وانةى سيازدةيةم

19
ى: م ى سا ن ما ى ز ن ا زَ ي خ م/ دووة ى: م ى سا ن ما ى ز ن ا زَ ي خ م/ دووة ة ل ة ك ت َ ي ر ت و دة ة وان ة ن ة و ن ة% و ن و م هة ة) ، ن زاوة طي ز ح وة و ن ىِ وز ك ى ما س ة ل ة ان زَ ي خ م ة% اوى ن ن ة ل ة ك ت َ ي ر ت و دة ة وان ة ن ة و ن ة% و ن و م هة ة) ، ن زاوة طي ز ح وة و ن ىِ وز ك ى ما س ة ل ة ان زَ ي خ م ة% اوى ن ن م ة% ، ن3 ون و) بَ 7 ي) ج ة ت< ش ي ندا ا ق ي ر ف ة% وزى ن و ك ا) ى و ن) ن زة ى عة از و دووزطة) ى دوو زوون َ ل% ى دو ن كا ة اوض ن م ة% ، ن3 ون و) بَ 7 ي) ج ة ت< ش ي ندا ا ق ي ر ف ة% وزى ن و ك ا) ى و ن) ن زة ى عة از و دووزطة) ى دوو زوون َ ل% ى دو ن كا ة اوض ن: وة و ن ها كَ يK ثM كَ يO ث ما د ز ن ة ض لة ةَ ل مة% و ك ز هة كة وة ة تَ ث ر ط دةM كَ يَ ل مة% و ك د ن ة ض ة ان زَ ي خ: وة و ن ها كَ يK ثM كَ يO ث ما د ز ن ة ض لة ةَ ل مة% و ك ز هة كة وة ة تَ ث ر ط دةM كَ يَ ل مة% و ك د ن ة ض ة ان زَ ي خ 1 1 . وة و ن ها كَ يK ث) ة% ت) ث ى، سا ن ا زن س ى، مزا ا% ن( ى ن كا ة مان ز وز: لة و ك ا) ى ن ةَ ل مة% و ك- . وة و ن ها كَ يK ث) ة% ت) ث ى، سا ن ا زن س ى، مزا ا% ن( ى ن كا ة مان ز وز: لة و ك ا) ى ن ةَ ل مة% و ك- 2 2 وز، و< ش ا) ى ن ن% و ك ى) ن زة عة( ى ن كا ة مان وز:ز و< ش ا) ى ن ةَ ل مة% و ك- وز، و< ش ا) ى ن ن% و ك ى) ن زة عة( ى ن كا ة مان وز:ز و< ش ا) ى ن ةَ ل مة% و ك- ) ى< ش ة) ن وز، خة و ك ا) ى ن َ ن و ن ى) ن زة عة) ى< ش ة) ن وز، خة و ك ا) ى ن َ ن و ن ى) ن زة عة. وة ة تَ ث ر ط دة. وة ة تَ ث ر ط دة 3 3 . وة ة تَ ث ر ط دة) ى لb ن ا) وزى، ن و< ش ا% دى، ن كة ة% ن( ى ن كا ة مان : ز تd لآ هة د% ى زو ةَ ل مة% و ك- . وة ة تَ ث ر ط دة) ى لb ن ا) وزى، ن و< ش ا% دى، ن كة ة% ن( ى ن كا ة مان : ز تd لآ هة د% ى زو ةَ ل مة% و ك- 4 4 .) زى) ي7 ي ع ى، ق ن ي ف( لة ة ت ت ن ر) توا: ا% ن د% ى زو ةَ ل مة% و ك- .) زى) ي7 ي ع ى، ق ن ي ف( لة ة ت ت ن ر) توا: ا% ن د% ى زو ةَ ل مة% و ك- ىَ ل زا% و% ن ى ن ما ى ز ن ا زَ ي خ م/ ة تَ 7 ت س ىَ ل زا% و% ن ى ن ما ى ز ن ا زَ ي خ م/ ة تَ 7 ت س : وة ة تَ ث ر ط دة ةَ ل مة% و ك دوو ة ان زَ ي خ م ة% ن: وة ة تَ ث ر ط دة ةَ ل مة% و ك دوو ة ان زَ ي خ م ة% ن 1 1 . وة ة تَ ث ر ط دة) زى ة) خ دى، مة ن لة ف ى، ن% و ب س ة% ن( ى ن كا ة مان ى: زَ ل زا% و% ن- . وة ة تَ ث ر ط دة) زى ة) خ دى، مة ن لة ف ى، ن% و ب س ة% ن( ى ن كا ة مان ى: زَ ل زا% و% ن- 2 2 . . وة ة تَ ث ر ط ى دة) س% و ك و ن ة ى، ن ل% و ط ن ، مة% و< ش ن ا ن ى، مة ك وز ن( ى ن كا ة مان ى: ز ك ي تَ ل ة% ن- . . وة ة تَ ث ر ط ى دة) س% و ك و ن ة ى، ن ل% و ط ن ، مة% و< ش ن ا ن ى، مة ك وز ن( ى ن كا ة مان ى: ز ك ي تَ ل ة% ن-

Upload: chia-barzinje

Post on 16-Feb-2017

54 views

Category:

Education


5 download

TRANSCRIPT

دووةم/ خيزانى زمانى سامى:دووةم/ خيزانى زمانى سامى: ناوى ئة�م خيزان�ة ل�ة س�امى كورى نوح وةرطيراوة، ب�ة هةموو ئة�و نةتةوان�ة ناوى ئة�م خيزان�ة ل�ة س�امى كورى نوح وةرطيراوة، ب�ة هةموو ئة�و نةتةوان�ة

