ออ..ดรดร..ชาติ�ชาย ไวยสุ ระสุ�งห์�ชาติ�ชาย ไวยสุ ระสุ�งห์�ภาคว�ชาว�ศวกรรมโยธาภาคว�ชาว�ศวกรรมโยธาคณะว�ศวกรรมศาสุติร�คณะว�ศวกรรมศาสุติร�มห์าว�ทยาลั�ยขอนแก นมห์าว�ทยาลั�ยขอนแก น

บทท�� 6กล้�องวั�ดมุ�มุ

(Theodolite)

คุ�ณล้�กษณะท��วัไปของกล้�องธี�โอโดไล้ท�ประกอบด�วัย• ล้��กล้�อง (Telescope) สำ��หร�บเล้!งแนวั• จ�นองศ� 2 จ�น ท��ด�วัยแก�วัแล้ะแบ&งสำเกล้รอบ 360

o

• ติ(ดติ�)งในระน�บท��ติ� )งฉ�กซึ่-�งก�นแล้กก�น คุ.อ– ระน�บร�บ (Horizontal Plane) เร�ยก จ�น“

องศ�ร�บ”– ระน�บด(�ง (Vertical Plane) เร�ยก จ�นองศ�“

ด(�ง”

Geometry of the Theodolite

ประเภทของกล้�องธี�โอโดไล้ท� (1)

• กล้�องธี�โอโดไล้ท�แบบวั�ดมุ�มุทบ(Repetition Theodolite)

• มุ�แกนด(�ง 2 แกน• มุ� repetition clamp

หร.อ lower clamp• มุ� lower slow motion

knob• มุ�มุร�บสำ�มุ�รถวั�ดแบบทบ

คุ&�มุ�มุได�หล้�ยรอบ

T2

Tribrach (detachable)Eye piece ofoptical plummet

Foot Screw

Horizontal circlehousing

Horizontal CircleAdjustmentFor Orientation(Orientation Driver)

Circular Bubble

Standard

Optical Switch for Horizontal/ VerticalCircle Readings

Micrometer forCircle Readings

Vertical Circle

Objective ofTelescope

Fine Horizontal Adjustment for TelescopeAlignment (Tangent Screw)

HORIZONTAL AXIS

Ver

tical

Axi

sof

Rot

atio

n

LINE OF SIGHT

Precise Hor. Bubble(Plate Bubble)

TURN

PLUNGE

COMPONENTS OF A TYPICAL ‘OPTO-MECHANICAL’ THEODOLITE

Fine VerticalAdjustment forTelescopeAlignment(Tangent Screw)

ก�รด1ร� &นกล้�องแล้ะหมุ�ยเล้ขกล้�อง

กล้�องธี�โอโดไล้ท�แบบวั�ดมุ�มุทบ – T1

ประเภทของกล้�องธี�โอโดไล้ท� (2)• กล้�องธี�โอโดไล้ท�แบบวั�ดท(ศท�ง• (Directional

Theodolite)• มุ�แกนด(�งแกนเด�ยวั• ไมุ&มุ� lower slow motion

knob• ไมุ&สำ�มุ�รถวั�ดมุ�มุแบบทบได�• ก�รวั�ดมุ�มุเป2นก�รวั�ดท(ศท�ง

ของแขนมุ�มุ แล้�วั• คุ��นวัณคุ&�มุ�มุจ�กท(ศท�งท��ได�

จ�กจ�นองศ�ร�บ

องคุ�ประกอบของกล้�อง T16

กล้�องธี�โอโดไล้ท�แบบวั�ดท(ศท�ง (T16)

ล้�กษณะจ�นองศ�ในกล้�อง THEODOLITE

ระบบแกนของกล้�อง THEODOLITE

• ประกอบด�วัย• แกนหล้อดระด�บจ�น

องศ�ร�บ (A)• แกนด(�ง (B)• แกนร�บ (C)• แกนแนวัเล้!ง (D)• แกนหล้อดระด�บจ�น

องศ�ด(�ง (E)

คุ�ณสำมุบ�ติ(แกนของกล้�อง THEODOLITE

ก�รติ�)งกล้�อง THEODOLITE

ก�รเร�ยกติ��แหน&งกล้�อง• Face Left or Position I• ติ��แหน&งท��อ&�นคุ&�จ�น

องศ�ด(�งได�ระหวั&�ง 0 ถ-ง 180 องศ�

• จ�นองศ�ด(�งอย1&ซึ่��ยมุ.อ• Face Right or Position II• ติ��แหน&งท��อ&�นคุ&�จ�น

องศ�ด(�งได�ระหวั&�ง 180 ถ-ง 360 องศ�

• จ�นองศ�ด(�งอย1&ขวั�มุ.อ

กล้�องหน��ซึ่��ย

กล้�องหน��ขวั�

คุวั�มุคุล้�ดเคุล้.�อนมุ�ระบบของกล้�อง แล้ะก�รวั�ดสำอบ

(Systematic Errors and Calibration)

