ژمارە ٣٩-ی رۆژنامەی بەیان رۆژی سێشەممە کەوتە بەردیدی...
DESCRIPTION
ژمارە ٣٩_ی رۆژنامەی بەیانTRANSCRIPT
2الپەڕە:
وەزیرى گوواستنه وه : دانیشتوانی قه ندیل
داوابكه ن، تۆڕی مۆبایلیان بۆ ده به ین
به‌یان.تایبه‌ت
ج��ۆن��س��ۆن‌س���ی���اوش،وه‌زی���ری‌حكومه‌تی گه‌یاندنی و گواستنه‌وه‌‌هه‌رێم،ده‌رباره‌ی‌نه‌بوونی‌هێڵی‌مۆبایل‌له‌‌ناوچه‌كانی‌بناری‌قه‌ندیل،به)به‌یان(ی‌ڕاگه‌یاند»تائێستا‌خه‌ڵكی‌ئه‌م‌ناوچه‌یه‌‌داوابكه‌ن ئه‌گه‌ر ن��هك��ردووه، داوای��ان‌بۆیان‌ده‌به‌ین.له‌مه‌ودواش‌نابێت‌هیچ‌ناوچه‌كه‌ی 85%ی هه‌بێت كۆمپانیایه‌ك‌پرۆژەیاسایه‌ش ئه‌و نه‌كردبێت. ته‌ختییه‌‌كه‌‌وه‌زاره‌ت‌ئاماده‌ی‌كردووه،بۆ‌بوونی‌ڕكابه‌رییه،كه‌‌ڕكابه‌ریی‌نه‌بوو،هاوواڵتی
زه‌ره‌رمه‌ند‌ده‌بێت«.له‌مه‌ودوا دا به‌وه ئاماژەی ناوبراو‌نامێنێت، هه‌بووه، قۆرغكارییه‌ی ئه‌و‌ڕێگریامن هه‌بوو شوێن زۆر ج��اران‌ئێستا بچێت، بۆ تۆڕە‌كه‌ی كه دهك��رد‌ده‌بێت كه ده‌كه‌ین لێ زۆری ئێمه
تۆڕەكه‌‌بگه‌یه‌نێته‌‌ئه‌و‌شوێنانه.
Tuesday, No, 39که‌رکوک‌‌‌دهۆک‌‌‌سلێمانی‌‌‌هه‌ولێر‌‌‌که‌ش‌و‌هه‌واFirst Year, June 11, 2013
www.bayanpress.net رۆژنامەیەکى‌سیاسیى‌گشتیى‌ئەهلییە،ژماره)39(،سێشەممە2013/6/11،ساڵی‌یەکەم
چاوى‌تۆ‌لەسەر‌ڕووداوەکان
بیروڕا
12
وەرزش
8
پریاسکە
تا ئێستا هیچ هاوپه یمانیه تییه ك تۆمار
نه كراوه
به‌یان.هەولێر
هه‌ولێری ئۆفیسی به‌رپرسی‌س��ه‌رب��ه‌خ��ۆی ب���ااڵی كۆمسیۆنی‌ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��هك��ان‌ب��ە)ب��ەی��ان(ى‌ق��ه‌واره 30 ئێستا »ت��ا راگ��هی��ان��د‌هه‌ڵبژاردنه‌كاىن بۆ خۆیان ن��اوی‌متامنه‌ش ك��ردووه، تۆمار هەرێم13ی تا دراوه، سه‌رجه‌میان بهبۆ هه‌یه ده‌رف��هت مانگه‌ش ئه‌م‌هاوپه‌یامنێتیی ناوی تۆماركردنی
نێوان‌الیه‌نه‌كان«.ناوی تۆماركردنی ب��اره‌ی له‌‌هه‌ندرێن هاوپه‌یامنێتییه‌كان،مانگ 4ی »ل��ه وتیىش محه‌مه‌د،كراوه‌ته‌وه هاوپه‌یامنێتی ده‌رگای‌هاوپه‌یامنێتییه‌ك هیچ ئێستا تا و‌ئه‌م 13ی تا به‌اڵم نه‌كراوه، تۆمار‌مانگه‌‌ده‌رفه‌ت‌هه‌یه‌‌بۆ‌تۆماركردنی
هاوپه‌یامنێتییه‌كان«.
سێ مانگه 30 حزبی بچووك مووچه یان
وه رنه گرتووه
به‌یان.تایبه‌ت
سه‌رچاوه‌یه‌كی چه‌ند له به‌یان‌ت��ای��ب��هت��ه‌وه‌‌زان���ی���اری���ی‌ئ����ه‌وه‌ی‌حزبی 30 »نزیكه‌ی كه ده‌ستكه‌وتووه‌‌پارتین و یه‌كێتی به سه‌ر كه بچووك‌دوو ل��ه‌و مانگانه‌یان ب��ودج��هی و‌بڕە هیچ مانگه سێ وه‌رده‌گرن، حزبه
پاره‌یه‌كیان‌وه‌رنه‌گرتووه«.حزبه ل��ه‌و یه‌كێك سكرتێری‌ئاشكرا ناوی نه‌یویست كه بچووكانه‌‌بكرێت،وتی»له‌‌الیه‌ن‌هه‌ردوو‌حزبی‌ده‌سه‌اڵتیشه‌وه‌‌ئاگاداركراوین‌كه‌‌نابێت‌پرسه ل��ه‌و ب��اس شێوه‌یه‌ك هیچ ب��ه‌‌ئه‌مه چونكه راگه‌یاندنه‌كان، بۆ بكه‌ن‌حكومه‌ته‌وه ناوخۆی به په‌یوه‌ندیی‌قه‌یرانێكی له ئێستا حكومه‌ت هه‌یه،داراییدایه«.ئه‌و‌سه‌رچاوه‌یه‌‌به)به‌یان(ئه‌وه‌دان هه‌وڵی له ئێستا راگه‌یاند ی‌پ��رۆژەی��اس��ای بێت هه‌رچۆنێك ك��ه‌‌بودجه‌ی‌حزبه‌كان‌له‌‌په‌رله‌مان‌په‌سه‌ند‌له‌و »پاڵپشتی وتی هه‌روه‌ك بكرێت،داوا كه ده‌كه‌ین ئۆپۆزسیۆن فشاره‌ی‌ده‌كات‌بودجه‌ی‌حزبه‌كان‌له‌‌په‌رله‌مان‌ئالیه‌ت‌و‌شێوازی‌تایبه‌تی‌بۆ‌دابرنێت،تا‌ئێمه‌‌له‌و‌منه‌ته‌‌ده‌ربچین‌كه‌‌پارتی‌و
یه‌كێتی‌به‌سه‌رماندا‌‌ده‌یكه‌ن«.
5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە 363139 39373241 40403443 421613 22 20181425 22201526 22
بایی)750(دینارە
ئه پیرۆنه كه ی ئه نه كسیماندریس
9
نه‌جات‌سوورچی‌بۆ‌به‌یان:خوێنی‌حسێن‌ئاغا‌و‌هاوڕێكانی‌له‌بیر‌ناكەین
»213 ساڵە ناكۆكیمان له گه ڵ بنه ماڵه ی بارزانی هه یه«
ئیرلینگ‌فۆكڤۆرد‌بۆ‌بەیان:
له كوردستان بۆشاییه كی گه وره له نێوان ده سه اڵت و خه ڵكدا هه یه
ل.هەواڵ‌و‌ڕاپۆرت
ژێرزەمینى پڕ لە دۆالر!
یونسماڵئاوایی کرد
به‌یان.سلێامنی
سه‌رۆكی س��وورچ��ی، نه‌جات‌كوردستان پ��ارێ��زگ��اران��ی پ��ارت��یكه كرد ئاشكرا )به‌یان( بۆ ئه‌وه‌ی‌ڕێكه‌وتنی بۆ هه‌وڵێك ئێستادا له‌‌پارتی‌پارێزگاران‌و‌پارتی‌دیموكرات‌لێكنزیكبوونه‌وه‌كه‌ش و ئارادایه له‌‌ب��ووه، پ��ارت��ی پێشنیازی ل��ه‌س��ه‌ر‌له‌كاتێكدا213ساڵه‌‌ناكۆكی‌له‌‌نێوان‌و )سوورچی( ئه‌وان عه‌شیره‌ته‌كه‌ی‌له‌گه‌ڵ هه‌یه. بارزانیدا عه‌شیره‌تی‌ده‌ڵێت سوورچی نه‌جات ئه‌وه‌شدا‌و ئ��اغ��ا حسێن شه‌هید خوێنی
وته‌ی به كه ناكه‌ن له‌بیر هاوڕێكانی‌خۆی،به‌‌ده‌ستی‌بارزانی‌ئه‌نفال‌كراون.
ن��اوب��راو‌ك��ه‌‌پێی‌وای��هدهس��ه‌اڵت‌ئ��ی��ن��ش��ی��ق��اق��ی‌ب���هه���هم���وو‌ح��زب��ه‌‌له ڕەخنه ك���ردووه، كوردستانییه‌كان‌ده‌گرێت نیشتیامنی یه‌كێتیی هه‌ڵوێستی‌هاوپه‌یامنه‌كانی له‌‌حزبه »پشتی به‌وه‌ی
خۆی‌كردووه«.به‌‌وته‌ی پارێزگاران پارتی سه‌رۆكی‌نه‌بووه بۆی و ئاواره‌یه ساڵه 17 خۆی،لهو پارتی. ده‌سه‌اڵتی ژێر بگه‌ڕێته‌وه‌‌له‌باره‌ی )ب��هی��ان(دا تایبه‌ته‌ی گفتوگۆ‌ئاڵوگۆڕی‌ده‌سه‌اڵته‌وه،ده‌ڵێت»پێویسته‌‌چاو كوردستان عه‌ملانییه‌كانی حزبه
درێ��ژەی له بكه‌ن«. ئیسالمییه‌كان له‌‌ده‌س��ت��ووره‌وه له‌باره‌ی گفتوگۆكه‌شدا‌ده‌ڵێت»پێم‌وایه‌‌پڕۆژەیاسای‌ده‌ستوور،قورئانی‌پیرۆز‌نییه‌‌قابیلی‌گۆڕان‌نه‌بێت«.به ده‌ستووره‌كه دهزانێت به‌پێوستیشی‌په‌سه‌ند الیه‌نه‌كان هه‌موو ڕەزامه‌ندیی‌بۆ ده‌س��ت��ووره »ئ��هم چونكه بكرێت،حزبێك‌و‌تایه‌فه‌یه‌ك‌و‌بنه‌ماڵه‌یه‌ك‌نییه،ئه‌وه‌ی لهگهڵ ئه‌و نه‌ته‌وه‌یه‌كه«. بۆ‌كۆمه‌ڵی ئه‌میری ق��ه‌رزداری به خۆیان‌ڕۆژان له ڕۆژێك كه دهزانێت، ئیسالمی‌رزگ��ارك��ردووه، ئ��اب 31ی له ئ��ه‌وان��یكه پرسیاره‌ی ئ��ه‌و وه‌اڵم��ی له ب��ه‌اڵم‌بۆ نزیكبوونه‌وه‌تان له ئامانج ڕاسته
كۆمه‌ڵی ج��هم��اوه‌ری الوازك��ردن��ی»له خۆی وته‌ی به كه ئیسالمییه؟كۆمه‌ڵی سوورچیایه‌تی، ناوچه‌ی‌له‌و ك���ردووه«. گه‌شه‌ی ئیسالمی‌سیاسه‌ت »پارتی ده‌ڵێت باره‌یه‌وه‌‌ده‌كات،زۆریش‌ئازایه‌‌له‌‌سیاسه‌تدا.بارودۆخێكی ل��ه ئ��هم��ڕۆ پ��ارت��یت��هن��دروس��ت��دان��ی��ی��ه«.ه���ه‌روه‌ك»پارتی كه ڕوو ده‌خاته ئ��ه‌وه‌ش‌خۆی كارته‌كانی پێوستدا كاتی له‌‌به‌كاردێنێت،زیره‌كانه‌ش‌ئه‌م‌كارتانه
به‌كاردێنێت«.
بڕوانە‌الپەڕەى‌ڕۆژ
حکومەت حەزدەکات هەموومان ببینە پۆلیس
7
www.bayanpress.netژماره )39(، سێشه ممه 2013/6/11، ساڵی یەکەم
3
چی؟ئیرلینگ فۆكڤۆرد: من پێشووتر سه رۆك له گه ڵ كه یسه ئه و له سه ر كوردستان هه رێمی وه زی��ران��ی ئه وه له سه ر دیاره ك��ردووه . قسه م له هه م هه یه ، به غدا له گه ڵ كێشه ڕووی له هه م گرێبه سته وه ، ڕووی كورده كانه مافی دیاره هه رێمه وه . خاكی گازی و نه وت له سوود كه بۆ مافه ش ئه و و وه ربگرن خۆیان به اڵم ده گه ڕێته وه . میلله ت هه موو عێراقه به سه ر كوردستان هه رێمی ئه وه له سه ر ده ك��ات پێویست و و یاسا به پێی و ڕێككه وتن هه بێت نه وته ئه و كورد به رژەوه ندیی له ده ربهێرنێت. ده بێت وریایانه له گه ڵ ئه و كۆمپانیایانه ڕێككه وتن بكرێت،
نه ك زۆرینه ی قازانج ئه وان بیبه ن.به یان: داننان به تاوانی ئه نفال له الیه ن به جینۆسایدناساندنی و ده بێت كاریگه ریی ئ��ه وروپ��اوه ،
له سه ر پێشخستنی دۆزی كورد؟كاره ساتی فۆكڤۆرد: ئیرلینگ كیمیاییبارانكردنی خه ڵكی كوردستان له الیه ن به عسه وه ، یه كێكه له تاوانه پێویست جیهان. گه وره كانی هه ره و نه رویج و سوید ن��ه ك ده ك��ات ده وڵه تانی هه موو به ڵكو به ریتانیا، جینۆساید به تاوانه ئ��ه و جیهان كه یسێكی بیكه نه و بناسێنن پێویسته هه موو هه روه ها جیهانی. له پشتگیری واڵت���ان و ئ��ه وروپ��ا كورده كانیش له سه ر و بكه ن كورد و یه كانگیر كه ده ك��ات پێویست ئێستاش چونكه ب��ن، یه كگرتوو كورده كان له خۆرهه اڵت و خۆرئاوا و باكوور له ژێر فشار و هه ڕەشه ی گاز و چه كی ژەهراویدان. به دڵنیاییه وه توركیا كه من چه ند شاهیدم هه یه چه كی ژەهراوی و قه ده غه كراوی له
دژی كورده كان به كارهێناوه .
و پارتی له سه ر ك��رداری��ی كاریگه ریی یه كێتی دروستكردووه ؟
من ب��ڕوای به فۆكڤۆرد: ئیرلینگ نێوان له زۆر بۆشاییه كی كوردستان له خه ڵكی به گشتی و ده سه اڵتی بااڵدا هه یه ، به و جۆره ی ده سه اڵت )یه كێتی و پارتی( دروست چین دوو و دابڕان خه ڵكی له خه ڵكی كوردستان باشووری له ب��وون. كه گفتوگۆدان، و گۆڕانكاری هه وڵی له ئاخۆ چیرت ده توانن له گه ڵ ئه و ده سه اڵته به رده وام بنب، یان ئه وه تا سه ركرده كانیان ده گۆڕن. من پانزه ساڵ پێش ئێستا هامته پێویست بینی. جه المل مام و كوردستان ده كات ئه و پێشرت له هه موان گۆڕانكاری پانزه له چاو كوردستان ب��دات. ئه نجام زۆری گۆڕانكارییه كی ڕاب��ردوودا، ساڵی
به سه ردا هاتووه .باسی باشوور كوردستانی له به یان: چۆن ك��ورد ئایا هه یه ، به ده وڵه تبوون
له وه دا سه ركه وتوو ده بێت؟قۆناغی ف��ۆك��ڤ��ۆرد: ئیرلینگ دروستكردنی ده وڵه ت له باشوور، قورسه ، چونكه له ساڵی 1920 كوردستان به سه ر ئێستاشدا له كرا، دابه ش ده وڵه تدا چوار زۆرینه وه ك كورده كانی شوێنه ی ئه و ده ژین. تێدا تری نه ته وه ی ده ژین، لێ ڕەنگه دژایه تیكردنی هه ر چوار ده وڵه ت بۆیه بێت، قورس ڕووبه ڕووبوونه وه ى واباشه خه بات بۆ به ده ستهێنانی فیدراڵی دیموكراتیدا ده وڵه تێكی چوارچێوه ی له له هه ر چوار ده وڵه ته كه بكرێت. هه وڵ دیموكراتی كۆنفیدراڵیی حوكمی بدرێت الیه كی له بچه سپێت. ده وڵه تانه له و تریشه وه ئه وه ده كه وێته سه ر كورده كانی هه ر چوار پارچه كه ، خۆیان بڕیار بده ن و
هه وڵ بده ن.كوردستان هه رێمی ئێستا به یان: تایبه ت بیانییه كانی كۆمپانیا بۆ ده رگای به نه وت كردووەته وه ، كه پشكنین بكه ن ئایا ئه وه كاریگه ریی و نه وت ده ربهێنن. ئیجابی بۆ ژێرخانی ئابووری ده بێت، یان
ئاشتی پرۆسه ی وایه پێت به یان: توركیا نێوان له ئاشتی هه نگاوه كانی و كۆتایی چ��اره س��ه ری ب��ه ره و گه ریال، و
ده ڕوات؟هیچ ئێستا تا فۆكڤۆرد: ئیرلینگ ئه و بزانین ل��ه وه ی نییه گه ره نتییه ك پرۆسه ی ئاشتییه سه ركه وتوو ده بێت یان بڕیاره ی شێوه و هه نگاو ئه و به اڵم نا، پێوه هه ماهه نگیی و یه كانگیری كورد، یه كانگیرییه ی به و بڕوام من بوو. دیار گه ریال و »به ده په « و جه ماوه ر نێوان وایكردووه ئ��ه وه ش هه یه ، جه ماوه ر و توركیایان به ره نگاریی توانای كورده كان چاوه ڕێی خه ڵكی و واڵت��ان هه بێت. ئاشتی، هه نگاوانه ی ئه و ده كه ن ئه وه
بنه ڕەتێكیان هه بێت.ده ستپێكردنی وای��ه پێت به یان: سه ركه وتنی و ئاشتی هه نگاوه كانی ڕاسته وخۆیان په یوه ندیی پڕۆسه یه ، ئه و ئه و هه یه ؟ ئۆجه النه وه عه بدوڵاڵ به سه ركرده یه ده توانێت دۆزی كورد به ره و
چاره سه ر ببات؟ئیرلینگ فۆكڤۆرد: عه بدوڵاڵ ئۆجه الن به توانای و گ���ه وره س��ه رك��رده ی��ه ك��ی خۆرهه اڵتی ناوینه . هێزی ئه و سه ركرده یه له وه دایه كه چوارده ساڵه له زینداندایه ، كه چی توانیویه تی ببێته هێامی خۆڕاگری نێوان گفتوگۆكانی كورد. یه كانگیریی و توركیا و گه ریال به بێ ته داخولی ئۆجه الن، سه ركه وتنی ده ب��ن. نه گونجاو شتێكی و په كه كه به په یوه سته قۆناغه ئ��ه و به ده په وه . به بێ قه ندیلیش هه ر گفتوگۆ ده بێت نابێت. س��وودی هه نگاوێك و
قه ندیل ڕۆڵی كارای پێ بدرێت.توركیا داواكانی له یه كێك به یان: ئه وه یه گه ریال چه ك دابنێت. ئه و داوایه شتێكی بكات، جێبه جێی گه ر گه ریال بۆ
گونجاوه ؟ئه وه ده بێت فۆكڤۆرد: ئیرلینگ گونجاو شتێكی چه ك دانانی كه بزانین ڕۆژێك چه ند چونكه ئێستادا، له نییه
كرده توركیا هێرشی ئاگربه سته كه ، دوای سه ر گه ریال و تاكو ئێستا ئۆپه راسیۆنه كانی به رده وامییان گه ریال دژی له توركیا هه یه . له ئێستاشدا ئه وه ی وای له توركیا كردووه به ره و پرۆسه كانی ئاشتی هه نگاو په كه كه یه . گه ریال- فاری بوونی بنێت، ئه وا دابنێت، چه ك په كه كه بێتو ئه گه ر گفتوگۆكانی نێوان توركیا و الیه نی كوردی ده بنه شتێكی گه مژانه و هیچ مانایه كیان
نامێنێت.چه ك دانانی وانییه پێت به یان: ئ��ه وه ی به بێ ده بێت گێالنه شتێكی توركیادا ده ستووری له زه مانه تێك هیچ ئه و جێبه جێكردنی نابێت واته هه بێت؟ داوایه په یوه ست بكرێت به ده ستووره وه ؟
ئیرلینگ فۆكڤۆرد: به هه ر شێوه یه ك نامۆ شتێكی چه كدانان مه سه له ی بێت، من ب��ڕوای به بۆیه ئێستا. بۆ ده بێت
په كه كه نابێت به و داوایه ڕازی ببێت.له گۆڕانكاری توركیا ئه گه ر به یان: ناوخۆی واڵتدا نه كات، ئایا به هاری گه الن
و شۆڕشه كان ڕوو له وێ ناكه ن؟ئه وه ده بێت فۆكڤۆرد: ئیرلینگ ئێران له حوكمڕانی و شێوه كه بزانین و ك��وردس��ت��ان و ع��ێ��راق و توركیا و گۆڕانكاری به پێویستی واڵتێك، هه ر و بن ئ��ازاد خه ڵكی بێتو ئه گه ر هه یه . بێگومان ئه وا نه بێت، له سه ر فشاریان هه روه ها و ئێران و توركیا و عێراق له له گۆڕانكاری داوای كوردستانیش، له ده سه اڵتدا ده كه ن، داوای زامنیی مافه كان هیواخوازم من ده ك��ه ن. داهاتوویان و دۆزی بزووتنه وه ی شۆڕشگێڕیی له توركیا به ب��ڕوات. چاره سه ر و ئامانج ب��ه ره و بڕوای من خه ڵكی ده توانن خۆیان بڕیاری ده بێت ب��ده ن، گ��ۆڕان��ك��اری و ش��ۆڕش ده سه اڵت ئه گینا بیكه ن، ئه وانیش هه ر
هه نگاوی باشبوون نانێت.ب���ه ی���ان: ده س���ه اڵت���ی ه��ه رێ��م��ی كوردستان له ڕووی سیاسی و ئیدارییه وه ئۆپۆزسیۆن ئایا چۆنه ؟ ئێوه وه الی به
ڕاپۆرت:سه ید نامی � ڕێبوار ئه حمه د
په سه ندكردنی به سه ر مانگ شه ش تێپه ڕ هه رێم 2013ى ساڵی بودجه ی له مساڵدا یاساكه ش به پێی ده ب��ێ��ت، 1٥ پێویسته هه رێم حكومه تی له سه ر به پێی به اڵم دامبه زرێنێت، كه س هه زار ئێستا تا حكومه ت، وه زیرێكی وت��ه ی بابه تی له باسی وه زی��ران ئه نجومه نی
دامه زراندن نه كردووه .ئه ندامی ع��ه ب��دوڵ��اڵ، قه ده مخێر له دام���ه زران���دن وردبینیی ل��ی��ژن��ه ی پارێزگای سلێامنی، له باره ی دامه زراندنی »تائێستا وتی ئه مساڵه وه فه رمانبه رانی هیچ به رنامه یه ك به ئێمه نه گه یشتووه و پێشامن نه وتراوه كه شێوازی دامه زراندنی وتیشی ناوبراو ده بێت«. چۆن ئه مساڵ دام��ه زران��دن بیستوومانه »ئ��ه وه ن��ده ڕاژەوه ئه نجومه نی ڕێگه ی له پێده چێت بێت، چونكه تائێستا ئێمه بۆ ئه و كارانه ی
سااڵنی ڕابردوو ڕانه سپێردراوین«.به پێی یاسای بودجه ی ساڵی 2013ی حكومه تی له سه ر پێویسته ه��ه رێ��م،
سیروان محه مه د، سه رۆكی ده سته ی ئاماری هه رێم به )به یان(ی وت تا ئێستا سااڵنی وه ك دامه زراندن پڕۆسه ی نازانن ڕاب���ردوو الی ئ���ه وان ده ب��ێ��ت ی��ان الی وت ئه وه شی سیروان ڕاژە. ئه نجومه نی بڕیارێكامن هیچ حكومه ته وه الیه ن »له ئێستا تا و پێنه گه یشتووه ب��اره وه له و پرۆسه ی له سه ر ئاگادارنه كراوینه ته وه
مانگیش به سه ر ساڵی نوێدا تێپه ڕ ده بێت و تائێستا هیچ هه نگاوێكی بۆ نه نراوه .
كاوه عه بدوڵاڵ، سه رۆكی ئه نجومه نی وت )ب��ه ی��ان(ی به سلێامنی پارێزگای »دواك��ه وت��ن��ی پ��ڕۆس��ه ی دام��ه زران��دن په یوه ندیی به دروستنه بوونی ئه نجومه نی ئه و دواكه وتنی له سه ر هه یه «. ڕاژەوه ده ڵێت عه بدوڵاڵ ك��اوه پ��رۆس��ه ی��ه ش، »ئه مه ش به شێكه له و قه یرانه ئابوورییه ی له هه رێمی كوردستاندا هه یه «. سه رۆكی ئه وه ش بۆ ئاماژەی پارێزگا ئه نجومه نی ك��رد »ب��ه ه��ۆی ب��ڕی��اری دام��ه زران��دن��ی ئه نجومه نی ڕاژەوه ، پرۆسه ی دامه زراندن و پ��ارێ��زگ��ا ئه نجومه نی ده س���ت ل��ه ئه و دراوه ت��ه و سه ندراوه ته وه پارێزگا
ئه نجومه نه «.ئ��ه ح��م��ه د ئ��ی��راه��ی��م، ئ��ه ن��دام��ی كوردستان په رله مانی یاسایی لیژنه ی یه كێكه »ئ���ه وه ش وت��ی )ب��ه ی��ان( ب��ۆ جێبه جێكردنی كه موكورتییه كانی له پڕۆژەیاسای له ئێمه دا، واڵتی له یاسا پێویسته كه چه سپێرناوه ڕابردوو سااڵنی ب��واری بخرێته ڕاژە خزمه تی یاسای كاره ئه و تائێستا به اڵم جێبه جێكردنه وه ،
نه كراوه و فه رمانبه ران له سه ر ئه و بنه مایه زۆریشی كێشه یه كی و دان��ه م��ه زراون دروستكردووه . ئه و شێوازی دامه زراندنه ی په یڕەوكراوه ، ڕابردودا ساڵه ی چه ند له م نه یتوانیوه ئه و كێشانه چاره سه ر بكات كه له گازنده ی زۆر هه یه گله یی و ئێستاش ئێمه بۆیه خه ڵك. دامه زراندنی شێوازی په رله مان، ئه ندامانی وه ك جارێك چه ند ئه نجومه نی كه كردووه له وه داكۆكیامن ئه و بۆ سه رۆكێك ده ستبه كاربوو، ڕاژە
ئه نجومه نه دابرنێت«.یاسایی لیژنه ی ئ��ه ن��دام��ه ی ئ��ه و ده ك��ات��ه وه ل��ه وه جه ختیش په رله مان ماده كانی و بڕگه كه مرتین ئێستا تا كه ب��واری خراونه ته بودجه پرۆژەیاسای جێبه جێكردنه وه و وتی »یاسای بودجه ی ماده كانی و بڕگه كه مرتین تائێستا 2013جێبه جێكردنه وه ، ب��واری كه وتووونه ته و خزمه تگوزارییه كان پ��ڕۆژە ته نانه ت نه خراونه ته ئه وانه ش و ئاوه دانكردنه وه به ڕاستی ئه مه جێبه جێكردنه وه ، بواری چونكه نییه ، بۆ پاساوێكی هیچ ئه مساڵ زووت��ر ب��ودج��ه پ��رۆژەی��اس��ای ئه مساڵ
هاتووه ته په رله مان و په سه ندكراوه «.
ڕاژە ئه نجومه نی كوردستان، هه رێمی 1٥ دام��ه زران��دن��ی سه رپه رشتیی ك��ه به اڵم بكات، هه رێم هاوواڵتیی ه��ه زار پێكنه هێرناوه ئه نجومه نه ئه و ئێستا تا په یامنگا ده رچ��ووی زۆر ژماره یه كی و دامه زراندنن. چاوه ڕێێ زانكۆكانیش و وه زیری هه رێم بۆ كاروباری په رله مانیش ده ڵێت »ئه و ئه نجومه نه بۆ ئه مساڵ فریا
ناكه وێت و دروست ناكرێت«.بۆ هه رێم وه زی��ری خالید، سه عد كاروباری په رله مان به )به یان(ی ڕاگه یاند بڕیاره كه ئه نجومه نه ی ئه و ئێستا »تا سه رپه رشتیی دامه زاندنی ئه مساڵ بكات، پێناچێت قسه و باسی له سه ر نه كراوه و وه زیره ئه و بكرێت«. دروست ئه مساڵ له ئێستا »ت��ا كه دا ب��ه وه ش ئ��ام��اژەی وه زیراندا ئه نجومه نی كۆبوونه وه كانی پرۆسه ی له سه ر باسێك و قسه هیچ
دامه زراندن نه كراوه «.كرد ئاشكرا ئه وه شی خالید، سه عد كه »شێوازی دامه زراندن وه ك دوو ساڵی ڕابردوو له سه ر بنه مای كێبڕكێی خاڵ و له داواكارییەوە فۆرمی پڕكردنه وه ی ڕێگه ی
ده بێت«.
دامه زراندن و ئاگاداری ئه و بابه ته نین«.هه زار 2٥0 له زیاتر ڕابردوو ساڵی ك��ران، پێشكه ش دام��ه زران��دن فۆڕمی بۆ ناویان كه س ه��ه زار 2٥ ته نها به اڵم دامه زراندن له داموده زگاكانی حكومه تدا هه لی حكومه ت ئه مساڵ به اڵم هاته وه. كه رتی له كه س هه زار 1٥ ته نها بۆ كار شه ش م��اوه ی ده ك��ات، دابین گشتیدا
»كه مرتین بڕگه و مادده كانی یاساى بودجە جێبه جێكراون «
ئه‌مساڵ‌حكومه‌ت‌كه‌س‌دانامه‌زرێنێت
له‌‌كوردستان‌بۆشاییه‌كی‌گه‌وره‌‌له‌‌نێوان‌ده‌سه‌اڵت‌و‌خه‌ڵكدا‌هه‌یهئیرلینگ فۆكڤۆرد، په رله مانتاری پێشووی نه رویج و چاالكوانی ئه وروپی بۆ به یان:
ئیرلینگ فۆكڤۆرد په رله مانتاری پێشووی نه رویج و چاالكوانی ئه وروپی، پێی وایه كه داوای توركیا بۆ چه كدانانی په كه كه ، له باسیش گفتوگۆیه دا له م ناوبراو گه مژانه یه . داوایه كی سه باره ت ناوبراو ده كات. ئۆجه الن كاریگه ریی و ڕۆڵ خه ڵك كه ده كات له وه باس كوردستانیش هه رێمی به ده یانه وێت مافه كانیان بگه ڕێته وه و خۆیان داهاتووی خۆیان
بڕیار بده ن و چیتر دوو چینی له كوردستاندا نه مێنێت.
گفتوگۆ : سه ملان كۆچه ری
www.bayanpress.net ژماره )39(، سێشه ممه 2013/6/11، ساڵی یەکەم
2
مه ترسییان نییه »دوور وابوو پێی ئه و ده نگدانی له كاندیده كه یان هه بێت هه روه ك ده رنه چێت«. په رله مانتاراندا واڵت تائێستاش »به وپێیه ی وتیشی و پارتی به ڕێوه نابرێت، سیسته م به دوو ئه م ئاساییه به الیانه وه یه كێتی لیژنه گرنگه ی په رله مان بێ سه رۆك بن«. دووپاتیشیكرده وه »زیامنه ندی یه كه م له م ئه گه رنا هاوواڵتییانن، كه مته رخه مییه ، ده كرێت«. ڕایی ئیشیان به رپرسه كان حزبه دوو »ئه و وتیشی عه بدوڵاڵ كاوه ناده ن، خه ڵك كاروباری به بایه خ زۆر خۆیان به ته نیا پرسیاره ش ئه م بۆچی؟
وه اڵم ده درێته وه «.
