บทท 5กระวานและเรว

5.1 คำานำากระวานและเรวเปนพชเศรษฐกจตระกลเดยวกบขง ขา ท

มนษยเรานำาสวนของหนอออน ชอดอก และเมลดจากกระวานและเรวมาใชประโยชน แตสวนทมการซอขายกนในตลาดโลก คอ สวนของเมลดเทานน ในตลาดโลกมการซอขายกระวานหลากหลายชนดจากหลายทวป ชนดทมคณภาพดทสดและราคาแพงทสด มปรมาณการซอขายมากทสด คอ กระวานเทศ (Cardamom) ซงผลตจากประเทศอนเดยและศรลงกา สวนกระวานไทยและเรวจดเปนสนคาทมคณภาพรองลงไป โดยตลาดนำาไปใชทดแทนกระวานเทศเมอเกดการขาดแคลน หรอใชในอตสาหกรรมทไมเนนคณภาพมากนก บางครงจงเรยก False cardamom และเนองจากมกลนหอมของการบร (Camphor) จงนยมนำาไปใชในการทำายา โดยเฉพาะอยางยงยาจน และยาพนบาน มสรรพคณรกษาโรคเกยวกบทางเดนอาหาร แกอาการปวดทอง ทองอด ทองเฟอ ขบลมในระบบทางเดนอาหาร

ถงแมวาในระดบนานาชาตกระวานไทยและเรวจะมคณภาพทางดานการเปนพชเครองเทศและความสำาคญทางดานการคาดอยกวากระวานเทศ แตกจดเปนพชเครองเทศทสำาคญทางเศรษฐกจของประเทศไทย เพราะมการผลตเชงการคาและสงออกจำาหนายยงตางประเทศอยางสมำาเสมอ เพยงแตการผลตเชงการคายงประสบปญหาคอนขางมาก ทงในเชงพนทปลกทตดขดดานกฎหมายปาสงวน และเทคนคการเพาะปลกทยงไมกาวหนาเพยงพอ ดงนนจงจะกลาวถงการเพาะปลกกระวานไทยและเรวรวมๆ ไปกบกระวานเทศ ทงนเพอใหเกดการเปรยบเทยบและเพอประโยชนในการสรางความเชอมโยงเกยวกบเทคโนโลยการเพาะปลกทอาจนำามาประยกตในการปลกกระวานไทยและเรวไดดวย

1

ชอทองถนของกระวานไทย : กระวานดำา กระวานแดง กระวานขาว กระวานโพธสตว กระวาน-จนทน ขาโคก (อสาน)

ชอทองถนของเรว :ชอในภาษาตางประเทศ :

กระวานไทย : False Cardamom, Camphor seed, Round Siam

กระวานเทศ : Cardamom, true cardamom, small cardamom, cardamom (En.), Cardamom (Fr.),………………….(Ger), ……………………..(Sp.)

เรว : Bastard Cardamom

ชอวทยาศาสตร : Family Zingiberaceae (พชตระกลขง)กระวานไทย : Amomum krervanh Pierre ex

Gagnepainกระวานทางภาคใตของไทย : Amomum testaceum

Ridleyเรว : Amomom xanthioides Wallichกระวานเทศ : Elettaria cardamomum (L.) Maton

สำาหรบกระวานทมคณภาพรองลงไปจากกระวานเทศ และจดอยในกลมทเรยกวากระวานเทยม (False cardamom) มหลายชนดมาก สวนใหญไดจากพชในสกล Amomum และ Aframomum ทสำาคญไดแก

ก. Melegueta pepper (Aframomum melegueta (Rosc.) K. Schum.) บางครงเรยก Grain of Paradise หรอ Guinea grains เปนพชทมแหลงกำาเนด

2

ในภาคตะวนตกของทวป อฟรกา ยงมปลกอยบางตามแหลงกำาเนดเดม แตความสำาคญทางเศรษฐกจมนอย

ข. Large cardamom (Amomum subulatum Roxb.) เปนพชทมแหลงกำาเนดในแถบเทอกเขาหมาลยของประเทศอนเดย และเนปาล ทรงพมคลายกระวานเทศแตมขนาดใหญกวา มอายยนมากถง 100 ป ยงมปลกอยเปนการคาในปจจบน ชนพนบานนยมนำามาเคยวกนกบหมากพล

ค. Bengal cardamom (Amomum aromaticum Roxb.)

ง. Cambodian cardamom (Amomum krervanh Pierre) กระวานทประเทศไทยปลกสงออกขาย

จ. Amomum kepulaga Sprague and Burkill (Synonym: A. cardamomum L.) และ A. dealbatum Roxb. กระวานจากเกาะชวา ประเทศอนโดนเซย

ฉ. Chinese cardamom (Amomum globosum Lour.)

ช. Bastard cardamom (เรว Amomum xanthioides Wallich) เปนพชเครองเทศทไทยสงออกขายเชนกน

5.2 แหลงกำาเนดและการกระจายตวในกรณของกระเทยม การกระจายตวกจะพบโดยทวไปในทวป

เอเซย และทวปอฟรกา แตในสวนของกระวานเทศ พบเจรญเตบโตเปนไมพนลางในปาดบเขาทางภาคใตของประเทศอนเดย และบนพนทสงภาคตะวนตกของศรลงกา และเชอวาอาจพบในปาดบเขาของประเทศในอนโดจนดวย เชน พมาและมาเลเซย ซงปจจบนทงอนเดยและศรลงกายงเปนแหลงผลตกระวานเทศทสำาคญของโลก

3

จากแหลงกำาเนดเดม มรายงานวา ไดมการเรมคาขายกระวานตงแตสมยกรกและโรมน โดยมการจำาแนกชนคณภาพไวอยางชดเจนวาเปน Kardamomom และ Amomom โดยชนดแรกมคณภาพและราคาสงกวาชนดหลง ในยคกลางทพรกไทยมราคาแพงมากและสามารถใชผลพรกไทยแหงแทนเงนหรอเหรยญไดนน มรายงานวา กระวานมราคาแพงกวาพรกไทยถง 15 เทา จงทำาใหมการนำากระวานออกไปปลกยงหลายประเทศดวย ทสำาคญคอ Guatemala ซงเรมเพาะปลกกระวานเทศตงแต พ.ศ. 2463 (คศ. 1920) และปจจบนเปนประเทศแหลงผลตกระวานเทศของโลกดวย

ในกรณของกระวานไทยและเรว มหลกฐานยนยนวาประเทศไทยมแหลงกำาเนดกระวานไทย 2 แหลง ไดแก บนภเขาสงในพนทจงหวดจนทบรและตราด โดยเฉพาะอยางยงทเขาสอยดาว ซงอยตดชายแดนเขมร เปนกระวานไทย Amomum krervanh Pierre ex. Gragnepain และในจงหวดภาคใต ไดแก สงขลา ปตตาน ตรง ยะลา นราธวาส สราษฎรธาน จดเปน Amomum testaceum Ridley ซงเมอเทยบทง 2 แหลง กระวานแถบจนทบรจะมผลผลตสงและคณภาพตรงตามความตองการของทองตลาดมากกวา

