Ақмола облысы Астрахан ауданы

“Старый Колутон орта мектебі” ММ

Мейрманова Асем Жанатқызы

7 “А” сынып

Финик пальмасын үй жағдайында өсіру

Секциясы: биология

Жетекшісі: І санатты химия, биологияпәні мұғалімі Кожахметова Жарқын Алтайқызы

Көкшетау - 2016

МазмұныМазмұныКІРІСПЕ …………………………………………………….…….............................КІРІСПЕ …………………………………………………….…….............................  І ТАРАУ. ФИНИК ПАЛЬМАСЫ ТУРАЛЫ І ТАРАУ. ФИНИК ПАЛЬМАСЫ ТУРАЛЫ 1.1. Финик пальмасының тарихы……………………...1.1. Финик пальмасының тарихы……………………... 4............................4..................................1.2. Финик пальмасының маңызы.............................................................1.2. Финик пальмасының маңызы............................................................. ...................5-.......5-

6..........6..........  ІІ ФИНИК ПАЛЬМАСЫН ӨСІРУ.ІІ ФИНИК ПАЛЬМАСЫН ӨСІРУ.………………………………………………………………………………………………2.1. Финик пальмасын үй жағдайында өсіру тәсілдері...................7-13 ............2.1. Финик пальмасын үй жағдайында өсіру тәсілдері...................7-13 ............III ТАРАУ. Қорытынды ................................... 14 -16III ТАРАУ. Қорытынды ................................... 14 -16Пайдаланылған әдебиеттер тізімі...................................................................Пайдаланылған әдебиеттер тізімі................................................................... ..............1717

АннотацияАннотацияМақсаты: Мақсаты: Әсемдік өсімдік ретінде финик пальмасын өсіріп көбейтуӘсемдік өсімдік ретінде финик пальмасын өсіріп көбейту

Міндеті:Міндеті: Финик пальмасы тұқымын зерттеу, өсіп-өну қарқындылығын Финик пальмасы тұқымын зерттеу, өсіп-өну қарқындылығын анықтау, өскен финик пальмасына зерттеу жүргізу.анықтау, өскен финик пальмасына зерттеу жүргізу.

Зерттеу әдісі:Зерттеу әдісі: Жобалау – шығармашылық жұмыс Жобалау – шығармашылық жұмысЗерттеу пәні: Зерттеу пәні: БиологияБиологияЗерттеу жаңалығы:Зерттеу жаңалығы: Финик пальмасы өздігінен өспейді, оны арнайы Финик пальмасы өздігінен өспейді, оны арнайы

әдіспен өсіру қажеттілігі.әдіспен өсіру қажеттілігі.Зерттеу нәтижелері: Зерттеу нәтижелері: Финик пальмасы туралы мәліметтер жиналдыФиник пальмасы туралы мәліметтер жиналды . . Бұл Бұл

жобада адамзат баласы финик пальмасын қолдан өсіруге болатындығы жобада адамзат баласы финик пальмасын қолдан өсіруге болатындығы туралы білу керектігі, оны әсемдік өсімдік ретінде өсіріп, көбейтуге туралы білу керектігі, оны әсемдік өсімдік ретінде өсіріп, көбейтуге болатындығы сезіледі.болатындығы сезіледі.

Шешімі:Шешімі: Бұл жобада Бұл жобада адамдардың өсімдік үшін жауапкершілігін арттыру адамдардың өсімдік үшін жауапкершілігін арттыру болып табылады. Яғни қоршаған ортаны көгаландыру, көркейту — әр болып табылады. Яғни қоршаған ортаны көгаландыру, көркейту — әр азаматтың құқығы мен міндетінің азаматтың құқығы мен міндетінің бірі екендігі және әр адам финик бірі екендігі және әр адам финик пальмасын үй жағдайында өсіріп көбейтуге болатындығы осы жоба пальмасын үй жағдайында өсіріп көбейтуге болатындығы осы жоба арқылы көз жеткізуге болады.арқылы көз жеткізуге болады.

АннотацияАннотация

• Цель: выращивать финиковое дерево для эстетики и размножения.Цель: выращивать финиковое дерево для эстетики и размножения.•       Цель работы: Исследовать семя финикового дерева, следить за его Цель работы: Исследовать семя финикового дерева, следить за его

развитием, исследовать выращенное дерево.развитием, исследовать выращенное дерево.• Методы обучения: Исследовательская и творческая.Методы обучения: Исследовательская и творческая.• Тема: БиологияТема: Биология• Новизна исследования: Само финиковое дерево не вырастет , его Новизна исследования: Само финиковое дерево не вырастет , его

нужно по особому методу выращивать.нужно по особому методу выращивать.• Результаты исследования: Собрать данные о финиковом дереве дает Результаты исследования: Собрать данные о финиковом дереве дает

сведение о том, что человек может выращивать финиковое дерево для сведение о том, что человек может выращивать финиковое дерево для размножения и эстетики.размножения и эстетики.

