هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی
TRANSCRIPT
![Page 1: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/1.jpg)
هویت سیاسی و انتقادی برنامه
ی درسی
جنیدی : با ستایش گردآورندهپروردگار
![Page 2: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/2.jpg)
فهرست مطالب
مقدمهپداگوژی انتقادی تاثیر نهاد آموزش بر نظام سیاسی تفکر انتقادیCRITICAL THINKINGآموزش و پرورش و تفکر انتقادینظریه های هویت سیاسی و انتقادی برنامه درسی- نظریه انقالبی 4- نظریه پست مدرنیسم 3- نظریه دموکراتیک 2- نظریه ی محافظه کارانه 1- نظریه مقاومت6- نظریه بازتولید 5برنامه درسی پنهان و هویت سیاسی برنامه درسی جامعه پذیری سیاسی و هویت سیاسی برنامه درسی منابع
![Page 3: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/3.jpg)
مقدمه
ت"ا قبل از میالدی در ادبیات 1970خنث"ی و ب"ی طرف بودن برنام"ه درس"ی ، مفروض"ه ای بود ک"ه برنامه دسی ، امری بدیهی و متداول بود.
ب"ه بع"د ، برنامه 1970تالشه"ا و پژوهشهای ص"احبنظران در حوزه ی فه"م س"یاسی << از ده"ه ی درسی ماهیت انتقادی و سیاسی پیدا کرد.
غیر از هویت سیاسی برنامه درسی کلیدواژه های دیگری در این زمینه وجود دارد. از جمله: »جامعهشناس"ی برنام"ه درس"ی« ، »برنام"ه درس"ی س"یاست محور« ، » برنام"ه درس"ی رادیکال یا انتقادی«
و...
![Page 4: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/4.jpg)
پداگوژی انتقادی)تعلیم و تربیت انتقادی(
»فرانکفورت قال"ب »مکتب در و امریک"ا متحده ایاالت درس"ی برنام"ه در خاس"تگاه مطالع"ات س"یاسی میباشد :
.در آرزوی تربیت شهروندانی توانا و فعال تا بتوانند شرایط را به نفع یک جامعه ی عادالنه تغییر دهند ،نق"ش بس"یار حس"اسی در فرآین"د استعمارزدایی ب"ه طور خاص برنام"ه درس"ی و ب"ه طور عام مدرس"ه
مبارزه با امپریالیسم و اصالح ایفا می کنند. پداگوژی انتقادی )تعلیم و تربیت انتقادی( علیرغم داشتن ریش"ه های تاریخی ، رویکرد نوینی در آموزش و
پرورش به شمار می آید. ساختار و نظام تربیت"یپداگوژ"ی انتقادی ، تربی"ت را از دگرگون"ی های اجتماع"ی جدای"ی ناپذی"ر م"ی دان"د و
(1376میداند. )میرلوحی، دو سویه را دارای وابستگی اجتماعی
![Page 5: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/5.jpg)
تاثیر نهاد آموزش بر نظام سیاسی
ب"ه نظام سیاسی مشروعی"ت بخش"ی و کنترلمدرسه ه"م ابزارناخشنودی سیاسیو هم منبع بالقوه ی
پذیری جامعه پذیری << جامع"ه فرآین"د آموزش << نظام س"یاسی << ثبات فرهن"گ س"یاسی و س"اختار جامعه در گذر
زمان در حال حاض"ر ، در جامع"ه ایران ، نظام سیاسی برای بقای
خود از نظام آموزش"ی برای تقوی"ت جامع"ه پذیری سیاسی و تقویت انتظارات حمایتی استفاده میکند.
![Page 6: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/6.jpg)
(Critical Thinking)تفکر انتقادی
تفکر و کنجکاوی اندیشمندانه و منطقینگاه تیزبینانه و ارزیابی سازنده« : خواهان در نظ"ر گرفتن ذه"ن بازگس"تردگی فک"ر »
گستره ی وسیعی از عقاید است.انعطاف پذیری : تمایل برای تغییر دادن عقاید خود ش"ک گرای"ی معقول : نپذیرفت"ن ی"ک نتیج"ه در حک"م نتیجه
ی واقع"ی و درس"ت ، ت"ا زمانیک"ه شواه"د و مدارک کافی فراهم شود.