ออ..ดรดร..ชาติ�ชาย ไวยสุ ระสุ�งห์�ชาติ�ชาย ไวยสุ ระสุ�งห์�ภาคว�ชาว�ศวกรรมโยธาภาคว�ชาว�ศวกรรมโยธาคณะว�ศวกรรมศาสุติร�คณะว�ศวกรรมศาสุติร�มห์าว�ทยาลั�ยขอนแก นมห์าว�ทยาลั�ยขอนแก น

ก�รติรวัจสำอบ Plate Level (หล้อดระด�บ)

ว�ติถุ ประสุงค�• ติรวัจสำอบแกนด(�งของกล้�องวั&�ติ�)งฉ�กก�บแกน

หล้อดระด�บหร.อไมุ& เมุ.�อหล้อดระด�บอย1&ในแนวัร�บผลักระทบ• เก(ดคุวั�มุคุล้�ดเคุล้.�อนในก�รวั�ดมุ�มุร�บ โดยเฉพ�ะ

เมุ.�อแนวัเล้!งไมุ&อย1&ในแนวัร�บ• ไมุ&มุ�ผล้กระทบติ&อก�รวั�ดมุ�มุด(�ง

ก�รปร�บแก�แกนหล้อดระด�บไมุ&ติ�)งฉ�กก�บแกนด(�ง

ก�รติรวัจสำอบสำ�ยใย (Cross Hair)

วั�ติถ�ประสำงคุ�• ติรวัจสำอบสำ�ยใยด(�งของ

กล้�องอย1&ในแนวัด(�ง แล้ะ สำ�ยใยร�บอย1&ในแนวัร�บ หร.อไมุ&

ผล้กระทบ• เก(ดคุวั�มุคุล้�ดเคุล้.�อนใน

ก�รวั�ดมุ�มุร�บแล้ะมุ�มุด(�ง

ก�รติรวัจสำอบแนวัเล้!ง (Horizontal Collimation)

วั�ติถ�ประสำงคุ�• ติรวัจสำอบแกนเนวัเล้!งวั&�ติ�)ง

ฉ�กก�บแกนร�บหร.อไมุ&ผล้กระทบ• เก(ดคุวั�มุคุล้�ดเคุล้.�อนในก�ร

วั�ดมุ�มุร�บ เมุ.�อวั�ดหน��เด�ยวัแล้ะแนวัเล้!งของวั�ติถ�ไมุ&อย1&ในแนวัระด�บเด�ยวัก�น

• ไมุ&มุ�ผล้กระทบเมุ.�อวั�ดสำองหน��• ไมุ&มุ�ผล้กระทบติ&อก�รวั�ดมุ�มุด(�ง

ก�รวั�ดสำอบแกนแนวัเล้!งไมุ&ติ�)งฉ�กก�บแนวัร�บ

ก�รติรวัจสำอบ Transit Axis (แกนร�บ)

วั�ติถ�ประสำงคุ�• ติรวัจสำอบวั&� แกนร�บติ�)งฉ�กก�บแกนด(�ง หร.อแกน

ร�บอย1&ในแนวัร�บเมุ.�อกล้�องได�ระด�บหร.อไมุ&ผล้กระทบ• เก(ดคุวั�มุคุล้�ดเคุล้.�อนในก�รวั�ดมุ�มุร�บ เมุ.�อวั�ดหน��

เด�ยวัแล้ะแนวัเล้!งของวั�ติถ�ไมุ&อย1&ในแนวัระด�บเด�ยวัก�น• ไมุ&มุ�ผล้กระทบเมุ.�อวั�ดสำองหน��• ไมุ&มุ�ผล้กระทบติ&อก�รวั�ดมุ�มุด(�ง

ก�รวั�ดสำอบแกนร�บไมุ&ติ�)งฉ�กก�บแกนด(�ง

ก�รติรวัจสำอบ Index Error (Vertical Collimation)

วั�ติถ�ประสำงคุ�• ติรวัจสำอบคุ&�จ�นองศ�ด(�งอ&�นได� 0 หร.อ 90 องศ�

เมุ.�อแนวัเล้!งอย1&ในแนวัร�บผล้กระทบ• เก(ดคุวั�มุคุล้�ดเคุล้.�อนในก�รวั�ดมุ�มุด(�ง เมุ.�อวั�ดหน��

เด�ยวั• ไมุ&มุ�ผล้กระทบเมุ.�อใช้�คุ&�เฉล้��ยสำองหน��

ก�รวั�ดสำอบ Index Error (Vertical Collimation)

จบบทท�� 6