၂၇,၈၄၆ A ခရင ျမတ ၆၂၂,၇၃၇ A, P, I ခရင ျမဝတ ၆၃,၆၇၁ B, I ခရင တမး ၁၀၂,၀၅၀ B ခရင မဆယ ၄၈၆,၃၈၄ B ခရင တာခလတ ၁၀၅,၂၅၁ A, B ခရင ေညာငဥး ( ပဂ ) ၃၆၉,၉၈၃ A, R, T ခရင


17

ရငးျမစ - ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာ ပ႔ေဆာငဆကသြယေရးဝနႀကးဌာန၊ ျမနမာႏငငအတြငး အမးသားအဆငသယယပ႔ေဆာငမႈ ဖြ႔ၿဖး တးတကေရးစမကနးအတြက စစတမး၊ ေနာကဆးရအစရငခစာ (စကတငဘာလ ၂၀၁၄)၊ စာ ၄-၃၁၊ ဇယား၄.၂ _”လႈပရားမႈဌာနမား ေရြးခယျခငး”၊ စာေရးသ ျပနလညမြမးမၿပး ထပမျဖညသြငးထားပါသည။ အထကပါ ဇယား-၅ တြင JICAသေတသနအဖြ႔ လႈပရားမႈဌာနမ မလဇယားတြင အေရာငျဖငျပထားေသာ ေနရာမားကသာ ေဖာျပထားပါသည။ *လဥးေရခန႔မနးခကမားမာ ၂၀၁၂ခႏစ လပေဆာငခကအလကအခငးခငးအမအချပေနေသာ Traffic Analysis Zones မ ရရပါသည။ Traffic Analysis Zones သည ၿမ႕နယအမားစ သ႔ တစစတတစပငးက ခတဆကထားသညအတြက ၂၀၁၄ခႏစ သနးေခါငစာရငးအရ ေကာကယရရေသာ လဥးေရစာရငးႏင ႏႈငးယဥၾကည၍မရပါ။ ** မတခက။ ။ A – Airport; B – Border Town; P – Port; R – Railway Hub; S – Capital of State or Region;I – Industrial Zone or SEZ; T – Tourism Hub ၂၇။ စးပြားေရးဖြ႕ျဖးတးတကမႈအတြက NSDFသည ေျမေနရာေဒသဆငရာ စၾကၤတစခအျဖစေဆာငရြကေပးေသာ သယယပ႔ေဆာငေရး၀ငရးလမးေၾကာငးၾကးမားျဖင ဖြ႕စညးထားသညစနစျဖင ျမ႕ျပစငတာမားက ဆကသြယ ေပးသည။ မဟာမေခါငျမစ၀မးေဒသ GMS (Greater Mekong Sub-Region)၊ စးပြားေရးစၾကၤၾကးမားႏင အာဆယ အေ၀းေျပးလမးမားအစရေသာ ႏငငေတာေဒသလြန ေဒသဆငရာကြနရကမားကလညး ထစၾကၤမားထတြင ထညသြငးစဥးစားထားပါသည။ ေအာကေဖာျပပါပတြင တစႏငငလးသယယပ႔ေဆာငေရးကြနရကမားႏင လပငနး ေဆာငရြကခကမားကေပါငးစပေဖာျပထားပါသည။


18

ပ၁။ ။NSDF ႏငဖြ႕ျဖးတးတကမႈစၾကမား။

ရငးျမစ။ ။ ျပညေထာငစျမနမာႏငငေတာ၊ ပ႔ေဆာငေရး၀နၾကးဌာန၊ ျပညေထာငစျမနမာႏငငေတာ အမးသားပ႔ေဆာငေရး ဖြ႕ျဖးတးတကေရး အတြက စစတမးေကာကယျခငး အစအစဥ၊ ေနာကဆးအစရငခစာ (စကတငဘာ ၂၀၁၄) စာ-၁၀၃။

၂၈။ ဇယား-၄တြင အထကပါေျမပအတြက အခကအလကမားပါဝငပါသည။ ၄ငးတြင နယစြနနယဖားေဒသမား၏ ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈအပငးႏင အပငးတစခခငးစ၏ အစမအဆးအထ ၿမ႕ျပဗဟခကေနရာနာမညမား ပါဝငပါသည။ ထ႔အျပင ဇယားတြင လဥးေရျပန႔ႏ႔ေနထငမႈပစႏင GDP သကဆငရာစၾကၤေဒသ၏ GDP အကးသကေရာကမႈမား -စၾကၤတစခခငးစ၏ “လႊမးမးမႈစကဝနး” (Sphere of Influence) ကေဖာျပထားပါသည။


19

ဇယား- ၆ လဥးေရႏင GDPအရ ဖြ႔ၿဖးဆစၾကၤေဒသမား

ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးစၾကၤမား နယေျမအပငးအျခား ေျမပေပၚရ အမတအသား ႏငငလဥးေရ %

(၂၀၁၂ ခႏစ ခန႔မနးေျခ) ႏငငGDP %

(၂၀၁၂ ခႏစ ခန႔မနးေျခ) ၁. ေတာင-ေျမာက-အလယစၾကၤ

ရနကန-ေနျပညေတာ A 1 ၄၁ ၅၀

ေနျပညေတာ-မႏေလး A 2

မႏေလး-ျမစၾကးနား A 3

၂. ေရ႕-ေနာက စၾကၤ ရနကန-ဘားအ-ျမဝတ B 1 ၂၈ ၃၅

ေမာလျမင-ထားဝယ B 2

၃. ေျမာကပငးစၾကၤ မႏေလး-မဆယ C 1 ၁၀ ၁၀

၄. မႏေလး-တမး စၾကၤ မႏေလး-တမး D 1 ၁၄ ၁၅

၅. ေရ႕-ေနာကဒတယစၾကၤ တာခလတ-မတလာ-ေကာကျဖ

E 1 ၁၇ ၁၅

၆. ေရ႕-ေနာကေပါငးကးစၾကၤ ဖားေဆာငး-ျပည G 1 ၁၂ ၁၁

လြငေကာ-မေကြး G 2

၇. ျမစဝကၽြနးေပၚေဒသ ကြနရက

ရနကန-ပသမ H 1 ၂၁ ၂၇

ပသမ-ဟသၤာတ H 2

၈. ေတာငပငးဧရယာဖြ႕ျဖးေရးစၾကၤ

သျဖဇရပ-ဘရားသးဆ J 1 ၈ ၈

ထားဝယ-ထငးနယစပ J 2

ထားဝယ-ေကာေသာငး J 3

၉. အေနာကပငးေျမာက-ေတာင စၾကၤ

ရနကန-ျပည-မေကြး K 1 ၃၃ ၄၂

မေကြး-မႏေလး K 2

၁၀. အေရ႕ေျမာက- ေတာင စၾကၤ

ဘးလငး-လြငေကာ L 1 ၁၂ ၉

လြငေကာ– ေနာငခ L 2

ရငးျမစ - ပ႔ေဆာငဆကသြယေရးဝနႀကးဌာန၊ ibid ၊စာ၁၀-၆။ *မတခက။ ။ပ-၁တြငျပထားသညအတငးပငမျမစေၾကာငးစၾကၤ F1-F2 သည အေနာကပငး ေတာငေျမာကစၾကၤ Kႏင ေပါငးစညးသြားသညအတြက ဇယားတြင ေဖာျပထားျခငးမရပါ။

၂၉။ စၾကၤေဒသအခ႕၏ ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးႏင အဆငျမငတငျခငးတြင ဥးစားေပးအဆငမားထတျပနႏငရန အမးသားအဆင သယယပ႔ေဆာငမႈတးတကေရးစမကနးတြင စသတမတခက အမားအျပားက အသးျပပါသည။ စသတမတခက တစခတညး မျဖစသညအျပင သးျခားသယယပ႔ေဆာငေရးစၾကၤ၏ သသာျမငသာရသည GDPႏငသကဆငေသာ «လႊမးမးမႈ စကဝနး« အေပၚ သတမတထားေသာ စႏႈနးအမားအျပားျဖင တငးတာပါသည။ ရလဒအေနျဖင ေအာကတြငေဖာျပထားေသာ ပထမဥးစားေပးစၾကၤေဒသမား အပစ (ဇယား-၆တြင ခေရာငျခယထား ေသာ) ထြကေပၚလာပါသည။

က. ေတာင-ေျမာကဗဟစၾက - A 1 ႏင A 2 (ရနကန - ေနျပညေတာ - မႏေလး) ခ. အေရ႕- အေနာကစၾက - B 1 (ရနကန - ဖားအ - ျမဝတ) ဂ. ေျမာကပငးစၾက - C 1 (မႏေလး - မဆယ) ဃ. အေနာကပငးေျမာက-ေတာငစၾကၤ- K1 (ရနကန - ျပည - မေကြး) င. ျမစ၀ကၽြနးေပၚေဒသကြနရက - H 1 (ရနကန - ပသမ)


20

၃၀. ရနကန - ေနျပညေတာ - မႏေလးတစေလာကဝငရးသည ျမနမာႏငင၏အေျခခကေသာ ေနာကခပငမ ေကာရးၾကးအျဖစ ဆကလကတညရေနမညမာ သသာထငရားလသည။ လြနခေသာဆယစႏစအၾကာ ကာလခန႔က ေနျပညေတာက ျမ႕ေတာအျဖစ တညေထာငချခငးျဖင သမငးေၾကာငးအရအေျခတညအျမစတြယကာ အငအား ျဖညတငးေပးျပးျဖစေသာေၾကာင ဤ၀ငရးသးခပါ၀ငေသာဗဟစၾကၾကးသည ျမနမာႏငင၏ အနာဂတစးပြားေရး ပထ၀၀ငအေျခအေနက အဆးအျဖတေပးလမမညျဖစသည။

B.III ျမ႕နယမား၊ အလယအလတတနး၊ ဒတယတနးစားျမ႕ေတာမား၏ ျမ႕ျပအပခပေရး။

ဤအပငးတြငျမ႕ျပအပခပေရး၏လကရအေျခအေန (၂၀၁၅ခႏစကန) ႏငျမ႕ျပစမကနးေရးဆြေရးဥပေဒ(မၾကမး) ျပ႒ာနးခကကေဖာျပထားသည။ပထမပငးတြင ျမနစပါယ အပခပ-ေရးက ေဖာျပျပး ယငးတြင ျမ႕ျပဖြ႕ျဖးေရးအတြက ျမ႕နယစညပငသာယာေရးအဆငတြင တာ၀နယမႈတစရပလးက ေပးအပထားျခငးမရပါ။"စညပငသာယာ၏ အေျခခ ကသည လကရအေျခအေန" မားကပမနားလညေစရနဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒဆငရာမၾကမးပါအတငး ၄ငးတ႔၏ အဓကပါ၀ငမႈက သမတထားရနလအပသည။

B.III.1 ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒမေဘာင။ ၃၂။ဒမကေရစစနမနာေတြးေခၚမႈပစမားအရျမနမာႏငင၏၂၀၀၈ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒသညအေနာကတငးသာတညမေသာဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒအျဖစမတယ၍မရပါ။ျမနမာတငးရငးသားမားအၾကားပဋပကၡမား၊ျပညတြငးခကရနမားဆယစႏစေပါငးမားစြာျဖစပြားျပးေနာကအဆပါဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒသညျမနမာႏငငလမႈအသငးအ၀ငး၏အရပသားက႑ႏငစစတပအၾကားအာဏာခြေဝမႈသေဘာတညခကကေဖာျပပါသည။အေျခခအားျဖငဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ၂ခကတြင(၁)အမးသားလႊတေတာအမတေနရာ၏၂၅%ကစစတပမအျမရရသြားရမည။ (၂) ကာကြယေရးဝနၾကးဌာန၊ ျပညထေရးဝနၾကးဌာနႏငနယစပေရးရာဝနၾကးဌာနဟေသာအဓကအမးသားဝနၾကးဌာနသးခတ႔ကထပတနးစစတပေခါငးေဆာငပငးကသာ ေရြးခယတငေျမာကေသာ စစေခါငးေဆာငမားကသာ ဥးစးရမညဟေဖာျပထားသည။ ၂၀၀၈ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒသည ျပညနယ/တငးေဒသၾကးမား၏ ေရြးေကာကခအပစမားႏင ၂၀၁၁ခနစ ေအာကတဘာ ေရြးေကာကပြအျပး ၂၀၁၁ခႏစမတလတြင ပထမဆးအၾကမ ၄ငးတ႔ကယတင ဖြ႕စညးထားေသာ ျပညနယ/တငးေဒသၾကးအစးရအဖြ႕မား တညေထာငျခငးတ႔အတြက ပပးေပးသည။ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ၏ အခ႕အေသးစတအေျခအေနမားေၾကာင ျပညနယႏငတငးေဒသၾကး (၁၄)ခတ႔တြင အသစထေထာငခေသာ အစးရအဖြ႕မားသည အမနစငစစလပပငခြငအာဏာ အနညးငယသာရရသည။ ဥပမာအားျဖင ျပညနယ/ တငးေဒသၾကး အစးရအဖြ႕၏ဝနၾကးမားသည၎တ႔၏ကယပငဝနထမးက ေရြးခယပငခြငမရဘ ေနျပညေတာရ အမးသားအဆငဝနၾကးဌာနမားမ ၾကးၾကပ ကြပကေသာၾကးၾကပအပခပေရးယနစမားအေပၚ မတညေနရသည။ ျပညနယ/တငးေဒသၾကးအစးရမား၏ ဝနၾကးခပမားကလညး ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာ၏ သမၼတမ အတညျပ တငေျမာကေပးရန လအပသည။ ထ႔အျပငျပညနယ/တငးေဒသၾကးမား၏ ဘ႑ာေငြအသးျပမႈမားက လညးထနးခပထားၾကသည။ ၃၃။ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ၌ စညပငသာယာ၏အခနးက႑က သးျခားေဖာျပထားျခငးမရပါ။ စညပငသာယာ အပခပေရးဖြ႔စညးပသည ဒမကေရစနညးလမးတကျဖငျမ႕နယေဒသခမားအေပၚတာဝနခေနသည။ စညပငသာယာ အပခပေရးသည အခ႕ေသာႏငငမားရအပခပမႈစနစ၏ တတယမ႑ငျဖစျပး ယခတငပကကြကေနဆျဖစသည။17 အေထြေထြ(ေဒသ) ဖြ႕ျဖးတးတကမႈကစၥရပမားႏငျမ႕ႏငအးအမဖြ႕ျဖးေရး တာဝနမားက ျပညနယႏငတငး ေဒသၾကးမား၏ၾကးၾကပမႈေအာကတြင ထားရသည။18 ျပညနယႏငတငးေဒသၾကးမား၏ အပခပေရးစနစဖြ႕စညးပ အားနညးမႈေၾကာငျမ႕နယေရးရာမားတြင ျပညနယ/တငးေဒသၾကးအစးရအဖြ႕မား၏ အခနးက႑မာ ယခလကရတြင ကန႕သတခကမားရေနဆျဖစသည။

၃၄။ De jure ၊ ဖြ႔စညးပအေျခခမေဘာငသစသညျပညနယႏငတငးမားအတြကဗဟခပကငမႈကေလာခေပးသည အယအဆက ရပလးေပၚလာေစပါသည။ ယခအခနအထ ခရင၊ ျမ႕နယ၊ ရပကြကနငေကးရြာအပစမားတြငစညပင သာယာဆငရာဖြ႕စညးမႈနငလပေဆာငမႈမားမာ ယခငအတငးေျပာငးလမႈမရပါ။


21

B.III.2 ၿမ႕နယအဆငအပခပေရးဆငရာ အဖြ႔အစညး

B.III.2.1 ၿမ႕နယအဆငတြင ဗဟအမႈေဆာငအျဖစ ေဆာငရြကေသာ ၿမ႕နယအပခပေရးမး။

၃၅။ ၿမ႕နယတစခ၏ အပခပေရးပငးႏငစပလဥး၍ေဒသႏရရးခြအပစမားပါဝငေသာ ျပညေထာငစအဆင က႑လက ဝနႀကးဌာနမားက တစခႏငတစခ အၿပငထားထားၿပး ဗဟခပကငမႈေလာကေရးပစျဖင ဗဟရးခပမ အာဏာက ခပကငထားပါသည။ ျပညေထာငစအဆင ရးခပမားအနကျပညထေရးဝနႀကးဌာန၏ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာန(GAD)မာ ၿမ႕နယမားတြင အဓကက႑အျဖစပါဝငပါသည။ ၿမ႕နယတစခခငးစတြင အႀကးတနးေထြအပအဆငရ ၿမ႕နယအတြငး အျမငဆးျပညသ႕ဝနထမးျဖစသည လကေထာကညႊနၾကားေရးမႈး ရာထးျဖင ၿမ႔နယအပခပေရးမး တာဝနထမးေဆာငလကရပါသည။ သ၏အဓကတာဝနမာ ေဒသအတြငးရ က႑အလက ဌာနတစခခငးစ လကေအာကရ အျခားရးခြမား၏ လပေဆာငခကမား၊လႈပရားမႈမားက ပးေပါငးညႏႈငး ကညေဆာာငရြကေပးရနျဖစပါသည။ ၿမ႕နယအပခပေရးမးက ၿမ႕နယတြငးစမခန႔ခြေရးတစခလးက တရားဝင ႀကးႀကပအပခပသည ၿမ႕နယစမခန႔ခြေရးေကာမတ(TMC)၏ အပတစဥအစညးအေဝးက ဥးေဆာငပါသည။ ေဒသခရးခြမား၏ ေခါငးေဆာငမားအားလးက ၿမ႔နယအပခပေရးမးဆသ႔ အစရငခတငျပရနလအပၿပး တစခနတညးမာပင ေခါငးေဆာငမားအားလးက ၄ငးတ႔၏ လပငနးအစအစဥမားႏင ဘကဂကမား (ေအာကတြင ေဖာျပထားေသာ စညပငသာယာေရးဥးစးဌာနမအပ) ကလကခရရသည သကဆငရာ ခရငအဆင၊ တငး/ျပညနယ အဆငႏင ျပညေထာငစအဆငရ ဌာနဆသ႔လညး အစရငခတငျပရပါသည။ ေဒသခဌာနဥးစးမးမား၏ လပပငခြငႏင တစဥးတညးဆးျဖတပငခြငအာဏာမာ ဝနႀကးဌာနအလကကြျပားမႈရေသာလညး ေယဘယအားျဖင ျပညေထာငစ အဆငတြင အထကမေအာကသ႔ အေကာငအထညေဖာလပေဆာငရမည တာဝနမားမာ တညပါသည။ အကးဆက အေနျဖင ဖြ႔စညးပမာ က႑အလက ရးခြတစခခငးစသည ၄ငးက႑၏ဥးစားေပး လပငနးမား ေအာငျမငရနသာ ၄ငးတ႔၏ လပပငခြငကအသးခ၍ အျပနအလနအားျဖင တညေသာဌာနအခငးခငးအတြငးတြငသာ သကဆငရာ နယပယအလက သးျခားအလပလပၾကပါသည။.

B.III.2.2 ျမ႕နယေကာမတမား။

၃၆။ ျမ႕နယစမခန႔ခြေရးေကာမတ19တြငတစခတညးတြငသာ အျခားက႑အစးရဌာန ရးခြမားမ အရာရမား ပါဝငပါသည။ ၿမ႔နယအပခပေရးမးအျပင အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာန၏ ဥးတညခကလပငနးတာဝနမားက ျမငတငရန အျခားေထြအပအဆငရအရာရက ၿမ႔နယစမခန႔ခြေရးေကာမတ၏ အတြငးေရးမးအျဖစ တာဝန ထမးေဆာငပါသည။ အျခားအဖြ႔ဝငမားမာ ရအရာရတစဥး၊ စမကနးေရးဆြေရးဥးစးဌာနမ အရာရတစဥး20၊ သစေတာ ဥးစးဌာနမအရာရတစဥး၊ ပညာေရးဌာနအရာရတစဥး၊ စညပငသာယာအရာရတစဥး၊ ဥပေဒအရာရတစဥးႏင အခြနဥးစးဌာနမ အရာရတစဥးတ႔ျဖစပါသည။21

၃၇။ ဖြ႕စညးပအမးမး၊ လပငနးတာဝနႏငလပပငခြငအာဏာအမးမးရေသာ အျခားျမ႕နယေကာမတအသသးတ႕မ TMC၏လႈပရားမႈမားက ေထာကပေပးသည။ စမခန႔ခြမႈေကာမတသည ျမ႕နယလယယာေျမ စမခန႔ခြမႈပငမ အဖြ႕အစညး the Township Farmland Administration Body(TFAB) ျဖစသည။22TA သာလငမဟတပျမ႕နယ GAD အရာရသညလညး TFAB၏ဥကဌအျဖစေဆာငရြကသည။ အျခားအဖြ႕ဝငမားသည လယယာစကပးေရးဌာန၊ စမကနးေရးဆြေရးဥးစးဌာန၊ေကးလကေဒသဖြ႕ျဖးေရးဌာန၊ေမြးျမေရးႏငေရလပငနးဥးစးဌာနႏငေျမစာရငးဥးစးဌာနတ႕မအရာရမားျဖစၾကသည။23TFABသည အဓကအားျဖငစကပးေျမအသးျပျခငးက လပေဆာငသည၊ အထးသျဖင စကပးေျမအသးချခငးဆငရာ အခြငအေရးမားႏငသကဆငေသာ ကစၥရပမားျဖစသည။ TFBAသည အပခပေရး တာဝန သးသန႔ရရသည။

၃၈။ ၂၀၁၃ခႏစေဖေဖာဝါရလ၏ သမၼတရးထတျပနခက၂၇/၂၀၁၃တြင ျမနမာႏငငရျမ႕နယအားလးတြင ျမ႕နယဖြ႕ျဖးေရးအေထာကအကျပေကာမတမားTownship Development Support Committees (TDSCs) တညေထာငျခငးကျပ႒ာနးထားသည။ ဆယစႏစမားစြာအတြငးပထမဆးအၾကမအျဖစ TDSC မားမတဆင ပါဝင ေဆာငရြကျခငးက ေဒသခအပခပေရးအသြင၌ ထညသြငးခသညျဖစေၾကာငး ေအာကပါအတငးျခငသးသပခက၁၌ ေဖာျပထားသည။


22

ျခငသးသပခက၁။ ။TDSC ၏ဖြ႕စညးပ ေကာမတအဖြ႕ဝင အမားစက ေရြးခယတငေျမာကေသာ ပဂၢလ ဥကဌ ျမ႕ျပႏငေကးလကေဒသမားမအၾကးအကမားႏငေလးစားထကေသာပဂၢလမားမေရြးခယတငေျမာကေသာပဂၢလ

အဖြ႕ဝင

ရပရြာလထအဖြ႕အစညးမကယစားလယ(အရပဖကလ႕အဖြ႕အစညး) အဖြ႕ဝင စးပြားေရးလပငနးအသငးအဖြ႕မကယစားလယ အဖြ႕ဝင အလပသမားမား၏ ကယစားလယ အဖြ႕ဝင လယသမားမား၏ ကယစားလယ အဖြ႕ဝင ျမ႕နယ လကေထာကအပခပေရးမး (GAD) အဖြ႕ဝင အလပအမႈေဆာငအရာရ၊ စညပငသာယာေရးရာ ဥးစးဌာန အဖြ႕ဝင စးပြားေရးလပငနးအသငးအဖြ႕ကယစားလယမား၊ရပရြာလ႕အဖြ႕အစညးမား၊အၾကးအကမား၊ေလးစားထကေသာပဂၢလမားမေရြးခယတငေျမာကေသာပဂၢလ

အတြငးေရးမး

ရငးျမစ: UNDP, ျမနမာႏငင ေဒသႏရအပခပေရး၏ ျပညနယသတမတျခငး: ေနာကခႏငနညးလမး၊ (ရနကန) ၂၀၁၅, စာမကႏာ၄၇။ ၃၉။TDSC သညအစးရအဖြ႕ဝငမားႏငအစးရမဟတေသာအဖြ႕ဝငမားျဖငဖြ႕ညးထားသည။ TA (GAD)၏ လကေထာကအရာရႏငစညပငသာယာေရးရာဥးစးဌာန၏ အလပအမႈေဆာငအရာရ (စညပငသာယာ)တ႔မ အစးရ အဖြ႕ဝငကယစားလယ၂ဥးသည ပးတြအဖြ႕ဝငအျဖစ တာ၀နထမးေဆာငသည။ ေကာမတ၀ငအမားစမာ အဓက အားျဖင ရပရြာအဖြ႕အစညးမား၏ ေဒသအစတအပငးအမးမးတ႔မ ကယစားလယပဂၢလမားျဖင ဖြ႕စညးထားျခငး ျဖစသည။အစးရမဟတေသာ အဖြ႕ဝငတစဥးက ေကာမတကဥးေဆာငျပး အျခားေသာ ရပရြာအဖြ႕အစညး၏ ကယစားလယမ TDSC၏အတြငးေရးမးအျဖစထမးေဆာငသည။ အစးရမဟတေသာအဖြ႕ဝငမားသည လတစဥး/ မတစမစနစျဖင ေရြးေကာကထားျခငးမဟတေၾကာငး သရနားလညထားရနလအပသည။ သ႔ေသာ၄ငးတ႔သည သကဆငရာမဆႏၵနယတ႕မအမညစာရငးတငသြငးျခငးတ႔ျဖငအဖြ႕ဝငျဖစလာျခငးျဖစသည။ထ႔ေၾကာငႏငငသားကယစားျပျခငးသညသြယ၀ကကန႔သတ၍သာသတမတသည။ TDSCမားသည ဝနထမးသ႔မဟတ ရနပေငြ အေထာက အပရရထားျခငးမဟတေသာ အတငပငခ/အၾကေပးပဂၢလမားျဖစၾကသည။ ၄ငးတ႔သည TAႏင ျပညေထာငစ ဝနၾကးဌာနမား၏ အျခားေသာနညးပညာဆငရာ ျမ႕နယအဆငဌာနခြမားက အၾကေပးခကမား၊ အၾကျပခကမား တငျပႏငသည။ TDSC၏ ျဖစတညမႈကလအမားမသရျခငးမရသညအတြက TDSC၏ ပါဝငေဆာငရြကႏငမႈ အတငးအတာကကန႔သတထားေၾကာငး UNDP သေတသနျပခကမားကအၾကျပတငျပထားသည။24 B.III.2.3 ထးျခားျဖစစဥ။ ။ ၿမ႕နယစညပငသာယာေရးေကာမတႏင စညပငသာယာေရးဥးစးဌာန

(စညပငသာယာေရးအဖြ႕)။ ၄၀။ သမၼတရး ထတျပနခက ၂၇/၂၀၁၃တြင ျပညနယနငတငးအစးရမ ျမနမာႏငငရ ၿမ႔နယတငးတြင စညပင သာယာေရးေကာမတမား(TMuCs)25တညေထာငရန စညပငသာယာဥပေဒမားေရးဆြရန ညႊနၾကားခပါသည။ ျပညနယႏငတငး ၁၄ခလးတြင ဤဥပေဒကေရးဆြခၿပး ျပညနယ/တငးညလာခတြင ျပညနယႏငတငးဥပေဒအျဖစ တရားဝငလကခခပါသည။ ၿမ႔နယစညပငသာယာေရးေကာမတက ျပညနယႏငတငး၁၄ခလးတြင တညေထာင ခပါသည။ သ႔ေသာေကာမတမ ၿမ႔နယမားအတြငး စညပငသာယာဥပေဒအရ ၿမ႕ျပဧရယာ(ရပကြကမား)ဟ သတမတထားေသာ ေနရာမားတြငသာ လပေဆာငလကရပါသည။

