エッ！ジャパン

エッ！ジャパン

Exclusive Scoop on Japanese

ส�ำนกพมพแซลมอนมนสยขอจฉำ เวลำเดนรำนหนงสอแลวเหนหนงสอทเกยวกบประเทศญปนกมกรสกรษยำ เพรำะอยำกจะมหนงสอทวำดวยดนแดนซำกระมหำนยมไวในสงกดกบเขำบำง

ขณะเดยวกน เรำกเปนพวกขเบอ เพรำะถำจะมหนงสอเกยวกบ ตำงประเทศทงท แลวจะเปนแคไกดบกหรอหนงสอน�ำเทยวกคงนำเบอไปหนอย แถมในรำนหนงสอเองกมหนงสอน�ำเทยวญปนเยอะแยะแทบลนแผง เรำจงยงไมมหนงสอทเกยวของกบประเทศญปนกบเขำเสยท

จนกระทงวนหนง เรำนดคยกบ ณฐพงศ ไชยวำนชยผล ธระครงนนคอกำรวำจำงแปลหนงสอภำษำญปนเลมหนง ณฐพงศเปนนกแปล เขำแปลกำรตนมำหลำยเลมใหหลำยคำย คยไปคยมำกพบวำเขำไมใชแคเปนผเชยวชำญดำนภำษำเทำนน แตยงมควำมร มำกมำยเกยวกบวฒนธรรมญปน เพรำะเคยไปอยทนนมำในฐำนะนกศกษำมหำวทยำลย ตอมำยงมชวตครอบครว และประกอบอำชพทเกยวของกบประเทศนนอกเหนอจำกงำนแปลอกดวย

ในวนนน เรำถำมเขำวำนกแปลอยำงเขำสนใจจะเขยนหนงสอบำงรเปลำ เพรำะคดวำคนทดมประสบกำรณอยำงเขำนำจะมอะไรมำเขยนใหคนอำนไดประเทองปญญำและอำรมณอยบำง เขำนงหำย ไปหลำยวน และเรมเปรยกบเรำวำ อยำกเขยนหนงสอเกยวกบ ‘ชำวญปน’

และปถดมำ มนกกลำยเปนหนงสอเลมน(มนออกเปนเลมเรวกวำงำนแปลทเรำนดเขำคยเสยอก!)

คำ นำ สำ นกพมพ

ประเทศญปนมควำมนำสนใจหลำกหลำยอยำงทเรำทรำบ ไมใชแคสถำนททองเทยวทเรำฝนวำสกวนจะทบกระปกไปเยยม, มงงะทอำนตงแตเดก, รถยนตยหอทเหนตงแตยงเลก ฯลฯ

ถำบรรยำกำศของสงคม ประวตศำสตรกำรเมอง กำรบำน และสำรพดกำรทถมทบกนมำนำนเปนเหตผลทหลอหลอมใหประชำชนในประเทศหนงเกดเอกลกษณ ในประเทศทมประวตศำสตรและวฒนธรรมทนำสนใจหลำยหลำกอยำงญปน ประชำชนทเกดขนมำคงนำสนใจไมนอย แถมยงเปนกลมคนทคอยขบเคลอนประเทศญปนจนกลำยเปนหนงในดนแดนททนสมยทสด มนวตกรรมล�ำยคเปนแนวหนำ และยงมวฒนธรรมปอปปลำรเปนอนดบตนๆ ของโลกได มนกยงนำสนใจ!

แตวำในหนงสอของณฐพงศยงละเอยดออนกวำนน เขำไมได รวบรวมเอำเฉพำะกลมคนทเปนนกพฒนำ นกคด หรอผทสรำงสรรคควำมแปลกใหมใหญปนเทำนน แตน�ำเสนอถงคนเดนถนนทสำมำรถ เหนไดทวไป เปนกลมคนปกตทมเอกลกษณแตกตำง มบทบำทหนำท ทไมเหมอนกน และทกคนอำศยรวมกนอยในประเทศทชอวำญปน

ระหวำงจดกำรตนฉบบหนงสอเลมน เรำพบวำในทกๆ ท ไมใชแคสงแวดลอมหรอกทเปนธรรมชำตทนำไปสมผส แตธรรมชำตของผคนกเปนเรองทนำสนใจไมนอย เปนสงทเรำอำจรอง เอะ! อะ! ไดไมแพกนถำพบเจอ

และสดทำย อำจพดไดวำหนงสอเลมนเปนหนงสอเชงทองเทยวญปนอกเลม

แตเรำกเตมใจนะ

สำ นกพมพแซลมอน

ผมเรยกคณณฐพงศวำ “เซนเซ” ซงหลำยคนคงทรำบวำคอ ‘อำจำรย’ ในภำษำญปน ทผมเรยกณฐเซนเซวำณฐเซนเซ กเพรำะณฐเซนเซเคยเปนอำจำรยผมจรง แมจะเปนเพยงชวงสนๆ ทผมรอำนกลบไป ‘พยำยำม’ เรยนภำษำญปนอกครง หลงจำกทสมองสวนซชของผมขนสนมมำนำน

นอกจำกณฐเซนเซ ยงมเซนเซทำนอนๆ ทเคยสอนภำษำญปนผมมำแลวมำกมำย ในบรรดำอำจำรยผนำสงสำร เหลำนน ไมเคยมใครสอนผมไดส�ำเรจ (นเปนวธพดแบบเขำขำงตวเองอยำงเนยนๆ วำเปนควำมบกพรองของอำจำรย ไมใชของผม) ณฐเซนเซกเปนหนงในอำจำรยผลมเหลวเชนกน ทนททผมพนจำกวชำของณฐเซนเซ สมองสวนซชของผมกกลบคนสควำมดบดงเดม

(นเปนปมดอยของคนทชนชอบวฒนธรรมญปน เดนทำง ไปญปนคอนขำงบอย และมงำนใหตองท�ำกบคนญปนอยเสมอ ผมบอกเพอนญปนซ�ำแลวซ�ำเลำ (เมอวำนยงบอกคนหนงไป หยกๆ ไมไดโม) มำเปนเวลำนบสบป วำผมจะตงใจเรยนภำษำญปนอยำงเอำจรงเอำจง และวนหนงจะตองพดคยกบ พวกเขำเปนภำษำญปนใหจงได-รอไปเถอะครบ ไอมดแดง!)