ص"داقت خردمندان"ه : قبول اظهارات درس"ت ، حت"ی اگرمغایر با مصلحت فردی باشد.
احترام قائل بودن به سایر دیدگاهها
![Page 7: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/7.jpg)
آموزش و پرورش و تفکر انتقادی
.مهمترین هدف آموزش و پرورش انتقادی ، رشد خردورزی است زیر بنا بودن مهارت های استداللی ، و به کارگیری این مهارت های استداللی برای
بررسی و کاوش وضع کنونی
اهداف تعلیم و تربیت انتقادی :
کنند.اصالحشاگردان بر مبنای نقدهای خود مدرسه را های اخالقی، سیاسی ، اقتصادی و مدنی خویش حقوق و مسئولیت نسل جوان به
شود.آگاه مشارکت هدف غایی در ت.ت انتقادی : پرورش شهروندانی آگاه و منقد ، برای
فعال در جامعه
![Page 8: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/8.jpg)
نظریه های هویت سیاسی و انتقادی برنامه درسی
نظریه ی محافظه کارانه 1.
نظریه ی دموکراتیک2.
دیدگاه پست مدرنیسم3.
دیدگاه انقالبی4.
نظریه بازتولید5.
نظریه مقاومت6.
![Page 9: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/9.jpg)
نظریه محافظه کارانه در تربیت" سیاسی
حفظ وضع سیاسی حاکم و رفتاری هدایت فکری،انتقال فرهنگیاعمال کنترل اجتماعی و سیاسی بر نسل نو از طریق
افراد در قالب های سیاسی مورد نظر جامعه پذیریتکیه بربازتولید فرهنگ سیاسی – اجتماعی حاکم حفظ و تعلیم نابرابری های اجتماعی به ایدئولوژی حاکموفادارانه، انفعالی معلم و فراگیران نقش بهره جستن از روشهای تحمیلی و تلقینی در تربیت سیاسی دورکیم ، پارسونز ، پترسون ، سیلبرمن
![Page 10: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/10.jpg)
نظریه دموکراتیک در تربیت سیاسی
تکیه بر آموزش و پرورش برای تبدیل دموکراسی سیاسی به یک روش عمومی زندگانی تالش در جهت رشد سیاسیتربیت شهروندان مستقل و نّقاد تکیه بر فرهنگ پذیری متناسب با فضای دموکراتیک ) بدون استفاده از روشهای تحمیلی و
تلقینی (...تالش در جهت تربیت افراد تاثیرگذار و مشارکت جو در حوزه های سیاسی،اجتماعی،وتاکید بر رشد توانایی فراگیران برای شرکت در مذاکره و گفتگوی سیاسی و انتقادی
![Page 11: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/11.jpg)
نظریه دموکراتیک در تربیت سیاسی )جان دیویی(
، جان دیویی معتقد است : اگر جامعه خواهان پرورش شهروندان آگاه و متعهد استباید فرزندان خود را با فرهنگ و اعمال دموکراتیک آشنا سازد.
مختلف و مس"ائل راهه"ا میان از باش"د قادر فرد ت"ا ( انتقادی های مهارت آموزش دست به انتخاب بزند.(
است.تفکر و استدالل صورت میگیرد، از طریق انتقال فرهنگ در نظر دیویی ؛ اگر
![Page 12: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/12.jpg)
دیدگاه پست مدرنیسم در تربیت سیاسی
مایه های انتقادی و دموکراتیک + افق های وسیعتر معرفتی و انسان شناختی و(آرمانگرایانهجامعه شناختی )
عدالت و آزادیتاکید بر ؛ مبتنی بر امید ، عدالت ، همدلی ، اجتماع، گفتگومدینه فاضله و اجتناب از استیالی فرهنگی خاصتکثرگرایی فرهنگی تکیه بر
![Page 13: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/13.jpg)
دیدگاه پست مدرنیسم در تربیت سیاسی )ویلیام دال(
نظام جدید در مقایسه با نظام های پیشین ، پیچیده و تکثرگرا و غیرقابل پیش بینیاست
عالئق مشترک بنابراین معلمان و دانش آموزان بایستی در یک نوع رابطه ی مبتنی برشرکت کنند.