สวนเรว เชอวาเปนพชปาของไทย พบในแถบเดยวกบทพบกระวานไทย แตมบางรายงานกลาววา เปนพชทมถนกำาเนดในแถบตะวนออกกลาง

5.3 ประวตการใชประโยชนและคณคาทางอาหารและยากระวานเปนเครองเทศทมกลนและรสชาตประเภทเผดรอน

(warm and olightly pungent) การใชประโยชนจากกระวานเทศ สวนใหญในดานการเปนเครองปรงแตงกลนและรสชาตของอาหาร โดยใชในรปของผลแหงหรอเฉพาะเมลด หรอเมลดปน นำาไปปรงแตงอาหารประเภทขาว ผก และเนอสตว นอกจากนยงนำาไป

4

ปรงแตงกลนและรสชาตของเครองดมประเภทกาแฟ ชา รวมทงผสมกบเครองเทศอนๆ มำาเปนผงกะหร ในเชงอตสาหกรรมมการใชกระวานเทศปรงแตงกลนและรสชาตของอาหารประเภททตองอบรอน ในเครองดมหลายชนด และในการปรงแตงกลนใบยาสบ

ในดานการเปนยา มการใชกระวานเทศผสมเปนตวยาประเภทยาบำารงหวใจ และรกษาโรคประเภท โรคกระเพาะ ทองเสย ขบลม ลดอาการอกเสบ ปวดศรษะ ปวดห ปวดฟน อาการผดปกตของตบ และคอ

นำามนหอมระเหยทไดจากการกลนดวยไอนำานยมใชในอตสาหกรรมอาหารและเครองดมประเภท Liqueurs และในนำาหอม สวนผลตภณฑประเภท Oleoresin ทไดจากการสกดเมลดดวยสารละลานอนทรยนยมใชในอาหารประเภทเนอสตวและไสกรอก ผลกระวานเทศแหงจะมนำามนหอมระเหย (Essential oil) อยประมาณ 3.5-7% โดยสวนใหญจะอยในเมลด มลกษณะเปนนำามนสเหลองออน องคประกอบสวนใหญเปน 1,8 cineole (20-60%) และ -terpinyl acetate (20-53%)

ในสวนคณคาทางอาหาร พบวา นอกเหนอจาก Essential oil แลว ยงพบองคประกอบทสำาคญทางดานอาหารอนๆ อก ไดแก นำา (20%) โปรตน (10%) ไขมน (2%) คารโบไฮเดรต (แปงและนำาตาล 42%) เสนใย (2%) และขเถา (6%)

ตารางท 5.1 องคประกอทางเคมของสารใหกลนในนำามนหอมระเหย เปรยบเทยบระหวางกระวาน-เทศ และกระวานไทย

5.4 ความสำาคญทางเศรษฐกจและโอกาสในการพฒนา

5

กระวานเทศเปนเครองเทศทมราคาแพงมาก มราคาตอหนวยนำาหนกเปนอนดบสามรองจากหญาฝรน (Saffron) และวานลลา (Vanilla) จงทำาใหกระวานเทศคอนขางจะเปนพชผกขาดอยในตลาดโลก โดยมแหลงผลตใหญอยใน 3 ประเภทเทานน คอ กวเตมาลา อนเดย และศรลงกา ถงแมจะเรมมกระวานเทศสงออกจำาหนายจากปาปวนวกน แตกยงคอนขางนอย เคยมรายงานวาในป พ.ศ. 2533 ทวโลกผลตผลแหงกระวานเทศไดรวมทงสน 10,000 ตน ในจำานวนนมาจากกวเตมาลา 50,000 ตน จากอนเดย 40,000 ตน และจากศรลงกา 10,000 ตน โดยผบรโภคหลกของกระวานเทศไดแก ประเทศในตะวนออกกลาง โดยนยมนำาไปปรงแตงกลนและรสชาตของอาหาร กาแฟ และชา นอกจากนกไดแกประเทศในกลมสะแกนดเนเวย นยมใชในอาหารประเภทอบและอาหารหมกดอง

สวนกระวานไทยและเรว มปรมาณผลผลตตอปตำากวามาก เนองจากยงเปนพชเพาะปลกในลกษณะพชแซมในปาดงดบ ทดวยเงอนไขของเขตรกษาพนธสตวปา ของกรมปาไม ทำาใหเกษตรกรไมสามารถดแลแปลงปลกกระวานไดมากนก (กรมปาไมจะอนญาตใหเกษตรกรเขาพนทแปลงปลกเพยงปละ 2 ระยะเทานน ในระยะเกบเกยวผลผลต) จงทำาใหไมสามารถดแลตนพชไดมาก แตเนองจากเปนพชทมผลผลตเปนทตองการของทองตลาด โดยเฉพาะอยางยงจนและฮองกง จทำาใหมศกยภาพดานการตลาดสงมาก โดยเฉพาะอยางยงในการนำาไปทำายาจน และยาแผนโบราณ และนำาไปใชแทนกระวานเทศในอาหารประเภทตบบด แฮม ไสกรอก แกงมสหมน แกงกะหร ขนมปง เคก คกก อาหารหมกดอง นอกเหนอจากฮองกงแลว ประเทศไทยสงผลกระวานเทศไปจำาหนายยงสหรฐอเมรกา มรายงานการนำาเขาจากอนเดย อนโดนเซย และสงคโปรดวย

เรวเปนชทไทยยงมการเพาะปลกเชงการคาระหวางประเทศนอยมาก สวนใหญมกเพาะปลกแบบพชปา คอ ปลกทงและเกบเกยวผล

6

จำาหนายเปนครงคราว นอกจากนมการเกบไหลใตดนจำาหนายเปนเครองเทศในพนท เชน เครองเทศในนำากวยเตยวเลยงของจนทบร

5.5 ลกษณะทางพฤกษศาสตรและการเจรญเตบโตถงแมวากระวานเทศจะเปนพชเครองเทศทมนษยเรารจกเพาะ

ปลกและนำามาใชประโยชนนานมากแลว แตการจำาแนกพนธโดยหลกของอนกรมวธานของพชกยงไมมทำากนอยางแนนอน ทยอมรบกนอยในปจจบนมการจดแบงไวอยางกวางๆ ออกเปน 2 พนธ (Varieties) ตามความแตกตางของขนาดของผล คอ

ก. Elettaria cardamomum var. major Thwailesเปนกระวานพนธปาของศรลงกา มพบโดยทวไปในปาดบชน ม

ปลกบางเลกนอยเปนไมพมขนาดความสงประมาณ 3 เมตร สวนของลำาตนเหนอดน (Pseudostem) มสชมพ ใบกวาง ชอดอกตงตรง ผลมขนาดใหญกวาพนธทจะกลาวถงตอไป มลกษณะยาวร ความยาว 2.5-5 เซนตเมตร ผลจะมลกษณะโคงเลกนอย สเขยวอมเหลองเมอสก และเมอแหงมสนำาตาลเขม มเมลดมากแตไมคอยหอม รจกกนในตลาดโลกในชอ “Long wild native cardamom” ปจจบนมความสำาคญทางเศรษฐกจนอยลง

ข. Elettaria cardamomum var. cardamomum (Syn.: var. minor Wait หรอ var. minuscula Burkill)สายพนธทเพาะปลกกนมากในปจจบน และทมความสำาคญ