คำ นยม

สงทท�ำใหณฐเซนเซแตกตำงจำกเซนเซทำนอน คอหลงจำกทลมเหลวกบกำรสอนผม ณฐเซนเซยงคงปรำกฏตวใหผมพบปะพดคยในฐำนะ ‘นกอำน’ ตวยง ยงไปกวำนน ผมตองประหลำดใจเปนอยำงยงเมอไดทรำบวำณฐเซนเซเกบสะสมหนงสอของ ’รงค วงษสวรรค ฉบบเกำๆ ไวเกอบครบ ทกปก เรยกไดอยำงเตมปำกวำณฐเซนเซเปนอำจำรยสอนภำษำญปนคนเดยวทผมยงคบหำอยหำงๆ ดวยสำยใยแหงวรรณกรรมไทยและควำมสมพนธแบบทฤษฎหกชวงคน

จงเปนเรองนำยนดทมแมวมองตำใสไปชกชวนณฐเซนเซมำเขยนหนงสอ โดยเฉพำะหนงสอเกยวกบวฒนธรรมญปน ทวำนำยนดคอนำยนดส�ำหรบผม เพรำะผมอยำกอำนงำนเขยน อยำกรบเกรดควำมรเกยวกบญปนจำกณฐเซนเซ ดวยเชอมนวำประสบกำรณและควำมใสใจตองสงใหณฐเซนเซไดสงสมเรองเกยวกบญปนไวเปนคลงขนำดใหญกวำของผมแน และเทำทไดอำนแบบชมค�ำเลกๆ กอนคนอน กพบวำเปนหนงสอทอดแนนรำวขำวสกญปน เหนยวไปดวยรำยละเอยดทคนไทย (หรอกระทงคนญปนเอง) ไมเขำใจหรอไมเคยรมำกอนเกยวกบเกำะเลกๆ ในทวปเอเชยท ‘พฒนำแลว’ เกำะนน

หำกถำมวำเปนเรองนำยนดส�ำหรบทำนผอำนดวยหรอไม ผมกลำยดอกตอบเปนภำษำญปนตำมทณฐเซนเซสอนผมวำ “ไฮ!” เพรำะผมพดไดอยำงมนใจเทำนจรงๆ

ดวยมตรภาพจากศษยไมเอาถาน ปราบดา หยน

กนยายน 2555

ตอนแรกทถก บ.ก.หนมอยำงแบงคถำมวำ “สนใจจะเขยนหนงสอเรองญปนมย” หลงจำกทแปลหนงสอญปนใหกบส�ำนกพมพ แซลมอนไปเลมนง ผมกนงคดเปนวนๆ วำจะเขยนเรองอะไร เพรำะประเทศญปนนถำเปรยบกบสำวกคงถกแทะโลมดวยสำยตำจนแทบไมเหลออะไรแลว

ประเทศไทยมหนงสอเกยวกบญปนเยอะมำก น�ำเทยวกนไมร กเลม จะใหเขยนแนวน�ำเทยวกคงชนกบชำวบำน ยกเวนแตจะ น�ำเทยวโซนโทไค ตอนกลำงของญปนทผมอำศยอยทนนชวงเรยน ปรญญำโทแตกยงไมนำสนใจพอ จะเขยนสำรคดแบบไปเทยว สำมสทแลวเอำมำเขยนแบบเทๆ คมๆ กคงท�ำล�ำบำก เพรำะยงไมมใครรจกเทำไร จงมำนงกลนกรองสมองตวเองวำจะเขยนเรองไหนไดและอะไรทยงไมมคนเขยนมำกอน

พอมำนกอกท ตงแตของแวะกบญปนและภำษำญปนมำตลอดตงแตตด F วชำภำษำญปนตอนเรยนมหำวทยำลยปแรก ตำมดวยกำรไปเทยวญปนดวยตวเองเปนเวลำเกอบสบวน แลวตดใจ เลยไปเรยนตอทญปน โดยเรมจำกกำรเรยนภำษำญปนท Nagoya Gakuin University ปครง แลวตอปรญญำโทท Nagoya University of Foreign Studies จนกลบมำท�ำงำนกบคนญปนทเมองไทยตลอดหลำยปทผำนมำ กไดเจอกบคนญปนหลำยประเภท แตละกลมกมคำแรคเตอรทนำสน เลยคดวำอยำกจะเอำมำเขยนเจำะๆ ลงไปใหคนไดรจกคนญปนและแนวคดของพวกเขำมำกยงขน

พอไดคอนเซปตกมำนงคดอกทวำจะเขยนถงพวกไหนบำง ไลนนไลนไปสำรพด ปรบไปปรบมำ ดวำอนไหนพอจะเขยนไดบำง คดๆ ไปแลวกมหลำยกลมเหมอนกน แมจะดเหมอนเปน stereotype

คำ นำ ผเขยน

ไปบำง แตกแหม ใครมนจะสำมำรถแยกละเอยดระดบปจเจกไดละครบ เรำกตองเขยนแบบ stereotype ใหเขำใจไดงำยๆ กอน

