ΦΥΛΛΑΔΙΟ a΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ (ΑΡΧΑΙΑ)

ΜΕΘΟΔΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΝΙΚΑΙΑΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ 1

Μτφ ( Α’)

1) Σ’ όλους τους θεούς (προσφέρεται) μέλι. ένας αμφορέας.

2) Πάντοτε να αριστεύεις και να είσαι ανώτερος από τους άλλους, ούτε να

ντροπιάζεις τη γενιά των πατέρων.

3) Ολόκληρη η γη είναι τάφος των ένδοξων ανδρών.

4) Εγώ είμαι ο βοσκός ο καλός. ο βοσκός ο καλός θυσιάζει την ψυχή του για χάρη

των προβάτων του.

5) Αρχάγγελος στάλθηκε από τον ουρανό για να πει στη Θεοτόκο το «Χαίρε».

6) Τώρα λοιπόν άκουσέ με, παιδί μου, και αφού μάθεις αυτήν εδώ τη συμβουλή

θα είσαι σοφός.

7) Σας λέω και σας προτρέπω να σταθείτε με ανδρεία και με γενναία ψυχή, όπως

(κάνατε) πάντοτε μέχρι τώρα, εναντίον των εχθρών της πίστης μας.

1


ΕΝΟΤΗΤΑ 2

Μτφ (Α’)

1) Παιδιά των Ελλήνων, προχωρείτε εμπρός, ελευθερώστε την πατρίδα,

ελευθερώστε τα παιδιά σας, τις γυναίκες σας και τα ιερά των

πατρογονικών θεών και τους τάφους των προγόνων. τώρα ο αγώνας

είναι για όλα.

2) Από τη μητέρα και τον πατέρα και όλους τους άλλους προγόνους μαζί η

πατρίδα είναι το πιο πολύτιμο και το πιο σεβαστό και το πιο ιερό.

Ασκήσεις (Β’)

1) Να τονίσετε τους παρακάτω τύπους και να δικαιολογήσετε τον τόνο: τό

πληθος, του τοιχου, αισθανομαι, σωφρων, (σύ)σωσον, ο δημος, των

ωραιων, αι χωραι, ο επωνυμος, ερριπτον, τοις οικοις, ιδιωτης.

2) Να διορθωθεί ο λάθος τόνος (αν υπάρχει):

Αγώνες, είναι, ανθρωπους, πρέσβεις, θεών, είπε, δώρων, πόλις, χειμώνος,

εύρος, δεσμωτήριω, οι ποιηταί.

3) Να τονίσετε τις λέξεις στις ακόλουθες φράσεις:

α) Οι Αθηναιοι τήν εν Αρειω Παγω βουλην εθεραπευον ως φυλακα των

νομων.

β) Αι νόσοι πολλακις ου μονον τά σωματα αλλα καί τήν των ψυχων ρωμην

βλαπτουσιν.

4) Σχηματίστε τα παρακάτω σύνθετα τρέποντας το ψιλό στο αντίστοιχο δασύ

του.

κατά + ηγητής >

επί + οδός >

αντί + ύπατος >

μετά + εόρτια >

κατά + ολικός >

2


από + ορισμός >

από + ομοιώνω >

αντί + ‘Ελλην >

Μεφ (Γ’)

1) Όσα θεωρούν οι άνθρωποι σεβαστά και θεϊκά, η αιτία και ο δάσκαλος

αυτών είναι η πατρίδα. το όνομα της πατρίδας λοιπόν είναι το πρώτο και

το πιο αγαπητό απ’ όλα.

2) Ω Ελλάδα! Ω πατρίδα μου!

Μητέρα των πιο γλυκών μου ελπίδων!

Σε βλέπω ακόμα να ζεις και να πολεμάς

και ξαναπαίρνω θάρρος.

3


ΕΝΟΤΗΤΑ 3

Μτφ (Α’): Εγώ είμαι το αμπέλι το αληθινό και ο πατέρας μου είναι ο γεωργός.

Κάθε κλαδί δικό μου που δεν παράγει καρπό το κόβει και κάθε κλαδί που

παράγει καρπό το καθαρίζει, για να παράγει περισσότερο καρπό. Ήδη εσείς

είστε εξαγνισμένοι χάρη στη διδασκαλία που σας έχω κάνει. Μείνετε κοντά σε

μένα και εγώ σε σας. Καθώς το κλαδί δεν μπορεί να παράγει καρπό από μόνο

του, αν δε μείνει στο αμπέλι, έτσι ούτε κι εσείς, αν δεν μείνετε κοντά μου.

Ασκήσεις (Β’,Γ’)

1) Να συμπληρώσετε τα κενά με λέξεις από τον πίνακα της σελ. 24 του

σχολικού βιβλίου.

α) Αυτή η αρρώστια βρίσκεται σε μεγάλη _________ τα τελευταία χρόνια.

β) Ο _________ του καναλιού είπε ότι ο καιρός αύριο θα είναι νεφελώδης.

γ) Σιχαίνομαι τους ανθρώπους που _________ για τα κατορθώματά τους.

δ) Η καθηγήτριά μας πάντοτε _________ την αξία της φιλίας για τον

άνθρωπο.

ε) Δεν γνώριζε τίποτα για την _________ εναντίον του δικτατορικού

καθεστώτος που οδήγησε στην πτώση του.

2) Να συμπληρωθούν τα κενά με τον κατάλληλο τύπο του ρ. «ειμί».

α) Υμεις άνδρες γενναιοι _________ καί της πόλεως τειχος.

β) Σύ _________ ο υιός μου ο αγαπητός, εν ω ηυδόκησα.

γ) Ο αληθής φίλος _________ άλλος εαυτός.

δ) Εγώ _________ η αρχή καί τό τέλος.

ε) Οι των Σπαρτιατων νέοι πολιται χρηστοί _________.

στ) Ημεις _________ πολιται των Αθηνων.

4


3) Να συμπληρώσετε τα κενά στον παρακάτω μύθο με τους κατάλληλους

τύπους της προσωπικής αντωνυμίας.

«Έλεγον ποτε τά πρόβατα τω δεσπότη: «_________ , ω δέσποτα, γάλα

παρέχομεν _________ (σύ, δοτ.), τυρόν και έρια, _________ δε ουδέν

παρέχεις _________ (ημεις, δοτ.). ο δε κύων, καίτοι ουδέν παρέχει

_________ (σύ, δοτ.), εκ του σίτου καθ’ ημέραν λαμβάνει». Ο δε κύων είπεν

«Ω ανόητα πρόβατα, η γλωσσα _________ (υμεις, γεν.) προτρέχει της

διανοίας. ειμί χρησιμώτερος (υμεις, γεν.). ει γαρ

_________ μή εφύλαττον _________ (υμεις, αιτ.), εκινδυνεύετε αν πάσχειν

κακά υπό των εχθρων. _________ (εγώ, δοτ.) δ’ ανάγκη εστί φυλάττειν καί

σώζειν _________ (υμεις, αιτ.) εκ των κινδύνων».

4) Να συμπληρώσετε τα κενά με τους ζητούμενους τύπους:

α) Ουδείς εξ _________ (εγώ, γεν. πληθ.) προδότης εστί.

β) Παρ’ _________ (εγώ, δοτ. πληθ.) λόγοι εισί θαυμαστοί περί _________

(σύ, γεν. εν.). Λέγε ουν _________ (εγώ, δοτ. εν.) ει αγαθων ένεκα

όλβιον νομίζεις.

γ) Η μεν ευταξία σώζει _________ (εγώ, αιτ. πληθ.), η δ’ αταξία ητταν τοις

στρατιώταις εν πολέμω επιφέρει.