• Решение: Этот проект призван повысить ответственность людей , за Решение: Этот проект призван повысить ответственность людей , за посаженные зеленые насаждения, то есть озеленить окружающую посаженные зеленые насаждения, то есть озеленить окружающую среду – долг каждого гражданина, и дает возможность узнать как среду – долг каждого гражданина, и дает возможность узнать как можно вырастить финиковое дерево в домашних условиях.можно вырастить финиковое дерево в домашних условиях.

AbstractAbstract

Purpose: to increase the elegance Finik palms grow as a plantPurpose: to increase the elegance Finik palms grow as a plant      Mission: To study Finik seeds of trees, determining the intensity of the growing Mission: To study Finik seeds of trees, determining the intensity of the growing

season, increased research Finik palmseason, increased research Finik palm..Methods of study: Design and creative workMethods of study: Design and creative work

Subject: BiologySubject: BiologyThe novelty of the research: self Finik trees grow, the need for a special cultivation The novelty of the research: self Finik trees grow, the need for a special cultivation

method.method.The results of the research: Finik collected data on trees. This project mankind should The results of the research: Finik collected data on trees. This project mankind should be able to finish on the palm trees that grow there is the possibility to increase it to be able to finish on the palm trees that grow there is the possibility to increase it to

grow as a decorative plant.grow as a decorative plant.Solution: This project is to improve people's responsibility for the plant. That is, the Solution: This project is to improve people's responsibility for the plant. That is, the planting of the environment, improvement is the right and duty of each citizen, and planting of the environment, improvement is the right and duty of each citizen, and

each person can finish an increase in home-grown palm trees to make sure this each person can finish an increase in home-grown palm trees to make sure this project.project.

Финик пальмасының тарихы. Финик пальмасының тарихы. Көбінесе құрма пальмалары жеке жарамды болу үшін, құрғақ және ыстық обылыстарда өсіріледі. Солтүстік Африка мен Араб елдері құрма пальмасының отаны деп есептеледі. Бұл отанда олар 4 мың жылдай өсіп келеді. Ежелгі Египет ескерткіштерінде құрма пальмасының суреті бейнеленген. Атақты Геродот Теофраст, Страбон және Плиний құрма пальмасының Вавилоннан Канар жайығына дейін өсірілетінін жазған. Бұл талдың ұзындығы 12-30 метр, өзі түзу болып келеді, әрі шашақ-шашақ болып өседі. Талдың жапырақтарының ұзындығы 45см, жапырақ өсетін жерден ұзын шашақты гүл шоғыры шығады. Оған қоса 1 талда бір түрлі ғана шашақты гүл шоғыры өседі, яғни олар аталық немесе аналық болады. Құрма пальмасы тәп-тәтті құрма жемісін береді.Ең жақсы өскен құрма пальмасы жылдық 45-90 кг-дық тұқым болып келеді. Құрма пальмасы 10-15 жыл тіпті 100-200 жылдай өсе алады. Кейбір облыстарда мысалға Солтүстік Африкада және Азияда құрма ең басты тағам ретінде қаралады. Ал құрманың сатылуы ең басты табыс ретінде есептелінеді. Қазір құрма пальмасы тек қана өз жерінде сатылмай Испанияда АҚШ-та және Оңтүстік батыста да қаралып жатыр. Оңт. Иранда, Ауғаныстанда, Пәкістанда қолданылады.1939 жылы Түркіменстанда құрма пальмасы өсіріледі, қыста 14°С аязда шыдай алады.Құрмада тәтті қантты шырын алынады, кейін ол шырыннан шарап әзірлейді. Көбінесе осы талды әдемі өсімдік ретінде өсіреді. Әсіресе субтропикті бақшаларда және парк алаңдарында және «Черноморский» жағалауындағы Кавказда және Үнді Қытай жерінде өсіріледі.Сондықтан бұл өсімдікті өсірудегі мақсатым: Әсемдік ретінде Құрма пальмасын (Финиковый пальма) өсіріп көбейту.