ทเอำมำเขยนน สวนใหญกเปนพวกทเดนๆ และเหนไดในสงคมญปนนะครบ ซงกสนกตรงทคนญปนนเปนชนชำตทชอบกำรรวมกลมเสยจรง เวลำสมผสคนญปนแลวผมมกจะรสกวำ พวกเขำตองเปนสวนหนงของ ‘กลม’ อะไรสกอยำง เพอควำมสบำยใจวำตวเองไดเปนสวนหนงของสงทใหญกวำตวเอง บำงทกใชชวตมำเรอยๆ เปนสบป พอมกระแสวำปจจบนมชำว...ทมพฤตกรรมแบบ... หลำยคน กพรอมจะเกดอปำทำนวำ “โอว นมนเรำนหวำ งนตอไปเรำเปนพวกนแลวกนนะ” อยำงเชน ‘กลมอะรำโฟร’ ซงมำกจำกค�ำวำ Around Forty ทหมำยถงสำวใหญวย 40 นนเอง ค�ำนดงมำจำกละครทว แลวจๆ หญงวย 40 กเรยกตวเองวำ ‘อะรำโฟร’ ทนท หรอไมก ‘กลมชำยกนพช’ (อำนรำยละเอยดในเลมไดจำ) ทเมอกลำยเปนค�ำนยมปบ มกำรส�ำรวจประชำกรทวไปของญปน ปรำกฏวำเกนกวำครงคดวำตวเองเปน ‘ชำยกนพช’ อำว แลวทโตๆ มำสบๆ ปน ไมเคยรตวเลยวำเปนอะไรเหรอ มำคดอกทกเพลนดนะครบ

เมอจดกลมเสรจกเขยนโดยรดประสบกำรณสวนตว และขอมลทสะสมมำตลอดจำกกำรทไดรจกกบคนนนคนน กรสกวำ เออ เรำน กเจอคนมำหลำยประเภทเหมอนกนแฮะ กระทงยำกซำกยงไดโอกำส เจอตวจรงๆ และไดสนทนำดวยเลย หนงสอเลมนเลยกลำยเปนเหมอนบนทกของประสบกำรณของตวเอง ถำใครซอมำลองอำนดแลว คดวำไดประโยชนไมมำกกนอย ผมเองกคงจะดใจมำกทไดท�ำประโยชนใหกบคณครบ

เอำละ พรอมจะไปพบกบชำวญปนหลำกแนวรยงครบ

ณฐพงศ ไชยวานชยผล

สารบญ

12

26

42

52

62

74

88

102

ยากซา ขาใหญครองเมอง

โอตาค รลก รจรง ยงกวาใคร

ซาลารมง ซามไรในชดสท

เกยวกบผเขยน

ซาลารมง ถอดเกราะซามไร

แยงก เดกแวนฉบบญปน

แกล สาวเปรยวท

ไมเคยหยดสนก

เคยะบะโจมาดมกนหนอยมยคะ

สาว OL แนวหลง

ผปดทองหลงพระ

เกยวกบผเขยน

126

114

140

152

170

182

198

214

232

244

ดาวตลก เบองหลงของ

ความฮา

โฮสต ชายในชดสท

แหงรตตกาล

โฮมเลสผเรรอนในเมองใหญ

กลมพฤตกรรมแปลกๆ

โอบะซง สงมชวตทแกรงทสดในเกาะญปน

กลมสบสานวฒนธรรม

ไกจน คนนอก

ในสงคมญปน

กลมสงคม ‘อาคบะ’

กลมสงวย

เมอตอนททำงแผนกสอนภำษำญปนของมหำวทยำลยทญปนตอบรบผมเขำเรยนเมอป 2002 ผมเคยถกถำมวำ “ไมกลวถกยำกซำยงตำยเหรอ” ไดแตคดวำ อม...ถำไดเจอยำกซำทเทแบบ โฮโจ อำกระ ในกำรตนเรอง Sanctuary ทเคยตดงอมแงมสมยมธยม สงสยจะดใจ มำกกวำกลวแหงม แตเอำเขำจรง นกเรยนไทย ใสซอนำรก เรยบรอยอยำงผม (ถย) คงไมคอยม โอกำสไดเจอยำกซำหรอกครบ ถำไมไปแอบ เกรยนตำมสถำนทเทยวกลำงคน

ยำกซำเปนเรองหนงของประเทศญปนทผมคอนขำงจะหลงใหล สมยเรยนเคยถงขนท�ำรำยงำนเรอง ‘ประวตศำสตรยำกซำ’ คงเปน

ยากซา ขาใหญครองเมอง

เพรำะรปแบบกำรใชชวตของพวกเขำ และภำพลกษณ บำงสวนทถกแสดงออกมำ (ย�ำวำ ‘บำงสวน’) เปนนกเลงคณ- ธรรม ท�ำใหรสกวำพวกเขำเปนบคคลทนำสนใจ ใฝฝนวำ อยำกจะนงคยดวยนำนๆ แตถงจะโดงดงและเปนทรจก ยำกซำ กไมไดพบเจอกนไดงำยๆ หรอกนะครบ

แมเรำจะเหนจำกในกำรตนหรอภำพยนตรมำบำง แต ยำกซำกไมใชของใหมในสงคมญปน ซงถำยอนอดตไปแลวจะ เขำใจวำชอ ‘ยำกซำ’ (ヤクザ) มมำตงแตยคทบำนเมองญปน เขำสยค ‘สมยใหม’ หรอยคเอโดะ (ตงแตป 1603-1868) ซงเปนยคสมยทสงคมเรมสงบสข ผคนไมตองกลวกำรรบรำ ฆำฟนและไมตองกลวถกเกณฑไปรวมรบ เหมอนอยำงท เกดในยคไฟสงครำมหรอยคเซงโกค ทแผนดนถกแบงแยก เปนแวนแควนแลวรบกนเพอครอบครองพนท