δ) Λέγω _________ (σύ, δοτ. εν.) τήν αλήθειαν.

ε) _________ (εγώ, δοτ. εν.) μέν πλούσιος ει καί κάτοχος θησαυρού

μεγάλου.

Μτφ (Δ’): Μία αλεπού που πεινούσε πολύ, όταν αντίκρισε τσαμπιά σταφύλι να

κρέμονται από κάποια κληματαριά, θέλησε να τα φτάσει και δεν μπορούσε. Ενώ

απομακρυνόταν μονολόγησε (είπε στον εαυτό της): «Είναι άγουρα».

5


ΕΝΟΤΗΤΑ 4

Μτφ (Α’): Λέω ότι εμείς έχουμε πολλές και καλές ελπίδες σωτηρίας. Γιατί εμείς

τηρούμε τους όρκους των θεών, ενώ οι εχθροί και τους όρκους παραβαίνουν

και τις συνθήκες καταπατούν αντίθετα με τους όρκους. Αφού αυτά έτσι έχουν, οι

θεοί είναι αντίθετοι στους εχθρούς, σε μας όμως σύμμαχοι, οι οποίοι (θεοί)

ακριβώς έχουν τη δύναμη και τους μεγάλους γρήγορα να κάνουν μικρούς και

τους μικρούς να διασώζουν, κι αν ακόμη βρίσκονται σε κίνδυνο, όταν θέλουν.

Ασκήσεις (Β’,Γ’)

1) Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τις λέξεις:

παραποίηση, προσποίηση, μεταποίηση, περιποίηση, αποποίηση, εκποίηση,

αντιποίηση (2 λέξεις περισσεύουν).

α) Πολλοί ποδοσφαιριστές κάνουν _________ συχνά με την μπάλα.

β) Επειδή δεν είχε τα απαραίτητα χρήματα για να ζήσει, έκανε _________

της περιουσίας του.

γ) Όταν δε μας κάνουν τα ρούχα, τα δίνουμε στο ράφτη για _________.

δ) Η _________ του περιεχομένου ενός εγγράφου τιμωρείται αυστηρά από

το νόμο.

ε) Η _________ της νέας θέσης που του δόθηκε οφειλόταν στην πίστη του

ότι δε θα ανταποκρινόταν στις απαιτήσεις.

2) Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους των

δευτερόκλιτων ουσιαστικών.

α) Ο Κυρος αποπέμπει τούς _________ (δασμός) τω _________ (αδελφός).

β) Ενταυθά εισιν _________ (παράδεισος) μεγάλοι πλήρεις αγρίων

_________ (θηρίον).

γ) Ο αγαθός σώζεται σύν τοις _________ (θεός) και εκ πολλων

_________(δεινον)

δ) Ο κυνηγός τήν _________ (έλαφος) εν τη _________ (άμπελος) ευρίσκει.

6


ε) Οι _________ (νέος) τούς _________ (πολέμιος) μετά των _________

(σύμμαχος) διώκουσι.

στ) Τό εν Ολυμπία άγαλμα του Διός _________ (χρυσός, γεν. εν.)

πεποιημένον εστί καί ελέφαντος.

ζ) Ημεις των _________ (άκρον) φρουροί εσμέν _________ (τόξον, δοτ.

πληθ.), _________ (ακόντιον, δοτ. πληθ.) καί άλλοις _________ (όπλον).

3) Να γράψετε τους επόμενους τύπους στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού.

τω ανθρώπω → τοις εταίροις →

τη νήσω → τούς προγόνους →

τό μνημειον → των ηπείρων →

της εισόδου → τοις ζώοις →

τήν ράβδον → (ω) οδοί →

(ω) διδάσκαλοι → τά τέκνα →

Μτφ (Δ΄): Εγκώμιο της πόλης είναι οι παλιοί νόμοι και τα έθιμα αυτών που τα

επινόησαν αυτά απ’ την αρχή. Σε σας υπάρχει όρκος που δίνουν όλοι οι

πολίτες, όταν εγγραφούν στο ληξιαρχικό κατάλογο και γίνουν έφηβοι, δηλαδή

ότι ούτε τα ιερά όπλα θα ντροπιάσουν, ούτε θα λιποτακτήσουν, αλλά ότι θα

υπερασπίσουν την πατρίδα και θα την παραδώσουν ισχυρότερη.

7


ΕΝΟΤΗΤΑ 5

Μτφ (Α΄): Ένας λύκος πολύ πεινασμένος τριγυρνούσε αναζητώντας τροφή.

΄Όταν έφτασε σε κάποιον τόπο άκουσε ένα παιδάκι να κλαίει και μια γριά να του

λέει: «Πάψε να κλαις, αλλιώς, αυτή τη στιγμή θα σε δώσω στο λύκο». Επειδή

νόμιζε ο λύκος ότι η γριά λέει την αλήθεια, στεκόταν περιμένοντας πολλή ώρα.

Κι όταν έφτασε το βράδυ. ακούει πάλι τη γριά να καλοπιάνει το παιδάκι και να

του λέει «Αν έρθει ο λύκος εδώ θα τον σκοτώσουμε, παιδί μου». Αφού άκουσε

αυτά ο λύκος σηκώθηκε κι έφυγε λέγοντας «Σ’ αυτό το αγροτόσπιτο άλλα λένε

κι άλλα κάνουν».

Ασκήσεις (Β΄, Γ΄)

1) Να βρείτε τη σημασία της λέξης «λόγος» στις παρακάτω προτάσεις.

α) Ο λόγος που πρόβαλε για την αποτυχία του στις εξετάσεις ήταν η ελλιπής

προετοιμασία.

β) Ο άνθρωπος διαφέρει από τα ζώα, γιατί έχει το χάρισμα του λόγου.

γ) Ο λόγος του βουλευτή στη Βουλή ήταν σύντομος και πειστικός.

δ) Ο λόγος του διευθυντή προς τους μαθητές δεν επέτρεπε καμία

αντίρρηση.

ε) Εδωσε το λόγο του ότι στο μέλλον θα είναι πιο προσεχτικός.

Άσκηση 2

Να βάλετε τα ρήματα της παρένθεσης στην οριστική ενεστώτα και μέλλοντα.

α) Οι Αθηναιοι τω αγνώστω Θεω _________ (θύω)

β) Τά πονηρά κέρδη ηδονάς μικράς _________ (έχω)

γ) Ημεις _________ (διώκω) τούς πολεμίους.

δ)Ο κατήγορος _________ (λέγω) ως ουκ ειμί αδύνατος.

ε) Ουτος _________ (φυλάττω) τούς των Θεων όρκους

8


στ) _________ (κινδυνεύω) υπό της πόλεως τά έσχατα παθειν, ω

Κλεόμβροτε.

ζ) Υμεις _________ (πέμπω) εις τάς Αθήνας άγγελον εστεφανωμένον

η) Ουκ _________ (β΄πληθ. πείθω) ημας ελθειν μεθ’ υμων.