Құрманың пайдалары:— Ас қорытуға пайдалы. Тойымдылық қасиеті өте жоғары болып табылады (100 г.-да 277 ккал.). Зерттеуші Х.У.Дэусон бір құрма мен бір кесе сүттің адамға қажетті бір күндік калорияға тең екендігін айтқан.— Жас құрманың бойында 60-65 пайыз қант болғанына қарамастан, адамды семіртпейді.— Құрамында А, С дәрумендері көп болғандықтан, салқын тигенде сауықтырады. Салқын тиіп, жөтел пайда болса, 1 құрма жемісі шырынын 3,5 ас қасық жылы сумен қосып тамақты шаю қажет.— Қан аздыққа пайдалы. Темірге бай болғандықтан бір адам күніне 15 дана құрма жесе,  денедегі темір қажеттілігін қамтамасыз еткен болады және темір жетіспеушілігінен пайда болатын аурулардан сақтанған болады.— Глюкоза қан құрамын реттейді. С, Р дәрумендері көктамырдың әлсіздігін азайтады. Бұл микроэлементтер жүрекке өте пайдалы. Оған қоса артериялық қан қысымын реттейді және қан қысымы артқанда қалпына келтіру үшін қолданылады;— Талшықты жемістердің қатерлі ісікке шалдығу қаупін төмендететін зерттеулер көрсеткен. Құрмаларда көп мөлшерде талшық болады.— Мидың жұмыс істеу қабілетін арттырып, есте сақтау қабілетін жақсартады.— Құрма антиоксидаттың қайнар көзі. Антиоксиданттар қатерлі ісік, тамырдың бітелуі және қартаюдың алдын алуда өте пайдалы. — Зерттеулер нәтижесінде құрманың антисептик дәрі екені, жараларды тез жазатын, сүтті арттыратын, нәрестені қоректендіретін, құрамындағы калий балалардың өсіп-жетілуін қамтамасыз ететін таптырмайтын азық екені анықталған.

— Бетке безеу шыққанда, бетте ұсақ тесіктер пайда болғанда олармен бірден-бір күресуші құрма жемісі болып табылады. Бұл жемістен бетке маска жасаған да, денеге арналған гель қолданған да пайдалы. Ол денені ылғалдандырады және жасартады. — Құрамындағы фосфор мен калцийдің молдығы қаңқа сүйектерінің қалыптасуында және сүйек құрылысының тепе-теңдігін сақтауда маңызды рөл атқарады. Фосфор мен калцийдің көптігі сүйек ауруларынан қорғайды.— Құрмада B1, B2 витаминдерінің қатар кездесуі бауырдың қызметін жақсартады. Бауыр суық жемістерді жақсы көретіндіктен құрманы қауын, қиярмен жеген жақсы болады.— Асқазан жарасын емдейді. Асқазан жұмысын жақсартады. Кейбір мемлекеттерде асқазан жарасын емдеу үшін құрма арнайы тәжірибеден өткен.  — Қуық және бүйрек қабынуында шипа болады. Суы бүйрек тастарының ыдырауына өте пайдалы.— Миды және жүйке жүйесін тынықтырады. Олардың жұмыс істеу қабілетін жақсартып, сергіткіш әсер береді. Құрманы үнемі жейтін адамдар депрессияға түспейді. Ұмытшақтық ауруын емдеуде құрма үлкен жетістікке жетті.— Бронх пен өкпенің қабынуын сауықтырады.— Құрамында йод көп болғандықтан қалқанша безі ауруына шипа болып табылады.— Күніне 1 құрма жеу ағзаны магниймен байытады, ұйқының ты-ныштығын қамтамасыз етеді. Ал фруктоза мен глюкоза көңіл күйді көтереді.— Құрманы жатардан алдын жесе сал ауруына қарсы өте пайдалы.

Финик пальмасын Финик пальмасын үй жағдайында үй жағдайында өсіру тәсілдеріөсіру тәсілдеріФиник пальмасы баяу Финик пальмасы баяу өсетін өсімдіктердің бірі. өсетін өсімдіктердің бірі. Сондықтан оған көп Сондықтан оған көп күтім қажет. Финик күтім қажет. Финик тұқымы қатты болады.тұқымы қатты болады. Тұқымды жарып зерттеу Тұқымды жарып зерттеу барысында ортасында ақ барысында ортасында ақ зат ол да қатты болады. зат ол да қатты болады. Ол зат тұқымының Ол зат тұқымының негізгі өзегі. Өсімдік сол негізгі өзегі. Өсімдік сол өзектен өсу арқылы өзектен өсу арқылы бойына қорек алады.бойына қорек алады.

