ЗАЕМОТ И КРЕДИТОТКАКО ПОСЕБНИ ОБЛИГАЦИОНО-ПРАВНИ ОДНОСИ

- СМЕТКОВОДСТВЕН И ДАНОЧЕН ТРЕТМАННА ТРОШОЦИТЕ/ПРИХОДИТЕ ЗА/ОД КАМАТИ

Павле Гацов, Про агенс

Еден = Четири1 Закон = 4 ДаноциЗаконот за данокот на добивка содржи 4 посебни даноци

1) Данок на непризнаени расходи - ДБ,

2) Данок на добивка – ДД-ИД,

3) Годишен данок на вкупен приход – ДБ-ВП и

4) Задржан данок – ДД-И

„НУЛА“ Данок на добивка- Зголемување на даночниот товар на долг рок

(проширување на годишната даночна основа со голем број на оданочиви трошоци/приходи + данок при исплата на

дивиденда)

- Временска перцепцијата за „НУЛА“ данок на добивка

- Сегашна и идна вредност на потенцијалната дивиденда

- Наместо трајно ослободување - само одложување на моментот на плаќањето на данокот на добивка

- Реинвестирање на добивката (Реинкарнација на стариот модел кој бараше докажување-ДД-ИН !?)

ЗАЕМ Vs КРЕДИТМакедонска економска реалност

(„Најефтиното е секогаш најдобро решение.“ Дали?!)2 Облигациони односи – точки на спојување и раздојувањеЦена на заемот / кредитот

(„бесцено“ до пари... или пари без цена)Сметководствен третман на заемотСметководствен третман на цената на заемотДаночен третман на заемотДаночен третман на цената на заемот

Заем и кредит - разграничување

О п и сС л и ч н о с т и и р а з л и к и

З а е м К р е д и т

Доверител Правно и/или физичко лице Банка, штедилница и/или финансиско друштво

Должник Правно и/или физичко лице Правно и/или физич. лицеПредмет на договорот

Парични средства и/или други заменливи предмети Парични средства

ФормаНе е пропишана задолжителна форма (писмената форма е преферирана)

Писмената формае задолжителна

Камата (Цена) Не е задолжителна Каматата се пресметува

задолжително

Извори Сопствени и/или туѓи средства Сопствени и главно депозитни (туѓи) средства

Содржина на Договорот за заемДоговорни страни (Доверител и Должник)Предмет на договарање (износ на позајмени пари)Рок за влаќање на главнинатаРокови за плаќање на камататаВисина на каматната стапка

(ако е договорено плаќање на камата)Евентуални казни за задоцнето плаќање:

а) на каматата, б) на главнинатаУслови за можно предвремено враќање на заемотАко се работи за наменски заем – да се утврди намената на заемот Анекс како решение за апсолвирање на изменетите услови

од договорот ...

Злоупотреби на заемот во пракса

Злоупотребување од двете страни

- од даночните обврзници: „пари без цена“

- од даночната инспекција: „салдото на заем одобрен на физичко лице = оданочив приход

за физичкото лице“ НО...

... данокот да го плати правното лице

Посебен даночен режим за поврзаните субјекти.

Дали само за НИВ !?

Да одиме по ред, сметководството прво,... па потоа даноците.

Сметководствен третман на каматите– МСС 23 (средни и големи субејкти)

Основен принцип: капитализација на каматите кон средствата што се квалификуваат (зголемување на набавната вредност)

Останатите камати се признаваат како расходи на периодотСредство кое се квалификува = долгорочно средство

на кое му е потребен значителен временски период за да биде подготвено за неговата намена (употреба) или пак за продажбаМоже да се квалификуваат Не се квалификуваат

- залихи- производни постројки- енергетски капацитети- нематеријални средства и- вложувања во недвижности

- финансиски средства и залихи кои се создадени во текот на краток временски период- средства кои се подготвени (активирани /ставени во употреба) за нивната намена- средства наменети за продажба

во моментот кога се стекнати

Примери Изградба на деловна зграда

Се капитализираат каматите во вредноста на зградата, но само додека трае изградбата (а не и после нејзиното ставање во употреба).

0161 – Материјални средства во подготовка – деловни објекти2250 – Обврски по пресметани камати

Набавка на техничка постројкаСе работи за сложена постројка која се подготвува за употреба.Се капитализираат каматите до активирањето на постројката.