Άσκηση 3

Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους των παρακάτω ρημάτων

α) β’ ενικό οριστική εν. του γράφω →

β) γ’ πληθ. οριστικής μελλ. του άρχω →

γ) γ’ ενικό οριστικής εν. του παύω →

δ) α’ πληθ. οριστικής μελλ. του βλάπτω →

ε) β’ πληθ. οριστικής εν. του παιδεύω →

στ) γ’ ενικό οριστικής μελλ. του κόπτω →

ζ) β’ πληθ. οριστικής μελλ. του κελεύω →

Μτφ (Δ΄): Κάποτε βάδιζε ένα λιοντάρι μαζί με έναν άνθρωπο. Ό καθένας απ’

αυτούς υπερηφανεύονταν με τα λόγια τους. Και στο δρόμο υπήρχε μια πέτρινη

στήλη ενός ανθρώπου που έπνιγε ένα λιοντάρι. Ο άνδρας το έδειξε στο λιοντάρι

και είπε «Εσύ βλέπεις πως είμαστε καλύτεροι αυτό εσάς». Και εκείνο, αφού

χαμογέλασε, είπε «Αν τα λιοντάρια ήξεραν να κάνουν γλυπτά, θα έβλεπες

πολλούς ανθρώπους υπό την εξουσία λιονταριού».

9


ΕΝΟΤΗΤΑ 6

Μτφ (Α΄): Για τη φροντίδα του σώματος οι άνθρωποι βρήκαν δύο ειδών

επιστήμες, την ιατρική και τη γυμναστική, από τις οποίες η πρώτη χαρίζει την

υγεία, ενώ η δεύτερη την καλή κατάσταση του σώματος. Για τις αρρώστιες και

τα πάθη της ψυχής όμως μόνο η φιλοσοφία είναι φάρμακο. Γιατί χάρη σ’ αυτή

μπορούμε να μάθουμε τι είναι το καλό, τι το άσχημο, τι το δίκαιο, τι το άδικο .

πώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε στους θεούς, πώς στους γονείς, πώς στους

μεγαλύτερους, πώς στους ξένους, πώς στους άρχοντες, πώς στους φίλους,

πώς στις γυναίκες, πώς στα παιδιά, πώς στους δούλους.


1) Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις των προτάσεων της στήλης

Α με τις συνώνυμες τους λέξεις ή φράσεις στη στήλη Β.

2) Να συμπληρωθούν τα κενά με τον κατάλληλο τύπο των πρωτόκλιτων

ουσιαστικών.

α) Η δούλη τήν _________ (υδρία) φέρει πρός τήν _________ (κρήνη).

β) Οι _________ (γυμναστής) άγουσι τούς _________ (νεανίας) εις τό

στάδιον.

10

1 Μερικοί άνθρωποι κάνουν κατάχρησητων δυνάμεων τους

α υπερβολική χρήση

2 Υπάρχουν πολλά μικρόαντικείμεναπου είναι μιας χρήσης

β ό,τι έχει σχέση μεχρέος

3 Οι ανθρώπινες σχέσεις στηρίζονται καιστα χτηστά ήθη

γ εύκολος στη χρήση

4 Ο πατέρας πρόσφερε στο γιό του έναεύχρηστο δώρο

δ χρησιμοποίηση

5 Η εφορία κάλεσε το φορολογούμενο ναεξοφλήσει το χρεωστικό υπόλοιπο

ε έντιμος

Α Β


γ) Φευγε τό κέντρον των _________ (μέλισσα) καί τήν _________(αιχμή)

των δοράτων.

δ) Ουκ εξαιρέσω υμάς της _________ (τράπεζα).

ε) Ο λοχαγός λέγει τω _________ (στρατιώτης) ότι δει τήν _________

(άμαξα) κατακαίειν.

στ) Αι _________ (οικία) πλησίον της _________ (θάλασσα) εισίν.

ζ) Ταις _________ (ψυχή) ταις γεμούσαις πονηρων _________ (επιθυμία)

φάρμακον ο λόγος εστίν.

3) Να γράψετε τους επόμενους τύπους στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού

των νικητων → των γλωσσων →

της βασιλίσσης → τοις θεαταις →

ταις μαθητρίαις → (ω) τοξόται →

τη χώρα → τη αρετη →

τους πολίτας → τας γραμμάς →

του κομήτου → η κώμη →

Μτφ (Δ΄): Οι κρητικοί έδιναν εντολή να μαθαίνουν τα ελεύθερα παιδιά τους

νόμους με κάποια μουσική, για να ψυχαγωγούνται με τη μουσική και να τους

συγκρατούν στη μνήμη τους ευκολότερα. Δεύτερη μάθηση όρισαν να μαθαίνουν

τους ύμνους των θεών τρίτη (μάθηση) να μαθαίνουν τα εγκώμια των ενδόξων

ανδρών.

11


ΕΝΟΤΗΤΑ 7

Ασκήσεις (Γ’)

1) Να συμπληρωθούν τα κενά με τον κατάλληλο τύπο της αντωνυμίας «ουτος –

αύτη – τουτο»:

α) Περί _________ του μήλου αι θεαί ήριζον

β) Ηριππίδας αναλαμβάνει _________ τάς ναυς

γ) Επιμελειται _________ της συμμαχίας

δ) Εν _________ ταις οδοις επορεύοντο

ε) Ουκ ηλθον εις _________ τήν πόλιν

στ) Οι τόποι _________ χθαμαλοί εισι

ζ) Εγω ουκ εγίγνωσκον _________ (αιτ. πληθ. ουδ.)

2) Να συμπληρωθούν τα κενά με τον κατάλληλο τύπο κτητικών αντωνυμιών:

α) Υμεις αγαπατε τά _________ (υμέτερος) τέκνα

β) Στερουμαι του _________ (εμός) πατρός

γ) Οι Κορίνθιοι ετράποντο πρός τούς _________ (δικούς τους) νεκρούς

δ) Τό _________ (δικό σου) βασίλειον εστί μέγα

ε) Η _________ (ημέτερος) νίκη έσται μεγάλη

στ) Αι νηες αι _________ (ημέτερος) εφθάρησαν

ζ) Ουτοι υπομένουσι τάς _________ (σφέτερος) συμφοράς

3) Να συμπληρωθούν τα κενά με τον κατάλληλο τύπο των δευτερόκλιτων

επιθέτων:

α) Εν τη _________ (δεξιός) χειρί αυτου φέρει βιβλίον

β) Ο ηνίοχος των Δελφων εστί _________ (τέλειος) άγαλμα

γ) Αι κρίσεις αυτου εισί _________ (δίκαιος)

12


δ) Εν ταις _________ (αρχαίος) Αθήναις αι μέν των ιδιωτων οικίαι

_________(περίλαμπρος) καί _________ (ανθηρός), οι δέ δημόσιοι οικοι

_________ (τερπνός) ησαν

ε) Τιμωρουμεν τούς _________ (άπιστος) δούλους

στ) Οι του _________ (αγαθός) κριτου _________ (καλός) λόγοι πείθουσι

ζ) Η φιλία των _________ (πονηρός) εστί _________ (βλαβερός).

4) Να κλιθούν οι συνεκφορές: ο πιστός φίλος, η φανερά οδός, τό παλαιόν

μυστήριον.

13


ΕΝΟΤΗΤΑ 8

Μτφ (Α’): Οι Σειρήνες ήταν κόρες του Αχελώου και της Μελπομένης, μίας από

τις Μούσες, η Πεισινόη, η Αγλαόπη, η Θελξιέπεια. Από αυτές η μια έπαιζε

κιθάρα, η άλλη τραγουδούσε και η τρίτη έπαιζε αυλό και μ’ αυτά έπειθαν τους

ναυτικούς που περνούσαν από το νησί τους να μένουν για πάντα εκεί. Είχαν

από τους μηρούς και πάνω μορφή πουλιών. Περνώντας κοντά απ’ αυτές με το

πλοίο ο Οδυσσέας, επειδή ήθελε να ακούσει το τραγούδι τους, βούλωσε με κερί

τα αυτιά των συντρόφων του και τον ίδιο διέταξε να τον δέσουν στο κατάρτι. Και

επειδή πείστηκε από τις Σειρήνες να μείνει εκεί για πάντα απαιτούσε να τον

λύσουν, εκείνοι όμως τον έδεναν πιο σφιχτά και έτσι περνούσε με το πλοίο του.


1) Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις των προτάσεων της στήλης

Α με τις συνώνυμες τους λέξεις ή φράσεις στη στήλη Β.

A B

1. Ο Αριστοφάνης υπήρξε μεγάλος α. ηθοποιός κωμωδίας

κωμωδιογράφος.

2. Η «Οδύσσεια» αποτελείται από β. γελοιοποίηση

24 ραψωδίες.

3. Πολλοί σύγχρονοι ηθοποιοί είναι γ. μουσική σύνθεση

μεγάλοι κωμωδοί.

4. Η όλη κατάσταση ήταν παρωδία. δ. συγγραφέας κωμωδιών

5. Η καλή μελωδία προκαλεί ε. αυτοτελές τμήμα επικού

ευχαρίστηση. ποιήματος

2) Να μεταφέρετε τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων στον παρατατικό και

στον αόριστο:

α) Εν ειρήνη οι άνθρωποι τάς τέχνας θεραπεύουσι.

β) Θουκυδίδης συγγράφει τόν πόλεμον των Πελοποννησίων καί των

Αθηναίων.

14


γ) Ουτοι οι άνδρες φυλάττουσι τόν εν τοις Δελφοις θησαυρόν.

δ) Σύ δεινά πράττεις.

ε) Τισσαφέρνης δόλω τούς των Ελλήνων στρατηγούς φονεύει.

στ)Υμεις προστάττετε τούς στρατιώτας ανοιξαι τάς πύλας.

ζ) Ο Οδυσσεύς προσδεδεμένος τω στύλω ακούει των Σειρήνων.

3) Να μεταφέρετε τις ακόλουθες προτάσεις στον παρατατικό:

α) Υμεις εστέ μαθηταί του Σωκράτους;

β) Ο βίος των νέων εστί μεστός μαθημάτων.

γ) Οι πολιται εισί ευπειθεις.

δ) Ημεις εσμέν οι άρχοντες της πόλεως.

ε) Σύ ει ικανός καί αγαθός.

στ)Εγώ ειμί ο υιός σου.

4) Να συμπληρωθούν οι ζητούμενοι ρηματικοί τύποι:

α) γ’ πληθ. οριστικής αορ. του πέμπω → __________________________

β) γ’ ενικό οριστικής παρατ. του μεταπείθω → ______________________

γ) β’ πληθ. οριστικής αορ. του άρχω →___________________________

δ) β’ ενικό οριστικής παρατ. του ονομάζω → _______________________

ε) α’ πληθ. οριστικής αορ. του τρίβω → ___________________________

στ) β’ ενικό οριστικής παρατ. του θύω → __________________________

ζ) γ’ ενικό οριστικής αορ. του ελπίζω →___________________________

15


ΕΝΟΤΗΤΑ 9


1) Να συμπληρωθούν τα κενά με τους κατάλληλους τύπους των ρημάτων στην

παρένθεση.

α) Λέγουσι ότι ταυτα Δέξιππος _________ (πράττω, οριστ. υπερσ.)

β) Οι γεωργοί τάς αμπέλους _________ (θεραπεύω, οριστ. πρκ)

γ) Οι Αθηναιοι καί δένδρα _________ (κόπτω, οριστ. πρκ) καί χρήματα

_________ (διαρπάζω, οριστ. πρκ.)

δ) Κυρος _________ (κελεύω, οριστ. υπερσ.) τούς στρατηγούς πάντας

ελθειν.

ε) Διά τί _________ (πιστεύω, β’ πληθ. οριστ. πρκ.) ανθρώποις κακοις;

στ) Πεισίστρατος τούς πλείστους νόμους του Σόλωνος _________

(φυλάττω, οριστ. υπερσ.)

ζ) Ημεις τούς εχθρούς _________ (διώκω, οριστ. πρκ.)

2) Να βρείτε σε ποια ρήματα ανήκουν οι τύποι του παρακειμένου και του

υπερσυντελίκου στις ακόλουθες προτάσεις:

α) Νενόμικας τήν πόλιν εχθράν ειναι

β) Πολλούς ιχθυς ηλιεύκασι

γ) Μέγα κυμα τόν πόντον ετεταράχει

δ) Αντίπατρος εκδεδίωχε τούς ικέτας

ε) Οι θεοί τά πάντα διετετάχεσαν

στ) Ημεις τετρίφαμεν τάς ασπίδας

ζ) Οι άνθρωποι εν βωμοις ετεθύκεσαν τοις θεοις ζωα

16


3) Να σχηματιστούν οι ζητούμενοι ρηματικοί τύποι:

α) γ’ εν. οριστ. παρακ. του παύω → ______________________________

β) β’ εν. οριστ. υπερ. του θαυμάζω → ____________________________

γ) β’ πληθ. οριστ. παρακ. του ψηφίζω →__________________________

δ) γ’ πληθ. οριστ. υπερ. του βλάπτω → ___________________________

ε) β’ εν. οριστ. παρακ. του διατρίβω → ___________________________

στ) γ’ εν. οριστ. υπερ. του φυλάττω → ____________________________

ζ) β’ πληθ. οριστ. παρακ. του πείθω →____________________________

17


ΕΝΟΤΗΤΑ 10 (ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗ)

Μτφ (Α’):

ΔΙΟΓ. Ο Ηρακλής δεν είναι αυτός; Μα τον Ηρακλή, όχι βέβαια άλλος. Το τόξο,

το ρόπαλο, το δέρμα λιονταριού, το μεγάλο του κορμί, ολόκληρος είναι

ο Ηρακλής. Έπειτα έχει πεθάνει, αν και είναι γιος του Δία; Πες μου,

ένδοξε νικητή, είσαι νεκρός; Διότι εγώ έκανα θυσίες σε σένα πάνω στη

γη σαν σε θεό.

ΗΡ. Και σωστά θυσίαζες γιατί ο ίδιος ο Ηρακλής βρίσκεται μαζί με τους

θεούς στον ουρανό και έχει γυναίκα του την Ήβη με τα όμορφα πόδια

και εγώ είμαι το είδωλό του.

ΔΙΟΓ. Τι λες; Είδωλο του θεού (είσαι); Και είναι δυνατό να είναι κάποιος θεός

κατά το μισό και να έχει πεθάνει κατά το άλλο μισό;

ΗΡ. Ναι γιατί εκείνος δεν έχει πεθάνει, αλλά εγώ το ομοίωμά του.


1) Να μεταφέρετε τους παρακάτω ρηματικούς τύπους στους άλλους χρόνους

της οριστικής

α) έλυσαν → _________________

β) παιδεύει → _________________

γ) εθεράπευες → _________________

δ) γράψουσι → _________________

ε) ερρίφατε → _________________

στ) ετετάχεμεν → _________________

2) Να τονιστούν οι παρακάτω λέξεις και να δικαιολογηθεί ο τονισμός: κουρος,

πρωτος, πρωτων, ανηλικος, τά ναυλα, θηκη, του μολυβδου, ποιηταις, θειος,

πειθομαι, ψυχης, (ω) βιβλιοπωλαι.

18


3) Να τοποθετήσετε στον κατάλληλο τύπο τις λέξεις στην παρένθεση:

α) Χειρίσοφος τούς _________ (πελταστής) καί τούς _________ (τοξότης)

έξω του ευωνύμου κέρατος ετάξατο.