��ت ك��ة ل��ة ناوضةكان��ى د�ؤل��ى دوو رووبار و دوورطة��ى عةرة��بى و ��ت ك��ة ل��ة ناوضةكان��ى د�ؤل��ى دوو رووبار و دوورطة��ى عةرة��بى و دةوتري دةوتريباكوورى ئةفريقاد�ا نيشتةجيبوون، ئة�م خيزان�ة ضةن�د كؤمةلي�ك دةطريتةوة باكوورى ئةفريقاد�ا نيشتةجيبوون، ئة�م خيزان�ة ضةن�د كؤمةلي�ك دةطريتةوة

كة هةر كؤمةلة لةضةند زمانيك ثيكهاتووة:كة هةر كؤمةلة لةضةند زمانيك ثيكهاتووة:11.كؤمةلةى باكوور: لة زمانةكانى)ئارامى، سريانى، سابئة( ثيكهاتووة.-كؤمةلةى باكوور: لة زمانةكانى)ئارامى، سريانى، سابئة( ثيكهاتووة-22،��ى -كؤمةلة��ى باشوور:زمانةكان��ى )عةرة��بى كؤن��ى باشوور،-كؤمةلة��ى باشوور:زمانةكان��ى )عةرة��بى كؤن��ى باشوور ��ى عةرة��بى نوي عةرة��بى نوي

باكوور، حةبةشى( دةطريتةوة.باكوور، حةبةشى( دةطريتةوة.33.كؤمةلةى رؤذ�هةآلت: زمانةكانى )ئةكةدى، ئاشوورى، بابلى( دةطريتةوة.-كؤمةلةى رؤذ�هةآلت: زمانةكانى )ئةكةدى، ئاشوورى، بابلى( دةطريتةوة-44.)كؤمةلةى رؤذئاوا: بريتية لة) فينقى، عيبرى(.-كؤمةلةى رؤذئاوا: بريتية لة) فينقى، عيبرى-سييةم/ خيزانى زمانى ئؤرالى سييةم/ خيزانى زمانى ئؤرالى :ئةم خيزانة د�وو كؤمةلة دةطريتةوة:ئةم خيزانة د�وو كؤمةلة دةطريتةوة11.ئؤرالى: زمانةكانى )ئةستؤنى، فلةندى، مةجةرى( دةطريتةوة.-ئؤرالى: زمانةكانى )ئةستؤنى، فلةندى، مةجةرى( دةطريتةوة-22 ئةلتيك���ى:� زمانةكان���ى )تورك���ى، مةنانش���ؤ، مةنطؤل���ى، تةنوكؤ���س(ى -ئةلتيك���ى:� زمانةكان���ى )تورك���ى، مةنانش���ؤ، مةنطؤل���ى، تةنوكؤ���س(ى-

دةطريتةوة. .دةطريتةوة. .

ضوارة���م/ خيزان���ى زمان���ى ضوارة���م/ خيزان���ى زمان���ى ضين���������������������������������ى:ضين���������������������������������ى:

)ئة�م خيزان�ة هة�ر ية�ك ل�ة زمانةكان�ى) ضين�ى، تبت�ى، بؤرماى، تايلةندى( ئة�م خيزان�ة هة�ر ية�ك ل�ة زمانةكان�ى) ضين�ى، تبت�ى، بؤرماى، تايلةندىدةطريتةوة.دةطريتةوة.

س��ةبارةت ب��ة نةذادى زمان��ى كوردى طةريدة و رؤذهةآلتناس��ةكان و س��ةبارةت ب��ة نةذادى زمان��ى كوردى طةريدة و رؤذهةآلتناس��ةكان وزمانناس���ةكان بيروبؤضون���ى جياوازيان هةي���ة، هةنديكيان ثييان واي���ة زمانناس���ةكان بيروبؤضون���ى جياوازيان هةي���ة، هةنديكيان ثييان واي���ة ��ت، ��ك لة��و زمان��ة دادةنري ��ت، دةطةريتةوة س��ةر زمان��ى فارس��ى و بةشي ��ك لة��و زمان��ة دادةنري دةطةريتةوة س��ةر زمان��ى فارس��ى و بةشي

ئةمةش بؤ ضةند هؤكاريك دةطةريتةوة:ئةمةش بؤ ضةند هؤكاريك دةطةريتةوة:11 كةم���ى بةرهةم���ى نووس���راو ب���ة زمان���ى كوردى ك���ة بنةمايةك���ى -كةم���ى بةرهةم���ى نووس���راو ب���ة زمان���ى كوردى ك���ة بنةمايةك���ى-

س�ةرةكيية ب�ؤ ليكؤلينةوة ل�ة زمان الى رؤذهةآلتناس�ةكان واى كردووة س�ةرةكيية ب�ؤ ليكؤلينةوة ل�ة زمان الى رؤذهةآلتناس�ةكان واى كردووة رؤذهةآلتناس�ةكان زمان�ى كوردى ب�ة بةشي�ك ل�ة زمان�ى فارس�ى ئيران�ى رؤذهةآلتناس�ةكان زمان�ى كوردى ب�ة بةشي�ك ل�ة زمان�ى فارس�ى ئيران�ى لةقةلة�م بدة�ن، ضونك�ة طرنط�ى ب�ة اليةن�ى ميذووى زمان دةدة�ن، لة�م لةقةلة�م بدة�ن، ضونك�ة طرنط�ى ب�ة اليةن�ى ميذووى زمان دةدة�ن، لة�م اليةنةشةوة زمان��ى كوردى ب��ة بةراورد ب��ة زمان��ى فارس��ى خاوةن��ى اليةنةشةوة زمان��ى كوردى ب��ة بةراورد ب��ة زمان��ى فارس��ى خاوةن��ى بةرهةم��ى ئةدة��بى و كةلةثوورى دةولةمةن��د نيي��ة، لةطةل�� ئةوةشدا بةرهةم��ى ئةدة��بى و كةلةثوورى دةولةمةن��د نيي��ة، لةطةل�� ئةوةشدا

فارسةكان خاوةنى شارستانيةتى دوور و دريذن.فارسةكان خاوةنى شارستانيةتى دوور و دريذن.