ในตลาดโลกเปนสายพนธทจดอยใน Varieties นทงสน ทรงพมมขนาดความสง 2.5-5 เมตร ชอดอกยาวกวาและมจำานวนดอกมากกวาพนธแรก มทงชนดตงตรง โคงงอ หรอนอนราบไปกบพนดน ผลมขนาดยาว 1-2 เซนตเมตร สายพนธ (Race) ทรจกกนด และเปนทตองการของตลาดโลกไดแก

1)Malabar cardamom ทรงพมมขนาดสงไมเกน 2.7 เมตร Psuedostom มใบมาก ขนาดใบยาว 30 – 45

7

ซม. บรเวณใตใบมขนปกคลม ชอดอก (Panicle) นอนราบไปกบพนดน มขนาดยาว 60 – 90 ซม. ผลมขนาดเลก กลม หรอเปนรปไข เปลอกผลเปนสนเลกนอย สายพนธนจะไมทนตอโรค Kate หรอ Mosaic virus ซงจดเปนโรคสำาคญของกระวาน เปนกระวานปาของอนเดยตอนใต มปลกอยางเปนการคาในรฐ Mysore, Coorg และ Travancore ของประเทศอนเดย มกปลกในพนทไมสงจากระดบนำาทะเลมากนก (600 – 900 เมตร)

2)Mysore cardamom ทรงพมมขนาดสงถง 5 เมตร ใบมขนาดใหญใตใบเรยบไมมขนปกคลม ชอดอกตงตรง (Erect) หรอโคงงอเลกนอยแคไมนอนราบไปกบพนดนเหมอน Malabar cardamom ผลมลกษณะยาวเมอตดตามขวางรอยตดจะไมกลม แตเปนสามเหลยมเปนสายพนธททนโรค Katte ไดด ปลกไดดในพนทสงกวาระดบนำาทะเลมาก ๆ (900 – 1,350 เมตร) ทนแลงไดคอนขางด มปลกมาในรฐ Travancore, Anamalai และ Nelliampathy hills

ถงแมวาจะมลกษณะทแตกตางกนไปบางตามสายพนธ แตลกษณะทางพฤกษศาสตรสวนใหญจะคลายกน ดงน

ก. ลำาตนและกง เปนไมพมยนตน (Rhizome) จากสวนนจะม Pseudostem ซงเปนสวนทเกดจากการรวมตวกนของกาบใบ (Leaf sheath) เจรญขนมาเหมอดน ความสง 2 – 5.5 เมตร ลกษณะการเจรญเปนแบบ กอ บนแตละ “ ” Pseudostem จะมใบประมาณ 10 – 20 ใบ

ข. ราก มระบบรากเปนแบบ Fibrous roots รากสวนใหญจะอยในระดบผวดน

8

ค. ใบ มรปรางคลายดอก จะเรยงตวบน Pseudostem แบบ opposite ขนาดใบ 5 – 15 x 25 – 90 เซนตเมตร ดานหลงใบมสเขมเปนมน ดานใตใบสจางกวา อาจมขนปกคลมเปนบางสายพนธ

ง. ดอก เกดเปนชอแบบ Panicle โดยเจรญออกจากบรเวณโคน Pseudostem หรอจาก Rhizome มขนาดยาว 60 – 120 เซนตเมตร ลกษณะการเจรญเปนแบบตงตรง โคงงอ หรอนอนราบไปกบพนดน ขนกบสายพนธ บนชอจะม Bracts ขนาดใหญเรยงตวแบบ Alternate จากบรเวณ Axil ของ Bract แตละอนจะมดอก 2 – 3 ดอก ซงเปนดอกสมบรณเพศ มขนาดประมาณ 1.7 – 7 เซนตเมตร สวนกลบเลยง (Calayx) จะรวมตวกนเปนทอ เรยก Calyx tube ขนาดยาวประมาณ 3 เซนตเมตร สวนของกลบดอกจะรวมกนเปน Corolla tube มขนาดยาวเทากบ Calyx tube มสเขยวออน เมอบานสวนยอด Corolla tube จะแยกออกเปน 3 Lobes สวนทเดนชดทสดของดอกคอสวนทเรยกวา Labellum เปนสวนทเปลยนรปไปของเกสรตวผ มลกษณะเปนแผนแบน รปไข ขนาดยาว ประมาณ 1 – 8 เซนตเมตร มจำานวน 3 กลบ กลบแรกมลกษณะใหญเรยกวา Lip มสเขยว แตมดวยขดสมวง อกสองกลบมสเหมอนกนแตขนาดเลกกวา

แตละดอกมเกสรตวผ 1 อน Ovary เปนแบบ Inferior ม 3 Carpel และ 3 Locules ม Ovule มากมายเรยงตวแบบ Axile placentation ดอกเปนแบบ Self – sterile

จ. ผล เปนแบบ Capsule ม 3 Locules มสเขยวออนหรอ สเหลองขนาดแตกตางกนไปขนอยกบสายพนธ เมอนำาผลมาตดตามขวาง รอยตดจะเปนแบบสามเหลยม สวนปลายผลจะงอนเหมอนจงอยปากนก เมอแกจะแตกตามยาว (Dehiscent) เปน 3 สวน เผยใหเหนเมลดภายใน

9

ฉ. เมลด แตละผลจะม 15 – 20 เมลด ซงจะมสนำาตาลเขม รปรางเปนสามเหลยมแบบ แขง ขนาดจะแตกตางกนตามสายพนธ มกลนหอม ภายในม Parisperm สขาว Embryo ขนาดเลก

5.6 การผสมเกสรถงแมวาจะมดอกเปนชนดสมบรณเพศ แตกเชอวาดอกจะผสม

ตวเองไมตด ตองอาศยการผสมขามดวยผง ดวยเหตนจงทำาใหเกดเปนกระวาน Clone ใหมขนตลอดเวลา Parameswer (1973) ไดศกษาเกยวกบพฒนาการของดอกกระวานแลวสรปวา ดอกจะเรมบานจากโคนไปหาปลายชอ แตละดอกตองการเวลาในการ พฒนาจากตาเรมแทงออกมาไปจนถงดอกบานนานประมาณ 31 วน และจากดอกบานไปจนผลแกอกประมาณ 110 วน ดอกสวนใหญจะบานในชวงเชา ปรมาณการกระจายของละอองเกสรตวผ (Anthesis) ของดอกจะเกดไดประมาณ 65% ในชวงเวลา 06.00 – 08.00 น. จากจำานวนละอองเกสรตวผทงหมด พบวาเพยง 85 % เทานน ทอยในสภาพทจะเขาผสมพนธได จากการทดลองเพาะเลยง Pollen ในสารละลายทประกอบดวย 20 % Sucrose + 1% Agar พบวาจะมเปอรเซนตการงอกไดเพยง 70% ความสามารถในการงอกของ Pollen จะลดลงอก 6.5 % ถาเกบไวนาน 2 ชวโมง และจะเหลอ 0% ถาเกบไวนาน 8 ชวโมง