β) Εν τοις _________ (έσχατος καιρός) Αρχινος υφειλε τάς _________

(υπόλοιπος ημέρα) της απογραφης.

γ) Οιμαι τούς νόμους _________ (πραος) καί _________ (μέτριος) ειναι

υπερ των αδυνάτων.

δ) Σωκράτης εδίδασκε τήν _________ (σωφροσύνη) _________ (αιτία, αιτ.

ενικού) της _________ (ευδαιμονίας) ειναι.

ε) Κατά τόν της _________ (μέλιττα) τρόπον δει αναγιγνώσκειν.

στ) Αι εν _________ (κώμη) των _________ (Αρμένιος) _________ (οικια,

ον. πληθ.) κατάγειοι, αι δέ _________ (είσοδος) τοις _________ (υποζύγιον)

ορυκταί ησαν.

ζ) Σωκράτης συνην ασμένως τοις _________ (ταπεινός πολίτης).

4) Να τρέψετε στις προτάσεις τον ενικό σε πληθυντικό και αντίστροφα:

α) Οι μύθοι λέγουσι οτι οι θεοί τούς κακούς ταις μεγίσταις τιμωρίαις

κολάζουσιν

β) Ο θεατής εν τω γυμνασίω τον νικητήν θαυμάζει

γ) Η θύελλα εν τη θαλάττη φόβον τω ανθρώπω φέρει

δ) Αγαθός ει, ω νεανία, και αγαθά έργα πράττεις

19


ΕΝΟΤΗΤΑ 11

Ασκήσεις (Γ’):

1) Να κάνετε τα κλαδικά διαγράμματα των παρακάτω προτάσεων:

α) Η θήλεια έλαφος ουκ έχει κέρατα

β) Ο βίος βραχύς εστι

γ) Ο βασιλεύς τούς στρατηγούς εφόνευσε

δ) Οι αγαθοί σώζονται

ε) Ο Σωκράτης διδάσκει τήν αρετήν

2) Να βρείτε τα υποκείμενα των ρημάτων στις παρακάτω προτάσεις και να

δηλώσετε τι μέρος του λόγου είναι:

α) Σύ έπραξας ταυτα;

β) Οι εργαζόμενοι απηλθον μετά κραυγων

γ) Οι θεοί εισί ενάντιοι τοις πολεμίοις

δ) Υμεις ελέγχετε τούς αδικουντας

ε) Ο παις απέδρα

στ) Πρωτοι οι Αθηναιοι επαύσαντο της μάχης

ζ) Η γυνή παρεσκεύασε δειπνον

3) Να βρείτε τα μεταβατικά και αμετάβατα ρήματα και τα αντικείμενα των

μεταβατικών ρημάτων:

α) Οι γονεις εργάζονται

β) Βλάπτομεν τούς εχθρούς

γ) Τό στράτευμα φυλάττει τήν πόλιν

δ) Ουτοι των ορνίθων ήκουον

ε) Εκείνης της νυκτός ο στόλος απηλθε

στ) Ο θεράπων κομίζει την τέφραν

ζ) Ο ήλιος θερμαίνει τήν γην

20


4) Να βρείτε τα κατηγορούμενα, τις λέξεις που προσδιορίζουν και να κυκλώσετε

τα συνδετικά ρήματα:

α) Οι Δελφοί πόλις εισίν

β) Αι Σειρήνες κατάπτεροι ησαν

γ) Αγαμέμνων ηγεμών του σύμπαντος στρατου ην

δ) Ο Όλυμπος όρος εστί

ε) Οι Σπαρτιαται ενομίζοντο κράτιστοι

στ) Οι βότρυες όμφακες εισι

ζ) Ο σοφός ευδαίμων εστί

21


ΕΝΟΤΗΤΑ 12

Μτφ (Α’): Ένας γιατρός ήταν ανίδεος. Αυτός, παρακολουθώντας έναν άρρωστο,

ενώ όλοι οι γιατροί έλεγαν ότι αυτός δεν κινδυνεύει αλλά ότι η αρρώστια του θα

κρατήσει καιρό, μόνος αυτός του είπε να ετοιμάσει όλα τα πράγματά του . «Γιατί

δεν θα ξεπεράσεις την αυριανή μέρα». Αφού είπε αυτά έφυγε. Ύστερα από λίγο

καιρό, αφού σηκώθηκε ο άρρωστος, βγήκε έξω κίτρινος περπατώντας με

δυσκολία. Ο γιατρός, μόλιος τον συνάντησε, του είπε: «Χαίρε, τι κάνουν οι

νεκροί;» και εκείνος είπε: «Ησυχάζουν, αφού ήπιαν το νερό της Λησμονιάς.

Πριν από λίγο ο θάνατος και ο Άδης απειλούσαν φοβερά όλους τους γιατρούς

γιατί δεν αφήνουν τους άρρωστους να πεθάνουν και τους κατέγραφαν όλους.

Είχαν σκοπό να καταγράψουν και σένα, αλλά εγώ, αφού έπεσα στα πόδια τους,

τους αρνήθηκα με όρκο ότι εσύ δεν είσαι αληθινός γιατρός, αλλά άδικα

συκοφαντήθηκες.»

Ασκήσεις (Β’, Γ’)

1) Να συμπληρωθούν τα κενά των προτάσεων με την κατάλληλη λέξη απ’

αυτές που είναι στην παρένθεση:

α) Οι πράξεις σου _________ και τα πλέον ακραία όρια (εκβαίνουν,

υπερβαίνουν, αποβαίνουν, διαβαίνουν)

β) Ο πρόεδρος της συνέλευσης των μαθητών κάλεσε τον ομιλητή στο

_________ (βήμα, βάθρο)

γ) Η _________ του Γρανικού ποταμού απ’ το στρατό του Μ. Αλεξάνδρου

υπήρξε αποφασιστικής σημασίας για τη μετέπειτα πορεία του (πρόσβαση,

διάβαση, ανάβαση, κατάβαση)

22


2) Συνδυάστε τις λέξεις της στήλης Α με εκείνες της Β και σχηματίστε

προτάσεις:

A B

1 διάβαση α απορριπτικός

2 έκβαση β αγάλματος

3 βαθμός γ υπόθεσης

4 βάθρο δ Ερυθράς θάλασσας

5 παράβαση ε ειδωλολατρικός

6 βωμός στ καθήκοντος

3) Να αναγνωριστούν συντακτικά τα απαρέμφατα (ειδικά – τελικά) και να

δηλωθούν τα υποκείμενα τους (ταυτοπροσωπία ή ετεροπροσωπία)

α) Πρωταγόρας ενόμιζε τα πάντα γιγνώσκειν

β) Ουτος έλεγε τήν γην επίπεδον ειναι

γ) Τίς αγορεύειν βούλεται;

δ) Ουδείς των πολιτων ήθελε πολεμειν

ε) Λέγουσι Σωκράτη σοφόν ειναι

στ) Ενόμισαν τήν πόλιν φρούριον ειναι

ζ) Μιλτιάδης έπεισε τούς Αθηναίους στρατευσαι επί τούς Πέρσας

4) Να βρεθεί ο συντακτικός ρόλος των απαρεμφάτων (υποκείμενο, αντικείμενο,

κατηγορούμενο) στις παρακάτω προτάσεις

α) Οι Αθηναιοι θέλουσι τειχίζειν τήν πόλιν

β) Τό αμαρτάνειν ου θαυμαστόν εστίν

γ) Τό λακωνίζειν εστί φιλοσοφειν

δ) Μένων εβούλετο πλουτειν

ε) Του ζην αυτόν απεστέρησε

στ) Το λύειν τάς σπονδάς δεινόν εστιν

ζ) Χαλεπόν εστι τό πραξαι

23


5) Να σχηματίσετε τα απαρέμφατα όλων των χρόνων των ρημάτων που σας

δίνονται:

α) πράττω → ______________________

β) βουλεύω →_____________________

γ) τρίβω → _______________________

δ) πιστεύω → _____________________

ε) βλάπτω →______________________

Μτφ (Δ’): Ο Ζάλμοξης, ο δικός μας βασιλιάς, λέει ότι, όπως ακριβώς δεν πρέπει

να επιχειρεί κανείς να θεραπεύει τα μάτια χωρίς το κεφάλι και το κεφάλι χωρίς το

σώμα, έτσι και το σώμα χωρίς την ψυχή. Διότι ισχυριζόταν ότι όλα ξεκινούν από

την ψυχή, και τα κακά και τα καλά. πρέπει λοιπόν την ψυχή πρώτα-πρώτα και

με μεγάλη φροντίδα να θεραπεύει, αν πρόκειται να είναι σε καλή κατάσταση και

το κεφάλι και το υπόλοιπο σώμα.