ئه و ژماره ی له باره ی گه ڕێ«. لێی هه ر په رله مان له تائێستا كه پڕۆژەیاسانه ش په سه ند و ك��راوه بۆ خوێندنه وه یان پرۆژەیاسا 70 »تائێستا وتی نه كراون، خراونه ته ڕوو و خوێندنه وه ی یه كه میان بۆ ئاماری ته نیا ئه مه ئاشكراشیكرد كراوه «. ئه و پرۆژەیاسایانه یه كه خوێندنه وه یان بۆ كراوه ، ئه گه رنا ئه وانه ی خویندنه وه یان بۆ نه كراوه، زۆر زیاترن. وتیشی »له م خوله ی بۆ وای كۆتاییه ، له ڕوو كه په رله ماندا پرۆژەیاسا چوار ته نیا بتوانرێت ده چم په سه ند بكرێن و باقی پرۆژەكانی دی بۆ
خولی داهاتوو مبێننه وه «.س��ه ب��اره ت ب��ه چ��اره ن��ووس��ی ئه و
پێشكه ش تائێستا پ��ڕۆژەی��اس��ای��ان��ه ی په سه ندكردنیان ی��اخ��ود ن���ه ك���راون، دواكه وتووه ، گۆران ئازاد وتی »مه سه له ی و دێ��ت كۆتاییان پڕۆژەیاسایانه ئ��ه و په رله مان داهاتووی خوولی بۆ ده بێت به پێی بكرێنه وه . پێشكه ش دی جارێكی ئه و په رله مانیش، ناوخۆی پ��ه ی��ڕەوی یه كه میان خوێندنه وه ی پرۆژەیاسایانه ی
بۆ كراوه ، ئه وله ویه تیان ده بێت«.كاوه بابه ته ، به م په یوه ست هه ر عه بدوڵاڵ، سه رۆكی ئه نجومه نی پارێزگای سلێامنی بۆ )به یان( وتی »ڕەنگه یه كێتی و هه بێت ت��ری��ان كاندیدی پ��ارت��ی و دایاننانێن«. نه بێت خۆشیان دڵی به
و بڕیارده ر الیه ن له »تائێستا ك��رده وه زۆر به ڕێوه ده برێن. جێگره كانیانەوە ه��ه ردوو ب��ۆ س���ه رۆك داوه ه��ه وڵ��امن بێئه نجام به اڵم بكرێت، دیاری لیژنه كه لیژنه ی چاره نووسی ده رب��اره ی ب��ووه «. نه زاهه »لیژنه ی وتی ناوبراو نه زاهه ش، ڕاشیگه یاند هه ڵوه شاوه «. له به ریه ك هه ردوو سه رۆكی جێگری و »س��ه رۆك لیژنه كه ئیستیحقاقی یه كێتی و پارتیین و
ده بێ خۆیان پڕی بكه نه وه «.ئ��ازاد، گ��ۆران دیكه وه ، الیه كی له و كوردستانی لیستی په رله مانتاری )به یان( بۆ یاسایی، لیژنه ی ئه ندامی ئ��ه م م��ه وزوع��ه مه كه و وت��ی »ب��اس��ی
و حه وته م كابینه كانی شه شه م ئاڵوگۆڕی كه سه رۆكی لیژنه ی نه زاهه وازی هێنا و وه زیری بووه یاساییش لیژنه ی سه رۆكی زۆر تاڕادده یه كی حاڵه ته ئه م كه داد،
نیگه رانی كردووین«.ئه و په رله مانتاره وتیشی »به درێژایی دوو ساڵ و له وكاته وه ی هه ردوو سه رۆكی له ده ستیان نه زاهه و یاسایی لیژنه كانی پۆسته كانیان هه ڵگرتووه ، یه كێتی و پارتی رێك لیژنه دوو سه رۆكایه تیی له سه ر ئێمه له رێكه وتن داوای كه چی ناكه ون،
ده كه ن«.ل���ه ب���اره ی ب��ه ڕێ��وه ب��ردن��ی ئ��ه م لیژنانه شه وه ، سه رگوڵ قه ره داغی، روونی
ڕاپۆرت: زریان جه وهه ر
بێ سه رۆك بوونی لیژنه كانی یاسایی كوردستان، په رله مانی له ن��ه زاه��ه و نیگه رانیی زۆری الی ئۆپۆزسیۆن و شه قام و ساڵ دوو به درێژایی دروستكردووه . به رهه م كابینه كانی ئاڵوگۆڕی له گه ڵ ئه و تائێستا بارزانی، نێچیرڤان و ساڵح و نییه سه رۆكیان گرنگه لیژنه دوو
چاره نووسی كاروباره كانیان نادیاره .په رله مانتاری قه ره داغی، سه رگوڵ وتی )ب��ه ی��ان( ب��ۆ ئیسالمی كۆمه ڵی و نه زاهه لیژنه كانی ساڵه دوو »ماوه ی به هۆی ئه مه ش سه رۆكن، بێ یاسایی
ئه ندامێكی لیژنه ی یاسایی: ده توانین ته نیا چوار پڕۆژەیاسا په سه ند بكه ین
دوو‌ساڵه‌‌لیژنه‌كانی‌یاسایی‌و‌نه‌زاهه‌ی‌په‌رله‌مان‌بێ‌‌سه‌رۆكن
و بێت ئازا خه ڵك خۆی »با وتی ناوبراو پڕۆژە پێشكه ش بكات و داوا بكات. كاری پیشه سازی پ��ڕۆژەی دروستكردنی ئێمه كه میی له نیگه رانیی ن��اوب��راو نییه «. بودجه ی وه زاره ته كانی حكومه تی هه رێم ده ربڕی و وتی »بڕوا ناكه م بودجه ی یه ك وه زاره تی هه رێم ستانداردی جیهانی بێت، به وه زاره تی ئێمه شه وه . هۆكاری ئه مه ش كۆی ل��ه حكومه ته ب��ودج��ه ی كه میی 4%ی نزیكه ی سااڵنه هه رێم. بودجه ی
بودجه بۆ وه زاره تی كشتوكاڵه «.
رۆژانه چه ند چه ك بده نه هاوواڵتیان. له یه كێك ل��ه س��ه رچ��اوه ی��ه ك��ی��ش پێچه وانه ی به بانكه كانی سلێامنییه وه قسه كانی وه زاره تی دارایی به )به یان(
ی راگه یاند، كه پێیان وتراوه رۆژانه 54 بۆ 55 چه ك زیاتر خه رج نه كه ن.
وه زارت��ی وته بێژی تاریق، دلێر )به یان( بۆ هه رێم حكومه تی دارایی هیچ به كۆبوونه وه كاندا »ل��ه وت��ی ئه وه نده رۆژی كه نه وتراوه بانكێك خه رج بكه ، بۆیه له سه ره تای ده وامه وه تا كۆتایی ده وام، ده بێت ئیشی خه ڵك كه س 70 هه یه بانك بكه ن. ب��ه ڕێ به ڕێده كات، هه یه وه ك بیستوومه 10 هه ریه كه به ڕێده كات. كه س 15 بۆ
به پێی توانا و ئیشی خۆی«.وت��ه ب��ی��ژی وه زاره ت����ی دارای���ی، به و داوه »ئ��ه ول��ه وی��ه مت��ان وتیشی هاوواڵتیانه ی ساڵی رابردوو، كه ئه وان مامه ڵه ی هاوواڵتیانی ئیرت ته واوبوون، ئه مساڵ وه رده گرین. وه زاره تی دارایی په رله مان له كه 2013 میزانیه ی له دیناری ملیار 600 بڕی په سه ندكرا، خه رجی و پێشینه كان ب��ۆ دان���اوه
ده كات«.
ناوچه ی سه رده شت به نداو دروستده كات ئاوی گرتنه وه ی ئ��ه گ��ه ری ئه مساڵ و ده ریاچه ی دوكان هه یه ، ناوبراو وتی »هه ر عێراقه وه ده ره وه ی به په یوه ندیی شتێك هه بێت، لیژنه یه كی عێراقی بۆ پێكهاتووه ، سه رچاوی هه یه . نوێنه رمان ئێمه ش ن��اوه ڕاس��ت رۆژه��ه اڵت��ی هه موو ئ��اوی به شێكین، ئێمه ش و مه ترسیدایه له سه باره ت گ��ۆڕاوه «. كه شوهه وا چونكه تایبه ت پیشه سازیی پڕۆژەی نه بوونی به كشتوكاڵییه كان، ناوچه له كشتوكاڵ به
قائیمقامی ساڵه یی، كامیل ڕاپ��ۆرت��ه دا، ناوبراویش ئاگاداركرده وه ، لێ كه ركووكی ڕاگه یاندن كه ناڵه كانی تیمی یاوەریى به به و فه رمانگه كه گه یشته ده ستبه جێ كرا ڕۆژنامه نووسان له ڕێگریی هۆیه وه بینای له نزیكنه بوونه وه و وێنەگرتن بۆ سه ر كه ناڵی )12( تیمی فه رمانگه كه . توندوتیژیی به ر جیاوازه كان نه ته وه به پ��اس��ه وان��ی ف��ه رم��ان��گ��ه ی خ��ان��وب��ه ره ی كه ره سته كانی و كامێرا و كه وتن دوو
سه ید نامی
پ���اش ت��ێ��پ��ه ڕب��وون��ی زی��ات��ر له ئێستا تا ،2013 ساڵی له مانگ شه ش واده ی��ه ك��ی دارای���ی هیچ وه زاره ت���ی پێشینه ی مامه ڵه ی وه رگ��رت��ن��ی ب��ۆ ده ستنیشان هاوواڵتیان خانووبه ره ی نه كردووه . ئه مه ش ناڕەزایی زۆری الی ئه ندامێكی دروستكردووه . هاوواڵتیان په رله مانی كوردستانیش دابه شنه كردنی ناو یاسا پێشێلكردنی به پێشینانه ئه و
ده بات.ئه ندامی ئیرباهیم، ئه حمه د لیژنه ی یاسایی په رله مانی كوردستان بۆ )به یان( وتی »ئێستا هه ندێك پێشینه ی هیچ تائێستا ده درێ��ن، 2012 ساڵی 2013ى ساڵی پێشینه ی مامه ڵه یه كی جار چه ند وه رناگیرێت، هاوواڵتیان هه ر ك���ردووه ، بۆ ب��ه دواداچ��وومن��ان تائێستا به اڵم ده ستپێده كاته وه ، ده ڵێن ئه مه ش پێنه كردووه ته وه ، ده ستی
پێشێلكردنی یاسایه «.وت��ه ب��ێ��ژی وه زاره ت�����ی دارای���ی پاره ی پێدانی ئه وان رایده گه یه نێت كه نه كردووه دیاریی خانووبه ره یان
ده رباره ی پالنی ڕووبه ڕووبوونه وه ی سه رچاوه كانی له سه ر مه ترسییانه ی ئه و )به یان( به ناوبراو هه رێم، له هه یه ئاو
سرتاتیژی ب��ه ن��داوى 14« ڕاگه یاند ی دروست ده كه ین، نزیكه ی په نجا به نداوى چه ند دروس��ت��ك��ردووه . بچووكیشامن به نداویكی گه وره ش هه یه كه حكومه ت ده بێت دروستی بكات، به اڵم پاره ی نییه. كۆمپانیایه كی چه ند له گه ڵ ئه مه ش بۆ
گه وره له گفتوگۆداین«.له ئێران ئێستا ب��ه وه ی سه باره ت
نایاساییه كانی ك��اره و گه نده ڵی هۆی تر فه رمانبه ری پێشووه وه ، فه رمانبه ری
ناوێرێت جێگاكه ی بگرێته وه «.نه جات تایبه تیدا، لێدوانێكی له ن��ه زاه��ه لیژنه ی س��ه رۆك��ی حوسێن، كه ركووك پارێزگای ئه نجوومه نی له ڕای��گ��ه ی��ان��د »ب��ه پ��ێ��ی ی��اس��ا، ده ب��ێ��ت به ڕێوه به ری فه رمانگه ی ته سجیل عه قاری
دوو لێپێچینه وه ی له گه ڵ بكرێت«.ئه م ڕوماڵكردنی كاتی له )به یان(
زریان جه وهه ر
و كشتوكاڵ وه زیری بابان، سیروان هه رێم حكومه تی ئاوییه كانی سه رچاوه كۆبوونه وه و س��ه ردان ئه و ده رب���اره ی له ماوه یه كه كه وه زارت راوێژكارییانه ی ناوچه جیاجیاكان ده ستی پێكردووه ، وتی »ده مانه وێت پالنێكی سرتاتیژی بۆ كه رتی ساڵ ده م��اوه ی كه دابنێین كشتوكاڵ بخایه نێت. ئامانج له و پالنه ش دابینكردنی
ئاسایشی ئاو و خۆراكه بۆ هاوواڵتیان«.
شڤان جه باری. كه ركووك
له یه كێك لێپررساوی مانگه سێ هۆبه كانی فه رمانگه ی تۆماری خانووبه ره ی دوو له شاری كه ركووك، گواسرتاوه ته وه بۆ پردێ و له ئێستادا شوێنه كه ی به تاڵه . هیچ و شوێنەکەى بچێتە ناوێرێت کەسێکیش
کارى هاوواڵتیان پەکى کەوتووە.له و نزیك پارێزه ری كاكه یی، هه ژار »به ڕاگه یاند )به یان(ی به فه رمانگه ،
سیروان بابان، وه زیری كشتوكاڵ و سه رچاوه ئاوییه كان بۆ به یان:
حكومه‌ت‌پاره‌ی‌نییه‌‌به‌نداوی‌زۆر‌گه‌وره‌‌دروست‌بكات
كه‌س‌ناوێرێت‌بچێته‌‌شوێنی‌لێپرسراوێكی‌تۆماری‌خانووبه‌ره
ئه ندامێكی لیژنه ی یاسایی په رله مان:
دابه شنه كردنی پێشینه كانی 2013 پێشێلكردنی یاسایه
و ڕۆڵ ب�����ه س������ه ب������اره ت ب��ه رژە وه ن��دی��ی��ه ك��ان��ی ئ��ه م��ری��ك��اش له مه زهه بییه كان ملمالنێ به رده وامبوونی ئه و ناوه ڕاست، ڕۆژهه اڵتی ناوچه ی له ده ڵێت سیاسییه كان زانسته مامۆستایه ی »ئه مریكا به رژەوه ندییه كی ئه وتۆی نییه له به رده وامبوونی ئه و ملمالنێ مه زهه بییه دا، و ئاسایش پاراستنی هه وڵی هه رچه نده ده دات. ئیرسائیلیش به رژە وه ندییه كانی و گرنگه ئه مریكاوه به الی ئه وه ی ئێستا بایه خێكی زۆری پێده دات، له م سێ خاڵه دا ئه تۆمییه كانی چه كه ده بینێته وه : خۆی ئێران، په ره سه ندنی كاره تیرۆریستییه كان، تێپه ڕاندووه ، كیشوه ره كانی سنووری كه له جێگیركردنی پارێزگارییكردن هه روه ها دۆالری ب��ه ن���ه وت فرۆشتنی ن��رخ��ی
ئه مریكی«.
ده س��ه اڵت��ی��ان ب��ه رف��راوان��رت ب��ك��ه ن. له و كۆمه ڵێك ملمالنێیه شدا و به رفراوانكردن گرووپ و الیه ن هه ن كه به رژه وه ندییان له گه ڵ ئه و دوو واڵته یه كده گرێته وه . من كه هه یه به وه ت��ه واوم ب��اوه ڕی خۆم بۆ له وه دایه كورده كان بااڵی به رژەوه ندیی دامبه زرێنن، خۆیان سه ربه خۆی ده وڵه تی نزیكه ی ده گاته ڕێژەیان ئه وان به وه ی ناوچه یه كی له و كه س ملیۆن )38-35(خۆیان به تایبه ت مێژوویی و جوگرافی توركیا وه ك��و واڵتێكی ب��ه اڵم ده ژی���ن. و هه یه پێچه وانه ی به رژەوه ندییه كی ناخوازێت كورده كان بگه نه ئه و ئامانجه ی بكه وێته ئاماده شه له وپێناوه دا خۆیان، ئامانجه ، ئه و نه هاتنه دیی بۆ جه نگه وه بێئه وه ی گوێ به هیچ پره نسیپێكی ئاینیی
هاوبه ش له نێوان كورد و توركدا بدات«.
به وه ی خۆی خۆشحاڵیی وێڕای ناوبراو پردێكی كوردیدا ڕۆژنامه یه كی له گه ڵ به ڵێنی دروس��ت��ب��ووه ، ب��ۆ په یوه ندیی دیكه دا ده رفه تێكی له كه دا ئه وه شی له وباره یه وه تێروته سه ل گفتوگۆیه كی
سازبكات. له چه ندێك تا ب��ه وه ی س��ه ب��اره ت به رژەوه ندیی توركیا و ئێرانه كه به ره كانی پێبدرێت درێژەیان ناوچه یه له م ملمالنێ ملمالنێ گه رمكردنی له هه یه ڕۆڵیان و ڕۆژهه اڵتی واڵتانی له مه زهه بییه كان )به یان( بۆ عه یارسه عیامد ناوه ڕاست؟ سیاسییه كان، ملمالنێ »بێگومان وتی ملمالنێ مه زهه بییه كان ده جووڵێنن. به ڵێ توركیا و ئێران به رژە وه ندییان له ناوچه ی هه ردوو و هه یه ناوه ڕاست ڕۆژهه اڵتی الیان به مافی خۆیانی ده زانن كه سنووری
ره فعه ت محه مه د
عیامد عه یارسه، نووسه ر و مامۆستای ئه رده ن، زانكۆی له سیاسییه كان زانسته )ئیالف( ماڵپه ڕی له كه دواوت��اری��دا له ب���اڵوی ك���ردووه ت���ه وه ، ئ��ام��اژەی ب��ه وه نێوان ملمالنێكانی و جیاوازی كه داوه شیعه ، و سوننه مه زهه بی ه���ه ردوو بكرێت. بۆ لێكنزیكبوونه وه یان ده كرێ ئاماده یی مه زهه بانه ئه و پێشڕەوانی گه ر ته واویان هه بێت بۆ ئه وه ی چیرت ڕێڕەوی خوێناوی ئاقاری به ره و ملمالنێیانه ئه و
نه ڕوات.له گه ڵ )به یان(دا قسه وباسێكی له وتاره كه ی به سه باره ت عه یارسه عیامد ملمالنێكانی به س��ه ب��اره ت ب��ی��روڕای و نێوه نده دا، له و كورد كێشه ی و ناوچه كه
عیامد عه یارسه ، نووسه ر و مامۆستای زانسته سیاسییه كان له زانكۆی ئه رده ن بۆ به یان:
باوه‌ڕی‌ته‌واوم‌به‌وه‌‌هه‌یه‌‌كورده‌كان‌ده‌وڵه‌تی‌سه‌ربه‌خۆی‌خۆیان‌هه‌بێت
ڕۆژن��ام��ه ن��ووس��ان زی��ان��ی گ��ه وره ی��ان بەركه وت. له به رامبه ریشدا قائیمقام ڕۆڵی ناوبژیوانی بینی و دواتر داوای لێبوردنی له ده زگا ئاماده بووه كان كرد له كۆنگره یه كی بۆ به دواداچوونه كه ی و ڕۆژنامه نووسیدا
ئه و فه رمانگه یه هه ڵوه شاندنه وه .لێدوانی وه رگرتنی هه وڵی )به یان( مامه ڵه کانیان كه دا هاوواڵتیانه ی ئه و پەکى کەوتووە، به اڵم لە ترىس مامەڵەکانیان
نه یانتوانی لێدوامنان بۆ بده ن.
www.bayanpress.netژماره )39(، سێشه ممه 2013/6/11، ساڵی یەکەم
5
نه جات سوورچی، سه رۆكی پارتی پارێزگارانی كوردستان بۆ به یان:
213ساڵە‌ناكۆكیی‌بنه‌ماڵه‌ییمان‌له‌گه‌ڵ‌بنه‌ماڵه‌ی‌بارزانی‌هه‌یه
و سوڵح پ��ه رۆش��ی الت��ان ه���ه ردوو له یه كرتنزیكبوونه وه ن؟
ئه وه ش به ڵێ ، سوورچى: نه جات بۆ یه كڕیزیی كورده .
ب��ه ی��ان: ب���ه اڵم ل��ه م���اوه ی ئه م بنه ماڵه كه تان به شێكی ساڵه دا حه ڤده ئێوه بۆچی ڕێككه وتن، پارتی له گه ڵ ئێستا و ڕێكنه كه وتن ماوه یه دا له م
ده تانه وێت ڕێكبكه ون؟پارتی وه ك س��وورچ��ى: نه جات كاك كێشه یان ده ك��ات، باسی خ��ۆی له گه ڵ كێشه كه ده ب��ێ��ت زه ی����ده ، ئه و بكه ن. چاره سه ر زه یدیش كاك وه ك هه یه ، كێشه كه وه به په یوه ندیی كاتی خۆی پارتی پڕوپاگه نده ی ده كرد. په نجه ی و ده س��ت ده ب��ێ��ت ئێستا
ئه ویشی تیادا بێت.نامه ی سه رۆكی هه رێم له به یان: حزب بۆ ده ستوور یاسای پرۆژەی بۆ بۆ كوردستان سیاسییه كانی الیه نه و ئێوه شی بۆ خۆیان، تێبینیی ده ربڕینی
خۆشه ویست نه ختێك ده مانه وێت كه بیت ئاماده تۆش هیوادارم بین.
چۆن ئه م بڕگه یه جێگیرده كه م.كه ده كرێت ل��ه وه ب��اس به یان: بودجه ی پارتییەوە و یه كێتی له الیه ن حزبه كه ی ئێوه بڕاوه ، تا چه نده ڕاسته ؟
ن��ه ج��ات س��وورچ��ى: ن��ا، ڕاس��ت پارتی و یه كێتی ناوه ناوه به اڵم نییه ، ده بێت ئێمه ش ده ده ن، فلته رمان له
خۆمان ڕابگرین.لێكنزیكبوونه وه تان ئه م به یان: له سه ر پێشنیاری ئێوه بووه ، یان له سه ر
پێشنیاری پارتی؟به دڵنیاییه وه سوورچى: نه جات ئێمه ب��ووه . ئ��ه وان پێشنیاری له سه ر له ك��ه س ئ��اواره ی��ن، ساڵه ح��ه ڤ��ده نوێنه ری پارتی نه پرسیوه ته وه . ئێمه ی س��ه رۆك ڕێ��گ��ه ی ل��ه خ��ۆی تایبه تی دانیشتین، له گه ڵی ناردبوو. بارزانیی و گه یاند پێ خۆمان بۆچوونی و بیر بنه ماڵه ی و پارتی وه اڵمی چاوه ڕێی
بارزانیین.ب��ه ی��ان: الی��ه ن��ی س��ێ��ی��ه م وه ك
ناوبژیوان هه بووه له نێوانتاندا؟ن��ه ج��ات س���وورچ���ى: ن��ه خ��ێ��ر، نوێنه رێكی تایبه تی خۆی ناردبوو، جگه له و، كه سی تر تا ئێستا له نێوامناندا نییه .
به یان: كه ی ئه م لێكنزیكبوونه وه یه به ته واوی ڕاده گه یه نرێت؟
له گه ڵ ئێمه سوورچى: نه جات و سه عات سێ نزیكه ی نوێنه ره ئه و بۆچوونی و بیر كرد، گفتوگۆمان نیو وه اڵمی چاوه ڕێی و وه رگرت ئێمه یان حه ڤده وت��م، وه ك چونكه ئه وانین. و ده رب���ه ده ری كه ئ��اواره ی��ن، ساڵه سه عاتێك چه ند به تیادایه ، كوشتنی
چۆن كۆتایی پێدێت.ب����ه ی����ان: ك����ه وات����ه ئ��ێ��س��ت��ا
و ه��ه م��وارك��ردن��ه وه ی ب��ه س��ازان��ی الیه نه كان؟
وای��ه پێم س��وورچ��ى: ن��ه ج��ات پیرۆز قورئانی ده ستوور پڕۆژەیاسای پێشم نه بێت. گ��ۆڕان قابیلی نییه ، كێشه ی ئه وه نده ی ملمالنێیه ئه م وایه ئه وه نده الیه نه كانه ، نێوان سیاسیی مادده كانی و بڕگه له نییه كێشه ده ستوور. ده یان یاسا له به رژەوه ندیی باسیان بۆچی تێپه ڕیوه ، ده س��ه اڵت ده ستوور پ��ڕۆژەی باسی نه كردووه ، ده س��ت��ووره ئ��ه م پێوسته ده ك���ه ن؟! الیه نه كان هه موو ڕەزام��ه ن��دی��ی به په سه ندبكرێت، چونكه ئه م ده ستووره بنه ماڵه یه ك و تایه فه یه ك و حزبێك بۆ ده ستوور بوونی نه ته وه یه كه . بۆ نییه ، كوردستانییه كی هه موو به رژەوه ندیی
تیادایه .پارێزگاران پارتی وه ك به یان: ده ستوور بڕگانه ی و به ش كام له سه ر تێبینیتان هه یه و خوازیاری گۆڕانكارین
تیایدا؟ن���ه ج���ات س����وورچ����ى: ئ��ه م��ه ده ستووره . پ��ڕۆژەى نییه ، ده ستوور چاككردن قابیلی هه یه ، كه موكووڕیی دانیشتنێكی له ڕاستكردنه وه یه. و دووقۆڵیی یان سێ قۆڵیی په رله مان، با
چاره سه ری بكه ن.ب���ه ی���ان: خ��ه ڵ��ك��ی ت��ائ��ێ��س��ت��ا وه ك پارێزگاران پارتی ئ��ه وه ن��ده ی
وه ك الیه نێكی سیاسی ناردبوو؟ساڵه حه ڤده سوورچى: نه جات ته نها یه ك نامه ی سه رۆكایه تیی هه رێم و سه رۆكایه تیی په رله مان و حكومه ت له دابڕاوین ئێمه نه هاتووه ، ئێمه بۆ
هه موو شتێك.الیه ی ك��ام له گه ڵ ئێوه به یان: ده س��ت��وورن، ده ن��گ��ی پ��ێ��ده ده ن بۆ په رله مان بۆ گه ڕانه وه یان ڕیفراندۆم
ده بینن، س��وورچ��ى خێڵی حزبێكی دامه زراوه یی پارتێكی وه ك ئه وه نده وه ك نابینن، نیشتیامنی سیاسیی خێڵی بنه ماڵه ی ڕەت��دان��ه وه ی بڵێی دیموكراتی پارتی كه بارزانییه كانه پارتی بنه ماڵه ی خێڵی سوورچى هه یه ، هه وڵی تاچه ند هه یه . پارێزگارانی خێڵه كییه تێڕوانینه ئه م داوه ئه وه تان
له حزبه كه تان دووربخه نه وه ؟
ئه و هیوادارم سوورچى: نه جات به ڕێزت بنووسی. خۆی وه ك قسه یه م زانیاریت ده بێت ڕۆژنامه نووسی، به هه بێت، شتێك ه��ه م��وو ل��ه س��ه ر ڕۆژنامه یه كی له كار ئه وه ی حوكمی ڕۆژان����ه ده ك����ه ی. ك��ه ت��ۆ ن��ه زان��ی به دڵنیاییه وه چییه ؟ 1996/6/16كه ده پرسی بۆیه نازانی، شت هه مان بنه ماڵه ی به تایبه ته پارێزگاران پارتی
سوورچى؟ڕووادوه كه ده زانین ئێمه به یان: چۆن و چی بووه ، به اڵم ناكرێت له بری به ڕێزت قسه بكه م و بنووسم. ده بێت كاری بگوترێن، خۆته وه له شته كان ده رخستنی نه ك پرسیاركردنه ، من
ڕووداوه كه .ن��ه ج��ات س���وورچ���ى: ن��ه خ��ێ��ر، له ئه ندامێكن چه ند سوورچىیه كان خێڵێكی ئینكاریی به اڵم پارێزگاران، له ك��ه ناكرێت س��وورچ��ى گ���ه وره ی كوردستان سرتاتیژیی ناوچه یه كی
بنه ماڵه وه ك ئێمه ده ی��ك��ه ن. ئێوه نه ته وه یی حزبێكی وه ك كارناكه ین، ئااڵیه ی ئه و كارده كه ین. كوردستانی هه ركه سێك ك��ردووه ت��ه وه ، به رزمان بڵباس بێت، سوورچی هه ڵیبگرێت، بێت، یان هه ر خێڵێكی دیكه ، یان هه ر پیرۆزبایی ئێمه دیكه ، هاوواڵتییه كی
لێ ده كه ین.شوێنانه ی له و ده وترێت به یان: پارتی ن��ف��وزی ک��ە پ��ارت��ی س��ن��ووری پ��ارێ��زگ��اران ب��ه ه��ێ��زه ، ج��ه م��اوه ر و به هێزه ، ئیسالمی كۆمه ڵی هه واداری پارتییش ده یه وێت به گه ڕانه وه ی ئێوه جه ماوه ری ناوچانه ئه و و هه ولێر بۆ ئێوه بگه ڕێنێته وه و كۆمه ڵ بۆ كۆمه ڵ
له و ناوچانه الواز بكات؟په یوه ندیامن سوورچى: نه جات كوردستان ئیسالمیی كۆمه ڵی له گه ڵ قه رزداری به خۆیشامن و خۆشه زۆر ده زانین باپیر عه لی مامۆستا جه نابی 31ی له ئێمه ی ڕۆژان له ڕۆژێك كه
سه یری به اڵم حزبه یه ، ئه م پاڵپشتی گه رمیان له بكه پارێزگاران ئه ندامانی چین هه موو له سلێامنی، و بادینان تا په یوه ست ئه مه تیادان. توێژەكانی و پێم پیشرتیش خێڵی سوورچى، به نییه گوتی كه له هه ڵبژاردنی داهاتوو خۆم كاندیدناكه مه وه و ڕێگه بۆ كه سێكی تر پارتی سه رۆكی به ببێت خۆشده كه م قسانه ی له و بین خاڵی تا پارێزگاران،
ده ربچین، له وێ كه كرد، ڕزگار ئاب ئه مه وه ك بیروڕایه ك. به اڵم له ناوچه ی ئیسالمی كۆمه ڵی سوورچىایه تی، ئه مه ش دی���اره ك����ردووه ، گ��ه ش��ه ی بیروبۆچوونیان كه ئه وه یه به هۆی وه ك ئێمه ش باشرته . تر حزبه كانی له خێڵی سوورچى كه له و ناوچانه هه ین، نه یانتوانیوه بچنه ناو پارتی پارێزگاران پێیان سیاسی، الیه نێكی ترسی له باشبووه به ره و كۆمه ڵی ئیسالمی بڕۆن كۆمه ڵی بۆ بێت وه فایه ك وه ك كه ئێمه له گه ڵ پیاوه تییه كیان ئیسالمی،
كردووه .پرسیاره ئ��ه و ك��ه وات��ه ب��ه ی��ان: نزیكبوونه وه تان له ئامانج كه ڕاسته كۆمه ڵی جه ماوه ری الوازك��ردن��ی بۆ
ئیسالمییه ؟پارتی سیاسه ت نه جات سوورچى: ده ك��ات ب��ه ڕێ��زم، زۆری��ش ئ��ازای��ه له سیاسه ت. پارتی ئه مڕۆ له بارودۆخێكی ت��ه ن��دروس��ت��دا ن��ی��ی��ه . ه��اوپ��ه ی��امن��ه تاراده یه ك خۆیشی سرتاتیژییه كه ی لێی دووركه وتووه ته وه ، ئۆپۆزسیۆنیش ئێستا به هێز بووه. پارتیش حه ڤده ساڵه ئه مڕۆ ن��ه ك��ردووه ، ئێمه له سه المی بێت ئه وه له گه ڵ به رژەوه ندیی ڕەنگه زۆری ناوچه یه كی له پارێزگاران كه خێڵی سوورچى كه له سنووری پارتییه گۆڕانكاری ده یه وێت پێیه تی، كاری
له ناو ئه م خه ڵكه بكات.دووركه وتنه وه ی كه واته به یان: الیه نه سێ به هێزبوونی و یه كێتی ئێوه ل��ه وای��ك��رد ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ه ك��ه
نزیكببێته وه ؟گوتی پێم من سوورچى: نه جات پارتی له كاتی پێوستدا كارته كانی خۆی كارتانه ئه م زیره كانه ش دێنێت، به كار
به كاردێنێت. به و شێوه یه ده یانبینم.