5.7 ความตองการสภาพภมอากาศเพอความสะดวกในการพจารณาความตองการสภาพภมอากาศ

ของกระวาน ขอยกตวอยางลกษณะภมอากาศของแหลงปลกกระวานเทศของโลก คอในรฐ Western Ghats ของประเทศอนเดย ในรฐนเกษตรกรจะปลกกระวานเทศบนภเขาในระดบความสง 760-1,400 เมตรเหนอระดบนำาทะเล ในพนทดงกลาวจะมปรมาณนำาฝนเฉลยตอป 1,500-3,000 มลลเมตร มชวงแลงประมาณ 3 เดอน อณหภมเฉลยอยในชวง 10-35 องศาเซลเซยส

10

จากการศกษา พบวา ปจจยสำาคญในการกำาหนดชนดพนธปลก คอ ชวงแลงของแตละป ถานานมากเกนไปควรเลอกสายพนธททนแลงไดด เพอวาการเจรญเตบโตจะไดไมชงกงนนานเกนไป

กระวานเปนพชทไมทนตอสภาพลมแรง การเลอกพนทปลกทลมไมแรงมากหรอทำาแนวกนลมใหเปนสงจำาเปนทควรจะตองคำานงถง ปญหาทเกดจากลมจะเกยวของอยทงในดานการเจรญเตบโต และในดานการตดผลดวย การแกปญหาเรองลมโดยปลกกระวานเปนพชแซมในสวนผลไม หรอสวนกาแฟเปนสงทนยมทำากนในประเทศอนเดย

ดนภายใตสภาพปาดบ จดเปนดนทมสภาพเหมาะสมทสดสำาหรบการเจรญเตบโตของกระวาน การสรางสวนกระวานโดยไมไดโคนทำาลายไมใหญออกมากนก จะมผลทำาใหตนกระวานเจรญไดด เพราะสภาพความเขมแสง ลม ความชนในอากาศและในดน ตลอดจนความอดมสมบรณของดน จะพอเหมาะตอการเจรญเตบโตของตนกระวานโดยทวไป ตนกระวานเทศจะชอบดนทมปรมาณอนทรยวตถสง และมการระบายนำาด จะไมทนตอสภาพดนนำาขง

กระวานเทศเปนพชทชอบแสงรำาไรเทานน

5.8 การขยายพนธกระวานเทศสามารถขยายพนธไดทงวธแยกกอ (Division of

the rhizome) ซงเปนวธไมใชเพศ และวธเพาะกลาจากเมลด ซงเปนวธใชเพศ วธแยกกอจะมขอดในแงของการคงลกษณะของพนธ หรอ Clone เดมเอาไว ตนทไดจะใหผลผลตเรวกวาวธเพาะจากเมลด วธการทใชอย คอ ขดเอาตนกระวานทมอายมากกวา 2 ป ขนมาทงกอ โดยใหมรากและ Rhizome ตดมาดวย ทำาการตดแยก Rhizome ออกเปนทอน ใหแตละทอนมสวนของ Pseudostem ตดไปดวย 2 หนอ เปนตนแก 1 หนอ และหนอออนอกหนงหนอ ขอเสยของการขยายพนธวธน คอ จะไดตนกลานอยกวาวธเพาะกลา และ

11

ถากอเดมมปญหาเกยวกบศตรพช โดยเฉพาะอยางยงโรค Mosaic virus จะเทากบเปนการแพรเชอโรคนใหระบาดรายแรงขนในแหลงปลกใหม นอกจากนยงอาจมปญหาเรองการผสมขามไมตด (Incompatibility) ระหวาง Clone ทนำาไปปลกในสวนเดยวกน

การแยกกอ อาจทำาไดโดยวธเลอกตดแยกเอาเฉพาะหนอจากกอเดม โดยไมตองขดตนแมขนมาทงกอ วธนจะยงไดจำานวนกลานอยลงกวาวธขดขนมาทงกอ แตตนแมในสวนเกาจะไมกระทบกระเทอนมาก

การขยายพนธโดยวธเพาะเมลด ทำาโดยจดหาพนทใตรมเงาและใกลแหลงนำา เตรยมแปลงหรอกระบะเพาะ ซงมวสดเพาะประกอบดวยหนาดนผสมกบอนทรยวตถและทราย แลวทำาการหวานเมลดทคดเลอกจากผลสกทไดจากตนแมพนธด (เมลด 1 กโลกรม จะมประมาณ 44,000 เมลด) คลมเมลดดวยดนบางๆ กอนหวานควรนำาเมลดทเพงแกะจากผลมาลางนำาแลวนำาไปเพาะเลย การเกบเมลดไวนานเกนไป จะมผลทำาใหเปอรเซนตการงอกลดลง เมลดจะเรมงอกภายใน 5-7 สปดาห โดยปกตเมลดกระวานเทศมกจะมเปอรเซนตความงอกตำา การงอกไมคอยสมำาเสมอกน ในบางครงพบวาเมลดอาจงอกขนมาไดอก หลงจากเพาะทงไวนานถง 1 ป ตนกลาจะโตพรอมยายปลกไดเมออาย 3 - 4 เดอน หรอมความสง 15 เซนตเมตร ใหยายปลกลงแปลงในเรอนเพาะชำา โดยใชระยะปลก 15 - 45 เซนตเมตร ระยะนควรมการพน Cu – fungicide ใหบางเพอปองกนเชอราเขาทำาลาย

หลงจากยายปลกลงแปลงในโรงเพาะชำาไดประมาณ 2 ป และลกษณะอากาศเหมาะสม จะทำาการยายตนกลาจากโรงเพาะชำาลงปลกในแปลงปลกจรง ไมควรทงตนกลาไวในโรงเรอนนานเกนไป เพราะจะประสบปญหาของการชงกงนการเจรญเตบโตของตนกลาได และเปอรเซนตการรอดของตนกลาจะตำาลงดวย

5.9 การปลก

12

แตเดมกระวานเทศเปนผลผลตทเกบเกยวจากปา ไมมการเพาะปลกกนอยางมระบบ ตอมาเมอผลตผลจากปามนอยลง และเมอกระวานมราคาแพงขน เกษตรกรจงนยมปลกกระวานเทศกน ซงวธการในการปลกกพฒนาแตกตางกนไปเปนหลายระบบ หลายวธการ

ในประเทศอนเดย พฒนาโดยเรมจบจองพนทปาทมกระวานเทศขนเปนปาอยแลว ทำาการดแลรกษาบางเลกนอย ดวยการกำาจดวชพชใหกบตนกระวานเทศปาเปนครงคราว ตอมาเรมมการพฒนาเพอเพมผลผลตตอพนท โดยทำาการขยายพนธตนพช แลวปลกเพมเตมในพนทเดม เพอใหมจำานวนตนตอพนทมากขน และเรมเกบผลผลตในปท 3 จนตนพชมอายได 8 – 10 ป กจะทงพนทปลกเดม ปลอยใหกลบไปมสภาพเปนปาอก พรอมกบไปจบจองพนทใหมในรปแบบเดม เปนลกษณะหมนเวยนอยเชนน ในปจจบนนยมปลกเปน 2 ระบบ คอ

ก. ปลกเปนพชแซมในสวนผลไม สวนกาแฟ หรอสวนพรกไทย โดยใชระยะปลก 1.5-1.8 เมตร

ข. ปลกเปน Pure culture ในปา ระบบนเปนทนยมทำากนทวไปในประเทศอนเดย จดเปนระบบกาวหนาทมการปลกและดแลรกษาอยางด ทำาใหไดผลผลตสง