24


ΕΝΟΤΗΤΑ 13

Μτφ (Α’): Όταν ο στρατός των Αχαιών βρισκόταν στην Αυλίδα, αφού έγινε θυσία

στον Απόλλωνα, ένα φίδι που όρμησε από το βωμό κοντά στο γειτονικό

πλατάνι, όπου υπήρχε σ’ αυτό φωλιά, αφού καταβρόχθισε τα οκτώ πουλάκια

που βρίσκονταν μέσα σ’ αυτήν και με τη μητέρα τους εννιά, απολιθώθηκε. Ο

Κάλχας, αφού είπε ότι δόθηκε σ’ αυτούς το σημάδι αυτό σύμφωνα με τη θέληση

του Δία, ισχυρίστηκε ότι είναι γραφτό να κυριευθεί η Τροία το δέκατο χρόνο. Και

ετοιμάζονταν να πλεύσουν εναντίον της Τροίας. Ο Αγαμέμνων λοιπόν ο ίδιος

ήταν αρχηγός ολόκληρου του στρατού και ο Αχιλλέας ήταν ναύαρχος που έτυχε

να είναι δεκαπέντε ετών.


1) Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων επιλέγοντας την

κατάλληλη λέξη στο σωστό τύπο: γενικός, ρυπογόνος, γόνιμος, γεννήματα,

γνησιότητα, γενεσιουργός

α) Τα λύματα των εργοστασίων περιέχουν _________ ουσίες

β) Το καθημερινό άγχος αποτελεί _________ αιτία πολλών ασθενειών

γ) Επήλθε συμφωνία μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων ύστερα από ένα

_________ διάλογο

δ) Ο γιατρός παρέπεμψε τον ασθενή του σε νοσοκομείο για _________

εξετάσεις.

ε) Ο Χριστός αποκάλεσε τους γραμματείς και Φαρισαίους _________

εχιδνών.

στ) Η εξουσιοδότηση χρειάστηκε θεώρηση από την Αστυνομία για τη

_________ της υπογραφής.

25


2) Να συμπληρωθούν τα κενά με τον κατάλληλο τύπο των τριτόκλιτων

ουσιαστικών.

α) Λέγουσι τήν των χρημάτων μέν _________ (κτησις) ραδίαν είναι, χαλεπήν

δέ τήν _________ (χρησις).

β) Ειμί εξ Αθηνων, _________ (πόλις) μεγίστης.

γ) Αλώπηξ _________ (αιτ. εν. λέων) ωνείδιζεν.

δ) Στέγαι ει καί ημιν αυτοις εισιν αλλ’ ουχ ίπποις ουδέ _________ (πληθ.

θεράπων) ουδέ τω δήμω των στρατιωτων.

ε) Τό της θεας άγαλμα έκ τε _________ (ελέφας) καί χρυσου εστί.

στ) Μετά τήν Βαβυλωνος _________ (άλωσις) εγένετο η στρατεία.

ζ) Ω _________ (γέρων) ποδαπός ει, εξ Αθηνων ή εκ Λακεδαίμονος;

3) Να αντιστοιχίσετε τις λέξεις της στήλης Α μ’ αυτές στη στήλη Β μεταφέροντας

τες στην ίδια πτώση με βάση αυτές της στήλης Α.

Α Β

1. πεποικιλμένοις α. ανδριάς

2. ποιητου β. τένων

3. μυθικω γ. υμας

4. αυχένιον δ. δράκων

5. λιθίνους ε. Ανακρέων

6. φοβερέ στ. γίγας

Μτφ (Δ’): Ύστερα λοιπόν ο Οδυσσέας σοφίστηκε την κατασκευή του δούρειου

ίππου. Έπεισε τους πιο γενναίους πενήντα άνδρες να μπουν μέσα σ’ αυτόν και

τους υπόλοιπους, όταν νύχτωσε, αφού βάλουν φωτιά στις σκηνές και ανοιχτούν

στο πέλαγος να αγκυροβολήσουν γύρω από την Τένεδο και μετά από την

επόμενη νύχτα να καταπλεύσουν πάλι (στην Τροία). Αυτοί πείστηκαν και τους

πιο γενναίους επιβίβασαν στον ίππο, αφού όρισαν αρχηγό τους τον Οδυσσέα

και αφού χάραξαν για επιγραφή τα εξής: «Οι Έλληνες αφιέρωμα στην Αθηνά γαι

την επιστροφή στην πατρίδα».

26


ΕΝΟΤΗΤΑ 14

Μτφ (Α’): Όταν το άκουσε αυτό ο Ηρακλής ήρθε στην Τίρυνθα και άρχισε να

εκτελεί τις προσταγές του Ευρυσθέα. Πρώτα-πρώτα λοιπόν τον διέταξε να φέρει

το δέρμα του λιονταριού της Νεμέας. όταν έφτασε στη Νεμέα και αναζήτησε το

λιοντάρι αρχικά το χτύπησε με τα βέλη του. όταν όμως κατάλαβε ότι ήταν

άτρωτο, άρχισε να το καταδιώκει με υψωμένο το ρόπαλο. Και όταν το λιοντάρι

κυνηγημένο από τον Ηρακλή κατέφυγε σε μια σπηλιά με δύο εισόδους

επιτέθηκε στο θηρίο από την άλλη και αφού έβαλε το χέρι του γύρω από το

λαιμό (του), το κρατούσε γερά σφίγγοντάς το μέχρι που το έπνιξε.


1) Να αντιστοιχίσετε τις λέξεις της στήλης Α με αυτές στη στήλη Β

σχηματίζοντας ζεύγη λέξεων και κατόπιν προτάσεις.

Α Β

1. επιχείρηση α. λόγος

2. χειροτονία β. πολυκατοικία

3. ευχέρεια γ. υπόθεση

4. διαχειριστής δ. λογικό

5. επιχείρημα ε. ιερέας

6. χειρισμός στ. διάσωση

2) Να σχηματίσετε τη μετοχή όλων των χρόνων και στα τρία γένη των ρημάτων

: παύω, κόπτω, τάττω.

3) Να αναγνωρίσετε τα είδη των μετοχών στις ακόλουθες προτάσεις.

α) Μίσει τούς κολάζοντας.

β) Ολίγοι όντες ενίκησαν.

γ) Τίς ην ο πεπραχώς ταυτα;

δ) Ακούσας τουτου ο νεανίσκος απηλθε.

27


ε) Αλέξανδρος απέστειλεν Αμύνταν διώξοντα τούς εχθρούς.

στ) Εγώ ειμί δεδρακώς τό πραγμα τουτο.