၄၁။ TMCနငTFABကသ႕ ျမ႕နယစညပငသာယာေရးေကာမတမာ စမခန႔ခြမႈေကာမတျဖစပါသည။ မတသည အခကမာ ျမ႕နယစညပငသာယာေရးေကာမတက TDSCကသ႔ ၄ငးတ႔၏အဖြ႔ဝငအမားစမာ သကဆငရာမဆႏၵနယ အပစအသးသးမ ေရြးခယတငေျမာကထားပါသည။ (သးသပခက-၂)

သးသပခက-၂ TMUC (TDAC)၏ ဖြ႔စညးပ

ျမ႕ေနရပရြာလထမ မေပးေရြးခယထားေသာ လ

ဥက႒ မေပးေရြးခယ

စညပငသာယာအပခပေရးဌာန၏ စမခန႕ခြမႈဆငရာ ဝနထမး

ကယေရးအရာရ ေရြးခယခန႕အပ


23

GAD၏ လကေထာကအပခပေရးမး အဖြ႕ဝင ေရြးခယခန႕အပ

ေကးလကေဒသ ဖြ႕ျဖးေရးဌာန၏ လကေထာကအရာရဝနထမး

အဖြ႕ဝင မေပးေရြးခယ

လ႕မႈအဖြ႕အစညး (ျမ႕ျပလေနမႈအဖြ႕အစညး) မမေပးေရြးခယထားေသာ လ


ျမ႕ေနရပရြာလထမ မေပးေရြးခယထား၍အေတြ႕အၾကရေသာ

လ အဖြ႕ဝင မေပးေရြးခယ

ျမ႕ေနရပရြာလထမ မေပးေရြးခယထားေသာ ရပရြာလၾကး


ရငးျမစ - UNDP ျမနမာနငငေဒသႏရအပခပေရးအေျခအေနကပေဖာျခငး၊ေနာကခသမငးႏငနညးစနစ၊ (ရနကန) ၂၀၁၅၊စာ-၅၂

TDSC ကသ႔မဟတပ TMuCသည ၄ငး၏အပခပေရးဆငရာတာဝနမား၊ ဝနထမးႏငဘကဂကက ကယတင စမကြပကပါသည။ ၄ငး၏ေအာကတြင စညပငသာယာေရးရာဥးစးဌာန (DMA)(သ႔) စညပငသာယာေရးအဖြ႔ (DOA)26ရပါသည။ B.III.2.3.1 DMA၏မလဇစျမစ။

၄၂။ ၁၉၉၇ခနစတြင ျပညထေရးဝနႀကးဌာန(MoHA) အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာနမ အသစတညေထာင ထားေသာ နယစပေရးရာဝနႀကးဌာနသ႔ (အခ႕ေသာ) စညပငသာယာေရးတာဝနမားက လႊေျပာငးေပးအပခပါသည။ ျပညထေရးဝနႀကးဌာနတြငမ ၿမ႕ျပႏငေကးလကေဒဖြ႔ၿဖးတးတကေရးနစခလးအတြက တာဝနရေသာ စညပငသာယာေရးဥးစးဌာနက ထညသြငးလကသည။ ၂၀၀၈ခနစဖြ႔စညးပတြင ျပညေထာငစအဆငႏင ျပညနယ/တငးအဆငၾကား အလပတာဝနခြေဝျခငးအေပၚမတည၍ စညပငသာယာေရး(ဖြ႔ၿဖးတးတကေရး) သတမတ နယပယက အဆပါျပညနယ/တငးေဒသႀကးတစခလးတြင တာဝနခြေဝေပးပါသည။ ၂၀၁၁/၂၀၁၂ ျပညနယ/တငး ေဒသႀကး အစးရတညေထာငၿပးေနာက ယခငစညပငသာယာေရးဥးစးဌာန၏ လကေအာကရၿမ႔နယႏင ခရငအခြ မားသည ျပညနယ/တငးေဒသအစးရ၏ လကေအာကသ႔ေရာကရလာပါသည။ ျပညနယ/တငးေဒသအစးရက ၿမ႔နယ (ခရင)တြင စညပငသာယာေရးဥးစးဌာနမား တညေထာာငခပါသည။ ၂၀၁၂ခနစတြင နယစပေရးရာႏင စညပငသာယာေရးဝနႀကးဌာနလကေအာကရ စညပငသာယာေရးဥးစးဌာနက ဖကသမးခသည။

၄၃။အေျခခဖြ႕စညးပဥပေဒအရျပညေထာငစအဆငျပညနယ/တငးေဒသၾကးမားသ႔အခြငအာဏာလႊေျပာငးျခငးျဖစစဥတြင DMA သညျမ႕နယမား၏ ေကးလကေဒသမား၊ ေကးရြာအပစမားႏငပတသက၍ ၄ငးတ႕၏တာဝနမား ကြယေပာကသြားသည။ ထၾကးမားေသာေျပာငးလျခငးသညနယစပေရးရာ၀နၾကးဌာန၊ ယခငစညပငသာယာေရး ဥးစးဌာနမေမြးျမေရး၊ေရလပငနးႏငေကးလကေဒသဖြ႕ျဖးတးတကေရးဝနၾကးဌာန၏ေကးလကဖြ႕ျဖးတးတကေရးဌာနသ႕ေကးရြာအပစဖြ႕ျဖးတးတကေရးလပငနးတာဝနမားက လႊေျပာငးချခငးမအစျပခသည။ ယခကသ႕ တာဝနခြေဝမႈမားေၾကာင ျမ႕နယတစခခငးစကအပခပေနေသာျမ႕နယရးမားသည ယခအခါျမ႕ျပေဒသ (ရပကြက) ကစၥရပမားကသာအာရစကလာျပးအသစဖြ႕စညးလကေသာေကးလကေဒသဖြ႕ျဖးတးတကေရးဥးစးဌာန (DRD) ရးမား (လပငနးဆငရာဌာနခြမား) သညေဒသတြငးလပငနးစဥမားကျပညေထာငစဝနၾကးရး၏ မ၀ါဒႏငအစအစဥမား အရ ေကးလကေဒသမားတြငအဓကလပေဆာငလာၾကသည။ ၄၄။ စညပငသာယာေရးရးအသစမားသည ျပညနယ/တငးေဒသၾကးမား၏ စညပငသာယာေရးဝနၾကးဌာန၏ (အျပညအ၀)အပခပမႈေအာကတြငရသည။ ႏငငေရးေခါငးေဆာငမႈအဆငေအာကတြင ညႊနၾကားေရးမးအဆင အစးရဝနထမးသည ျမ႕နယအားလးရ စညပငသာယာရးမားက ညႊနၾကားရသည။ ျမ႕နယအဆငတြင DMA ရးမားသည TMuCမားႏင စေပါငး၍လပငနးေဆာငရြကျခငးမားျပလပၾကသည။ TMuCမားသည ရပရြာလထ ၀နထမးပညာရငမားျဖင ဖြ႕စညးထားေသာ ျမ႕နယDMAရးမားက ၾကးၾကပကြပကျပးညႏႈငးေဆာငရြကသည။ ျမနမာႏငငျမ႕နယအဆငအပခပေရးစနစအတြငး DMAသည ဗဟခပကငအပခပမႈမ လြတကငးေသာ တစခ တညးေသာအစးရရးဌာနျဖစျပး ဒမကေရစလမးစဥအရ ဥပေဒေရးဆြထားျခငးႏင ကြျပားေသာ ပတဝနးကငမ ျပညသလထ၏လမးညႊနမႈျဖငေဆာငရြကေသာေဒသဆငရာဝနၾကးဌာနမား၏အပခပမႈျဖငလပေဆာငသည။


24

B.III.2.3.2 DMA ၏ဘ႑ာေရးအေျခအေန။

၄၅။ဗဟခပကငမႈေလာနညးေသာ DMA ၏အလပေဆာငရြကမႈမားသည ေငြေၾကးဆငရာကစၥရပမားတြငပါ ဗဟခပကငမႈေလာနညးေသာ အဆငသတမတခကတြင ရေနျပး ၄ငးေၾကာငထအဖြ႕ခြ၏အားသာခကကပါ ထပတးေစသည။ ျပညေထာငစအဆငႏငျပညနယ/တငးေဒသၾကးအသးသးတ႕၌ ေဒသခ DMA ရးမားက ပးေပါငးဖြ႕စညးေသာေၾကာင DMAရးမားသည ျပညေထာငစအစးရထမ ရနပေငြမရရပါ။ ထ႔ေၾကာင DMA ရးမားသည၄ငးတ႕၏ရနပေငြက ၎တ႔ကယတင ရာယၾကရသည။ ေဒသခ DMA ၄ငးတ႔၏ ေဒသတြငးရေငြမားမ ျပညနယ/တငး DMA ရးမားကႏစစဥအခးကစနစျဖငလႊေျပာငးေပးရသည။ ၄၆။ DMA မားအတြက၀ငေငြမားကအဓကအရငးအျမစ၃ခမရရသည။ (၁) အမေထာငစမားႏငစးပြားေရးလပငနးမားမ၀ငေငြ။ (၂) ပမနလငစငေၾကး - ေဒသခစးပြားေရးလပငနးမားသည DMA ရေငြ၏အဓကေနရာမားျဖစသည။ (၃) စးပြားေရးလပငနးအခ႕၏တငဒါလငစငေၾကး - DMAသည သားသတရမားႏင ကးတ႔သယယပ႔ေဆာငေရး လပငနးမားက အမားျပညသထတငဒါေခၚေလလယ၍ ထလပငနးမားက အခြနေကာကသည။ ျမ႕နယတငးတြင DMAသည ျပညတြငးေငြႏႈနး၊အခြနခ၊လငစငႏငတငဒါကစၥရပမားအတြက ဥပေဒအရျပဌာနးထားျပး ထဥပေဒမားက ကာလအပငးအျခားအလကျပနလညစစစေရးဆြသည။ ၄၇။ DMA၏အသးစရတမားကဝနထမးလစာႏငအမားႏငသကဆငသညလပငနးမားအမားအားျဖင ေကးလက ေဒသဖြ႔ၿဖးတးတကေရးရာဌာနလကေအာကရ ေကးရြာအပစမားအတြက အေျခခအတျမစအေဆာကအအအျဖစ ၿမ႕ျပရပကြကမားအတြငးလမးတတားမားအတြကသးပါသည။ DMAရး ဝနထမးမား၏လစာမာ သကဆငရာၿမ႔နယ၏ နစစဥအသးစရတ ၃၀%ထကမပပါ။ TMuC ႏငအတ ဥးစားေပးအသးစရတမားက သတမတပါသည။ ၿမ႕ေတာတြငး အသးစရတမာ လမးတတားမား၊ေရေျမာငးႏင အမႈကသမးဆညးျခငးမားအေပၚတြင အဓကသးစြပါသည။ ၿမ႕နယအဆငDMAရးတငးတြင ၄ငးတ႔၏ အသးစရတမားက အပႏရာ ကယပငဘဏစာရငးရၾကပါသည။ ဘ႑ာေရးႏစအဆးတြင ကနရေသာ လကကနအသးစရတမားက ျပညနယ/တငးေဒသအစးရ ဘ႑ာေရးဌာနသ႔ လႊေျပာငးေပးအပရၿပး ေနာကဆးတြင နငငရနပေငြသ႔ လႊေျပာငးေပးပါသည။ စာရြကစာတမးမားအရ DMAသည ျပညနယ/တငးေဒသအစးရသာမက အစးရလကေအာကခမဟတေသာ အဖြ႔အစညးမား-ႏငငျခားအဖြ႕အစညးမား ဆမလညး ေခးေငြရယခြငရပါသည။ သ႔ေသာလကရအခနအထ ရနပေငြေခးေငြယျခငးမား မရေသးပါ။ (ခြငးခက - ရနကန YCDC ႏင မႏေလး MCDC)

၄၈။ DMA၏အဓကရညရြယခက(၃)ခမာ (၁) ၿမ႕နယမားအတြငးၿမ႕ျပဧရယာမားက အေျခခဝနေဆာငမႈမား ကယကယျပန႔ျပန႔ ေထာကပေပးႏငရန၊ (၂) ပဂၢလကႏင အမားပငအေဆာကအအႏင ေဆာကလပေရးစမကနးမား ဆငရာ အပခပမႈလပေဆာငခကမားက အေကာငအထညေဖာရနႏင (၃)ျပညတြငးစးပြားေရးလပငနးမားအတြက စးပြားေရးအပခပမႈမားက အေကာငအထညေဖာရန တ႔ျဖစပါသည။ DMAတြင ကယျပန႔ေသာ တာဝနဝတရားမား၊ လပပငခြငအာဏာမားရပါသည။27အဓကအားျဖင “ခကခေသာ ” ၿမ႕ျပအေျခခအေဆာကအဥးစမကနးမား အထး သျဖင မလာႏင ေရေျမာငးနယပယမားက ႀကးၾကပကြပကၿပး ေဆာငရြကေပးပါသည။ ၿမ႕ျပရပကြကမား အတြငး အမႈကသမးဆညးေရးလပငနးမားကလညး တာဝနယေဆာငရြကေပးပါသည။ DMAက လေနရပကြကမား အတြငး ေသာကသးေရျဖန႔ေဝေရးႏင လမးတတားမား ေဆာကလပေရး၊ျပျပငထနးသမးေရးကလညး တာဝနယ ေဆာငရြကေပးရပါသည။28 စညပငသာယာေရးအေဆာကအအမားကလညး ပငဆငၾကပါသည။ ထ႔အျပင DMAက ဘတစကားဂတမား၊ ပနးျခ အားကစားကြငးမား၊ ေရကးကနမား၊ အမားသးေရခးခနးမားႏင အပနးေျဖစခနးမား ကလညး တာဝနယေဆာကလပေပးရပါသည။ DMAမ သဘာဝပတဝနးကငထနးသမးေစာငေရာကေရးကလညး တာဝနယေဆာငရြကေပးႏငၿပး ေျမျပျပငထနးသမးျခငးသာမက သစပငမားစကပးျခငးႏင ျပျပငထနးသမးျခငး စသည စမးလနးစျပညေရးဆငရာလပငနးတာဝနမားကလညး လပေဆာငနငပါသည။

B.III.2.4 DMAမားႏငနယေျမေနရာစမကနးမား။

၄၉။ အေျခခဖြ႔စညးပဥပေဒျပဇယား-၂အရ DMAသည လကရတြင ေဆာငရြကျခငးမရေသးေသာ ၿမ႕ျပရပကြကမား အတြငးေျမေနရာတးခ႔ျခငးစမကနးမားကအေကာငအထညေဖာႏငသညလပပငခြငအျပညအဝရပါသည။ လကရ အခနအထ ျပညနယ/တငးေဒသအဆင သ႔ ၿမ႕နယအဆငတြင ၿမ႔ျပဖြ႔ၿဖးတးတကေရးအတြက ေျမေနရာတးခ႔ျခငး စမကနး ေဆာငရြကေသာ အခနးက႑တြင အေကာငအထညေဖာျခငးသာမက လကဆပလကကငျပနငသည


25

အစအစဥလညး မရေသးပါ။29ဤကသ႔ျဖစရျခငး၏ အဓကအေၾကာငးအရငးမာ အရညအခငးျပညမေသာ ၿမ႕ျပစမကနးေရးဆြသမား မရေသာေၾကာငျဖစၿပး လပငနးေဆာငရြကႏငအားက အလြနေလာက ေစပါသည။ ရနကနၿမ႔ေတာႏင မႏေလးၿမ႕ေတာ (ေအာကတြငေဖာျပထားေသာ) မအပ ျမနမာႏငငတြင အေျခခ အေဆာကအအျပ႒ာနးခကအတြက အလတစားသကတမးစမကနးမား အပါအဝင စနစတကဖြ႔စညးထားေသာ ၿမ႕ျပစမကနးမားမရေသးပါ။ ၄ငးအစား ၿမ႔ျပနယပယမားတြင လအပခကမားကခကခငးလပေဆာငေပးေသာ စနစတကအစအစဥေရးဆြထားျခငးမရသညအတြက အစးရအဖြ႔အစညးမားက စမကနးမားက ကငတြယ ေဆာငရြကေပးၿပး ဘကဂကကာလမာလညး တစႏစထကမပပါ။ ၿမ႕ျပဖြ႔ၿဖးတးတကေရးႏင ေျမေနရာခ႔ထြငေရးတြင လတတေလာအသးမားေသာ နညးစနစမားက ေအာကတြင သးသန႔အပငးမားခြ၍ ေဖာျပထားပါသည။ B.III.3 ဒတယတနးစားျမ႕ျပမားအတြကနယေျမေဒသ ဆငရာစမကနး။ B.III.3.1 ျမ႕ျပစမကနးသေဘာထားပစ။ ၅၀။ ျမ႕ျပျဖစထြနးမႈမားျပားလာျခငးႏင DMA၏နယေျမဧရယာစမကနးမား မျပလပႏငျခငးမားေၾကာင ၂၀၁၄ခႏစတြင ေဆာကလပေရးဝနၾကးဌာန (MoC)သည မႏေလးျမ႕အပါအ၀င ဒတယတနးစားျမ႕မားအျဖစ မတယထားသညျမ႕နယေပါငး၈၀အတြက စမကနးမားအၾကမးဖဥးေရးဆြခသည။ ေအာကေဖာျပပါဇယားကြကတြင အဆျပသေဘာထားစမကနးတြင ပါဝငေသာ လပငနးစဥႏင အေၾကာငးအရာမားက ထညသြငးေဖာျပထားသည။ တစဆကတညး၌ ထဇယားကြကသည အဆျပသေဘာထားစမကနးမားႏင ျမ႕နယစမကနးမား၏ က႑ရပမားႏင ခဥးကပပမားကကယျပန႕စြာ ႏႈငးယဥျပထားသည။ ဇယား: စမကနးသးသပခကႏငျမ႕နယစမကနးမား စမကနးသးသပခက ႏငငေတာအဆငတြငျမ႕ျပႏငအမရာ ဖြ႕ျဖးေရးဥးစးဌာန (DUHD) 30ေဆာကလပေရးဝနၾကးဌာနမဒတယတနးစားျမ႕ျပ (၈၀) တြငအဆျပ ျမ႕ျပစမကနး သေဘာထားပစမားေရးဆြျပငဆငထားသည။ အဆပါတာဝနက DUHD၏ ျမ႕ျပႏငေဒသဖြ႕ျဖးေရးဌာနခြ (URDD)မ ကြပကသည။ သတမတထားေသာအေရအတြကေပၚမတည၍ URDD သညနစစဥပမးမအဆျပ သေဘာထား စမကနးပစ၃၀ခန႔က ေရးဆြျပငဆငသည။ အဆျပသေဘာထား စမကနးပစမားသည ပငမစမကနးပစမား၊ အလြနအေျခခကေသာပစမား ျဖစပါသည။ ၄ငးတ႔ကရကသတပတအနညးငယအတြငးအျပးသတေရးဆြျပး အဓကရညရြယခကမာ အနာဂတတြင အေျခခေနထငမႈမားအတြက နယနမတသတမတရနႏငျမ႕ျပဧရယာမားကတးခ႕ျပငဆငထားရနျဖစသည။ ထ႔ေၾကာငစမကနးသးသပခကမားသညစကပးေျမမား၊ သစေတာေျမမားႏငအျခားလြငျပငဧရယာမားကအေျခခေနထငရနႏငလေနထငရန၊စးပြားေရးလပငနးမားလပကငရနအတြကေျပာငးလ ျပငဆငေရးဆြထားသည။ စမကနး သေဘာထားပစမားသည ကစၥရပတစခအတြက ရညညႊနးျပေသာ သေဘာသဘာ၀ရသည။ အဆပါစမကနးသးသပခကမားသညေျမယာသ႔မဟတေျမေနရာပငရငမားႏငအျပနအလနတရားဝငေပါငးစညးထားျခငးမရပါ။ အကယ၍ ေျမပငရငသည၄ငး၏စကပးေျမသ႔မဟတအျခားေျမေနရာကြကလပကလေနအမမားႏငစးပြားေရးလပရနေျပာငးလေလာကထားပါကစမကနးသေဘာထားပစမားသညအဓကျဖစလာသည။ စကပးေျမကျမ႕ျပေျမယာအျဖစေျပာငးလျခငးသညကပတညးေသာ ဥပေဒဆငရာ စမေရးလပငနးစဥမားျဖစသည။ေျမယာအသးျပမႈေျပာငးလေလာကထားျခငးအတြကေဒသခ GADႏငDRD တ႔ထမခြငျပခကလအပျပး တစခါတရျပညနယႏငတငးေဒသအစးရမားထမခြငျပခကလညးလအပသည။အခ႕ကစၥရပမားတြငျပညေထာငစအဆငရးဌာနမားလညးပါဝငလာသည။တစခါတရေျမေျပာငးလေလာကထားျခငးမားကတရားဝငခြငျပခကမပါပျပလပႏငေနသညကေတြ႕ရသည။.31ထလပငနးအဆငဆငမားတြငစမကနးသေဘာထားပစမားသညအခ႕ေျမအမညေပါကေလာကလႊာမား၌အေထာကအပအျဖစပါဝငသည။ေဒသတြငးအမျခေျမေစးကြကမားတြငေျမေစးမားႏငပတသက၍၎စမကနးသးသပခကမားမလႊမးမးမႈရသည။ထ႔ေၾကာငသာမနစမကနးတစခ သညလညးအကးသကေရာကမႈမားစြာရႏငသည။ စမကနးေရးဆြမႈမားျပငဆငရာတြငလပငနးစဥအဆငဆငအားလးသညလကေတြ႕ သေဘာတညခကမားအေပၚသာအေျခခ၍ဥပေဒအရသေဘာတသတမတျခငးတစခမမရပါ။ အေၾကာငးရငးသညယခအၾကမးဖဥးကနဥး အဆင၌ရေသာျမ႕ျပစမကနးဥပေဒျဖငစမကနးမားကတရားဥပေဒအရတရားဝငျဖစေစလေသာေၾကာငျဖစသည။ ျမ႕ျပစမကနး သေဘာထားပစမားေရးဆြျပငဆငရာတြင URDD ၏စမကနး ေရးဆြေရးအဖြ႕သည TMC၊ TDSC၊ DMA တ႕ႏငတကြျမ႕နယစမကနးရး (TPO)၊စမကနးေရးဆြေရးဥးစးဌာန၊ျပညေထာငစစမကနးႏငစပြားေရးဖြ႕ျဖးတးတကေရးဝနၾကးဌာနတ႕ႏငအတတျမ႕နယ စမကနးမားက ပးေပါငးလပေဆာငရသည။32 ျမ႕နယစမကနး ျမ႕နယစမကနးမားသညျမနမာႏငင၏ဆရယလစေခတမအစျပခသည။ျမ႕နယစမကနးဆသညမာႏစစဥအေျခခလအပခကသတမတခကမားအလကထတလပမႈ (သ႔မဟတ) ပ႔ေဆာငဆကသြယေရးက႑ရပမားကေဖာျပထားေသာ အစအစဥျဖစသည။ ၄ငးအစအစဥကလကေတြ႕လပေဆာငရနအတြကသးသန႕အားသာခက (သ႔မဟတ) ယဥျပငမႈမားရေနေသာ ပထဝေျမဧရယာအျဖစ နယေျမသတမတထားျခငးမရပါ။ထ႔အတ၄ငးျမ႕နယအတြကသးသန႔ဘတဂကခမတထားျခငးလညးမရပါ။၄ငးစမကနးသညက႑ရပအသးသးရသတမတခကမားကသာေဖာျပသည။ (ဥပမာ-စကပးေရးက႑တြင ဆနစပါး၊တရစာၦနေမြးျမေရးက႑ႏင လပစစမး ထတလပေရးက႑)။ ထ႔ေၾကာင၄ငးသညဧရယာအေျခစကစမကနးလပငနးစဥေဆာငရြကမႈမား လပေဆာငႏငျခငးမရေသးပါ။


26

သ႕ေသာျမ႕ျပစမကနးကစၥရပမားအတြကျမ႕နယ DOP မားသည ကနးဂဏနးအခကအလကအရငးအျမစတစခအျဖစရေနသည။ လကရကာလျပညေထာငစအဆင “လထအေျခစကဖြ႕ျဖးတးတကေရး”လႈပရားမႈမားတြငေဒသခ DoP မားသည အထကေအာက လႊမးျခထားေသာစမကနးအဆျပခကမားစစညးရာတြငအေရးၾကးေသာအခနးက႑တစရပမပါဝငသည။33

B.III.3.2 အေဆာကအဥး ခြငျပမန႕မားႏင ေျမေနရာခထားျခငး။

၅၁။ နယေျမေဒသစမကနးေရဆြျခငးလပငနး မေဆာငရြကနငေသာလညး စညပငသာယာေရးအဖြ႕မားသည ျမ႕ျပရပကြကမားတြင အေဆာကအဥးခြငျပမန႕လပငနးမား တာ၀နယေဆာငရြကရသညအတြက ျမ႕ျပဖြ႕ျဖးေရးတြင အဓကအခနးက႑မပါ၀ငပါသည။ စညပငသာယာေရးအဖြ႕အစညးမားသည အေဆာကအဥး/ ေဆာကလပေရး ခြငျပမန႕မားထတေပးရသညအတြက ျမ႕ျပပတ၀နးကငႏင ျမ႕ျပနယေျမခ႕ထြငျခငးလပငနးမားတြင တကရကပါ၀င ပတသကေနသည။ ျမ႕ျပစမကနးအတြက တစႏငငလးအတငးအတာအထ ကယျပန႔ေသာ ဥပေဒမေဘာင မရေသာေၾကာင ေဒသတြငး ဥပေဒမားႏင တရားမ၀ငကငထးမားအေပၚ အေျခခထားေသာ စမအပခပေရးဆငရာ လပငနးစဥမားသည ျမ႕ျပဖြ႕ျဖးတးတကမႈက ပေဖာေဆာငျခငးတြင သသာထငရားမႈရပါသည။

၅၂။ အေဆာကအအေဆာကလပခြငရရရန လကရတြင ေလာကထားသမာ ေအာကပါအဆငမားက လကနာ ေဆာငရြကရပါသည။34ပထမဥးဆး ေလာကထားသမာ ၿမ႔နယမးသတဌာန၊ ကနးမာေရးဥးစးဌာန၊ ရစခနးႏင ရပကြကရးမားမ ေထာကခစာမားရယရန လအပပါသည။ ထ႔ေနာကတြင ေလာကထားသက ဤေထာကခစာမား ႏငအတ ေျမပငဆငမႈအေထာကအထားက အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာန ၿမ႕နယအပခပေရးမးဆသ႔ ယေဆာင သြားရမည။ ေလာကထားသ၏ ေျမယာမတတမးက စစေဆးပါသည။ ၿမ႕နယအပခပေရးမးက ခြငျပမသာ စာရြကစာတမးမားက DMAဆသ႔ လႊေျပာငးေပးပါသည။ DMA တြင အခြနေဆာငၿပးသညႏင ခြငျပမန႔ခေပးပါသည။ သတမတခကရေသာ အေဆာကအအျမငမား (မရြာတြင ၄ထပ ၅ထပတကမား)သည တငးေဒသအစးရ၏ ခြငျပမန႔လအပပါသည။ ဟတယမားစသည စးပြားေရးလပငနးဆငရာ အေဆာကအအမားအတြကလညး အလားတပငျဖစပါသည။ သတမတထားေသာ အရြယအစားႏင အျမငထကပေသာ ဟတယမားမာမ ျပညေထာငစအဆင ခရးသြားလာေရးလပငနးဝနႀကးဌာန၏ ခြငျပမန႔လအပပါသည။35