-زمان���ى كوردى خاوةن���ى ضةندي���ن دياليكتيك���ة ك���ة بةناوض���ة -زمان���ى كوردى خاوةن���ى ضةندي���ن دياليكتيك���ة ك���ة بةناوض���ة 22جياوازةكان��ى كوردس��تاندا بآل��و بووتةوة، ئةمة��ش واى كردووة جياوازةكان��ى كوردس��تاندا بآل��و بووتةوة، ئةمة��ش واى كردووة

و ب��ة يةكةيةك��ى و ب��ة يةكةيةك��ى رؤذهةآلتناس��ةكان زمان��ى كوردى بةية��ك زمانرؤذهةآلتناس��ةكان زمان��ى كوردى بةية��ك زمانسةربةخؤ دانةنين.سةربةخؤ دانةنين.

-نةبوون��ى كيانيك��ى س��ةربةخؤ هؤكاريك��ى ديكة��ى ئة��م ثرس��ةية. -نةبوون��ى كيانيك��ى س��ةربةخؤ هؤكاريك��ى ديكة��ى ئة��م ثرس��ةية. 33ضونك�ة ئةطة�ر كورد دةولةتيك�ى س�ةربةخؤى هةبواي�ة بيطومان ضونك�ة ئةطة�ر كورد دةولةتيك�ى س�ةربةخؤى هةبواي�ة بيطومان هةموو ديالكتيكةكان ل��ة س��ايةى ئة��و دةولة��ت ك��ؤ دةكرايةوة و هةموو ديالكتيكةكان ل��ة س��ايةى ئة��و دةولة��ت ك��ؤ دةكرايةوة و زمان�ى س�تاندةرى كوردى دروس�ت دةبوو. ميذووى شارس�تانيةتى زمان�ى س�تاندةرى كوردى دروس�ت دةبوو. ميذووى شارس�تانيةتى كوردى تيدا دةنووس���رايةوة، ك���ة ريط���ة خؤشكة���ر دةبوو ب���ؤ كوردى تيدا دةنووس���رايةوة، ك���ة ريط���ة خؤشكة���ر دةبوو ب���ؤ ثةيدابوون�ى ضةندي�ن بةرهةم�ى ميذووى ك�ة دةبووة بنةماية�ك ب�ؤ ثةيدابوون�ى ضةندي�ن بةرهةم�ى ميذووى ك�ة دةبووة بنةماية�ك ب�ؤ ليكؤلينةوة ل���ة زمان���ى كوردى، كةوات���ة ثةرش و بآلوى كورد و ليكؤلينةوة ل���ة زمان���ى كوردى، كةوات���ة ثةرش و بآلوى كورد و دابةشبوون�ى بةس�ةر ناوض�ة جياوازةكاندا نةبوون�ى دةقيك�ى زؤ�ر دابةشبوون�ى بةس�ةر ناوض�ة جياوازةكاندا نةبوون�ى دةقيك�ى زؤ�ر كؤ�ن ل�ة زمان�ى كوردى واى ل�ة بةشي�ك ل�ة ليكؤلةرةوان�ى بيان�ى كؤ�ن ل�ة زمان�ى كوردى واى ل�ة بةشي�ك ل�ة ليكؤلةرةوان�ى بيان�ى

كردووة كة بة زمانى سةربةخؤى نةزانن. كردووة كة بة زمانى سةربةخؤى نةزانن.

-بوون�ى ووشة�ى هاوبة�ش و ل�ة يةكضوو ل�ة نيوان -بوون�ى ووشة�ى هاوبة�ش و ل�ة يةكضوو ل�ة نيوان 44�����ك ل�����ة �����ك ل�����ة هةردوو زمانةك�����ة وايكردووة بةشي هةردوو زمانةك�����ة وايكردووة بةشي��ك ��ك زمانناس��انى رؤذئاوا زمان��ى كوردى ب��ة بةشي زمانناس��انى رؤذئاوا زمان��ى كوردى ب��ة بةشيلةزمان�ى فارس�ى دابني�ن، ئة�م هاوبةشية�ش ب�ؤ لةزمان�ى فارس�ى دابني�ن، ئة�م هاوبةشية�ش ب�ؤ ����ك دةطةريتةوة: ا- شوين����ى ����ك دةطةريتةوة: ا- شوين����ى ضةن����د هؤكاري ضةن����د هؤكاري

جوطرافى ب- ثةيوةندى ميذووى.جوطرافى ب- ثةيوةندى ميذووى.