ζ) Ηλθε έχων ναυς ολίγας.

η) Τιμωμεν τούς φυλάττοντας τούς οίκους.

4) Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο της μετοχής (να

δηλωθούν και τα υποκείμενα των μετοχών).

α) Ορω ουδένα άνθρωπον τέλειον _________ (ειμί).

β) Λυπουνται ουκ _________ (αρσ. έχω) αργύριον.

γ) Ταυτα επράχθησαν _________ (βασιλεύω) Αρταξέρξου.

δ) Πάντα δυνατά εστί τω _________ (πιστεύω).

ε) Οι _________ (στρατεύω, αορ.) μετά Κύρου Έλληνες επορεύοντο.

στ) Η οδός η _________ (άγω) πρός αρετήν μακρά εστί.

ζ) Τοις _________ (θαυμάζω) έλεγε τάδε. μή θαυμάζετε τοις _________

(πάρειμι) πράγμασιν, ουδέν γάρ οι πολέμιοι δύνανται.

28


ΕΝΟΤΗΤΑ 15

Μτφ (Α’): Βασιλιά μου, μόνο την αλήθεια θα σου πω. Όλοι οι Έλληνες ασκούν

την ανδρεία και δεν ανέχονται τη δουλεία. Και το πιο σπουδαίο, και αν ακόμη

όλοι οι άλλοι Έλληνες είναι μαζί σου, οι Λακεδαιμόνιοι μόνοι θα σου

αντισταθούν αγωνιζόμενοι υπέρ βωμών και εστιών και δε θα αποδεχθούν τη

δουλεία. διότι έχουν νόμο, ο οποίος ορίζει πάντα το ίδιο, δηλαδή να μένουν

σταθεροί στη θέση τους και να νικούν ή να πεθαίνουν.


1) Να σχηματίζετε ζεύγη λέξεων αντιστοιχίζοντας τις λέξεις των στηλών Α και Β

και κατόπιν να σχηματίσετε προτάσεις.

Α Β

1. αποδέκτης α. τεχνίτης

2. διάδοχος β. ενέργεια

3. επιδέξιος γ. επιστολή

4. απαράδεκτη δ. αυξήσεις

5. ενδεχόμενο ε. Θρόνος

2) Να συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο του ρήματος στην

παρένθεση.

α) Ο κηρυξ _________ (πορεύομαι, ορ. μελ.) ταχέως.

β) Νυν _________ (άρχομαι, γ’ εν. ορ. μελ.) του λόγου.

γ) Ουδείς μετ’ οργης ασφαλως _________ (βουλεύομαι, ορ. ενεστ.).

δ) Υμεις _________ (ορ. μελ., πορεύομαι) τήν ευθειαν οδόν.

ε) Οι βάρβαροι _________ (καταστρέφομαι, ορ. μελ.) τήν πόλιν.

στ) Εκ του λιμένος πρός τό πέλαγος τά πλοια _________ (ανάγομαι).

ζ) Οι ιερεις εισελθόντες _________ (εύχομαι, ορ. μελ.)

29


3) Να μεταφερθούν οι παρακάτω ρηματικοί τύποι από την Οριστική Ενεστώτα

στην Οριστική Μέλλοντα και αντιστρόφως.

α) άρχονται→ στ) στρέφει →

β) ψεύσονται → ζ) γράψεσθε →

γ) πέμπεσθε → η) δέξεται →

δ) αναπαύει → θ) πείσονται →

ε) βουλευσόμεθα → ι) προτρέπεται →

4) Να γραφούν τα απαρέμφατα και οι μετοχές ενεστώτα και μέλλοντα των

ρημάτων της προηγούμενης άσκησης.

Μτφ (Δ’): «Τι λες; Θέλεις να εγκαταλείψεις την πόλη και να πας όπου θέλεις μαζί

με τους δικούς σου άρχοντες και τα υπάρχοντα τους αφήνοντας το λαό χωρίς

να πάθει τίποτα και από μας και από εσένα ή να αντισταθείς και θα χάσεις μαζί

με τη ζωή και τα υπάρχοντα και εσύ και όσοι σε ακολουθήσουν, ενώ ο λαός

αφού αιχμαλωτιστεί από τους Τούρκους θα διασκορπιστεί σ’ όλη τη γη;»

Ο βασιλιάς απάντησε μαζί με τη σύγκλητο: «Αν θέλεις να ζήσεις ειρηνικά

μαζί μας και εσύ, όπως έζησαν και οι πατέρες σου, θα χρωστάμε χάρη στο Θεό.

Το να σου παραδώσουν όμως την πόλη ούτε δικό μου δικαίωμα είναι ούτε

άλλου απ’ αυτούς που κατοικούν σ’ αυτή. γιατί όλοι με κοινή απόφαση θα

πεθάνουμε με τη θέλησή μας και δε θα λογαριάσουμε τη ζωή μας.»

30


ΕΝΟΤΗΤΑ 16


1) Να γράψετε δίπλα από τον τύπο του ενεστώτα των παρακάτω ρημάτων

τους αντίστοιχους του παρατατικού και του αορίστου:

α) δέχονται → η) κελεύει →

β) συγγράφεται θ) βουλεύονται →

γ) διαφθείρεσθε ι) πείθει →

δ) παύονται →

ε) στρέφεται →

στ) σωζόμεθα →

ζ) εύχεσθε →

2) Να γράψετε τα απαρέμφατα και τις μετοχές αορίστου των ρημάτων της

προηγούμενης άσκησης.

3) Να συμπληρώσετε τα κενά με τους κατάλληλους τύπους των ρημάτων στην

παρένθεση.

α) Απάντων ανδρειότατα οι οπλιται _________ (μάχομαι, ορ. παρατ.).

β) Λακεδαιμόνιοι _________ (μεταπέμπομαι, ορ. αορ.) παρ’ Αθηναίων

βοήθειαν.

γ) Πελοπίδας ουκ _________ (δέχομαι, ορ. αορ.) πρέσβεις Αθηναίων.

δ) Ταυτα ακούσας Θεόπομπος _________ (παρασκευάζομαι, ορ. αορ.).

ε) Πολλά κακά εν Αθήναις _________ (γίγνομαι, ορ. παρατ.)

στ) Οι ιππεις Τισσαφέρνους υπό των Ελλήνων _________ (διώκομαι, ορ.

παρατ.)

ζ) Οι Αθηναιοι πάντα _________ (εισκομίζομαι, ορ. παρατ.) εν τω χρόνω

τούτω.

31


ΕΝΟΤΗΤΑ 17

Μτφ (Α’): Αφού λοιπόν στάθηκε ο Παύλος στη μέση του Αρείου Πάγου είπε:

«Άνδρες Αθηναίοι, σας θεωρώ πολύ θρήσκους απ’ όλες τις απόψεις. Γιατί

καθώς περνούσα και παρατηρούσα αυτά που λατρεύετε, βρήκα και ένα βωμό

στον οποίο είχε χαραχτεί η επιγραφή «στον άγνωστο θεό». Αυτόν λοιπόν που

λατρεύετε αν και δεν τον γνωρίζετε, γι’ αυτόν εγώ σας κηρύσσω. Ο θεός που

δημιούργησε τον κόσμο και όλα όσα υπάρχουν σ’ αυτόν, αυτός που είναι κύριος

του ουρανού και της γης δεν κατοικεί σε χειροποίητους ναούς, ούτε υπηρετείται

από χέρια ανθρώπων. Και έπλασε από το ίδιο αίμα όλο το ανθρώπινο γένος για

να κατοικούν σε κάθε μέρος της γης και για να ζητούν τον Κύριο, μήπως και

μπορέσουν να τον ψηλαφήσουν και να τον βρουν, αν και δεν είναι μακριά απ’

τον καθένα μας. Διότι ζούμε μ’ αυτόν και κινούμαστε και υπάρχουμε, όπως

έχουν πει και κάποιοι απ’ τους δικούς σας ποιητές . διότι αυτού (του θεού)

είμαστε παιδιά.»