B.III.3.2.1 ၿမ႕နယမားအတြငးေကးလကဧရယာမားအတြကအေဆာကအအေဆာကလပခြငမား (ေကးရြာအပစ)။

၅၃။ ေဆာကလပေရးပါမစရယရာတြင ေကးလကေဒသမားက ၿမ႔ျပေဒသမားႏင လပထးလပနညးမတပါ။ DMA/ DAO မားမရေသာေၾကာင ေကးလကေဒသမ ေလာကထားသမားက ေဆာကလပေရးပါမစယရန မလပါ။ ၄ငးအစား ေျမရငမ အမနးနားခငးေျမရငႏင ရြာသႀကးထမ ေထာကခစာႏင ေျမယာပငဆငမႈ အေထာကအထားသာ လအပပါသည။ အကယ၍ဤလအပခကမားျပညစပါက ေျမရငမ ေဆာကလပေရးလပငနး စတငလပေဆာင နငပါသည။ ျခငၾကညလင ၿမ႕ျပေဒသမားႏငႏႈငးယဥလင ေကးလကေဒသမား၌ ေဆာကလပခြငပါမစ ေလာကထားျခငးက ပမလြယကသညဟ ယဆရပါသည။

B.III.3.2.2 ေျမကြကေနရာခထားျခငး။

၅၄။ ေျမကြကေနရာခထားျခငးမာ သမာရးကနညးလမးကသာအသးျပပါသည။ ေျမကြကအကယမာ ပမနအားျဖင ေပ ၄၀ x ၆၀ (ခန႔မနးေျခ၂၂၀စတရနးမတာ) သ႔ေပ၆၀ x ၈၀ (ခန႔မနးေျခ၄၄၅စတရနးမတာ) တ႔ျဖစပါသည။ လမးနယ right of way အနညးဆးအကယမာေပ၄၀ (၁၃မတာခန႔) ရရပါမည။36ေျမကြကအရြယအစားမားမာ ဘေလာကကြက အရြယအစားကသ႔ရျပး ေျမကြကအရြယအစားမားက ဘေလာဂအလကခြျခားထားသည။ အမားျပညသသး စမးလနးေျမမားမာ အလြနနညးပါးပါသည။ အေၾကာငးမာကယပငလးခငးအမရာျဖင လေန ကပါးသည အကြကခပစမားအတြက ျပငဆငေပးထားျခငးျဖစေသာေၾကာငျဖစပါသည။ အဆပါဒဇငးက ၿမ႔ျပေဒသ မားတြငပင ဖြ႔ျဖးတးတကမႈတြင လေနသပသညးမႈနညးေသာ အစဥအလာပစဥးစားေပးျခငးရသညက ေဖာျပေန ပါသည။ ေအာကပတြငေဖာျပထားေသာကေလးျမ႕နယေျမကြကဇယားကထဥးစားေပးမႈကညႊနျပေနပါသည။37


27

ပ၁: ကေလးျမ႕နယ အေျခခေနထငမႈတးခ႕ရာ ဧရယာမားတြင ေျမကြကေနရာခထားျထငး ပစမား။

၅၅။ လေနထငရနအေဆာကအဥး မားအသစတညေဆာကရာတြင ေရးရးအစဥအ လာအတငးအျမငနင လေနထထပမႈက လကရအတငးျဖစေစလၾကသည။ ထ႔ေၾကာင ဒတယတနးစားျမ႕မားတြင ရပကြကအတြငး အေဆာက အဥးတညေဆာကရာတြင ျပနာ အနညးငယ ျဖစေပၚေလရသည။

B.IV ရနကနၿမ႕ႏငမႏေလးၿမ႕မား၏ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ B.IV.1 ရနကနၿမ႕ေတာ B.IV.1.1 အဖြ႕အစညးဆငရာအေၾကာငးအရာမား။ ၅၆။လြတလပေရးရခသည၁၉၄၈ခႏစမတငမရနကနၿမ႕သညၿဗတသကလနစနစ၏စမခန႕ခြမႈအေျခတညရာၿမ႕ေတာျဖစခသညအျပင ျမနမာအစးရအာဏာရရခခနမစ၍ နငင၏ ၿမ႕ေတာအျဖစ ရနကနၿမ႕၏ေျမာကဘက ကလမတာ ၃၄၀အကြာတြင တညရေသာ ေနျပညေတာၿမ႕ကသတမတချပး ၎သ႔ႏငငေတာ၀နၾကးဌာနမား ေျပာငးေရႊ႕ခရသည (၂၀၀၅)ခနစမတငခငအထ ရနကနျမ႕သညအပခပေရးဆငရာစမခန႔ခြသည အဓကၿမ႕ေတာၾကးျဖစခသည။ ရနကနၿမ႕သည ျမနမာႏငငတြငအရြယအစားအၾကးဆးၿမ႕ေတာျဖစၿပး စးပြားေရးႏငစကမႈလပငနးဆငရာ အခကအခာ ကေသာၿမ႕ျဖစသညအျပင ျမ႕၏ဆငေျခဖးအရပမားတြင အထညအလပထတလပျခငးက အေလးထားေသာ စကမႈဇနမားအေျမာကအျမားရျပးကနသြယေရး၏ဗဟခကလညးျဖစပါသည။ ႏငငေတာအား ဖြ႕စညးတညေထာငထားေသာ ျပညနယႏငတငး၁၄ခတြငတစခအပါအ၀ငျဖစသညရနကနၿမ႕သည ရနကနတငး အစးရအဖြ႕၏ အေျခတညရာၿမ႕ျဖစပါသည။ရနကနတငးတစခလး၏ ဧရယာအကယအ၀နးသည စတရနးကလမတာ ၉၈၀၀နးပါးသာရသညအတြက ႏငငရ ျပညနယႏငတငးမားအတြငးတြင အေသးငယဆးျဖစသည။ တငးေဒသၾကး အစးရအဖြ႕သည ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးဆငရာအပခပေရးတြင အားေကာငးခငမာေသာ အာဏာ သကေရာကမႈရသည။ ရနကနၿမ႕ဧရယာ၏ ျပငပရဧရယာမားသညအမားအားျဖင ေကးလကေတာရြာမားသာ ျဖစေသာလညး ၿမ႕ျပ၏ပငမေကာရးႏငအတတကြ အျပနအလနရစပတဆကႏြယေနေသာ ဧရယာမားအား ျဖစေပၚေစလကရသည။စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈအရနအဟနျပငးထနလာသညႏငအမ ေျမာကျမားစြာေသာ တငးေဒသၾကး နယပယအတြငးရအခငးခငးပတသကဆကႏြယပးေပါငးမႈအားကလညး ေမာလင၍ရႏငသည။ခန႕မနးခကမားအရ ျမနမာတစႏငငလး၏၂၀% ေသာ GDP သညရနကနၿမ႕ႏင၄ငး၏ပတ၀နးကငမားမရရပါသည။ ၅၇။ ရနကနၿမ႕တြငၿမ႕နယေပါငး၃၃ခရၿပးၿမ႕ျပလေနမႈ၏၁၀၀% မာ၄ငးၿမ႕နယမားထမ၂၈ခေသာၿမ႕နယမားတြင ျဖစသည။၂၀၁၄ခႏစသနးေခါငစာရငးေကာကခမႈမားအရၿမ႕နယေပါငး၃၃ခရလဥးေရသနးေပါငး၅.၂သနးနးပါးရသညအနက၄.၇သနးသည ၿမ႕ျပေနလဥးေရျဖစၿပး ၀.၅သနးမာ ေကးလကေနလဥးေရအျဖစ မတယႏငသည။38 ရနကနၿမ႕၏ ဧရယာသည စတရနးကလမတာ၉၇၁ရၿပးပမးမရလဒအားျဖင လဥးေရထထပမႈမာ တစစတရနး ကလမတာတြင လေပါငး၅၃၅၅ ေယာကနးပါးေနထငျခငးျဖစသည။ ၿမ႕နယတစခႏငတစခၾကား လဥးေရထထပမႈမာ မားစြာကြာျခားလကရပါသည။ ၅၈။ ျမနမာနငငရအျခားၿမ႕မားႏငႏႈငးယဥလင ရနကနၿမ႕ေတာ၏ ေဒသႏရစမခန႔ခြမႈမာ အေတာေကာငးမြန ပါသည။ ၿမ႕နယ(၃၃)ၿမ႕နယလးသညရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတ(YCDC)က စမေဆာငရြကေသာ


28

စညပငသာယာအပခပေရးလမးညြနခကအတငးလကနာၾကပါသည။ YCDCကကလနေခတက စတငတညေထာင ခပါသည။ ၿဗတသတ႔သည၁၉ရာစေႏာငးပငးၿမ႕ေတာဝန႐းတညေထာငၿပးေနာက ၁၉၂၂တြင “ရနကနျမနစပယ ေကာပေရးရငး” ဟ၍စတငဖြ႔စညးခသည။ ဤအဖြ႕ကအဓကအားျဖင စညပငသာယာေရးရာ ျပ႒ာနးခကမားႏငအည ၄ငးအပငးတြငအျမငဆးတာဝနထမးေဆာငရေသာေကာငစထမေရြးခယထားသညၿမ႕ေတာဝနကဥးေဆာငခပါသည။ထေကာငစဝငမားကမၿမ႕ျပေနလထအလႊာအခ႕မေရြးခယတငေျမာကခၾကသည။

၅၉။ YCDC သညျပျပငမြမးမမႈအနညးငယျဖင ၄ငး၏တာဝနဝတရားမားက ယခအခနထထမးေဆာငလက ရသည။ လကရ YCDC ပစမာ၂၀၁၃ခႏစ ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးဥပေဒက အေျခခထားပါသည။ ေကာမတတြငအဖြ႔ဝငရစဥးႏင ေကာမတဥက႒အျဖစၿမ႕ေတာဝနတစဥးပါဝငသည။ အဖြ႔ဝငေလးဥးကၿမ႕နယ၃၃ခ ပါဝငေသာရနကနၿမ႕၏ခ႐ငေလးခမေရြးေကာကထားပါသည။ ကနအဖြ႕ဝငေလးဥးကမ တငးေဒသႀကးအစးရအဖြ႔မ ခန႔အပထားျခငးျဖစသည။ၿမ႕ေတာဝနကရနကနတငးေဒသႀကးဝနႀကးခပမခန႔အပသည။ၿမ႕ေတာဝနသညဝနႀကးခပႏငလႊတေတာတာဝနခေသာတငးေဒသႀကး စညပငသာယာေရး ဝနႀကးအျဖစပါပးတြတာဝနထမးေဆာငရသည။ ထ႔ေၾကာင YCDCမႀကးၾကပလမးညြနေနေသာ de-jure ႏင de-facto ႏစခလးသညတငးေဒသႀကးအစးရအဖြ႔၏ အလပအမႈေဆာငအျဖစရပတညလကရသည။ထ႔ျပငရနကနၿမ႕ေတာဝနသညလညးျပညေထာငစသမၼတ၏အတညျပခကကရရရနလအပသည။ထ႔ေၾကာငရနကနၿမ႔တြငလညး စညပငသာယာျပ႒ာနးခကထတျပနခြင အဆငမာ ကန႔သတမႈရပါသည။ ဒမကေရစအေျခခေသာအရပသားအစးရက ၂၀၁၄ခနစေအာကတဘာလတြင ကငးပခေသာ ခရငႏင ျမ႕နယကယစားလယမားလညး ဝငေရာကယဥျပင ခြငရေသာစညပငသာယာေရြးေကာကပြကပမပျပင ေစခပါသည။ အဆပါေရြးေကာကပြသည အေျခခစညးမဥးစညးကမးမားအရ မဆႏၵေပးခြငကကန႔သတထားၿပး တစအမေထာငတြငတစဥးသာမေပးခြငရသည။ ေရြးေကာကပြအတြက မေပးရန မတပတငခေသာ၂၅%ေသာ အမေထာငစ (အမေထာငစ၁၀၀၀၀၀ခန႔) သာမေပးခေသာေၾကာင မေပးသအရညအတြက ေလာနညးခ သညကေဒသခမားသရနားလညခသည။.

B.IV.1.2 YCDC၏ဘ႑ာေရးအေျခအေန39

၆၀။ YCDC၏ဘတဂကသညရနကနတငးေဒသႀကး၊ YCDC၏ဥက႒ႏငအမႈေဆာငခပျဖစေသာရနကနျမ႕ေတာဝန၏ စမခန႔ခြမႈေအာကတြငရပါသည။၂၀၁၄/၁၅ဘ႑ာေရးႏစတြငတငးေဒသႀကးစစေပါငးအသးစရတ၏၇၀%က YCDC၏ ဘကဂကကပ၂၃၈ဘလယ (အေမရကနေဒၚလာ၂၃၈သနးခန႔) မရရခသည။ YCDC ၏ ကယပငဝငေငြသည လေလာကမႈရသည။ အခြနေကာကချခငး၊ လငစငႏငအမျခေျမဖြ႔ၿဖးေရးလပငနးမားမ ဝငေငြရရသည။ ဝငေငြ အမားစမာ အမေထာငစႏငလပငနးမားမေပးေဆာငရေသာ ေရခြန၊အမႈကခြနႏငအၿခားဝနေဆာငမႈမားမရရသည။ လပငနးတာဝနမားကေဆာငရြကရနအတြက YCDCမေငြေၾကးမားေထာကပေပးလကရသည။ TMuCsမၿမ႔နယ၏ ျမနစပယဧရယာတစခတညး၏ပငဆငမႈကစမခန႔ခြရသည “စျပ” ၿမ႔နယမားႏငမတဘပငဆငမႈလပငနးေဆာငတာ ႏစခလးက YCDC မစမကြပကရပါသည။ပငဆငမႈမားသာမက ၿမ႕၏ကန႔သတခကအတြငး၌ရသညျဖစေစ၊ မရသညျဖစေစ ပကသကဆကႏြယေနေသာ အရာမားအား လက၀ယရယႏငျခငးႏငငားယႏငျခငးတ႔က ျပလပႏငသည။ ၂၀၁၄ႏင၂၀၁၅ခႏစဘ႑ာေရးႏစတြင စစဥခမတထားေသာ အသးစရတပမာဏ၏၉၀% အားကာမေစရန၀ငေငြဘတဂတအား ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတသည တငးေဒသၾကးအစးရထ ၀ငေငြ၏၁၀% အားလႊေျပာငးရမညျဖစသည။ ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတသည တငးေဒသၾကး စမခန႔ခြေရး၏အဓကလပငနးစမခကမားတြငတစစတတစပငးပါ၀ငလကရသည။

B.IV.1.3 YCDC ၏တာ၀န၀တရားမား ၆၁။ လြနခေသာဆယစႏစမားအတြငးအမးမးေသာ အမးသားအဆငဥပေဒမားအရ ေပၚေပါကလာခေသာ လပပငခြငမားအေပၚအေျခခ၍ YCDCသညမ၀ါဒမား ခမတျခငး၊ လမးညႊနမႈမားေပးျခငးႏငႀကးၾကပျခငး (သ႕) အေကာငအထညေဖာျခငးစသညလပပငခြငမားႏငတာ၀နမားကေပးအပျခငးခရသည။40 အဓကကသည တာ၀န၀တရားမားမာ -

§ ၿမ႕ျပစမကနးမားျဖစသညဇနမားဖြ႕စညးတညေဆာကျခငး၊အေဆာကအအေဆာကလပေရးဆငရာခြငျပခကမားထတေပးျခငးႏငျမ႕ျပဖြ႕ျဖးေရးအတြက ေရရည စမကနးမားေရးဆြျခငး။


29

§ ၿမ႕ျပအဂၤါရပတြငပါ၀ငေသာ အေျခခ အေဆာကအအမားျဖစသည လမးတတား ၊ ေရဆး ထတလႊတျခငးႏင ေရႀကးေရလျခငး ထနးခပမႈစနစမားစသည အငဂငနယာပငးဆငရာ ေဆာငရြကျခငးႏင ျပျပင ထနးသမးေရးဆငရာလပငနးမား။

§ ေသာကသးေရျဖန႕ေ၀ျခငးႏင ေရဆးေရညစမားျပနလညသန႕စငေရးလပငနးမား။ § အမႈကသရကမားစမခန႕ခြျခငးလပငနးမား။ § အမားျပညသပငေနရာမားျဖစသညပနးၿခမား၊ကေလးကစားကြငးမား၊စမးလနးေျမ ဧရယာမားသာမကသာနမားအားစမခန႕ခြျခငးလပငနးမား။

§ လမးသန႔ရငးေရး။ § လမးမးတငမားႏင § အစားအေသာကႏငပကသကသည ျပညသ႕ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈမားျဖစသညအစားအေသာကႏငအသားငါးမားအားစစေဆးမႈမားျပလပျခငးႏငလငစင ေပးျခငး၊စားေသာကဆငမားႏငသားသတရမားအားစစေဆးမႈမားျပလပျခငးစသညတ႕ျဖစသည။41

၆၂။ လပငနးေဆာငတာမားအားစမအပခပရနႏင အေကာငအထညေဖာရနအေျခခကသညအခြငအာဏာမား ရရရန ၿမ႕ေတာစညသာယာေရးကစၥရပမားဆငရာ CEO/တငး၀နႀကးအပါအ၀ငအျခားအဖြ႕၀ငရစဥးပါ၀ငေသာ ေကာမတသညစညးမဥးမား၊အမန႕မား၊ညႊနၾကားခကမားႏငလပငနးစဥမားအား ခမတထတျပနႏငသည။ YCDC ၏ တရားစရငပငခြငမားအရတရားဥပေဒမားမတဆင ေဒသတြငးအပခပျခငးသည ရနကနၿမ႕၏ၿမ႕ျပအပခပျခငးတြင ပါ၀ငသတမတထားေသာအဂၤါရပတစချဖစသည။ B.IV.1.4 ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးေရးႏငစမကနးေရးဆြျခငး B.IV.1.4.1 တညေဆာကေရး ခြငျပမန႕မား ၆၃။ YCDC ၏ စမခန႕ခြေရးအဖြ႕အစညးတြငၿမ႕ေတာစမကနးႏငေျမေနရာမားစမခန႕ခြေရးဌာနတစခအပါအ၀င ဌာနေပါငး၂၀ခပါ၀ငပါသည။ ထ႔ေၾကာင၂၀၁၅ခႏစဒဇငဘာလတြငမႏေလးၿမ႕၌ၿမ႕ျပစမကနးဌာန စတငထေထာင စဥကရနကနၿမ႕သညၿမ႕ျပစမကနးအေကာငအထညေဖာရန ျမ႕ျပစမကနးယနစကဖြ႕စညးထားသည တစခတညး ေသာစညပငသာယာအဖြ႕အစညးတစချဖစခပါသည။42 ၆၄။လကရအခနတြငဥပေဒအရ အတညျပျပးေသာရနကနျမ႕၏ နယေျမေဒသ မဟာစမကနးတစခမ မရေသးေပ။ YCDC၏ ေန႕စဥ လပငနးေဆာငရြကခကမားအျဖစ ျမ႕ျပဖြ႕ျဖးမႈထနးခပျခငး လပငနးမားအား လြနခေသာ (၁၅)ႏစခန႕ကျပဌာနးခသည စညပငသာယာေရး ဥပေဒ (၂)ချဖင အမားဆး ေဆာငရြကခပါသည။ ျမ႕ျပစမကနးနင ေျမအသးခမႈ လပထးလပနညးက ၂၀၀၁-ခႏစတြင ေဆာငရြကခသည။ (အဆပါ) ၂၀၀၁-ခႏစတြင လပထးလပနညးဥပေဒသညေျမစမခန႕ခြမႈ အေၾကာငးအရာမားပါ၀ငၿပး အေၾကာငးအရာခြမားျဖစသည ေယဘယ ေျမစမခန႕ခြမႈ ေဆာငရြကခကမား၊ေျမခြနစညးၾကပမႈမားႏငအျခား ေျမခြနႏင ဆကႏြယေနေသာ ျပနာမား၊ ႏငငေတာပင ေျမအျဖစ သမးယျခငး၊ ေျမ၀ယယျခငးႏင ေရာငး၀ယျခငးမား၊ ေျမတငးတာျခငး လပငနးမားအား စမျခငး၊ ေျမမတတမးမားအား ထနးသမးျခငး၊ ႏငငပငႏင အစးရပငေျမေနရာမားမတရားမ၀င ကးေကာေနထငသ မားအားဖယရားျခငး စသညတ႕အေပၚတြင အထးအေလးေပးထားပါသည။ ထ႔အျပငျမ႕ေတာဖြ႕ျဖးတးတကေရး စမကနးမားေရးဆြျခငး၊ ေျမေနရာအသးခမႈမားကဖြ႕ျဖးတးတကေရးစမကနးမားက လကနာမႈရ/မရ ေစာငၾကည ေလလာျခငး စသညတ႔ႏငစပလဥးေသာ အခကမားက လပထးလပနညးဥပေဒတြင ထညသြငးေဖာျပထားသည။ 43 ၆၅။ ၁၉၉၉ခႏစ “အေဆာကအအႏငေဆာကလပေရးဆငရာနညးဥပေဒ”တြင ေဆာကလပခြငပါမစႏင ပတသကသည ဥပေဒမားပါဝငပါသည။ထ႔အျပငလေနထငရနလျခမႈမရေသာမသငေတာေသာ အေဆာကအဥ ျပနာကလညးပါ၀ငပါသည။ YCDCမပငဆငေသာအေဆာကအဥမား ျပနလညျပျပငမြမးမျခငးကစၥကလညး ပါ၀ငပါသည။ စညးမဥးစညးကမးအသစမား ဥပမာ-လမးႏငအေဆာကအဥၾကားေျမေနရာအကြာအေဝးသ႔ အေဆာကအဥအျမင ဆငရာသတမတခကမားစသညတ႔ကထပမပါ၀ငပါသည။ ေဆာကလပခြငပါမစက ဆးျဖတရာတြင ဤစညးမဥးစညးကမးမားကမညသည အတငးအတာအထထညသြငးစဥးစားသညက မသရပါ။ ဤစညးမဥးစညးကမးမားက တရားဝငေၾကညာထားျခငးမရဟလညး ယဆရပါသည။ ပဂၢလကႏငအမားပင ရငးႏးျမပနသမားအေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကေနေသာ ေဆာကလပခြငပါမစပါအေၾကာငးအရာမားက ေျမေနရာ ခ႕ထြငျခငးႏငၿမ႕ပစအေပၚအကးသကေရာကမႈရေသာေၾကာင၄ငးစညးမဥးဥပေဒမာအေရးပါပါသည။


30

YCDCကေဆာကလပခြငပါမစစာရြကစာတမးမားက စစေဆးၿပးခြငျပခကလကမတကထတေပးပါသည။ သ႔ေသာ “အထကျမငအေဆာကအအမား၏ေဆာကလပခြငမာတငးေဒသအစးရသ႔နငငအဆငခြငျပခကကယရေသာေၾကာင၄ငး၏အခြငအာဏာမာကန႔သတခကရပါသည။ သေတသနအရေဆာကလပေရးက႑တြင ခြငျပခကယရေသာ စနစကရနကနၿမ႕ေတာဧရယာအတြငး လကရေျမေနရာခ႕ထြငျခငးက ထနးခပနငေသာစနစျဖစသညဟညႊနျပ ေနပါသည။.”44,45ထ႔ေၾကာင ေဆာကလပခြငပါမစမားကျမ႔ေတာစမကနးႏငေျမစမခန႔ခြမႈဌာနကထတေပးျခငး မဟတဘ အငဂငနယာဌာန (အေဆာကအဥ) မထတေပးျခငးျဖစသည။46 အငဂငနယာဌာနက အတငးအတာ တစခအထျမ႕ေတာစမကနးဌာနႏငညႏႈငးေဆြးေႏြးျခငးလပေသာလညးအငဂငနယာဌာနတြငလပေဆာငေသာစမခန႔ခြမႈဆငရာဆးျဖတခကမားအေပၚၿမ႔ေတာစမကနးဌာနကဝငေရာကစြကဖကျခငးရမရမသရပါ။ B.IV.1.4.2 မဟာရနကနၿမ႕ေတာအတြကမဟာဗဟာဖြ႔ျဖးတးတကမႈစမကနး1