วธการของการปลกแบบ Pure culture จะเรมจากการเลอกพนทปา ทมสภาพแวดลอมเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของกระวาน แลวทำาการถางและตดฟนตนไมขนาดเลกออกหมด เหลอไวเพยงตนไมใหญ เพอเปนรมเงาใหกบตนกระวาน อาจทำาการตดตนไมใหญออกบางถารมเงาทบเกนไป การปลกตนกลาจะใชระยะปลก 1.5 – 3 เมตร ขนกบพนธทใชปลก

5.10 การดแลรกษาก. การจดการเกยวกบรมเงา เปนสงจำาเปนมากสำาหรบการ

ปลกกระวานเทศ กระวานเปน พชทชอบรมเงาปานกลาง ถาปลกมรมเงาทบเกนไป การใหผลผลตจะไมดเทาทควร จงตองมการตดแตง

13

ตนไมใหรมเงาออกเสยบาง แตถาแปลงปลกมรมเงานอยเกนไป จะตองมการปลกพชโตเรวเสรม การพจารณาปรมาณของรมเงา มปจจยรวมทตองคำานงถงคอ ความชนในอากาศและในดน ถาปรมาณความชนมเพยงพอ อาจปลอยใหตนพชไดรบความเขมแสงสงๆ ได

ข. การกำาจดวชพช เนองจากกระวานเปนพชทปลกในปาบนเขาสง ดงนนการกำาจดวชพชจะไมนยมทำาจนโลงเตยน เพอปองกนการชะพงทลายของหนาดน ปกตมกทำาตามความจำาเปนโดยใชมดถางออกเทานน และจะทำาในชวงปแรกๆ เมอตนกระวานแตกกอดแลว ทรงพมจะชวยคลมวชพชไปในตว

ค. การตดแตง นยมตดใบแกทบรเวณโคนตนออก โดยตองระวงไมใหหนอใหมชอกชำา ในกรณททรงพมหนาทบเกนไป อาจมการตดแตงเอา Shoot แกออกบาง เพอปองกนไมใหโรคและแมลงเขาไปอาศยในทรงพม

ง. การคลมโคนตน ใชเศษวชพชทถางออก ผสมกบใบทตดทงจากการตดแตง เพอชวยรกษาความชนในดน และลดอตราการเจรญของตนวชพชบรเวณรอบๆ กอ

จ. การใหปย อนทรยวตถในดนมความสำาคญอยางมากตอการเจรญเตบโตของตนกระวานเทศ สวนปยอนทรยมการแนะนำาใหใชแตกตางกน ในประเทศอนเดย De Gues (1973) แนะนำาใหใชปยดงน

ตารางท 4.1 อตราปยทแนะนำาใหใชกบกระวานเทศในประเทศอนเดย

หนวยปลก N P2O5 K2O(กก./

เฮกตาร)(กก./

เฮกตาร)(กก./

เฮกตาร)รฐ Kerala 45 45 45รฐ Mysore 67 34 100

14

รฐ Tamil Nadu

45 34 45

ในกรณทปลกกระวานเทศเปนพชแซมในพชอน ปรมาณการใชปยอาจลดนอยลงได เพราะกระวานจะไดรบปยทใหกบตนพชประธานบางแลว

ฉ. โรคและแมลงก. โรค Mosaic หรอ Marble หรอ Katte เปนโรคทสำาคญ

ทสดของกระวานเทศเกดจากเชอไวรส จากการศกษาพบวาพาหะทสำาคญในการแพรกระจายเชอ คอ Banana aphid (Pentalonia nigronervosa Coq.) นอกจากน การขยายพนธโดยวธแยกกอ จากกอแมทเปนโรคนอยแลว จะทำาใหการระบาดของโรครนแรงขน ในแหลงทมโรคนระบาดควรขยายพนธโดยใชเมลดเทานน เพราะเมลดจะเปน Virus free

เชอจะเขาทำาลายในทกระยะของการเจรญเตบโต ตนพชจะแสดงอาการทใบออนกอน โดยเกด Chlorosis เปนแถบเลกๆ ยาว สเขยวออน ขนานไปกบเสนใบทแยกมาจากเสนกลางใบ แถบจะยาวตงแตเสนกลางใบถงขอบใบ ตอมาแถบนจะขยายใหญขนจนสามารถมองเหนไดเดนชดจากทไกลๆ ตนพชจะตายไปภายในเวลา 1 ป ถาเชอเขาทำาลายตนออนตนพชจะตายไปกอนเรมใหผลผลต การปองกนกำาจด ทำาไดโดยกำาจดแมลงพาหะ และเลอกกลาปลกทปราศจากโรค ควรทำาลายตนพชทแสดงอาการของโรคทงเสย

ข. โรคใบเนา (Leaf rot) เกดจากเชอรา Coniothyrium sp. หรอ Phyllosticta sp. ทำาใหเกดอาการใบจดและใบเนา มกเขาทำาลายตนพชในเรอนเพาะชำา โดยเฉพาะอยางยงในฤดฝน การปองกนกำาจดอาจใช Cu-fungicide

15

ค. โรคตนหรอรากเนา (Rhizome or Root rot) จะทำาใหตนพชตายไปอยางชาๆ อาการทวไปบางครงจะคลายกบโรค Katte บางครงจงมกสบสน อาการทแตกตางกนอยางเดนชดคอ ในกรณของโรครากเนา ใบพชจะไมมอาการใบดางเหลองเปนแถบๆ อยางกรณของโรค Katte ใบแกจะแหงตาย ถงแมวาจะยงเจรญไมเตมท หนอออนจะไมแขงแรง เมอเอามอดงหนอหรอ Shoot แกจะหลดตดมอออกมาไดงาย

เชอราทเขาทำาลายมหลายชนด เชน Cephalosporium sp., Pythium aphanidermatum (Edson) Fitzp. และ Pythium vexans de Bary บางครงมพบหนอนเจาะลำาตน (Rhizome borer) รวมอยดวย ยงไมมการศกษาถงวธการปองกนกำาจดโรคนอยางจรงจง

ง. โรคอนๆ ทมพบบาง ไดแกLeaf rust (Uredo elettariae Thirum.)Leaf spot (Chlemydomyces palmarum (Cooke) Meason)Two leaf disease (ยงไมทราบสาเหตของโรค)

แมลงศตรทสำาคญ ไดแกก. เพลยไฟ (Thrips – Taeniothrips cardamomi

Remak.) ตวแกจะอาศยดดกนนำาเลยงจากกาบใบบรเวณโคนของ Pseudostem และใน Bracts ของดอก ถาระบาดรนแรงมาก จะทำาใหดอกรวง การตดผลลดลง หรอถาดอกไมรวง และยงตดผลได จะทำาใหเปลอกผลเปนจด และการเจรญของผลผดปกต (malformation) การระบาดจะรนแรงมากขนในระยะทอากาศรอนและแหง

ข. หนอนกนใบ (Hairy caterpilla – Eupterole mollifera wlk.) ถาระบาดรนแรงมาก จะกนใบหมดทงกอ