พอสงคมสงบ ผคนไมไดใชเวลำในแตละวนไปกบกำร ไลฆำกน พวกเขำกเรมท�ำธรกจ และธรกจผดกฎหมำยกตำมมำเหมอนเปนเงำ เชน คำขำยของทขโมยมำ, ท�ำธรกจกำรพนน หรอเรยกเกบคำคมครองเวลำคนมำออกรำนตำมงำนวดงำน เทศกำล โดยบอกคนขำยวำถำไมอยำกใหมคนมำกอกวนกตองจำยคำคมครอง ถำไมจำยเดยวไมมคนไลไอพวกมำถลม แผงใหนะ (กพวกแกเองไมใชเหรอ!) และนจงเปนจดเรมตน ของเหลำยำกซำในสงคมญปน

ทมำของชอยำกซำ มำจำกกำรพนนครบ ในกำรเลนพนนท เรยกวำ ‘โออโจคำบ’ ซงเปนเกมไพทนบแตมไพสำมใบรวมกน โดยหำกรวมแตมได 10 หรอ 20 จะเปนไพเสย เพรำะวำแตมเปน 0 ตำมเลขตวทำย ซงหนงในคอมบเนชนไพสำมใบ

14

ทแตมรวมได 20 กคอ 8-9-3 หรออำนเปนภำษำญปนไดวำ ยำ-ค-ซะ (ญปนมกำรอำนตวเลขพลกแพลงได ดงนนสำมำรถ แทนค�ำบำงค�ำดวยตวเลขได) ดงนน 8-9-3 หรอ ‘ยำกซำ’ จงถอเปน ‘ไพทไมมคำ’ และกลำยเปนค�ำเรยกบรรดำคนทใชงำนไมได ไมมประโยชน ไมมคำตอสงคมไปโดยปรยำย ท�ำใหพวกชำยหนมทเกยวของกบธรกจผดกฎหมำย เปนเศษเดนสวนเกนของสงคมเหลำนถกเรยกวำ ‘ยำกซำ’ ไปดวย

แมยำกซำจะท�ำธรกจผดกฎหมำย แตแปลกทพวกเขำไมใชสมำคมลบเหมอนพวกมำเฟยในอตำล สงคมรบทรำบกำรมตวตนของยำกซำ แถมรฐบำลเอโดะกยอมรบพวกเขำและอนญำตใหพกพำมดขนำดเลกไดอกดวย! เพรำะพวกเขำ เปนกลมอ�ำนำจทรวมตวกนไดหนำแนน และรฐบำลเองก ตองกำรกลมอ�ำนำจเชนนไวถวงดลกบตวเอง เหลำยำกซำเลยถกปลอยไวใหเปนตวถวงอ�ำนำจครบ และในบำงทพวกเขำ กชวยดแลควำมสงบของบำนเมอง จงท�ำใหพวกเขำสำมำรถอยในสงคมญปนมำไดตลอดจนถงทกวนน

นอกจำกค�ำวำยำกซำแลว ยงมค�ำเรยกอนส�ำหรบพวกเขำอกคอ ‘โกะคโด’ (極道) ดจำกตวสะกดญปนแบบคนจของค�ำน นเทเอำเรองครบ เพรำะมนแปลตรงตวไดวำ ‘วถทสดโตง’ ซงแตเดมเปนค�ำทำงพทธศำสนำ หมำยถง ‘ผทเครงครดในหลกค�ำสอนพทธศำสนำ’ แตกลำยมำเปนค�ำเรยกยำกซำได เพรำะอกค�ำหนงทพวกเขำเรยกตวเองกคอ ‘นงเคยวดนไต’ (任侠団体) หรอ ‘กลมบคคลผทรงคณธรรมทคอยชวยเหลอผออนแอ’ ตำมภำพลกษณทพวกเขำมองตวเองวำ ออนโยนตอผออนแอ และแขงกรำวใสผแขงแกรง หรอพดงำยๆ กคอ

15

‘นกเลงคณธรรม’ นนละครบ แตถงจะมองตวเองซะหลอแบบน เวลำทสอมวลชนเรยกพวกเขำเวลำออกขำวกลบเปน ‘โบเรยะ ขดนไต’ (暴力団体) หรอ ‘กลมผใชควำมรนแรง’ ซงสอจะ พยำยำมไมใชค�ำวำยำกซำ ผมกไมรแนชดถงสำเหตเหมอน กนวำเพรำะอะไร แตอำจจะมองวำเปนค�ำทกอปญหำเลย เลยงมำใชค�ำนแทน (เรยกยำกซำโดยตรงอำจโดนหำเรอง ไดนะครบ)

แลวยำกซำจรงๆ เปนยงไง? สวนใหญเวลำพดถงยำกซำ หลำยคนจะค นกบภำพลกษณทไดเหนตำมภำพยนตร ซงแบบแรกคอ ชำยญปนใสเสอฮำวำยสแปรน ดดผมหยกสน ตดหว ใสแวนตำด�ำ เดนกรำงไปมำตำมถนน ชนไหลหำ เรองคน หรอถำจะใหสมบรณแบบกตองมแผลเปนทหนำดวย! จะพบคำแรคเตอรลกษณะนไดในหนงหรอกำรตนตลก กลำย เปนสเตอรโอไทปของยำกซำไปแลว แตทจรงพวกทมำ สไตลนมกจะเปนพวก ‘จมประ’ (チンピラ) คอนกเลงปลำย แถวทอยำกเปนยำกซำ แตยงไมไดเขำสงกดแลวไปกรำงหำ เรองชำวบำน และสวนใหญเปนกำรหำเรองไถเงนเดกมำกกวำ ซงแตกตำงกบยำกซำตวจรงทมกไมยงกบสำมญชน คนเดนถนนถำไมจ�ำเปน