دياليكتةكاني زمان كورديدياليكتةكاني زمان كوردي دياليكت بريتيية لةو جياوازيية وشةيي و ريزماني و دةربرينةي ناويةك زمان دياليكت بريتيية لةو جياوازيية وشةيي و ريزماني و دةربرينةي ناويةك زمان بةشي�ك ل�ة زمانةوانان شيوة زار و دياليك�ت لةية�ك جيادةكةنةوة و ئاماذة بةوة دةكةن� ئةطة�ر جياوازييةك�ي بةشي�ك ل�ة زمانةوانان شيوة زار و دياليك�ت لةية�ك جيادةكةنةوة و ئاماذة بةوة دةكةن� ئةطة�ر جياوازييةك�ي

كةم هةبوو لة ناو يةك زماندا ئةوا شيوة زارة، بةالم جياوازييةكة زور بوو دةبيتة دياليكت.كةم هةبوو لة ناو يةك زماندا ئةوا شيوة زارة، بةالم جياوازييةكة زور بوو دةبيتة دياليكت.هوكارةكاني ثةيدابووني دياليكتهوكارةكاني ثةيدابووني دياليكت زؤربةي زمانةكاني جيهان� خاوةني دياليكتكي جياوازن� ، بةالم لةطةل� ئةوةشدا زمانيكي فةرمي كاروباري زؤربةي زمانةكاني جيهان� خاوةني دياليكتكي جياوازن� ، بةالم لةطةل� ئةوةشدا زمانيكي فةرمي كاروباري

كارطير�ي والتي ثي بةريوة دةضيت، ثةيدابووني ديالتيك بو ضةند هوكاريك دةطةريتةوة:كارطير�ي والتي ثي بةريوة دةضيت، ثةيدابووني ديالتيك بو ضةند هوكاريك دةطةريتةوة:11 هوكاري جوطراف�ي: هةلكةوتة�ي جوطرافي�ا و دوور و نزيك�ي و توثوطرافي�ا، رؤليك�ي كاريطة�ر دة�بينن -هوكاري جوطراف�ي: هةلكةوتة�ي جوطرافي�ا و دوور و نزيك�ي و توثوطرافي�ا، رؤليك�ي كاريطة�ر دة�بينن-

لةثةيدا بووني دياليكت�.لةثةيدا بووني دياليكت�.22.هوكاري كومةاليةتي: خوي لة داب و نةريت و ضين و تويذة كومةاليةتيةكان دةبينيتةوة.-هوكاري كومةاليةتي: خوي لة داب و نةريت و ضين و تويذة كومةاليةتيةكان دةبينيتةوة-33 هوكاري ميذووي�ي: ئة�و وش�ة و دةس�تةواذانةي ك�ة لةنيوان� كومةلي�ك خةلكدا ل�ة ناوضةيةكدا بةدريذاي -هوكاري ميذووي�ي: ئة�و وش�ة و دةس�تةواذانةي ك�ة لةنيوان� كومةلي�ك خةلكدا ل�ة ناوضةيةكدا بةدريذاي-

ميذوو بةكارهاتووة و بالوبووةتةوة لةطةل� ناوضةيةك�ي ديكةدا جياوازة ، ئةمة�ش بةهوكاريك�ي ميذووي�ي ميذوو بةكارهاتووة و بالوبووةتةوة لةطةل� ناوضةيةك�ي ديكةدا جياوازة ، ئةمة�ش بةهوكاريك�ي ميذووي�ي دادةنريت بوثةيدا بووني دياليكت.دادةنريت بوثةيدا بووني دياليكت.

44 هوكاري س��ياسي : اليةن��ي س��ياسي وةك��و ضؤ��ن كاريطةري لةس��ةر زؤربة��ي اليةنةكان��ي ذيان� هةي��ة -هوكاري س��ياسي : اليةن��ي س��ياسي وةك��و ضؤ��ن كاريطةري لةس��ةر زؤربة��ي اليةنةكان��ي ذيان� هةي��ة-بةهةمان شيوة�ش كاريطةري زمان و دياليكتةكان�ي هةي�ة، ضونك�ة زؤرجار اليةن�ي س�ياسي بؤت�ة هاوكاري بةهةمان شيوة�ش كاريطةري زمان و دياليكتةكان�ي هةي�ة، ضونك�ة زؤرجار اليةن�ي س�ياسي بؤت�ة هاوكاري دابرين��ي ناوضةكان لةيةكتري) ب��ؤ نموون��ة ميرنشينةكان��ى كورد( ئةمة��ش رةنطدانةوة��ي دة��بيت لةس��ةر دابرين��ي ناوضةكان لةيةكتري) ب��ؤ نموون��ة ميرنشينةكان��ى كورد( ئةمة��ش رةنطدانةوة��ي دة��بيت لةس��ةر زمان، لةاليةك�ي ديكةشةوة جموجؤل�ي س�ياسي و شؤرشطيري لةناوضةية�ك وايكردووة ئة�و ناوضةي�ة زيات�ر زمان، لةاليةك�ي ديكةشةوة جموجؤل�ي س�ياسي و شؤرشطيري لةناوضةية�ك وايكردووة ئة�و ناوضةي�ة زيات�ر دةربكةويت ئةمةش تيكةالوي دروس�تكردووة و رةنطدانةوة لة سةر زمان� ثةيدا دةكات ياخود سةربةخوي دةربكةويت ئةمةش تيكةالوي دروس�تكردووة و رةنطدانةوة لة سةر زمان� ثةيدا دةكات ياخود سةربةخوي س�ياسي ك�ة بةهؤكاري�ك دادةنر�ي�ت ب�ؤ ثيشكةوتن�ي اليةن�ي رؤشن�بيري كاريطة�ر دة�بينيت ب�ؤ ثةيدابوون�ي س�ياسي ك�ة بةهؤكاري�ك دادةنر�ي�ت ب�ؤ ثيشكةوتن�ي اليةن�ي رؤشن�بيري كاريطة�ر دة�بينيت ب�ؤ ثةيدابوون�ي

دياليكت.دياليكت.  