به قه د دڵۆپه ئاوێك كێشه له نێوان پارتی پارێزگارانی هه ولێر و پارتی
پارێزگارانی سلێمانی نییه
پڕۆژه یاسای ده ستوور، قورئانی پیرۆز نییه تا قابیلی گۆڕان نه بێت
ژماره )39(، سێشه ممه 2013/6/11، ساڵی یەکەم
4
نه جات سوورچی، سه رۆكی پارتی پارێزگارانی كوردستان بۆ به یان:
213ساڵە‌ناكۆكیی‌بنه‌ماڵه‌ییمان‌له‌گه‌ڵ‌بنه‌ماڵه‌ی‌بارزانی‌هه‌یه
هه یه ، ب��ارزان��ی بنه ماڵه ی ل��ه گ��ه ڵ دوای ب��ه اڵم س��اڵ. 213 ده ك��ات��ه كه بوو، په یدا نزیكبوونه وه یه ك ڕاپه ڕین پشتگیرمان و لێكردن پێشوازیامن كه پ��ارێ��زگ��اران باره گاكانی ك��ردن. پارتی سه رۆكی حه وانه وه ی شوێنی به اڵم بوو، كه سێك هه موو ماڵی بوو، له كراین. ئه نفال 6/16وه له ئێمه ساڵه حه ڤده ئێمه ئاب، 31ی دوای
ئێوه ڕێكه وتنه ی ئ��ه م ب��ه ی��ان: چ له سه ر و ڕووی��دا چ��ۆن پارتی و
بنه مایه كه ؟نه جات سوورچى: ئێستا نه بووه ته ته نها هه یه ئه وه ی به ڵكو ڕێككه وتن، له و نێوامنانه لێكنزیكبوونه وه ی
سه ره تادایه .ئه م هۆكاری ده وترێت به یان: سرتاتیژیی ڕێكه وتنی ڕێكه وتنه ، ئه و دوای له كه پارتییه ، و یه كێتی یه كێتییه وه الی��ه ن له ڕێكه وتنه وه
په راوێز خراون؟به و ئێمه نا، سوورچى: نه جات په راوێزی یه كێتی كه نایبینن شێوه یه ده زان���ن خ��ۆت��ان ب���ه اڵم خستبین. ده چین، ه��ه ڵ��ب��ژاردن ب��ه ره و ئێستا الیه نگری و ئه ندام قورسایی زۆربه ی له سوورچى عه شیره تی و پارێزگاران
سنووری پارتییه .بووه ته ئ��ه وه ك��ه وات��ه ب��ه ی��ان: هۆكاری ئه وه ی ناچاربن له گه ڵ پارتی
ڕێكبكه ون؟ن��ه ج��ات س���وورچ���ى: ن��ازان��م چییه ڕێكه وتن له بهڕێزتان مه به ستی له گه ڵ پارتی؟ به اڵم هه ركه س و الیه ن نێوان، كه وته ناكۆكیی عه شیره تێك و ڕێكه وتن له بكرێت پشتگیری پێوسته كوردی ناوماڵی ده مانه وێت ئێمه و گه شه ی و بێت باش و بخرێت یه ك كێشه ی بتوانرێت ئه گه ر بدرێت. پێ بكرێت، چاره سه ر ساڵه حه ڤده ئه م
كارێكی باشه .ناكۆكیی زی��ات��ر ئ��ێ��وه ب��ه ی��ان: پارتی له گه ڵ خێڵه كیتان و بنه ماڵه یی بیروبۆچوونی ناكۆكیی یان هه یه ،
سیاسی؟ناكۆكیی ئێمه سوورچى: نه جات 1892ەوه ساڵی ل��ه بنه ماڵه ییامن
له و ده ستیان هه بوو یان به شداربوون ئه نفاله ، بیانده نه دادگا؟
ن���ه ج���ات س����وورچ����ى: ج���ارێ نییه . ق��س��ان��ه ئ���ه م ك��ات��ی زووه ، الیه ك هه موو ه��ه وڵ��ده ده ی��ن ئێمه ماوه . كاتی ئه وه بین، یه كهه ڵویست ئه وه ی ئێستا گرنگه ، یه كڕیزیی كورده ئێستا ك��وردس��ت��ان ك��ه ب��ه الم��ان��ه وه ،
پێوستی به م یه كڕیزییه یه .
و ئامۆزا چه ندین به اڵم به یان: پارتی، ناو چوونه ته وه ئێوه كه سی ئه م بووه ، بنه مایه ك چ له سه ر ئه مه له تۆ مانه وه ی و ئه وان چوونه وه ی
سنووری یه كێتی؟به پێی س���وورچ���ى: ن���ه ج���ات له به شێك خ��ێ��زان، ب��ه رژەوه ن��دی��ی به اڵم گه ڕاونه ته وە، سوورچى خێزانی
پارێزگاران ئێستا له سلێامنییه .ب���ه ی���ان: پ��ێ��ت��ان وان��ی��ی��ه ئ��ه م ن��زی��ك��ب��وون��ه وه ی��ه ت��ان ل��ه پ��ارت��ی، یه كگرتنه وه تان بۆ تره هه نگاوێكی دیموكراتی پارێزگارانی پارتی له گه ڵ
كوردستان له سنووری پارتی؟دڵۆپه به قه د سوورچى: نه جات ئاوێك كێشه له نێوان پارتی پارێزگارانی هه ولێر و پارتی پارێزگارانی سلێامنیدا
نییه .دوو بۆچی كه وایه ئه ی به یان:
پارتی جیاوازن؟ن��ه ج��ات س���وورچ���ى: ب��وون��ی
هه ولێرمان نه بینیوه . 6/16 ڕۆژی له مه به ستت به یان:
چییه ؟ كێ ئێوه ی ئه نفالكرد؟تۆ ده بێ چۆن سوورچى: نه جات ڕۆژی نه زانیت و بیت ڕۆژنامه نووس
6/16 چییه ؟ب��ه اڵم ده زان��ی��ن، ئێمه ب��ه ی��ان: بكه ین، قسه ئێوه له بری ناكرێت ده می له ڕوونكردنه وه ده مانه وێت
به ڕێزتانه وه بێت؟ڕۆژی س���وورچ���ى: ن���ه ج���ات كه بوو، كه ڵه كین گوندی كاره ساتی حوسێن شه هیدكردنی ه��ۆی ب��ووه ئاغای سوورچى و سه رۆكی عه شیره تی الیه ن له هاوڕێكانی. و س��وورچ��ى
بارزانییه وه ئه نفالكراین.دادگاكانی ئ��ه وه ی دوای به یان: ته واویان سه ربه خۆیی كوردستان ئێستا ق��ۆن��اغ��ه ی ل��ه م و وه رگ���رت ده رچوون، وه ك بنه ماڵه ی سوورچى و ئه وانه ی نین به نیاز پارێزگاران، پارتی
باردۆخی تایبه ت و ناهه موار و شه ڕی ئه مانه هه موو ده س��ه اڵت، و ناوخۆ وایكرد كه پارتی پارێزگاران ببێته دوو
له ت.ب��ه ی��ان: ك��ه وات��ه ده س���ه اڵت ئه م
ئینشیقاقه ی به ئێوه كرد؟ن��ه ج��ات س��وورچ��ى: ده س��ه اڵت ح��زب��ه ه���ه م���وو ب���ه ئینشیقاقی
كوردستانییه كان كردووه .خوێنی له چه ند تا ئێوه به یان:
حسێن ئاغای سوورچى خۆش بوون؟نه جات سوورچى: خوێنی شه هید بڵێیت كه هاوڕێكانی و ئاغا حسێن ته نها ناكرێت. له بیر بكه ین، له بیری به ڵكو نییه ، ئاغا حسێن شه هید سوورچى بنه ماڵه ی له كۆمه ڵێكن یه كڕیزیی بۆ ب��ه اڵم ك��راون، شه هید
كورد، هه رچی بكه ین كه مه .به قوربانی ئێوه كه واته به یان:
خۆتان ده ده ن بۆ یه كڕیزیی كورد؟ن���ه ج���ات س���وورچ���ى: ب��ه ڵ��ێ ،
له ئێمه الی ك��ورد ب��ه رژەوه ن��دی��ی و تاك و حزب هه موو به رژەوه ندیی
بنه ماڵه یه ك گه وره تره .به یان: كه واته ئێوه ته نها ناكۆكیی نه ك هه یه ، پارتی له گه ڵ خێڵه كیتان
سیاسی؟ناكۆكیی چۆن سوورچى: نه جات ئاواره ین، ساڵه 17 ئێمه نییه ؟ سیاسی ب��گ��ه ڕێ��م��ه وه نییه ب���ۆم ئێستا ت��ا
ڕێكه وتنی له ئابووری، به رژەوه ندیی ئێوه پارتی، له گه ڵ یه كێتی سرتاتیژیی
په راوێز خراون؟پارتی ته نها سوورچى: نه جات په راوێزخراوه ، كه نییه پارێزگاران له ك��ه ه��ه ن تریش الی��ه ن��ی به ڵكو ڕاب��ردوو له یه كێتی نزیكن. یه كێتی پێنج حزبی هاوپه یامنی هه بوو، كوان؟ بۆ یه كێتی كه مته رخه مییه ی ئ��ه م
ناوچه كانی ژێر ده سه اڵتی پارتی. ته نها تا ده رهێناوه ، جنسیه م ڕۆژە حه وت چۆن نه بووه . عێراقیم جنسیه ی ئێستا نییه ؟ سیاسیتان ناكۆكیی ده ڵێیت سه رۆكی كۆبوونه وه كانی هه موو س��ه اڵح��ه دی��ن مه سیف ل��ه ه��ه رێ��م بانگهێشت ئێمه بیستووتانه ده كرێن،
كرابین؟بارزانی مه سعود ئه گه ر به یان:
بانگهێشتان بكات، ئێوه ده چن؟ئێستا ت��ا س��وورچ��ى: ن��ه ج��ات گله ییه ئ��ه م نه كراوین، بانگهێشت بكه م، نیشتیامنی یه كێتیی له ده بێت ئه و حزبانه ی كه پارتی كه وه ك چۆن الیه نگر و دۆستی پارتین، بانگهێشتیان ده كات ده بوایه یه كێتیش ئه م حزبانه ی یه كێتین. دۆستی كه بانگهێشتبكردایه پارێزگاران وه ك پارتێكی به تایبه ت له بووین یه كێتی هاوپه یامنی كه
ڕابردوودا.ب���ه ی���ان: ده وت���رێ���ت ب��ه ه��ۆی
پارتی به اڵم هه یه . تریش الیه نه كانی توانیویه تی هاوپه یامنه كانی، بۆ وانییه یه كێتی ڕابگرێت. هاوسه نگییه ئه م خۆی هاوپه یامنه كانی حزبه له پشتی
كرد.ساڵه 23 ئێوه ده وترێت به یان: پارتی كار ده كه ن و به هه مان نه مه تی به جۆرێك له جۆره كان به وان بارگاوی بوون، بۆ منوونه له وه ته ی دروستبوون، تا ئێستا له هه ردوو حزبی پارێزگاران، بنه ماڵه ی سوورچى سه رۆكایه تی ته نها كه سی ناكه نه وه له وه بیر بۆ ده كات، بنه ماڵه ی له به ده ر سه رۆك، ببێته تر
ئێوه ؟ته مه ننام س��وورچ��ى: ن��ه ج��ات پارتی دووه م��ی كۆنگره ی له ده كرد تا ئاماده بووبایت، جه نابت پارێزگاران ئێستاوه له نه كردبایه . پرسیاره ت ئه م بانگهێشتت سێیه م ك��ۆن��گ��ره ی ب��ۆ بۆ كه ده ڵێم پێتان لێره وه ده ك��ه م. ناكه م، كاندید داهاتوو خۆم كۆنگره ی ده بێت كه سێكی تر ده ستنیشان بكه ن. سوورچى بنه ماڵه ی هه ر نامانه وێت بنه ماڵه ی له تر كه سیكی ئه گه ر بێت. س��وورچ��ى خ��ۆی ك��ان��دی��د ب��ك��ات و من خۆیه تی. مافی ئه وا ده ربچێت، داهاتوو كۆنگره ی بۆ ده كه م ته مه ننا جێگیر بڕگه یه ئه م بتوانم تا مبێنم، بكه م له ناو په یڕەو كه نابێت هیچ كه س له یه ك خول زیاتر بۆی هه بێت پۆستی به ڕێوه به رێت. پارێزگاران سه رۆكی حزبه پێویسته به ڕاستی ئه مه ش بۆ له چ��او كوردستان عه ملانییه كانی ئیسالمییه كان بكه ن كه چۆن به ویستی خۆی سكرتێری پارته كه یان دانیشت و و حزبه كه ی جه ماوه ری له به رچاوی جه ماوه ری ده ره وه خۆشه ویست بوو. ئێمه ش ده گرێت. زیاتری ڕێزی خه ڵك
www.bayanpress.net
پێویسته حزبه عه لمانییه كانی كوردستان چاو له ئیسالمییه كان بكه ن
خۆمان به قه رزداری مامۆستا عه لی باپیر ده زانین كه ڕۆژێك له ڕۆژان ئێمه ی له
31ی ئاب ڕزگار كرد
دوای نزیكه ی بیست ساڵ له ناكۆكیی نێوان هه ردوو حزبی پارتی پارێزگارانی كوردستان و پارتی دیموكراتی كوردستان، یان ڕوونتر، ناكۆكیی نێوان هه ردوو خێڵی بارزانی و سوورچی، ئێستا هه وڵێك له ئارادایه بۆ نزیكبوونه وه ی ئه م دوو خێڵ و
پارته له یه كتری و كۆتاییهێنان به ناكۆكیی نێوانیان.نه جات سوورچی، سه رۆكی پارتی پارێزگارانی كوردستان، له گفتوگۆیه كی تایبه تی )به یان(دا به م شێوه یه باس له هۆكار و شێوازی نزیكبوونه ویان له گه ڵ پارتی و ڕه وشی ئێستای حزبه كه ی له كوردستان و په یوه ندییان له گه ڵ یه كێتیی نیشتمانی
و چه ند ته وه رێكی وردی دیكه دەکات، كه ڕاشكاوانه پرسیاره كان كراون و ناوبراویش ڕاشكاوانه وه اڵمده داته وه .
گفتوگۆ: زریان جه وهه رفۆتۆگراف: محەمەد جەمال
« « « « « «ئه مڕۆ پارتی
له بارودۆخێكی ته ندروستدا
نییە
لێکنزیکبوونەوەی ئێمە و پارتی،
لەسەر پێشنیازی ئەوان بووە
یه كێتی پشتی له حزبه
هاوپه یمانه كانی خۆی كرد
خوێنی شه هید حسێن ئاغا
و هاوڕێكانی له بیرناكرێت
ده سه اڵت ئینشیقاقی به هه موو حزبه كوردستانییه كان
كردووه
بۆ كۆنگره ی داهاتوو
خۆم كاندید ناكه مه وه
www.bayanpress.netژماره )39(، سێشه ممه 2013/6/11، ساڵی یەکەم
7
جوتیارێك: حكومه ت حه زده كات هه موومان ببینه پۆلیسیه كێتیی جوتیاران: له دە هه زار جوتیاری بیتوێن، ته نها 500 جوتیار بۆی هه یه گه نم ته سلیم بكات
جوتیاره ئه ركی له سه ر هه مووی بێت، زی��ادی 70% دانه وێڵه به رهه می كه
كردووه «. ساڵح، حسێن ساڵح خۆشیه وه الی ده ڵێت ڕانیه، كشتوكاڵی به ڕێوه به ری ده ست هه فته یه دا له م »هه وڵده ده ین ئه م بكه ین، دانه وێڵه وه رگرتنی به په یوه نديی به غدایه ، به سه ر پرۆسه یه پێامن ئ��ه وه ی ئێمه نییه ، ئێمه وه به لیژنه یه ئ��ه م كارئاسانی بۆ كرابێت پێوستی كۆمه ڵێك به غدا له كردوومانه سه ره تایی بۆ كراوه . له ناو بیتوێن گه منی ڕانیه و دوك��ان قه زاكانی: جوتیارانی 6/ 16 پاریش وه رده گرین، ق��ه اڵدزه و
كردوومانه ته وه«.جوتیارانی لقی به رپرسه ی ئه و
ڕاپه ڕینی یه كێتیی جوتیارانی كوردستان، داكۆكی نه مانتوانیوه »ئێمه ده ڵێت ئێمه ئه گه ر بكه ین. جوتیاران مافی له تاكه كه باین زیندوو ڕێكخراوێكی بین، ئێمه ده بێ جوتیاران به رگریكاری ئه گه ر ئێمه هێزی گوشارباین، شایسته ی ئه م ئه ركه پرۆزه باین حاڵی جوتیار به و شێوه یه نه ده بوو، تائێستا شایسته ی ئه و له به رگریكردنه كه نین پیرۆزه ئه ركه هه ڵبژاردمنان ئێستا تا جوتیاران. مافی نوێنه ری جوتیاران ساڵه 22 نه كردووه . ڕاسته قینه ی خۆیان هه ڵنه بژاردووه، بۆیه گرفتی ده ی��ان گرفت. بووینه ته بۆیان یه كێتیی ئێمه ی ئه گه ر هه یه جوتیاری جوتیاران هێزی فشار باین، ده سه اڵمتان بكات، جوتیاران خزمه تی ده كرد ناچار
سااڵنه %10ی بودجه بۆ خزمه تی جوتیار ته رخانناكرێت. به اڵم ئێمه وه ك یه كێتیی ده پاڕێینه وه ، خوا له هه ر جوتیاران،
خوایه لێامن تێكنه ده ی«. ن��اوب��راو ده رب����اره ی ن��رخ��ی ئه و ده ڵێت وه ری���ده رگ���رن، ك��ه گ��ه من��ه ی »نرخه كه تاڕاده یه ك گونجاوه ، به اڵم ته نیا ناوه كه ی بۆ جوتیاره . له سنووری بیتوێن 500 ته نیا هه یه ، جوتیار ه��ه زار 10جوتیار مافی ئه وه ی هه یه گه نم ته سلیم نییه ، جوتیار %70ى ئه ویش بكات، خوێنمژینی كاریان باندانه ئه م باندن. سه د ش��ه ش به ت��ه ن ی��ه ك جوتیارانه ، هه زار له جوتیار ده كڕن و به هه شتسه د كاتێ ئێمه به اڵم ده یفرۆشنه وه ، هه زار ده یگه یەنینه ده بینین، نادادگه رییه ك
ته نیا ئه وكات په یوه ندیدار، الیه نی خۆشامن ده مێنێته وه ، بۆ پیاوخراپیامن ناچاریان نین گوشار هێزی هێنده هه سنت. خۆیان ئه ركی به تا بكه ین گه نم وه رگرتنی ده بێت ڕاستییه كه ی حكومه ت ب��ه اڵم بخایه نێت، مانگ 4الیه نی به ڕاستی دان���اوه، مانگی 2ناكات، كار پێویست وه ك په یوه ندیدار بێئومێدین زۆر نین هێزه ئه و ئێمه ش ڕەشبینم، بۆیه خۆمان. داهاتووی له ڕێكخراو، وه ك ئێمه نه و حكومه ت نه جوتیار ب��ه ران��ب��ه ر خ��ۆم��ان ئ��ه رك��ی زیادبوونی ده رب��اره ی جێبه جێناكه ین. به رهه مه ی ئه و كشتوكاڵیش، به رهه می نه ك به رهه میهێناوه خۆی جوتیار هه یه كشتوكاڵ پێشكه وتنی هۆی حكومه ت
پەیجور: زریان جه وهه رفۆتۆگراف: محەمەد جەمال
ع��ه ب��دول��ق��ادر ع��ه ب��دوڵ��ا، قه مته رانی گوندی جوتیارێكی ده رب����اره ی بیتوێنه. ن��اوچ��ه ی گ��رف��ت��ه ك��ان��ی��ان ده ڵ��ێ��ت »ئ���ه وه نییه ، خۆڵكردنه چاوی گه منوه رگرتن به م جوتیارێك ه��ه ژاره. جوتیاری گه نم بڕێك مه ینه تییه وه هه موو په ینی کیلۆگرام یه ك دێنێ ، ڕەنیو كڕیووه ، دینار 750 به كیمیایی دینار به 650 گه نم گیلۆ یه ك به اڵم وه رده گرن. ئه مه كشتوكاڵكردن نییه به ڵكو بێكاری شاراوه یه كه له واڵته كه زۆربه مان باوه ، دواكه توووه كان له گه ڵ لێكبده ینه وه خه رجیه كه ی زه ره رده كه ین دڵنیابن داهاته كه ی،
له جیاتی قازانج«.زۆری گله ییه كی جوتیارە ئه و له حكومه ت هه یه و پێی وایه كه س »به رهه مه كان ناخوات. خه میان بێت ل��ێ��ی س��وودم��ه ن��د ئ���ه وه ی س��ه رم��ای��ه داره ك��ان��ن. ب��ه داخ��ه وه له هه ین له وه ته ی جوتیار ئێمه ی مێژوودا، هه ر په راوێزخراوین، ئێستا هه یه به هێزمان سه ندیكایه كی نه په رله مامنان باشی لیژنەیه كی نه خه مخۆر. وه زاره تێكی نه هه یه ، حكومه تیش حه زده كات هه موومان دارعه سا وه ك تا ئه و پۆلیسی ببینه خۆی، خزمه تی بۆ به كارمانبێنی كه نیشتامن چونكه نیشتامن، نه ك ئاسایشی ئابووریی نه بێ ، له ڕووخان پشتی ب��ڕب��ڕەی نزیكده بێته وه. كشتوكاڵه. ئابووریش ئاسایشی نییه سیاسه تێكی هیچ حكومه تیش الدێ زه ویی وابه سته ی پێ ئێمه ی ئامێری ناكاته وه له وه بیر بكات، بتوانین كه دابینبكات بۆ وام��ان ده ره ك��ی��ی ج��وت��ی��اری ملمالنێی پ��ێ ب��ك��ه ی��ن.ئ��ه وه ی خ��ۆش��امن لێامن حاڵه به م به رهه میدێنین،
ده كڕنه وه كه ده یبینن«.لقی به رپرسی كه لكانی، باپیر
ڕان���ی���ه ه���ۆك���اری دواك��ه وت��ن��ی نه بوونی سایلۆ بۆ وه رگرتنی گه منی به شی بودجه ی »ئێستا گێڕایه وه دروستكردنی یه كه می قۆناغی بدرێته بڕیاره دابینكراوه ، سایلۆ بۆ زه وی��ی دۆن��م ب��ڕی40 ته نده ر ته رخانكراوه، چه ند ساڵێكی ده وێت
بۆ ته واوبوون«.ه���ه روه ه���ا ئ���ه و ه��ۆك��اری له گه منی وه رگرتنی دواكه وتنی كه گێڕایه وه ئ��ه وه بۆ جوتیاران، به هۆی به غدا بازرگانیی وه زاره تی كۆمه ڵێك ئۆتۆمبێلێك وه رگه ڕانی هه وڵدراوه تیاچوو، فه رمانبه ری به اڵم سلێامنی، بباته وه رگرتنه وه بیانوه كانیان نه دا، ڕێگه مان ئێمه
زۆر مه قبول نه بوو«.پێشه وا تۆفیق، ئه ندامی لیژنه ی كوردستان په رله مانی له كشتوكاڵی جوتیاران كێشه ی به س��ه ب��اره ت ئه و بۆ به دواداچوومنان »ئێمه وتی هۆكاره كه ی به اڵم ك��ردووه ، پرسه نییه ، له ده ست حكومه تی هه رێمدا بانگه شه ی ئه وه ده كرا كه 6/1 گه نم ب��ه اڵم ئ��ه وه دوا ك��ه وت، وه گ���رن، به اڵم چاودێرییه ، ئێمه ش ك��اری له به ده ره وه رگرتنه كه ی چۆنیه تی كاره كه مه ركه زییه ئێمه. ده سه اڵتی نییه . هه رێمه وه به په یوه ندی و كشتوكاڵ وه زراتی بودجه ی كه میی كه مرتین حكومه ت وای��ك��ردووه چه ندین بكات. جوتیار هاوكاریی داوه ب��ڕی��اری ح��ك��وم��ه ت س��اڵ��ه به اڵم دروستبكات، سایلۆ ش��ه ش
نه یكردووه«.خراپیی ل��ه ب��اس��ی ن��اوب��راو تاقیگه كانیش كرد و وتی »زۆر گه نم هه یه لێره به پله سێ وه رده گیرێت، پله یه كه . تر پاریزگایه كی له به اڵم گه نم، وه رگ��رت��ن��ی دواك��ه وت��ن��ی جوتیاران له سه ر س��ه ی��اره كرێی زی��ادده ك��ات، ئ��ه م��ه ش واده ك���ات جوتیارانیش بكات. زیاتر خه رجیی په یوه ندیامن گرفته كان کاىت له با
پێوه بكه ن بۆ هاوكاریكردنیان«.
فراكسیۆنی گۆڕان: ڕاستگۆبووین له گه ڵ جه ماوه ره كامنان
ڕێكخراوی توێژینه وه و په ره پێدان به ڵێنه كانی هه ڵبژاردن هه ڵده سه نگێنێتوتی: )به یان( بۆ كوردستان په رله مانی هه ڵبژادنی به ڵێنه كانی ڕێكخراوه كه ئه وانیش داواك���ردوون، لێ ڕاب���وردووی و داوه ڕێكخروه كه به به ڵێنه كانیان
حه زده كه ن به دواداچوونی له سه ر بكه ن.فراكسیۆنی س��ه رۆك��ی ه���ه روه ه���ا كوردستان په رله مانی له كوردستانی ئاماژە به وه ده كات، كه ڕێكخراوی ناوبراو داوای به ڵێنه كانیان لێ كردوون و حه زیش به ڵێنه كان بۆ ب��ه دواداچ��وون ده ك��ه ن
بكرێت.س��ۆزان��ی خ��اڵ��ه ش��ه ه��اب، س��ه رۆك��ی په رله مانی له كوردستانی فراكسیۆنی له كه به ڵێنانه ی ئه و له باره ی كوردستان بۆ داوه ، خه ڵكیان به 2009 هه ڵبژاردنی
بڵێین ئه گه ر »موباله غه یه وتی )به یان( كردووه ، جێبه جێ به ڵێنه كامنان هه موو له به ر هه یه . مه عقول ڕێ��ژەی به ڵكو به ڵێنانه ی ئه و وای��ه پێامن ئێمه ئ��ه وه 70%م��ان تاكو داوه %60 خه ڵكامن به
جێبه جێكردووه«.گۆڕانیش فراكسیۆنی سه رۆكی جێگری ڕایگه یاند كوردستان په رله مانی له ڕاستگۆبوون له گه ڵ خه ڵك و سه ره كیرتین به ڵێن و دروشمی هه ڵبژاردنی ڕابوردوویان
جێبه جێكردووه .فراكسیۆنی جێگری فه تاح، رێباز د. ده ڵێت كوردستان، په رله مانی له گۆڕان قسه بكه ین ڕوانگه یه وه له و »ده توانین به رنامه ی له گه ڵ ڕاستگۆبووین ئێمه كه
هه ڵبژاردنه كان، له كاتی پێشكه شكراومان ئه وه ئێمه سه ره كیی به ڵێنی چونكه ده نگه كامنان زۆرینه ی ئه گه ر كه بوو ئه گه ر پێكدێنین، حكومه ت به ده ستهێنا، ده بینه ئه وا به ده ستنه هێنا، زۆرینه شامن ئۆپۆزسیۆنێكی چاالك. دیاره ئه و به ڵێنه بۆ ئه وكات شتێكی تازه و قورس بوو، چونكه تاقینه كردبووه وه ، ئه وه ی كه سێك هیچ بۆیه پێم وایه ئه وە به ڵێنێكی زۆر گه وره
بووه كه جێبه جێامن كرد«.كه ل��ه وه ش��ك��رده وه جه ختی رێباز د. هه موو ل��ه س��ه ر گ���ۆڕان فراكسیۆنی ورده كارییه كانی كاری ئۆپۆزسیۆن كاریان كردووه و وازیان نه هێناوه و ده ستیان له
به ڵێنه كان هه ڵنه گرتووه .