ยำกซำตวจรง ‘มคลำส’ กวำจมประหลำยขมครบ สวนใหญ แตงตวใสสทกนเปนมำตรฐำน ซงกไมใชสทแบบมนษย เงนเดอน บำงทเปนสทผำมนเปนเลอม หรอไมกสขำวมเสนสด�ำแซม เรยกไดวำโดดเดนเปนสงำกวำชำวบำนชำวชอง ทรงผมอำจตดสน (ทรงดดหยกเรมเชยไปตงแตเขำยค 00s) สวมใสแวนด�ำ และชอบเครองประดบทอง ทงสรอยทอง

16

ทงแหวน บลงๆ แวบๆ (ทคนญปนทวไปไมคอยใสหรอก ครบ) แตทส�ำคญทสดแบบขำดไมไดกคอ ‘เขมกลด’ ท เปนตรำประจ�ำแกง เพรำะเปนจดสงเกตทจะบอกสงกดวำ อยแกงไหน ซงโดยมำกจะเปนเขมส�ำหรบกลดตดทปกสท และนเปนของส�ำคญทตองรกษำยงชพเลยนะครบ เพรำะถำ หำยไปกจะโดนลงโทษ โทษฐำนรกษำของส�ำคญของแกงไมได สวนยำนพำหนะตำมมำตรฐำนของยำกซำ กตองรถคนโต อยำงโตโยตำครำวน หรอถำเปนรถอเมรกนแบบคลำสสก คนใหญๆ อยำงคำดลแลคหรอลนคอลนไดกยงด

อกสงทขำดไมไดส�ำหรบชำวยำกซำคอ ‘รอยสก’ ซงสกกน อยำงไมยง สกกนเปนทรงเหมอนเสอคลมทคลมตวไวเลย ซงกำรสกตวนถอเปนสญลกษณแหงกำรตดขำดจำกสงคมคนปกต และมงส วถของยำกซำอยำงไมมทำงถอยกลบ (เพรำะคนญปนเขำแอนตคนมรอยสกครบ แลวพอยำกซำสกกนเยอะ กำรสกกเลยถกโยงกลบมำใหเกยวกบยำกซำอก วนกนเปนลป แอนตกนทงรอยสก คนทสก และยำกซำ) สวนใหญลำยทนยมสกกมลำยปลำคำรป มงกร นกกระเรยน เจำแมกวนอม หรอไมกวรบรษของญปน

ปจจบนนเรองกำรสกในญปนกยงถกโยงใหไปเกยวกบ ยำกซำอย คนญปนกยงคงมทศนคตทไมดกบกำรสกตอไป ถงขนำดมกำรหำมคนทมรอยสกเขำใชบรกำรอำบน�ำแร ออนเซนหรอสระวำยน�ำ แมจะเปนรอยสกแฟชนกหำมลำสด นกกำรเมองญปนมำแรงจำกโอซำกำ Hashimoto Toru กไดออกเงอนไขหำมคนทมรอยสกทกชนดท�ำงำนในหนวยงำน รำชกำรโดยเดดขำด ท�ำใหสดทำยกกลำยเปนปญหำเรอง

17

สทธสวนบคคลเพมไปอกอยำงอกค�ำถำมยอดฮตคอ “ยำกซำมนวรเปลำ!” เพรำะเหน

ในหนงในละครเลำวำ พแกตดนวกอยกนงำยเหลอเกน ตอบวำ บำงคนทไมมมนกมอยบำง แตยำกซำเขำไมไดตดนวกนเลนเปนแฟชนนะ ยำกซำสวนใหญมนวครบด สวนคนทตองตดเปนเพรำะวำเคยท�ำเรองผดพลำด เลยขอชดใชควำมผดของตวเองดวยกำรตดนวเปนกำรขอขมำแกงของตวเองครบ เปนกำรตดนวกอยขอสดทำยออกดวยมดสน และหอใสผำยนใหหวหนำของตวเอง เรยกวำ ‘พธกรรมโอยะบง’ ดงนน ยำกซำทไมมขอนวกอย กคอคนทเคยท�ำงำนพลำดหรอ ท�ำผดกฎของแกง สวนทตองเลอกตดนวกอย กเพรำะเปนสญลกษณของกำรทตองพงพำแกงมำกขน เนองจำกแตเดมในกำรสกนของยำกซำ จะใชอำวธหลกเปนมดสนเหนบเอว คนทตดนวกอยออกไปจะไมสำมำรถจบมดไดสะดวกและ มนคงเหมอนเดม ท�ำใหตองพงพำแกงมำกขนในกำรใชชวต และเพอควำมปลอดภยของตวเองครบ

ทกวนน ยำกซำยงคงอยในสงคมญปนอยำงมนคง หำกนกบธรกจผดกฎหมำยเหมอนเดม แตพวกเขำกพฒนำตวเองไปตำมยคสมย กำรหำกนกบธรกจผดกฎหมำยอยำงเดยวไมใชเรองงำยแลว กำรจะคมธรกจสเทำอยำงกำรพนนผดกฎหมำย เชน ปำจงโกะ หรอกำรคำยำ และกำรคำทำงเพศ มควำมเสยงทเพมขนเรอยๆ แกงยำกซำกตองปรบตวเขำกบสงคมดวยกำรประกอบธรกจทถกกฎหมำยดวย พวกเขำจงตงบรษทสรำงสำรพดกจกำรของตวเอง ทนยมกคอบรษท รบเหมำกอสรำง เพรำะเปนงำนทใชแรงงำนลกนองในแกงได