دياليكتةكاني زماني كوردي دياليكتةكاني زماني كوردي ودابةش بوونيان بةسةر ودابةش بوونيان بةسةر

ناوضةكانداناوضةكاندا دياليكتةكان���ي زمان���ي كوردي ل���ة ناوضةكان���ي كوردس���تاندا بالوبونةتةوة، ئة���م دياليكتةكان���ي زمان���ي كوردي ل���ة ناوضةكان���ي كوردس���تاندا بالوبونةتةوة، ئة���م

دياليكتان�ة بةس�ةر ناوضةكاني باشووري رؤذهةالت�ي توركيا و لةناوضةكاني س�وريا و دياليكتان�ة بةس�ةر ناوضةكاني باشووري رؤذهةالت�ي توركيا و لةناوضةكاني س�وريا و بةش��ي باكوور و باكووري رؤذهةالت�ي عيراق و ناوضةكان�ي رؤذئاواي ئيران جط�ة بةش��ي باكوور و باكووري رؤذهةالت�ي عيراق و ناوضةكان�ي رؤذئاواي ئيران جط�ة لةناوض���ة عةرة���بييةكان بالوبوتةوة ل���ة ناوض���ة جياوازةكان روس���يا ئةرمينياش لةناوض���ة عةرة���بييةكان بالوبوتةوة ل���ة ناوض���ة جياوازةكان روس���يا ئةرمينياش

بالوبؤتةوة.بالوبؤتةوة. بةشيوةيةك��ي طشت��ي دياليكتةكان زمان��ي كوردي دابة��ش س��ةر ضوار دياليك��ت بةشيوةيةك��ي طشت��ي دياليكتةكان زمان��ي كوردي دابة��ش س��ةر ضوار دياليك��ت

دة�بيت ك�ة هةريةك�ة لة�م دياليكتان�ة ضةن�د شيؤ�ة زاري�ك ل�ة خ�ؤ دةطري�ت و بةس�ةر دة�بيت ك�ة هةريةك�ة لة�م دياليكتان�ة ضةن�د شيؤ�ة زاري�ك ل�ة خ�ؤ دةطري�ت و بةس�ةر ناوضة جياوازةكاني كوردستان بةم شيؤةية دابةش بووة:ناوضة جياوازةكاني كوردستان بةم شيؤةية دابةش بووة:

)يةكةم/دياليكتي كرمانجي ذووروو )باكوور(يةكةم/دياليكتي كرمانجي ذووروو )باكوور ئة�م دياليكت�ة ب�ة شيوةيةك�ي فراوانت�ر ل�ة دياليكتةكان�ي ديك�ة بالوترة، وات�ا بةشيك�ي ئة�م دياليكت�ة ب�ة شيوةيةك�ي فراوانت�ر ل�ة دياليكتةكان�ي ديك�ة بالوترة، وات�ا بةشيك�ي

زوري نةتةوة�ي كورد بة�م دياليكت�ة دةدوي�ن كوردةكان�ي توركي�ا و س�وريا و روس�يا و زوري نةتةوة�ي كورد بة�م دياليكت�ة دةدوي�ن كوردةكان�ي توركي�ا و س�وريا و روس�يا و بةشي�ك لةكوردةكان�ي عيراق بة�م دياليكت�ة دةدوي�ن ناوضةكان�ي)بايةزي�د، وان، جول�ة بةشي�ك لةكوردةكان�ي عيراق بة�م دياليكت�ة دةدوي�ن ناوضةكان�ي)بايةزي�د، وان، جول�ة ميرط، س��عرةت ، موش ، ماردي��ن ئامة��د، خةربؤ��ت و ئةيابان، غازيان تةث��ة( ل��ة ميرط، س��عرةت ، موش ، ماردي��ن ئامة��د، خةربؤ��ت و ئةيابان، غازيان تةث��ة( ل��ة توركي�ا بة�م شيوة دياليكت�ة دةدوي�ن جط�ة لةوة�ش بةشةكان�ي رؤذهةالت�ى ثاريزطاي توركي�ا بة�م شيوة دياليكت�ة دةدوي�ن جط�ة لةوة�ش بةشةكان�ي رؤذهةالت�ى ثاريزطاي مرع��ش و س��يواس و بةش��ي باشووري ثاريزطاي ئةرزةرؤ��م و قارس قس��ةي مرع��ش و س��يواس و بةش��ي باشووري ثاريزطاي ئةرزةرؤ��م و قارس قس��ةي

ثيدةكةن. ثيدةكةن.

ئة�م دياليكت�ة ناوضةيةك�ي بةرفراوان�ي طرتووةتةوة ك�ة ضةن�د شيوةزاري�ك ئة�م دياليكت�ة ناوضةيةك�ي بةرفراوان�ي طرتووةتةوة ك�ة ضةن�د شيوةزاري�كدةطريتة خؤ:دةطريتة خؤ:

11 بايةزيدي ئة��م شيوة زارة ل��ة باكوورو باكووري رؤذهةآلت��ي دةرياضة��ي -بايةزيدي ئة��م شيوة زارة ل��ة باكوورو باكووري رؤذهةآلت��ي دةرياضة��ي-وانة.وانة.

22 هةكاري : ئة�م شيوة زارة ل�ة ناوضةكان�ي باشوور و باشوورى رؤذئاواي -هةكاري : ئة�م شيوة زارة ل�ة ناوضةكان�ي باشوور و باشوورى رؤذئاواي-دةرياضةي وان قسة ثيدةكةن.دةرياضةي وان قسة ثيدةكةن.