16

เปนแมลงทอาศยอยในปาและเขาทำาลายกระวานเทศเปนครงคราว เปนหนอนจากผเสอกลางคน จะเขาทำาลายตนพชในเวลากลางคน

ค. หนอนเจาะผลและตน (Shoot and Capsule borer)มหลายชนด รวมทงชนดทเปน Stem borer ดวย เชน

Dichocrocis punctiferalis Guen. (เจาะตน)Lampides elpis Godart (เจาะผล)

ศตรอนๆ นอกเหนอจากโรคและแมลง ทมพบบาง ไดแก หน หมปา กระรอก ลง นก จะเขาทำาลายทงผล หนอออน และลำาตนใตดน

5.11 การเกบเกยวและผลผลตกระวานเทศทปลกบนพนททมระดบความสง (Altitude) ไม

มากนก จะออกดอกเมออายไดประมาณ 2 ป สวนทปลกบนทสงมากๆ จะเรมออกดอกในปท 3 หลงจากปลก ระยะเวลาตงแตดอกบานจนผลแกจะใชเวลาประมาณ 5 เดอน สำาหรบพนทสง และประมาณ 3 – 4 เดอน บนพนทตำา อายการใหผลนานถงประมาณ 20 ป แตชวงใหผลผลตสงจะอยระหวางปท 4 – 15 ป หลงจากนควรรอออกแลวปลกใหม

การเกบเกยวจะกระทำาเมอผลแกจดแตยงมสเขยวเขมอย ผลกระวานจะแกไมพรอมกน ในประเทศอนเดยผลจะแกเปนรนๆ หางกนประมาณ 30 - 40 วน โดยปกตจะไมรอจนผลสกจงจะเกบเกยว เพราะผลจะแตกเมอสกหรอแหง ถาเอาผลไปทำาแหงจะไดผลตภณฑทสไมด ไมไดมาตรฐานของตลาด ในการเกบเกยวจะเลอกปลดเอาเฉพาะผลทแกเทานน ไมตดมาทงชอเพราะผลในชอเดยวกนจะแกไมพรอมกน

17

ในกรณของสวนกระวานทมกาารดแลรกษาดมากจะไดผลผลตกระวานแหงเฉลยปละ 112 - 168 กโลกรม/เฮกตาร แตโดยทวไปแลวจะไดผลผลตแหงเฉลยปละ 45 - 78 กโลกรม/เฮกตาร

5.12 การนำาไปใชประโยชนก. ผลตผลแหง

ความตองการของตลาดสำาหรบผลตภณฑประเภทนจะขนอยกบลกษณะภายนอกของผล ทเกยวกบสของเปลอกผล ความสมำาเสมอและขนาดผล กลนและปรมาณของนำามนหอมระเหย ผลแหงทเปลอกยงมสเขยวอยจะมราคาดกวาผลทมสเขยวซดหรอสเหลอง ในขณะทกระวานทกระเทาะเอาเปลอกผลออกแลวขายเปนเมลดจะมราคาตำาสด เพราะปรมาณนำามนหอมระเหยจะสญเสยไปมากขณะเกบรกษาและขนสง

ปจจยสำาคญทกำาหนดคณภาพของผลตภณฑทได จะถกกำาหนดโดย

ก. พนธปลก พนธชนด Malabar จะมกลนหอมกวา พนธชนด Mysore

ข. ความแกของผลขณะเกบเกยว ควรเกบเกยวขณะผลแกจดแตยงไมสก เพอวาผลแหงจะยงคงมสเขยว และมกลนหอมมาก ผลทสกจะไดผลแหงสเหลอง และแตกเมอแหง สวนผลออนเกนไปจะมปรมาณนำามนหอมระเหยนอย และเปลอกผลเหยวเมอทำาแหง

ค. การทำาแหง จะตองทำาใหแหงอยางเพยงพอ เพอปองกนการเขาทำาลายของเชอราในโรงเกบ ขณะเกบเกยว ผลจะมความชนประมาณ 75% เมอทำาแหงจะตองใหมความชนคงเหลอเพยง 13% หรอนอยกวา

ในการทำากระวานแหง เพอใหไดผลตภณฑแหงทมคณลกษณะตามความตองการของตลาดมวธการทำาทแตกตางกนออกไป ทสำาคญไดแก

18

1) การทำา Green Cardamom เรมจากการนำาเอาผลทเพงเกบเกยว มาลางนำาเพอ

ทำาความสะอาดผลเสยกอน แลวอาจทำาการตดกานผลออก หรออาจนำาไปผานขบวนการบมกอนแลวจงตดแยกกานผลออกกได

การบมมจดประสงคเพอใหไดสผลแหงตรงตามความตองการไมใหมจดดำาหรอนำาตาลบนเปลอกผล และเพอปองกนไมใหผลแตก มวธการอย 2 วธใหญๆ คอ

ใชความรอนจากแสงแดด ทำาไดงายและตนทนถกทสด แตตองทราบวธการทเหมาะสม จงจะไดคณภาพสง วธทดคอใหเอาผลออกเกลยบางๆ บนเสอแลวนำาตากแดดเชาเพยง 3 ชวโมง แลวเกบเขารม และนำาออกตากแดดบายอกเพยง 2 ชวโมง ถาแดดดๆ จะอศยเวลาในการบมจนผลแหงเพยง 4-5 วน

การใชความรอนจากฟน อาจใชวธอบดวยไอรอน หรอวธยาง ธหลงจะมปญหาเกยวกบกลนควนไฟทจะตดไปกบผลแหง อณหภมของการอบกระวานเทศ นยมใชไอรอนทมอณหภมเพยง 54 องศาเซลเซยส อบนาน 3 ชวโมง แลวเปดหองอบเพอปลอยใหความชนออก และอณหภมลดลงมาจนถงประมาณ 43 องศาเซลเซยส จงปดหองอบไวอก 30 ชวโมง จงนำาเอาผลกระวานแหงออกมาแยกเอากานผลออกโดยนำาผลไปขดดวยผาใบหรอตะแกงลวด หลงจากนนจงแยกขนาดผลกอนบรรจสงขาย

Natarajan และคณะ (1968) แนะนำาใหแชผลสดใน 2% Washing sada (NaoH) นาน 10 นาท กอนนำาไปบม ทงนเพอปองกนไมใหสซดเรเกนไปในหวางการเกบรกษา ซง Natarajan และคณะ

19

พบวาจะชวยยดเวลาการเกบรกษาโดยสผลไมปลยนแปลงไดถง 10 เดอน ในขณะทถาไมผานการกระทำาดงกลาวจะเกบรกษาผลแหงไวไดเพยง 3 เดอน

2) การทำากระวานแหงโดยไมรกษาสจะใชกบผลทเกบไมทนและสกเกนไปขณะเกบเกยว ผล

ประเภทนเปลอกผลจะเปลยนเปนสเหลองแลวจงไมอาจผลต Green cardamoms ได จะนำาเอาผลทเกบเกยวมาแผออกบนเสอแลวตากแดดใหแหง ปกตจะใชเวลาประมาณ 3-5 วน