از گفتگو و کیفیت ارزشیابیباید روشهای سنتی ارزشیابی را کنار گذاشت و برای تحقیق استفاده کرد.
![Page 14: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/14.jpg)
نظریه های انقالبی
ایوان ایلیچ 1921پائولو فریره 1969
![Page 15: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/15.jpg)
(1921 - فریره 1نظریه های انقالبی )
.در شرایط بحرانی و فقر و استثمار برزیل زندگی میکردیکی از بانفوذترین و اثرگذارترین اندیشمندان حوزه سیاسی نظام آموزشی را در خدمت »فرهنگ سکوت« میدانست. از
نظر او فرهنگ سکوت ویژگی خاص طبقه ی تحت سلطه بود. معتقد بود باید با افزایش آگاهی انسان ها را از موجوداتی
منفعل به انسان هایی فعال و اندیشمند تبدیل کرد. : دیدگاه فریره
الف( آموزش بانکی ب ( آموزش طرح مسئله ج ( آموزش ستم دیدگان
![Page 16: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/16.jpg)
الف : نظریه های انقالبی < فریره < آموزش بانکی
.او آموزش و پرورش سنتی را »آموزش بانکی« خواند
وظیف"ه ی بانکدار،نگهداری و بازپ"س ده"ی پول سپرده شده در
زمان مورد انتظار
در ای"ن روش دان"ش آموزان خزان"ه ای هس"تند ک"ه س"رمایه ای به
آنها سپرده میشود و آنها همچون بانک تنها حافظ سرمایه اند.
![Page 17: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/17.jpg)
آموزش بانکیادامه
بنابرای"ن دان"ش آموز تنه"ا وظیف"ه ی دریاف"ت ، نگهداری ، حف"ظ و بازپ"س دهی را بر
امان"ت سپرده شده ب"ه عهده دارد و هرگون"ه دخ"ل و تص"رف شخص"ی در دان"ش
ممنوع است.
نده ی صبور و منفعلMنقش معلم حکایت گر و نقش دانش آموز شنو
![Page 18: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/18.jpg)
ب : نظریه های انقالبی < فریره < آموزش طرح مسئله
آموزش طرح مسئله را مطرح کرد.در مقابل آموزش بانکی فریره ،نوعی آموزش فعال.معرفت و شناخت جای انتقال صرف اطالعات را میگیرد.دیگر معلم تنها کسی که درس میدهد نیست ، بلکه خود او نیز در بحث با شاگردان می آموزد فریره : » آموزش و پرورش باید رابطه ی کهنه و پدرساالرانه معلم و شاگردی را بشکند و به
تربیت انسانهایی بپردازد که نّقادانه به جهان پیرامون خود بنگرند.
![Page 19: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/19.jpg)
ج : آموزش نظریه های انقالبی < فریره < ستم دیدگان
.ستم گران ، آزادی افراد تحت سلطه را تحت الشعاع قرار میدهند. ستم دیدگان خود نیز برای پیروی از ستمگران تالش و تقال میکنند...و این چرخه ادامه دارد .برای شکستن این چرخه باید انقالبی در عقاید و باورها صورت پذیرد آزادی زمانی تحقق می یابد که ستم دیده ، این برداشت و تصور از خود را رد کند و
آن را با استقالل و مسئولیت عوض کند. فریر: این تغییر در درک و فهم ، از طریق آموزش و پرورش یا پداگوژی ستم دیدگان
صورت میپذیرد. باید آموزش و پرورش از تعلق به طبقه ستم گر رهایی یابد و مبدل به آموزش و
پرورش برای تمام مردم گردد.
![Page 20: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/20.jpg)
نظریه ی بازتولید )مایکل اپل(
مایکل اپل پروفسور حوزه ی برنامه درسی و یکی از بزرگتریناندیشمندان در حوزه ی نظریه پردازی انتقادی و تفسیر برنامه های
درسی در بستر سیاسی است..ایده ی اصلی او در » نظریه ی بازتولید« خالصه می شود
![Page 21: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/21.jpg)
نظریه ی بازتولید )مایکل اپل(
:از نظر مایکل اپل ، »بازتولید« در قالب مولفه های زیر تبیین می شود ها ، تبعیت از قدرت ، سلطه طبقاتی ، نژادپرستی و نابرابریآموزش و پرورش 1.