33 بؤتان��ي :ئة��م شيوة زارة ل��ة ناوضةكان��ي بؤتان و س��عرت و ئةرتوش و -بؤتان��ي :ئة��م شيوة زارة ل��ة ناوضةكان��ي بؤتان و س��عرت و ئةرتوش و-جةزيرة و ئامةد بالوبوةتةوة.جةزيرة و ئامةد بالوبوةتةوة.

44.باديناني: ناوضةكاني دهؤك و زيبار و ئاميدي و سنجار قسةي ثيدةكةن.-باديناني: ناوضةكاني دهؤك و زيبار و ئاميدي و سنجار قسةي ثيدةكةن-55 شيوة زاري رؤذئاوا:خةربوت و ئورف�����ة و عةفري�����ن و مةرعة�����ش -شيوة زاري رؤذئاوا:خةربوت و ئورف�����ة و عةفري�����ن و مةرعة�����ش-

دةطريتةوة.دةطريتةوة.66 شةمدينان�ي: طؤشة�ي باشووري رؤذهةآل�ت ل�ة توركي�ا و رؤذهةالت�ي زي�ي -شةمدينان�ي: طؤشة�ي باشووري رؤذهةآل�ت ل�ة توركي�ا و رؤذهةالت�ي زي�ي-

طةورة و ناوضةكاني دةوروبةري لة ئيران دةطريتةوة. طةورة و ناوضةكاني دةوروبةري لة ئيران دةطريتةوة.

دووةم: دياليكتي كرمانجي دووةم: دياليكتي كرمانجي :: ناوةراستناوةراست

ئة�م دياليكت�ة ل�ة خوارووي ئة�و هيلةوة دةس�ت ثيدةكات ك�ة ل�ة ئة�م دياليكت�ة ل�ة خوارووي ئة�و هيلةوة دةس�ت ثيدةكات ك�ة ل�ة ناوةندي كةنارةكان��ي رؤذئاواي دةرياضة��ي ورمي�� دةس��ت ناوةندي كةنارةكان��ي رؤذئاواي دةرياضة��ي ورمي�� دةس��ت ثيدةكات و بةرة��و باشووري رؤذئاوا دةكشي�� و ب��ة باكووري ثيدةكات و بةرة��و باشووري رؤذئاوا دةكشي�� و ب��ة باكووري شاري شنودا دةروات و ب����ة ضةن����د ناوضةيةك����ي ديكةدا شاري شنودا دةروات و ب����ة ضةن����د ناوضةيةك����ي ديكةدا تيدةثةري�ت ل�ة باكووري زي�ي طةورة ت�ا دةطات�ة ئاوةريذطة�ي تيدةثةري�ت ل�ة باكووري زي�ي طةورة ت�ا دةطات�ة ئاوةريذطة�ي

رووباري ديجلة.رووباري ديجلة. وات��ة باشووري ئة��م هيلةوة بالودة��بيتةوة ك��ة ل��ة كرمانج��ي وات��ة باشووري ئة��م هيلةوة بالودة��بيتةوة ك��ة ل��ة كرمانج��ي

ذووروي جيادةكاتةوة ت���ا رووباري س���يروان وخانةقي���ن ل���ة ذووروي جيادةكاتةوة ت���ا رووباري س���يروان وخانةقي���ن ل���ة باشوور، ل�ة رؤذهةالت�ي بةرزاييةكان�ي حةمري�ن ل�ة رؤذئاواوة باشوور، ل�ة رؤذهةالت�ي بةرزاييةكان�ي حةمري�ن ل�ة رؤذئاواوة تاوةك��و س��ةهةند و مةس��ير ئاباد و بيجار و ئةس��ةدئاباد ل��ة تاوةك��و س��ةهةند و مةس��ير ئاباد و بيجار و ئةس��ةدئاباد ل��ة رؤذهةالت دةطريتةوة، ئة�م دياليكتة�ش ضةن�د شيوةزاريك�ي رؤذهةالت دةطريتةوة، ئة�م دياليكتة�ش ضةن�د شيوةزاريك�ي

هةية. هةية.

-موكريان�ي: ناوضةكان�ي شنؤ�و نةغةدة و مةراغ�ة و ميانواب و -موكريان�ي: ناوضةكان�ي شنؤ�و نةغةدة و مةراغ�ة و ميانواب و 11شاهين دذ و سةقز و بؤكان و بانة و سةردةشت دةطريتةوة.شاهين دذ و سةقز و بؤكان و بانة و سةردةشت دةطريتةوة.

22 ��ر و س��ةنتةري شار ��ر و س��ةنتةري شار -س��ؤراني:ناوضةكان��ي ثاريزطاي هةولي -س��ؤراني:ناوضةكان��ي ثاريزطاي هةوليدةطريتةوة جطة لة قةزاي زيبار.دةطريتةوة جطة لة قةزاي زيبار.

33 ئةردةآلن���ي:س���نة و بيج���ر و كنكور و روانس���ةر و باكووري -ئةردةآلن���ي:س���نة و بيج���ر و كنكور و روانس���ةر و باكووري-ناوضةكان�����ي جوانرؤ ك�����ة مةلبةندةكة�����ي شارى س�����نةية ناوضةكان�����ي جوانرؤ ك�����ة مةلبةندةكة�����ي شارى س�����نةية

دةطريتةوة.دةطريتةوة.44 ��ك ل��ة ناوضةكان��ي ��ك ل��ة ناوضةكان��ي -س��ليماني:ثاريزطاي س��ليماني و هةندي -س��ليماني:ثاريزطاي س��ليماني و هةندي

خانةقين دةطريتةوة.خانةقين دةطريتةوة.55 طةرميان��ي:ئة��م شيوة زارة جياوازي زؤرى لةطةل�� شيوة -طةرميان��ي:ئة��م شيوة زارة جياوازي زؤرى لةطةل�� شيوة-

زاري س�ليمانيدا ني�ة، لةطةل ئةوةشدا ئة�م شيؤ�ة زارة ناس�راوة زاري س�ليمانيدا ني�ة، لةطةل ئةوةشدا ئة�م شيؤ�ة زارة ناس�راوة و بةتايبةتي لةناوضةكاني كفري و قةرةتةثة و كةركوك بالوة.و بةتايبةتي لةناوضةكاني كفري و قةرةتةثة و كةركوك بالوة.