၆၆။၂၀၁၃/၂၀၁၄တြင YCDC သည “မဟာရနကနၿမ႕ေတာအတြကမဟာဗဟာဖြ႔ျဖးတးတကမႈစမကနး” (SUDP-2040) ေရးဆြရနဂပန အျပညျပညဆငရာ ပးေပါငးေဆာငရြကေရး ေအဂငစ JICAႏင(ေဆာကလပေရးဝနႀကးဌာန၊ ျမ႕ျပႏငအမရာဖြ႕ျဖးေရးဥးစးဌာန, DUHD တ႔အတပါဝင) ပးေပါငးလပေဆာငခပါသည။ ပြငလငးျမငသာမႈဆငရာ ျပနာမား၊အကးအျမတဆငရာျပနာမားႏငပတသကၿပး အျငငးပြားခၾကေသာလညး ၂၀၁၅ခနစဇြနလ၁၉ရက ေန႔တြငရနကနတငးေဒသႀကးလႊတေတာက(SUDP-2040) စမကနးကခြငျပခပါသည။ ပဂၢလကအမျခေျမရငးႏးျမပႏ သမား၏ ေတာငးခခကႏင လႊတေတာအတညျပခကရရထားသည စမကနး၏ေပါငးစညးအားအေပၚအကး သကေရာကမႈရေသာ တရားဥပေဒျပဌနးခကမာရငးလငးမႈမရပါ။47အမျခေျမလပငနး၏ အစရငခစာတြင “ၿမ႔သစ”အျဖစ သတမတထားေသာေနရာမားတြင အမျခေျမရငးႏးျမပနသမားမာ ပမေကာငးမြနေသာ ရနကနၿမ႕ေတာအတြက ဗဟာကဖြ႔ျဖးတးတကေရးစမကနးႏင YCDCမထတေပးမည အနာဂတေဆာကလပခြငမား အၾကား တကရကခတဆကမႈရရနေမာလငေနၾကသညဟေဖာျပပါသည။48စမကနးက၂၀၁၆ခႏစေႏာငးပငးတြင JICAမျပနလညျပငဆငေရးဆြထားပါသည။ ၆၇။ စမကနးစာရြကစာတမးသည ျဖညဆညးရနလအပေနေသာ ကြာဟမႈတစခက ပပးေပးသည။ ရနကနျမ႕ (YCDC ဧရယာအျပင နးစပေသာျမ႕နယမား)သည ဖြ႕ျဖးတးတကမႈအသစက မညသညေနရာတြင အေျချပမညႏင ၎ကမညကသ႔ ၀နေဆာငမႈေပးမည အစရေသာ ကယျပန႔ျပညစသည စမကနးအစအစဥတစခ ခထားရန အေရးတၾကးလအပလကရသည။ ၎စမကနးသည အာရေဒသအခငးခငး အျပနအလနႏႈငးယဥသညအခါသာမက အျခားကမာၻ႕ျမ႕ျပႏငငမားႏငလညး ႏႈငးယဥပါက အျမငမားဆးအဆငရေသာ အလြနပင တနဖးႏမခ သတမတ ျခငးခရေသာ မဟာဗဟာကဖြ႕ျဖးတးတကမႈဆငရာ ပငဆငမႈတစခအျဖစ ကယစားျပေသာ ျပညသသယယ ပ႔ေဆာငေရးစနစက ဖြ႕ျဖးတးတကေအာငေဆာငရြကရန ေဆာငရြကရန နညးလမးမား အေၾကာငး တကရငးလငး ေသခာစြာ နားလညမႈရရန လအပျပး ထပတးအဓကကေသာအေၾကာငးအရာမားမာ လေနမႈဘ၀အရညအေသြးက ထနးသမးလက ကားမားႏငေမာေတာဆငကယမား သယယပ႔ေဆာငေရးအတြကမားျပားလာေသာ ေတာငးဆ ခကမားက ေလာခရန(ဖနလအမဓာတေငြ႕ထတလႊတမႈ ေလာခရန) ကစလစသပသညးေသာ ျမ႕ျပဧရယာတစခ ရရေအာင မညကသ႔ ေဆာငရြကမညဟေသာ ေခါငးစဥပငျဖစသည။ အျခားအခကအခာကေသာ အေၾကာငးအရာမားမာ ရနကနတငးေဒသၾကး၏ ကလနေခတကာလႏင ယခငေတာ၀ငေခတကာလအပငးအျခားႏစခလးမ သာလြနေျပာငေျမာကေသာ ဗသကာအေမြအႏစက ထနးသမး ေစာငေရာကရန၊ စမေျမမား၊ ေရကနမားႏင စမးလနးေသာေနရာလြတမားက ကာကြယေစာငေရာကျခငးႏင ရာသဥတေျပာငးလမႈမ ျဖစေပၚလာေသာ စနေခၚမႈမားႏင စပလဥး၍ ၾက႕ခငမႈတညေဆာကျခငး စသညတ႔ျဖစသည။ ၆၈။ မဟာဗဟာေျမာကစမကနးသည-၂၀၁၄ခႏစတြင ၅.၂သနးမ ၂၀၄၀ခႏစတြင၁၀သနးအထ ႏစဆ တးတကလာမည လဥးေရအတြကဖြ႕စညးတညေဆာကပဆငရာသးသပခကတစခက ေရးဆြလကရသည။ စမကနး အဖြ႕သညအနာဂတေျမေနရာခ႕ထြငမႈက ထနးခပေမာငးႏငႏငရနအတြက ေအာကေဖာျပပါအျခားေရြးခယစရာ နယေျမေဒသသးသပခက၃ရပကအဆျပတငသြငးခသည။

1ဤအပငးမာ ၂၀၁၆ခနစ ႏဝငဘာလတြင အၿပးသတရမညျဖစေသာလညး လကရတြင JICAမ ရနကနတငးေဒသအစးရဘကက ေတာငးဆထားေသာ ပမေကာငးမြနေသာရနကနတငးအတြက မဟာစမကနးက ျပနလညသးသပေနပါသည။ မဟာစမကနးအသစမာ လကရစမကနးႏင သသသာသာကြာျခားၿပးေကာငးမြနမညဟ ေမာလငထားပါသည။


31

ပ-၂ မဟာရနကနအတြကၿမ႔ျပဖြ႔စညးပအသစ49

Sub Center System (I) Sub Center System with Green Area (II)

အဆျပ အဓက စမကနး၁ႏင၂သည အနာဂတတြငလေနထငမႈသာမက စးပြားေရးလပငနးမားပါစစညးလာမည ျမ႕အလယဗဟရလကရCBDႏငအခငးဝကအားျဖင၁၅ကလမတာခန႔႔အကြာတြငရေသာ ဗဟခြဖြ႔ျဖးေရးလမးေၾကာငး (Sub center Growth Belt)’တစေလာကတြငပငမဗဟခြ (Major Sub Center) ၅ခ (အေရ႔ေတာငမ အေနာကေျမာကသ႔ နာရလကတေျပာငးျပနအတငး၊ သလဝါ၊ သနလင၊ ဒဂၿမ႔သစ၊ မငးဓမၼ၊ လႈငသာယာ)က တညေထာငရနျဖစပါသည။ ထ႔အျပငအဆျပ စမကနး၂တြငအျပငဘက ဖြ႕ျဖးေရး လမးေၾကာငး (Outer Ring Growth Belt) တစခတညရကာ‘ဗဟခြဖြ႔ျဖးေရးလမးေၾကာငး(Sub Center Growth Belt)’ႏငအျပငျဖစေနၿပး CBD မ၂၅ကလမကလ၃၀ၾကားအကြာတြငတညရပါသည။အဆျပ စမကနး၂တြငၿမ႔ျပငဘကသ႔ေျမေနရာခ႕ထြငျခငးက ထနးခပရနရညရြယသညအျပငဘကအစမးေရာငလမးေၾကာငး (Outer Green Belt) လညးပါဝငပါသည။ တးခ႔ထားေသာ စမးလနးေျမ ဧရယာမားကလညးသသသာသာေတြ႔ႏငပါသည။ ဖြ႔ျဖးေရးလမးေၾကာငးမား၏ ရညရြယခကမာလကရ CBDအတြငးသ႔ေျမာကဘက၊ အေရ႕ဘကႏင အေနာကဘကမားသ ဥးတညေနေသာ အဓကသယယပ႔ေဆာငေရးလမးေၾကာငးျဖစသည မဥးေျဖာငဖြ႔ျဖးေရးလမးေၾကာငးတစေလာကတြင တညရမည ေမာမနးထားေသာေနာကထပ ဖြ႕ျဖးတးတကလာမႈမားက ဆြယရနျဖစပါသည။အဆျပ စမကနး၂တြင ၿမ႔ပတလမးႏစခပါဝငေနေသာေၾကာငကဥးေျမာငးသြားေသာမဥးေျဖာငလမးမားကေျမထပမတးခ႕မႈနညးပါးသြားျခငးကျပရနအမတအသားျဖစပါသည။ စနစ၂အရစကဝငးပပတလမးမားေၾကာင ေျမကြကလပအလြတမားျဖစသည ‘အစမးေရာငကၽြနးမား’ကကာကြယရနပမလြယကသြားပါသည။


32

Super CBD –Single Core System (III)

၆၉။ အဆျပ စမကနး (၃)တြင CBDဧရယာႏင၎ႏင ထကပနးစပေနေသာ ေနရာမားတြင ျမ႕ျပဖြ႕ျဖးေရး ထပမ တးခ႕ျခငးမား အမားဆးျဖစေၾကာငး ေဖာျပထားသည။ အကးဆကအားျဖင CBDသည အရြယအစား၂ဆျဖစ လာကာ ေျမာကဘကသ႔တးခ႕လာျပး ျမ႕ပတရထား လမး၏ ေတာငဘကျခမးက ျဖတသနးသြားသည။ ျမ႕၏ တစ၀ကက လႊမးျခထားေသာ ရထားလမးေၾကာငး မရ ေသာေၾကာငထပမ ဖြ႕ျဖးမႈမား၏အျခားအပငးမားက ေျဖာငတနးေနေသာ အဓကလမးမၾကးမား တစေလာက ရပလးေပၚလာလမမညဟ ေတြးထငၾကသည။ အကး ဆကမာအဆျပ စမကနး(၃)တြငအဆျပ စမကနး(၁) ကသ႕ လမးေၾကာငးရညလားစြာ ဖြ႕ျဖးမႈပစလမး ေၾကာငးမား ပါ၀ငလာသည။


33

ပ ၃။ မဟာ ရနကနျမ႕အတြက အနာဂတျမ႕ျပဖြ႕စညးပႏင ေျမေနရာအသးျပမႈပစ50

၇၀။ အဆျပ စမကနး(၂)က ပမသေတသန ေဆာငရြကသငေၾကာငး YCDCကဆးျဖတခက ခမတခသည။ ထ႔ေနာကစမကနးအဖြ႕သည ျမ႕ျပင ပတလမးေၾကာငးက ဖြ႕စညးပဆငရာ သးသပ ခကတြငထညသြငးချပး ထစက၀ငးပသ႑ာနအရ ျမ႕ပတလမးေၾကာငး တစေလာကတြင ျမ႕နယ အသစ၇ခထပမထညသြငးခသည။ ျမ႕နယမား၏ လက၀ရစ အစအစဥမာ ဒလ၊ သနလင၊ အေရ႕ဒဂ၊ လညးကး၊ ေမာဘ၊ လႈငသာယာႏငတြေတး စသည ျမ႕နယမားျဖစသည။ အဆျပ စမခက(၂)ႏင အနာဂတေမၽာမနးေျမအသးျပမႈအေပၚ စစဥထား ေသာ သယယပ႔ေဆာငေရး ဆငရာစမကနးမားက ေပါငးစညးလကျခငးျဖင ဘယဘကတြင ေဖာျပ ထားေသာ ေျမေနရာအသးျပမႈပစက ေပၚထြက လာေစသည။ လေမၼာေရာငျခယထားေသာ ဧရယာ မားက ၂၀၁၂ခႏစတြင ေဆာကလပျပးစးချပး ျဖစသည။ အ၀ါရင ေရာငျခယထားေသာ ဧရယာ မားမာ ၂၀၂၅ခႏစႏင အ၀ါနေရာငျခယထားေသာ ဧရယာမားက ၂၀၄၀ခႏစတြင ေဆာကလပျပးစးရန ေမာမနးထားသည။

B.IV.1.4.3 Greater Yangon SUDPသးသပခက။

၇၁။ ေဆာကလပေရးဝနၾကးဌာန၊ DUHDနင YCDC တ႔၂၀၁၁ခနစမစ၍ျပငဆငထားေသာ ကနဥးအၾကမးဖငး အစအစဥမားမအပ ရနကနျမ႕ေတာျမ႕ျပဖြ႕ျဖးေရးနယေျမ ေဒသဆငရာမေဘာငသည၂၀၁၄ခႏစအထ မထြကေပၚ ေသးပါ။ ယခအခနထရနကနျမ႕၏အ ေဆာကအဥး ေျမေနရာတးခ႕မႈ၊ ေဆာကလပခြငမား၊ ပမၾကးမားေသာလပငနး စမကနးမား - လမးမၾကးမားတးခ႕ျခငး၊ျပျပငမြမးမျခငးႏင အနမဆး ျမ႕စြနသ႕ လပစစဓာတအားလငးမား ဆကသြယရနစသည ၿမ႔ျပအျဖစေျပာငးလ လာျခငးမား ေပၚေပါကလာမည။ ထ႔ေၾကာင "မဟာရနကနျမ႕ၾကး၏ ဗဟာေျမာကျမ႕ျပဖြ႕ျဖးတးတကေရးစမကနး"၏မၾကမးသညအဓကကေသာေျခလမးတစချဖစပါသည။.

၇၂။ ေရြးခယထားေသာ နယေျမဖြ႕ျဖးမႈစမကနးပစသည အလြနႀကးကယခမးနားေနျပး ေအာငျမငစြာ အေကာငအထညေဖာႏငရနအတြကစမခန႔ခြေရးႏငႏငငေရးဆငရာ ကြမးကငမႈမားသာမကအေျခခ အေဆာကအအ ရငးႏးျမပနမႈမားအတြကႀကးမားေသာဘ႑ာရနပေငြတ႔ လအပေနပါသည။ ေလာရေနေသာ စညမဥးမားႏင အမားျပညသ ဆငရာရငႏးျမပနခြငမားကကန႔သတထားျခငးတ႔က ႀကးကယမားျပားေသာ ေျမေနရာတးခ႔ျခငး မဟာစမကနးအေကာငအထညေဖာျခငးအတြကစနေခၚမႈတစရပျဖစပါသည။အမနစငစစ၄ငးသညဗဟခြမားစမကနး၊ ၿမ႕သစစမကနးႏင အစမးေရာငဖြ႔ၿဖးေရးလမးေၾကာငးနယေျမ စမကနးမားက ၿပးျပညစေစျခငးက ရညညႊနးပါသည။ ထ႔ေၾကာင”မဟာရနကနျမ႕ၾကး၏ဗဟာေျမာကျမ႕ျပဖြ႕ျဖးတးတကေရးစမကနး” ျပနလညသးသပခကမ အဓက ကေသာ အခကအခ႕ကတငျပထားပါသည။

၇၃။ စမကနးေရးဆြေရးအဖြ႔သည စးပြားေရးေရစးေၾကာငးက ၿမ႔ျပပစက ပသြငးသည အခကအေပၚ လေလာကစြာ ေလလာေဆာငရြကထားျခငးမရေပ။ကမာၻလးဆငရာျမ႕ျပပစႏႈငးယဥမႈမားတြငၾကမးခငးဧရယာနငေျမကြကဧရယာအခး(FAR)အရ ၿမ႕ၾကးျပၾကး ဧရယာမား၏လဥးေရသပသညးဆသညျမ႕ၾကးျပၾကး၏ အလယဗဟမျမ႕ျပငဘကသ႔ ကဆငးသြားေၾကာငးေဖာျပထားသည။ ၄ငးသပသညးဆအဆငမာမားေသာအားျဖင နမဆငး သြားေၾကာငး ေဖာျပထားသည။ ေအာကပါပ-၄တြငသသာေသာဥပမာတစခကေဖာျပထားသည။


34

Density Relative to City Center

0

20

40

60

80

100

120

1 2 3

Distance from Center: 1 CBD; 2 High-Density Residential; 3 Low-Density Residential

Dens

ity

ပ-၄ ျမ႕မ ဗဟေနရာႏင လဥးေရသပသညးမႈပစ

ျမ႕တြငး ေစးကြကစးပြားေရးနယပယအတြငး တညရေသာ ေနရာမား၏ လဥးေရသပသညးဆပစမားက ေျမေနရာေစးႏႈနး ကြာဟမႈကပေဖာထားသည။ ေျမေနရာေစးႏႈနးမားက ျမ႕လယေခါင ေနရာ မားတြငဝယလအားမားျခငးက ေဖာျပေနၿပး လမးစရတ သကသာ ေစျခငးအေပၚတြငအဓကမတညေနပါသည။ အမျခေျမ ရငးႏးျမပႏသမားကလညးၿမ႔လယေခါငႏငၾကားရ အကြာအေဝး တညေနရာ ေပၚမတည၍ ရငးႏးျမပႏၾကပါသည။ ထ႕ေၾကာင ၄ငးတ႔သညျမ႕လယေခါငေနရာမားတြငအျမငဆးၾကမးခငးဧရယာႏငေျမကြကဧရယာအခး (FAR)ရေသာ အေဆာကအဥမားက ေဆာကလပၾကၿပး ၄ငးေၾကာင ဘကစသးစးပြားေရးေနရာမားနင လေနသပသညးမႈမားသည အမရာယနစမားသည ျမ႕လယမCBD တြင အသပသညးဆး ျဖစျပး CBD မျဖညးျဖညးေဝးလာေသာအခါ လးခငးအမရာယနစမားျဖင သပသညးမႈ ေလာနညးသြားျခငး ျဖစပါသည။ ထ႕ေၾကာင ဝယလအားႏႈနးက လဥးေရသပသညး ဆႏႈနးက ျဖစေစသည။.

၇၅။ မဟာရနကန SUDP စမကနးအတြက ေရြးခယထားေသာအျခားပစကြ၏ သသာထငရားေသာသြငျပငတစခမာ ခးေနေသာပသ႑ာနရသည ဖြ႕ျဖးမႈလမးေၾကာငးႏစခႏင၎တ႔အၾကား ပ႕ႏ႔ေနေသာ အစမးေရာငဧရယာၾကးမားျဖစသည။ စက၀ငးပသ႑ာနရ ဖြ႕ျဖးတးတကမႈလမးေၾကာငးသည ခငမာျပးအရြယအစားၾကးမားေသာ ထထပသပသညးမႈ၏ထပပငးက ကယစားျပေဖာျပျပးပပါလမးေၾကာငး၏ ေလာေစာကက ျပနလညျမငတကလာေစသည။ပ၅သညအဆျပ စမခက၂မစနစ ပစျဖငအသြငေဖာေဆာငထားေသာလဥးေရသပသညးဆ၏လမးေၾကာငးကေဖာျပသည။ ပ ၅။ ။ အဆျပ စမခက၂မ ေဖာျပထားေသာ လဥးေရသပသညးမ အေျခအေနျပပ

၇၆။ ပ၄တြငပၾကမးေဖာျပထားေသာေျမေနရာ စမကနးပစသညအလြနအားေကာငးေသာ စးပြားေရးခြနအားမားက ေဖာျပ ထားသည။ ေျမေစးႏႈနးသညရနကနျမ႕၏သမငးေၾကာငးအရအျမစတြယေနေသာ CBD၏ဧရယာအေပၚအေျချပေနေသာေၾကာင ေစးကြကဥးေဆာငသမားသညဧရယာ၂တြငတညရေသာ ေျမတနဖးကဗဟဖြ႕ျဖးေရးလမးေၾကာငးခြ(ဖြ႕ျဖးေရးလမးေၾကာငး၁) အျဖစသတမတထားေသာဧရယာထကပ၍ ျမငမားေသာတနဖးသတမတမညျဖစသည။ သ႔ျဖစ၍ဧရယာ၂ရ ေျမတနဖးမား အေပၚသကေရာကေနေသာ ဖအားမားကခန႔မနးႏငသည။ (ဧရယာ၄လညးပါ၀ငႏငသည။) ျမငမားေသာ ေျမေစးႏႈနးမားက


35

ရးခနးမားႏငအဆငျမငလေနအမမားကသ႔ေသာ စးပြားျဖစအသးျပမႈမားကဆြေဆာငလမမည။ အထးသျဖငဗဟအခကအခာ ေနရာမားတြငထလမးေၾကာငးသညတနဖးျမငအသးျပျခငးမားကဧရယာ၃မဧရယာ၂သ႔အာရလႊေျပာငးေစျပးမလ CBDႏငနးကပ ေစလမမည။ထတြနးအားက ျမ႕တြငး၊ျမ႕ျပငလမးမၾကးမားႏငႏႈငးယဥလင ျမ႕ပတလမးကြနရကမား အရညအေသြးနမ ေနေသးသည ဟေသာအခကကယခလကရတြင ေထာကပထားေပးလမမည။

၇၇။ အားေကာငးေသာစးပြားေရးဥပေဒမားသညပငလင ရပပငးဆငရာေျပာငးလ၍မရေသာဥပေဒမားမဟတပါ။ တက ခငမာေသာ စညးမဥးဆငရာအားထတမႈမားကစက၀ငးပသ႑ာနဖြ႕ျဖးမႈလမးေၾကာငးမား၏ စမကနးသးသပခကကအေကာင အထညေဖာႏငရန ျဖစေစႏငလမမည။သ႔ေသာမယငန႔ေသာေရရညႏငငေရးကတက ေထာကပေပးထားေသာ ျပညျပည၀၀ အကးသကေရာကမႈရသည ေျမေနရာစညးမဥးမားသာလငဧရယာ၂ႏငဧရယာ၄က လေနသပသညးလာေစရန တြနးအားမား လာျပးဗဟခြဖြ႕ျဖးမႈလမးေၾကာငးတးခမႈမားကလညး ဆႏၵရသလထနးခပႏငေစမညျဖစသည။ တရား၀ငစညးမဥးစညးကမးမား ၂ခလးတစခႏငတစခ ေရာယကမႈမရပါလငအေကာငအထညေဖာလကရေသာ ျပညသ႔စမအပခပမႈမားသည ဂပန၊ ကရးယားႏင အေနာကေျမာကဥေရာပႏငငအခ႕ကသ႔ စြမးအားအတငးအတာတစခရရလာျပး သးသပခက(၂)၏ အဓက သြငျပငလကၡဏာမားအေကာငအထညေဖာျခငးသညအေရးၾကးလာျပးစြန႔စားမႈမားရလာႏငေစသည။

၇၈။ ၿမ႔ျပဆငရာတာဝနယေဆာငရြကေသာသေတသနလပငနးမား - အထးသျဖင အျပညစဆးေသာ စာရငးမားစစေဆး အတညျပျခငးက မဟာရနကန SUDP က ျမနမာႏငင ၿမ႕ျပဖြ႔ျဖးတးတကေရးေရးသားခကတြင ထညသြငးရနထကတနေသာ အဖြ႔ျဖစေစပါသည။ သ႔ေသာလညး ျမ႕ျပေျမေနရာစးပြားေရးမ ကမာၻလးဆငရာအေထာကအထားမား၏ ေနာကခမားက ဆန႔ကင၍ SUDP တြငအျခားေသာကစၥမားေရြးခယျခငးက ျပနလညစဥးစားခြငရပါသည။ ျမ႕ျပဖြ႕ျဖးတးတကေရးႏင ဖြ႕ျဖးတးတကျခငးဆငရာ ထနးခပမႈမားအတြက စညးမဥးဥပေဒမေဘာငအေျခကရန ႏစမားစြာၾကာျမငမည ျဖစပါသည။ ဖြ႕ျဖးတးတကျခငးဆငရာထနးခပမႈေရးဆြထားေသာ တရားဝငစမကနးႏငဥပေဒေရးရာစညးမဥးမားကလကနာေစရန တြနးအား ေပးႏငစြမးရေသာ အမားျပညသအပခပေရးစနစ တညေထာငရနလညး ႏစမားစြာၾကာျမငဥးမည ျဖစပါသည။ ထ႔အျပင အျပငဘကဖြ႔ၿဖးေရးလမးေၾကာငးေဆာကလပျခငးအတြကဘကဂကရရရနလညးႏစမားစြာအခနယရလမမည။ ၿမ႔အတြငးႏင အျပငပတလမးအတြကလကခနငေလာကေသာ ေဆာကလပေရးနညးပညာမရလင အနာဂတအေျခခေနထငေရးအတြက သကဆငရာအေျခခအဆာကအအေျမမကႏာသြငျပင အေကာငအထညေဖာတညေဆာကေရးအတြကလညး စနေခၚမႈအျဖစ ကနရ ေနဥးမညျဖစပါသည။အထးသျဖငရနကနၿမ႔ေတာငဘကပငးရၿမ႔ပတရထားလမးႏငCBDက တကရကခတဆက ေပးမည အနာဂတၿမ႕ပတဓာတရထားလမးမားအတြက လကရCBD၏မကနာစာအျဖစ လကေတြ႔အသးျပေနေသာ ကနတငၿမ႔ပတရထား လမးမားအားလးက ျပငဆငျခငးသည ခငမာေသာ လအပခကတစချဖစပါသည။ B.IV.2 မႏေလးျမ႕ေတာ

B.IV.2.1 အေၾကာငးအရာ။

၇၉။ ယခငကေတာဝငမငးေနျပညေတာျဖစခေသာ မႏေလးျမ႕သည ျမနမာႏငင၏ဒတယအၾကးဆး ျမ႕ေတာျဖစျပး ၂၀၁၄ခႏစသနးေခါငစာရငးအရ စစေပါငးလဥးေရ၁.၇၃သနးရသည။51 ျမ႕နယ၇ခပါဝငၿပး မႏေလးျမ႕ကျမနမာ ယဥေကးမႈျမ႕ေတာအျဖစသတမတထားျပး ျမနမာႏငင၏အဓကစးပြားေရးႏငသယယပ႔ေဆာငေရး၏ အခကအခာ ျမ႕လညးျဖစပါသည။ မႏေလးတြငကမငးျမ႕(PRC)မGMS အေရ႕အေနာကစးပြားေရးစၾကၤကခတဆက ထားေသာ အာရအေဝးေျပးလမးမအမတ၁၄က ရနကနမအႏၵယနယစပအထ (အာရအေဝးေျပးလမးအမတ၁မ) ဆကစပ ေဖာကလပထားပါသည။ ထ႔ေၾကာငမႏေလးျမ႕သည အႏၵယႏငတရတအၾကားအဓကကေသာကနးတြငး သယယ ပ႔ေဆာငေရးလမးေၾကာငးတစခအျဖစ အလားအလာရပါသည။ တစခနတညးမာပငမႏေလးသည ျမနမာႏငင၏ ေကာရးျဖစေသာရနကန-ေနျပညေတာ-မႏေလး ေဒသစၾကၤ၏အဆးမတလညးျဖစပါသည။ ၄ငး၏တညေနရာက ျမ႕ေတာအတြက ႏစရညေကာငးမြနေသာစးပြားေရးသကေရာကမႈ အကးဆကက ရရေစပါသည။ ရနကနျမ႕ ကသ႕ပငမႏေလးျမ႕ကလညးၿမ႔ေတာအပခပေရးစနစက မႏေလးျမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတ (MCDC) မအပခပသည။

၈၀။ MCDC ၏တာဝနဝတရားမားႏင ဖြ႔စညးမႈပစမာ YCDCႏင တပါသည။ ရနကနျမ႕ကသ႔ပင မႏေလးကလညး တစစတတစပငးကလနေခတက ကငသးခေသာစညပငသာယာဥပေဒမားျဖင အပခပပါသည။ 'မႏေလးျမ႕ေတာ ဖြျဖးတးတကေရးဥပေဒ(၁၉၉၂)'ႏင 'အေထြေထြဖြျဖးတးတကေရးေကာမတဥပေဒ(၁၉၉၃)' (General Development Committee Law) တ႔က အဓကအေျခခဥပေဒအျဖစျဖငမၾကာေသးမအခနထ အသးျပေန ခၾကသည။ မားျပားလေသာ တာဝနဝတရားမားအထးသျဖင နယေျမစမခန႔ခြျခငး၊ အခြနေကာကချခငးႏင ျမ႕ျပဖြ႕ျဖးတးတကေရးမားက လပေဆာငေနေသာ MCDC၏ယခ ဖြ႔စညးပသည အဆပါဥပေဒမားကအေျခခ


36

ထားသည။ သ႔ေသာလညးMCDCသည စညပငသာယာဥပေဒေဟာငးမားကျပ႒ာနးထားေသာ တာဝနဝတရားမား ကလညးတာဝနယရပါသည။ YCDCကသ႔ပငMCDC သညလညး၄ငး၏ရနပေငြက အခြနေကာကျခငး၊ ဝနေဆာငမႈ ေၾကးမား၊ လငစငမားႏငပငဆငမႈတးျမငျခငး (Property Development) တ႔မရရသည။ ေကာမတ၏ဥကဌ သညလညး ၄ငးေကာမတ၏ျမ႕ေတာဝနျဖစပါသည။ ရနကနမာကသ႔ပငဤရာထးေနရာကမႏေလးတငးေဒသၾကး အစးရ စညပငေသာယာေရးဝနၾကးမပးတြတာဝနယရသည။52 ထ႕ေၾကာငMCDCသည ေဒသဆငရာအစးရ၏ လကေတြ႔ကေသာယနစအျဖစသတမတျခငးခရသည။ ျပညနယ/တငးေဒသၾကးတ႔တြင စညပငသာယာဥပေဒမား မာဆငတေသာေၾကာင ေကာမတအဖြ႕ဝငဖြ႕စညးပ(ေရြးေကာကခ/မေရြးေကာကခ/ဥကဌ) သညရနကနျမ႕၏ ေကာမတႏငအတတပငျဖစသည။. ၈၁။ MCDCအား တာ၀နေပးအပထားေသာ တာ၀န၀တရားမားသည YCDC အား ယၾကညစတခစြာ အပႏငးထား ေသာ တာ၀နမားႏင အတတပငျဖစသည။ေအာကေဖာျပပါ အဖြ႕အစညးဆငရာ ဇယားက MCDC ၏ ၂၀၁၅ခႏစ ဒဇငဘာလအတြငး MCDC ေဆာငရြကခေသာ က႑ဆငရာ တာ၀န၀တရား မားက ရငးလငးေဖာျပထားသည။ ရနကနျမ႕ကသ႔ပင အေျခခအေဆာကအအဆငရာႏင နညးပညာပငးဆငရာ ျမနစပယ ၀နေဆာငမႈမားသည MCDC ၏ ရညမနးခကဗဟတြင တညရသည။ ပ (၆)။ ။ MCDC ၏လပေဆာငခကဇယား