18

เปนอยำงด กจกำรอกอยำงหนงกคอ ธรกจเงนก ซงไมใชกเถอนนะครบ กกนแบบถกกฎหมำยนแหละ

ธรกจเงนกในญปนรงเรองมำก มบรษทหลำกหลำยรอใหเรำไปเปนลกหนอย ตอนใหกเขำกดใจดละครบ แตตอนจำยไมทน กเปนหนำทของเหลำยำกซำและลกกะจอกอยำงจมประ ทจะไปทวงหนถงหนำบำน ถำไมจำยหรอพยำยำมหน นกทวงหน กจะไปรำวถงทท�ำงำน ตะโกนอยหนำตก เอำใหอำยคน รอบขำงจนท�ำงำนไมไดไปเลย ซงธรกจเงนกนกลำยมำเปนธรกจทท�ำเงนชนด แถมยงถกกฎหมำยของชำวยำกซำ

อกแนวทำงกำรหำรำยไดของยำกซำคอกำรเรยก ‘คำคม- ครอง’ ดวยกำรเขำไปถอหนในบรษทตำงๆ ในจ�ำนวนทพอจะ ท�ำใหมอ�ำนำจในกำรรวมเขำฟงกำรรำยงำนผลประกอบกำรประจ�ำปได ซงพวกเขำกจะใชโอกำสนนเขำไปปวนกำรรำยงำน ขมข โหวกเหวกโวยวำย ไมยอมใหท�ำกำรปดงบได (หนทถอไมไดเยอะครบ แตจะเรยกคำขมขแพง) ซงถำบรษทตองกำรใหผำนไปไดดวยดกตองจำยเงนใหพวกเขำสงบลง ดงนนเอำเขำจรง ยำกซำระดบสงกจะไมไดมภำพเหมอนกบ นกเลงปลำยแถวตหวหมำดำแมเจกอยำงพวกจมประทผมเลำมำกอนหนำนนะครบ แตจะเหมอนนกธรกจมำกกวำ บำงคนเรำดไมออกเลยวำเปนยำกซำ ยกเวนแตจะสงเกตดๆ ตรงเขมกลดนนละครบ ทเหนกรำงๆ สวนใหญกคอพวกทอยชนลำงๆ เทำนน

แตถงจะหนมำท�ำธรกจถกกฎหมำย ยำกซำกยงคงเปนชนชนทถกสงคมรงเกยจและหวำดกลวอยด เพรำะสงท แปดเปอนไปแลวจะลำงใหมนสะอำดเทำไรกไมมทำงขำว

19

ไดเหมอนเดม ดงนนคนญปนทวไปกจะพยำยำมเลยงไมไปยงเกยวกบยำกซำ แมพวกเขำจะอยทวทกท มอ�ำนำจแพรอทธพลควบคมอยในทกวงกำรตงแตธรกจกำรเมอง ไปจนกระทงธรกจบนเทง และถงทกคนจะรวำมยำกซำอยใน สงคมญปน แตทกคนกพยำยำมเลยงทจะพดถง หรอแกลงลมๆ ไปซะ สวนใครถำเกดมอนตองไปของเกยวหรอมเอยวเกยวพนกบยำกซำ กเตรยมตวหลดจำกวงกำรทตวเองใช ชวตอยไดเลย ตวอยำงทชดเจนมำกคอ Shimada Shinsuke พธกรตลกชอดงของญป น เปนบคคลทมอทธพลมำกในวงกำรบนเทง แตกตองออกจำกวงกำรทนทเมอมนกขำวพบวำเขำมควำมสมพนธกบแกงยำกซำทเพอนสมยเดกของเขำเปนสมำชกอย จดไดวำสงคมลงโทษไดโหดไมเบำเลย

ในปจจบน ถำพดถงแกงยำกซำใหญๆ ในญปน กตองแกง ยำมำกจกม (‘กม’ แปลวำ ‘กลม’) ทเปนแกงใหญทสดจำกทำง ฝงคนไซ ตำมมำดวย สมโยชไค และ อนำกำวำไค จำกโตเกยว ซงตำงกแบงพนทและคอยแยงอทธพลกนเสมอ นอกจำกนแกงยอยๆ ตำมทองถนตำงๆ กยงมอก

ผมเคยไปคำงคนตอนท�ำธระทเมองเมองนงครบ (ไมขอเอยชอแลวกน บอกแควำหำงจำกโตเกยวมำไมมำก) พอตก กลำงคน ต�ำรวจตองเดนสำยตรวจตรำกนทงคน จนถำมคนใน พนทถงรเรองวำแกงยำกซำก�ำลงทะเลำะกน เพรำะหวหนำ สำขำของแกงหนงไปสวำมภกดกบอกแกง (ถอวำทรยศ) ท�ำใหพรอมจะรบกนไดตลอด (ยำกซำนเขำไมยดเรองหวหนำ นะครบ หำกขำดคนเกำไป คนใหมทมระดบควำมเกำรองลงมำ กสำมำรถเสยบแทนไดเลย) เลนเอำต�ำรวจเกรงกนหมด

20

โดยเฉพำะคนตำงชำตแปลกหนำกจะถกเพงเลง เพรำะต�ำรวจ กระแวงวำคนตำงชำตพวกนอำจถกใชเปนหนวยรบรบจำง ท�ำหนำทเกบฝำยตรงขำมใหแกงยำกซำ แตส�ำหรบพวกมำ รบจำงเอง ถำท�ำงำนส�ำเรจแลวหนต�ำรวจไดกไดเงนไป แตถำ พลำดกอำจโดนยำกซำปดปำกปองกนกำรสบสำวมำถงแกงได หนมไทยอยำงผมกเลยตองเจยมเนอเจยมตวอยในโรงแรมอยำงสงบเสงยม