سيييةم:دياليكتي كرمانجي سيييةم:دياليكتي كرمانجي ::باشوور )خواروو ، لور(باشوور )خواروو ، لور(

ئة�م دياليكتة�ش بةشيوةيةك�ي� بةرفراوان لة�و هةريمة�ي ئة�م دياليكتة�ش بةشيوةيةك�ي� بةرفراوان لة�و هةريمة�ي كةلةنيوان� ريطاي طشت���ي نيؤان� قةس���ري شيري��ن و كةلةنيوان� ريطاي طشت���ي نيؤان� قةس���ري شيري��ن و كرمانش���ا و مةالي���ر ل���ة باكوور بالوبووةتةوة تاوةك���و كرمانش���ا و مةالي���ر ل���ة باكوور بالوبووةتةوة تاوةك���و دةورووبةري باكوورى رؤذ�هةآلت�ي كةنداوي عةرة�بي ل�ة دةورووبةري باكوورى رؤذ�هةآلت�ي كةنداوي عةرة�بي ل�ة باش�وور.ئة�م دياليكت�ة هؤزة لورةكان�ي نيشتةجي�ي� ئة�م باش�وور.ئة�م دياليكت�ة هؤزة لورةكان�ي نيشتةجي�ي� ئة�م ناوضةي�ة ك�ة ب�ة لورس�تان� ناس�راوة ثييدةدوي�ن ، هة�ر ناوضةي�ة ك�ة ب�ة لورس�تان� ناس�راوة ثييدةدوي�ن ، هة�ر لةبة�ر ئةوةش�ة هةندي�ك لةس�ةرضاوةكان� بة�م د�ياليكت�ة لةبة�ر ئةوةش�ة هةندي�ك لةس�ةرضاوةكان� بة�م د�ياليكت�ة دةلي�ن دياليكت�ي لوري، هةروةه�ا هؤزي لوري�ش� دة�بيت دةلي�ن دياليكت�ي لوري، هةروةه�ا هؤزي لوري�ش� دة�بيت

-لوري بضووك -لوري بضووك 22-لوري طةورة -لوري طةورة 11ب�������ة د�وو بةشةوة: ب�������ة د�وو بةشةوة: -كةلهور-كةلهور55-لةك -لةك 44-مامة سانى -مامة سانى 33)ئةسلي يان� فةيلي()ئةسلي يان� فةيلي(

ضوارةم: دياليكتي طؤران يان ضوارةم: دياليكتي طؤران يان ::هةوراميهةورامي

ئة�م دياليكت�ة لة�و ناوضةنةدا بالوبووةتةوة ك�ة بةدريذاي�ي ريطاي�ة ئة�م دياليكت�ة لة�و ناوضةنةدا بالوبووةتةوة ك�ة بةدريذاي�ي ريطاي�ةنيوان شارى قةس����رشيرين وكرمانش����ا دةكشي���� لةباشوورةوة نيوان شارى قةس����رشيرين وكرمانش����ا دةكشي���� لةباشوورةوة تاوةك�����و ضياكان�����ي هةورامان ل�����ة باكوورةوة، لةرؤذئاواشةوة تاوةك�����و ضياكان�����ي هةورامان ل�����ة باكوورةوة، لةرؤذئاواشةوة لةس��ةرضاوةكاني رووبارى س��يروانةوة دةس��ت ثيدةكات تاوةك��و لةس��ةرضاوةكاني رووبارى س��يروانةوة دةس��ت ثيدةكات تاوةك��و كرمانش��ا ل��ة رؤذهةالتةوة، طؤرانةكان لة��م هةريمةدا يةكيتيةك��ي كرمانش��ا ل��ة رؤذهةالتةوة، طؤرانةكان لة��م هةريمةدا يةكيتيةك��ي ��ي ��ي هؤزايةتيان ثيكهيناوة ك��ة ب��ة ية��ك دياليك��ت قس��ةدةكةن كةثي هؤزايةتيان ثيكهيناوة ك��ة ب��ة ية��ك دياليك��ت قس��ةدةكةن كةثيدةلي�ن)دياليكت�ي طؤران(، هةورةه�ا هؤزةكان�ي )هةورامان، ريجاب، دةلي�ن)دياليكت�ي طؤران(، هةورةه�ا هؤزةكان�ي )هةورامان، ريجاب، كاندؤل�ة( ل�ة نزيك�ي كرمانشان قس�ةي ثيدةكة�ن، هةورةه�ا لةطةل� كاندؤل�ة( ل�ة نزيك�ي كرمانشان قس�ةي ثيدةكة�ن، هةورةه�ا لةطةل� لق�ة رةس�ةنةكاني هؤزةكان�ي )س�نجابي، طؤران، باجةالن(لةطة�ل لق�ة رةس�ةنةكاني هؤزةكان�ي )س�نجابي، طؤران، باجةالن(لةطة�ل