ရငးျမစ: MCDC. MCDCတြင အျခားဌာနမားမ သးသန႔ခြျခားထားေသာ တစခတညးရပတညေနသည ျမ႕ေတာစမကနး ေရးဆြေရး ဌာနက ၂၀၁၅ခႏစ ႏ၀ငဘာလတြင ဖြ႕စညးထေထာငခသည။53၎အခနတြင အနာဂတလပငနး တာ၀နဆငရာ အေသးစတ တာ၀နေပးအပခကမား၊ တာ၀နချခငးမားႏင လပပငခြငပါ၀ါ စသညတ႔က သတမတဆးျဖတျပးျခငး မရခပါ။54 B.IV.2.2 ျမ႕ျပဖြ႔ၿဖးတးတကေရးႏင ျမ႕ျပစမကနးေရးဆြျခငး

၈၂။၂၀၁၂ခနစတြင

MCDCမမႏေလးၿမ႕ၿမ႕ျပဖြ႔ျဖးတးတကေရးအတြကမဟာဗဟာကစမကနးက၂၀၁၄ခႏစအထျပငဆငခပါသည။55


37

ပ-၇ MCDC၏ မဟာဗဟာကစမကနး ၂၀၄၀

စမကနးအညႊနး

၁။တနဖးနညးအမရာ (Low Income Housing)

၂။အေသးစား/အလတစားစကမႈဇန

(Small and Medium Industrial Zone)

၃။စးပြားေရးဗဟ

(Central Business District)

၄။ျပညသပငဇနအသစ (New Civic Zone)

၅။အပနးေျဖႏငစမးလနးဇန

(Recreation and Green Zone)

၆။ႏငငတကာစးပြားေရးဇန

(International Business Zone)

၇။အမးသားယဥေကးမႈ/အေမြအႏစဇန

(National Cultural/ Heritage Zone)

၈။ဟတယဇန (Hotel Zone)

၉။ပကန၀နေဆာငမဇန

(Export Processing Zone)

ရငးျမစ - PM Group/Safege/MMIC,ibid,p.69။

လကရတြင၂၀၄၀ခႏစအထ MCDC၏ နယေျမမားတးခ႔လာမညဟေသာ ယဆခကအေပၚမတညၿပး (ပသမႀကး) ၿမ႔နယအပါအဝငကပလကရသညၿမ႔နယသးခကပါ ထညသြငး၍ျမျပဖြ႕ျဖးေရးစမကနးက ေရးဆြထားပါသည။ ၂၀၁၄ ခႏစသနးေခါငစာရငးအရ MCDCနယေျမအပါအဝင တတားဥးႏငမတရာ၏ ၿမ႕နယ (၂၀၄၀ခႏစအထပါဝငမည) တြင လဥးေရ၂,၁၂၃,၅၀၇ (ၿမ႕ျပႏငေကးလကေဒသႏစခလး ရပါသည။ တးခ႕ၿပး MCDCနယေျမအတြကၿမ႕ျပ စမကနးတြင ၂၀၄၀ ခနစ၌56ႏစစဥလဥးေရတးႏႈနး၂.၄၇%57ျဖငလဥးေရေလးသနးရလာနငသညဟ ခန႔မနးထား ပါသည။ ၁၉၉၀ခႏစမ၂၀၁၄ခႏစအထလဥးေရ၁သနးႏငအထကရေသာ ၿမ႕မားတြငႏစစဥတးႏႈနး၂.၁%ျဖငတးလာ ပါသည။ (ဇယား-၂၊ Column III)။၄ငးမာျမနမာႏငငစးပြားေရးႏငႏငငေရးပတဆ႔ျခငးခရစဥကာလအတြငး ေရရညဖြ႔ၿဖးတးတကမႈလမးေၾကာငးသစကညႊနျပေနသည ‘ကနဥး’ တးႏႈနးျဖစပါသည။ စးပြားေရးပငးတြင ပြငလငး ျမငသာမႈရလာျခငးႏငကနသြယေရးလပငနးမား ကယျပန႔လာသည အေျခအေနေအာကတြင MCDCနယေျမ အတြကျမငလာသညလဥးေရတးႏႈနး၂.၅%ခန႔မာျဖစႏငေျခရသညပမာဏျဖစပါသည။.

၈၃။အနာဂတတြငပငမၿမ႔ျပေျမေနရာအသးခမႈအတြကနယေျမေဒသစမကနးဖြ႕စညးပအရမႏေလးတြင‘ၿမ႔ျပစမကနး’၏ လကရအစအစဥေရးဆြျခငးအတြက ေဆာကလပေရး၀နၾကးဌာန၊ DUHD က မႏေလးၿမ႔ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးၿမ႔ျပ စမကနး ဥးတညခက၂၀၄၀’ကေရးဆြျပငဆငခပါသည။


38

ပ ၈။ ။၂၀၄၀ခနစ မႏေလးျမ႕ဖြ႕ျဖးတးတကေရးစမကနး ေမာမနးခက

Source: PM Group/Safege/MMIC, ibid., p. 70. စမကနးသည သးသပခကက ခငမာေစျပး ေနာကတစဆငတကလမးရာတြင အေထာကအကျပေပးသည။ အဓက ျမ႕ေတာအခကအခာေနရာခြမားႏင အဓကအမတမားစြာရသညျမ႕ေတာ ဖြ႕စညးပမတဆင ျမ႕ေတာတြငး လမး ကြနရကစနစ အေပၚကေရာကေနေသာ ဖအားမားေလာနညးသြားႏငသည။ ထ႔အျပင ျမ႕ေတာ တြငးႏင ျမ႕ေတာျပင ပတလမးၾကးမား ေဆာကလပျခငးသညလညး ယခလကရတြင ျပာနာရပျဖစေနေသာ ယာဥေၾကာပတဆ႕ မႈမားက ေလာနညးေစလမမည။DUHD ၏ စမကနးသည မႏေလးျမ႕၏ အနာဂတ ျဖစႏငေခရေသာ ေျမေနရာ ခ႕ထြငျခငးက ကယစားျပေဖာျပေပးလကရသည။ ၈၄။ “မႏေလးျမ႕ဖြ႕ျဖးတးတကေရးစမကနး”သညအခ႕ေသာအားနညးခကမားရေနေသးေသာေၾကာငလကရတြင အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကရနစစဥေနေသာ အဆငတြငသာ တညရေနသည။ စမကနးအေျခစက ေဒသ မားသည တညေထာငျပး ျမ႕ျပမားအနးတြငတညရေနျပး အမျခေျမရငးႏးျမပႏမႈမားအတြက သငတငေသာ စတဝငစားမႈမားရရနငသည။ထ႔အျပငစမကနးသည စစကငးတငးတြင စစကငးတငးေဒသၾကးအစးရအဖြ႕အေျခစက ေနေသာေၾကာင ဧရာဝတအေနာကဘကကမးရ စစကငးတငးေဒသ၏ ေကးလကေဒသမားကထေရာကေသာ အကးဆကမား ျဖစေပၚေစျခငးမရပါ။ ေယဘယသတမတခကမားေၾကာင ၄ငးစမကနးသည အးအမ တညေဆာကေရးခြငျပခကမား (တရားဝငဥပေဒအခကအလကမား)က ေျဖရငးရာတြင တရားဥပေဒအရ အတည မျပသညအတြက နယေျမ စမကနးမေဘာငအျဖစသတမတခရျခငးမရပါ။ ၈၅။ ထ႔အျပငဖြ႕ျဖးတးတကေရးအဆျပခကမားအတြကအလြတသေဘာစသတမတခကတစခအေနျဖင အဆပါ စမကနးသညလေလာကစြာထးျခားမႈမရသညအတြကအသးမဝငပါ။ ရနကနႏငဒတယတနးစား ျမ႕ေတာမားမာကသ႔ MCDC ၏အပခပမႈမတဆင ျမ႕ျပဖြ႕ျဖးတးတကေရးကပကငထနးခပထားေသာ ထေရာကသည အပခပမႈ ယႏရားမးမပါ၀ငပါ။ ထ႔ေၾကာငလပေဆာငရနရသညျပညစေသာေျမေနရာ မဟာစမကနးတစခအတြက အသး ဝငေသာအေျခခလပငနးတစခအျဖစသာ ျမ႕ေတာဖြ႕ျဖးတးတကေရးစမကနးသးသပခကက သတမတႏငပါသည။ လကရအခနတြငဒတယတနးစားျမ႕ေတာမား၌ အလြတသေဘာဓေလထးစျဖင ေဆာငရြကမႈမားႏငခြငျပထားေသာ အေဆာကအအပါမစေပးျခငး သေဘာတညခကမားမဆးျဖတေပးေသာ ျမ႕ျပပစကအသြငေဖာေဆာငေနသည။ မႏေလးျမ႕တြငအေျခကပးေသာ လမးကြနရကမားဖြစညးမက ဤအေျခအေနကေလာခေပးျပး ပမေခတမေသာ ေျမေနရာစမကနးမားလကဝယမရပါက၄ငးသည ေျမေနရာတးခ႔ျခငး လားရာက အကးရေစေသာ နညးလမး တစချဖစသည။ အငအားပႀကးလာေသာစးပြားေရးတးတကလာမႈေၾကာင CBDနယေျမအနးအနားရနယေျမမားတြင


39

ေျမကြကတနဖးမားျမငတကလာႏငၿပး လကရတရားမဝငသေဘာတမႈမားမာ ပကျပယနငေျခမားပါသည။ ADB၏ ေနာကလာမညၿမ႔ျပဝနေဆာငမႈစမကနးအေၾကာငးအရာက ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးတးတကေရးထနးခပမႈျမငတငနငရန နယေျမ သတမတျခငးဆငရာဥပေဒမားပမလအပေျကာငး ေဖါ ျပေနပါသည။58ရနကနႏငမတဘအဓကအားျဖငမႏေလးတြင ေျမအသးခမႈပစ သတမတခက မရသညကေတြ႔ရရပါသည။59 B.V ျမ႕ျပဥပေဒေရးဆြျပ႒ာနးျခငး အေျခအေန

၈၆။ ဖြ႕ျဖးျပးႏငငမားကသ႔ပင ျမျပဖြ႕ျဖးေရးဆငရာ ဥပေဒမေဘာငမား ခမတနငရနအတြက ျမနမာႏငင၏ အမးသားအဆငမဝါဒသညအလြနအေရးၾကးသည။ အဆပါ အမးသားအဆင မဝါဒအဆငတြငျပညသမား ပဂၢလက က႑မားနင စညပငသာယာအဖြ႕အစညးမားအတြက တစနငငလး အတငးအတာနင လမးညႊနမႈေပးနငရန မဟာဗဟာေျမာက ဆးျဖတခကမား ခမတရသည။ တစျပငနကတညးမာပင ျပညေထာငစအစးရ အေနျဖင ႏငငတလႊား ျပညသ႕ေရးရာစမခန႕ခြမႈမား ႏငငသားမားႏငအမျခေျမရငးႏးျမပႏသမားအၾကား တနးတညမစြာ ေဆာငရြကနငရနအတြက နယေျမေဒသစမကနးေရးဆြျခငးနင ျမ႕ျပဖြ႕ျဖးေရးဆငရာ ဥပေဒနင နညးဥပေဒမားက တသမတတညး ျပဌာနးရန လအပပါသည။ လကရအေျခအေနတြငMCDCႏငYCDC လကေအာကရနယေျမမားမ လြ၍နယေျမေဒသစမကနးဆငရာဥပေဒမားမရေသးပါ။ MoC, DUHDမၿမ႔ျပႏငေဒသဖြ႔ၿဖးေရးစမကနး ဥပေဒမၾကမး’ ကျပငဆငခ႔ပါသည။ ထ႔အျပငဤအေၾကာငးအရာမားက ျမနမာႏငငအမးသားအေဆာကအအဆငရာ စညးမဥးမား (MNBC)တြင အကဥးခပ ေဖာျပထားပါသည။ B.V.1 ၿမ႔ျပႏငေဒသဖြ႔ၿဖးေရးစမကနးဥပေဒ

၈၇။ ၿမ႔ျပႏငေဒသဖြ႔ၿဖးေရးစမကနးဥပေဒမၾကမးသည၂၀၁၆ခႏစႏစလယပငးလပငနးေဆာငရြကမႈ အေျခအေနက ေဖာျပသည။ထဥပေဒမၾကမးသညကယပငအပခပခြငရေဒသမားအတြက စညပငသာယာအဖြ႕ အစညးမားက ေဖာျပမထားေသာ၂၀၀၈ခႏစဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒျပ႒ာနးခကမားႏင ကကညမႈရသည။60 တစခနတညးမာပင ဤဥပေဒမၾကမးသည ျပညေထာငစအဆင၊ တငးေဒသႀကးႏငျပညနယအဆင၊ျမ႕နယအဆငအလက အထးသျဖင DMAမားတြငသကဆငမႈရသညစမကနးမားအားခမတေပးသည။ ဤဥပေဒမၾကမးသည နယေျမေဒသဆငရာ စမကနးမားအတြက လြမးျခမႈရေသာ လပငနးအစအစဥမားပါ၀ငျပး စမကနးျပငဆငျခငးႏင အတညျပခက ရယျခငးအတြက အပခပေရးႏငႏငငေရးဆငရာတာဝနမားကခြေဝသတမတေပးထားပါသည။ ၈၈။ဤဥပေဒမၾကမးတြငအေျခခကေသာစမကနး (၆) ခပါဝငသည။

§ အမးသားျမ႕ျပစနစစမကနးပစ § တငးေဒသႀကး/ျပညနယျမ႕ျပစနစစမကနးပစ § ျမ႕နယႏင ျမ႕ေတာအတြက ၿမ႕ျပစမကနးအဆျပသေဘာထားပစ § (အထး ဖြ႕ျဖးေရး နယေျမမားတြင ေျမေနရာအသးျပမႈဆငရာ) အေသးစတစမကနးပစ § နညးပညာပငးဆငရာျမ႕ျပအေျခခအေဆာကအအစမကနးပစ § အထးဖြ႕ျဖးေရးနယေျမမားအတြက စမကနး

§ အမးသား ျမ႕ျပစနစစမကနးပစသည ျမနမာနငင၏ အဓကျမ႕ေတာၾကးမားႏင၄ငးတကဆကသြယ ထားေသာ သယယပ႔ေဆာငေရးစၾကၤ -(ျမနမာႏငင၏အဓကကေသာနယေျမေဒသဖြ႔စညးတညေဆာကပ) ကကယစားျပသည။စကပးေရးႏငသစေတာနယေျမမားကေရရညကာကြယရနရညရြယ၍ ၄ငးဖြ႔စညးပက ထညသြငးချခငးျဖစပါသည။ အမးသားနယေျမေဒသဖြ႕ျဖးတးတကေရးမေဘာင(NSDF)တြင အေျခခ ကေသာ အမးသားၿမ႔ျပစနစ စမကနးပစကထညသြငးထားပါသည (Section B.II).

၉၀။ ျပညနယ/တငးေဒသၾကး ျမ႕ျပစနစစမကနးပစမားသည ျပညနယ (သ႔မဟတ) တငးေဒသႀကး ဧရယာတစခလးကလႊမးျခထားသည။ဤစမကနးပစတြင ပါ၀ငေသာ အေၾကာငးအရာမားသညအမးသားအဆင ျမ႕ျပစနစစမကနးပစေရးဆြရနအတြက အေျခခအခကမား ျဖစပါသည။ ျပညနယ/တငးေဒသၾကး ျမ႕ျပစနစစမကနး ပစမားသည၄ငးတ၏ အေသးစတအေျခအေနမားအေပၚမတညျပး အမးသားအဆငနယေျမေဒသဆငရာ ဥးတည ခကမားကလကခကငသးျခငးျဖင၎တ႔ကျပနလညအေခာသပေရးဆြသည။


40

၉၁။ အခ႕နငငမားတြင အဆျပစမကနး ပစမားတြင ပါ၀ငေသာ လပငနးတာ၀နမားက ျမ႕၏အရြယစားေပၚမတည၍ စေကး၁ း ၅၀၀၀၀မ ၁ း ၁၀၀ ၀၀၀အေပၚ နယေျမေဒသဆငရာ ပငမစမကနးပစမနင ခတဆကထားသည။ အဆျပ သေဘာထားစမကနးပစမားသည ေနာငႏစ၅၀အတြငး ျမ႕ဧရယာတစခလး၏ ရပပငးဆငရာဖြ႕ျဖးတးတကမႈ လမးေၾကာငးက အဆျပေဖာျပရမညျဖစသည။ အဓက တာဝနမားမာ-

• အဓက အေျခခအေဆာကအအေနရာမား အပါအဝင ေျမဧရယာ အသးခမႈမားႏင ၄ငးတ႔၏ အျပနအလန လပငနး ဆကႏြယမႈမားက ေဖာျပရန။

• နညးပညာပငးဆငရာ ျမ႕ျပအေျခခအေဆာကအအ စမကနးမား အေပၚ အေျခခ၍ သယယပ႔ေဆာငေရး က႑ အပါအဝင အေျခခအေဆာကအအ ကြနရကမားက ေပါငးစညးရန။

• အေသးစတ ျမ႕ျပစမကနးပစပါ အေၾကာငးအရာမားက ၾကတငသတမတရန။

၉၂။ ေျမေနရာကန႔သတမႈေအာကတြငရေနေသာ အေသးစတစမကနးပစမားသည စမကနးသးသပခကမားက ၁ း ၅၀၀မ၁ း ၅၀၀၀စေကးအထ ေရးဆြႏငရန ေဆာငရြကေပးသည။ ေဆာကလပေရးခြငျပမန အေၾကာငးအရာ မားကသတမတထားျခငးျဖငအေသးစတစမကနးပစသည နယေျမေဒသဆငရာ စမကနးအတြက ကမာၻလးဆငရာ နယေျမစမေရးဆြမႈ လပထးႏငအညလပေဆာငႏငမညျဖစသည။အေသးစတစမကနးပစ ေရးဆြျခငးတြင ထပတးေဆာကလပေရးခြငျပမနမားက ထပမျဖညစြကႏငသည။ အခ႕နငငမားတြင အေသးစတစမကနး ပစမားက ဇနစမကနး ပစ (Zoning Plan) ဟလညး ေခၚပါသည။ ၉၃။ထ႔အျပငျမ႕ျပစမကနး ဥပေဒမၾကမးတြင နညးပညာဆငရာ ျမ႕ျပအေျခခအေဆာကအအစမကနးႏင အထးဖြ႕ျဖးေရး စမကနးမားက ထညသြငးထားသည။“နညးပညာပငးဆငရာ ျမ႕ျပအေျခခအေဆာကအအစမကနးပစ”ႏင “အထးဖြ႕ျဖးေရးနယေျမမားအတြကစမကနးမား”သညသယယပ႔ေဆာငေရး၊မလာစနစ၊ ေရစနစႏငစြန႔ပစ ပစၥညးစမခန႔ခြမႈက႑ရပမားအားလးက ျခငဆလသည။ အထးဖြ႕ျဖးတးတကမႈဧရယာစမကနးမားသည လကရ ျမ႕ျပစနစက ျပနလညဖြ႕ျဖးတးတကေရး ျပလပျပငဆငျခငးတ႔က ဆလသည။ (ဥပမာ- လမႈစးပြားဖြ႔ျဖးမႈက တးျမငေပးရန) B.V.II ျမနမာႏငငအမးသားအေဆာကအအဆငရာစညးမဥးမား (MNBC) ၉၄။ ျမနမာႏငင၏အမးသားအေဆာကအအဆငရာစညးမဥးမားဥပေဒသညအကးဆကမားႏင ျဖစႏငေခမား အားလးက ျခငသးသပထားျပး ျမနမာနငငအငဂငနယာအသငး ႏင UN Habitat တ႔မ ပးေပါငးေဆာငရြကျခငးျဖင ရရလာေသာရလဒတစချဖစသည။ ၄ငးသည၂၀၁၂ခႏစတြငအျပးသတေရးဆြခကာ၂၀၁၆တြင ျပနလညေရးဆြချပး ယခအခါအေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကမႈမတငမ ေနာကဆးအဆငသ႔ေရာကရေနျပျဖစသည။61 လကရအခနထ အခ႕အပဒခြမားက ျပနလညစစစေနေသာေၾကာင၄ငးသည တရားဝငအဆငသတမတထားျခငးမရေသးပါ။ အေဆာကအအမားအတြက နညးပညာပငးဆငရာအခကအလကမားႏငနညးပညာလအပခကမားပတသတ၍ ၄ငးသညတစကမာၻလးဆငရာစခနစႏႈနးမား ျပညမပါသည။ ဥပေဒအရတရားဝငျပ႒ာနးျခငးမရေသးသညမလြ၍ MNBC က အခနး (၇) ခနးျဖငဖြ႕စညးထားသည။

၁) စမကနးေရးဆြျခငး၊ ပတဝနးကင၊ စမခန႔ခြေရးႏင ဥပေဒ ျပဌာနးျခငး ၂) ဗသကာႏငၿမ႔ျပဒဇငး ၃) (အေဆာကအအ) ဖြ႔စညးတညေဆာကပဒဇငး ၄) ေျမႏငအေျခခအတျမစ ၅) အေဆာကအအဆငရာ ဝနေဆာငမႈ လပငနးမား ၆) အေဆာကအအသး ပစၥညးမား ၇)ေဆာကလပေရးလပငနးစဥႏင အႏရာယကငးရငးေရး။

၉၅။ MNBC မျပ႒ာနးခကအခ႕သညနယေျမေဒသစမကနးေျမေနရာႏငျမ႔ျပဖြ႕ျဖးေရးတနင ဆကႏြယမႈ ရပါသည။ MNBCဥပေဒအပဒ (၁) အရ ‘အသးျပေနေသာအမးအစားမား‘ သ႔မဟတ ‘အမးအစားခြထားၿပးေသာဇနမား‘ ဟေသာအခကပါဝငသည။ထအခကသညဖြ႕ျဖးျပးႏငငမားႏငဖြ႕ျဖးဆႏငငမားတြငအသးျပေနဆျဖစသည။ဖြ႕စညးပ


41

တြငအဓကကေသာအသးျပမႈ (၈)ခကပါဝငသည။ (၁) လေနအမ (၂) စးပြားေရးလပငနး (၃) စကမႈလပငနး (၄) လထႏငလမႈေရးအဖြ႕အစညး (၅) ပညာေရး (၆) ျပညသလထႏငအစးရ (၇) စကပးေရး (၈) အထးေနရာသ႔ အေဆာကအအေဟာငးမား (သမငးဝငေနရာ)62တ႔ျဖစပါသည။၄ငးတက ပ၍အေသးစတကကစာရငးျပစႏငရန အတြက အပငးငယမားျဖင ထပမခြျခားထားပါသည။ MNBC သညအသးျပရနသတမတထားေသာ ဇနမားႏင တကရကဆကႏြယမႈရသည။၄ငးသည အနာဂတျမ႕ျပႏငေဒသ စမကနးတြငဇနစမကနးဆငရာဥပေဒမေဘာငမားက သတမတရန အဆျပထားသည။

B.VI အေျခခအေဆာကအအႏငအေျခခဝနေဆာငမႈ လပငနးမား

၉၆။ ဆယစႏစမားတြငပထမဆးအႀကမအျဖစ အမေထာငစတစစခငးစ၏ေနထငမႈအဆငအတနးႏင အေျခခ ဝနေဆာငမႈ ဆငရာအခကအလကမားက ၂၀၁၄ခႏစသနးေခါငစာရငးအရရရျခငးျဖစပါသည။ စစတမးအရ ၿမ႔ျပႏင ေကးလကေဒသႏစမးစလး၏ေနထငမအဆငအတနးေပၚမတည၍ အဓကကေသာ အေျခခဝနေဆာငမႈအေျခအေန (၃)ရပ (၁) ေသာကသးေရ၊ (၂) မလာေရဆးနႈတစနစႏင (၃) လပစစမးေထာကပေရးဟ၍ေကာကခကခထားသည။

B.VI.1 ေသာကသးေရ

၉၇။ျပညသ႔ကနးမာေရးရ႔ေထာငအရ (၁)စတခရေသာအပစႏင (၂)ေဘးျဖစေစေသာအပစဟ၍ အပစခြထားေသာ ေသာကသးေရအရငးအျမစမားကသနးေခါငစာရငးတြငသတမတထားၿပးဇယား-၇တြငစစညးေဖာျပထားပါသည။63

ဇယား (၇)။ ။အမေထာငစမားအတြက ေသာကသးေရ အရငးအျမစ (ျမ႕ျပ/ေကးလက)

ျပညနယ/ တငးေဒသၾကးျမ႕ျပ/ေကးလက

အမေထာငစ အေရအတြက စစေပါငး

(၁) လျခစတခရမႈ

(%)

(၂) လျခစတခရျခငးမရမႈ

(%)

ျပညနယ/ တငးေဒသၾကး ျမ႕ျပ/ေကးလက

အမေထာငစ အေရအတြက စစေပါငး

(၁) လျခစတခရမႈ

(%)

(၂) လျခစတခရျခငးမရမႈ

(%)