فراكسیۆنی كوردستانی: نزیكه ی 70%ى به ڵێنه كانمان جێبه جێكردووه
www.bayanpress.net ژماره )39(، سێشه ممه 2013/6/11، ساڵی یەکەم
6
ئاڤاستین؛ بێمتمانه یی قووڵتر كردنه خۆشێك: خوا ڕەحمی كرد پسووڵه كه م ونكرد؛ ده نا منیش ده چوومه پاڵ ئه وان
مه سه له ی »ئه و ڕاگه یاند )به یان(ی به به دواداچوونم من كه ئاڤاستین ده رزی ورده كاریی ئه نجامی له ك���ردووه، بۆ به ڵكو نه بووه ، ده رزییه كه به كارهێنانی قاچاغ ده رزییه كی هێنانی ئه نجامی له تێنه په ڕیوه ، كۆنرتۆڵدا كوالێتی به كه ئه وه یه سه یره ئه وه ی كاتدا هه مان له نه خۆشخانه و نه بووه عه یبی ده رزییه كه عه یبی نه بووه و كه لوپه له كانیش عه یبیان نه بووه ، ئه ی كێ عه یبی هه یه ؟ ئه ی قابیله نه خۆشه كان هه ر له خۆیانه وه وابن؟ به ڵكو له ئه نجامی نه بوونی ده زی و ده رمان له شاری هه ولێر كه ده رزی ئاڤاستین و پێنج نه خۆشخانه كان له ده رزی تری جۆری ك��ش��اب��وون��ه وه ، ك��ه ئ��ه و ده رزی��ی��ه بۆ ده ه��ات. به كار شێرپه نجه نه خۆشیی ئه وه ی نه خۆشخانه كان. پیسی هه روه ها بازرگانی جۆرێك كردبێت، تێبینیم من
»ئه وه نده ده ڵێت به یان بۆ نه خۆشه كان، داناوم، بۆ دەرمانی و چاره سه ر دكتۆر ئه وه ی به كارم هێنان، سوودی نه بوو، بۆیه
نه موێرا چیرت بچمه وه الی دكتۆر«. ئه و هێنانی شێوازی به سه باره ت له چه ند تا كوردستان، دێنه ده رمانانه ی جێگه ی و جیهانن به ناوبانگه كانی كارگه ئیدریس، مامۆستا نێوده وڵه تین، باوه ڕی »به ڕێوه به ری كۆمپانیای خاڵداریی تایبه ت به هێنانی ده رمان، به )به یان(ی ڕاگه یاند هه موو له كۆمپانیاكان سه ره تادا »له سنوورێك ده هێنا، ده رمانیان شوێنێك نه بوو بۆ هێنانی ده رمان له هه ر واڵتێك، به اڵم له ئێستادا به بێ كوالێتی ناتوانرێت باشه ، شتێكی ئه وه كه بهێرنێت، ده رمان به اڵم كێشه كه ئه وه یه ده رمان كه مبووه و نرخه كه شی گرانبووه له بازاڕدا، ئه مه ش به تێپه ربوونی كات چاك ده بێت. بۆ منوونه
ئه م مانگه ده رمان له بازاڕدا زۆرتره وه ك ده رمان ئه زمه ی كه پێشووتر مانگی له یان ئێستا كۆمپانیاكان بۆیه بازاڕ، له بوو كوالێتی و ئه سڵی ده رمانی یان نایهێنن، ئه سڵی كۆمپانیای له گه ڵ ده هێنن. به رز نییه پێشوتر وه ك ده ك��ه ن. گرێبه ست بێنێت ده رم���ان بیویستبا كه سێك كه ڕووی له ئوردن یان ئێران و چین ده كرد، كامه ده ك��ات��ه وه ل��ه وه بیر ئێستا ب��ه اڵم ده هێنێت، ئه وە باشه، و ئه سڵ ده رمانی ده كرد داوایان نه خۆشخانه كانیش پێشرت به هه ر شێوه یه ك بێت بۆیان په یدا بكه ن، له به اڵم وه ریده گرن، ئه وان نییه كێشه لێی من ده ڵێت نه بێت، كوالێتی ئێستادا نه خۆشخانه كانیش بۆیه نیم. به رپرس ئه گه ر مادده كه ئه سڵی نه بێت، نایكڕن و
وه ریناگرن«.س���ه ب���اره ت ب�����ه وه ی ه��ه ن��دێ��ك
ڕێگرن ده رمان هه یه هێنانی كۆمپانیای ئه وانه دروستببێت، كێبڕكێ ل��ه وه ی ده ستی حزبیان له پشته و هه ندێك جار هێنانی ب��ازاڕی یاساوه ن. س��ه رووی له خاوه ن ئه و ك��ردووه . ق��ۆرغ ده رمانیان باره وه له و ناتوانم »من وتی كۆمپانیایه وه ریبگرین، منوونه بۆ به اڵم بكه م، قسه ئه گه ر من ئه و جۆره ده رزییه ی ئاڤاستینم هێنابوایه، حسابێكی تر بوو، كه حكومه ت تر كه سێكی كه به اڵم ده ك��ردم، له گه ڵی ئه وه له به ر هێنای، حسابێكی دیكه یه . یه ك نییه. سه ره وه ر هه موومان بۆ یاسا دوو كۆمپانیا هه یه زۆر پێم سه یره كه له
كوالێتی ده رچوون كه جێی گومانن!«. له باره ی ئه وه ی په رله مانی كوردستان چه نده جدی بوو له سه ر به دواداچوون و دكتۆر حاڵه ته كان؟ دووباره نه بوونه وه ی كوردستان په رله مانی ئه ندامی سه روه ر،
ئاكار شیره یی: هه ولێر
كوردستان هاوواڵتیانی ده مێكه به متامنه یان كه ده رده ب���ڕن ئ��ه وه نه ماوه ، داموده زگاكانی و حكومه ت كار به رپرسان ئه وه ی له جیاتی به اڵم بۆ ئه وه بكه ن سپه یسی جیاوازییه كان جار بۆ جار كه چی كه مبكه نه وه ، ده بێت به رینرت بێمتامنه یی پانتایی هه ر بینینی ب��ه ده ڵ��ێ��ن، وه ك و ده چیته تر مه ڵۆیه كی گه نده ڵییه ك،
سه ر خه رمانی بێئومێدیی جه ماوه ر.هه ولێری شاری ڕووداوه ك��ه ى پایته ختی هه رێمی كوردستان، كه به ده رچوو، ناوی ئاڤاستین كاره ساتی كه بووه هۆی نابینایی 30 هاوواڵتیی دیكه هێنده ی كوردستانه ، ئ��ه م ئیرت بێمتامنه ییه كەی قووڵرت كرده وه . به رده وام ئه و بۆشاییه فراوان ده بێت، ئه وه ش بۆ ئایینده جێگه ی مه ترسییه .ب��ه ش��ێ��ك ل��ه ه��اوواڵت��ی��ان��ی كوردستانیش متامنه یان به داموده زگا هه رێم حكومه تی ته ندروستییه كانی باس خۆیان هاوواڵتیان وه ك نییه ، ته مه ن ئه حمه دى زارا ده كه ن. له وه ده رمانانه ی »ئه و ده ڵێت ساڵ، 50عیاده كان و نه خۆشخانه له ئێمه سوودێكامن هیچ وه ری��ده گ��ری��ن لەشامن ل��ه ئ���ازار و پێناگه یه نن نه خۆشیی كه من ده ره وه ، ناچێته لەدوای چاو و ڕۆماتیزمم هه یه ڕۆژ دووی مانگی ده ب��م. خراپرت ڕۆژ بۆ چووم كوڕەكه م له گه ڵ ساڵ ئه م هه ولێر له ڕزگ��اری نه خۆشخانه ی بڕۆ وتی: پشكنین دوای چاوم، بۆ ئ��ه وه ی ب��ۆ وه ره وه ت��ر مانگێكی پشكنین بۆ چاوه كانت بكه ین، به اڵم بۆی كه وه ره قه یه ی ئه و كردی خوا الی، بچمه وه پێی كه نووسیبووم له وانه یه منیش ئه گه رنا كرد، بزرم یه كێك بووبام له و 30 نه خۆشه ی كه به متامنه م بۆیه كوێربووه ، چاویان
نه خۆشخانه حكومییه كان نییه «. له یه كێك ئیسامعیل، له یال
نه خۆشخانه كانه وه و نه خۆش به حكومییه كان نه خۆشخانه ده كرێت، پۆخڵن، و پیس و پشتگوێخراون ده رمانیان وه ك پێویست تێدا نییه ، له نه خۆشخانه ی به گرنگی به رانبه ردا
ئه هلی ده درێت«.خالیس، د. ب��ه رام��ب��ه ردا ل��ه ته ندروستیی وه زاره ت��ی وته بێژی قسه یه ئ��ه و ه��ه رێ��م، حكومه تی ڕەت��ده ك��ات��ه وه ك��ه ه��اوواڵت��ی��ان دام��وده زگ��ا ب��ه بێمتامنه بووبن ئه و ته ندروستییه كان، بنكه و ڕاگه یاند )به یان(ی به له وباره یەوه »س���ه ره ت���ا ح���ه ز ده ك����ه م ئ��ه وه هاوواڵتیان متامنه ی كه ڕابگه یه نم خه ڵك سه ردانی كه منه بووه ته وه ، بنكه و نه خۆشخانه كامنان ب��ۆ زیاتر جاران له ته دروستییه كامنان ڕاسته خۆی نه بووه. كه مرت نه بێت، به اڵم ه��ه ب��ووه، كێشه و ڕووداو
متامنه كه منه بووه ته وه«.وه زاره ت ئ��ه وه ی ده رب��اره ی هاوواڵتیان ده داته دڵنیایی چه نده له ده رم��ان��ه ك��ان كوالێتیی ك��ه كوردستان باشن و جێگه ی باوه ڕن؟ ته ندروستی وه زاره تی وته بێژەكه ی ده ڵێت »به ڕاستی ئێمه به رده وامین به رزی كوالێتیی و پشكنین له سه ر ده رمانه كان و ڕێگه ده گرین له هاتنه ناو بۆ خ��راپ ده رمانی ن��اوه وه ی نه خۆشخانه كان، بۆیه تاكه گرفتێك هه ندێك هێنانی بێت، هه مان كه ده بێت بۆیه قاچاغ. به ده رمانه هاوواڵتیان ئاگاداربن كه ده رمان له چ شوێنێك وه رده گرن بۆ ئه وه ی ئه و سه باره ت بكه ین«. باشرت متامنه یه به ڕۆڵی ڕێكخراوه ته ندروستیه كانی كوردستان له به ره وپێشربدنی كه رتی محه مه د، عه باس د. ته ندروستی. به رپرسی ڕێكخراوی ته ندروستكاران به )به یان(ی ڕاگه یاند »پرۆژەیه كامن تاوتوێكردنی بۆ له به رده ستدایه به ته ندروستی كارمه ندانی كاری به ته ندروستی ناوه ندی و تایبه تی
گشتی، كه به یاسا ڕێكبخریت«
فراكسیۆنی گۆڕان: ڕاستگۆبووین له گه ڵ جه ماوه ره كامنان
ڕێكخراوی توێژینه وه و په ره پێدان به ڵێنه كانی هه ڵبژاردن هه ڵده سه نگێنێترێكخراوێكی كۆمه ڵی مه ده نی له هه ولێر لیسته كان كه ده كۆڵێته وه به ڵێنانه له و په رله مانی ڕاب��وردووی هه ڵبژاردنی له چه ند داب��وو. خه ڵكیان به كوردستان هه نگاوه ی ئه و په رله مانیش لیستێكی
ڕێكخراوه كه به كارێكی باش ده زانن.په ره پێدان و توێژینه وه ڕێ��ك��خ��راوی ماوه ی له هه ولێره، له باره گاكه ی كه ڕابوردوودا، داوای به ڵێنه كانی هه ڵبژاردنی فراكسیۆنه كانی سه رجه م له ڕاب��وردووی ئه مه ش ك��ردووه ، كوردستان په رله مانی بۆ هه ڵسه نگاندنی ئه و به ڵێنانه ی كه ئه و
فراكسیۆنانه به خه ڵكیان داوه .سه رۆكی خالید، ئه یاد ل��ه وب��اره ی��ه وه په ره پێدان، و توێژینه وه ڕێكخراوی
ڕایگه یاند »ئامانجی سه ره كیامن له و پڕۆژە، ئه وه یه كه له ماوه ی چوار ساڵی ته مه نی په رله مان هه ڵسه نگاندن بۆ به رنامه ی ئه و لیستانه بكه ین كه به شدارییان كردووه له خۆی کاتی لیسته كان چونكه په رله مان، كۆمه ڵێك به ڵێنیان به خه ڵك دا. ماوه یه كی ده زگاكانی له كار و چاالكییه ئه و تریش
ڕاگه یاندن باڵوده كه ینه وه «.هه روه ها سه رۆكی ڕێكخراوه كه ئه وه شی ده كه ن ب��ه راوردێ��ك ئ��ه وان كه باسكرد كراوه ، كه كارانه ی و ئیش ئه و نێوان له به لیسته كه كه به ڵێنانه ی ئه و له گه ڵ چه ند ئه وه ی زانینی »بۆ داوه خه ڵكیان كراوه ؟ جێبه جێ چه ندی و دراوه به ڵێن ده ستامن زانیارییانه ی ئه و به پێی ئیرت
لیسته كان بۆ هه ڵسه نگاندن ده كه وێت ده كه ین«.
ڕێكخراوی س��ه رۆك��ه ك��ه ی، وت��ه ی ب��ه باكگراوندێكی په ره پێدان، و توێژینه وه هه ڵسه نگاندن ب��واره ی له هه یه باشی ساڵه كانی له چونكه به دواداچووندا، و له سه ر كاریان 2009 و 2008 و 2007په رله مان و حكومه ت كاره كانی و ئیش ده سه اڵتی له سه ر كاریان ته نانه ت و
دادوه ریش كردووه له هه رێم.ئه و لیسته كان سه رۆكی و په رله مانتاران زۆرباش كارێكی به ڕێكخراوه كه ، كاره ی جۆره ئه و سااڵنه داواده ك��ه ن و ده زانن
كارانه دووباره بكرێنه وه .له ئه رمه نی په رله مانتاری شاهین، ئارام
عیسا عه بدولقه هار � هه ولێر
9www.bayanpress.net
گ��ه وره ب��وون و ب��ه ه��ۆی ئێستا فراوانبوونی دونیا و زیادبوونی ژماره ی به هۆی ه��ه روه ه��ا م��رۆڤ��ه ك��ان��ه وه ، به سه ر ئه مه ریكاوه زۆری هه ژموونی دراوی بووه ته دۆالر دراوی جیهاندا،
ژماره )39(، سێشه ممه 2013/6/11، ساڵی یەکەم
وێنە جیهانییەکان
ئا: الس هه ورامی
ته رمه كه ی گیڤارا
ڕووی ب��ه راوردك��ردن��ی ب��ه هه ستان حه زره تی ڕووی و وێنه له گه ڵ گیڤارا
مه سیحدا.ده ستگیركردنی باسه جێگه ی هێزه كانی الی���ه ن ل��ه گ��ی��ڤ��ارا چ��ێ ناوبراو كه بوو كاتێكدا له بۆلیڤیاوه، له شۆڕشبوو ڕێكخستنی سه رقاڵی هه روه ك واڵت��ه ، ئه و حكومه تی دژی هاوكاریی به ده ستگیركردنه كه شی )CIA( ئه مریكا هه واڵگریی ده زگ��ای گیڤارا ته رمی وێنه ی پیشاندانی بوو. كاتی ل��ه ت��ری وێنه یه كی چ��ه ن��د و هه موو به كۆتاییان ده ستگیركردنیدا، وابوو پێیان كه ده نگۆیانه ش هێنا، ئه و سه خت شه ڕێكی له میانه ی ناوبراو
له گه ڵ سوپای بۆلیڤیادا كوژراوه .
ده رده كه وێت، وێنه كه دا له ئه وه ی ته رمی شۆڕشگێڕی به ناوبانگ، چێ گیڤارای و به دیلگرتن دوای له ئه رجه نتینییه ، گولله بارانكردنی له الیه ن هێزه كانی واڵتی
بۆلیڤیاوه .له گیڤارا گولله بارانكردنی دوای له كۆمه ڵێك بكوژە كانی ،1967/10/9 ڕۆژی له وێنه گره ڕۆژنامه وانییه كانیان بانگهێشت ته رمی وێنه ی گرتنی مه به ستی به كرد گیڤارای هه وادارانی بۆ تاوه كو ناوبراو، له بسه ملێنن كه سیمبوله كه یان كوژراوه و ناوبراو كوژرانی ئه وه ی بۆ نه ماوه ، ژیاندا كاریگه رییان كه مبكاته وه . به اڵم پیشاندانی وێنه كه ، كاریگه ریی پێچه وانه ی دروستكرد، بۆ ئه فسانه یی تری ڕە هه ندێكی به وه ی ئه وان دروستكرد. هه وادارانی الی گیڤارا
ژێرزه مینی پڕ له دۆالر!نێوده وڵه تی ئاستی له سه ر كارپێكراو له نێوان بازرگانی ئاڵوگۆڕی بۆ و واڵتانی جیهاندا وه ك دراوی هاوبه ش ئابووریدا بواری له پێده كرێت. كاری كه ده بین ئه وه گوێبیستی ب��ه زۆری
بڕی پاره ی فاڵن پرۆژە یان بوودجه ی فاڵن واڵت ئه وه نده ملیۆن دۆالر، یان هێنده ملیار دۆالره . ئایا تا ئێستا بیرت ئه و قه باره ی ئاخۆ كردووه ته وه له وه ملیۆن و ملیار دۆالرانه ، چه نده یه ؟ له
ماوه ی پێشوودا له هه رێمی كوردستان به رپرسانه وه له یه كێك الی��ه ن له له دۆالر پڕ ژێرزه مینی بوونی پرسی قه باره ی به ئاماژە لێره وه وروژا، ژێرزه مین و له ناو ده كه ین دۆالر
سه رمایه دار و تایبه ته كانی ژووره قه باره ی ئاخۆ ده وڵه مه نده كاندا. دۆالر ملیارێك دۆالر و ملیۆنێك له گه ڵ فه رموون بێت... چه ندێك
ئه م وێنانه .
م��اده ی به ستووه ستیانێكیان ج��ۆره ستیانه كانیان ده بێت تیابووه ، ئاسنی ڕێگای له نه توانن ئه وه ی بۆ البه رن جیهانی ب��ه پ��ه ی��وه ن��دی ئاسنه كه وه به و بكه ن، تاقیكردنه وه وه ده ره وه ی واڵته دا له و زانكۆ بڕوانامه ی كه پێیه ی و هه یه خۆی تایبه مته ندیی و گرنگی پاسپۆرت ده سته به ركردنی هۆی ده بێته هۆكارێكی و ئیلزامی شێوه یه كی به كۆمه اڵیه تییه و كه سێتی سه ركه وتنی هه موو قوتابییه ك هه وڵی ته واوی خۆی
بێت ڕێگایه ك به هه ر كه ده دات له و به ده ستبهێنێت زانكۆ كورسیی ناتوانن قوتابییانه ی ئه و پێناوه شدا په نا ده رچ���ن، خۆیان ت��وان��ای به وه به ر قۆپیه ده به ن، گرووپ و تۆڕی پێكهێرناوه بۆ گه وره و رێكخراوه یی رێوشوێنێكی هه موو حكومه تیش و ق��ه ده غ��ه ك��ردن��ی گ��رت��ووەت��ه ب��ه ر و له ساڵی 2012 دا وه زاره تی ئاسایشی گشتی 1500 كه سی ته وقیف كرد و
60 هه زار ئامێریشی كۆنرتۆڵكرد.
به كارهێنانی له خۆڕزگاركردن بۆ ئامێره ئه لكرتۆنییانه ی كه بۆ قۆپیه ئه و تاقیكردنه وه له كاتی به كارده هێرنێن ی )جیلین( هه رێمی گشتییه كاندا، ئامێرێكیان )چین(، ڕۆژهه اڵتی باكوری ئاماده كردووه كه له ڕێیه وه ده توانرێت ئه لكرتۆنییانه و م��اده كانزایی ئ��ه و ب��دۆزرێ��ن��ه وه ك��ه ب��ۆ ق��ۆپ��ی��ه ك��ردن به كارده هێرنێن. بۆیه وه ك له ڕۆژنامه ی ب��اڵوك��راوه ت��ه وه ، ت��ای��م��ز(دا )گڵۆباڵ كه ك��راوه كچانه قوتابییه ل��ه و داوا
و ك��وڕ ملیۆن ن��ۆ ل��ه زی��ات��ر ئه م )چین( واڵت��ی له گه نج كچی ئه نجامدانی به مه به ستی هه ینییه چوون گشتییه كانی تاقیكردنه وه هۆڵه كانی له ڕوو زانكۆ، ب��ه ره و تاقیكردنه وه ده كه ن و به مه به ستی قوتابییه له داوا قۆپیه، له ڕێگرتن ستیانه كانیان كه ك��راوه كچه كان
البه رن.
بیهێنه به رچاوی خۆتله كۆتاییدا ئه م چه ند ژماره یه بهێنه به رچاوی خۆت، بزانه قه باره كه ی چه نده .
ساڵی 2011 بڕی قه رزی گشتیی ئه مه ریكا كه قه رزاری واڵتانی دیكه بووه ، بریتی بووه له )12.7تریلیۆن( دۆالر.كۆی گشتیی داهاتی نه ته وه یی نیشتامنی عه ره ب له ساڵی 2010دا )1.9تریلیۆن دۆالر( بووه . بوودجه ی گشتیی عێراق بۆ ساڵی 2013، نزیكه ی )119ملیار دۆالر( بووه . پاشان ژێرزه مینه پڕ له دۆالره كانیش بهێنه به رچاوی خۆت!
بۆ ڕێگرتن له قۆپیه، لە چین ستیان قه ده غه یه
ئا: فه ره یدون ئه حمه د
وێنه ی یه كه م: ئه ستوریی دراوی دۆالر له جۆری سه د دۆالریی بریتییه له )0.1075(ی میللیمه ترێك
وێنه ی پێنجه م: قه باره ی بڕی )یه ك ملیار( دۆالر، واته )سه د هه زار ده فته ر(، به به راورد به قه باره ی مرۆڤ
وێنه ی هه شته م: بڕی یه ك ملیۆن دۆالر.
وێنه ی شه شه م: قه باره ی بڕی )یه ك تریلیۆن( دۆالر، واته )سه د ملیۆن ده فته ر(، به به راورد به قه باره ی مرۆڤ. )تێبینیی ئه وه بكه خاڵه سووره كه ی به شی خواره وه ی الی چه پ، وێنه ی
وێنه ی حه وته م: بڕی یه ك ملیار دۆالر له ژوورێكدا دانراوه .
وێنه ی دووه م: بڕی )ده هه زار( دۆالره ، واته سه د گه اڵ، به زمانی گشتی، یه ك ده فته ر دۆالر
وێنه ی چواره م: قه باره ی بڕی )100ملیۆن( دۆالر، واته )ده هه زار ده فته ر(، به به راورد به قه باره ی مرۆڤ
وێنه ی سێهه م: قه باره ی بڕی )100هه زار( دۆالر، واته )ده ده فته ر(
دۆالر، به به راورد به قه باره ی مرۆڤ
و. باوكی شاد
www.bayanpress.net ژماره )39(، سێشه ممه 2013/6/11، ساڵی یەکەم
8
دلبۆسكه بووه راهێنه ر. هه رچه نده راهێنه ره پرتووگالییه كه ریاڵی گه یانده جامی سۆپه ری ئیسپانیا، ئه مه ش كۆتا جام بوو كه فلۆرینتینۆ
به ده ستیهێنا تاكو هاتنی مۆرینهۆ.توانی 2011دا ئه پرێلی له مۆرینهۆ به ده ستهێنانی جامی به بگه یه نێت تیپه كه كۆپا دێل ڕێ. نزیكه ی 40 ملیۆن یۆرۆى له م
3 پ��اڵ��ه وان��ان، خولی له ج��ام ی��ه ك ته نها پاڵه وانێتی له اللیگا، 3 پاڵه وانێتی له سۆپه ر جامی ئیسپانیا و یه ك پاڵه وانێتی له سۆپه ر
جامی ئه وروپا و جامێكی نێوده ڵه تیش.ف��ل��ۆری��ن��ت��ی��ن��ۆ ب���ه ئ����ه ن����دازه ی 8 گۆڕیوه. راهێنه ری پاڵه وانێتییه كانی، راهێنه ر له دوو خولی سه رۆكایه تیی پێرێزدا هاوینی له پێرێز رۆیشتوون. و هاتوون گرتووه ته یانه كه ی سه رۆكایه تیی 2000دا تاكو خولیشی سه ركه وتووترین و ده ست ئه مڕۆ، سه رده می راهێنه رایه تی دل بۆسكه
بووه . هه رگیز چ��ه ك، راكێشانی بۆ پێرێز كه هاویندا یه كه م له و نه بووه دوودڵ ملیۆن 120 نزیكه ی گرته ده ست، تیپه كه ی لویس بۆندانه ش، له و خه رجكرد. یۆرۆی به رشه لۆنه وه له كرد رازیی كه بوو، فیگۆ
بێته ریاڵ.زه یدان، رۆناڵدۆی به ڕازیلی و بێكهام، له 3 ساڵی دواتردا په یوه ندییان به یانه كه وه كرد، ئه و كاته ی كه كارلۆس كیرۆش له جیاتی
و كابنت مه حموودی یونس چاوه ڕواننه كراو به شێوه یه كی هێرشبه ری هه ڵبژارده ی عێراق وازهێنانی له یاریی تۆپی پێ راگه یاند.
یونس مه حموودی ته مه ن 30 ساڵ كه ساڵی 2007 سه ركردایه تی هه ڵبژارده ی عێراقی كرد بۆ به ده ستهێنانی جامی ئاسیا، رایگه یاند كه دوای كۆتایی هاتنی پااڵوتنه كانی مۆندیال به یه كجاریی واز له یاریی
كردن ده هێنێت و نایه وێت چی تر له یاریی كردن به رده وامبێت.و عه ره بی و خۆر و سه د و غه رافه كانی یانه له بۆ یونس وه كره له قه ته ر وه ك پیشه گه ر یاریی كردووه و به باشرتین یاریزانی جیهان له الیه ن رۆژنامه ی الگازێتای ئیتاڵیشه وه هه ڵبژێردرا و خه اڵتی
پێبه خرشا.
ریاڵ یانه ی نایه وێت كه ئاشكرایكرد كڕواتی مۆدریچی لۆكا مه درید به جێبهێڵێت و رووبكاته هیچ یانه یه كی تر، به وه یش مۆدریچ مۆرینۆی بێئومێد كرد كه هه موو هه وڵێكی بۆ كڕینی ئه و یاریزانه یه له ریاڵ مه درید تا له گه ڵ خۆی وه رزی داهاتوو له یانه ی چێڵسی پیشتی
پێ ببه ستێت.مۆدریچ دوو ساڵ له مه وپێش له یانه ی چێڵسییه وه زۆر نزیك بوو، به اڵم ئێستا نایه وێت ریاڵ مه درید به جێبهێڵێت و ده یه وێت له گه ڵیدا به رده وام بێت ئه وه ش كارێكی زۆر ئاساییه به الیه وه چونكه به وته ی خۆی هه موو یاریزانێك هه ر له منداڵییه وه خه ونی ئه وه ی هه یه یاری
بۆ ریاڵ مه درید بكات، ئه وه یش بۆ ئه و خه ونێكه و هاتۆته دی.
مۆدریچ پشتی كرده مۆرینۆ یونس ماڵئاوایی کرد
خوله دا به بێ به رهه م خه رجكرد، كه ئه وه ش خولی كۆتایی ساڵی دوو بۆ ده گه ڕێته وه یه كه مین و پێرێز سه رۆكایه تیی یه كه می بۆ پڕئیفتیخاریه كه ی گه ڕانه وه دوای خول یانه كه له ساڵی 2009، كاتێك كه كریستیانۆ چاپی و بنزیام ك��ه ری��م ك��اك��ا، رۆن��اڵ��دۆ،
ئه لۆنزۆی هێنا بۆ یانه كه .
س��ه رۆك��ی ت���ازه ه��ه ڵ��ب��ژێ��ردراوەی ساڵ 10 م��اوه ی له مه درید، ریاڵ یانه ی سه رۆكایه تی كردن له م یانه یه دا، 860 ملیۆن 10 به ده ستهێنانی بۆ خه رجكردووه یۆرۆی
پاڵه وانێتی.ده یه یه كه ك��ه پێرێز فلۆرینتینۆ سه رۆكایه تیی یانه ی ریاڵ مه دریدی یه كێك مێژوودا، له پێ تۆپی پڕشانازییه كانی له ئاماژە ده كات. ریكۆرده كانیه وه به شانازی 860 نزیكه ی ناوبراو كه ده كات ئه وه بۆ ب��ازاڕی له خه رجكردووه ی��ۆرۆی ملیۆن پاڵه وانێتی 10 ته نها تاكو گواستنه وه كاندا بەدەستى راب��ردوودا ساڵى 10 م��اوه ی له
بهێنێت.ب��ه م��ان��ای��ه ك��ی ت��ر، ه��ه ری��ه ك له م مامناوه ندی به شێوه یه كی پاڵه وانێتییانه ئه م ك��راوه . خ��ه رج بۆ ی��ۆرۆی ملیۆن 86نه رخه ش نرخێكی سه ركێشانه یه له چاو ئه و به ده ستیهێناوه . یانه كه كه سه ركه وتنانه ی
پاڵه وانی بووه جار هه شته م بۆ نادال رافائیل ئه وه ی دوای ریزبه ندی له به اڵم فه ره نسی، گاروسی رۆالن گه وره ی پاڵه وانێتی فێره ری داڤید بۆ چ��واره م��ی پله ی ن��ادال تێنسدا یاریزانانی پله ی له پێنجه م، پله ی گه ڕایه وه و ده ستدا له هاونشیتیامنیی یه كه می ریزبه ندییه كه یشدا نۆڤاك جۆكۆڤیچ ماوه ته وه كه له رۆالن نادال، به رامبه ر شكستی به به جێهشێت كۆتایی نیوه ی گاروسیدا له الیه كی تره وه رۆجێ فێدرێری سویرسی پله ی دووه می له ده ستدا مۆرای ئه وه ی س��ه ره ڕای بریتانی مۆرای ئه ندی به رژە وه ندی له
نه كرد. پاڵه وانێتییه كه ی به شداریی
سه ره ڕای بردنه وه ی نازناوه كه پله یه ك دابه زی
روانینێك بۆ 8 راهێنه ری سه رده می سه رۆكایه تیی پێرێز
ده ست، 273 رۆژ درێژە ی كێشا.هاوكاری ریاڵ، تازه كه ی راهێنه ره فێرگیسۆن بوو له مانچسته ر یونایتد، كه راهێنه رایه تی 2004 � 2003 وه رزی له تیپه، ئه م له گه ڵ توانی و گرته ده ست
ببێته پاڵه وانی جامی سۆپه ر. كاماچۆ: ته نها 20 رۆژ درێژە ی هه بوو
كاماچۆ له 29ی ئۆگستی 2004 بووه هه ژده هه می لە كۆتاجاریش و راهێنه ر ئه یلوولدا بوو كه قوتابییه كانی رێنموونی له ناوبراو یاریگاكه وه . قه راخ له ده كرد تیپه كه له وازی به اڵم ده رنه كرا، تیپه كه
هێنا. گارسیا رامۆن: كه مرت له 100 رۆژ
وازهێنانی دوای بوو رێگاچاره یه ك كاماچۆ. ئه و له 21ی سێپته مبه ره وه بووه وازی دیسه مبه ردا مانگی له و راهێنه ر
پێهێرنا.لۆگسامبۆرگۆ: سێیه مین راهێنه ر له
وه رزێكی شڵه ژاودا 2005 یه كه می كانوونی له ناوبراو گرته ده ست تیپه كه ی راهێنه رایه تیی دا له س��اڵ��دا ه��ه م��ان دیسامبه ری ل��ه و
له پ��ێ��رێ��ز ف��ل��ۆری��ن��ت��ی��ن��ۆ كۆنگره یه كی رۆژنامه وانیدا رۆیشتنی ڕیاڵ یانه ی له مۆرینهۆی خ��ۆزێ كه له كاتێكدا راگه یاند، مه درید بۆ خ��ۆی ده ی��ه وێ��ت ئه نچلۆتی یانه كه راهێنه رایه تیی گرتنه ده ستی ئاماده بكات، تێڕوانینێك ده كه ین بۆ سه رده می له كه راهێنه ره ی 8 ئه و راهێنه رایه تیی پێرێزدا فلۆرینتینۆ
یانه كه یان كردووه . دلبۆسكه : سه ركه وتووترین و
درێژخایه نرتینیانرۆژ 31 و ه��ه زار دلبۆسكه ، ریاڵ یانه ی هونه ریی به ڕێوه به ری راهێنه رێكی هیچ ب��وو. م��ه دری��د نه یانتوانی ئه و ئه ندازه ی به تریان سه ركه وتن بۆ یانه كه تۆمار بكه ن، 7
پاڵه وانێتیی به ده ستهێناوه .كیرۆش: یه كه مین كڕینی پێرێز دوای ئه وه ی سه رۆكایه تی یانه كه ی گرته
له به رئه وه ی دوورخرایه وه ، پۆسته كه ی نه یتوانی هیچ ده ستكه وتێك بۆ تیپه كه ی
به ده ستبهێنێت.لوپز كارو: راهێنه رێكی كاتیی پێش
وازهێنانی پێرێزدوای ناچاریی رێگاچارەیه كی ن��اوب��راو لۆكسامبۆرگۆ. ده رك��ردن��ی بۆ ئه وه دوای بوو، كاستیا راهێنه ری پله تیپی ماوه ی 156 رۆژ راهێنه رایه تی ته سلیمی ده ستبه تاڵی به تا كرد، یه كی
كرده وه . پلیگرینی: راهێنه رێك كه به گه ڕانه وه ی
پێرێز هه ڵبژێردراپلیگرینی ته نها یه ك ساڵ راهێنه ری ریاڵ بوو و به بێ به ده ستهێنانی نازناوێك به دۆڕان��ه هێنا. كاره كه ی به كۆتایی ئازاره كانی له خولی پاڵه وانان و كۆپا دێل رێ، له سه رده می ئه م راهێنه ره دا بوون.
مۆرینهۆ: 3 وه رز 3 پاڵه وانێتی مۆرینهۆ دوای دلبۆسكه هه زار و 7 رۆژ راهێنه ر بوو، دووه مین راهێنه ر بوو كه ئه و ماوه زۆره مبێنێته وه له سه رده می
سه رۆكایه تیی پێرێزدا.
ره وه ند
مه تین پێرێز، 10 ساڵ سه رۆكایه تی، 860 ملیۆن خه رجی،
10 پاڵه وانێتی
گوڵه كان و ڕووه ك خۆیشم ب��ه غ��داوه ، به رهه مده هێنم.
بۆ زیاتر تۆ، گواڵنه ی ئه و بەیان: جوانكارییه ن، یان به روبومیان هه یه ؟
حەمەڕەشید: ئه و گواڵنه ی به رهه می ده هێنم، هه یه گوڵی هه یه ، هه یه نییه تی، و نه بێت لێی حه زم خۆم شتێكیش هه ر ئاووهه وای له گه ڵ ده گونجێت نه زانم و به رهه میناهێنم خۆڕاگره ، و ناوچه كه دا ناچم وه ك خه ڵك بیهێنم و فه شه ل بهێنێت ئه وه زیاتر شتی زینه له به ر له ماڵه كاندا، بۆ ئاوم و زه وی ئه گه ر به رهه مده هێنم، دیاریبكه ن وه ك باقیی شاره كانی كوردستان شت ئه وه نده 10 هه ڵبه ت عێراقیش، و به رهه مده هێنم، ته نانه ت 100 ئه وه نده ش.
بەیان: ئه ی حكومه ت هیچ زه وییه كی بۆ مه شته ل دیارینه كردووه ؟
حەمەڕەشید: نه خێر، ته نیا له سلێامنی دابیننه كراوه ، مه شته له كان بۆ زه وی هه ولێر و دهۆك و كه ركووك و پارێزگاكانی بۆ دابینكراوه ب��ۆ زه وی��ی��ان عێراقیش مه شته ل به رهه مهێنان، شت و مه شته ل ده بێت جێگه و ڕێگای هه بێت. كۆمه ڵێك مه شته ل به یه كه وه بن، شار جوان ده كه ن.
