წილადი და ათწილადი რიცხვების...
TRANSCRIPT
წილადი და ათწილადი რიცხვების წარმოშობა
სსიპ ქალაქ ზესტაფონის რევაზ მუმლაძის სახელობის N 7 საჯარო
სკოლის მოსწავლე ლინა ოდიკაძე
პროექტის მიზანი
პრობლემის იდენტიფიცირება სკოლის სახელმძღვანელოში წილადების წარმოშობის შესახებ
არასაკმარისი ინფორმაციის არსებობა.
წილადი რიცხვების წარმოშობის ისტორიის გაცნობა; ინტერესის გაღვივება; ცოდნის შეძენა.
საჭირო ცოდნა და უნარებიმოსწავლეს შეუძლია ისტ-ის გამოყენება პრობლემის გადასაჭრელადმოსწავლეს აქვს საბაზისო ცოდნა ინგლისურ ენაში რათა უცხოური
საიტებიდან მოიძიოს საჭირო ინფორმაცია.ganxorcielebis gzebi
informacia moviZie: internetis saSualebiT Semdeg vebgverdebზe:http://ka.wikipedia.org/wiki http://ka.wikipedia.org/wiki/ათწილადი
მათემატიკის საბავშვო ენციკლოპედიაში
ჩვეულებრივი
წილადები
• წილადი რიცხვების წარმოშობა დაკავშირებულია ადამიანის პრაქტიკულ საქმიანობასთან.
• წილადის წარმოშობა განაპირობა იმ ფაქტმა, რომ ნატურალური რიცხვით გაზომვის შედეგის გამოსახვა ზოგჯერ შეუძლებელი იყო, ამასთან უნდა გაეთვალისწინებინათ ერთეულის ნაწილიც.
• თავდაპირველად წილადების წარმოშობა უკავშირდება ძველ რომაელებს. ისინი ერთეულს 12 ნაწილად ყოფდნენ და თითოეულ ნაწილს უნციას უწოდებდნენ .
• ერთი უნცია. • სამ უნციას მეოთხედი ეწოდებოდა
• ოთხ უნციას - მესამედი
• ექვს უნციას - ნახევარი
• პირველ წილადი, რომელსაც კაცობრიობა გაეცნო, ნახევარი იყო.• შემდეგი დროისაა:
; ; ; ; და ა.შ. ეს წილადები ერთეულადია.
• შუმერებს ჩვენს წელთაღრიცხვამდე მესამე ათასწლეულის შუა საუკუნეებში ჰქონდათ წილადები :
; ; ; • ასეთ დროს ისინი იყენებდნენ წილადებსაც :
; ;
შუმერებთან და შემდეგ ბაბილონში განვითარდა სამოცობითი წილადები. ეს არის მსოფლიოს პირველი სისტემატური წილადები. ე. ი. წილადები, რომელთა მნიშვნელი ერთი და იმავე რიცხვის ხარისხებია.
• სისტემატური წილადების მეორე მაგალითია თანამედროვე ათწილადები. ასეთ წილადებს ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 2000 წლის წინათ ეგვიპტურ პაპირუსებში იყენებდნენ.
• ეგვიპტელი მათემატიკოსები ერთეულადი წილადების გარდა იცნობდნენ წილადებს ;
• ეგვიპტელების მსგავსად ბაბილონებსაც დიდი ენერგია დასჭირდათ ისეთი ცხრილების შესადგენად, სადაც ერთეულადი წილადები გამოსახული იყო სამოცობით წილადებში. მაგ.
=+
• ვთქვათ, ხუთი პური უნდა გაინაწილოს ექვსმა კაცმა. ცხადია, თითოეულს ერგება ერთი პურის ნაწილი
= +
• თანდათანობით დაიწყო ნებისმიერმნიშველიანი წილადების გამოყონება. მაგალითად, არქიმედე ჩვენს წელთაღრიცხვამდე მესამე საუკუნეში უკვე ხმარობდა ასეთ წილადებს.
• შუმერულ-ბაბილონური სამოცობითი წილადები გავრცელდა ინდოეთში, არაბეთსა და საბერძნეთში. განსაკუთრებით აღსანიშნავია ამ წილადების გამოყენება ძველბერძნულ ასტრონომიაში.
მეთექვსმეტე საუკუნემდე ვრცელდებოდა წილადების სამი სისტემა:
შუმერულ-ბაბილონური სამოცობითი, რომაული თორმეტობითი,ინდური ჩვეულებრივი მეთექვსმეტე საუკუნეში ამ სისტემებს შორის
ბრძოლა დამთავრდა ინდური სისტემის გამარჯვებით.
ათწილადებიწარმოშობის ისტორია
http://ka.wikipedia.org/wiki/ათწილადი
• ათწილადები მსოფლიოში პირველად აღმოაჩინა უზბეკმა მეცნიერმა ალ-კაშიმ. მან 1427 წელს პირველად იხმარა ეს წილადები და მოგვცა მათზე მოქმედებათა წესები.
• ალ-კაშის შრომები ევროპისათვის დიდხანს ცნობილი არ იყო. მისი გარდაცვალებიდან დაახლოებით 175 წლის შემდეგ ნიდერლანდელმა ინჟინერმა და მეცნიერმა სიმონ სტევინმა დამოუკიდებლად აღმოაჩინა ათწილადები.
• მთელი ნაწილის შემდეგ მძიმის დასმა შემოიღო გერმანელმა ასტრონომმა იოჰანეს კეპლერმა (1571-1630).
• მანამდე ათწილადების ჩაწერისას მთელი ნაწილის შემდეგ სვამდნენ ვერტიკალურ ხაზს ან წერდნენ ნულს ფრჩხილებში ან კიდევ მთელ და წილად ნაწილებს სხვადასხვა ფერით აღნიშნავდნენ.
გმადლობთ ყურადღებისთვის!
გილოცავთ ახალ წელს!