ျပညေထာငစ ၁၀၈၇၇၈၃၂ ၂၂.၇ ၇၇.၃ မေကြး ၉၁၉၇၇၇ ၁၀.၈ ၈၉.၂

- ျမ႕ျပ ၃၀၄၉၄၃၃ ၄၉.၃ ၅၀.၇ - ျမ႕ျပ ၁၃၁၂၅၁ ၃၉.၀ ၆၁.၀

- ေကးလက ၇၈၂၈၃၉၉ ၁၂.၄ ၈၇.၆ - ေကးလက ၇၈၈၅၂၆ ၆.၁ ၉၃.၉

ကခင ၂၆၉၃၆၅ ၁၈.၂ ၈၁.၈ မႏေလး ၁၃၂၃၁၉၁ ၂၂.၅ ၇၇.၅

- ျမ႕ျပ ၉၅၈၅၉ ၂၀.၅ ၇၉.၅ - ျမ႕ျပ ၄၁၅၆၃၄ ၅၃.၉ ၄၆.၁

- ေကးလက ၁၇၃၅၀၆ ၁၆.၉ ၈၃.၁ - ေကးလက ၉၀၇၅၅၇ ၈.၂ ၉၁.၈

ကယား ၅၇၂၇၄ ၃၇.၄ ၆၂.၆ မြန ၄၂၂၆၁၂ ၂၀.၆ ၇၉.၄

- ျမ႕ျပ ၁၄၆၆၈ ၄၅.၆ ၅၄.၄ - ျမ႕ျပ ၁၁၄၁၈၇ ၄၇.၂ ၅၂.၈

- ေကးလက ၄၂၆၀၆ ၃၄.၅ ၆၅.၅ - ေကးလက ၃၀၈၄၂၅ ၁၀.၈ ၈၉.၂

ကရင ၃၀၈၀၄၁ ၂၁.၃ ၇၈.၇ ရခင ၄၅၉၇၇၂ ၇.၆ ၉၂.၄

- ျမ႕ျပ ၆၇၁၆၇ ၅၄.၅ ၄၅.၅ - ျမ႕ျပ ၇၂၆၂၄ ၂၂.၆ ၇၇.၄

- ေကးလက ၂၄၀၈၇၄ ၁၂.၀ ၈၈.၀ - ေကးလက ၃၈၇၁၄၈ ၄.၈ ၉၅.၂

ခငး ၉၁၁၂၁ ၇၃.၃ ၂၆.၇ ရနကန ၁၅၈၂၉၄၄ ၄၈.၃ ၅၁.၇

- ျမ႕ျပ ၁၉၇၇၀ ၈၄.၁ ၁၅.၉ - ျမ႕ျပ ၁၀၆၉၀၅၆ ၆၆.၂ ၃၃.၈

- ေကးလက ၇၁၃၅၁ ၇၀.၂ ၂၉.၈ - ေကးလက ၅၁၃၈၈၈ ၁၁.၁ ၈၈.၉

စစကငး ၁၀၉၆၈၅၇ ၁၁.၈ ၈၈.၂ ရမး ၁၁၆၉၅၆၉ ၄၉.၇ ၅၀.၃

- ျမ႕ျပ ၁၈၃၇၇၂ ၃၁.၆ ၆၈.၄ - ျမ႕ျပ ၂၇၉၉၁၈ ၅၄.၃ ၄၅.၇

- ေကးလက ၉၁၃၀၈၅ ၇.၈ ၉၂.၂ - ေကးလက ၈၈၉၆၅၁ ၄၈.၂ ၅၁.၈

တနသၤာရ ၂၈၃၀၉၉ ၂၉.၀ ၇၁.၀ ဧရာ၀တ ၁၄၈၈၉၈၃ ၃.၆ ၉၆.၄

- ျမ႕ျပ ၆၆၈၀၇ ၅၃.၉ ၄၆.၁ - ျမ႕ျပ ၂၀၀၉၆၂ ၁၅.၁ ၈၄.၉

- ေကးလက ၂၁၆၂၉၂ ၂၁.၃ ၇၈.၇ - ေကးလက ၁၂၈၈၀၂၁ ၁.၉ ၉၈.၁

ပခး ၁၁၄၂၉၇၄ ၆.၃ ၉၃.၇ ေနျပညေတာ ၂၆၂၂၅၃ ၂၆.၄ ၇၃.၆

- ျမ႕ျပ ၂၃၉၀၁၄ ၁၉.၅ ၈၀.၅ - ျမ႕ျပ ၇၈၇၄၄ ၆၂.၅ ၃၇.၅

- ေကးလက ၉၀၃၉၆၀ ၂.၉ ၉၇.၁ - ေကးလက ၁၈၃၅၀၉ ၁၀.၉ ၈၉.၁


42

ရငးျမစ။ ။လ၀ငမႈၾကးၾကပေရးႏငျပညသ႕အငအား၀နၾကးဌာန ၂၀၁၄ခႏစျမနမာနငငလဥးေရနငအမအေၾကာငးအရာသနးေခါင စာရငး၊ျပညေထာငစအဆငအစရငခစာ(သနးေခါငစာရငးအစရငခစာအမတ၂)၊ ဇယားJ- ၂၊ ျမ႕ျပ/ေကးလကႏငေသာကသးေရအတြက ေရအရငး အျမစအမးအစားအလကအမေထာငစမား, စာ၂၄၃၊၂၄၄၊စာေရးစ၏စစညးမႈ။

အမးအစား(၁)သညသနးေခါငစာရငးမေအာကပါအရငးအျမစမားကအကး၀ငျခငေဖာျပထားသည။ေရပကမလာေသာေရ၊ေရသနဘး (သန႔စငထားေသာ)၊ေရကန/ေရစညကားမားမေရမားအျပငမးေရအစရသညတ႔ျဖစသည။အမးအစား(၂)တြငေရတြငးမား၊ကာရထားေသာေရတြငး/ စမးေခာငးမား၊အကာအရ မရေသာ ေရတြငး/ စမးေခာငးမား၊ ေရကန အမးမး၊ ျမစမား/ ေခာငးမား/ တးေျမာငးမားအျပင သတမတခြျခားျခငးမျပရေသးေသာ အျခားအရငးအျမစမားလညး ပါ၀ငသည။64 ၉၈။ ၂၀၁၄သနေခါငစာရငးအခကအလကမားအရ ျပညနယ/တငးေဒသၾကးအားလးရ ျမ႕ျပဧရယာမားတြင ေဘးကငးေသာ ေရအရငးအျမစခြေ၀ျခငးသည ေကးလကဧရယာမားထကပမျမငမားေၾကာငး ေတြ႕ရရပါသည။ ျမ႕ျပဧရယာမားတြင အမားအားျဖငေရဘဘငနင ေရပကမားမလာေသာေရႏငေရသန႔ဘးက မခအားထား ေနၾကသည။ ရနကနတငးေဒသၾကး၊မႏေလးႏငေနျပညေတာတ႔ရျမ႕ျပဧရယာမားသည ေဘးကငးေသာေရေပးေ၀မႈ ပမာဏအမားဆးရရျပးဧရာ၀တႏငပခးတငးေဒသၾကးတ႔သညအနမဆးအဆငတြငရပတညေနသည။65မႏေလး CDC ဧရယာတြငပင( ရနကန CDC ဧရယာတြငပါ) ေရပကမေရက၂၄နာရ၇ရကပတလးပမနစဥဆကမျပတမရရႏငပါ။66 YCDC ဧရယာတြငေရဆးရႈးမႈမားႏငေရအေလအလြငပမာဏသည ေပးေ၀လကေသာ ေသာကသးေရ ပမာဏ စစေပါငး၏၅၀%ခန႔ရႏငသညဟခန႔မနးထားသည။67 ကြနရကမတဆငေရေပးေရးလႊမးျခမႈမာလညးအကန႔အသတ ရပါသည။ ရနကနျမ႕တြင လဥးေရစစေပါငး၏ ၄၂%သာလင ၂၀၁၀ခႏစတြင ေရပကခတဆကသြယတနး နငခပါသည။68 MCDCဧရယာတြငျမ႕နယ၇ခအနက ၄ခသာလင ေရပကခတဆကသြယတနးမႈရခသည။69 တစႏငငလး ေသာကသးေရေပးေ၀မႈ အရညအေသြးက အဆငျမငတငရန လအပခကမား သသာထငရားစြာ ရေနေသးေၾကာငးအခကအလကမားကေဖာျပထားသည။

B.VI.2 မလာေရဆးနႈတစနစႏငေရဆးသန႔စငေရး

၉၉။ ေအာကပါဇယား-၈တြင သနးေခါငစာရငးအရ စစတမးေကာကထားေသာ မလာေရဆးနႈတစနစသးစြမႈက ေဖာျပထားပါသည။ ၄ငးစစတမးတြင ေရဆြအမသာမားႏင ယငလအမသာမားက “လျခေဘးကငးေသာစနစ” (အပစ ၁)70အျဖစ ခြျခားသတမတထားသည။ ယခငကအသးျပခ႔ေသာ တြငးအမသာမားႏင တြငးမရအမသာ မား(ပးမား)က “လျခမနညးေသာစနစ” (အပစ ၂)အျဖစ သတမတထားသည။ ေသာကသးေရကသ႔ပင ျမ႔ျပဧရယာက ေကးလကေဒသထက ေဘးကငးေသာ မလာေရဆးနတစနစသးစြမႈ ပမာဏ(အေတာ)ျမငမား သညက ေတြ႔ရရသည။ “အမသာသးစြျခငးမရေသာ” အပစမာ တစႏငငလးတြငရေသာ အမေထာငစအားလး၏ ၁၄.၄ ရာခငႏနးရၿပး အထးသျဖင ေကးလကေဒသမားတြင ဆငးရမႈႏႈနးျမငမားမႈရေၾကာငးညႊနျပေနပါသည။ ဇယား-၈ အမေထာငစမားတြငကငသးေသာ မလာေရဆးနတစနစအမးအစားမား (ၿမ႕ျပ/ေကးလကေဒသ)

တငး/ျပညနယ ျမ႕ျပ /ေကးလက

အမေထာငစ အေရအတြက

(I) စနစတက စြန႕ပစမႈ (%)

(II) စနစတက မရဘ စြန႔ပစမႈ(%)

စညးကမးမ ႔ စြန႔ပစမႈ (%)



(I) စနစတက စြန႕ပစမႈ (%)

(II) စနစတက မရဘ စြန႔ပစမႈ(%)

စညးကမးမ ႔ စြန႔ပစမႈ (%)

တစႏငငလး ၁၀,၈၇၇,၈၃၂ ၇၄.၃၂ ၁၁.၃၁ ၁၄.၃၇ မေကြး ၉၁၉,၇၇၇ ၆၈.၄၂ ၁၄.၀၄ ၁၇.၅၄

- ျမ႕ျပ ၃,၀၄၉,၄၃၃ ၉၂.၃၁ ၅.၁၃ ၂.၅၆ - ျမ႕ျပ ၁၃၁,၂၅၁ ၈၃.၅၉ ၁၂.၁၂ ၄.၂၉ - ေကးလက ၇,၈၂၈,၃၉၉ ၆၇.၃၁ ၁၃.၇၂ ၁၈.၉၇ - ေကးလက ၇၈၈,၅၂၆ ၆၅.၉၀ ၁၄.၃၆ ၁၉.၇၅

ကခင ၂၆၉,၃၆၅ ၈၅.၄၉ ၁၂.၄၈ ၂.၀၃ မႏေလး ၁,၃၂၃,၁၉၁ ၇၉.၇၇ ၄.၅၄ ၁၅.၆၈

- ျမ႕ျပ ၉၅,၈၅၉ ၉၁.၆၃ ၇.၇၉ ၀.၅၈ - ျမ႕ျပ ၄၁၅,၆၃၄ ၉၂.၆၁ ၃.၉၉ ၃.၄၀ - ေကးလက ၁၇၃,၅၀၆ ၈၂.၀၉ ၁၅.၀၈ ၂.၈၃ - ေကးလက ၉၀၇,၅၅၇ ၇၃.၉၀ ၄.၈၀ ၂၁.၃၁

ကယား ၅၇,၂၇၄ ၈၈.၅၉ ၄.၆၂ ၆.၇၉ မြန ၄၂၂,၆၁၂ ၇၈.၇၂ ၅.၀၁ ၁၆.၂၆

- ျမ႕ျပ ၁၄,၆၆၈ ၉၄.၆၄ ၄.၁၈ ၁.၁၈ - ျမ႕ျပ ၁၁၄,၁၈၇ ၉၂.၇၃ ၃.၀၂ ၄.၂၅

- ေကးလက ၄၂,၆၀၆ ၈၆.၅၀ ၄.၇၇ ၈.၇၃ - ေကးလက ၃၀၈,၄၂၅ ၇၃.၅၄ ၅.၇၅ ၂၀.၇၁

ကရင ၃၀၈,၀၄၁ ၆၈.၉၁ ၆.၆၁ ၂၄.၄၈ ရခင ၄၅၉,၇၇၂ ၃၁.၈၄ ၅.၂၉ ၆၂.၈၇

- ျမ႕ျပ ၆၇,၁၆၇ ၉၄.၅၂ ၂.၂၅ ၃.၂၃ - ျမ႕ျပ ၇၂,၆၂၄ ၇၅.၉၄ ၅.၃၅ ၁၈.၇၁

- ေကးလက ၂၄၀,၈၇၄ ၆၁.၇၇ ၇.၈၂ ၃၀.၄၀ - ေကးလက ၃၈၇,၁၄၈ ၂၃.၅၇ ၅.၂၈ ၇၁.၁၆


43

ရငးျမစ - လဝငမႈႀကးၾကပေရးႏင ျပညသ႕အငအားဝနႀကးဌာန၊ ၂၀၁၄ခနစ ျမနမာနငငလဥးေရနငအမအေၾကာငးအရာသနးေခါငစာရငး၊ အမးသားအဆငအစရငခစာ (သနးေခါငစာရငးအစရငခစာ အတြ-၃)၊ ဇယား-၁၃၊ အမသာအမးအစားႏင ၿမ႔ျပ/ေကးလကေဒသအလက အမေထာငစမား၊ pp.232-233၊ စာေရးသစစညးခက။ ၁၀၀။ ေနအမမားမထြကေသာ ေရဆးေရညစမားက ၄ငးေနအမႏငကပလက႐ေသာ မလာကနထသ႔ အမားဆး စြန႔ပစၾကပါသည။ ေနအမႏငစကမႈလပငနးမားမ ထြကေသာ ေရဆးေရညစအမားစက သန႔စငျခငးမရပ ျမစမား သ႔မဟတပငလယမားထသ႔စြန႔ပစၾကသည။ ရနကနၿမ႕ CBDဧရယာတစခတညး၌သာ ေရဆးစြန႔ပစသညစနစ႐ၿပး ကလနေခတကပငစတငအသးျပခပါသည။၂၀၀၅ခႏစတြငစြန႔ပစေရဆးမားကသန႔စငေပးသညစကရအသစတစခက ဖြငလစခသည။ ယငးကာလမတငမရနကနၿမ႕သည ေရဆးမားကမသန႔စငဘရနကနျမစတြငးသ႔ စြန႔ပစခသည။71 မႏေလးၿမ႕တြင ေရဆးမားကအဓကစြန႔ပစသညစနစမရပအေရအတြကအားျဖင အကန႔အသတတစခထသာရေသာ အမေထာငစမားသာမလာကနမားကအသးျပၾကသည။ အကးဆကအားျဖငသသသာသာရေသာ ေရဆးေရညစ ပမာဏမားသည လမးမားႏငအၿပငရေသာေရနႈတတးေျမာငးမားထသ႔ ေရာကရအဆးသတၿပး ထမတဆင ကနမားႏငဧရာဝတျမစအတြငးသ႔ ေရာကရသြားသည။72 မႏေလးၿမ႕အာရဖြ႕ျဖးေရးဘဏ စမကနး၏ အဓက ရညရြယခကမာ ပကမားျဖငေရးဆးမားစြန႔ပစသညစနစနင စြနပစေရမားက သန႕စငသညစကရက ဒဇငးေရးဆြ တညေဆာကရနျဖစၿပးထစကရမသနစငျပးသညေရမားကဧရာဝတျမစအတြငးသ႔စြန႔ပစရနျဖစသည။ B.VI.3 လပစစဓါတအားျဖနျဖးျခငး ၁၀၁။ စးပြားေရးအငအားခငမာေတာငတငးျပးဖြ႕ၿဖးတးတကသည ၿမ႕ျပျဖစလာေစရနအတြက ယၾကညစတခရၿပး တညျငမေသာ လပစစဓါတအား ေထာကပေပးျခငးသည မရမျဖစလအပခကတစချဖစသည။ ေရသန႔စကရမား၊ စြန႔ပစေရမားသနစငသညစကရမား၊ သဘာ၀အတငး ျမစေရတငစမကနးမားႏင ေရျဖန႕ျဖးေပးေဝသည စငတာမား အစရသညအေျခခအေဆာကအအမားပမနလညပတႏငရနအတြက လပစစမး ျပတေတာကမႈမရရနလအပပါသည။ အထးသျဖင ကနထတလပမႈဆငရာ စးပြားေရးလပငနးမား တးတကေစရနအတြက လၿခစတခရေသာ လပစစ ဓါတအားစးဆငးမႈလအပပါသည။ လပစစဓါတအားေပးေဝမႈသသသာသာတးျမငလာျခငးသည ၿမ႕ျပႏငေကးလက လေနမႈအဆငအတနး ျမငမားလာေစရနအေထာကအကျပေသာေၾကာင ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအတြက အေရးပါ လာပါသည။ ဆငေျခဖးဧရယာမားတြင လပစစမးသြယတနးၿပးသညႏင တစၿပငနက အမျခေျမတနဖးမား ျမငတက လာျပးလဥးေရထထပသပသညးမႈလညး ျမငတကလာေသာေၾကာင အကးဆကအားျဖင အျခားၿမ႕ျပဝနေဆာငမႈ မားကပါ လအပခကမားမားျပားလာေစပါသည။

ခငး ၉၁,၁၂၁ ၇၄.၅၄ ၉.၆၄ ၁၅.၈၁ ရနကန ၁,၅၈၂,၉၄၄ ၉၁.၁၁ ၅.၆၂ ၃.၂၇

- ျမ႕ျပ ၁၉,၇၇၀ ၉၃.၀၂ ၃.၉၄ ၃.၀၄ - ျမ႕ျပ ၁,၀၆၉,၀၅၆ ၉၅.၄၁ ၃.၅၃ ၁.၀၆

- ေကးလက ၇၁,၃၅၁ ၆၉.၄၂ ၁၁.၂၃ ၁၉.၃၅ - ေကးလက ၅၁၃,၈၈၈ ၈၂.၁၇ ၉.၉၇ ၇.၈၆

စစကငး ၁,၀၉၆,၈၅၇ ၇၁.၅၆ ၁၂.၂၄ ၁၆.၂၀ ရမး ၁,၁၆၉,၅၆၉ ၆၃.၈၁ ၂၅.၀၅ ၁၁.၁၅

- ျမ႕ျပ ၁၈၃,၇၇၂ ၉၀.၄၆ ၆.၀၉ ၃.၄၅ - ျမ႕ျပ ၂၇၉,၉၁၈ ၉၂.၂၅ ၆.၈၃ ၀.၉၂

- ေကးလက ၉၁၃,၀၈၅ ၆၇.၇၆ ၁၃.၄၈ ၁၈.၇၆ - ေကးလက ၈၈၉,၆၅၁ ၅၄.၈၆ ၃၀.၇၈ ၁၄.၃၆

တနသၤာရ ၂၈၃,၀၉၉ ၆၆.၆၃ ၁၇.၇၉ ၁၅.၅၈ ဧရာဝတ ၁,၄၈၈,၉၈၃ ၇၄.၈၇ ၁၂.၂၉ ၁၂.၈၄

- ျမ႕ျပ ၆၆,၈၀၇ ၈၉.၇၅ ၇.၉၃ ၂.၃၂ - ျမ႕ျပ ၂၀၀,၉၆၂ ၉၀.၅၈ ၆.၀၁ ၃.၄၁

- ေကးလက ၂၁၆,၂၉၂ ၅၉.၄၉ ၂၀.၈၃ ၁၉.၆၈ - ေကးလက ၁,၂၈၈,၀၂၁ ၇၂.၄၂ ၁၃.၂၇ ၁၄.၃၁

ပခး ၁,၁၄၂,၉၇၄ ၇၄.၆၇ ၁၄.၆၃ ၁၀.၇၁ ေနျပညေတာ ၂၆၂,၂၅၃ ၈၇.၁၈ ၅.၁၉ ၇.၆၃

- ျမ႕ျပ ၂၃၉,၀၁၄ ၈၉.၈၃ ၇.၄၈ ၂.၆၉ - ျမ႕ျပ ၇၈,၇၇၄ ၉၄.၇၆ ၃.၅၇ ၁.၆၇

- ေကးလက ၉၀၃,၉၆၀ ၇၀.၆၆ ၁၆.၅၂ ၁၂.၈၃ - ေကးလက ၁၈၃,၅၀၉ ၈၃.၉၃ ၅.၈၉ ၁၀.၁၉


44

ဇယား-၈ အမသးလပစစမးမား၏ အဓကအရငးအျမစမား (ၿမ႕ျပ/ေကးလကေဒသ)

ရငးျမစ - လဝငမႈႀကးၾကပေရးႏင ျပညသ႕အငအားဝနႀကးဌာန၊ ၂၀၁၄ခနစ ျမနမာနငငလဥးေရနငအမအေၾကာငးအရာသနးေခါငစာရငး၊ ျပညေထာငစအဆငအစရငခစာ (သနးေခါငစာရငး အစရငခစာ အတြ-၂)၊ ဇယား J-1၊ လပစစမးအရငးအျမစႏင ၿမ႔ျပ/ေကးလကေဒသအလက အမေထာငစမား၊ pp.241-242၊ စာေရးသ စစညးခက။

၁၀၂။ အေရ႕ေတာငအာရရ အျခားဖြ႔ျဖးဆႏငငမား ( ဥပမာ- ဗယကနမႏငင) တ႔ႏငမတဘ ျမနမာႏငငသည လပစစမးျပတေတာကမႈ အေျခအေနက မၾကာခဏ ၾကေတြ႔ရပါသည။ ဗယကနမႏငငတြင လပစစမးရရႏႈနးမာ ၉၉% နးပါးရရခနတြင ျမနမာႏငငတြင အမေထာငစအားလး၏ ၃၂%ခန႔ပင ပငမလပစစ လငးေၾကာငးမားမ လပစစမတာသြယတနးရယထားျခငးျဖစၿပး လေနအမမားအတြကပငမလပစစမးအရငးအျမစျဖစကာ သးစြမႈႏႈနးက တငးတာရနအတြကလညး အသးျပပါသည။။ အမေထာငစအားလး၏ ခန႔မနးေျခ ၂၁%သည ဖေယာငးတငမား သးစြလကလညးေကာငး၊ ၁၇%မာမ ဘကထရအးမားအားလညးေကာငး မခအသးျပလကရသည။ အျခားအရငး အျမစမားမာ ကယပငအမသးမးစကမား(ဒဇယဆထည႔၍ အသးျပရေသာ)၊ ေရနဆ(မးအမမား)၊ ေနစြမးအင၊ ပဂၢလကေရအားလပစစႏင အခ႕ေသာအရငးအျမစမားက ေဖာျပထားျခငးမရပါ။ အဆပါအရငးအျမစမား ေပါငး၍ အမေထာငစအားလး၏ ၃၀%ခန႔က လပစစမးေထာကပေပးလကရပါသည။ ကယပငအမသးမးစကမား၊



လပစစမတာ (%)

ဖေယာငးတင (%)

ဘကထရ (%)

အျခား စြမးအင (%)



လပစစမတာ (%)

ဖေယာငးတင (%)

ဘကထရ (%)

အျခား စြမးအင (%)

တစႏငငလး ၁၀၈၇၇၈၃၂ ၃၂.၄ ၂၀.၇ ၁၆.၉ ၂၉.၉ မေကြး ၉၁၉၇၇၇ ၂၂.၇ ၂၂.၅ ၂၆.၈ ၂၈.၀

- ျမ႕ျပ ၃၀၄၉၄၃၃ ၇၇.၅ ၇.၂ ၆.၃ ၉.၁ - ျမ႕ျပ ၁၃၁၂၅၁ ၈၈.၆ ၄.၆ ၃.၁ ၃.၇ - ေကးလက ၇၈၂၈၃၉၉ ၁၄.၉ ၂၆.၀ ၂၁.၁ ၃၈.၀ - ေကးလက ၇၈၈၅၂၆ ၁၁.၇ ၂၅.၅ ၃၀.၇ ၃၂.၁

ကခင ၂၆၉၃၆၅ ၃၀.၃ ၃၀.၆ ၄.၁ ၃၅.၀ မႏေလး ၁၃၂၃၁၉၁ ၃၉.၄ ၁၄.၀ ၂၂.၄ ၂၄.၃

- ျမ႕ျပ ၉၅၈၅၉ ၅၈.၄ ၁၅.၉ ၃.၅ ၂၂.၂ - ျမ႕ျပ ၄၁၅၆၃၄ ၈၆.၂ ၃.၈ ၄.၂ ၅.၈ - ေကးလက ၁၇၃၅၀၆ ၁၄.၈ ၃၈.၇ ၄.၅ ၄၂.၁ - ေကးလက ၉၀၇၅၅၇ ၁၇.၉ ၁၈.၇ ၃၀.၇ ၃၂.၇

ကယား ၅၇၂၇၄ ၄၈.၆ ၁၉.၉ ၃.၆ ၂၈.၀ မြန ၄၂၂၆၁၂ ၃၅.၇ ၃၁.၉ ၄.၃ ၂၈.၁

- ျမ႕ျပ ၁၄၆၈၈ ၉၀.၂ ၆.၉ ၀.၅ ၂.၃ - ျမ႕ျပ ၁၁၄၁၈၇ ၆၇.၃ ၁၅.၁ ၅.၇ ၁၁.၉ - ေကးလက ၄၂၆၀၆ ၃၄.၃ ၂၄.၃ ၄.၆ ၃၆.၈ - ေကးလက ၃၀၈၄၂၅ ၂၄.၀ ၃၈.၁ ၃.၈ ၃၄.၀

ကရင ၃၀၈၀၄၁ ၂၆.၉ ၄၅.၂ ၁.၉ ၂၆.၀ ရခင ၄၅၉၇၇၂ ၁၂.၈ ၅၉.၀ ၃.၈ ၂၄.၀

- ျမ႕ျပ ၆၇၁၆၇ ၇၂.၂ ၁၃.၄ ၂.၇ ၁၁.၇ - ျမ႕ျပ ၇၂၆၂၄ ၄၆.၂ ၂၉.၆ ၅.၅ ၁၈.၇ - ေကးလက ၂၄၀၈၇၄ ၁၄.၂ ၅၄.၁ ၁.၇ ၂၉.၉ - ေကးလက ၃၈၇၁၄၈ ၆.၆ ၆၄.၅ ၃.၅ ၂၅.၄

ခငး ၉၁၁၂၁ ၁၅.၄ ၂၉.၄ ၉.၁ ၄၆.၁ ရနကန ၁၅၈၂၉၄၄ ၆၉.၃ ၇.၂ ၁၁.၈ ၁၁.၇

- ျမ႕ျပ ၁၉၇၇၀ ၄၁.၃ ၃၅.၇ ၂.၆ ၂၀.၄ - ျမ႕ျပ ၁၀၆၉၀၅၆ ၈၇.၄ ၃.၀ ၅.၈ ၃.၇ - ေကးလက ၇၁၃၅၁ ၈.၃ ၂၇.၆ ၁၀.၉ ၅၃.၂ - ေကးလက ၅၁၃၈၈၈ ၃၁.၇ ၁၅.၈ ၂၄.၂ ၂၈.၂

စစကငး ၁၀၉၆၈၅၇ ၂၄.၂ ၁၅.၇ ၂၄.၇ ၃၅.၄ ရမး ၁၁၆၉၅၆၉ ၃၃.၄ ၁၇.၃ ၃.၈ ၄၅.၅

- ျမ႕ျပ ၁၈၃၇၇၂ ၆၆.၄ ၅.၈ ၇.၆ ၂၀.၂ - ျမ႕ျပ ၂၇၉၉၁၈ ၇၈.၀ ၈.၀ ၁.၅ ၁၂.၅ - ေကးလက ၉၁၃၀၈၅ ၁၅.၇ ၁၇.၇ ၂၈.၁ ၃၈.၅ - ေကးလက ၈၈၉၆၅၁ ၁၉.၃ ၂၀.၃ ၄.၅ ၅၅.၉