له به ر ئه وه ئه م میهنه یه لێره خنكاوه .بۆ زه وی پێنه دانی هۆكاری بەیان:
چی ده گێڕیته وه ؟له مه وپێش ماوه یه ك حەمەڕەشید: چه ند نوێنه رێكی مه شته له كان چووین بۆ عێراقیین، ئه گه ر وت پێامن پارێزگار، الی وه ك كوردستانیین، ئه گه ر عێراقی، وه ك بكه ن، له گه ڵ مامه ڵه مان كوردستانی وتیان ئه وانیش ش��اره وان��ی، بۆ نووسیی نییه تی؟ بۆچی بیده ین، نییه زه وی��امن و فرۆش كلكه پاچ به بیدات هه یه زه وی كلكه بێڵ فرۆش و ته وراسدروستكه ر، به اڵم
لێده كات و ده یباته ماڵه وه .شێوه یه كی به وتت پێشرت بەیان: تۆ ڕای به كشتوكاڵت خوێندووه ، زانستی ئێستا كشتوكاڵ به زانستییانه ده خوێرنێت
و سوود له خوێندنه كه بیرناوه ؟حەمەڕەشید: ده توانم بڵێم خه ڵك كه
خوێندوویه تی، به بڕوانامه كشتوكاڵییه .پیشه یه ك نه یكردووه ته واته بەیان:
بۆ خۆی؟حەمەڕەشید: به ده گمه ن، من و چه ند كه سێكی تر كردوومانه به پیشه. خه ڵكێكی ئیش سه رپه رشتیی كشتوكاڵی، ئه كادیمیی
و كاری كشتوكاڵی ناكات.+ ئه مه بۆ نه بوونی كادری كشتوكاڵی
ناگه ڕێته وه ؟حەمەڕەشید: نه خێر، به اڵم خه ڵك كه به وه ته نیا نابێت ده خوێنێت، كشتوكاڵ و بگه ڕێ خۆیشی ده بێت بكات، ئیكتیفا
شت وه ربگرێت.خۆیشی ه��ه وڵ��ی ك��ه وات��ه ب��ەی��ان:
پێویسته ؟حەمەڕەشید: ده بێت ئه و كه سه حه ز به اڵم هه بێت، ئیشه كه ی بۆ ئاره زووی و بۆ كشتوكاڵ، ته نیا نه ك ئێمه واڵتی له شته كانی تریش، ده ڵێت شه هاده ده هێنم،
مه عاش وه رده گرم.ب��ەی��ان: گ��وڵ و گ��ڵ دوان��ه ی��ه ك��ی خاكه ی ئ��ه و چه ند تا لێكدانه بڕوان،
هه مانه ، سوودی لێ بیرناوە بۆ گوڵ؟ئێمه خ��اك��ه ك��ه ی ح��ەم��ەڕەش��ی��د: ئه و ب��ه اڵم دره خ��ت، و دار بۆ گونجاوه خاكه ی بۆ ئه م شته زینانه ده بێت، ده بێت تایبه ت بێت، وه ك بیتمۆس، كه له ئیتاڵیا و
هۆڵه ندا و توركیاوه دێت.خاوه نی خۆمان ئێمه به اڵم بەیان: و هه یه باشی قومی ڕووبارین، كۆمه ڵێك
كه مه شته ل، بۆ بكات دیاریی نییه زه وی شار جوان ده كات و خزمه تی شار ده كات، وتیشیان كردین، پشتگیریی زه راع��ه ش ده بێت له چوارچێوه ی ماسته رپالنی شاردا
بێت.ده ره وه ل��ه گ��وڵ هێنانی ب��ەی��ان: قه ره بووی نه بوونی شوێنی نه كردووه ته وه ؟
له هه مووی ئه وانه حەمەڕەشید: ده ره وه له ژێر كۆنرتۆڵێكی وردایه ، ته ماشا هه فته یه ك پ��اش م��اڵ��ه وه له ده ك��ه ی��ت تێكده چێت، به اڵم له هه مان كاتدا هێنانی ئه م گواڵنه پێویسته ، چونكه پێشرت هه ندێك گوڵ هه بووه ، خه ڵك هه ر نه یناسیوه ، ئێستا خه ڵك خۆی له ئینته رنێت ده گه ڕێت، ئه و
شتانه ده دۆزێته وه .واڵتانی ل��ه گ��واڵن��ه ی ئ��ه و ب��ەی��ان: توركیا ئێران، هۆڵه ندا، دێن، وه ك ده ره وه و سووریا، بۆ كه شوهه وای ئێمه گونجاون؟
مه رج ڕێژەییه ، ئه وه حەمەڕەشید: نه بێت ئێمه كه شوهه وای بۆ %100 نییه وه ك ئێمه هه وای ته قریبه ن ببێت، یان گه رما و كه مه شێ ئێمه الی وایه. ئێران زستانیش و زۆره هاویندا له ته پوتۆز و
سارده .بۆ خه ڵك به ده مه وه هاتنی بەیان:
گوڵ، ئێستا باشرته ، یان جاران باشرت بوو؟خه ڵك كاتێك هه موو حەمەڕەشید: شته كان ئێستا به اڵم بووە ، گوڵ له حه زی زۆر بوون ، جاران خه ڵك زۆر ده هاته ئێره ، هێنانی زۆربوونی هۆی به ئێستا به اڵم به غداوه له ع��ه ره ب منوونه بۆ گوڵه وه ،
گوڵی هێناوه له سه ر جاده ده یفرۆشێت.بۆ هۆكارێك بووه ته ئه مه بەیان:
ڕازاندنه وه ی مااڵن؟حەمەڕەشید: كاریگه ریی هه بووه ، بۆ منوونه گوڵێك ده بینێت زۆر جوانه ، حه زی
بەیان: ئه م كاره ت چۆن هه ڵبژاردووه ؟ح��ەم��ەڕەش��ی��د: ی��ه ك��ه م ش��ت چێژ ڕۆحییه ته كه م وه رده گ���رم، ئیشه كه له پیشه وه ك ئ��ه م��ه ش��م كشتوكاڵییه. زراعییه كانم ده رچووه بۆ كه وه رگرتووه ، كه خه ڵكێك میهنه یه . كه ئیسپاتكردووه ده بێت ده كات، ته واو په یامنگا و كولیه بزانێت میهنه ی هه یه ، ئه و به رهه مه ی له م به رهه می 98%ی ده یبینیت، مه شته له دا و كڕین به ب��ڕواش��م و خۆمه ده ستی
فرۆشتنه وه ی ڕووه ك نییه .زۆر ژماره یه كی ئێستا به اڵم بەیان: مه شته ل كراونه ته وه له شاری سلێامنی، تۆ
ڕات له باره یانه وه چییه ؟حەمەڕەشید: ده توانین بڵێین هیچیان شت خۆیان له به رئه وه ی نین، مه شته ل ده وترێت شوێنێك به به رهه مناهێنن، به رهه مبهێنێت، شت خۆی كه مه شته ل،
نه ك بچێت بیكڕێت و بیفرۆشێته وه .بەیان: كه واته گوڵ و ڕووه كفرۆشن؟
حەمەڕەشید: به ڵێ ، ئێستا وایه .شوێنانه له و كه سانه ی ئه و بەیان: یان ده كه ن، كار زانستییانه ده كه ن، كار
هه ڕەمه كی؟بڵێم ن��ات��وان��م ح��ەم��ەڕەش��ی��د: هه ڕەمه كی، به اڵم به و حوكمه ی ماوه یه كه له و بواره دا ئیش ده كه ن، حه مته ن هه ندێك به شی ب��ه اڵم په یداكردووه ، شاره زاییان ئه ندازێكی وه ك نین، پیشه یی زۆری��ان په یامنگا ده رچوویه كی یان كشتوكاڵی، من كه ئێستا كشتوكاڵی. ئاماده ییه كی و زجاجی( )بیت پالستیكی خانوویه كی پێی كشتوكاڵ وه زاره ت��ی وه رگ��رت��ووه ، م ئه وه یه من مه شته مل هه یه و له به ر داوم، مۆڵه تی له ساڵی 1988ە وه من زراعیشم. له هه یه كشتوكاڵیم پیشه ی كاركردنی
بیتمۆس دره ختیش گه اڵی له ده توانرێت ل��ه وه بیر ئێستا ت��ا بكرێت، دروس���ت نه كراوه ته وه كارگه یه كی به رهه مێنانی ئه و
جۆره گڵه هه بێت؟شت ده چێت كابرا حەمەڕەشید: له وه بیر ده یفرۆشێته وه ، و ده كڕێت
ناكاته وه .به مابێت شتێكت ئه گه ر بەیان: ئاماژەمان ئێمه و بزانیت پێویستی
پێنه كردبێت؟حەمەڕەشید: داواكارم كاربه ده ستانی بۆ ب��ك��ه ن داب��ی��ن زه وی س��ل��ێ��امن��ی و ڕووه ك به رهه مهێنانی بۆ مه شته له كان، كوردستان تری شاره كانی هه روه ك گوڵ، و عێراق بۆ به شداربوونیان له جوانكاریی ڕۆحییه ته كه م من هه روه ها شاره كه دا. ئه م دێرینیشم، وه رزشوانی و كشتوكاڵییه دوانه ش ئاره زووی ئینسان زیاد ده كه ن بۆ
ئیش.ب���ەی���ان: وه رزش���ك���ردن س���وودی ته ندروستیی زۆری بۆ مرۆڤ هه یه ، گوڵیش حه زێكی بووه ته ئه مه ده كاته وه ، مێشك كاره كه ت؟ به درێ��ژەدان بۆ تۆ زیاتری ئۆتۆمبێل كه مرت كه بیستم پێشرت وه ك
به كارده هێنیت بۆ هاتنه سه ر كار؟ته ندروستیی بۆ من حەمەڕەشید: به ناو به پێ به 40 ده قیقه به یانیان خۆم ك��اره ك��ه م، س��ه ر دێمه ئ��ازادی��دا پاركی ڕووه ك��دا له گه ڵ ژی��ان كاتدا هه مان له گوڵ دواتریش خۆت، زه وقی بۆ خۆراكه زه ڕەنگه رێك منوونه بۆ به هایه ، به زۆر ده ڵێت: ده ك��ات، پیشه كه ی وه سفی كه ده ڵێی گوڵه . هێشتا ئاڵتون ده چووێنێت به گوڵ، ڕووحییه تی گوڵ له هه موو شته كان به رزتره ، په ندێكی هۆڵه ندی هه یه ده ڵێت:
له گوڵ بگه ڕێ ، خۆی قسه ده كات.
[email protected]ژماره )39(، سێشه ممه 2013/6/11، ساڵی یەکەم
11
سەرەقەڵەم
هه‌ڵه‌‌‌و‌هه‌ڵه‌بوونی مرۆڤ و به رده وامیدان به سه ره تای له ده سته جه معی، به ژیان هه له كانی ژیانی كۆتایی تا ژیانیه وه ئه نجامدانی ڕووب��ه ڕووب��وون��ه وه ی ئه م جا ده ڕە خسێنێ ، بۆ هه ڵه ی هه ڵه یه له بازنه ی خودی تاكدا بێت، له كاتی نه بوونی هونه ری ژیانسازی، خود و به ڕێوه بردنی هونه ری یان له یان بێت، كۆمه ڵگادا گ��رووپ و كۆمه اڵیه تی، ی��ان خێزانی بازنه ی ئه نجامبدرێت هه ڵه ده كرێت كاتێك نێوان ملمالنێی ده ره ن��ج��ام��ی ل��ه پێگه له سه ر یه كرت له گه ڵ تاكه كان و ڕۆڵ و ئیداره و قیاده كردنی ژیانی دامه زراوه كان كۆمه ڵگا و گرووپ و ئه نجامدان هه ڵه سه رئه نجام بێت، ده ب��ێ��ت��ه ی��ه ك��ێ��ك ل��ه س��ه رچ��اوه ب��ه رزك��ردن��ه وه ی سه ره كییه كانی زیندوویی داینه میكیه ت و ئاستی هه روه ها كۆمه ڵگاكان، تاك و ژیانی پڕۆسه ی ده بێته ئه نجامدانه كه هه ڵه ژیانی بۆ تاكه كان پێداچوونه وه ی خۆیان و ڕاهاتن له سه ر به رده وامیدان
به دواندنی خود و هه ڵسه نگاندنی.ل�����ه ك����ات����ێ����ك����دا ك���ات���ی بۆ تاكه كان هه ڵسه نگاندنه كانی تێبینی ئاڕاسته یه ك له زیاتر خۆیان، كه كه سانه ی ئه و زۆرن ده كرێت، هه ڵه ئه نجامدان ده بێته ئه و بازنه یه ی كه تیایدا نوقم ده بن. به ده روونێكی هه ڵچوونێكی سه رزه نشتكه ر و خۆیان، له ڕقبوونه وه ب��ه رده وام و له گه ڵ مامه ڵه كردن دروست توانای ده ده ن، ل��ه ده س��ت هه ڵه كانیان ل��ه دوای ڕۆژ ئاشكرا و ب��ه ب��ۆی��ه ق��ه دری به ها و كه سانه ئ��ه م ڕۆژ ده بێت، دابه زیندا له الیان خۆیان باسكردنی ده بێته باسیان ح��اڵ و هه ڵه ، بە تووشبوونیان هۆكاره كانی یان ئاسه واره كانی هه ڵه كانیان له سه ر ئه م ب��ه رده وام��ب��وون��ی به ژیانیان، ده بن ئاڕاسته كه سانه ئه و حاڵه ته، هه ندێ له خ��ۆی��ان، ناخی ب��ه ره و كه سانه ئه و كه میشدا، زۆر حاڵه تی له گومانیان ك��ه ئ��ه وه ی ده گه نه فراوانی لێبورده یی په روه ردگاریش بۆ سه رئه نجامدا له ده بێت و دروست ئیحتیوایان نائومێدی خه مۆكی و
ده كات. هه ڵه ئه نجامدانه بۆ كه سانی تر، ژیان ستایلی نوێكردنه وه ی ئاڕاسته ی مرونه تی ئاستی به رزركردنه وه ی و داڕشتنه وه ی دووب��اره كه سایه تی و بۆ په یوه ندییه كانیان ئامانج و مه رجێك به ئه مه له خۆده گرێت، كه سه كان زیاتر له حه جم و كاریگه ری هه ڵه كانیان، ب��ه ن���ه ده ن ه��ه ڵ��ه تێڕوانینان بۆ هه ڵه كانیان له ڕوانگه ی خاڵی بێت. خۆیانه وه مرۆڤبوونی یه كه م، پله ی به الی��ان جه وهه ری ب���ه رده وام دووب��اره ن��ه ك��ردن��ه وه و ئه نجامدانی له سه ر بێت نه بوون به ره و ئاڕاسته بوون له گه ڵیدا هه ڵه ، حاصڵكردنی بۆ ی��ان پ��ه روه ردگ��ار، پاڵپشتی داواك��ردن��ی ل��ێ��ب��وردن و مه عنه وی و ڕۆحی بێت.له م حاڵه ته دا ده روازه یه كی كه سانه ئه م بۆ هه ڵه تری سه ركه وتن و نوێبوونه وه ده بێت.
* پسپۆڕ له بواری جێنده ر و خێزان
د. عالیە فەرەج* دوو هەفتە جارێک دەینووسێت
حه مه ڕەشید حه مه سه عید، خاوه نی شه تڵگه ی چرۆ بۆ به یان:
بڕوام به كڕین و فرۆشتنه وه ی ڕووه ك نییهو ده كه ن خزمه تیان كه سانێك تاقانه ن. دروستكه ری جوانه كانی کارە له ڕووه ك، و گوڵ ئه وانیش خزمه ت به مرۆڤایه تی ده كه ن، له ئێستادا چه ندین جۆری گوڵ و ڕووه كی تایبه ت
له كوردستاندا هه ن. )به یان( كه سێكی تایبه تمه ندی ئه و بواره دەدوێنێت.كه چووینه ئه و شه تڵگه یه ی ده مانویست گفتوگۆكه ی لێ ئه نجام بده ین، بینیمان حه مه ڕەشید حه مه سه عید نادر، سه رقاڵی ئاودانی ئه و گواڵنه بوو كه له ناو ژووره پالستیكییه كه یدا بوون، هه روه ك جۆراوجۆر. گوڵی له پڕبوون هه موو بینی، دیكه مان ژوورێكی چه ند له والیشه وه حه وشه ی ئه و شه تڵگه یه كه كۆنترین شه تڵگه یه له سلێمانیدا، پڕبوو له چه ندین جۆر گوڵی
دانسقه . گێڕانه وه ی ئه و كه شه ی ئێمه بینیمان، ڕەنگه كه مێك گران بێت.كاك حه مه ڕەشید كه له گه ڕەكی چوارباخ له شاری سلێمانی له ساڵی 1941 له دایك بووه ، سه ره تایی و ئاماده یی كشتوكاڵی له سلێمانی و په یمانگای كشتوكاڵی له به غدا ته واو كردووه ، له ساڵی 1968ه وه وه ك ڕابه ری كشتوكاڵ دامه زراوه ، له ساڵی 1981 مه شته ل چرۆی بنیاتناوه ، كه له دوای )كه ریم والی( كۆنترین مه شته له له سلێمانیدا و به وته ی خۆی »ئه وائیلی مه شته له
له سلێمانیدا و هه وێنی كاره كه یه «. گفتوگۆ: محه مه د جه مال
98%ی گوڵه كانی ئه م شه تڵگه یه ، به رهه می
ده ستی خۆمن
ڕووحییه تی گوڵ له هه موو شته كان
به رزتره
ته نیا له سلێمانیدا زه وی بۆ مه شته له كان دابیننه كراوه
هه موو كاتێك خه ڵك حه زی له گوڵ بووه
«
««
«
بكه‌نه‌وه«.ه��اوواڵت��ی��ی��هك��ی‌دی��ك��ه‌‌ده‌ڵ��ێ��ت:و هه‌یه ش��ۆڕش نه‌خۆشخانه‌ی »لێره‌‌محه‌مه‌د، شنۆ نییه«. م��ن��دااڵن ه��ی‌به س��ه‌ب��اره‌ت مامۆستایه، پیشه‌ی كه»له وتی مندااڵن نه‌خۆشخانه‌ی كێشه‌ی‌نه‌خۆشخانه دوو چوارقوڕنه شارۆچكه‌ی
بگه‌ڕێمه‌وه نه‌متوانی كه بوو نه‌داری‌سه‌ر‌پیشه‌كه‌ی‌خۆم«.
ئ���ه‌و‌خ��ێ��زان��ه‌‌ل��ه‌‌چ���وارك��ه‌س‌برا دوو و دایك و باوك پێكهاتوون،یه‌كێكه س��ه‌اڵح س��ه‌ب��اح(. و )س��ه‌اڵح‌شاری ده‌گمه‌نه‌كانی خوێندكاره له‌‌خورماتوو،چ‌له‌‌ڕووی‌جوانیی‌ڕە‌وشت،قوتابخانه‌ش ل��ه و زان��س��ت ئاستی‌زۆری زۆرب������هی خ��ۆش��ه‌وی��س��ت��ی‌ته‌نانه‌ت خورشید ماڵی مامۆستاكانه.خانووه‌كه‌شیان‌زۆر‌بێكه‌ڵك‌و‌په‌رپووته
ڕاپۆرت:عه‌بدوڵاڵ‌ئه‌حمه‌د�خورماتوو
ق��وت��اب��ی��ی��هك��یك����وردی‌ش��اری‌خاوه‌نی ئ��ه‌وه‌ی لهگهڵ خورماتوو،ب��ه‌اڵم گ��ه‌وره‌ی��ه، گرفتی كۆمه‌ڵێك‌زانستی پێنجه‌می پۆلی له ئه‌مساڵ‌ب���ه‌خ���را.س����ه‌اڵح‌خ��ورش��ی��د‌له‌‌نه‌داردایه و ه��ه‌ژار خانه‌واده‌یه‌كی‌نه‌خۆشیی برایه‌كیشی هاوكات كه‌‌توانیویه‌تی به‌اڵم له‌گه‌ڵدایه، په‌ركه‌می
و‌كاتێك‌ته‌ماشای‌ئه‌و‌خانووه‌‌بچووك‌و‌وێرانه‌یه‌‌و‌ئه‌و‌خێزانه‌‌گرفتار‌و‌نه‌داره‌‌كه سوڕده‌مێنێت س��ه‌رت دهك��هی��ت،ئه‌ندامێكی‌ئه‌و‌خانه‌واده‌یه‌‌بتوانێت‌له‌‌قوتابخانه پێشه‌نگی زانستییه‌وه ڕووی
و‌هاوڕێكانی‌بێت.س���ه‌اڵح‌خ��ورش��ی��د‌ده‌رب�����اره‌ی‌ده‌ڵێت خۆی ئاستی و ژیان گوزه‌رانی‌نییه، كێشه ی��هك ئێمه »ك��ێ��ش��ه‌ی‌دایكم، ئ��ه‌وه‌ش باوكمه، حاڵی ئ��ه‌وه‌‌براشم )سه‌باح(ی ئه‌مانه‌ش سه‌ره‌ڕای
خۆی قۆناغه‌كانی یه‌كه‌می هه‌میشه‌‌بێت.
خورشید‌مه‌جید،باوكی‌سه‌اڵح،بۆ‌ته‌مه‌نم »من وتی )به‌یان( ڕۆژنامه‌ی‌بە هه‌ر زۆری به ژیانم ساڵه، )45(سه‌ر، بردووه‌ته )حه‌ماڵی( كۆڵهه‌ڵگر‌بووم، پۆلیس ئازادیش پرۆسه‌ی پێش‌س��ه‌وره( )قیاده‌ی فه‌رمانی به ب��ه‌اڵم‌ئیرت و كرام فه‌سڵ )1989( ساڵی له‌‌كاره‌كه‌م. سه‌ر بگه‌ڕێمه‌وه نه‌متوانی‌و بێكه‌سی له‌به‌ر ئه‌مه‌ش هه‌ڵبه‌ته
قه‌زای له كیلۆمه‌ترێك چه‌ند چوارقوڕنه‌‌و ڕێگاوبان خراپیی به‌اڵم دووره، ڕانیه‌‌چاڵوچۆڵی‌و‌قه‌ره‌باڵغیی‌زۆری‌ئۆتۆمبێل‌كاتی له دروس��ت��ك��ردووه زۆری گرفتی‌گواستنه‌وه‌ی‌منداڵى‌نه‌خۆش،یان‌ئافرەىت
سکپڕ‌بۆ‌قه‌زای‌ڕانیه«.ته‌ندروستیی ڕاگه‌یاندنی لێپرساوی
كه هه‌یه، ته‌ندروستی مه‌ڵبه‌ندێكی و‌وه‌زاره‌ت��ی به سه‌ر نه‌خۆشخانه‌یه‌كیان‌ته‌ندروستیی ده‌زگ��ای كه پێشمه‌رگه‌یه‌‌نه‌خۆشخانانه‌دا ل��هم ب��ه‌اڵم ش��ۆڕش��ه،به‌شێكی‌تایبه‌ت‌به‌‌مندااڵن‌و‌منداڵبوون‌سه‌ردانی ناچارن هاوواڵتیان بۆیه نییه،قه‌زای‌ڕانیه‌‌بكه‌ن.هه‌رچه‌نده‌‌شارۆچكه‌ی
ڕاپۆرت:محه‌مه‌د‌عه‌بدوڵاڵ�چوارقوڕنه
ده‌كه‌وێته چ��وارق��وڕن��ه ناحیه‌ی)131( و سلێامنی ش��اری ڕۆژه��ه‌اڵت��ی‌نۆ و دووره پارێزگاوه سه‌نته‌ری له كم‌ژماره‌ی گشتی به له‌خۆده‌گرێت. گوند‌دانیشتوانی‌سنووری‌ناحیه‌كه‌‌زیاتر‌له60
هه‌زار‌كه‌سه.كێشه‌كانی له یه‌كێك ناحیه‌یه ئه‌و‌و م��ن��دااڵن نه‌خۆشخانه‌ی ن��ه‌ب��وون��ی‌گ��ه‌وره‌ی گرفتێكی ك��ه منداڵبوونه،
دانیشتوانه‌كه‌یه‌تی.له‌وباره‌یه‌وه‌‌ڕووپاك‌له‌شكر،مامۆستا،سه‌ره‌كییه‌كانی كێشه له »یه‌ك ده‌ڵێت‌نه‌خۆشخانه‌ی نه‌بوونی شارۆچكه‌كه‌مان‌له یه‌كێكه كه منداڵبوونه، و مندااڵن‌ناوچه‌كه، ژنانی بۆ ده‌گمه‌نه‌كان كێشه‌‌چونكه‌‌ڕووبه‌ری‌شارۆچكه‌كه‌‌گه‌وره‌‌بووه‌‌ئه‌مه‌ش به‌سه‌ره‌وه‌یه. گوندێكی چه‌ند و‌له‌سه‌ر زۆر قه‌ره‌باڵغییه‌كی وایكردووه‌‌ڕانیه قه‌زای له‌دایكبوونی نه‌خۆشخانه‌ی‌مامۆستایه‌ك، وه‌ك بۆیه دروستبكات.دهك��هم ش��اره‌ك��هم به‌رپرسانی له داوا‌له‌دایكبوون نه‌خۆشخانه‌ی زووه هه‌رچی
شارۆچكه‌ی له‌به‌رئه‌وه‌ی وایه پێی ڕانیه،نییه، دوور ڕانیه‌وه قه‌زای له چوارقوڕنه‌‌به تایبه‌ت نه‌خۆشخانه‌یه‌كی ناتوانرێت‌مندااڵن‌له‌و‌ناحیه‌یه‌‌بكرێته‌وه.سه‌باره‌ت‌شارۆچكه‌ی هاوواڵتیانی كێشه‌یه‌ی به‌و‌ڕە‌س��ووڵ، محه‌مه‌د ته‌ها چ��وارق��وڕن��ه،ته‌ندروستیی راگه‌یاندنی لێپررساوی‌نه‌خۆشخانه‌ی »ئێمه ده‌ڵ��ێ��ت ڕان��ی��ه‌‌قه‌زای له هه‌یه منداڵبوومنان و مندااڵن‌توانیویه‌تی نه‌خۆشخانه‌یه ئه‌م ڕانیه،سنووره‌كه پێداویستییه‌كانی سه‌رجه‌م‌پڕبكاته‌وه‌‌و‌كێشه‌كه‌یان‌چاره‌سه‌ر‌بكات،هه‌روه‌ها‌نه‌خۆشاخنه‌كه‌ی‌ڕانیه‌‌له‌‌ڕووی‌شارۆچكه‌ی له نزیكه زۆر جوگرافییه‌وه‌‌گرفته ئه‌و وایه پێامن بۆیه چوارقوڕنه،به‌هۆی ه��ه‌روه‌ه��ا نییه. گ���ه‌وره زۆر‌ته‌ندروستی كارمه‌ندی و دكتۆر كه‌میی‌ناتوانرێت ئێستادا له ب���واره‌دا، ل��ه‌و‌منداڵبوون به تایبه‌ت نه‌خۆشخانه‌یه‌كی‌له‌كاتێكدا بكرێته‌وه، س��ن��ووره‌دا ل��ه‌و‌نه‌خۆشخانه‌ی‌مندااڵن‌و‌منداڵبوونی‌ڕانیه‌‌ئیداره‌ی سنووری هه‌موو پێداویستیی‌بڵێم ده‌توانم كه ده‌كاته‌وه، پڕ ڕاپه‌ڕین‌تا‌ئێستا‌هیچ‌كه‌موكووڕییه‌كی‌ئه‌وتۆ‌له‌و
بواره‌دا‌نه‌بووه«.
)په‌ركه‌م(ی نه‌خۆشیی و كه‌مئه‌ندامه‌‌هه‌یه،به‌رده‌وام‌ده‌بێت‌ئاگاداری‌بین«.قسه‌كانیدا درێ��ژەی له س��ه‌اڵح ده‌توانم چۆن نازانم »خۆشم ده‌ڵێت‌ب��هدهس��ت زانستییه ئ��اس��ت��ه ئ���ه‌م‌پله‌ی به ساڵێك هه‌موو من دەهێنم،هاوه‌ڵه نێوان له ده‌رده‌چ���م یه‌كه‌م‌دووه‌می پۆلی له ته‌نیا قوتابییه‌كامندا،ئیرت ده‌رچ��ووم، دووه‌م به سه‌ره‌تایی‌بووم. یه‌كه‌م تر قۆناغه‌كانی سه‌رجه‌م‌بووم، ئاماده‌یی پێنجی له ئه‌مساڵیش
له‌‌دواناوه‌ندیی‌هه‌ڵكه‌وتی‌تێكه‌اڵو«.و بژێوی به سه‌باره‌ت خورشید‌ده‌ڵێت خێزانه‌كه‌ی ئابووریی ب��اری‌حه‌ماڵییه، له‌سه‌ر ئێمه »گ��وزه‌ران��ی‌نه‌ماوه. بارهه‌ڵگرتنیشم هێزی به‌خوا)سه‌باح(ی یارمه‌تییه‌كی سووكه ته‌نیا‌هه‌زار په‌نچا بڕی كه هه‌یه، كوڕمان‌په‌نجا و سه‌د بووه‌ته ماوه‌یه‌كه بوو،كه‌مئه‌ندامییه‌ی مووچه‌ی ئه‌و هه‌زار،وه‌ریده‌گرین. كوردستانه‌وه له كه ئه‌و‌‌ده‌ستی خه‌ڵك جارجار ئه‌وه‌ش دوای
یارمه‌تیامن‌بۆ‌درێژ‌ده‌كه‌ن«.ئ����ه‌وه‌ى‌ك��ێ��ش��ه‌ی‌س��ه‌ره‌ك��ی��ی‌خ��ورش��ی��ده‌‌ل��ه‌‌ئ��ێ��س��ت��اوه‌‌ب��ی��ر‌له‌‌ده‌كاته‌وه، كوڕی سه‌اڵحی ئاینده‌ی‌زیره‌كیی ئاستی به‌گوێری چونكه‌‌باش كۆلێژێكی كه دیاره كوڕە‌كه‌یدا‌بژێویی ئ��هم��ه‌ش وه‌ری��ده‌گ��رێ��ت،ده‌وێ����ت.ن��اوب��راو‌ل��هوب��اره‌ی��ه‌وه‌‌ژیان ئه‌گه‌ر هه‌بێت »بڕوات ده‌ڵێت‌ناتوانم هه‌رگیز بڕوات، به‌مشێوه‌یه‌‌زانكۆ بۆ س��ه‌اڵح چوونی خه‌رجیی‌حكومه‌ت، م��ه‌گ��ه‌ر ب��ك��هم، داب��ی��ن‌یان‌مرۆڤدۆستێك یاخود‌خێرخوازێك،ده‌ستامن‌بگرێ‌و‌هاوكاریامن‌بكات«.
[email protected] ژماره)39(،سێشه‌ممه2013/6/11،ساڵی‌یەکەم
10
قوتابییه‌كی‌زۆر‌زیره‌ك‌له‌‌خێزانێكی‌زۆر‌هه‌ژاردا
كۆمه‌ڵناسیی‌‌‌‌‌‌خۆمانە
هێزی په ندی پێشینان په‌ندی‌پێشنیان‌گرنگ‌نییه‌‌له‌‌خۆیدا‌چییە،ئه‌وه‌نده‌‌هه‌یه
وه‌ك‌به‌ڵگه‌نه‌ویستێك‌له‌‌كۆنه‌ستی‌كۆمه‌اڵیه‌تیی‌هه‌مووماندا‌شوێنی‌خۆی‌گرتووه.ده‌توانین‌بڵێین‌له‌دوای‌په‌ندی
پێشینانه‌وه‌‌ئێمه‌‌ئیرت‌ده‌ستامن‌له‌‌نادیاره‌كان‌وه‌رداوه‌‌و‌خۆمان‌خستووه‌ته
ده‌ست‌ئه‌زموونكردن.له‌دوای‌په‌ندی‌پێشینانه‌وه‌‌ئێمه‌‌چیرت‌نه‌كه‌وتووینه‌ته
داوی‌ئه‌فسانه‌كانه‌وه،به‌و‌پێیه‌ی‌په‌ندی‌پێشینان‌وه‌ك‌به‌رهه‌می‌ئه‌زموون
و‌ڕووداو‌له‌‌ژیانی‌كۆمه‌اڵیه‌تیامندا‌به‌رهه‌مهاتوون.
پرسیاری‌هه‌ره‌‌گرنگی‌ڕۆژگاری‌ئه‌مڕۆ‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌هێزی‌ئه‌م
ئه‌زموونكرده‌‌دێرینه‌یه‌ی‌ژیانی‌دوێنی‌تا‌چه‌ند‌بۆ‌ئه‌مڕۆ‌كه‌ڵكی‌هه‌یه؟
خوێندنه‌وه‌ی‌ئه‌مڕۆ‌به‌‌ئه‌زموونی‌دوێنێ‌‌تا‌چه‌ند‌هه‌ڵه‌یه‌كی‌گه‌وره‌‌نابێت؟
له‌به‌رئه‌وه‌ی‌له‌‌بنچینه‌دا‌په‌ندی‌پێشینان‌به‌رهه‌می‌ئه‌زموونكردنه،ده‌شێت
ئه‌به‌دی‌نه‌بێت.ئه‌به‌دی‌سه‌یركردنی‌ئه‌م‌ئه‌زموونانه،مه‌ترسییه‌كی‌گه‌وره‌یه‌‌له‌سه‌ر‌چاره‌نووسی‌ئه‌مڕۆمان.په‌ندی
پێشینان‌ئه‌گه‌ر‌له‌‌تایبه‌مته‌ندیی‌دوێنێی‌ئه‌زموونكردنی‌كۆمه‌ڵگه‌راییدا
په‌یدابووبێت،له‌‌ئه‌مڕۆی‌تاكگه‌رایی‌و‌له‌ده‌ستچوونی‌هه‌یمه‌نه‌ی‌ئه‌زموونی
پێشوودا‌چی‌لێ‌به‌سه‌ردێت؟بۆیه‌‌ده‌بێت‌ده‌ست‌له‌و‌تێگه‌یشتنه
هه‌ڵگرین‌كه‌‌په‌ندی‌پێشینان‌وه‌ك‌به‌ڵگه‌نه‌ویست‌ته‌ماشا‌ده‌كات.