0162 – Материјални средства во подготовка - постројки2250 – Обврски по пресметани камати

Почеток и прекин на капитализацијаПочеток

а) издатоците за средството се настанатиб) трошоците на позајмувањата се настанатив) активностите неопходни да се подготви средството за неговата наменета употреба

или продажба се во ТЕК.Прекин

кога активностите за подготвување на средството се прекинати

Конечен престанок на капитализацијатаСо завршувањето на сите битни активности

неопходни за подготвување на средството кое може да се квалификува за неговата наменета употреба или продажба (кога физичката изградбана средството е завршена)

Обелоденувањеа) износот на трошоците за позајмување капитализирани за време на

периодотб) стапката на капитализација користена за утврдување на износот на

трошоците за позајмување кои се квалификуваат за капитализација

Стапка на капитализација

Пример: Позајмени се средства за општи цели на бизнисот од кои дел се користат за средство кое може да се квалификува

Стапката на капитализација е пондериран просек на трошоците за позајмување применет на невратените заеми со општа намена.

Каматите по одделни заеми (кредити) се делат со бројот на заемите.

Се добива просечна камата која се применува на вкупниот износна заеми/кредити за да се добие стапка на капитализација

Сметководствен третман на трошоците за позајмување – Оддел 25

(микро и мали трговци)Сите трошоци за позајмување се расход на периодот

Капитализацијата не е дозволена

Даночен третман на каматитеод аспект на данокот на добивка

Поврзани лица (дефиниции во ЗТД, ЗДП и Мислења на УЈП)

ЗТД: 10% учество

ЗДП: (брачен другар, роднини по права линија, браќа и сестри, деца на браќата и сестрите, сопружници на браќата и на сестрите и браќа и сестри на сопружниците, родители на сопружниците, браќа и сестри на родителите и хранители и посвоители)

Мислење на УЈП: Фирми во сопственост на исти физички лица

Камати по заеми од/на НЕПОВРЗАНИ ЛИЦА – (дефиниции во ЗДД и ПДД)

За даночни цели, дефиницијата за висината на каматата од која зависи и нејзиниот даночен третман е дадена во Правилникот за данокот на добивка - став 4 точка 2. Од оваа дефиниција произлегува реферирањето на каматата која би се остварила помеѓу неповрзани лица како пазарна, односно гранична камата од која се мери (не)оданочивоста на каматата.

Даночната дефиниција не го прејудицира облигациониот карактер на заемот (кој може да се уреди според вољата на двете договорни страни, па според тоа да биде и без камата), но за даночни цели создава обврска од задолжително пресметување на приходна (пазарна) камата дури и кога се работи за облигационен однос меѓу неповрзани лица.

Според дефиницијата од Правилникот, даночната („гранична“) камата се утврдува најмногу/најмалку до висината на каматната стапка која би се остварила помеѓу неповрзани лица. Од ова, како да се подразбира дека даночниот пропис бара ЗАДОЛЖИТЕЛНО пресметување на камата во односите меѓу неповрзани лица.

Приходна каматаОсновица е изгубениот приход утврден како разлика

меѓу повисоката пазарна камата и пониската приходна камата

„Сурогат“ на приходната каматна стапка:

- SKIBOR каматната стапка со соодветна рочност зголемена за еден процентен поен, кога се

работи за денарски заем

- EURIBOR каматна стапка со соодветна рочност зголемена за еден процентен поен, кога се

работи за девизен заем

Пример (приходна камата)

Трошковна каматаОсновица е повисокиот трошок утврден како разлика

меѓу повисоката трошковна камата и пониската пазарна камата

Истиот „сурогат“:

- SKIBOR каматната стапка со соодветна рочност зголемена за еден процентен поен, кога се

работи за денарски заем

- EURIBOR каматна стапка со соодветна рочност зголемена за еден процентен поен, кога се

работи за девизен заем

Пример (трошковна камата)

Трошковна камата од нерезитентсо учество од најмалку 25%

Не се оданочуваат каматите по заеми добиени од НЕРЕЗИДЕНТИ- содружници / акционери на друштвото, кои се:

- банки или други финансиски организации, како и на

- новооснованите субјекти во периодот од првите три години на работењето, вклучувајќи ја и годината на основањето.

Утврдување на учеството

Пример

Пример

Пример

Камати... продолжениеЗа кредити кои не се користат за вршење на дејноста

Казнени камати за ненавремена уплата на јавни давачки (и трошоци за присилна наплата)

Казнени камати меѓу поврзани лица

Даночен третман на каматите од аспект на персоналниот данок на доход

Ослободени од оданочување:камати по јавни заеми,камати по обврзници издадени од РM и единиците на локалната самоуправа

Ова ослободување се однесува и на каматите кои физичките лица - граѓани ги остваруваат како приходи од обврзниците на РМ(за старо девизно штедење и денационализација) и на каматите од останатите видови обврзници на РМ (едногодишна, двогодишна и новата петгодишна обврзница).

каматите на штедни влогови, тековни сметки и депозити по видување.До денот на пристапувањето на Република Македонија во Европската

унија (166/12), нема да се оданочува ниту приходот од камати остварени на орочени штедни и други депозити.

Во сите останати случаи, каматите што ги остваруваат физички лица претставуваат оданочиви приходи од капитал