ในประเทศอนเดย จะนำาเอาผลแหงมาอบดวยควน SO2 อกครงหนงกอนคดขนาดและบรรจสงขาย

5.13 วธสรางสวนกระวานทำาเลทเหมาะสมสำาหรบการสรางสวนกะวานคอ พนทบรเวณ

แอง (มาบ) หรอหบเขาทมความชนสง ดนมความอดมสมบรณสง มตนไมใหญขนปกคลมหนาแนน เมอเลอกทำาเลไดแลวจงเรมแผวถางปาบรเวณดงกลาว โดยเลอกถางเอาเฉพาะตนไมขนาดเลกพนลางออกเทานน ยกเวนในกรณทตนไมใหเจรญแนนทบเกนไป จงจะเลอกตดตนไมใหญออกบางเพอใหมปรมาณแสงพอเหมาะตอการเรญดตบโตของตนกระวานได

ก. พนธปลก ยงไมมการจำาแนกพนธกระวานไทยออกจากกนอยางเดนชด โดยปกตเกษตรกรจะจำาแนกอยางกวางๆ ตามความตองการสภาพภมอากาศและการใหดอกผล เปน1)พนธเบา ไดแกกระวานททนอากาศรอนไดด และใหดอกเรว

นยมปลกบนพนทเชงเขาสอยดาว ใหผลผลตนอยกวา 2)พนธหนก ไดแก กระวานสายพนธทชอบอากาศเยนกวา และให

ดอกชากวา เปนพนธทเกษตรกรนยมปลกมากกวา เพราะใหผลผลตสงกวาพนธเบามาก โดยนยมปลกบนพนทบนเขาสง

20

ข. การขยายพนธ ถงแมกระวานจะเปนพชทขยายพนธโดยวธเพาะกลาจากเมลดได ในปจจบนกยงไมมเกษตรกรรายใดทนำาเมลดกระวานมาเพาะเพอขยายพนธ แตเนองจากผลกระวานเปนแบบ dehiscent เมอผลแกจดจะแตกปลอยใหเมลดรวงอยบรเวณโคนตน เมอสภาพภมอากาศเหมาะสมเมลดจะงอกเปนกลาขนมา ในทางปฏบตเกษตรกรมกจะเลอกขดเอากลาเหลานไปปลกไดเลย โดยเรยกตนกลาประเภทนวา “หนอหางเหยยว ” การขยายพนธโดยวธนจะมขอดคอ เปอรเซนตการตายของกลาหลงจากปลกจะมนอย สะดวกอการขนยายไปปลกไกลๆ เพราะกลามขนาดเลก แตจะมขอเสยคอ ใหผลผลตชา อาจตองรอถง 5 ป จงจะเรมใหผลผลต

นอกจากการขยายพนธวธดงกลาวแลว บางครงเกษตรกรจะขยายพนธโดยวธแยกกอ โดยเลอกตดทลำาตนใตดน (Rhizome) ใหแตละทอนมหนอ (Pseudostem) ตดมาดวยอยางนอย 2 หนอ (หนอขนาดใหญเรยกวา “หนอหางชาง” และหนอขนาดเลกกวาเรยก “หนอหางกวาง”)

ปจจบนเกษตรกรนมขยายพนธโดใชกลาประเภท “หนอหางเหยยว ถงแมวาจะใหผลผลตากวา โดยเฉพาะอยางยงในการปลก”สรางสวนใหม โดยเลอกถอนตนกลาทงอกอยบรเวณในกอหรอรอบๆ กอแม และมอายไมนอยกวา 2 ป สงประมาณ 1 เมตร แตละกอแมอาจไดตนกลาเพยง 2-3 ตนเทานน เนองจากหนอมขนาดเลกจงอาจขนยายไปปลกไดไกลๆ และเปอรเซนตการรอดสงเพราะตนกลาไมชอกชำามากขณะขนสง สวนกลา หนอหางชาง และ หนอ“ ” “หางกวาง เกษตรกรอาจใชขยายพนธเพอปลกซอม หรอปลกเพม”เตมภายในสวนของตนเองเทานน

ค. การปลกการปลก จะกระทำาในชวงฤดฝน ประมาณเดอนพฤษภาคมถงสงหาคม โดยขดหลมตนระยะปลกประมาณ 2 เมตร แลวปลกตนกลาใหเอยงประมาณ 45 องศา เพอวาหนอทแตกออกมาใหมจะตงตรง ปกตจะปลกหลมละ – กลา ในกรณของหอหางชาง

21

และหนอหางกวาง ซงเปนหนอขนาดใหญ จะตองหาหลกมาชวยยดตนกลาเพอไมใหลมนอนกบพน หรอตนกลาโดนลมโยกคลอนได เนองจากลกษณะของดนอดมสมบรณดอยแลว จงไมนยมรองกนหลมดวยปยชนดใดๆ อก

ง. การดแลรกษา กระวานเปฯพชทตองการรมเงามาก มระบรากตน รากสวนใหญจะอยบรเวณผวดน ชอบดนรวนซยทมอนทรยวตถสง รกษาความชนไดดแตมงนำา เนองจากแหลงปลกกระวานไทยสวนใหญเปนสภาพปาดบทมตนไมใหญขนเบยดเสยดกนมาก ดงนนปญหาในสวนของการปรบปรงสภาพความเหมาะสมของดนจงมนอย แตปญหาสำาคญคอการปรบปรงสภาพความเขมของแสงในสวนกระวาน ปกตชาวสวนจะทำาการตดถางตนไมใหญออกประมาณ ปละครง เรยก “การแตงไม” โดยเลอกตดไมใญทเจรญเบยดเสยดกนเกนไปออกเสยบาง ในการตดฟนตนไมใหญลงมานอาจมปญหาเกยวกบความเสยงทจะเกดกบกอกระวานบาง ในกรณตนไมใหญลมทบแตเกษตรกรมกไมหวง เพราะกอกระวานจะมลำาตนใตดนทพรอมจะเจรญเตบโตออกไปได และกอกระวานจะมลำาตนใตดนทพรอมจะเจรญเตบโตออกได และกระวานไทยจะแทงชอดอกออกจากลำาตนใตดนเปนสวนใหญ ดงนนปญหาเกยวกบผลผลตจงมนอย อกประการหนงการตดถางตนไมมกกระทำาในฤดเกบเกยวกระวาน เพอเอาตนไมไปทำาฟนยางผลดวย ดงนนหนอใหมทจะเจรญออกมาและใหผลผลตในปตอไปจงมกไมถกกระทบกระเทอน

ผลทตามมาหลงจากการตดถางตนไมใหญคอ การเจรญเตบโตของวชพช ดงนนจงตองมการกำาจดวชพชอยางสมเสมอดวย เพราะกระวานเปนไมพมขนาดเลกและมระบบรากตน โอกาสทจะถกวชพชรบกวนมมาก ในทางปฏบตเกษตรกรจะใชมดฟนวชพชเทานน ไมใชจอบถากเพอปองกนการชะพงทะลายของหนาดน ในชวง 3 ปแรกหลงจากปลก จะฟนวชพชเพยงปละครงจนในปท 4 เปนตนไป ซงกระวานจะเรมใหผลผลต การกำาจดวชพชจะทำาอยางถถวนพรอม