แตบำงครง ยำกซำกมอกโฉมหนำทเรำคำดไมถง เชนตอนทเกดเหตแผนดนไหวและสนำมครงใหญทเขตโทโฮค เมอเดอนมนำคม 2011 มผประสบภยมำกมำย เหลำบรรดำแกงยำกซำ โดยเฉพำะแกงสมโยชไค กไดออกมำชวยบรรเทำทกขใหกบผประสบภยดวยกำรขนอำหำร น�ำดม และเครองกนหนำว มำแจกจำย พวกเขำกลำยเปนฮโร แมจะ ไมไดเปนขำวในสอกระแสหลกมำกนก เพรำะกำรเขยนยกยองยำกซำกเปนเรองตองหำมในสงคมญปนอยด (ถำเปน เรองสมมตอยำงนยำย จะเขยนอะไรกได แตเรองจรงอยำงขำวนไมไดครบ) แตพวกเขำชวยเหลอคนไดมำกมำย เปนไปตำมอดมคตของยำกซำทพวกเขำยดมนในอดตวำจะปกปองผออนแอ และนยงสะทอนไปถงกำรปกปองพวกพอง และทองถนของตนเอง (ในทนคอคนชำตเดยวกน) แตม หลำยคนทมองวำกำรออกมำของพวกเขำเปนกำรพยำยำมสรำงภำพใหสงคมเชอเทำนน ซงภำพลกษณนกเลงใจบญ ทวำกเปนภำพลกษณสดฮตในกำรท�ำภำพยนตรยำกซำ ของประเทศญปนเขำครบ กในเมอยำกซำคอองคกรทำยๆ ทยงคงรกษำคำนยมแบบอนรกษนยมของญปนอยำงสดขว

21

ไวอย รวมไปถงมควำมเปนชำตนยมสงดวย พวกเขำจงมกจะถกสอออกมำอยำงโรแมนตกในเรองแตงเสมอ (สวนของจรงเปนไงกคอยวำกน)

ยอนกลบมำทภำพลกษณของพวกเขำในสำยตำชำวโลก ยำกซำเรมเปนทรจกนอกญปนพรอมๆ กบยคเศรษฐกจญปนเบงบำน ชำวตะวนตกมองมำยงประเทศญปน พอเจอยำกซำ ทมภำพลกษณแปลกแยกและมวถชวตทนำสนใจ กท�ำให พวกเขำเรมถกพดถงและมชอเสยงไมแพมำเฟยอตำล (ทโดงดงจำกภำพยนตร The Godfather) จนถกหยบไปใชในสอบนเทงอยำงสนกมอ ตวอยำงทชดเจนคอภำพยนตรฮอลลวด เรอง Rising Sun และ Showdown in the Little Tokyo จำกยค 90s ทมยำกซำเปนตวรำยในเรอง ซงยำกซำจำกทงสอง เรองกเตมไปดวยภำพสเตอรโอไทปอยำงรอยสก, ตดนว, มเมย ใสชดกโมโน, ควำนทอง รวมไปถงฉำก ‘ซชบนเนอนำง’ อน โดงดง (เดกมธยมตนอยำงผมอำปำกคำงอยำกกนซชคำ โรงหนงครบ แตทกวนนกยงไมไดกนซะท!) แตส�ำหรบวยรน สมยน อำจจะรจกจำกเกมดงอยำงซรส Yakuza (ทมใหเลน ตงแตเครอง PlayStation 2 ถงเครอง PlayStation 3) รวมไป ถงกำรตนเรองตำงๆ นำนำทมยำกซำเปนตวเอก

ผมเคยเจอยำกซำอยหลำยครง เชน ตอนไปนงในรำนกำแฟ ในยำนอนตรำยหนอยอยำงตอนเหนอของยำนอเคะบคโระ เจอโตะขำงๆ เปนยำกซำปลำยแถว (คอกรำงเหมอนกน แตดด มคลำสกวำจมประอยหนอย) ก�ำลงนงอบรมเดก ม.ปลำยท อยำกเขำแกง ใกลซะจนผมไดยนหมดวำคยอะไรกน แตเทำท ฟงครำวๆ คอไอเดกคนนนไปเกรยนอำงชอพยำกซำเอำไป

22

ตอยตกบคนอน ซงมนท�ำใหแกงเสอมเสยชอเสยง ไอเดกนน กไดแต ครบ ครบ นงหงอเปนลกเจยบปวย สวนพยำกซำกตบ เกรยนยำวๆ ครบ สวนผมเอง แมจะหผง แตประสำทรบรสกไมรรสกำแฟแลวละ

แตทใกลชดสดๆ ตองตอนผมไปเทยวญปนครงแรกเมอ ปใหมป 2002 ทรปนนไดพกทบำนเพอนชำวญปนยำนชำนเมองนำโกยำ ดวยควำมทผมมำจำกประเทศเมองรอน กเลยอยำกเหนหมะมำก และตอนนนหมะตกทเมองนำโกยำ หนกสดในรอบหลำยสบป (ประมำณวำดไปใหพอใจเลยมง) หมะหนำฟตกวำ ดวยควำมอยำกสมผสหมะจด จงพำกน ออกไปเลนหมะกบเพอน โดยใสแคกำงเกงขำสนตวเดยว จะไดสมผสแบบเตมๆ (เปนคนเจออำกำศหนำวแลวตองแกผำครบ ไมรท�ำไม ฮำ) พอเลนไปสกหนอย คนขำงบำน เพอนตะโกนออกมำวำ “ไอพวกเดกบำ” เปนภำษำญปน ผมก ตอบไปดวยภำษำญปนกำกๆ เทำทจ�ำไดตอนนนวำ “ไมบำ มำจำกไทย เหนหมะครงแรก” เทำนนละครบ เจำของเสยงวงลงมำจำกบำน มำคยดวยใหญเลย เพอนผมกรจกแกดวย แกชอ N (นำมสมมต) เปดสแนคบำรอยแถวนน แกพดภำษำองกฤษกระทอนกระแทนถำมวำ เปนคนไทยเหรอ แกเคยไปท�ำงำนทสงคโปร รจกคนไทยเยอะ พอถำมวำงำนอะไร แกบอก “คอนสตรคชน ยโนว? ไอแอม ยำกซำ เจแปนสมำเฟย ยโนว?” พอไดฟง กตกใจหนอย เพรำะรวำยำกซำกท�ำธรกจกอสรำง เรำกหวเรำะเบำๆ กงเชอกงไมเชอ แตพอแกโชวนวกอยทแหวงหำยไปทงสองขำงเทำนนแหละ ซำโตร บรรลนพพำนกนทงคเลย แกบอกตออกวำ มรอยสกทหลงดวยนะ