هه‌رشتێك‌سه‌ری‌له‌‌ئه‌زموونكردنه‌وه‌‌هاتبێته‌ده‌ر،ناتوانین‌وه‌ك‌ئه‌به‌دی
ته‌ماشای‌بكه‌ین.ئه‌به‌دییه‌ت‌هه‌میشه‌‌له‌دوای‌ئه‌زموونكردنه‌وه‌‌نایه‌ت،خودی‌ئه‌به‌دییه‌ت‌شتێكه‌‌له‌‌پانتایی‌نه‌بیرناوه‌كان‌و‌به‌ر‌له‌‌ئه‌زموونكراوه‌كانه‌وه‌‌ده‌بێت‌بۆی
بگه‌ڕێین.ساده‌تر‌بڵێین،ئێمه‌‌له‌‌ژیانی
ئه‌مڕۆماندا‌نابێت‌ئه‌وه‌نده‌‌پابه‌ندی‌په‌ندی‌پێشینان‌بین.نابێت‌ئه‌وه‌نده
به‌ڵگه‌نه‌ویستانه‌‌بیانكه‌ینه‌‌پێوه‌ری‌ژیانی‌ئه‌مڕۆ.ئه‌مه‌‌به‌و‌واتایه‌‌نییه‌‌كه‌‌هێزی‌ئه‌زموونكردنی‌دوێنی‌بۆ‌ئێمه‌ی
مه‌رسه‌فكه‌ر‌جێگه‌ی‌بایه‌خ‌نه‌بێت،ئه‌مڕۆ‌ئیرت‌تایبه‌مته‌ندیی‌خۆی‌هه‌یه.
ئه‌زموونی‌نوێ‌ده‌بێت‌له‌دایك‌ببێت،ئه‌م‌ئه‌زموونه‌ش‌دیسانه‌وه‌‌شوێنی‌خۆی‌بۆ‌ئه‌زموونه‌كانی‌دوای‌خۆی‌چۆڵده‌كات.
ئه‌م‌ئه‌زموونانه‌‌ده‌توانن‌مانای‌ته‌واكاری‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌بگه‌یه‌نن،به‌اڵم‌هیچیان
به‌ته‌نیا‌ناتوانن‌نوێنه‌رایه‌تیی‌پێوه‌ردانانی‌قۆناغی‌دوای‌خۆیان‌بن.ئێمه‌‌كه
ژیانی‌خۆمان‌به‌دوێنێ‌‌ده‌خوێنینه‌وه،وه‌ك‌ئه‌وه‌‌وایه‌‌له‌‌دوێنێشدا‌بژین.
خوێندنه‌وه‌ی‌دوێنێ‌‌و‌جێگیركردنی‌له‌‌ژیانی‌ئه‌مڕۆدا،دیسانه‌وه‌‌واتای
خۆبه‌ده‌سته‌ودانی‌ئه‌مڕۆیه‌‌له‌به‌رده‌م‌نادیاردا.په‌ندی‌پێشینان‌ئیرت‌وه‌ك
ئه‌زموونكرد‌خۆی‌ده‌رناخات،به‌ڵكو‌‌ده‌بێته‌‌به‌ڵگه‌نه‌ویست.ئه‌مه‌ش‌ڕێگامان
له‌‌به‌رده‌م‌ئه‌زموونی‌تاكانه‌ی‌ژیانی‌ئه‌مڕۆ‌داده‌خات،وامان‌لێده‌كات
دابنیشین‌و‌ئه‌زموونی‌هیچ‌شتێكی‌ئه‌زموونكراو‌نه‌كه‌ین،چ‌بگات‌به‌‌نادیار.
تسێ
ووەین
دامن
وس‌ع
انڕای
باوكی‌قوتابییه‌كه:ئه‌گه‌ر‌هاوكاری‌نه‌كرێم،ناتوانم‌یارمه‌تیی‌سه‌اڵح‌بده‌م‌تا‌بچێت‌بۆ‌زانكۆ
نه‌بوونی‌نه‌خۆشخانه‌ی‌مندااڵن‌و‌منداڵبوون‌كێشه‌ی‌بۆ‌ناحیه‌ی‌چوارقوڕنه‌‌دروستكردووه
ئه‌پیرۆنه‌كه‌ی‌ئه‌نه‌كسیماندریس
هه‌ڵبژاردن‌و‌ئاینده‌ی‌حیزبه‌‌بچووكه‌كان
به گه یشت ن��ۆره تالیس، دوای كه ئه نه كسیامنده ریس شاگرده كه ی، نێوان له بووه ئه و هاوشاری و هاوبیری ئه و ژیاوه . پ.ز( 546-611( ساڵه كانی به رفراوانی جیهانی ناكرێ واب��وو پێی فره و جیاواز له یه ك شت و یه ك ره گه ز تالیس وه ك منوونه بۆ دروستبووبێت، ده یگوت، له ئاو. به ڵكو ده بێ سه رچاوه ی ژیان و جیهان له مادده یه كی نابه رجه سته و بێسنوور )Boundless( دروستبووبێت.
ده بێ ئ��ه و، قسه ی به م��ادده ی��ه ، ئ��ه م مادده یه كی بێكۆتایی )Infinite( بێت كه ناوی لێنا »ئه پیرۆن«. بۆچوونی ئه و له سه ر خه ڵك ئه مڕۆی بۆچوونی له »ئه پیرۆن« ده چێت، )Energy( وزه به سه باره ت چونكه وزه له هه لومه رجی جیاواز شكڵ ده بێته وه رده گرێت، جیاواز شێوه ی و گه رما، رووناكی و موگناتیس و ته نۆلكه ی م��ادده ئ��ه م واب��وو پێی دیكه.ئه میش بێكۆتاییه حاڵه تێكی له و چه شنه ی هه یه .
كه نه چێت بیر له ئه وه مان به اڵم
ئه پیرۆن و وزه ته نها بۆ تیگه یاندن ومتان و ئه گینا هێشتا جه وهه ر ده چن، له یه ك ماهییه تی وزه شامن بۆمان ئاشكرا نه بووه . بێكۆتاییه ، مادده ئه م بۆ ئه و به ڵگه ی گ��ه ڕان��ه وه ی حه متییه تی له بریتیبوو خۆیان، سه رچاوه ی بۆ بوونه وه ره كان ده ڵێت گوزاره یه كدا له تیاده چن. كاتێك ئه پیرۆن، له بریتییه شته كان »سه ره تای الی بۆ چاره نووسیان و هاتوون له وه وه ئه وه ، ئه مه ش به پێی یاسایه كی زه رووری
و حه متی.میژوونوووسی ئ��اوی« »ئه لبیرت فه لسه فه، له كتێبه كه یدا به ناوی »ره وتی »ئه و ده ڵێت ئه ورووپا« له فه لسه فه ئه نه كسیامنده ریس بنه ڕەتییه ی مادده بێكۆتایی، ته نها نه ك پێیه تی، ب��ڕوای به نه مریشه «. و هه تاهه تایی به ڵكو گۆرانكاریی هه ڵگری تر، گوزاره یه كی
.)Biologicalevolution( زینده ییشهكه وتوونه ته ن��وێ ره خنه گرانی ئه م مه به ستی ده ب��ێ م��ش��ت��وم��ڕەوه ،
فه یله سووفه له ئه پیرۆن چی بێت؟ له چ روویه كه وه بێسنووره ؟
هه موو چلۆناتیه تییه وه، رووی له خاوه نی م��ادده ی��ه ئ��ه م كه كۆده نگن خه سڵه تێكی تایبه تی نییه ، به ڵكو هه موو ئه گه ر چونكه ه��ه ی��ه ، خه سڵه تێكی وانه بێ، چۆن ده بێته سه رچاوه بۆ هه موو ئه م فره ڕە نگه كانی و جیاواز بوونه وه ره
جیهانه !چه ندایه تییه وه ، رووی له ب��ه اڵم له سه ری. جیاوازه راڤه كاران بۆچوونی چه موله ر« و »تیرنی وه ك��و كه سانێىك رووی له ئه پیرۆن ناكرێ وای��ه پێیان رووی له بێكۆتابێت، ئه ندازه گیرییه وه بڕوای ئه نكسیامنده ریس كه ئ��ه وه وه بازنه یی به شێوه ی ئه پیرۆن كه واب��ووه سنوورێكی ناكرێ كه وابێ ده جووڵێت،
ئه ندازه یی نه بێ وه كو بازنه .دیكه كه سانێكی به مان، به رامبه ر وه كو »ئیتسله ر« هه ن كه نكۆڵی ده كه ن له جووڵه ی بازنه یی و پێیان وایه جووڵه ی
ئه فالتوون كه جووڵه یه ئه و ئه پیرۆن ك��ردووه ، باسی تیاموسدا نامه ی له خۆیدا، له ده چێت و دێت جووڵه یه كه تیگه یشنت قابیلی زۆر ئێمه بۆ ئه مه كه
نییه .ویستی ئه پیرۆنه وه رێگه ی له ئه و وتی كاتێك بكات، بۆ رسوشت راڤه یه ك له هه بێت، بوونیان ئه وه ی بۆ شته كان جودا چۆن به اڵم جیاده بنه وه . ئه پیرۆن ئه وتۆی شتێكی ب��اره وه له م ده بنه وه ؟ به بڕوای ئایا نییه ، روون و نه گوتووه خۆبه خۆیی جیابوونه وه ی له جۆرێك جیابوونه وه ی به یان هه یه ، ئه ندامی دواتر لێكدانه وه كه هه ردوو دینامیكی! الیه ن له ك��راوه ئه و بۆچوونه كه ی بۆ
فێرگه فه لسه فییه كانی دوای خۆی.ئه نه كسیامنده ریس له مه ، جگه كه هه بووه ، جیهان بێكۆتا به ب��ڕوای واته ده بێت، په ی ده ر په ی بوونیان یه كێكی ئه وسا ده چێت، تیا یه كێكیان بیردۆزه كه ی ده گرێته وه . جێی دیكه
پێشكه وتووتره ، تالیس ل��ه وه ی ئه م ه��ه رچ��ه ن��د ل��ه ژێ��ر ك��اری��گ��ه ری��ی سه رچاوه یه كی له الیه كه وه ئه ودایە، ره چ��اوك��ردووه ، جیهان بۆ بێكۆتای خه سڵه ته هه موو ده ب��ه رگ��ری كه بنه ڕەتییه كان بێ، به اڵم ئه میش وه ك ئه پیرۆنه له م كه وای��ه پێی تالیس س��ه ره ت��ا ئ��او ج��ی��اب��ووه ت��ه وه ، وات��ه فه لسه فه كه ی كه لێنی ویستوویه تی تره وه الیه كی له پڕبكاته وه . تالیس ویستوویه تی لێكدانه وه ی زانستی بۆ
په یدابوونی رسوشت بكات.جیهان بێكۆتا وت��ی كاتیكیش ئه ره ستۆ بۆ بوو رێخۆشكه ر هه یه ، بێسه ره تا جیهان »جووڵه ی بڵێ كه گه یشتینه پێیه به م بێكۆتایه «. و فه یله سووفه ئه م كه ئه نجامه ی ئه و هه نگاوێكی دیكه فه لسه فه ی هێنایه
پێشه وه .
*هەفتانە دەینووسێت
[email protected]ژماره )39(، سێشه ممه 2013/6/11، ساڵی یەکەم
13
به اڵم كوردستان، هه رێمی له هه بێت كاره سات ئه وه یه كه حزبه بچوكه كان هه ر به بچوكی مبێننه وه ، یان بڕیاریان دابێت به
بچوكی مبێننه وه .و ج��ه م��اوه ر كه میی ب��ۆی��ه ه��ه ر ه��ه ن��گ��اوی ب��چ��وك، ب��ۆ س��ه ره ت��ا هیچ كێشه كه ب��ه اڵم نییه ، تێدا نه نگییه كی بچوكی به هه ر حیزبانه ئه و له وه دایه و نه چن به ره وپێش و مبێننه وه الوازی و و كلك جار هه ندێ نه گۆڕ، رێژەی ببنه حیزبانه ی ئه و سێبه ر.ته واوی و پاشكۆ ئه مڕۆ ده كرێ له ژێر ناوی حیزبی بچوكدا گه ش به ئاینده شیان ببێته وه ، جێگه یان بێ و بچوك له به رئه وه ی نه ك نابینم، خاوه نی له به رئه وه ی به ڵكو جه ماوه رن، زۆرب��ه ی��ان نین. ئاینده بینی و پ��رۆژە به و رازی��ن بچوكی به داوه بڕیاریان بژین، هه ر واش مبێننه وه و الیان بچوكی و شه خس حیزبی چونكه بێت، ئاسایی خۆژیاندن و و شه خسی به رژەوه ندیی و موشته ری قێزه ونن. كه سابه تكردنێكی
پشتگیر و سپۆنسه ریشیان هه یه . هه روه ها حزب الی ئه وان هۆكارێكه خزمه تی بۆ ن��ه ك خۆخزمه تكردن، بۆ كۆمه ڵگه و به ره وپێشربدنی كایه ی سیاسی و هاوواڵتیان جۆراوجۆره كانی مافه و دۆخه بۆ باشرت به دیلی پێشكه شكردنی
ئاڵۆزه كان.وه رگرتنی بودجه یه كی زه به الح له چاو بچوكیی پێگه كه یان ، به ئه ندازه یه كی زیاد رێنامیی، و یاسا له به ده ر و پێویست له كه گه نده ڵییه یه ئ��ه و ت��ری به شێكی له سه ر ناڕەزایی و ده یزانین زۆربه مان هه ندێ پێیه ی به و ب��ه اڵم ده رده ب��ڕی��ن. له جۆره كان به جۆرێك حیزبانه ش له و ده سه اڵتیش ده سه اڵتن، سێبه ری و سایه بۆ ژماره یه ك وه ك بارودۆخدا هه ندێ له به رژەوه ندیی خۆی به كاری ده هێنێ، ئه وا ئه وانیش به شدارده كات له و پاره و مووچه
ناڕەوایانه دا.ل�����ه ڕووی دی��م��و ك��رات��ی��زه ك��ردن��ی ئومێدێكی هیچ ح��ی��زب��ه ك��ه ی��ان��ه وه ،
محه مه د حه سه ن مامه
یه كێك له دیارده سه یروسه مه ره كانی واڵتی ئێمه ، ئاسانیی دروستكردنی رێكخراو ده كه م پێشبینی كه سیاسییه ، حزبی و كوردستان، له داهاتوودا ساڵی چه ند له یان هه ر هه زار كه س و حزبێكی سیاسی رێژەی چونكه به ربكه وێت، رێكخراوێكی حزبی سیاسی و رێكخراوه كان، خه ریكه له ده بێت. زیاتر بازاڕەكان و دوكان ژماره ی ئه م به جۆرێك سیاسی. دوكانی به بوون دیارده یه هه یه له كوردستان، كه حزبی وا سیاسیی حزبی حه قیقیی پێناسه ی هه یه وه ك ده بێت به اڵم ناچه سپێت، به سه ردا نوێدا دنیای »له ده ڵێت فۆكۆ« »میشیل هه موو و شتێكه ، ه��ه م��وو سیاسه ت
شتێكیش سیاسه ته «.له سه رنجدانه ، جێگه ی ئ���ه وه ی كوردستان زۆرترین رێژەی حزب و رێكخراو نه بووەته ده وڵه تیبوون ئیستا تا هه یه ، ئه و رێژەی زۆریی له گه ڵ واقیع، ئه مری تایبه تی به هه یه. كه حزبه ی هه موو حزبه سیاسییه بچوكه كان، وه ك دوكانێكی ناوزه ند ده س��ه اڵت سێبه ری و سیاسی ده كرێن، هیچ كار و پرۆژەیه كی سیاسییان ته نها نه بیرناوه ، و ناكرێت چاوه ڕوان لێ له به رچاوه ، مانه وه ی خۆیان به رژەوه ندی
نه ك كار بۆ به رژەوه ندیی گشتی بكه ن.پرۆژانه ی و كار ئه و له چوارچێوه ی دوات��ر ده ستپێده كه ن، بچوكی به كه گه وره ده بن، ئاساییه هه ر حزبێكی بچوك بچێت، پێش به ره و و بكات كار هه بێت خۆی پێگه ی و قورسایی ببێت، گ��ه وره
لێ حیزبایه تییان ژیانی ناو دیموكراسیی له حزبێكی دیموكراسیی چی نابیندرێت، كاتی ل��ه ده ك��ه ی��ت چ����اوه ڕوان بچوك هه ڵبژاردندا، كه له سه ره تای دروستبوونی حزبه كه یه وه ، به مردن، یان كوشنت نه بێت،
سه ركرده ی حزبه كه ی نه گۆڕاوەا!هه روه ها جێی تێڕامانه له كۆی زیاتر كوردستان، له سیاسی حزبی )60 ( له كۆنگره ی له حیزب یه ك ته نها ئیستا تا حیزبه كه ی س��ه رك��رده ی حیزبه كه یدا بگۆڕێت، هیچ حیزبێكی تر ئاماده ی ئه وه له واز حیزبه كه ی س��ه رك��رده ی نه بێت پۆسته كه ی بێنێت. ئه مه هه مان ئه قڵیه تی داهێنه ره كه ی كه شمولییه و تۆتالیتاری
ستالینه .وه ك كوردستان، له بچوك حیزبی بۆ ب��اوك��ه وه له پاشایه تی، ده س��ه اڵت��ی چوڵ كورسییه كه ی پشتاوپشت ك��وڕ، وه ك ته نها حیزبه كانیان ده كات.كۆنگره ی ته اڵقێكی سیاسی سه یرده كه ن و تێده گه ن، ته نها له كاتی مردنی سه ركرده ی حیزبه كه ، یان )4( ساڵ جارێك كۆنگره ده به سرتێت، س��ه رك��رده ی ك��ه ره م���زی شتێكی وه ك له سه دا نییه ، ركابه رێكی حیزبه كه ، هیچ
)99.99( ده نگه كان به ده ستدێنێت.حیزبه نه بوونی م��ن، ب���ڕوای ب��ه ب��چ��وك��ه ك��ان و ه��ه ن��دێ��ك رێ��ك��خ��راوی بۆشاییه كی هیچ خوێندكاری، و سیاسی كۆمه ڵگه به ڵكو دروستناكات، سیاسیی ده ست له ده بێت ئ��اس��ووده ت��ر زیاتر گۆڕەپانی له هه یه كه گ��ه ڕە الوژەی ئه و له وای���ه پێشم ك��وردس��ت��ان. سیاسیی له حیزبه هه ڵبژاردنی داهاتوودا هیچكام كه مرتین و نابێت ئه رزشیان بچوكه كان هه ڵبژاردنی له چۆن وه ك دێنن، ده نگ ساڵی )2009(دا به یه كگرتنی )7( حیزبی ده نگه كانیان ژم���اره ی چ��ه پ، بچوكی په رله مانی، كورسییه كی نه گه یشته حه قیش وایه له الیه ن حیزبه گه وره كانی كه سیان و په راوێزبخرێن كوردستانه وە بۆ دانه به زن، لیست یه ك به له گه ڵیاندا له به ر كوردستان بودجه ی چیرت ئه وه ی
به هه ده ر بێبه رهه مانه حیزبه ئه و خاتری نه درێت، هه روه ها حیزبه كانی تریش پێگه و قورسایی خۆیان باش بزانن، چونكه زۆر كوردستان هه رێمی هاوواڵتیانی باشی به بچوكه كان حیزبه كه تێگه یشتوون له وه هیچی نه بێت، سیاسی دوكانێكی ته نها له نایه ت، ب��ه دی لێ هیچیان نین، تر بریقه دار قسه ی ئه نواع هه ڵبژاردن، پێش به په رله مانیش، گه یشتنه كه ده ك��ه ن، ده س��ه اڵت حیزبی باوه شی له ئاگریش
نایه نه ده ره وه .له بچوكه كان سیاسییه حیزبه رۆڵی ناوه ستێ، هه ڵبژاردنه كاندا ساته وه ختی كارامه پاڵێوراوی ده بێ حیزبه كان به ڵكو پراكتیزه كردنی بۆ ئاماده بكه ن به توانا و حیزبه ده بێت بۆیه به رپرسیاریه تییه كان، نابووت ئه وه ی بۆ بزانن، ئه وه بچوكه كان له گه ڵ سیاسی په یوه ندیی ته نها نه بن، ده بێت به ڵكو نەبه سنت، پاڵێوراوه كانیان په یوه ندیی سیاسی كه سانه ش ئه و له گه ڵ بونیاتبنێن كه الیه نگری حیزبی نین، وه ك سیاسییه كان حیزبه كه گه نجان زۆریه ی هه وڵده ده ن به الی خۆیاندا رایان بكێشن. عاتیفه و سۆز گرتنی به نه ك ئه مه ش به ڵكو بریقه دار، درۆی به و راكێشانیان به كاركردن و پرۆژەی تایبه ت به گه نجان به اڵم مه عنه ویه وه ، و م��ادی رووی له چاوه ڕوان بچوكه كان حیزبه له ئه مه ئایا گه وره یان كه ناڵێكی یه كی كه ده كرێت، چۆن نازانن ته نانه ت له به رده ستدایه ، ئه م نه مانی بكه ن. هه ڵبژاردن بانگه شه ی حیزبانه نابێته هۆی نه مانی فره حیزبی له كوردستان، به ڵكو ده بێته هۆی خۆشبه ختی و خۆشگوزه رانی كۆمه ڵگه و و رزگاربوون
له په رته وازه یی سیاسی.ك��وردس��ت��ان، بچوكه كانی حیزبه و قوتدان خه ریكی بێبه رهه من، حیزبی سیاسین. گۆڕەپانی به رهه می ماشینه وه ی نه بونیان هیچ زیانێك به ژیان و گۆڕەپانی به ڵكو ناگه یه نێت، ه��ه رێ��م سیاسیی بووژاندنه وه ی زیاتر ده بێته نه بوونیان
داهاتی گشتیی هه رێمی كوردستان.
د. سه باح به رزنجی *
(5)
«
ئه نه كسیمانده ریس ویستوویه تی لێكدانه وه ی زانستی بۆ
په یدابوونی سروشت بكات
ڕوانین
حزبه سیاسییه بچووكه كان، وه ك دوكانێكی سیاسی و سێبه ری ده سه اڵت ناوزه ند ده كرێن
نەبوو، هاوسەنگ ك��ار، بەروبومی و حیزبەكان بۆیە دروستدەبێت، السەنگی دێتە بۆ سیاسییان گرفتی كاتەدا، لەم حیزبی رەوشتی وادەكات ئەمەش پێش، لەو واز كۆمەڵێك بكەوێت. تێ كەلێنی پەناگەیەكی روودەكەنە و دێنن حیزبە یان هەندێك بكەن، زیاتر تا خزمەتی تر گەیشتنە زووتر بۆ جێهێشتنە ئەو كات بە پۆست و پارە و سود و بەرژەوەندییە سیاسییەوە، گرفتی هۆی بە كەسییەكان. یەكرتی، لە دابڕانە كە رەوشتی گرفتی
دروستبووە.وات��ای ك��ورده واری��دا، لە ئەخالق، سنوری تێكشانی لە برتیییە یەكەمی بەشێوەی كۆمەڵگا رەگەرزی دوو نێوان كولتووری بەهای لە دوور و نادروست ئەخالق ب��ەاڵم ك��وردی، دینی و ك��وردی لێ ت��ری وات��ای سیاسەتدا لە زۆرج���ار باردەكرێت، هەندێك جار باشە، زۆركاتیش ئەخالقی دۆخ��دا، هەندێك لە خراپە. »رەوش��ت« كولتووری بەهای سیاسی، چ��واردەوری ئ��ەوەی بۆ تێكدەشكێنێت تر بەناولێرناوی بەاڵم بێت، قەرەباڵغرت نوێگەرییە ئەویش دادەنێت، بۆ رەوشت بەجیهانیبوونی یان تازەبوونەوەیە، و رەوشتە. حیزبی عه ملانیی كوردی، ماوەیەك لە هێڵی سەرەكیی ئایینی دەدا، بەاڵم لە ئێستادا، یادەكان پیرۆز دەنرخێنێت، كاتی تەرخان بۆ زیاتری بیرناوی راگەیاندنی دەكات! ئەمەش بریتییە لە بەرژەوەندیی دەگۆڕێت، شوێن و كات بەپێى حیزبی، هەندێك لە گ��ۆڕان ئیسالمیش، حیزبی بەپێی دۆخ، واتە دەبیرنێت، هەڵوێستیدا
بێستون ئه بوبه كر
رووداوێ���ك، لە برتییە گرفت، دەكرێت ماوەی خایاندنی كەم بێت و زوتێپەڕ بێت، بەاڵم لەگەڵ ئاڵۆزبوونی ئاڵۆز زمانیش وش��ەی ب��ارودۆخ��دا، دەبێت و وشەی داڕژێراو و لێكدراوە بەره و سادەش وشەی ئ��اراوە، دێنە ب��ەراورد بە دەچێت، كەمبوونەوە نیشانەی ئەمەش ئاڵۆز. وشەی بە
ئاڵۆزبوونی ژیانە.س��ی��اس��ەت، ب��ۆ ب��ەڕێ��وەب��ردن��ه و رۆشنبیری و كارێگری رووی لە لە بەاڵم هتد، .. و كۆمەاڵیەتییەوە بۆ سیاسەت كات، هەندێك ئیستادا، خۆژیاندن و خه نجەر لێدانە لە پشتی زۆر لە ئێستا سیاسەت، یەكرتی. باردا، لە رێگەی بەكارهێنانی زمانەوە بووە سیاسی، راگەیاندنی دەكرێت. سیاسییەكامنان، دەستی چەكی بە و دەگوشن پێ خەڵكی دەروون���ی دەدەن، پێ هیوای و دەكەن شادی دەكەن. بێهیوا خەڵكی كاتیش زۆر كار ئامانجی و ك��ردار و وتە كاتێك
گۆڕان لە پرۆگرام و رەوشت و پرەنسپدا. بەاڵم سیاسەتدا، لە دەك��رێ��ت گ��ۆڕان نێو بۆ ترسناكە زۆر رەوشتی گۆڕانی
كۆمەڵگا.رەوشت بە واتادان لە تر، بەشێكی تۆكمە حیزبی نەواتی كە »ئ��ەخ��الق« تر ب��ارك��راوی وات��ای ئەویش دەك���ات، و راستگۆیی كە ره وش���ت، وش��ەی لە درۆنەكردنە ژیانە. بۆخەڵك و دەستپاكی چاوی خۆڵنەكردنە و الیەنگران لەگەڵ هاوواڵتیانە، پاپەندبوونە بە ئەو بەڵێنانەی كە بە خەڵكەی خۆی دەدات. هیچ كات، لەسەر شانی كۆمەڵگایەكی بارگران ناكات، رێككەوتنی حیزبەكەی. بەرژەوەندی بۆ ژێرخاكی تااڵنكردنی بۆ ناكات دەرەكی ماف لە خەڵك، و میللەت نەتەوەكەی. ناكات. بێبەش خۆی خاكی بەروبومی و تۆكمە زیاتر ئەم خااڵنە رەوشتی سیاسی زیاتر جێگەی خەڵكیدا، دڵی لە دەكات داگیردەكات. ئەمەش ئەو شێوازە رەوشتە ئێستادا لە واباشرتە سیاسەت كە باشەیە بۆی بگەڕێتەوە و وەك نەخشی سەربەرد
لە پرۆگرامیدا بیچەسپێنێت.رەوشتی ب��اش، سیاسیی رەوشتی تەندروست، بەشێوەكی كۆمەڵگا، و تاك لەنێو دادەڕێ��ژێ��ت، بۆ نەخشەڕێگای هەستی ك��ەوا فێربووندا، و پ���ەروەدە ب��ێ��ت، تاك ن��ەت��ەوای��ه ت��ی ت��ون��دوت��ۆڵ لەپێناو خاكدا ئامادەبێت بۆ خاك بژی و قوربانی بە خۆی كرد، پێوستی ئەگەر هەبوو، سیاسی گرفتی هەركاتێك بكات. بوو بە دیاریدە و چارەسەر نەكرا، گرفتی دەبێت، زۆرتر كۆمەڵگا لەناو رەوشتی
زۆرتر كاركردندا لە تەمەڵی و درۆكردن گەشە وردە وردە كۆیلەبوون دەبێت، دەكات، چینایەتیی كۆمەڵگا زیاتر دەبێت. فریای زەحمەتكێش خ��وارەوەی چینی بێكار كات هەندێك یان ناكەوێت، ژیان چینی ئەمەشدا، بەرامبەر لە دەبێت. لێرەوە دروستدەبێت. كارنەكەر و بخۆر چینایەتیی ناتەندروستی كۆمەاڵیەتی دێتە كاتێك كۆمەڵگا ناو چینەكانی كە ئاراوە، رەخنەگرتن و خۆپیشاندان بە ناتوانن كۆنی پەندی ئارامبكەنەوە، ب��ارودۆخ لە »شەڕ وەك پەرەدەسێنێت، پیشنیان بە ئێستا پەندە ئەم باشرتە«. بەتاڵی كاری ئاگایی بە هەندێكش و نائاگایی لەناو كوردستان، هەرێمی لە پێدەكەن. و گیان بە كۆمەڵكێك كوردی، حوكمەتی رۆح پاریزگاریی لێ دەكەن، بەرەكانی تر، حوكمڕانییە ئەو سیستەمی هەوڵدەدەن دووب��ارە و هەڵوەشێننەوە بەیەكجاری بەرەی حیزبدا یەك لەناو دایبڕێژنەوە، پیشە لەناو دەك��رێ��ت، ب��ەدی جیاجیا سوكایەتی چین ئەم كۆمەاڵتییەكاندا، ئەو چین دەكات، وەك پیشە و كاری بە بووە، پەیدا مامۆستا دژە و »مامۆستا لە دروستبووە«. ئاسایش دژە و ئاسایش تەماشا ورد ئەگەر فەرمانگه كاندا، ناو بكەین، ئاڵۆزبوون و دژەكان، جوانرت بەدی
دەكەین.گرفتەكان نەهێڵین واباشرتە، بۆیە بنب بە گیروگرفت، لە هەر شونێكدا بێت، چارەسەری گرفت ئاسانە، چونكە رووداوە، گرانرتە، گیروگرفت چ��ارەس��ەری ب��ەاڵم چونكە دیاردەیە، لە گیروگرفتدا، خوێن و
سامانی گەورەترین كە مرۆڤ، گیانی كە لێدێت وای واڵت، بۆ مرۆڤایەتییە بفڕێت ئه وه ی خوێنه ، بڕژێت ئه وه ی الشەی بەجێبمێنێت، ئ��ه وه ی رۆح��ه ،
ساردبووەوە.هەموو ك��ارك��ردن��ی بەهیواین كە سوود بێت شێوازە بەو حیزبەكان، س��وودی دوات��ر بگەیەنن، خەڵك بە داهاتوو ئەوەی بۆ دابینبكەن، خۆیان بەر بخرێتە تاریكییەوە دۆخ��ی لە و گ��ەل ئ��وم��ێ��دی و ه��ی��وا تیشكی لە كە تەمەن، م��اوەی ئەو نەتەوه . دۆخی لە دەبەین، بەسەری ژیاندا ژیان هەلی چونكە بژین، سەقامگیردا كاتێكدا لە ژیانە. جار یەك مرۆڤ، بۆ با لەبەردەستدایە، باشامن هۆكاری بۆ بەدەستبێنین پێ جوانی ئامانجی و سازان بە گیروگرفتەكان هەمووان. لە خەڵك بكرێت. چارەسەر دانوستان رزگار بێهوایی و چاوەڕوانی دۆخی بكرێت. بۆیە وادەڵێین، چونكە هەموو زیاتری یان گرفتێك سیاسی، گرفتێكی رەوشتی لەناو كۆمەڵگادا دەژیێنێتەوە، یان دروستی دەكات، وەك گەندەڵی كە گیروگرفتەكان. گەورەترین لە یەكێكە بەهیواین، گیروگرفتی سیاسی كاری ئان و ساتی بۆ بكرێت، چونكە بارودۆخێكی وای هێناوەتەئاراوە، كە بەپیشەییبوون و پسپۆڕبوونی لەكاردا كەمكردوەتەوە، بەردوام ئەگەر گرفتە، ئێستا ئەمە كە گیروگرفت دەبێتە رووداوە ئەم بێت، و دیاردە، كاری زیاتر و ماوەی زیاتری
دەوێت بۆ چارەسەركردن.