1) Να συμπληρώσετε τα κενά των προτάσεων επιλέγοντας την κατάλληλη λέξη

από την παρένθεση.

α) Ο Έλληνας υπουργός ήρθε σε _________ με τους ομολόγους του των

χωρών-μελών της Ε.Ε. (έξαψη, επαφή, συνάφεια, πρόσοψη)

β) Λόγω ελλιπών αποδεικτικών στοιχείων η αστυνομία δεν μπόρεσε να

_________ συγκεκριμένη κατηγορία στον ύποπτο. (εξάψει, συνάψει,

προσάψει, ανάψει)

γ) Όλα τα δικαιολογητικά θα τα βρείτε _________ στην αίτηση που υπέβαλα

(συνημμένα, κολλημένα, συναρτημένα, συναρμοσμένα)

δ) Μου ζήτησε να του φέρω _________ παραδείγματα για να καταλάβει τι

του έλεγα (εξημμένα, εφαπτόμενα, συνημμένα, απτά)

32


2) Να συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο των ρημάτων στην

παρένθεση.

α) Οι παιδες εμου _________ (παιδεύομαι, ορ. πρκ.) καί πρός λιμόν καί

πρός δίψαν αντέχειν.

β) Πολλοί των μαθητων _________ (αθροίζομαι, ορ. υπερσ.) εν τω χώρω

πρό της φυλακης.

γ) Αθηναιοι διά τήν αναίρεσιν των στρατηγων ήδη _________ (πείθομαι, ορ.

υπερσ.)

δ) Υπό του Πλουτάρχου τό των επτά σοφων συμπόσιον _________

(συγγράφομαι, ορ. πρκ. γ’ εν.)

ε) Η ουσία του πατρός καλως _________ (φυλάττομαι, ορ. πρκ.).

στ) Οι εν Μαραθωνι πεσόντες εν Μαραθωνι καί _________ (θάπτομαι, ορ.

πρκ.)

ζ) Η παράδεισος _________ (φυτεύομαι, ορ. υπερσ.)

3) Να γραφούν τα απαρέμφατα και οι μετοχές παρακειμένου των ρημάτων:

παύομαι, βλάπτομαι, ταράττομαι, κωλύομαι.

4) Να σχηματιστούν οι ζητούμενοι ρηματικοί τύποι :

α) γ’ εν. ορ. υπερσ. του θλίβομαι →

β) β’ πληθ. ορ. πρκ. του λογίζομαι →

γ) γ’ πληθ. ορ. υπερσ. του κρύπτομαι →

δ) β’ εν. ορ. πρκ. του αγορεύομαι →

ε) α’ πληθ. ορ. υπερσ. του πλήττομαι →

στ) γ’ πληθ. ορ. πρκ. του τρίβομαι →

ζ) β’ πληθ. ορ. υπερσ. του διώκομαι →

Μτφ (Δ’): Μπορείς να επισκεφθείς και να βρεις πόλεις χωρίς τείχος, με

κατοίκους αγράμματους, χωρίς διοίκηση, χωρίς σπίτια, χωρίς χρήματα, που δεν

χρειάζονται νόμισμα, που δεν γνωρίζουν θέατρα και γυμναστήρια . κανείς όμως

δεν είδε ούτε θα δει πόλη χωρίς ιερά και άθεη, που δεν κάνει προσευχές, ούτε

όρκους ούτε μαντείες ούτε θυσίες για καλό ούτε τελετές για απομάκρυνση

συμφορών.

33


ΕΝΟΤΗΤΑ 18 (ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗ)

Μτφ (Α’): Άνδρες, αξίζει να μνημονεύσουμε τον Ηρακλή και για πολλά άλλα και

αξιόλογα έργα, και γιατί πρώτος καθιέρωσε αυτούς εδώ τους αγώνες από

αγάπη για την Ελλάδα. Γιατί ως τότε οι πόλεις είχαν εχθρικές διαθέσεις μεταξύ

τους. αφού, όμως, εκείνος ανέτρεψε τους τυράννους και παραμέρισε αυτούς

που συμπεριφέρονταν με αλαζονεία, καθιέρωσε από τη μια αθλητικούς αγώνες

και απ’ την άλλη άμιλλα πλούτου και επίδειξη πνεύματος στον ωραιότερο τόπο

της Ελλάδας, για να συγκεντρωθούμε στο ίδιο μέρος για όλους τους άλλους

λόγους, άλλα για να δούμε και άλλα για να ακούσουμε. γιατί νόμισε ότι αυτή εδώ

η συγκέντρωση θα γίνει για τους Έλληνες αρχή της μεταξύ τους φιλίας.


1) Να βρείτε στις παρακάτω προτάσεις τις περιπτώσεις ταυτοπροσωπίας και

ετεροπροσωπίας.

α) Οι Αιγινηται λέγουσιν ουκ ειναι αυτόνομοι.

β) Αναξαγόρας έφη τον ήλιον λίθον ειναι.

γ) Σωκράτης έλεγεν ουκ ειναι διδάσκαλος.

δ) Ώμοσαν μη προδώσειν αλλήλους.

ε) Βίας έφη κρατίστην ειναι δημοκρατίαν, εν η πάντες ως τύραννον

φοβουνται τον νόμον.

στ) Πρωταγόρας έλεγεν άνθρωπον πάντων χρημάτων μέτρον ειναι.

2) Να συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο των ρημάτων στην

παρένθεση.

α) Έλπιζε _________ (πράττω, απαρ. μελλ.) καλως, ει τόν θεόν σέβει.

β) Η πόλις υπό στάσεων _________ (ταράττομαι, πρκ.).

γ) Ήκουε Κυρον _________ (ειμί, μτχ., ενεστ.) εν Κιλικία.

34


δ) Ηύχοντο πάντες Κυρον _________ (ευτυχω, απαρ. αορ.).

ε) Δίκαια _________ (δρω, μτχ. αορ.) συμμάχους έξεις θεούς.

3) Να υπογραμμίσετε τα ρήματα και τα αντικείμενα τους στις ακόλουθες

προτάσεις.

α) Αβροκόμας υστέρησε της μάχης ημέραις πέντε.

β) Κομίζει γλαυκα εις Αθήνας.

γ) Λυκούργου θαυμάζω και σοφόν ηγουμαι.

δ) Οι συνόντες Σωκράτει ενδιέτριβον τη φιλοσοφία.

4) Να αναγνωρίσετε συντακτικώς τις μετοχές και να δηλωθεί το υποκείμενό

τους.

α) Εις Μέγαρα ηλθον Επαμεινώνδαν υποδεξόμενοι.

β) Ορωσι Κυρον ασπαζόμενον τόν πάππον.

γ) Τόν βουλόμενον ευδαίμονα ειναι σωφροσύνην ασκητέον.

δ) Ήκουσα ποτε αυτου διαλεγομένου καί περί φίλων.

ε) Στρατιωταί τινες ετελεύτησαν ευθύς γευσάμενοι του μέλιτος εκείνου.

στ) Γηράσκω δ’ αεί πολλά διδασκόμενος.

35

ΦΥΛΛΑΔΙΟ a΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ (ΑΡΧΑΙΑ)

Documents