Тұқымды Тұқымды отырғызуға отырғызуға дайындықдайындықФиник жемісін сатып Финик жемісін сатып алып, тұқымы мен алып, тұқымы мен жемісін бөлу қажет. жемісін бөлу қажет. Сүйектерді жинап, сол Сүйектерді жинап, сол кезде немесе бірнеше кезде немесе бірнеше күннен кейін себуге күннен кейін себуге болады. Отырғызуға ең болады. Отырғызуға ең қолайлы күн көктемнің қолайлы күн көктемнің басы.басы.

Тұқымды себуТұқымды себуОтырғызатын ыдыс терең Отырғызатын ыдыс терең болуы керек. Ал, болуы керек. Ал, топырағы әрдайым топырағы әрдайым ылғалды болуы ылғалды болуы қажет.Сүйекті түзу, 1-2 қажет.Сүйекті түзу, 1-2 см тереңдікте егу керексм тереңдікте егу керек..

Температура жоғары, 24-Температура жоғары, 24-26 С, температура 14 С 26 С, температура 14 С болса, өскін бір жылдан болса, өскін бір жылдан соң шығады. соң шығады.

Бөлме температурасы

Финик тұқымының Финик тұқымының өсу жағдайыөсу жағдайыМенде Менде ««финик жемісінен нефиник жемісінен не өседі? Қалай өседі?Қандай өседі? Қалай өседі?Қандай пальма?» дегендей сұрақтар пальма?» дегендей сұрақтар туындап, пальма өсіруге туындап, пальма өсіруге қызығушылық пайда болды. қызығушылық пайда болды. Мен пальманы өсіріп көргім Мен пальманы өсіріп көргім келді де, келді де, финик пальмасының финик пальмасының тұқымын топыраққа сала тұқымын топыраққа сала салдым. 3 айдай уақыттан соң салдым. 3 айдай уақыттан соң топырақта кішкентай өскін топырақта кішкентай өскін өсіп тұр екен. Ол күніне 1 см-өсіп тұр екен. Ол күніне 1 см-ге өсіп отырды. Ол күн сүйгіш ге өсіп отырды. Ол күн сүйгіш өсімдік болғандықтан, оны өсімдік болғандықтан, оны күн сәулесі түсіп тұратын күн сәулесі түсіп тұратын жерге қою керек. Мен оны күн жерге қою керек. Мен оны күн сәулесі түсіп тұратын жерге сәулесі түсіп тұратын жерге қойғаннан соң, жапырағы қойғаннан соң, жапырағы ашыла бастады. Финик ашыла бастады. Финик пальмасы баяу өсетін өсімдік пальмасы баяу өсетін өсімдік болғандықтан, оның қандай болғандықтан, оның қандай болмасын нәтижелері баяу болмасын нәтижелері баяу жүреді.жүреді.

Өскін шыққан күннен бастап Өскін шыққан күннен бастап алғашқы жапырақтар алғашқы жапырақтар шыққаннан кейін одан әрі шыққаннан кейін одан әрі өсуі зерттелді. Финик өсуі зерттелді. Финик тұқымының нағыз жапырағы тұқымының нағыз жапырағы 2,5 см, ал ұзарған 2,5 см, ал ұзарған жапырақтары күніне 1 см жапырақтары күніне 1 см өсіп отырды. Оны күн сайын өсіп отырды. Оны күн сайын өлшеп, күнделікке жазып өлшеп, күнделікке жазып отырдым.отырдым.

күні Нағыз жапырақ, см

Ұзарған жапырақ, см

1. 1,5 132. 4,0 143. 6,5 154. 9,0 165. 11,5 176. 197. 21

Өскін шыққаннан кейін 45 күннен Өскін шыққаннан кейін 45 күннен соң, кейде бойы 10 см-ге жеткенде соң, кейде бойы 10 см-ге жеткенде оны басқа ыдысқа ауыстырып оны басқа ыдысқа ауыстырып отырғызу қажет. Өскін өсуі үшін отырғызу қажет. Өскін өсуі үшін оны күтіп-баптау және жағдайын оны күтіп-баптау және жағдайын жасау керек. Жыл сайын финик жасау керек. Жыл сайын финик пальмасын 5 жылға дейін үлкен пальмасын 5 жылға дейін үлкен ыдысқа ауыстырып ыдысқа ауыстырып отырғызылады.отырғызылады.

ҚорытындыҚорытындыССоңғы жылдарда жүргізілген зерттеулер нәтижесінде оңғы жылдарда жүргізілген зерттеулер нәтижесінде құрманың көптеген қасиеттері ашылған. Түркиядағы әйгілі құрманың көптеген қасиеттері ашылған. Түркиядағы әйгілі Сема емханасының Тағамтану және диета бөлімінің маманы Сема емханасының Тағамтану және диета бөлімінің маманы Хайреддин Мутлуның айтуынша, құрма минерал, фенол Хайреддин Мутлуның айтуынша, құрма минерал, фенол тұрғысынан әрі натрий, калий, магний, кальций, темір, фосфат тұрғысынан әрі натрий, калий, магний, кальций, темір, фосфат секілді минералдарға өте бай.секілді минералдарға өте бай.