و توجیه میکند.بازتولیدروابط نابرابرانه را در جوامع سرمایه داری عواملی مثل روش های آموزشی ، رفتارهای مبتنی بر نژادپرستی ، قوانین آموزشی ، 2.
فقدان ارتباط برنامه های درسی با زندگی واقعی افراد و ناکارآمدی آموزشی در بازتولید و توجیه این نابرابری ها نقش دارند.
آموزش و پرورش و دانش در وضع موجود نمیتوانند روابط اجتماعی بازتولید شده را 3.خنثی کنند. مگراینکه نوعی فهم انتقادی نسبت به کارکرد مدارس ایجاد شود.
![Page 22: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/22.jpg)
![Page 23: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/23.jpg)
![Page 24: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/24.jpg)
نظریه های مقاومت
.در مقابل نظریه های بازتولید به وجود آمد بازتولیدی که توسط نظام آموزشی رخ میدهد فقط بازتولید اجتماعی و فرهنگی نیست
« و رفتارهای مخالفت آمیز هم ممکن است بازتولید شود.فرهنگ مقاومتبلکه به نوعی »).میتوان در مقابل فرآیند بازتولید مقاومت کرد. )بازتولید فرآیندی قابل مبارزه است معلمان و دانش آموزانعامل بودن ) عاملیت ( تاکید بر هم در مدارس و هم در جامعه تغییراهمیت تالشهای معطوف به
![Page 25: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/25.jpg)
برنامه درسی پنهان و هویت سیاسی برنامه درسی
در کنار ج"و فرهنگ"ی مدرس"ه و برنام"ه درس"ی پنهان) ک"ه دربرگیرنده ی هنجاره"ا، ارزشه"ا، پاداشها، وتنبیهات است( دانش آموزان به نوعی بینش فرهنگی میرسند.
هایی که پشت برنامه درسی وجود دارند، بر رفتار معلم و دانش آموزان تاثیرمیگذارد.ایدئولوژی را ب"ه دانش مشروعی"تاز نظ"ر اپ"ل؛ برنام"ه درس"ی پنهان موجبات تحکی"م قدرت را فراه"م میکن"د و
میکند.نهادینه میدهد و در آنها انتقالآموزان برنام"ه درس"ی موجود در مدارس ، قشربندی اجتماع"ی و قشربندی های در ارتباط ب"ا طبقه ، نژاد و
جنسیت را حفظ میکند و تداوم میبخشد.
![Page 26: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/26.jpg)
جامعه پذیری در هویت سیاسی برنامه درسی
:جامعه پذیری در فرآیند تربیت سیاسی دارای دو تاثیر متفاوت و مجزاستاز یکسو :
o جامع"ه پذیری س"یاسی مهمتری"ن عام"ل ثبات فرهن"گ س"یاسی و س"اختار اجتماعی در طولزمان است.
o چون ه"ر نظام اجتماع"ی میکوش"د ت"ا ارزش ه"ا ، نگرشها ، و دیدگاههای ضروری را برایتداوم نظام سیاسی خود به افراد منتقل کند. ) از طریق جامعه پذیری سیاسی (
از سوی دیگر :o ،؛ اگرجامع"ه پذیری س"یاسی میتوان"د وس"یله بروز تغییرات اجتماع"ی و س"یاسی نی"ز باش"د
در جریان جامع"ه پذیری، احس"اس توانمندی و تفک"ر انتقادی ه"م به افراد آموزش داده شود.
پMس جامعMه پذیری بMه صMورت بالقوه منبMع بروز تغییMر نیMز هست. )شارع پور، 1386)
![Page 27: هویت سیاسی و انتقادی برنامه ی درسی](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062822/587bfeb91a28ab7c668b6199/html5/thumbnails/27.jpg)
منابع
. برنامه درسی به سوی هویت های جدید . 1386فتحی ، کوروش .
انتشارات آییژ
،)حجتی ، عبدالله. هویت سیاسی )پداگوژی انتقادی و برنامه درسی
همایش ملی علوم تربیتی و روانشناسی