တနသၤာရ ၂၈၃၀၉၉ ၈.၀ ၂၁.၉ ၀.၈ ၆၉.၃ ဧရာဝတ ၁၄၈၈၉၈၃ ၁၂.၀ ၁၅.၅ ၃၀.၇ ၄၁.၈

- ျမ႕ျပ ၆၆၈၀၇ ၁၀.၆ ၁၀.၉ ၀.၅ ၇၈.၀ - ျမ႕ျပ ၂၀၀၉၆၂ ၆၂.၀ ၁၀.၈ ၂၀.၁ ၇.၁ - ေကးလက ၂၁၆၂၉၂ ၇.၃ ၂၅.၃ ၀.၉ ၆၆.၆ - ေကးလက ၁၂၈၈၀၂၁ ၄.၂ ၁၆.၂ ၃၂.၄ ၄၇.၂ ပခး ၁၁၄၂၉၇၄ ၂၇.၇ ၂၈.၉ ၂၂.၅ ၂၁.၀ ေနျပညေတာ ၂၆၂၂၅၃ ၄၂.၆ ၃၁.၂ ၇.၄ ၁၈.၉

- ျမ႕ျပ ၂၃၉၀၁၄ ၇၄.၂ ၁၀.၃ ၁၂.၇ ၂.၇ - ျမ႕ျပ ၇၈၇၇၄ ၈၇.၀ ၇.၇ ၃.၀ ၂.၃ - ေကးလက ၉၀၃၉၆၀ ၁၅.၃ ၃၃.၈ ၂၅.၁ ၂၅.၈ - ေကးလက ၁၈၃၅၀၉ ၂၃.၅ ၄၁.၂ ၉.၃ ၂၆.၀


45

ေရနဆမးအမမားႏင ဆလာစြမးအငတစခခငးစက အျခားအရငးအျမစအားလးေပါငး၏ သးပတစပထက အနညးငယသာ ေလာနညးပါသည။

၁၀၃။ လပစစမးရရႏငမႈေပၚမတည၍ ျမ႔ျပႏင ေကးလကေဒသ ကြာျခားခကမားက အလြနႀကးမားပါသည။ တစႏငငလးအတငးအတာအရ ၿမ႔ျပရပကြကမားတြငေနထငေသာ အမေထာငစအားလး၏ ၇၇.၅%လပစစမး ရရၿပး ကနေသာ ၁၅%မာ ေကးရြာအပစမားတြင ေနထငလကရေသာေၾကာင ျဖစပါသည။ရနကနတငးေဒသၾကး၊ မႏေလးတငးေဒသၾကး၊ မေကြးတငးေဒသၾကးႏငေနျပညေတာ(ျပညေထာငစနယေျမ) တ႔၏ျမ႕ျပဧရယာမားတြင တညရေသာ အမေထာငစအားလး၏၈၇%ခန႔မာ လပစစမးခတဆကရရပါသည။ ကယားျပညနယသညျမ႕ျပ အမေထာငစ ၉၀%ႏငေကးလကအမေထာငစ၃၄% ခန႔မာလပစစပါ၀ါစနစမားျဖင ဆကသြယထားသည။ ျပညနယ/တငးေဒသၾကး၄ခတြင လပစစမးရရေသာ ေကးလကေဒသအမေထာငစသည ၁၀%ခန႔သာရသည။ ဇယား(၉)တြငေဖာျပထားသကသ႔ ဧရာ၀တတငးေဒသၾကးရ ေကးရြာအမေထာငစမား၏၄.၂%ခန႔ (အမရာစစေပါငး ၁.၃သနးအနက)သာလပစစမးရရသျဖင လပစစမးရရမႈေလာနညးျခငးအဆငတြင ထပဆးသ႕ ေရာကေနေၾကာငး သနးေခါငစာရငးကမတတမးေကာကယရရသည။


46

C. စစတမးအကဥးခပ

C.I ၿမ႕ျပျဖစထြနးမႈ ။

၁၀၄။ ျပးခေသာဆယစႏစကာလအတြငး၌ ႏငငေရး၊စးပြားေရးပတဆ႔မႈမား၏ရလဒတစခအေနျဖင ျမနမာႏငင၏ ျမ႕ျပဖြ႕ျဖးတးတကမႈအရနသညအေရ႕ေတာငအာရရအျခားေသာႏငငမား၏တးတကႏႈနးႏငႏႈငးယဥလငေတာသငရ မသာရခသည။ အဖကဖကတြငျမနမာႏငင၏စးပြားေရးသည အမနးခငးႏငငမားက လကမရနထငရားေသာ အလားအလာရပါသည။ ႏငငေရးႏငစးပြားေရးလြတလပမႈမားအေျခကျပး ဆကလကလပေဆာငသညႏငအမျမ႕ျပ တညေထာငျခငးကအားေပးေသာ စးပြားေရးအငအားစမားလညးအငအားႀကးလာမညျဖစပါသည။ ျမနမာစးပြားေရး၏ အႀကးစားအဆငပါဝငမႈအတြငး၌ စကပးေရးထတကနလပငနးမသည ျမ႕တညေထာငျခငးသ႔ နစရညေျပာငးလ ျခငးက လဥးေရ၏ ေျမေနရာပ႔ႏ႔ေနထငမႈကျပနလညစစဥရမညျဖစပါသည။ ယခခနထေတြ႕ရခကမားအရ ျမ႕ျပ တညေထာငျခငးအရနအဟနသည လဥးေရတးႏႈနးကေကာတကသြားမညျဖစပါသည။ ျမ႕ျပေနလဥးေရသည ၂၀၁၄ခနစတြင ၁၅.၄သနးမ၂၀၃၀ခႏစတြင၂၀.၄သနးသ႔တးပြားလမမညဟခန႔မနးရပါသည။ ဗယကနမမာကသ႕ ျမ႕အတနးအစားအလက(လဥးေရအေပၚမတညၿပးခြျခားျခငးျဖစသည) ျမ႕ျပလဥးေရပႏ႔ေနထငမႈမာသည ျမငသာစြာ ေပၚထြကလာႏငသည။ဤဥးတညခကသည ျမ႕ျပဖြ႔ျဖးတးတကေရးအတြက စညပငသာယာအပခပေရးႏင ဥပေဒ မေဘာငမားနစခလးက ကယကယျပန႔ျပန႔တးတကေခတမလာေစရန ေထာကပေပးမညျဖစပါသည။ C.II ျပညေထာငစအဆင နယေျမေဒသဆငရာအပခပေရး။

၁၀၅။ ျပညေထာငစအဆငနယေျမေဒသဆငရာ ဥးတညခက၏အေရးၾကးေသာအစတအပငးမာ ရႏငျပးျဖစပါသည။ အမးသားနယေျမေဒသဆငရာ ဖြ႔ျဖးတးတကေရးမေဘာင(NSDF)က ႏငငအဆငနယေျမေဒသဆငရာ ဖြ႕ျဖးေရး မဝါဒက ေရရညမေဘာငအျဖစ ေထာကပေပးျပးျမနမာျမ႕ျပႏငစးပြားေရးတးတကမႈအတြက နယေျမေဒသ ခထားမႈမားပါဝငပါသည။ NSDF၏အဓက သယယပ႔ေဆာငေရးကြနရကသည မဟာမေခါငေဒသ(GMS) ကြနရကႏင Pan-Asia အေဝးေျပးလမးစမမႈ မားႏငေပါငးစညးထားသည။ ရနကန-ေနျပညေတာ-မႏေလးသးေဒသ ဗဟစၾကၤက အားျဖညေပးျခငးျဖငNSDFသညစးပြားေရးရငးလငးျပတသားမႈကျမငမားေစသည။ NSDFကြနရကႏင ၄ငး၏ျမ႕ျပ လပငနးေဆာငတာ အခကအခာမားက အေကာငအထညေဖာျခငးမားသည ျပညနယ/တငးေဒသၾကးမားတြင အနာဂတ ေဒသဆငရာ စမကနးအစပးမႈမားအတြက အကးသကေရာကမႈရေသာ အခကမားျဖစပါသည။ သ႔ေသာလညး NSDFႏငအမးသားသယယပ႔ေဆာငေရးဖြ႕ျဖးတးတကေရးစမကနးႏစခလးက ၂၀၁၅ခႏစ ေမလတြင ေၾကညာခ ေသာ၂၀၁၄ခႏစသနးေခါငစာရငးရလဒမားအေပၚအေျခချပးျပနလညသးသပျခငး ေဆာငရြကရနလညး အလြနအေရးၾကးသည။73 ဤကသ႔ သးသပျပငဆငျပးေနာက NSDFသည ျပညေထာငစအဆငဥပေဒ (သ႔မဟတ) အမန႔အရျပညနယ/တငးေဒသၾကး အစးရမားအတြက တရားဝငတာဝနခအဆငအျဖစ သတမတေပးနငမည ျဖစပါသည။.

C.III စညပငသာယာအပခပေရး။

၁၀၆။ ျမ႕ျပျဖစထြနးမ အရနအဟနအေပၚသးသပျပးလကရေဒသႏရဆငရာ အပခပေရးမေဘာင၏ ဖြ႕စညးပမာ ဘကေပါငးစတကေသာနယေျမေဒသစမကနးနင က႑အလကစမကနးေရးဆြျခငး ႏစမးလးအတြကမားျပားေသာ စနေခၚမႈမားျဖစေစသည။ စညပငသာယာအပခပေရးကျပညေထာငစအဆငဝနၾကးဌာနမား၏ ဌာနခြမား၏စမမ မားနငဆကနြယေဆာငရြကေနရျပး စညပငသာယာအပခပေရးပစသညအလြနပင အပငးကြျပား စတျဖာေနသည။ လကရအမးသားႏငငေရးအေျပာငးအလမားျဖစေပၚျခငး နငေနာကဆးဆးျဖတခကခရနအာဏာက တစစတစဥးထ ေပးအပထားျခငး မရေသာေၾကာငGADက ဥးေဆာငညႏႈငးေနျပး ေရရညပးေပါငးေဆာငရြကမႈႏငညႏႈငးမႈမား အတြကလအပခက မားစြာ ရေနပါသည။ ေရရညပးေပါငးေဆာငရြကမႈႏင ညႏႈငးမႈမားအတြက ယငးအေျခအေနမာ ခကခသည အေျခအေန ျဖစပါသည။74ေရရညဗဟာကညႏႈငးေဆာငရြကမႈ မားအတြက တကတြနးအားေပးမႈက ေလာနညးေနဆျဖစၿပး ၿမ႔နယစမခန႔ခြေရးေကာမတ၏ စမခန႔ခြမႈအရညအေသြးကကဆငးေစပါသည။ ရနပေငြ ခ႕တျခငးသညအႏရာယကငးေသာ ေသာကသးေရေထာကပေပးျခငး၊ မလာစနစႏငအမႈကသမးျခငးအစရေသာ ၿမ႕ျပဝနေဆာငမႈ ျဖန႔ေဝျခငးႏင ၿမ႕ျပအေျခခေနထငမႈစမခန႔ခြျခငးတ႔တြငစြမးေဆာငရညကဆငးေစေသာ အဓက အေၾကာငးအရငး ျဖစသည။


47

၁၀၇။ တကတြနးလႈ႕ေဆာျခငးမားစတငေနၿပျဖစေသာလညးသကဆငသမားႏင ေဒသခမား၏ပါဝငမႈကနညးပါးေန ေသးသည။ျပညေထာငစလႊတေတာနင တငးေဒသႀကး/ျပညနယ လြတေတာမားကသ ေရြးေကာကခမား နငျမ႕နယ အဆငလႊတေတာမားမရပါ။ ေဒသခေကာမတ၏အစးရမဟတေသာ အဖြ႕ဝငမားက ေရြးခယရာတြငလတငး မဆႏၵေပးခြငမရေသာေၾကာင တာဝနခမႈႏင ေဒသခမားက အဆငဆငကန႔သတထားပါသည။ ေဒသဆငရာ ဆးျဖတခြငရသအျဖစ ေရြးခယခရသၿမ႕ေတာဝနသည မေပးပငခြငရသမားမ ေရြးခယသည ေဒသခ ျပညသမားက တကရကတာဝနရမမာႏငငေရးအရတရားဝငေဆာငရြကပငခြငရသညအေျခအေနကငးမသျဖင အကးဆကအားျဖင ေဒသခမားအတြကစေ၀းေဆြးေနြးရန ေနရာ(ခနးမ) မရပါ။ ထ႔အျပငအစးရမခန႔အပထားေသာ ဝနထမးမားႏင အမားျပညသႏငဆငေသာ က႑အတြက သြယဝကေရြးခယထားေသာ ကယစားလယမားပါဝငသည ေကာမတမား ဖြ႔စညးရနခဥးကပျခငးသည အမားျပညသက႑ ဝနေဆာငမႈမားတြင အစးရဘကမ ေထာကပေပးသမားႏငျပညသ ၾကားရတာဝနခမႈရသညဆကဆေရးေလာပါးေစသညကအႏရာယႏငၾကေတြ႕ရႏငပါသည။

၁၀၈။ ၿမ႕ျပေျမ (ရပကြကမား)ႏင ေကးလကေျမ (ေကးရြာအပစ)တ႔၏ နယေျမေဒသႏင အေျခခ အေဆာကအအ ဆငရာဖြ႕ၿဖးေရးလပငနးမားအတြက အပခပေရးတာဝနမားက ရႈပေထြးေစေသာ DMAs မ DRDs ၏ ေထာကပ ေငြမားမတဆင မၾကာေသးမက ပငးျခားခသည။ ထသ႔ DMAs မ DRDs ကခြထတျခငးသည ျပညစေသာ ၿမ႕ျပဖြ႔ၿဖးတးတကေရးဆငရာရႈေထာငမၾကညလင အကးမေစသည။ရပကြကႏင ေကးရြာအပစႏစခလးသည စးပြားေရးႏင သဘာဝပတဝနးကငဆငရာတ႔တြင အျပနအလန ပးေပါငးၾကသည။ ထ႔ေၾကာင အေျခခကေသာ အေၾကာငးရငးမားအတြက ၿမ႕ျပရပကြကမားႏင ေကးရြာအပစတ႔ တစျပငနကေဆာငရြကေပးရန လအပပါသည။ ၿမ႕ျပမားအျဖစဖြ႔ၿဖးမႈ အရနျမငတကလာသညႏငအမ ျမ႕ျပ-ေကးလက အျပနအလနဆကသြယပးေပါငး လပေဆာငမႈမား မားျပားလာသည။ လငျမနေသာ ၿမ႕ျပဖြ႔ၿဖးတးတကမႈ အေျခအေနမားေအာကတြင ထၿမ႕ျပ ေျမမားႏင နးကပစြာတညရေသာ စကပးေျမယာမားသည အၿပငအဆငျဖစလာၿပး မတညေသာ အကးစးပြားမား အၾကားတြင ပဋပကၡမား ျဖစလာသည။ ယငးပဋပကၡဇနသည ၿမ႕ျပႏငစကပးေျမက ေျပာငးလပငးျခား သတမတသည။ ကမာၻလးဆငရာ ေရရညတးတကမႈ လမးေၾကာငးတြင ေဆာကလပၿပးေျမ၏ တးတကမႈႏႈနးသည လဥးေရတးပြားမႈႏႈနးထက ႏစဆပမျမငေၾကာငး ညႊနျပေနသည။75ထ႔ေၾကာငၿမ႕ျပဧရယာႏငနးေသာစကပးေျမႏင အျခားေျမလြတမားသညမၾကာခဏျဖစေပၚေလ ရေသာေျပာငးလျခငးဖအားမားႏငထေတြ႕ရငဆငေနရသည။ တနဖးျမငၿမ႕ျပေျမအသးျပမႈႏင ေတာငသလယသမားတ႔၏ အသကေမြးဝမးေၾကာငးအရငးအျမစျဖစေသာ စကပးေျမအၾကားအဓကအျငငးပြားမႈကၿမ႕နယတစခလးအာဏာသကေရာကေစမညလပငနးတာ၀နမားအဆငဆငစစစေပါငးစညးထားေသာနယေျမေဒသဆငရာစမကနး တစခမတဆင ေျဖရငးေပးရနလအပပါသည။ ျမနမာႏငင ၿမ႕နယမားတြငလကရျဖစေပၚလကရေသာ အစတအစတကြျပားေနျပးအဆကအစပကငးမေနေသာ စမအပခပေရး စနစက ဆကလကမျဖစေပၚေအာငႀကတငကာကြယရနလအပသည။

၁၀၉။ စညပငသာယာအဆငတြင ႏငငေရး၊ အပခပေရးႏင အခြနဆငရာျပျပငေျပာငးလမႈမားေဆာငရြကရန အေရးၾကးစြာ လအပလကရပါသည။ ၂၀၀၈ခႏစ ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒ ကျပငဆငရာတြင တာဝနဝတရားမား၊ ဘ႑ာေရးအရငးအျမစမားႏငတကြ အစးရအဖြ႕၏ စမခန႔ခြမႈအာဏာက လႊေျပာငးရရထားေသာ စညပငသာယာ အဆင၌ ေရ႕ဆကလပေဆာငရမည အလပအတြက ႀကတငျပငဆငျခငးက ထညသြငးျခငးၿဖင လကရျဖစေပၚ ေနေသာ ႏငငေရးေျပာငးလမႈ အရနအဟနက အသးျပႏငပါသည။လကေတြ႕ကသည အေတြ႕အႀကရေသာ စညပငသာယာေရးရာ႒ာနမားသည အနာဂတတြင ကမၻာလးဆငရာ မေပးခြငဥပေဒအေပၚ အေျချပထားေသာ တငးေဒသႀကးလႊတေတာတစခ အတြကတာဝနရေသာ စညပငသာယာအပခပေရး၏ အနာဂတလပငနး လညပတေရး မ႑ငအျဖစ အေရးပါလာပါလမမည။


48

C.IV စညပငသာယာအေျခခဝနေဆာငမႈ လပငနးမား/အေျခခ အေဆာကအအမား။

၁၁၀. ၂၀၁၄ခႏစသနးေခါငစာရငးပါအခကအလကမားအရ တစခႏငတစခအျပနအလန ဆကစပေနေသာ ေရ/ေရဆးက႑သည သသသာသာ စနေခၚမႈတစရပျဖစေနသည။ ေရဆးစေဆာငးစြနပစသညကြနရက (ေရေျမာငးစနစ)မား မရျခငးေၾကာင အမေထာငစမားသည သန႔ရငးမႈမရေသာ ေရဆးေရညစမားစမထြကႏငေသာ မလာကငးမားကအသးျပၾကသည။ သ႔ေသာလညးေနအမအမားစသည ေျမေအာကတြငးေရက ၄ငးတ႔၏ ေသာကသးေရ အျဖစေရတြငးမားမ တဆငရ႐ၾကသည။ ထ႔ေၾကာငၿမ႕နယမားတြငၿမ႕ေနလဥးေရ တးတကလာ သညႏငအမ ျပညသ႔ကနးမာေရးဆငရာအႏရာယမားကလညး အတတကြေပၚေပါကလာသည။ ေသာကသးေရ ေပးေဝမႈႏငေရဆးျပနလညသန႔စငေရးလပငနးမား အဆငျမႇငတငရန ႏငငတစဝနးရငးႏးျမႇပႏမႈမားလညး လအပ လာသည။ လပငနးပငးဆငရာစတခရေသာ အေျခခအေဆာကအအမားအတြက လပစစမးပမနရ႐ေရးသည လပငနးမားမစတငမအေရးႀကးလအပခကျဖစလာသည။ ထ႔ေၾကာငျမနမာႏငငတြင ထပတးလပစစမးသြယတနး ရ႐ေရးသည အျခားလပစစမးပမနရ႐ေသာဖြ႔ၿဖးဆႏငငမားထက ပအေရးပါၿပးၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးတးတကေရး က႑မားတြင အဓကအကးသကေရာကမႈကျဖစေစပါသည။

C.V လကရ ၿမ႔ျပစမကနး ေရးဆြျခငး လပငနးစဥ။

C.V.1 ဒတယတနးစားၿမ႕ေတာမား။

၁၁၁။ ဒတယတနးစားၿမ႕ႀကးမားတြငတရားဝငၿမ႕ျပစမကနးေဆာငရြကနငမပမာဏမာအကန႔အသတျဖင ႐ေနသည။ ၿမ႕ျပေျမေနရာခ႕ထြငျခငးသည ပမနအားျဖင ေျမကြကလြတမားတြငသာ အမားစျဖစေနၿပးတစႏငငလး အတငးအတာ အေနျဖင တရားဝငေသာ သ႔မဟတ စႏႈနးျပညမေသာလပထးလပနညးမားမ႐ပါ။ ၿမ႕ျပစမကနးတြင ေဒသမသကဆငသမားပါ၀ငခြငရသည လပထးလပနညးမားမရဘ ပြငလငးျမငသာမႈလညးမ႐ပါ။ သမားရးက ၿမ႕ျပေျမကြကမားသပသညးမႏငအေဆာကအဥးဗသကာဆငရာပစမားမာ နညးလမးမကတကပစျဖင သငသလ ေပၚထြကလာမသည လကရလမးမားေပၚတြင ေျမကြကခ႕ထြငေရးက ဥးတညလာေနသည။ သ႔ရာတြင ျမ႕ျပျဖစထြနးမႈ အရနအဟနျမငလာသညအကးဆကအေနျဖင လက႐ကငသးေနေသာ လပနညးလပဟန ပစ မားသည အကန႔အသတရလာမည ျဖစပါသည။

C.V.2 ရနကနႏငမႏေလး။

၁၁၂။ ဒတယတနးစားၿမ႕ႀကးမားႏငမတဘအဓက ၿမ႕ႀကးႏစခသည ၿမ႕ျပဝနေဆာငမႈမား၊ၿမ႕ျပစမကနးမားႏင စညပငသာယာေရးဥပေဒလပေဆာငရန စေပါငးထားေသာ စမအပခပေရးအဖြ႔အစညးျဖစသည ၿမ႕ေတာ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးေကာမတ(CDC)႐ၿပးျဖစသည။ ဆယစႏစေကာလြနၿပးေနာက CDCသည လပငနးပငးဆငရာ မားႏင စမအပခပေရးမားကသသသာသာကငတြယေျဖ႐ငးခသည။ ျပညေထာငစအဆငျပ႒ာနးခကအရ အမန႔ အာဏာရေသာ ကာလပငးအျခားတြင CDC ႏစခလးသည ၿမ႕ျပဝနေဆာငမႈလပငနးစဥမားက စမအပခပရနႏင ဝငေငြျမငတငရနအတြက လအပေသာတညဆဥပေဒမားက လကနာရန ဥပေဒအရ လပေဆာငႏငခသည။ လပငနးပငးဆငရာလပေဆာငမႈမားတြင အျပနအလနခတဆကထားေသာ အဖြ႔အစညးမား၏ တညဆလပထး လပနညးမားပါဝငသည။ YCDCတြငၿမ႕ျပစမကနးႏငဖြ႕ၿဖတးတကေရးဌာနမာ နစအေတာျကာ႐ၿပးမႏေလးတြင အဆပါဌာနသည ၂၀၁၅၊ ႏဝငဘာလတြငစတငခၿပး ယခအခနမာ ကနဥးအဆငတြငသာ႐ေသးသည။ ရနကနႏင မႏေလးသည ႐ရငးစြစညပငသာယာေရးဆငရာ စမအပခပေရးလပငနးစဥမားကသာ ကငသးေနၿပး သကဆငရာ တငးေဒသႀကးအစးရ၏တငးၾကပေသာစညးမဥးစညးကမးမားျဖငေဆာငရြကရသည။ ယခလက႐ႏငငေရးႏင ဥပေဒ ေရးရာအေျခအေနအရမႏေလးႏငရနကန႐ စညပငသာယာေရးေခါငးေဆာငပငးမားသည ကနဥးဒမကေရစဥပေဒ ျပဌာနးခကမားကအကန႔အသတႏငသာလပေဆာငေနရသည။ ၁၁၃။ ဒတယတနးစားၿမ႕မားမာကသ႔ ရနကနနငမႏေလးႏစခလးတြင ေျမေနရာတးခ႔ျခငးက ေဒသအလက လမးကြနရကတးခ႔ျခငးႏင ေဒသတြငးစႏႈနးထားမားႏင ရးရာဓေလထးတမးမားက အေျခခထားသည ေဆာကလပခြငပါမစ၏ အကးသကေရာကမႈမားက ေဖာေဆာငေပးပါသည။စးပြားေရးတးတကလာျခငးႏင စးပြားေရးေျပာငးလမႈမားမ ျဖစေပၚလာေသာ ေျမေနရာ လအပခကမားေၾကာင ဤလပေဆာငမႈက ကန႔သတခကမားျဖင ခညးကပေဆာငရြကထားသည။ ရနကနႏင မႏေလး ႏစေနရာလးသည ေျမေနရာ ဖြ႕ျဖးတးတကေရး မဟာဗဟာေျမာက ေရရညစမကနးမားအတြက ျပငဆငျခငး လပငနးစဥတြင ရေနသည။ JICA မ