ئه و حه زه ی مه سعود بارزانی هه یه تی بۆ بوون به سه ركرده ی هه موو كورد،
حه زێكی ڕەوایه بۆ ئه و و بۆ هه ر تاكێكی كورد، كه هه ڵوه دای گه یشتنه به م ئامانجه .
به اڵم ڕیگای گه یشنت به م ئامانجه ، چۆنیه تی شه رعیه ت و نا شه رعیه تی ئه م
گه یشتنه دیاری ده كات. ئێستا بارزانی ده یه وێ، وه ك به هێزترین سیاسه مته داری
هه رێمی كوردستان، هه روه ها وه ك سه ركرده ی به هێزترین پارت، مافی
هه بێت جارێكی تر كاندیدبكرێته وه بۆ بوون به سه رۆك. له وانه یه گه وره ترین
نهێنی له دوای ئه م پێداگرییه ی بارزانی ئه گه ری ئه وه بێ، له م چوار ساڵه ی
داهاتوو، كوردستان به ره و ده وڵه تبوون بچێت. ئه ویش حه ز ده كات، ئه م ڕووداوه له مێژوودا، به ناوی ئه وه وه تۆمار بكرێت.
هه نجه ت و به هانه ی بارزانی بۆ گه ڕاندنه وه ی ده ستوور بۆ ناو میلله ت،
زۆر له داواكاریه كه ی ئۆپۆزۆسیۆن تۆكمه تره ، بۆ جێگیركردنی بنه مای دیموكراسی، چونكه به شداربوونی هاوواڵتیان به شێوازی ڕاسته وخۆ،
زۆر دیموكراسییانه تره وه ك ئه وه ی له په رله مان چه ند كه سێك نوێنه رایه تی
بكه ن. واته هه ر هاوواڵتیه ك ڕاسته وخۆ ده نگ بدا له سه ر ده ستوور، شێوازێكی
بااڵی دیموكراسییه ، نه ك له په رله مان له جیاتی ئه و بیربكه نه وه . ئه وه ی
ئۆپۆزۆسیۆن داوای ده كات، شێوازی پێكهاتنه له سیاسه تدا واته ته وافوق، كه تیایدا مافه كانی مرۆڤ ده چێته دواوه ،
بۆ خاتری پێكگه یشتنی چینه كانی میلله ت. دیاره هابه رماس له وتوێژی »پێكگه یشتنی عاقاڵنه « ئه م شێوازه ی
پێباشه . به اڵم چه ندین فه یله سوفی تری وه ك ڕۆنسیێ و بادیۆ و هانا ئاڕێنت ئه م شێوازه ڕەتده كه نه وه ، چونكه مافی تاك و
مرۆڤی تیادا پێشێل ده كرێ. ڕاستییه كه شی هه روایه . ئه وه تا سااڵنێكی دوور و درێژە له لوبنان، ئه فغانستان، عێراق، كوردستان
و گه لێ شوێنی تر، هاوواڵتیان بوونه ته قوربانی گه مه ی سیاسیی گرووپ و
پارت و الیه نه جیاوازه كان. ئه م الیه نانه به رده وام له جموجۆڵی سیاسی خه ریكی
ملمالنێ و سازشن له سه ر ئامانج و بنه ما سه ره كییه كانی به رژەوه ندیی
خه ڵك و تاك. تاكی كورد له م گه مه یه باش ئاگاداره . ئه وه ی جێگای سه رنجه ، یه كێتی، هاتووه ته به ره ی ئۆپۆزۆسیۆن
بۆ ڕێگرتن له گه ڕاندنه وه ی ده ستوور بۆ خه ڵك. ئه گه ر له مه شدا سه ركه وتوو بوون،
سبه ینێش پارتی هه مان یاری ده كات، ئه گه ر بۆ ده ستوور و شتی تریش، كارێكی
وایان خواست. به اڵم هه تا سیاسه تی ته وافوقیش كه سێكی به هێزی پێویسته
بتوانێت چینه جیاكان كۆبكاته وه ، كه چی ئۆپۆزۆسیۆن وه ك تۆڵه یه كی شه خسی
ئه م به ربه سته دروستده كات، هه قی زۆریشی به ده سته وه یه، چونكه خه تا له
بارزانییه وە، بۆ؟بارزانی مرۆڤێكی هێمن و نه رمه .
به داخه وه ئه م سیفه ته باشانه له الیه ن كه سه نزیكه كانی خۆی قۆزتراوه ته وه، بۆ دزین و به هه ده ردانی سه روه ت و
سامانی میلله ت به ئاشكرا. ئه مه ش گورزێكی گه وره ی له سه ركه وتنی بارزانی
دا، بۆ گه یشنت به و لوتكه یه ی كه خۆی ده یه وێ. ئه و ته واو نه رم بوو له گه ڵ ئه م
كه سانه، بۆیه شه عبیه تی بارزانی به رده وام له داكشان بوو نه ك هه ڵكشان. ئه مڕۆ
ته نانه ت یه كێتیی هاوپه یامنیش له به ره ی ئۆپۆزۆسیۆن ده خوێنێ. ده بوایه بارزانی
حیسابی ڕۆژێكی ئاوای كردبوایه ، نه ك جڵه و بۆ گه نده ڵی شلبكات!
[email protected] ژماره )39(، سێشه ممه 2013/6/11، ساڵی یەکەم
12
هه ڵه ی بارزانی له كوێدایه
عه لی سیرینی
گرفتی سیاسی و ئەخالقی لە كۆمەڵگادا
به همه ن پێنجوێنی - به ریتانیا
سه یروسه مه ره دی��ارده ی��ه ك��ی كه ئیسالمییه كاندا، ل��ه ن��او هه یه ته نها بیرده كه نه وه ، عاتیفییانه زۆر كاربكه ن، عاتیفه وه ك ده ت��وان��ن ئیسالمییه كان بۆ ئه مه ش له راستیدا بێیت ت��ۆ ن��ه ش��ی��اوه ، زۆر كارێكی بیت ج��واڵن��دن عاتیفه خه ریكی كاری و به رنامه بوونی له جیاتی هه رگیز ئیسالمییه كان ج��اران باش. نه ده كرده وه ، دامه زراندنیان ساڵیادی ئێستا خه ریكن سه رچۆپیی بۆ ده گرن، نه ده كرد، مردووه كانیان باسی قه ت به اڵم مردووپه رستی، ده بووه چونكه پێشوه خت مانگێك به ده بێت ئێستا لیستی بكه ن. ئاماده بۆ ساڵیاده كه ی ئیسالمیش كه ئێستا كۆمه ڵ و یه كگرتوو بۆ شینی بزووتنه وه لێهێناوه ، وازیان و كۆمه ڵ كاره كه ی من كه ده ك��ات، چونكه ده زان��م، باشرت به یه كگرتوو دابه شبوون خۆیان بۆ ئیسالمییه كان كۆمه ڵ هه رچی به ره دا، دوو به سه ر ئۆپۆزسیۆن به ره ی له یه كگرتووه و ده سه اڵتدا، به ره ی له بزووتنه وه ش و له یه ك پێم وانییه ئه م دوو به ره من ده سه اڵتێك چونكه كۆببنه وه ، لیستدا به پارتییه ، كه ساحه كه دا له هه یه دژایه تیی هه وڵی جۆرێك هه موو ده دات تر ئیسالمییه كه ی الیه نه دوو الیه نه ی ئ��ه و كه ت��ر. الیه نێكی به تا یه كه مه وه كه سی له نزیكه، لێی هه ندێ خه ڵكی تر كه هه ر سه ر به و مووچه یان باشرتین نین، حیزبه ش باش هاوكارییه كی و بڕاوه ته وه بۆ
كام لیستی ئیسالمی؟ لقه كاندا ل��ه ت��ه ن��ان��ه ت ده ك��رێ��ن. پێیان ئ��ەوەى وه ك ده درێ��ت، پێیان هه ڵه پارتییه ، پاره ی پاره ، ئه م بڵێت كارێك الی، بۆ گه ڕانه وه بێ نه كه ن بۆ بگه ڕێته وه به یانی گه ر بكه ن. ئیسالمی لیستی بڵێن و پارتی الی دروستده كه ین، ئایا پارتی ده ستخۆشی ده كات، یا دژایه تی؟ بێگومان دژایه تی هه موو كاردانه وه شدا یه كه م له و مووچه كه یان ده بڕێت. ئه م هێزه ش به ئه و هاوكارییه وه توانای نییه له قاڵبی خۆی هه نگاوێك بنێت و بێته پێشچاو
و هه موو یارمه تییه كانی ببڕێت.ساڵی ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ه ك��ه ی گ��ه ر هه موو ئه وكات باسبكه ین، 1992بوون، له به ره یه كدا ئیسالمییه كان پێكهێنا، ئ��ی��س��الم��ی��ی��ان لیستی س��ه رۆك��ای��ه ت��ی ب��ۆ كاندیدیشیان عوسامن مامۆستا كه هه بوو، هه رێم لیسته دا ئه م له ناو هه ر به اڵم بوو، تیایدابوو كه ده نگی به مامۆستا نه دا بارزانی مه سعود به ده نگه كانیان و تاكه نه بوو هه بوو كات ئه و كه دا، ساحه كه دا له ئیسالمیی هێزێكی دی��ارب��وو، ئ��ەوی��ش ب��زووت��ن��ه وه ی له ژێر هه موویان كه بوو، ئیسالمی به اڵم ح��ه ش��ارداب��وو. خۆیان باڵیدا له م بێجگه س��ه رده م��ه دا له م ئێستا هه ن تر خه ڵكی هه ندێ هێزه ، سێ مسوڵامنان و ئیسالم ل��ه س��ه ر ك��ه فه توا یه ك به هه یانه ته نانه ت ماڵن. به ب���اراش، به ده ك��ات لیسته كه ت ناشه رعیت ده زانێت و بگره ده نگدان پێت به حه رام ده زانێت. بۆیه لیستی به ب��ه س خۆشه ، ده م به ئیسالمی ئیسالمییه كان كار ماوه كه كردار زۆر
منوونه بۆ چه قیون، تیایدا ئێستاش تا له ئیسالمی لیستی دروستكردنی ئایا بێگومان لیستێكدایه ؟ چ به رامبه ر ئایا ئه وه یه: پرسیاره كه عه ملانییه كان. عه ملانییه كانیان لیستی ئیسالمییه كان به ڵێ وه اڵم ئه گه ر ناشه رعییه ؟ پێ وه ك ده بێت ك��ه واب��وو باشه ب��وو؟ كارێكی شه رعی هه ڵوێستی شه رعییان عه ملانی ئه حزابی له سه ر هه بێت ئێمه بوترێت ئه گه ر ساحه كه دا. له و ده زانین موسڵامن به عه ملانییه كان له وه دا كێشه مان نییه ، كه واته حیزبی ئیسالمی و لیستی ئیسالمی بۆ؟! گه ر من به رامبه رم كه عه ملانییه كانن، هیچ جیاوازیی دیندارییان نه بێت، ئایا ئه مه خۆخه ڵه تاندن نییه؟ پێشتوابێت كێشه ئایدۆلۆژیی، نه ك خزمه تگوزارییه گه نده ڵ ب��ه عه ملانییه كان ت��ۆ ك��ه كه ده یسه ملێنیت چۆن ئه ی بزانیت، له نه ك له كاتێكدا نیت؟ گه نده ڵ تۆ ڕۆژهه اڵتی هه موو له كوردستان، گه نده ڵییه كان سه رچاوه ی ناوه ڕاستدا ئیسالمیه كانیش وتاری عه ملانییه كانن، گه نده ڵن. عه ملانییه كان كه ئه وه بووه یه كێك له هۆكاری ئه م گه نده ڵییانه ی و خ��وا له نه ترسانه عه ملانییه كان، به رنامه كه شیه تی، دژایه تیكردنی
خۆی ده وری ئایدۆلۆژیا چۆن ئیرت ب��ده ن خ��ۆی��ان ن��اوێ��رن ی��ان نییه ؟ شێوه به م تا دڵنیاشم كارێك، له وه ها گوتاری له گۆڕانكاری و بیربكرێته وه ماون تا ده بێت نه كه ن، سیاسییان پێنج چاوه ڕوانی هه ر په رله ماندا له شه ش كورسی بن، كه به ڕاستی ئه وه ئایا پاشان سه ركه وتن. نه ك الوازییه ئیسالمییه كان له ناو خودی خۆیان ئه و خوای كه دۆستایه تییه ی و برایه تی گه وره داوای ده كات، هه یانه ، یان نا؟ بچووك شتی له سه ر جار زۆربه ی كه به رپرسی بگره ده خوێنن. یه كرتی له وایه پێی ئیسالمی حیزبی گ��ه وره ی فوول ئیسالمی هێزێكی سه ركرده ی به عسی بووه ، بۆ سه ملاندنی قسه كانی به رنامه كه وه. بردبووه قورئانێكی ده كه یت داوا چۆن تۆ وابێت گه ر ل��ه گ��ه ڵ��دا ئیسالمیت لیستێكی ئایا نه بێت، گ��ه رواش دروستبكات؟ ده بێته وه جێی ئیسالمدا له كوێی ده سه اڵتدار، و گه وره سه ركرده یه كی ده بێت سێیه م، یا دووه م، كه سی كه ڕیز بوختانه ئه م و بكات قسه ئه م دروستكرا، لیسته ش ئه م گه ر بكات؟ دوایی چۆن میراتی ده نگه كان دابه ش ده كه ن؟ یه كگرتوو خۆی له هه موویان
ئاستی له خۆی كۆمه ڵ زۆرت��ره ، پێ بزووتنه وه ش ده بینێته وه ، یه كگرتوودا تێیكه وت، كه ت��رازان��ه ی ئه و دوای سه روو له ده كات ئه وه چاوه ڕوانی بهێنێت. زیاتر كورسییه كه ی دوو لیسته كه تا ئه و كاته ی خۆشه ده نگدان و هه ركه سه دوای��ی ده بێت، ت��ه واو لیستی ئ��ەوەى وه ك خۆی، ماڵی بۆ له م منوونه نه بووبێت. هه ر ئیسالمی و كۆمه ڵ هه یه ، په رله ماندا خوله ی یه كلیستی به نه یانتوانی یه كگرتوو له سه ر مبێننه وه په رله ماندا له ناو چاوه ڕوانی ده بێت سه رۆكلیستی، به س كه بكه یت لیستێك لە چى بیر برایه تییان ه��ه ڵ��ب��ژاردن��دا ل��ه ده پرسم: لێره دا من بۆیه بكه وێته وه ، به م گ��ه ر ئیسالمی، لیستی ك��ام پاشان ی��ه ك��رتدا؟ له گه ڵ بین شێوه له ئیسالمییه حیزبه هه موو ئ��ه و به ڕاستی قیتبووه ته وه ، ساحه كه دا هه مووشیان كه ده ك��ه م ش��ه رم من كاركردن شێوازی جیاوازییه كی پێشرت تایبه تیان هه ڵسوكه وتی هه ندێ و هه بووبێت، ئێستا پێم ناڵێن جیاوازیی وه كو ه��ه ر هه موو هه یه ؟ چییان بیركردنه وه. یه ك وه ك كاركردن، یه ك له بری نه هاتووه ئ��ه وه كاتی ئیرت و برایه تی لیستی ئیسالمی لیستی خه ڵكی تا دروستبكه ین، پێكه وه ژیان بۆ بن دڵخۆش ئیسالمی جه ماوه ری پێویست تر؟ هه ڵبژاردنێكی هه موو وێ���ران دێ���ی و زل ن���اوی ن��اك��ات دیاریبكه یت، به ڵكو لیسته كه ناویشی خۆی بۆ خ��ۆی ئیسالمی، نه نێیت ده بێته لیستێكی ئیسالمی، ده بیته جێ
متامنه ی خوا و پاشان خه ڵكی.
کۆمەڵ و یەکگرتوو لە بەرەی ئۆپۆزسیۆن و بزووتنەوەش لە بەرەی دەسەاڵتدا، پێم وانییە
ئەم دووانە لەیەك لیستدا کۆببنەوە
[email protected] ژماره )39(، سێشه ممه 2013/6/11، ساڵی یەکەم
14
جوتیار نەریامن
بەیان، رۆژنامه ی )27(ی ژماره له ئەفسانەی و »ک��ورد ن��اوی بە وتارێک سەالم م. پێنووسی بە زوح��اک« و کاوە ن��اوخ��ۆش ب���اوب���ووه وە. وت��ارەک��ە بە بەڵگەدار و ئەکادیمییانە شێوازێکی نوورساوە. نووسەری بابەتەکە، هەوڵیداوە بۆچوونەکانی خۆی بە بەڵگەوە بخاتەڕوو، ئەو ب��ەاڵم ب��ووە؛ سەرکەوتوو لەمەشدا زۆرت��ر قسە دەگ���ات، پێی ئەنجامەی بە و بە سادەیی ناکرێت و هەڵدەگرێت خستنەڕووی هەندێک بەڵگە و لەبیرکردنی هەندێکی تر، ئەنجامێکی دڵنیاکەرەوەمان دەست بکەوێت. جگە لەوەش، هەندێک لە بەڵگەکانی. قسەی زیاتر هەڵدەگرن و پێویستیان بە تێڕامانی زیاترە. ورووژاندنی ئەرێنی و باش کارێکی خۆی بابەتەکە، گرنگرتین وت��ارەک��ەدا لە ئ��ەوەش ب��وو، هیچ وتارەکە ئەگەر بەالمەوە. بوو خاڵ خاڵە ئەو نەبوایە، تریشی گرنگییەکی بەسبوو بۆ ئەوەی تایبەمتەندێتیی وتارێکی سەرنجەکانی لێرەدا من هەبێت. گرنگی خۆم دەخەمە ڕوو، بەو هیوایەی بابەتەکە ببێتە جێی مشتومڕ و لێکۆڵینەوەی جددی
بەدوای خۆیدا بهێنێت.
یادکردنەوەی نەورۆز لە چییەوە هاتووە؟
خەڵکی لەنێو دەزان��رێ��ت، وەک ئاساییی باشووری کوردستاندا وا باوە، کە کە ئاسنگەر کاوەی ن��ەورۆزدا، ڕۆژی لە دژی لە شۆڕشی بووە، کورد قارەمانێکی زوحاک ن��اوی بە ستەمکار پادشایەکی کردووە و کوشتوویەتی. ئەو بۆچوونە هیچ سەالمیش م. نییە. زانستیی بنەمایەکی لەمبارەیەوە دوواوە. سەرهەڵدانی نەورۆز
لە شانامەدا بە شێوەیەکی ترە. فیردەوسی لە شانامەدا جەژنی نەورۆز دەگێڕێتەوە بۆ پادشایەتیی جەمشید »پادشای سەردەمی تەهموورس ئ��ەوەی پاش ئەفسانەیی«. دەچێتە ک��وڕی جەمشیدی دەم��رێ��ت، گۆڕێ، دێنێتە داهێنانێک چەند شوێنی، چنین و ڕسنت فێری خەڵکی منوونە: بۆ کانزاکان دەکات؛ پۆشاک لەبەرکردنی و دەرهێنانی بە دەستدەکات ده دۆزێته وه ، و کایە دێنێتە چینایەتی ڕژێمی کانزا. بناغەی دەوڵەتێکی بەهێز دادەمەزرێنێت؛ سەر دەچێتە ڕەسمی بە ئەمانە، پاش لەسەر ت��اج و ف��ەرم��ان��ڕەوای��ی تەختی جەمشید، تاجله سه رنانی ڕۆژی دەکات. پاشان ن���ەورۆز، و س��اڵ س��ەری دەبێتە
دەکرێتە جەژن و شادی. ئەوەی جێی سەرنجە، شانامە مێژووی سەردەمێکی بۆ دەگێڕێتەوە ن��ەورۆز ئەفسانەیی، کە تازە مرۆڤەکان لە دەست دێ��وەک��ان ڕزگ��اری��ان ب��ووە، ت��ازە فێری سەردەمی لە بوون. لەبەرکردن پۆشاک
ئەو بەشداری جۆرێک هیچ بە شانامە ئێستا ک��ە نییە مەزهەبییە ملمالنێ ڕیشەی گرتووه تەوە، ئیسالمی جیهانی سەرچاوە شانامەوە لە ملمالنێیەش ئەو الواز بەڵگەیەکی چ��ەن��د ن��اگ��رێ��ت. شیعەبوونی گومانی کە لەبەردەستدان ف��ی��ردەوس��ی دەورووژێ���ن���ن، ب���ەاڵم لە بەرانبەردا چەند بەڵگەیەکی تر هەن هەر سوننیبوونی نیشانەی کە ئاستەدا لەو بۆچوون بەهێزترین بەاڵم فیردەوسین؛
ئەوەیە کە فیردەوسی موعتەزیلە بووە.گوتاری شیعەگەری: و 2.ئ��ێ��ران بەردەوام عەرەبی و فارسی ناسیۆنالیزمی جەخت لەسەر ئەوە دەکاتەوە کە مەزهەبی شیعە شتێکی داتارشاوی ئێرانییەکانە، فڕی عەرەبەکان بۆیە نییە. ئیسالمەوە بەسەر لەژێر خۆیان ناسیۆنالیستییانەی هەستی فارسەکان دەشارنەوە، سوننەدا مەزهەبی لە بەرانبەریشدا، ناودەبەن. بە مەجووس شێوە هەمان بە ناسیۆنالیستەکان، فارسە دەزان��ن، دواکەوتوو دینێکی بە ئیسالم
هێشتا جەمشیددا، باوکی تەهموورسی مرۆڤەکان، لەسەر مەترسیبوون دێوەکان توانیی پادشایەتییەکەیدا کۆتایی لە س��ەرب��ک��ەوێ��ت ب��ەس��ەری��ان��دا. ئ��ەوەش بۆ دەگەڕێتەوە ن��ەورۆز دەڵێت پێامن
سەردەمێکی یەکجار کۆن.ن���ەورۆز ئ��ەوەی��ە، ڕاستییەکەی هۆزە لەنێو کە کۆنە زۆر بۆنەیەکی بە پێوەندیی و باوبووە ئاریاییەکاندا گۆڕانی کەشوهەوا و رسوشتەوە هەبووە. دوو ئاریاییەکان کۆندا سەردەمانی لە دەکەوتنە کە هەبووە، گەورەیان جەژنی ئەو سەرماوە؛ و گەرما وەرزی سەرەتای و نەورۆز لە بوون بریتی جەژنەش دوو وەرزی هاتنی سەرەتای لە میهرەگان. گ��ەرم��ادا ج��ەژن��ی ن���ەورۆز دەگ��ێ��ڕدرا. مەرگ کەمبوونەوەی ژیانەوەی رسوشت، و نەخۆشی بە هۆی سەرماوە، زیادبوونی بەروبوومی کشتوکاڵی و چەندین هۆکاری پیرۆز بە ڕۆژە ئەو بوون ئەوە هۆی تر،
دابرنێت و سااڵنە یادبکرێتەوە. ل��ە س��ەردەم��ان��ی ک��ۆن��دا و پ��اش سەهۆڵبەندان، چاخی کۆتاییهاتنی بەسەر دابەشکردبوو ساڵیان ئاریاییەکان دوو وەرزدا، وەرزی یەکەم زستان، دە مانگ بوو. مانگ دوو هاوینیش وەرزی بوو، هەژماردەکرا، شووم وەرزێکی بە زستان بەوپێیەی کە بە فەرمانی ئەهریمەن، بە دەستی دێوەکان دروستکراوە. لە ئاڤێستادا گیانی هەموو کە »ئەهریمەن هاتووە مەرگە، هات و بە خراپکارییەوە ئەژدیهای لە ڕووباری دایتیا دروستکرد و زستانی بە بەسەر جیهاندا دەستی دێو دروستکراوی دوو و زستانە مانگ دە ل��ەوێ زاڵکرد. هەوا مانگەشدا دوو لەو هاوینە، مانگ زستان ساردە. دارەکان و خاک و ئاو بۆ
خراپرتین زیان بە گیان دەگەیەنێت«.کتێبی لە مەسعوودی ه��ەروەه��ا ئەوە بۆ ئاماژە االرشاف«دا و »التنبیه سەرەتای دەکەوتە ن��ەورۆز کە دەک��ات، دەکەوتە میهرەگانیش هاوینەوە، وەرزی لێرەدا سەرەتای وەرزی زستانەوە. ئەوەی دەمەوێت بابەتانە ئەم بەهێنانەوەی بنەڕەتدا لە بۆ بکەم، ئەوەیە کە ئاماژەی گۆڕانکارییە بە پێوەندیی تەواو نەورۆز
رسوشتییەکانەوە هەبووە، هاتنی هاوین و ڕزگاربوون لە مەرگ و نەخۆشی و برسێتی ڕووداوێکی هێندە زستانەوە، هۆی بە شادییان ه��ەم��وان ک��ە ب���ووە، گ��رن��گ کردووە، خودایان سوپاسی و دەربڕیوە هاوین، وەرزی کۆتاییهاتنی هەروەها و کشتوکاڵی بەروبوومی کۆکردنەوەی ڕووبەڕووبوونەوەی بۆ خۆئامادەکردن بووە مەراسیمێک بە پێویستی زستان، بکەن ئامادە خۆیان الیەکەوە لە تێیدا الیەکی لە ڕووبەڕووبوونەوەیە، ئەو بۆ کە خ��ودا لە بکەن تکا و نزا تریشەوە یارمەتیدەریان بێت لە زستاندا و لە مەرگ و نەهامەتی بیانپارێزێت. ئەو دوو جەژنە، ئێستاش تا بووە. باو ئاریاییەکاندا لەنێو بەهار سەرەتای گەالن لە هەندێک الی ڕۆژی بە ناودەبرێت زستان کۆتاییی و ئەمەش کە دای��ک، جەژنی یان دای��ک، هەر پێوەندیی بەم باسەی ئێمەوە هەیە، چونکە سەرەتای بەهار، سەرەتای ژیانەوە و لەدایکبوونەوەی رسوشتە. لە نێوان ئەو
کە لە میرس خەریکی داگیرکاری و تااڵنی دەستەاڵت بۆ کێشا نەخشەیەکی بوو، لە دۆخەکە بینیی کاتێک دەست. گرتنە قازانجی نییە، هاتەوە ئێران و بە تۆمەتی ئەوەی کەسێکی درۆزن بە ناوی گیومات درۆ بە ناساندووە، بەردیا وەک خۆی بەردیا پادشایی، تەختی سەر چووەتە لەناو دەبات و بۆ ئەوەی خەڵکی بەهۆی بە نەورووژێن، بەردیاوە چاکسازییەکانی ناوی گیوماتەوە بەردیا لەبەرچاوی خەڵک دەخات، تا لەناوبردنی نەبێتە هۆی کێشە. کێوی کەتیبەکانی لە بەڵگە هەندێک شانامەدا لە هێامیەک چەند و بێستوون داریوشی کە دەکات بەهێز ئەگەرە ئەو بێت، ئەفسانەیی فەرەیدوونی مێژوویی،
زوحاکی ئەفسانەیی بەردیای مێژوویی.
لیستی وت�����اره ئ���ه م ت��ێ��ب��ی��ن��ی: وتاره كه ته واوی له گه ڵدایه ، سه رچاوه ی »به یانپرێس« سایتی له سه رچاوه كانی و
بخوێنه ره وه .