ئةو شةبةكانةي كةلة باكووري شارى موسل نيشتةجين.ئةو شةبةكانةي كةلة باكووري شارى موسل نيشتةجين.:ئةم دياليكتة دابةش دةبيتة سةرضوار لق:ئةم دياليكتة دابةش دةبيتة سةرضوار لق11 هةورامي-هةورامي22-طؤراني -طؤراني-33 .زازايي -زازايي 44-باجالني. -باجالني-

-طوران��ي رةس��ةن دانيشتوان��ي ناوض�ة��ى كرن��د و زهاو -طوران��ي رةس��ةن دانيشتوان��ي ناوض�ة��ى كرن��د و زهاو 11 و و طاوغطاوغوجوانرؤ، هةورةه��ا هةندي��ك ل��ة كاكةييةكان��ي وجوانرؤ، هةورةه��ا هةندي��ك ل��ة كاكةييةكان��ي

بةشيك ل�ة هؤزي زةنطةنةي نزيك كفري دةطريتةوة.بةشيك ل�ة هؤزي زةنطةنةي نزيك كفري دةطريتةوة.-هةورام���ي:دانيشتوان���ي ضياكان���ي هةورامان و ثا�وة و -هةورام���ي:دانيشتوان���ي ضياكان���ي هةورامان و ثا�وة و 22

ثلنطا�ن و دةورووبةري قس�����������ةي ثيدةكة�����������ن ، ثلنطا�ن و دةورووبةري قس�����������ةي ثيدةكة�����������ن ، هةوراميةكاني�ش دةبن�ة دوو ب�ة شةوة أ-هةورامان�ي لهون: هةوراميةكاني�ش دةبن�ة دوو ب�ة شةوة أ-هةورامان�ي لهون: ك��ة ل��ة رؤذئا�واي ضياكان��ي هةورامان وات��ا كوردس��تاني ك��ة ل��ة رؤذئا�واي ضياكان��ي هةورامان وات��ا كوردس��تاني عيراق نيشتةجي�ن .ب-هةوراماني تةخ�ت : ل�ة رؤذهةالت�ي عيراق نيشتةجي�ن .ب-هةوراماني تةخ�ت : ل�ة رؤذهةالت�ي

ضياكانى هةورامان واتا لة كوردستانى ئيران نشتةجين.ضياكانى هةورامان واتا لة كوردستانى ئيران نشتةجين.

33 ����ت ����بيني دةكري ����ت - باجالن:ئة����م شيوة زارة ثةرت و بآلوة، تي ����بيني دةكري - باجالن:ئة����م شيوة زارة ثةرت و بآلوة، تي��ك لةو�انة��ي كةبة��م شيوة زارة قس��ة دةكة��ن دةكةون��ة ��ك لةو�انة��ي كةبة��م شيوة زارة قس��ة دةكة��ن دةكةون��ة بةشي بةشيرؤذهةالت�ى موس�ل ك�ة ب�ة شةبة�ك ناس�راون، هةورةه�ا ل�ة زةهاو رؤذهةالت�ى موس�ل ك�ة ب�ة شةبة�ك ناس�راون، هةورةه�ا ل�ة زةهاو ���ن و ���ن و باكووري لورس���تان و نزي���ك خانةقي���ن و قؤرةتوو و هؤري باكووري لورس���تان و نزي���ك خانةقي���ن و قؤرةتوو و هؤري

شيخان )ناحيةي مةيدان( لة كوردستان بة باجةالني دةدوين .شيخان )ناحيةي مةيدان( لة كوردستان بة باجةالني دةدوين .44 ��ك ل��ة لقةكان��ي دياليكت��ي طؤران ��ك ل��ة لقةكان��ي دياليكت��ي طؤران -زازاي��ي :زازاي��ي ب��ة يةكي -زازاي��ي :زازاي��ي ب��ة يةكي

���ت، ئةوة���ي جيطاي س���ةرسور�مانة جوطرافياي شيوة ���ت، ئةوة���ي جيطاي س���ةرسور�مانة جوطرافياي شيوة دادةنري دادةنريزارةكةي��ة، ضونك��ة ناكةويت��ة ضوارضيوة��ى هةريم��ي دياليكت��ي زارةكةي��ة، ضونك��ة ناكةويت��ة ضوارضيوة��ى هةريم��ي دياليكت��ي طؤرانةوة، بةلك��و دةكةويت��ة هةريميك��ي زؤ��ر دوور ل��ة باكوور، طؤرانةوة، بةلك��و دةكةويت��ة هةريميك��ي زؤ��ر دوور ل��ة باكوور، دةكري�ت ناوضةكان�ي دياري بكري�ت ك�ة ناوضةيةك�ي دةورة دراوة دةكري�ت ناوضةكان�ي دياري بكري�ت ك�ة ناوضةيةك�ي دةورة دراوة ك�ة دةكةويت�ة نيوان ئةرزةرؤ�م وموش وخةر�بوت و ئةرزنجان ، ك�ة دةكةويت�ة نيوان ئةرزةرؤ�م وموش وخةر�بوت و ئةرزنجان ، ياخود ب�ة شيوةيةك�ي روونت�ر دةكةويت�ة نيوان هةردوو ر�ووباري ياخود ب�ة شيوةيةك�ي روونت�ر دةكةويت�ة نيوان هةردوو ر�ووباري

)فورات سؤ و موراد سؤ(لة ناوضةي دةرسيم .)فورات سؤ و موراد سؤ(لة ناوضةي دةرسيم .

بةشي ضوارةم : ئةدةبي بةشي ضوارةم : ئةدةبي كورديكوردي