22

ทงกวาดเศณวชพชเขากลบบรเวณโคนตนดวย จากการสงเกตพบาการตดวชพชจนโลงเตยนจะมประโยชนหลายอยางคอ

1)ชวยใหการถายเทอากาศภายนกอกระวานดขน ปญหาเรองโรคและแมลงจะลดลง ผลกระวานจะสกเรวขน

2)สะดวกในการเกบเกยวผลผลต3) ศตรกระวานประเภทหน ลง จะลดนอยลง4)การเจรญเตบโตของตนกระวานดขน และผลผลตจะสงขนยงไมมรายงานการศกษาเกยวกบโรคและแมลงศตรของ

กระวานไทย และการปองกกำาจดกยงทำากนนอยมาก ศตรทมกพบเสมอไดแก ลง และหน ชอบกดกนหนอออน มนษยชอบตดฟนหนอออนไปใชประกอบอาหาร เพราะมรสชาตเผดรอน

ง. การเกบเกยวกระวานทปลกบนพนราบบรเวณเชงเขาสอยดาว จะเรม

ออกดอกประมาณเดอนเมษายน ในขณะทบนเขาสงจะเรมออกดอกเดอนพฤษภาคม และฤดเกบเกยวจะเรมตงแตเดอนสงหาคม

เนองจากพนทปลกกระวานไทยทเขาสอยดาว จดอยในเขตอทธยานแหงชาตเขาสอยดาว ดงนนการคมนาคมโดยรถยนตจงถกหวงหาม เกษตรกรจะตองเดนเทาเปลาจากพนราบขนไปยงสวนกระวานของตนเอง โดยแบกสมภาระและเสบยงอาหารไปดวย และตองใชเวลาในการเดนเทาประมาณ 3 ชวโมงถง 2 วน ดงนนเกษตรกรจะตองรบขนไปเตรยมซอมทพกของตวเองใหแลวเสรจกอนลงมอเกบเกยวผลกระวาน และเตรยมจดหาฟนมาไวยางผลกระวานดวย

กอนลงมอเกบเกยวจะตองทำาการเซนสรวงเจาปา เทพารกษประจำาปา โดยใชขนมตมแดง ขนมตมขาว หวหม บายศร ผาขาว ผาแดง สรา และกระดาษเงนกระดาษทอง เสรจแลวจงจะเรมเกบเกยวได

23

จ. การยางกระวานเนองจากฤดเกบเกยวกระวานจะตรงกบฤดฝน การทำาแหง

ผลกระวานไทยจงนยมใชวธยางดวยความรอนจากฟน โดยทำาเปนขาหยงสงประมาณ 1 เมตร สวนทจะใสผลกระวานสดทำาดวยไมไผสานลายสองหรอขดแตะ ลอมรอบดวยไมจรงขนาด 2x8 นว เพอกนไมใหผลหลนจากขาหยงขณะยาง นยมใชขาหยง 2 ขนาด คอขนาดเลกจะใสผลกระวานสดได 13 ถง และขนาดใหญซงจะใสด 26 ถง

เทคนคสำาคญในการยางกระวานคอ ไฟทกออยใตขาหยงจะตองใหความรอนแกผลกระวานอยางทวถงและสมำาเสมอ อณหภมของกองกระวานบนขาหยงตองไมสงเกนไป และจะตองคอยพลกผลกระวานอยเสมอๆ เพอใหผลทกผลไดรบความรอนอยางทวถงขณะยาง ผลกระวานจะคายความชนออกมาเกาะอยทเปลอกผลมองเหนคลายเหงอ เมอเหงอเรมแหงผลจะเรมแตกออกทางขวผล ชาวสวนเรยก “กระวานอาปาก” ระยะนหามคนผลกระวานบนขาหยง เพราะจะทำาใหเมลดหลดออกมาภายนอกได ตองรอไปอกระยะหนงจนเปลอกผลปดกลบเหมอนเดมจงเรมคนพลกผลไดอก ผลทแหงสนทจะมเสยงดงเมอจบเขยาด และเมอแกะเอาเมลดออกมาเมลดจะมเมอกเหนยวตดอยเลกนอย

การยางกระวานจะตองอาศยผมความชำานาญมาก และจะตองจางกนดวยราคาทแพงมาก เพราะถาใชผไมชำานาญนำาหนกของผลสดจะลดลงมากเกนความจำาเปน ทำาใหรายไดตอพนทลดลงดวย จากผลสดในหนงขาหยง 26 ถง (ถงละ 60 กโลกรม) จะไดนำาหนกผลแหง 20 ถง แตถาคนยางมความชำานาญมากๆ จะไดกระวานแหงถง 23 ถง ถาราคาขายกระวานแหงถงละ 400 บาท นำาหนกเพมอก 3 ถง จะไดเปนรายไดเพมถง 1,200 บาท

จ. การตลาด

24

เมอกระวานแหงดแลว เกษตรกรอาจขายผลผลตไดทนททพกบนภเขา โดยจะมพอคาคนกลางตามขนไปรบซอ แตถานำากลบลงมาขายทพนราบจะขายไดราคาดกวามาก แตกเปลองแรงงานในการหาบลงจากเขามาอก ซงเมอหาบลงมาแลวจะตองนำาผลออกตากแดดจดอกประมาณ 3 แดด เพอใหเมลดแหงสนทจรงๆ เสยกอน จงจะเกบรกษาไวไดอก โดยบรรจลงกระสอบปานจนแนนดเกบไวรอราคาตลาดเมอเหนวาสงสดจงขาย ปกตราคากระวานแหงจะสงขนในชวงเทศกาลตรษจน

ตลาดรบซอกระวานไทยทสำาคญคอ ฮองกง สงคโปร และสาธารณรฐประชาชนจน

ช. ปญหาของการปลกกระวานในประเทศไทยแหลงปลกกระวานไทยทสำาคญในปจจบนคอ พนทบนเขา

สอยดาว อำาเภอโปงนำารอน จงหวดจนทบร เนองจากปจจบนรฐบาลไดประกาศใหพนทบรเวณดงกลาวเปนเขตรกษาพนธสตวปาแหงชาต โดยปกตจะไมอนญาตใหประชาชนเขาไปในเขตดงกลาว และไมมการตดถนนสาธารณะผานเขาไปในพนทนนเลย ทางราชการจะอนญาตใหเกษตรกรเจาของสวนกระวานเดนทางขนไปบนเขาสอยดาวไดเพยงปละครง และในชวงเวลาอนสน ในชวงฤดกาลเกบเกยวผลผลตเทานน ดวยเหตนเกษตรกรจงไมมโอกาสไดทำานบำารงและจดการดานเขตกรรมตนกระวานของตนเองเทานน ลกษณะของการดแลรกษาจงเปนแบบพชปา ผลผลตของกระวานจงตำากวาทควรจะเปนมาก ปญหานนบวาเปนขอจำากดทสำาคญในสวนการผลตกระวานไทยในปจจบน ทางรฐบาลโดยกระทรวงเกษตรฯ ไดพยายามแกไขโดยทดลองนำาเขาพนธกระวานจากเขาสอยดาวไปปลกทดลองในพนทอนๆ แตในปจจบนกยงไมไดผลดเทากบกระวานไทยทเขาสอยดาว

25

26