کورد لە گەالنی دەورووبەری، ڕووبەڕووی مێژوو، دەک��ات��ەوە. گ��ەورەم��ان کێشەی خەڵکانی ن���ەژادی و زم��ان ک��ول��ت��وور، دەورووب������ەری ک���ورد ب��ە ڕاددەی����ەک یەک لەسەر کاریگەرییان و پێکداچووە دیاردەیەک هیچ توێژینەوەی کە داناوە، تێکەڵییە، ئ��ەو لەبەرچاوگرتنی بەبێ ئەمە دەردەچێت؛ ناتەواو یان ناڕاست، وەک هاونەژادی گەالنی بۆ تەنها نەک )کورد، فارس، بەلووچ و...(، بەڵکو بۆ ئەو هیندۆ وەک نین، هاونەژاد کە گەالنەش - ئێرانییەکان و سامییەکان ڕاستە. بەهۆی تێکەڵی گەالنەوە ئەو دێرینی پێوەندیی نەژادیشیاندا تەنانەت زمان، کولتوور، لە ئاسان هێند جیاکردنەوەیان دروستبووە،
نییە.ناسیۆنالیستی گوتاری بەداخەوە، لەنێو گەالنی ڕۆژهەاڵتی ناوەڕاستدا هێندە دەنگی زاڵە، کە توێژینەوەکان بە دیدێکی ئەنجامدەدات، تەسکەوە ناسیۆنالیستیی ن���ەژادپ���ەرس���ت���ان���ەی لێ ئ��ەن��ج��ام��ی قۆرخکردنی بۆ هەوڵدان هەڵدەگۆزێت. لە یەکێکە فارسەوە، الیەن لە ن��ەورۆز مانیفێستەکانی ئەو گوتارە ناسیۆنالیستییە کە توێژینەوە ئەکادیمییەکانیش بەهەڵەدا دەب����ات، ل��ە الی��ەک��ی ت��ری��ش��ەوە، الی هاوشێوەی ک��اردان��ەوەی تریش گەالنی
سەالم، م. وتارەی ئەو دەکەوێتەوە. لێ دژی پەرچەکردارێکدایە ش��ێ��وەی ل��ە فارسییەی ناسیۆنالیستییە گوتارە ئەو ک��ە دەی���ەوێ���ت ه��ەم��وو دەرک��ەوت��ە خۆی لەسەر ناوچەکە کولتوورییەکانی خراپ گومانی ئەوەی بەبێ بکات. تاپۆ ئەو دەبینم وای ب��ب��ەم، مامۆستا ب��ە بەرەی چوارچێوەی دەچێتە لێکدانەوەیە ناسیۆنالیزمی کاتەدا لەم دژەفارسەوە، کە تورکی و عەرەبی نوێنەرایەتیی ئەو بەرەیە کاریگەریی لەژێر وتارەکەشی دەک��ەن،
ناسیۆنالیزمی عەرەبیدایە.دوو لێکدانەوەی پێکدژ »متناقض«
وای ش��وێ��ن��ێ��ک��دا ل��ە س����ەالم م. بە و ئیسالم پاش کورد کە لێکدەداتەوە بووبێتە خاوەنی زمان و ئیسالمەوە هۆی فارس لە و خۆی سەربەخۆی ناسنامەی لێکدانەوەیە ئەم بەاڵم جیابووبێتەوە، ئەکادیمیی بنەمایەکی هیچ لەوەی جگە دژی شوێندا چەندین لە بگرە نییە، دەوەستێتەوە، خۆی تری لێکدانەوەکانی یەکێکیان ی��ان دەبێت ناچار خوێنەر تریان ڕەتبکاتەوە، قبووڵ بکات و ئەوەی یان هەردووکیان ڕەتبکاتەوە. ئەگەر کورد هێندە ئیسالم سەرهەڵدانی تا فارس و جیاکردنەوەیان لێک کە تێکەڵبووبن، چەند ف��ارس کەواتە نەبووبێت، ئاسان هێندە ک��وردی��ش ن����ەورۆزە، خ��اوەن��ی سەردەمێک ب��ۆ چونکە خاوەنیەتی، کورد و ف��ارس هێشتا کە دەگەڕێتەوە خۆی مامۆستا ب��ەاڵم جیانەبوون؛ لێک ئیسالم پێش کورد کە ڕەتدەکاتەوە ئەوە لەگەڵ فارس خاوەنی یەک ناسنامە و یەک ئەژدەهاک کە لەوێدا بووبێت، کولتوور »زوحاك« بە »ئەستیاگی کوردی« لەقەڵەم شانازی »فیردەوسی دەڵێت و دەدات بەو كودەتایەوە دەكات، كه فارس لەسەر كورد كردی، چونكه لەو مێژووه دەسەاڵتی به كۆتایی و دروستبوو ئێران له فارسی
دوو جەژنەدا، جەژنی نەورۆز گەورەترین بووە و ئێرانییەکان و ئاریاییەکان جەژنی گەورەترین ئەوەوە لەدوای میهرەگانیش ج���ەژن ب����ووە. ش��ی��اوی ب��اس��ە وش��ەی و کۆڕ وات��ای کە عەرەبی »مهرجان«ی ئێرانییە وشە لەم دەدات، کۆبوونەوە
وەرگیراوە.نەتەوەی بە ن��ەورۆز بەستنەوەی فارسەوە، هەروەها بە ئاینە ئێرانییەکانەوە بە تایبەتکردنیشی گەورەیە. هەڵەیەکی هەڵەیەکی دیسان دیاریکراو، گەلێکی گ���ەورەی���ە، چ��ون��ک��ە ئ���ەو ی���ادە وەک پێش کۆنە، یەکجار ڕیشەکەی باسکرا، نەتەوە و ئێرانییەکان ئاینە سەرهەڵدانی لە باسە شایانی هەبووە؛ ئێرانییەکان ئاڤێستا و دینی زەردەشتیدا باسی نەورۆز بەرچاو ناکەوێت و بە هیچ جۆرێک ناوی ئەفسانەکەی لە کە ئەوەش نەهاتووە، گرنگبوو، دۆزینەوەی بە المەوە شانامەدا کۆنی نەورۆزە، کە لە زەمینە و چوارچێوەی چیرۆکی جەمشیددا بۆمان دەردەکەوێت؛ سەردەمێک بۆ دەیگێڕێتەوە کە بەوەدا دەبن جلپۆشین فێری مرۆڤەکان تازە کە الیەکی لە دەب��ن. ئاشنا کانزاکان بە و شانامە، ئەفسانەکەی بەپێی تریشەوە، نێوان سنووری هێشتا سەردەمەدا لەو لێک تووران و ئێران نەبوو، دیار واڵتان
شانامە، بەگوێرەی چونکە جیانەبوون، پادشایەتیی کۆتایی لە دابەشکردنە ئەو جیهان کاتێک ڕوودەدات، فەرەیدووندا و توور )س��ەمل، کوڕەکەی سێ نێوان لە بەشەی ئەو دەک��ات. داب��ەش ئیرەج(دا کە دەدرێت بە ئیرەج، ناودەنرێت ئێران. تەنها کۆنە، زۆر نەورۆز مێژووی کەواتە سەرجەم بەڵکو نییە، ئێرانییەکان موڵکی ئاریاییەکان پێکەوە خاوەنی ئەو بۆنەیەن. نییە جیاواز کوردەوارییش نەورۆزی لە کە ئاریایی، تری گەالنی نەورۆزی لە دێرزەمانەوە بۆیان ماوەتەوە، وەک دیارە و کاوە چیرۆکی بە نییە پێوەندییەکی هیچ لە ڕیشەی هەروەها زوح��اک��ەوە، کە چیرۆکەی ئەو ڕیشەی نییە. ئاینێکدا لەناو خەڵکی ئاسایی باشووری کوردستاندا من هێندەی نییە. دیار ڕوونی بە باوە، چیرۆکی کە ک��ەس یەکەم ب��م، ئ��اگ��ادار لەالیەن ئەژدەهاکی البردنی کار لەسەر گرێداوە، ن��ەورۆزەوە بە فەرەیدوونەوە گومان ئیلیادە میرچا ئیلیادە«یە. »میرچا ساڵی سەری جەژنی دەبێت کە دەکات ئەژدەهاکەوە تێکشکانی هۆی بە نوێ بەاڵم ف��ەرەی��دوون��ەوە. الی��ەن لە بێت پێدەچێت میرچا ئیلیادە ئەو بیروباوەڕەی لەبارەی جەژنی میهرەگانەوە هەیە، گوایە فەرەیدوونەوەیە سەرکەوتنی هۆی بە بەسەر ئەژدەهاکدا، بە هەڵە بە نەورۆزی هەر بە ئەمە پاشان دابێت، لەقەڵەم و خەڵکی دەم کەوتبێتە بێت، هۆیەک
بووبێتە بیروباوەڕ.کتێبی لە بیروونی، ئەبوڕەیحانی الخالیة«دا، القرون عن الباقیة »اآلث��ار گومان فارسەکان کە دەکات ئەوە باسی دەکەن جەژنی میهرەگان بە هۆی بیستنی بەسەر فەرەیدوون سەرکەوتنی مژدانەی
زوحاکدا هاتبێتە گۆڕێ. س��ەب��ارەت ب��ە ن���ەورۆز، ی��ان هەر داڕنینی کولتووری، تری دەرکەوتەیەکی
ئەمە ئەگەر ه��ات«. ك��وردی دەسەاڵتی دەوڵەتی ڕووخاندنی کە بێت، ڕاس��ت هەخامەنشییەکانەوە الی��ەن ل��ە م��اد بەسەر ف��ارس کودەتای لە بێت بریتی پێش ک��ورد کەواتە ک��وردی��دا، دەوڵەتی نەبووە، یەک فارسدا لەگەڵ ئیسالمیش فارسدا، لەگەڵ هەبووە ملمالنێی بەڵکو هەڵەیە پێشوو بۆچوونەی ئەو کەواتە کورد ناسنامەی و زمان سەربەخۆیی کە
دەگێڕێتەوە بۆ پاش سەرهەڵدانی ئیسالم.ناڕوون بە شێوازێکی تر کە خاڵێکی کە لەوەی بریتییە دەک��ات، بۆ ئاماژەی دەستپێکی دەکاتە هەمەدانی باباتاهیری فارسی، لە کوردی زمانی جیابوونەوەی فیردەوسی گوایە کە ئەوەشەوە بەهۆی باباتاهیردا، ل��ەگ��ەڵ ب��ووە ه��اوچ��ەرخ ئەمەی پێ قبووڵ نەکراوە و بۆ دژایەتیی ئەستیاگدا بەسەر کۆرشی کودەتای کورد هێناوەتە گۆڕێ، بەاڵم ئەوە ڕوون نییە کە فیردەوسی ئاگای لە باباتاهیر هەبووە، یان هاتووەتە باباتاهیر کە کاتێک چونکە نا، گەیشتبووە تەمەنی فیردەوسی دنیاوە، نزیکەی 60 ساڵ، کاتێک تەمەنی باباتاهیر دەگاتە 20 ساڵ، فیردەوسی کۆچی دوایی ک 330 ی��ا 329 ف��ی��ردەوس��ی دەک���ات. دوایی کۆچی یا ٤16ک ٤11 لەدایکبووە، کردووە، بەاڵم باباتاهیر 390ک لەدایکبووە، ٤٥0ک کۆچی دوایی کردووە. جگە لەوەش بەستنەوەی سەربەخۆیی زمانی کوردی بە بەڵکو گەورەیە، هەڵەیەکی باباتاهیرەوە، زمانی لەسەر گەورەشە مه ترسییه كی فارسەکان الی باباتاهیر چونکە کوردی، وەک یەکێک لە شاعیرە هەرە پلە نزمەکانی شێوازی ئەگەر دەکرێت، هەژمار فارس »دووبەیتی« تایبەتەکەی شیعرییە قاڵبە کەسیش نەدەهێنا؛ ناوی کەس نەبوایە، پێی کە زمانەش ئەو بووە، کورد ناڵێت نووسیوە کوردی بووە »بێگومان من خۆم باباتاهیر، لەسەر هەیە تایبەتم بۆچوونی جگە ڕوو«. بیخەمە لێرەدا ناکرێت کە لەوەش چەندین بەڵگە لەبەردەستدان کە دەیسەملێنن زمانی کوردی پێش ئیسالمیش
پێی نوورساوە.پوختەی هەندێک سەرنجی تر
مەزهەبی: ملمالنێی و 1.شانامە
بە مەزنرت دەزان��ن ل��ەوە ف��ارس ڕەگ��ەزی بۆیە کەوتبێت. دینێک وەها شوێن کە خۆیان فارسەکان کە دەدەن نیشان وای بە تایبەتە کە داتاشیوە مەزهەبێکیان بۆی و ڕەن��گ لە ڕنیوە دای��ان خۆیان، درێژایی سەرنجی ئەگەر بەاڵم بیابان. قوواڵیی و جوگرافیا پانایی م��ێ��ژوو، کولتووری ئیسالمیی فارس و ئێران بدەین، کە دەبینین دەبینین. ئەمە پێچەوانەی ڕەنگی ئیسالمی سوننی الی فارس و ئێرانی
زاڵرتە لە ئیسالمی شیعی.م. بێگومان _ نییە: ک��ورد 3.ک��اوە نەگوتووە_، ئەمەی ڕاشکاوی بە سەالم بە س��ەب��ارەت فیردەوسی کە ئ��ەوەش نەژادی کورد باسی دەکات، گوایە نەوەی ئەو گەنجانەن کە لە چێشتخانەی زوحاک مەبەستی بە ئەوەی پاش ڕایانکردووە. مارەکانی ب��ۆ مێشکیان دەره��ێ��ن��ان��ی یەکێکی بەندکرابوون، زوحاک سەرشانی کە شانامە زەقەی هەڵە کۆمەڵە لەو ترە لەگەڵ بەڵگە مێژووییەکاندا یەکناگرێتەوە، کاوە کوردبوونی باسی لەوەشدا تەنانەت کورد دروستبوونی مێژووی بەڵکو ناکات،
دەباتە دواتر. باسکردنی لە فیردەوسی ئەگەر .٤بەسەر ف��ەرەی��دوون و ک��اوە ش��ۆڕش��ی زوحاکدا بەهۆی قەڵسی لە کورد بووبێت و مەبەستی دەرخستنی کینە بووبێت دژی کورد، زوحاکی بە عەرەب لەقەڵەم نەدەدا
و دەیگوت کورد بووە.لە یەکێکە زوح���اک داستانی .٥لە ع��ەرەب دژایەتیی مانیفێستەکانی لە بەاڵم نییە، ڕاشکاویش زۆر شانامەدا، بە زمانی بەبێ پەردە و کۆتایی شانامەدا
جوێن دژایەتیی عەرەب دەکات.6. هیچ بەڵگەیەک نییە بیسەملێنێت فەرەیدوونی شانامە کۆرشی هەخامەنشییە، زوحاکیش ئەستیاگی دوایین پادشای مادە، ئاژی و ئەستیاگ ناوی نزیکیی لە جگە بەڵگە هەندێک پێچەوانەوە، بە دەهاک؛ کوڕە بەردیای زەحاک کە لەبەردەستدان پاش هەخامەنشییە، کۆرشی بچووکی ئەوەی دەستەاڵتی گرتە دەست، کۆمەڵێک بنەماڵەی زیانی بە کە کرد چاکسازیی شاهەنشاهی بوو. داریوشی هەخامەنشی
خوێندنەوەیەکی ڕەخنەگرانە بۆ وتاری
»کورد و ئەفسانەی کاوە و زوحاک«
قۆرخکردنی نەورۆز لە الیەن فارسەوە یەکێکە لە مانیفێستەکانی ئەو گوتارە ناسیۆنالیستییەى کە
توێژینەوە ئەکادیمییەکانیش بەهەڵەدا دەبات
داڕنینی کورد لە گەالنی دەورووبەری، سەبارەت بە نەورۆز، یان هەر دەرکەوتەیەکی تری کولتووری، ڕووبەڕووی کێشەمان دەکاتەوە
بەستنەوەی نەورۆز بە نەتەوەی فارس و ئاینە ئێرانییەکان و گەلێکی دیاریکراو
هەڵەیەکی گەورەیە
له گه ڵ جیاوازه باوه ڕیان شێوه یاندا ئافره ت له زیاتر ئ��ه وه ش یه كرت، ده رده كه وێت، نه وه ك له پیاودا، گه ر ده رده كه ون كه سانێك بكه ین سه یر و ره شه پۆشاكێكی كه بورقه وه ، به داده پۆشێت. ئافره ت الشه ی گشت ده رده ك��ه وێ��ت تر كه سێكی دوات��ر پۆشاكێكی ئه ویش نیقابه وه ، به چاوی ته نها ئافره ت و ئیسالمییه تر كه سێكی دوات���ر دی���اره . تێیدا ب��ه ح��ی��ج��اب��ه وه. ل��ێ��ره وه ب��ۆم��ان ده رده ك���ه وێ���ت ك��ه ه��ه رچ��ه ن��ده باوه ڕمان جیاوازبێت، ئه وه ئێمه هه ر دیكه دا شتی زۆر له مسوڵامنین. گه وره ترن. له وه زۆر كه هاوبه شین، ئایا ئێمه چی ده پۆشین؟ له وه گرنگرت بریتییه له وه ی سامی ده یه وێت جۆره كه دروستبكات كۆمه ڵگا له جلێك ئه وروپی واڵتێكی چه ند له ئێستا تا له نیقابه . ئه ویش ك��راوه ، قه ده غه كه ده رده ك��ه وێ��ت ڤیدیۆكلیپه كه لێدراوه نیقابی وێنه ی رۆژنامه یه ك ق��ه ده غ��ه ك��راو. هێامیه كی له گه ڵ زانایانی ل��ه زۆرێ���ك ه��ه رچ��ه ن��ده پێویستی به نیقاب بوونی ئیسالمی نازانن، زۆرێكیش له یاساناسان پێیان وایه بوونی ئه و جۆره جله مه ترسیيه بۆ سه ر كۆمه ڵگا، له به ر دیارنه بوونی سامی به اڵم كه سه . ئه و ناسنامه ی چه سپاندنی هه وڵی ل��ه وان، جیاواز ده دات. ئه وه ش وه ك وه اڵمێك بۆ ئه و زانایانه نا، به ڵكو به وه ی كه تا ئێستا باوه ریان هه ن مسوڵامن چه ندین وه كو واڵتێكی له جله یه ، جۆره به و قه ده غه كراوه. له سه ریان فه ره نسا له مرۆڤبوون بڵێت، ده یه وێت ئه و له وه ی ئازاده پێشرته. كاتێك كه سێك ئاواش ده پۆشێت، جلێك ج��ۆره چ
ئازاده ئه و جۆره جله بپۆشێت.
ئوسامه ئه نوه ر
شیكردنه وه ی و خوێندنه وه بۆ سه ره تا پێویسته بابه تێك، ه��ه ر ئه و نییه م��ه رج كه بزانرێت ئ��ه وه خوێندنه وه یه ئه و یان شیكردنه وه یه ، بێت س��ه د ل��ه س��ه د بۆچوونێكی ده ڵێین بۆیه ش بابه ته ، ئه و به رامبه ر ته نها ئه مه چونكه خوێندنه وه یه ك، روانگه یه كی له خوێندنه وه یه كه فیكری، كه ده كرێ خوێندنه وه ی زیاتر بۆ ئه و بابه ته ، یاخود هه ر بابه تێكی تر بكرێ، له هه ر روانگه یه كی تر. ئه وه ش واقیعی و گرنگی چه ندیه تیی له سه ر شیكردنه وه كه و خوێندنه وه جۆری
ده وه ستێت.یاریه كه «، »ئ��ه وه ڤیدیۆكلیپی ڤیدیۆكلیپه جوانه كانی له یه كێكه كه جیاوازتر یوسف، سامی هونه رمه ند كه تر، ڤیدیۆكلیپێكی هه ر له بوو بڵێین ده كرێ بۆیه كردویه تی، پێشرت جیاوازتر شتێكی ده یه وێ لێره سامی و عه قڵ له كه شتێك بدات، پیشان نه ستامندا بیچه سپێنێت. به شێوه یه ك له و كردویه تی پێشكه وتنه ی ئ��ه و ڤیدیۆ كلیپه ی ئه م جاره ، هه ندێ خاڵی تێدایه كه به بیركردنه وه لێی ده توانین تێیبگه ین، هه ندێكی تر له نه ستامندا راسته بزانین. ئه وه ی بێ ده مێنێته وه ڤیدیۆكلیپه كانی گشت له سامی هه یه ، ئیسالمیی باكگراوندێكی گۆرانییه كانی وای��ه پێی ئه و ب��ه اڵم الیه نه ئه و و هه ست به رهه می له رۆحییه ی ئه ون به رامبه ر به ئاینه كه ی پرسیاری وه اڵم��ی له مرۆڤایه تی، و ئه وه ی سامی گۆرانییه كانی له شێوه ی ڤیدیۆكلیپه كان له ب��ه اڵم رسوودن، هونه رمه ندێكی وه ك و ك��راوه ت��ر
به ته واوی بچه سپێنێت له نه ستی بینه ردا، ئه وكات چه سپا، نه ست له كاتێك چونكه ئاسانه ، شتانه ئه و گشت به واقیعبوونی چونكه گشتی له الیه ن مرۆڤه وه ده كرێت هۆكاری ده زان��ی��ن ئێستا ئێمه ین. كه ئه نیمه یشن ڤیدیۆكلیپێكی هه ڵبژاردنی سامی بزانین و بێین ئێستا با چییه ،
ده یه وێت چی بگه یه نێت؟
په یامی سامی به رامبه ر عه قڵ مرۆڤایه تی: گه وره یی و سامی -1جه ختی زۆرج��ار سامی كه خاڵ تاكه ئه و مرۆڤایه تییه ، ده ك��ات��ه وه ، له سه ر به م��رۆڤ رۆح��ی الیه نی سه ركه وتنی نێوان له ده زانێت ئاشتی و خۆشبه ختی مرۆڤه كان وای��ه پێی ئ��ه و مرۆڤه كان، یه كرتی، به به رامبه ر یه كسانن گشتیان بێ جیاوازیی ئاین و باوه ڕ، ئه وه ی سامی راسته وخۆ ده ی���ه وێ عه قڵ به رامبه ر بیگه یه نێت، بریتیه له وه ی كه مرۆڤایه تی ئاین مرۆڤه ، پیرۆزییه كی گشت پێش مرۆڤایه تییه ، پاراستنی بۆ باوه ڕیش و نه وه ك پاراستنی چه ند كۆمه ڵ و تاقمێك. ڤیدیۆكلیپه كه دا له راسته وخۆ سامی پێامن ده ڵێت كه سانێك هه ن كه ویستی به رژە وه ندی پێناو له هه یه جه نگیان تر شێوه یه كی ب��ه خ��ۆی��ان، تایبه تی ده ڵێت، هه رچی توندڕە وی و پیالن هه یه له الیه ن كه سانێكه وه ئاین، به به رامبه ر خۆیاندا به رژە وه ندیی له پێناو كه دێت ویستی باوه ڕ. و ئاین نه وه ك ده یكه ن، ئاشتی و پێكه وه ژیان به ته واوی دیاره له
ڤیدیۆكلیپه كه دا.2- سامی و پارێزگاریكردن له ئیسالم: به رامبه ر سوكایه تییه ی ئه و گشت دوای به ئیسالم و په یامبه ره كه ی كراوه ، زۆرجار چه ند الیه ن له نێگه تیڤ ك��اردان��ه وه ی كۆمه ڵێكەوە هه بووه ، كه له پارێزگاریكردن خراپرتكردنی بۆ گ��ۆڕاوه ئیسالمه وه له
زۆر سامی كه رسته یه ك بارودۆخه كه . ڤیدیۆكلیپه كه دا، له ده كاته وه دووباره ی ب��ه وه ڤیدیۆكلیپه كه ن��اوی ته نانه ت ناونراوه ، بریتییه له وه ی »ئه وه یارییه كه«، سامی له رێگای ئه وه وه ده یه وێت بڵێت به له سوكایه تی هه رچی ئه وان ده یكه ن یارییه كه ته نها په یامبه ره كه ی، و ئیسالم خۆیان، به رژە وه ندیی بۆ ده یكه ن ئه وان یاخود ده ڵێت، لێیان بگه ڕێن چی ده ڵێن
با بیڵێن.
په یامی سامی به رامبه ر به نه ست به گه ر كۆمه ڵگاكه ی: و سامی -1ڤیدیۆكلیپه كه ، له سه رنجبده ین باشی ده ڕوات شه قامێكدا له سامی ده بینین ج��ی��اواز ت���ه واو خه ڵكانی تێیدا ك��ه شێوه یاندا له خه ڵكێك جۆره ده بینین، هه ندێكی ده رده ك�����ه ون، ب����اوه ڕدار ت��ه واوی ل��ه وه ش، جگه ئاسایی، تریان ئاینی شوێنكه وتووی و مرۆڤ ره گه زی دوای گشتیان دوایشدا له ده بینین. تر لێره دا، گرنگه ئه وه ی ده ك��ه ون، سامی و دی��ارن دڵته نگ هه ندێكیان ئه وه یه كه شت تاكه ت��وڕە ، تریان هه ندێكی گۆرانیوتنه كه ی كۆده كاته وه ، هه موویان گۆرانییه كه ی دیاریشه ، وه ك سامییه . كه ده گه یه نێت شتێك مانای سامی به هاوڕان، له سه ری گشتی خه ڵكه ئه و ئه ویش جیاوازییه كانیشیانه وه ، ته واوی مرۆڤایه تییه ، نه وه ك جۆری باوه ڕ و ئاین. نه ستامندا له ئ��ه وه ده ی��ه وێ��ت سامی كۆمه ڵگایه ك، ده ك��رێ كه بچه سپێنێت بێت ، زۆر تێیدا جیاوازيی هه رچه نده به اڵم تاكه كانی به ئاشتی و خۆشه ویستی
له گه ڵ یه ك بژین.له ج��ی��اوازی��ي��ه ك��ان و س��ام��ی -2ڤیدیۆكلیپه وه، ئه م رێگای له ئیسالمدا: مسوڵامن ل��ه ج��ۆرێ��ك چ��ه ن��د س��ام��ی له ده رده ك��ه وێ��ت كه ده دات، پیشان
ئیسالم، به پارێزگاریكردن له ئاینه كانی تر و پیرۆزییه كانی تر ده زانێت.
ڤیدیۆكلیپی ئه نیمه یشن ده رهێنانی چۆنیه تی له باس گه ر ئ��ه وه ده ب���ێ بكه ین، ڤیدیۆكلیپه كه له جیاتی ج��اره ئ��ه م سامی ك��ه بڵێین راس��ت��ی، ڤیدیۆكلیپێكی ده ره��ێ��ن��ان��ی شێوه ی له كه به كارهێناوه ، ئه نیمه یشنی ك��اره ك��ت��ه ری ده چ��ێ��ت. ئه فالمكارتۆن شێوه ی به دروس��ت��ك��ردووه ت��ه وه خ��ۆی ئه نیمه یشن، به اڵم ده بینین جگه له سامی، نه نارساون، كه سایه تی گشتی تر ئه وانه ی به شێوه یه كی تر، دروستكراون. بۆیه لێره گرنگییه كه كه ده رده كه وێت بۆ ئه وه مان له وه، مه به ست ره نگه سامییه وه یه ، له كه كه سایه تییه یه ئه و سامی ئه وه بێت ئه وانیش و ده كات پیرۆزی له پارێزگاری بیری ل��ێ��ره دا شتێك ده ك����ه ون. دوای ئه نیمه یشن كه ئ��ه وه ی��ه لێبكه ینه وه ، به اڵم واقیع، و راستی له دووره جۆرێكه ڤیدیۆكلیپێكی ده رهێنانی ه��ۆك��اری سامی چییە؟ شێوه یه به و و ئه نیمه یشن بیرۆكه یه ك چه ند ده ی��ه وێ��ت ل��ێ��ره دا بچه سپێنێت كه له واقیعدا بوونی نییه ، به شێوه یه كی تر، سامی ده یه وێت ئه و شته ی له واقیعدا بوونی نییه ، دروستی بكات، ئه و ده یتوانی هه ر ئه و بیرۆكه ی ئه نیمه یشنەى به شێوه ی ڤیدیۆكلیپێكی ئاسایی و راستی كاریگه ریی له بیری ئه و به اڵم بكردایه ، ڤیدیۆكلیپه كه له سه ر مرۆڤ كردووه ته وه ، ئه نیمه یشن فیلمێكی گشت له چ��ۆن؟ هه ستت زیاتر كه ده كه ی به وه هه ست له گه ڵ ب��ه راورد به ده جووڵێت، له گه ڵی جووڵه یه ی ئه و چونكه ئاسایی، فیلمێكی له هه یه ، ئه نیمه یشندا كاراكته رێكی له كه سێكی ئاساییدا ونه ، سامی ویستویه تی بینه رانی سه ر بخاته كاریگه ری باشرتین ئه و ڤیدیۆكلیپه ، تا له و رێگه وه په یامه كه ی
»من ده ڵێت ده رده ك��ه وێ��ت، ئاسایی بۆ ده یكه م، ئه وانه ی گشت وای��ه پێم باسی ئاینییه ی الیه نه ئه و مرۆڤایه تییه ، كه منه رۆح��ی الیه نی ئ��ه وه ده كه یت،
له گه ڵ هه ر گۆرانییه كم تێكه ڵ ده بێت«. ئێمه ش له بنه مای ئه و وتانه ی سامی، خوێندنه وه مرۆڤایه تییه وه بنه مای له له به دوور ده كه ین، ڤیدیۆكلیپه ئه م بۆ خوێندنه وه یه له م نازانم من ئایدیۆلۆژیا. یوسف سامی چه ند تا ده ینووسم، كه یاخود ه��ه ب��ووه ، مه به ستانه ی ئ��ه و ره نگه چووبێت، بۆى بیریشی هه رگیز له وه ئه و خوێندنه وه ی من ده یكه م، زۆر گه وره تر بێت كه ئه و بیری لێكردووەته وه له ڤیدیۆ كلیپه كه ی، ده شكرێ زۆر بچووك ده یه وێت ئه و په یامه ی ئه و له چاو بێ ڤیدیۆكلیپه وه ، ئه م رێگای له بیگه یه نێت بۆیه وه ك سه ره تا گوتم، خوێندنه وه یه كه .
بیرۆكه ی سامی وتنی ه��ۆی سه یری گ��ه ر س��ه ره ت��ا خۆی سامی ئه وه بكه ین، گۆرانییه ئه و وه اڵمێك و كاردانه وه یه ك وه ك ده ڵێت و سوكایه تی فیلمه ئه و كاتێك وتویه تی، كاریكاتێرانه باڵوكرانه وه دژ به پێغه مبه ری به اڵم له سه ر(، خوای )دروودی ئیسالم باسی سه ر هێناوه ته وه ئه وه شی ئه و سوكایه تیكردن ده ڵێت: ئه و مرۆڤایه تی، گشت به سوكایه تییه ئاینێك، هه ر به جیاواز بۆیه مرۆڤایه تی، پیرۆزییه كانی له وه ش، ئه وه ی ده یبینین له ڤیدیۆ كلیپه كه ، شوێنكه وتووی چه ند كه له وه ی بریتییه ئاینی تر دوای سامی ده كه ون، له كاتێكدا گۆرانییه كه یدا له وشانه ی ئه و سامی و خۆی ئاینه كه ی به تایبه ته ده یڵێت، بڵێین ده توانین بۆیه لێی. پارێزگاریكردن سامی وه ك چۆن سوكایه تیكردن به ئاینی پیرۆزیی گشت به سوكایه تی به ئیسالم، مرۆڤ ده زانێت، ئاواش پارێزگاریكردن له
www.bayanpress.netژماره )39(، سێشه ممه 2013/5/11، ساڵی یەکەم
15
خاوەىن ئیمتیاز و سەرنووسەر: هاوژین عومەر کەریم
بەڕێوەبەرى هونەرى:ڕەوشت محەمەد
بەڕێوەبەرى کارگێڕى:جیهانگیر ئەحمەد
ناونیشاىن بەیان لە ئینتەرنێت:www.bayanpress.net
E.mail: [email protected]/bayanpres
ئەنداماىن بۆرد:سەاڵح ساالر
ئیدریس سیوەیىلمحەمەد جەمال
ناونیشان: سلێامىن - شەقامى ئیرباهیم پاشا - تەالرى بنار نهۆمى پێنجەم - شوقەى ژمارە 3. تەلەفۆن: 07480605181 بایی )750( دینارە
رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە
خوێندنه وه یه ك بۆ ڤیدیۆكلیپی
»ئه وه یارییه كه «ی هونه رمه ند سامی یوسف
www.bayanpress.net
www.facebook.com/bayanpres
www.twitter/bayan2press
Tuesday, No.39First Year, June 11, 2013
political general Newspaper
لیستی‌ئیسالمی‌و‌پارته‌‌ئیسالمییه‌كانزه مه نێكه دۆست و نه یاری ئیسالمییه كان، گوێیان هه ڵخستووه بۆ بیستنی هه واڵێك، له م به اڵم پێكردووه ، ده ستی مشتومڕێك ڕووداوێ��ك، بینینی بۆ كردووه ته وه چاویان ڕۆژانه دا و دوای ڕاگه یه نراوی هاوبه شی هه ردوو پارته سه ره كییه ئیسالمییه كه ی كوردستان، به شداریی به جیا كه ڕایانگه یاند یه كگرتوو و كۆمه ڵ كار. كه وتنه زمانه كانیش و ده م وه ك و قۆسته وه هه له ی ئه و دیكه ش الیه نێكی ده كه ن. كوردستان هه ڵبژاردنه كانی هه ڵبژاردنی ڕابردوو ده یه وێت بیكاته فرسه تێك و ده نگی خه ڵكێكی ئیامندار و دڵساف بۆ خۆی كه مه ندكێش بكات. ده یه وێت ڕاگه یاندن به كاربێنێت بۆ جواڵندنی عاتیفه ی خه ڵكی، به اڵم الیه نه فه رمییه كانی كۆمه ڵ و یه كگرتوو ده یانه وێت خۆیان له و مقۆمقۆیانه بپارێزن و وه اڵمیان ناده نه وه ، ئه وه ش ئه وه نده ی تر ئه و الیه نه ی توڕەكردووه ، چونكه ده زانێت به وه اڵمدانه وه ی ئه و دوو الیه نه ئیسالمییه ، كارته كه ی ده ستیان ده سووتێت، كه من گومانم هه یه له وه ی حزبێكی ده سه اڵت پێی داون. ئاخر چۆن ده كرێت، تۆ چه ند ساڵه له گه ڵ
گورگ گۆشت ده خۆیت و ده ته وێت له گه ڵ مه ڕیش شین بكه یت؟ئه وان وه ك دوو یه كگرتوو. و پرۆژەی هاوبه شی كۆمه ڵ ڕۆژانی بۆ ده گه ڕێمه وه ده ركه وتن زیاتر سیاسی پرۆسه ی له 2009 هه ڵبژاردنه كانی پێش له ڕەخنه گر، هێزی و له و كاته وه چه ند پرۆژەیه كی هاوبه شیشیان هه بووه و ئۆپۆزسیۆنێكی جددی بوون. چه ندین هه وڵیان داوه بۆ لێكنزیكبوونه وه ی زیاتر، بۆ ئه وه ی نه شڵێن ته نیا حساب بۆ ڕای سه ركردایه تییه كانیان ده كه ن، له م دواییانه دا بۆ یه كلیستی پرس و ڕاوێژیان به ئه ندام و دۆست و الیه نگر و ته نانه ت جه ماوه ری ده ره وه ی خۆیشیان كرد، كه چی بكه ن باشه له باره ی لیستی هاوبه شی ئیسالمییه وه ؟ لیژنه ی هاوبه شیشیان له نێوان خۆیاندا پێكهێنا. )ڕاپرسیی بوون ڕاپرسی چوار بم، ئاگاداری من ئه وه نده ی و كردیان ڕاپرسیانه ی له و نێوخۆیی یه كگرتوو، راپرسیی نێوخۆیی كۆمه ڵ، ڕاپرسیی هاوبه شی جه ماوه ری ده ره وه ی
كۆمه ڵ و یه كگرتوو، ڕاپرسیی سه ربه خۆی جه ماوه ری ده ره وه ی كۆمه ڵ(.به حزبه دوو ئه و باشه پێی جه ماوه ره ئه و ده ریخست ڕاپرسییانه ئه و ئه نجامی جیا به شداریی هه ڵبژاردن بكه ن. سه ركردایه تیی ئه و دوو پارته ش ڕاگه یه نراوی هاوبه شی خۆیان ده ركرد، كه نیشانه ی ئه وه یه هه ر پێكه وه ن و یه ك ڕووحن، به اڵم بۆ ڕێزگرتن له ئیراده ی جه ماوه ر، ئه و بڕیاره ده ده ن و گومانی باشیشم پێیان هه یه كه دوای هه ڵبژاردن،
پرۆژەی هاوبه شی باشرتیان ده بێت له خزمه تی دین و ژینی میلله تی مسوڵامنی كورددا.ئێستا ده بینین كه سانێك دژی كۆمه ڵ و یه كگرتوو سه نگه ریان گرتووه و چه ندین ته نیا حیساب ئێوه نایانه وێت وه ك ئه وان له به رئه وه ی ئاڕاسته ده كه ن، هه ر تۆمه تیان پروپاگه نده ی وه ك ئێوه یه ك بنه ماڵه یی. پارتی بكه نه پارته كانیان و بكه ن خۆیان بۆ هه ڵبژاردن ده ستتان كردووه به به خشینه وه ی فۆڕمێك به ناوی خانه نشینكردن، له كاتێكدا عه ملانی حزبێكی لقی له ده چن هه تانه ، ئێستاش خانه نشینییانه ئه و زۆری به شێكی خانه نشینی وه رده گرن و نه بوونه ته ڕەسمی، بۆ ئه وه ی هه ركاتێك ئه و حزبه كاری پێتان
نه ما، خانه نشینییه كه ببڕێت و ئه و كاته ئاو بێنه و ده ست بشۆ.
محه مه د جه مال
Reklam
Reklam