Бір сөзбен айтқанда, түрлі дәруменге бай, тойымды әрі емдік Бір сөзбен айтқанда, түрлі дәруменге бай, тойымды әрі емдік қасиеті мол құрма – ғажап жеміс. Ендеше, осы ғажап жемісті қасиеті мол құрма – ғажап жеміс. Ендеше, осы ғажап жемісті тек жеміс ретінде қарамай, тұқымын алып өсіріп, тек жеміс ретінде қарамай, тұқымын алып өсіріп, айналамызды көгалдандыра аламыз.айналамызды көгалдандыра аламыз.

МенМен бұл зерттеу жұмысымызды толық бітті деп бұл зерттеу жұмысымызды толық бітті деп есептемеймін. Алдағы уақытта үй жағдайында финик есептемеймін. Алдағы уақытта үй жағдайында финик пальмасын сәндік үшін өсіруге мақсат қойдым. Өйткені, пальмасын сәндік үшін өсіруге мақсат қойдым. Өйткені, финик палмасын өсіруге және дұрыс қалыптасуы үшін финик палмасын өсіруге және дұрыс қалыптасуы үшін бірнеше жыл уақыт қажет.бірнеше жыл уақыт қажет.

Ұсыныстар:Ұсыныстар:1.1. Финик пальмасын үй жағдайында көбірек өсіріп, көбейту, Финик пальмасын үй жағдайында көбірек өсіріп, көбейту,

үйге әсемдік пен сәндік беру;үйге әсемдік пен сәндік беру;2.2. Финик пальмасын мәдени орталықтарда өсіру;Финик пальмасын мәдени орталықтарда өсіру;3.3. Мектепті жасылдандыру;Мектепті жасылдандыру;4.4. Экологиялық сауаттылықты және көзқарасты Экологиялық сауаттылықты және көзқарасты

қалыптастыру және жетілдіру.қалыптастыру және жетілдіру.5.5. Бағалы ағаштар тұқымының көшеттерін Бағалы ағаштар тұқымының көшеттерін

өсіріп,көгалдандыру.өсіріп,көгалдандыру.

ТүйіндемеТүйіндеме

МенМен ,, Мейрманова Асем ЖанатқызыМейрманова Асем Жанатқызы, 2003 , 2003 жылы жылы 110 желтоқсанда Старый Колутон 0 желтоқсанда Старый Колутон ауылында дүниеге келгенмін.Отбасында ауылында дүниеге келгенмін.Отбасында қыздардың тұңғышымын, ағам, сіқыздардың тұңғышымын, ағам, сіңңілім, інім ілім, інім бар.Старый Колутон орта мектебінде 6“А” бар.Старый Колутон орта мектебінде 6“А” сыныбында оқимын.сыныбында оқимын. Жеке қасиеттерім Жеке қасиеттерім ––өлең шығаруды, өлең шығаруды, өлең ді мәнерлеп оқуды ұнатамын,би билеп, өлең ді мәнерлеп оқуды ұнатамын,би билеп, ән айту өнерім де бар. Халықаралық, ән айту өнерім де бар. Халықаралық, аудандық, мектепішілік мадақтамаларға да аудандық, мектепішілік мадақтамаларға да ие болдым. “ие болдым. “BRITISH BULLDOGBRITISH BULLDOG” ” сайысынан осы жылы 1-ші орынға иелендім. сайысынан осы жылы 1-ші орынға иелендім.

Әсемдік өсімдік ретінде финик Әсемдік өсімдік ретінде финик пальмасын өсіріп көбейту мақсатта - осы пальмасын өсіріп көбейту мақсатта - осы ғылыми жобаны қолға алдым.ғылыми жобаны қолға алдым.

Пайдаланылған Пайдаланылған әдебиеттерәдебиеттер• ФотосуреттерФотосуреттер• ““Биолог анықтамалығы” журналыБиолог анықтамалығы” журналы• Ғаламтордан алынған фотосуреттерҒаламтордан алынған фотосуреттер• Көшет отырғызу кезіндегі фотоматериалдарКөшет отырғызу кезіндегі фотоматериалдар• Өскінді отырғызу кезіндегі видеоӨскінді отырғызу кезіндегі видео• Менің фотобейнемМенің фотобейнем