23

เรำกหนำดำนขอด แกบอกไมได อนนโชวไมได เรองใหญ แตไมไดบอกวำใหญเพรำะอะไร อำจเปนเพรำะวำมนเปนสญลกษณของคนนอกสงคมเลยไมอยำกโชวไปเรอยครบ (แตดนโชววำนวหำยเนยนะ) แลวกชวนคยเรองนนเรองน พอกลบเขำบำนเพอนผมกบอกวำไมรมำกอนวำเพอนบำนคนนเปนยำกซำ วนตอมำพอแกเหนผมกลบมำกบเพอน แกกเขำมำคยอก ชวนคยยำวเลย ฟงไมคอยรเรองหรอกครบ ผมกไดแค ไฮ ไฮ ไปอยำงเดยว สดทำย แกฝำกกระดำษโนตลำยคตต เขยนชอแกพรอมเบอรโทร.เอำไวใหผม ลงทำยวำ ‘Call Me, OK?’ คอประมำณวำ มอะไรใหโทร.หำแกไดเลย ซงผมจะไปมอะไรไดวะ เทยวญปนแคสบวนถงกบจะตองโทร.เรยกใหยำกซำมำชวยเลยเรอะ! แตทกวนน กระดำษโนตนนกบรปทผมถำยกบแกกยงอยดนะครบ

คดวำเผอสกวนอำจจะจ�ำเปนตองใช!

24

25

แหลงทสามารถพบยากซาได: ยานอโคจรในยามวกาล เชน

คาบกโจ ในชนจก หรอทางเหนอของสถานอเคะบคโระ

• ณฐพงศ ไชยวำนชยผล• เกดทจงหวดขอนแกน ปเดยวกบทอลบม Off The Wall ของ Michael Jackson วำงขำย• เปนหวหนำหอง ม.6/1 โรงเรยนสำธตมอดนแดง• จบปรญญำตรสำขำวชำภำษำองกฤษ ม.ขอนแกน • แตคะแนนวชำโทวรรณคดตะวนตกดกวำวชำเมเจอร• หนไปเรยนภำษำญปนทญปน เพรำะชอบญปน แลวเคยแบกเปไปเทยวดวยตวเองมำแลวกอนหนำนน• เพลน-เลยตอปรญญำโทอกสองปท Nagoya University of Foreign Studies รวมเปนเวลำสำมปครง• กลบมำอยไทย ท�ำงำนกบคนญปนมำจนถงทกวนน• เกรยนอยททวตเตอรแอคเคำท @Nut_Kun• ชอบฟงเพลง อำนหนงสอ มงงะ เสพขอมลสำรพด วำงๆ กไปปนจกรยำน• รก (สำว) ญปน

ครอบครวทปลอยใหท�ำอะไรตำมใจชอบเสมอมำ โดยเฉพำะพเมยทรบงำนหนกแทนนองเสมอ / รกะ ทคอยอย เคยงขำงมำตลอด / เพอนๆ ทงสมยมธยม ทงสมยมหำ’ลยท ยอมทนคบมำถงทกวนน / แบงค ทใหโอกำสเขยนหนงสอ / ทมงำนแซลมอนทกคนทชวยในกำรจดท�ำ / นองวศลยศยำ ลอยไสว ทชวยเขยนภำพประกอบ / ขอบคณทกคนทผำนเขำมำ ในชวตกบประสบกำรณทไดรบ / สดทำย ขอไวอำลยใหกบคณแมทจำกไประหวำงกำรจดท�ำหนงสอเลมน

เกยวกบผเขยน

ขอบคณ

• วศลยศยำ ลอยไสว (ลงหกกะลม)• เกด 7 กมภำพนธ ป 2538• เปนคนอ�ำเภอปำกชอง จงหวดนครรำชสมำ โดยก�ำเนด • แตยำยมำเรยนตอชนมธยมปลำยทกรงเทพฯ• เรยนสำยศลป-ญปน แตตกวชำภำษำญปน• เปนสงมชวตประเภทขเซำสงและขอพอสมควร• ชอบวำดรป รองเพลง และนอนยำวๆ เปนงำนอดเรก• ขอบคณพแบงคและพนทส�ำหรบโอกำสในกำรท�ำภำพประกอบหนงสอเลมแรกในชวต :->

ตดตำมผลงำนไดท: facebook.com/linghokkalomทกทำย พดคย ตดตำมชวตขบนไดท: twitter.com/linghokkalom

เกยวกบผวาดภาพประกอบ

บรรณานกรรม

ใครยงอำนไมจใจ อยำกรจกพวกเขำใหมำกขน ไป ‘เอะ!’ กบ ขอมลชำวปลำดบในเลมเพมเตมไดท salmonbooks.net จำ