49

နညးပညာ ပပးမႈႏငအတ YCDC သည ၂၀၁၆ ခႏစေႏာငးပငးက ျပနလညစစစေရးဆြချပး ၂၀၁၄ မ ၂၀၄၀ ကာလအတြငး အကး၀ငသည ဘကစဗဟာေျမာက ျမ႕ျပဖြ႕ျဖးတးတကေရးအစအစဥက ေရးဆြ ခသည။ ၂၀၁၂/၂၀၁၃ ခႏစတြင မႏေလး၌ MCDC ႏင MOC. DUHD မ "၂၀၄၀ခႏစ ျမ႕ေတာ ဖြ႕ျဖးတးတကေရး ေမာမနးခကစမကနး"ကေရးဆြျပငဆငခသည။ အဆပါစမကနးသည အားေကာငးေသာ စးပြားေရးတးတကမႈမားႏင အတ ႏငငတြငး ေရႊ႕ေျပာငးေနထငမႈမားျပားလာမႈအေပၚအေျခခ၍ မႏေလးေဒသ၏ ေျမေနရာဖြ႕စညးမႈက ေဆာငရြကရန ပပးေပးသည။ ကယျပန႕ျပညစေသာ သေတသနမားအေပၚ မတည၍ စမကနး ႏစခစလးက ေအာငျမငစြာ အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကႏငေရးသည ၾကတငသတမတခက (၄)ခကအေပၚ မတညေနပါေသးသည။ ပထမအခကအေနႏင လပငနးေဆာငရြကရနလေလာကေသာ ဥပေဒေရးရာ စမျခငးဆငရာ လပထးလပနညးမားရျခငး၊ ဒတယအားျဖင ေျမေနရာ ခ႕ထြငျခငးတ႔က ၾကးၾကပနငေသာ အေတြ႕အၾကရျပး ကြမးကငသည အပခပေရး အဖြ႕အစညးတစခ ၊ တတယအားျဖင ျမ႕ေတာႏစခလး၏ ႏငငေရး ဥးေဆာငသမား၊ စမကနးကာလအတြငး ပါ၀ငေဆာငရြကေသာ ဒမကေရစျပညသမားႏငပါ၀ငသမားထမစမကနးအေပၚ ခငမာေသာ ကတကဝတေပးျခငး၊ ထ႔အျပင ေစးကြကအေျခအေနအေပၚမတည၍ ျမ႕ျပေျမယာစးပြားေရးက႑၏ အေျခခ စညးမဥးဥပေဒ၏ သကေရာကမႈမားက လကခရနႏင ေမာမနးထားရနလအပသည။ အဆပါအခကမားနင မျပညစပါကလကရျမ႕ျပစမကနးၾကးမားအေကာငအထညေဖာရာတြင စနေခၚမႈမားၾကေတြ႕ေနရမညျဖစသည။ C.VI ျမ႕ျပစမကနးဥပေဒေရးဆြျပ႒ာနးေရး။ ၁၁၄။ စညပငသာယာေရးလပငနးစဥအားလးရ စမကနးေရးဆြျခငးလပငနးစဥမားအတြက အမးသားအဆင ဥပေဒမေဘာငတစချပဌာနးရန လအပေနသည။ လကရ ျမ႕ျပႏင ေဒသ--ဖြ႕ျဖးေရးစမကနးဥပေဒမၾကမးသည စမကနးပစမား ေရးဆြျခငး၏ကနဥးအဆငကေဖၚျပထားသည။ ၎မၾကမးသညအနာဂတ၌ စမကနးအမးအစားမား အားလးက အဓက အခကမားပါ၀င ျပဌာနးနငမညအခြငအလမးမားရရေစသည။ ျမ႕ျပစမကနးလပငနးစဥမားတြင ျမ႕ေနျပညသမားႏငသကဆငသမား ပါ၀ငခြင ရရေစမညစညးမဥးစညးကမးမားႏင လပထးလပနညးမား ထညသြငးထားျခငးမရေသးပါ။ ျမ႕ျပဖြ႕ျဖးေရးဆငရာ အျငငးပြားဖြယကစၥရပမားက ကငတြယ ေျဖရငးရာတြင ျပညသလထမ တရား၀ငနညးလမးျဖင ပါဝငနငေသာ ပြငလငးျမငသာမႈ၊တာဝနခႏငမ၊ကား-မၾကားေနျဖစျခငးနင တရားမတျပး တရားဥပေဒစးမးေသာဥပေဒျပဌာနးခကမား လအပေနျခငးျဖစသည။ ၄ငးအေျခအေနသည အကးစးပြားမတညေသာအပစမားအျကားအျငငးပြားမႈမား (ဥပမာ ျမ႕ျပစမခန႔ခြေရးေကာမတ/ စညပငသာယာေရး ဥးစးဌာန၏ စမကနးအၾကဥာဏမားႏငမတညေသာ ျမ႕ေနလထ၏စတဝငစားမႈမားမတငျပလာေသာ ကြလြသည သေဘာထားမား)ႏငဆကစပေနသည။ဥပေဒမၾကမးတြင သဘာဝပတဝနးကငဆငရာကစၥရပမားႏငလမႈေရး ကစၥရပမားက ေျမေနရာစမကနးမားႏငအတတကြ ေပါငးစပပါ၀ငျခငးမာ ေကာငးမြနပါသည။ စမကနး ေဆာငရြကမႈလပငနးမားတြငၾကေတြ႕ေနရေသာ သဘာဝပတဝနးကငဆငရာကစၥရပမားသည ရာသဥတ ေျပာငးလျခငးႏင၄ငးႏငဆကစပေနေသာဆးကးမားကခႏငရညရေစသည ျမ႕ျပႏငလေနထငမႈဖြ႕ျဖးတးတကေရး လပငနးမား ျပငဆငရာတြငအေရးပါသည။မလႊမေရာငသာပ ျမ႕ျပခ႕ထြငအေျခခေနထငျခငးက လယသမားတ႔၏ အသကေမြးဝမးေကာငးမႈမားအေပၚဆးကးသကေရာကမႈနညးပါးေစရနလမႈေရးသကေရာကမႈ ဆနးစစခက ေဆာငရြကရန အေရးၾကးပါသည။ သ႔ေသာလညးပတဝနးကငဆငရာအကးသကေရာကမႈအျမငမား သ႔မဟတ လမႈေရးသကေရာကမႈအျမငမား၏ရလဒမားအတြက လပထးလပနညးမားက စမကနးလပငနးစဥမားအျဖစ လပေဆာငျခငးတ႔သည ဥပေဒမၾကမး၌မပါရပါ။ထ႔အျပငျမနမာနငင အေဆာကအဥး စညးမဥးတြငပါရေသာ နညးစနစမားက ျမ႕ျပစမကနးဥပေဒ၌ထညသြငးရနလအပသည။ မၾကမးျပငဆငျခငးႏငအဆပါမၾကမးက ျမ႕ျပ ျပနလညဖြ႕ျဖးမႈ၊ ျမျပအသစျပနလညတညေဆာကျခငးႏင ျမ႕ျပအေမြအနစစမခန႕ခြမႈစသည လအပေသာ အစတအပငးမားထပမ ျဖညစြကေဆာငရြကရန အၾကျပပါသည။ လကရႏငငေရးေျပာငးလမႈသည ျပညေထာငစ အဆငဥပေဒေရးရာဖြ႕စညးပကအစျပရနလေလာကေသာအခြငအလမးမားက ျဖစေစသည။ ၁၁၅။ ျမနမာႏငငသည လကရတြင အမးသားေရးႏငငေရး အသြငေျပာငးလတးတကေနဆကာလတြငရေနသည။ လကတေလာ ႏငငေရးေျပာငးလမႈက ဖြ႔စညးပအျခခအပါအဝင မရမျဖစလအပေသာ ျပညေထာငစဆငရာ ဥပေဒ မားက အသကသြငးရန အခြငအေရးေကာငးျဖစႏငပါသည။ ထ႔အျပင ႏငငေရးပတဆ႔မႈမားအဆးတြင နငငေတာ အစးရက အသးျပႏငေသာ ရပပငးဆငရာအေျခခအေဆာကအအမား ေဆာကလပေရးႏင ၿမ႔ျပဖြ႔ျဖး တးတကေရး အတြက ဖြ႔ၿဖးေရးဘဏမားမ ေခးေငြရယႏငသည အခြငအေရးကလညး ဖြငခလကၿပျဖစပါသည။


50

အဆးသတေကာကနႈတခကမား 1 UNESCAP, Statistical Yearbook for Asia and the Pacific 2014, Bangkok 2014. For categorization as low-income, lower-middle income, and upper-middle income the World Bank’s definitions were used. Since the World Bank uses statistical methods different from UNESCAP for categorization, GDP figures published by UNESCAP in its Statistical Yearbook can deviate from World Bank data. Please note that term ‘national income per capita’ is a statistical macro-economic metric not to be confused with monthly or annual incomes of individual households. 2 UNESCAP, Statistical Yearbook for Asia and the Pacific 2014, Bangkok 2014. For categorization as low-income, lower-middle income, and upper-middle income the World Bank’s definitions were used. Since the World Bank uses statistical methods different from UNESCAP for categorization, GDP figures published by UNESCAP in its Statistical Yearbook can deviate from World Bank data. Please note that term ‘national income per capita’ is a statistical macro-economic metric not to be confused with monthly or annual incomes of individual households. 3Detailed indicators for classifying an area either as “urban” or as “rural” may exist, yet apparently are not available in the public realm. 4 UNESCAP, Statistical Yearbook for Asia and the Pacific 2014, Bangkok 2014. For categorization as low-income, lower-middle income, and upper-middle income the World Bank’s definitions were used. Since the World Bank uses statistical methods different from UNESCAP for categorization, GDP figures published by UNESCAP in its Statistical Yearbook can deviate from World Bank data. Please note that term ‘national income per capita’ is a statistical macro-economic metric not to be confused with monthly or annual incomes of individual households. 5 UNESCAP, Statistical Yearbook for Asia and the Pacific 2014, Bangkok 2014. For categorization as low-income, lower-middle income, and upper-middle income the World Bank’s definitions were used. Since the World Bank uses statistical methods different from UNESCAP for categorization, GDP figures published by UNESCAP in its Statistical Yearbook can deviate from World Bank data. Please note that term ‘national income per capita’ is a statistical macro-economic metric not to be confused with monthly or annual incomes of individual households. 6 UNESCAP, Statistical Yearbook for Asia and the Pacific 2014, Bangkok 2014. For categorization as low-income, lower-middle income, and upper-middle income the World Bank’s definitions were used. Since the World Bank uses statistical methods different from UNESCAP for categorization, GDP figures published by UNESCAP in its Statistical Yearbook can deviate from World Bank data. Please note that term ‘national income per capita’ is a statistical macro-economic metric not to be confused with monthly or annual incomes of individual households. 7 It needs to be realized that data for Myanmar for 1990 might be not be very accurate, as 1990 figures used by UNESCAP do not reflect a comprehensive census, but result from surveys and estimates based on samples of limited size. 8 Ministry of Immigration and Population, The 2014 Population and Housing Census, The Union Report (Census Report Vol. II), Nay Pyi Taw, May 2015, p. 14 (Table 2). 9USAID Country Profile: Property Rights and Resource Governance, Burma (2013), p. 2. 10 McKinsey Global Institute’s (MGI) study “Myanmar’s Moment: Unique Opportunities, Major Challenges” projects an urban population of between 16.5 million and 18 million for 2030. MGI, “Myanmar’s Moment: Unique Opportunities, Major Challenges”, (Seoul/San Francisco) 2013, pp. 123-124. Unlike projections in RUDRMYA, MGI’s projections exclude urban population in cities smaller than 200,000. Hence, it can be assumed that RUDRMYA figures reflect a realistic (ballpark) estimate. 11 This section is based on research sponsored by Australian Aid and the World Bank Group: World Bank Group, East Asia’s Changing Urban Landscape: Measuring a Decade of Spatial Growth, Washington D.C., 2015. 12 Ibid., စာ၁၀၅. 13The Ministry of Transport of the Republic of the Union of Myanmar, The Survey Program for the National Transport Development Plan in the Republic of the Union of Myanmar, Final Report (Sept. 2014). The Report was prepared by a consortium of consultancies for JICA under the lead guidance of Myanmar’s Ministry of Transport in cooperation with the Ministry of Construction and the Ministry of National Planning and Economic Development. 14 Ibid., စာ ၄-၂၉ f. 15 So far, three Special Economic Zones are being planned or implemented in Myanmar: Thilawa, situated about 25 km to the south of Yangon, Dawei SEZ, and a third SEZ in Kyaukpyu. Thilawa SEZ focuses on light manufacturing and is expected to be operational by the end of 2015. Kyaukpyu will serve as a link between South Asia and the People's Republic of China, centering on gas and petroleum-related industries. Dawei SEZ is


51

planned to be a center of heavy manufacturing serviced by a deep water port. According to ADB, all of Myanmar’s SEZs require substantial infrastructure investments to spur economic activity and facilitate growth. Probably due to micro-locational weaknesses, the SEZs have so far found few occupants. Cf. ADB, Myanmar: Unlocking the Potential, Country Diagnostic Study, Mandaluyong City, (Philippines), 2014, p. 93. Projected connectivity needs of the SEZ are factored into the concept of NSDF. 16 The ‘prototype’ of the concept of establishing urban hierarchies based on urban functionality and urban ‘catchment areas’ – spatially expressing the extent of a city’s excess of importance for the surrounding region - was first developed in full by the German urban geographer Walter Christaller in the early 1930s. 17 Yangon and Mandalay have their own distinctive systems of local governance, which are dealt with in a separate section below. 18 Schedule II of the Constitution assigns tasks and responsibilities to the States/Regions. 19 Section informed by UNDP Myanmar’s seminal report, Mapping the State of Local Governance in Myanmar: Background and Methodology, (Yangon) 2015, pp. 51-59; and M. Arnold/Ye Thu Aung/S. Kempel/K. Pyar Chit Saw, Municipal Governance in Myanmar – An Overview of Development Affairs Organizations, (Yangon) July 2015 (Discussion Paper No. 7 in: MDRI/CESD & Asia Foundation: Subnational Governance in Myanmar Discussion Paper Series). Findings derived from author’s interviews in November/December 2015 largely affirmed research results referred to. 20 The local Department of Planning (DoP) is a deconcentrated department under the Union Ministry of Planning and Economic Development. It needs not to be confused with any agencies on the local level that may engage in comprehensive spatial (physical) planning. See Section 3.3 below for brief explication of township plans prepared by DoP. 21 Cf. Kyi Pyar Chit Saw and Matthew Arnold, Administering the State in Myanmar – An Overview of the General Administration Department, (Yangon) Oct. 2014, p. 44 (=Discussion Paper No. 6 in: MDRI/CESD & Asia Foundation: Subnational Governance in Myanmar Discussion Paper Series). 22 The ‘Township Farmland Administration Body’ is also called ‘Township Farmland Management Body’ occasionally. 23 Cf. Kyi Pyar Chit Saw and Matthew Arnold, ibid., p. 47. 24 UNDP, ibid., p. 46. It needs to be taken into account, however, that TDSCs were only established in March 2013 amidst other major political and administrative changes. Hence, outside observers should allow some time for the new institutions to take root. 25 Due to varying translations, alternatively the term ‘Township Development Affairs Committee’ (TDAC) is in use. Both terms, ‘Township Municipal Committee’ and ‘Township Development Affairs Committee’ refer to the same local entity. 26 Translation issues are at work here as well. Both terms, ‘Department of Municipal Affairs’ (DMA) or, alternatively, ‘Development Affairs Organization’ (DAO) refer to the same entity. In RUDRMYA the term ‘Department of Municipal Affairs’ (DMA) is preferred, since this term and its connotations are considered to be better indications for the local infrastructural services DMA (and TMuC) are supposed to provide to the general public. 27 A detailed discussion of DMA’s manifold operations in the area of local economic governance would be beyond the scope of this report. For more information, cf. M. Arnold/Ye Thu Aung/S. Kempel/K. Pyar Chit Saw, ibid., p. viii; pp. 24-27. 28 A detailed discussion of DMA’s manifold operations in the area of local economic governance would be beyond the scope of this report. For more information, cf. M. Arnold/Ye Thu Aung/S. Kempel/K. Pyar Chit Saw, ibid., p. viii; pp. 24-27. 29 Interviews with municipal officials in Pyay and Monywa. 30 The Ministry of Construction’s Department of Urban and Housing Development (DUHD) was renamed in 2015. Previously, it was known as DHSHD - Department of Human Settlements and Housing Development. 31 Interviews with several senior officials at DUHD. 32 There also exists a Township Planning and Implementation Committee (TPIC). Yet UNDP research suggests that in most townships the TPIC is not very active. Cf. UNDP, ibid., p. 41. 33 Interview with senior official at Yangon Region’s Department of Planning.


52

34 Cf. Jared Bissinger and Linn Maung, Subnational Governments and Business in Myanmar, (Yangon) 2014, p. 21 (=Discussion Paper No. 2 in: MDRI/CESD & Asia Foundation, Subnational Governance in Myanmar Discussion Paper Series). 35 Interview with officials from DMA in Monywa. 36 A detailed discussion of DMA’s manifold operations in the area of local economic governance would be beyond the scope of this report. For more information, cf. M. Arnold/Ye Thu Aung/S. Kempel/K. Pyar Chit Saw, ibid., p. viii; pp. 24-27. 37 UN Habitat (Lab), Guidelines for Urban Planning (Prepared for the Union of Myanmar), Nairobi 2015, p. 25. 38Ministry of Immigration and Population, The 2014 Population and Housing Census, ibid., pp. 60-62 (Table A-3). 39 Cf. UNDP Myanmar, The State of Local Governance: Trends in Yangon, ibid., pp.1-2. 40 UNDP Myanmar, Mapping the State of Local Governance in Myanmar, ibid., p. 55-56. 41 Cf. UNDP Myanmar, The State of Local Governance: Trends in Yangon, p. 20. 42 Information received from officials Mandalay’s CDC Road and Bridges Department, Mandalay, Nov. 2015. 43 Cf. Japan International Cooperation Agency (JICA), The Project for the Strategic Urban Development Plan of the Greater Yangon, Final Report I, (Yangon) 2013, p. 2-129. 44 Japan International Cooperation Agency (JICA), ibid., p. 6-11. 45 JICA research also identified a few zonal regulations which mostly determine admissible building heights and safeguard vistas in the spatial proximity of highly significant religious buildings such as the Shwe Dagon Pagoda. 46 According to YCDC’s organigram, three Departments of Engineering with differing areas of responsibility exist: Building, Roads and Bridges, and Water and Sanitation. Cf. UNDP Myanmar, The State of Local Governance: Trends in Yangon, ibid., p. 21. 47 A detailed discussion of DMA’s manifold operations in the area of local economic governance would be beyond the scope of this report. For more information, cf. M. Arnold/Ye Thu Aung/S. Kempel/K. Pyar Chit Saw, ibid., p. viii; pp. 24-27. 48 Cf. Myanmar Times, A Tale of Two New Cities as Satellite Towns Grow on Outskirts, 19.03.2015, http://www.mmtimes.com/index.php/business/property-news/13616-a-tale-of-two-new-cities-as-satellite-towns-grow-on-outskirts.html (accessed February 1, 2016). 49 JICA, ibid., p. 3-41. 50 JICA, ibid., p. 4-78. 51 Ministry of Immigration and Population, The 2014 Population and Housing Census, Mandalay Region (Census Report Volume 3–I), Table A-3, p. 20. 52 Cf. UNDP Myanmar, The State of Local Governance: Trends in Mandalay, (Yangon) 2015, p. 29. 53 Cf. footnote 48. Arguably, this laudable move co-originated from recommendations made by ADB in the context of the ‘Preparing Urban Services Improvement Project’ (TA-8472). 54 Cf. footnote 48. 55 PM Group/Safege/MMIC for ADB/AfD/MCDC, Inception Report - Preparing Urban Services Improvement Project (ADB TA-8472 MYA), (Manila), May 2014, p. 69. 56 Ibid. 57 Compound average annual growth rate (CAGR). 58 PM Group/Safege/MMIC, ibid., p. 73 (Figure 15, SWOT Analysis of Urban Planning). 59 PM Group/Safege/MMIC, ibid., pp. 190-191. 60 Information as well as English translation of draft received in November 2015 from senior officials of DHUD. 61 Information as well as English translation of draft received in November 2015 from senior officials of DHUD. 62 Information as well as English translation of draft received in November 2015 from senior officials of DHUD. 63 The term “relatively safe” was selected because research indicates that even in drinking water piped through networks bacteria may be found, as central water supply is not necessarily disinfected. Cf. PM Group/Safege/MMIC for ADB/AfD/MCDC, ibid., p. 51. In Yangon CDC area in all samples of drinking water taken from the piped system bacteria were detected. Cf. Japan International Cooperation Agency (JICA), ibid., p. 2-305. 64 Ministry of Immigration and Population, ibid., pp. 243-244. 65 Data for Chin State appear to slightly implausible and arguably warrant a closer look. 66 Cf. PM Group/Safege/MMIC for ADB/AfD/MCDC, ibid., p. 192.


53

67 Cf. Japan International Cooperation Agency (JICA), ibid., p. 2-305. 68 Ibid., p. 2-298. 69 Cf. PM Group/Safege/MMIC for ADB/AfD/MCDC, ibid. 70 Ministry of Immigration and Population, ibid., pp. 232-233. 71 Cf. PM Group/Safege/MMIC for ADB/AfD/MCDC, ibid., p. 194. 72 Cf. PM Group/Safege/MMIC for ADB/AfD/MCDC, ibid., p. 194. 73 The Ministry of Transport’s document is based on a population estimate of 59.1 million inhabitants in 2012 (ibid., p. 2-2). The population as measured by the census of 2014 is 51.5 million, approx. 13% lower than estimated. 74 Cf. PM Group/Safege/MMIC for ADB/AfD/MCDC, ibid., p. 194. 75 Cf. Shlomo Angel, Planet of Cities, Cambridge MA, 2012, p. 169. D. ေနာကဆကတြမား D.I ေနာကဆကတြ ၁ : အတေကာက ေ၀ါဟာရမားစာရငး ADB Asian Development Bank (အာရဖြ႕ျဖးေရးဘဏ) AFD Agence France Développement (ျပငသစဖြ႕ျဖးတးတကေရး ေအဂငစ) CBD Central Business District စးပြားေရးဗဟ DAO Development Affairs Organization (DMA) စညပငသာယာေရးအဖြ႕ DMA Department of Municipal Affairs (DAO) စညပငသာယာေရးဥးစးဌာန DoP Department of Planning (စမကနးဌာန) DRD Department of Rural Development ေကးလကဖြ႕ျဖးတးတကေရးဥးစးဌာန DHSHD Department of Human Settlements and Housing Development

(ျမ႕ရြာႏငအးအမဖြ႕ျဖးေရးဥးစးဌာန) DUHD Department of Urban and Housing Development ျမ႕ျပနငအမရာဖြ႕ ၿဖးေရးဥးစးဌာန GAD General Administration Department အေထြေထြအပခပေရး ဥးစးဌာန GMS Greater Mekong Sub-Region (မဟာမေခါငေဒသခြ) JICA Japanese International Cooperation Agency

(ဂပနႏငင အျပညျပညဆငရာ ပးေပါငးေဆာငရြကေရး ေအဂငစ MCDC Mandalay City Development Committee (မႏေလးျမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတ) MNBC (Provisional) Myanmar National Building Code

(ျမနမာနငင အမးသားအေဆာကအအဆငရာစညးမဥးမား) MoBA Ministry of Border Affairs (နယစပေရးရာ၀နၾကးဌာန) MoC Ministry of Construction (ေဆာကလပေရး၀နၾကးဌာန) MoHA Ministry of Home Affairs (ျပညထေရး၀နၾကးဌာန) MoNPED Ministry of National Planning and Economic Development

(အမးသားစမကနးႏင စးပြားေရး ဖြ႕ျဖးတးတကမႈ ၀နၾကးဌာန) MoT Ministry of Transport (ပ႔ေဆာငေရး၀နၾကးဌာန) NLD National League for Democracy (အမးသား ဒမကေရစ အဖြ႕ခပ) NSDF National Spatial Development Framework

အမးသားအဆငနယေျမေဒသဖြ႕ျဖးတးတကေရး ႈ မေဘာင) NUP National Urban Policy အမးသားျမ႕ျပမ၀ါဒ SUDPGY Strategic Urban Development Plan for the Greater Yangon (Area) (ပမေကာငးမြနေသာ ရနကနျမ႕ေတာအတြက မဟာဗဟာက ျမ႕ျပဖြ႕ျဖးတးတကေရး စမကနး) TA Township Administrator (ျမ႕နယအပခပေရးမး) TDAC Township Development Affairs Committee (TMuC) ျမ႕နယစညပငသာယာေရးေကာမတ TDSC Township Development Support Committee ျမ႕နယဖြ႕ျဖးေရးအေထာကအကျပေကာမတ


54

TFAB Township Farmland Administration Body (ျမ႕နယလယယာေျမ စမခန႔ခြမႈ အဖြ႕) TMC Township Management Committee (ျမ႕နယစမခန႔ခြမႈေကာမတ) TMuC Township Municipal Committee (TDAC) (ျမ႕နယစညပငသာယာေရးေကာမတ) TPIC Township Planning and Implementation Committee

(ျမ႕နယစမကနးေရးဆြေရးႏင အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကေရး ေကာမတ) TPO Township Planning Office (ျမ႕နယစမကနးေရးဆြေရးဥးစးဌာန) YCDC Yangon City Development Committee (ရနကနျမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတ)

D.II ေနာကဆကတြ ၂ - ရညညႊနးကးကားခကမား ADB, Myanmar: Unlocking the Potential, Country Diagnostic Study, Mandaluyong City, (Philippines), 2014. Angel, S., Planet of Cities, Cambridge MA, 2012. M. Arnold/Ye Thu Aung/S. Kempel/K. Pyar Chit Saw, Municipal Governance in Myanmar – An Overview of Development Affairs Organizations, (Yangon) July 2015 (=Discussion Paper No. 7 in: MDRI/CESD & Asia Foundation: Subnational Governance in Myanmar Discussion Paper Series). Jared Bissinger and Linn Maung, Subnational Governments and Business in Myanmar, (Yangon) 2014, (=Discussion Paper No. 2 in: MDRI/CESD & Asia Foundation, Subnational Governance in Myanmar Discussion Paper Series). The Irrawaddy (on-line edition) of June 22, 2015, ”Rangoon Parliament Endorses Plan for 7 New Satellite Towns” (http://www.irrawaddy.com/burma/rangoon-parliament-endorses-plan-for-7-new-satellite-towns.html). Japan International Cooperation Agency (JICA), The Project for the Strategic Urban Development Plan of the Greater Yangon, Final Report I, (Yangon) 2013. McKinsey Global Institute (MGI), Myanmar’s Moment: Unique Opportunities, Major Challenges, Seoul/San Francisco, 2013. The Ministry of Immigration and Population of the Republic of the Union of Myanmar, The 2014 Population and Housing Census, The Union Report (Census Report Vol. II), Nay Pyi Taw, (May) 2015 The Ministry of Transport of the Republic of the Union of Myanmar, The Survey Program for the National Transport Development Plan in the Republic of the Union of Myanmar, Final Report, Nay Pye Taw, Sept. 2014. Myanmar Engineering Society/UN-Habitat Myanmar; Provisional Myanmar National Building Code, n. p., n. y. (Yangon, 2012). Myanmar Times (on-line edition) March 19, 2015, A Tale of Two New Cities as Satellite Towns Grow on Outskirts, http://www.mmtimes.com/index.php/business/property-news/13616-a-tale-of-two-new-cities-as-satellite-towns-grow-on-outskirts.html.


55

PM Group/Safege/MMIC for ADB/AfD/MCDC, Inception Report - Preparing Urban Services Improvement Project (ADB TA-8472 MYA), (Manila), May 2014. Kyi Pyar Chit Saw and Matthew Arnold, Administering the State in Myanmar – An Overview of the General Administration Department, (Yangon) Oct. 2014 (=Discussion Paper No. 6 in: MDRI/CESD & Asia Foundation: Subnational Governance in Myanmar Discussion Paper Series). UNDP Myanmar, Mapping the State of Local Governance in Myanmar: Background and Methodology, (Yangon) 2015. UNDP Myanmar, The State of Local Governance: Trends in Mandalay, (Yangon) 2015. UNDP Myanmar, The State of Local Governance: Trends in Yangon, (Yangon) 2015. UNESCAP, Statistical Yearbook for Asia and the Pacific 2014, Bangkok, 2014. UN-Habitat, National Urban Policy Note for the Union of Myanmar, Nairobi (December) 2014, (unpublished mimeo). UN Habitat (Lab), Guidelines for Urban Planning (Prepared for the Union of Myanmar), Nairobi 2015. USAID Country Profile: Property Rights and Resource Governance, Burma, 2013. World Bank Group: World Bank Group, East Asia’s Changing Urban Landscape: Measuring a Decade of Spatial Growth, Washington D.C., 2015.

ေနာေဝႏငငျခားေရးဝနႀကးဌာန၏ ပပးကညမႈျဖင ေရးသားျပစ ထတေဝသည။

ၿမိဳ႕ ျပစစ္တမ္း...

Documents