คาร์�ล ไฮน์�ร์ช มาร์�กซ์� (อั�งกฤษ: Karl Heinrich Marx; 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2361 — 14 ม�น์าคม พ.ศ.

2426) เป็�น์น์�กป็ร์�ชญา น์�กเศร์ษฐศาสตร์�การ์เม�อัง น์�กป็ร์ะวั�ตศาสตร์� น์�กส�งคมน์ยม น์�กคอัมมวัน์สต� และน์�กป็ฏิวั�ตชาวัเยอัร์ม�น์ ผู้&'ซ์()งเป็�น์เจ้'าขอังแน์วัคดที่�)ม�บที่บาที่ส/าค�ญย)งต0อัการ์พ�ฒน์าคอัมมวัน์สต�สม�ยใหม0 มาร์�กซ์�ได'สร์4ป็แน์วัคดขอังเขาไวั'ใน์บร์ร์ที่�ดแร์กขอัง ค/าป็ร์ะกาศเจ้ตน์าคอัมมวัน์สต� ซ์()งต�พมพ�ใน์ป็5 พ.ศ. 2391 วั0า: "ป็ร์ะวั�ตศาสตร์�ขอังส�งคมที่�6งหมดที่�)ผู้0าน์มาล'วัน์แต0ป็ร์ะวั�ตศาสตร์�ขอังการ์ต0อัส&'ร์ะหวั0างชน์ช�6น์"

มาร์�กซ์�ไม0ใช0เป็�น์แค0น์�กที่ฤษฎี�ที่างส�งคมและการ์เม�อัง แต0เขาย�งเป็�น์เร์�)ยวัแร์งส/าค�ญใน์การ์จ้�ดต�6งสมาคมกร์ร์มกร์สากล (International Workingmen's Association - เร์�ยกอั�กอัย0างหน์()งวั0า "อังค�กร์สากลที่�) 1") งาน์เข�ยน์ขอังเขาเป็�น์แกน์หล�กขอังการ์เคล�)อัน์ไหวัใน์แน์วัที่างคอัมมวัน์สต�, ส�งคมน์ยม, ล�ที่ธิเลน์น์, และล�ที่ธิมาร์�กซ์

แน์วัคดที่�)ม�อัที่ธิพลต0อัควัามคดขอังมาร์�ก

ควัามคดขอังมาร์�กซ์น์�6น์ได'ร์�บอัที่ธิพลอัย0างส&งจ้ากที่�6งแน์วัคดวัภาษวัธิ�ป็ร์ะวั�ตศาสตร์�ขอังเกอัอัร์�ก วัลเฮล�ม ฟร์�ดร์ช เฮเกล (Georg Wilhelm Friedrich Hegel) และเศร์ษฐศาสตร์�การ์เม�อังขอังแอัด�ม สมที่ (Adam Smith) และเดวัด ร์คาร์�โด (David Ricardo) เขาเช�)อัใน์ควัามเป็�น์ไป็ได'ที่�)จ้ะศ(กษาป็ร์ะวั�ตศาสตร์�และส�งคมใน์ล�กษณะที่�)เป็�น์วัที่ยาศาสตร์� ซ์()งจ้ะที่/าให'เข'าใจ้แน์วัโน์'มขอังป็ร์ะวั�ตศาสตร์�ร์วัมถึ(งผู้ลล�พธิ�ขอังข'อัข�ดแย'งที่างส�งคมได'

ป็ร์�ชญาขอังมาร์�กซ์ (ที่�)เฮเกล เร์�ยกวั0า วั�ตถึ4น์ยมป็ร์ะวั�ตศาสตร์�) น์�6น์ได'ร์�บอัที่ธิพลอัย0างส&งมาจ้ากแน์วัคดขอังเฮเกลที่�)วั0าควัามจ้ร์ง (ร์วัมถึ(งป็ร์ะวั�ตศาสตร์�) น์�6น์จ้ะต'อังพจ้าร์ณาแบบวัภาษ

วัธิ� (dialectic) โดยมอังวั0าเป็�น์การ์ป็ะที่ะก�น์ขอังแร์งค&0ตร์งข'าม หลายคร์�6งแน์วัคดน์�6ถึ&กเข�ยน์ย0อัวั0าเป็�น์ thesis + antithesis → synthesis (ข'อัวัน์จ้ฉั�ย + ข'อัโต'แย'ง → การ์ป็ร์ะสม, การ์ส�งเคร์าะห�) เฮเกลเช�)อัวั0าที่ศที่างขอังป็ร์ะวั�ตศาสตร์�น์�6น์สามาร์ถึพจ้าร์ณาได'เป็�น์ช0วัง ๆ ที่�)ม�เป็?าหมายไป็ส&0ควัามสมบ&ร์ณ�และจ้ร์งแที่' เขากล0าวัวั0าหลายคร์�6งพ�ฒน์าการ์จ้ะเกดข(6น์แบบค0อัยเป็�น์ค0อัยไป็ แต0ก@อัาจ้ม�บางช0วังที่�)ต'อังม�การ์ต0อัส&'และเป็ล�)ยน์แป็ลงผู้&'ที่�)อัย&0ใน์อั/าน์าจ้เดม มาร์�กซ์ยอัมร์�บภาพร์วัมขอังป็ร์ะวั�ตศาสตร์�ตามที่�)เฮเกลเสน์อั อัย0างไร์ก@ตามเฮเกลน์�6น์เป็�น์น์�กป็ร์�ชญาแน์วัจ้ตน์ยม ส0วัน์มาร์�กซ์น์�6น์ต'อังการ์จ้ะอัธิบายส)งที่�)เกดข(6น์ใน์ร์&ป็ขอังวั�ตถึ4 เขาได'เข�ยน์วั0าน์�กป็ร์�ชญาสายเฮเกลน์�6น์วัางควัามเป็�น์จ้ร์งไวั'บน์ห�วั ด�งน์�6น์จ้(งจ้/าเป็�น์ที่�)จ้ะต'อังจ้�บม�น์ให'วัางเส�ยใหม0บน์เที่'าขอังตน์เอัง

ใน์การ์ยอัมร์�บวัภาษวัธิ�เชงวั�ตถึ4 ซ์()งเป็�น์การ์ป็ฏิเสธิแน์วัคดแบบจ้ตน์ยมขอังเฮเกลน์�6น์ มาร์�กซ์ได'ร์�บอัที่ธิพลมาจ้าก ล4ควัก ฟอัยเอัอัร์�บาค (Ludwig Feuerbach). ใน์หน์�งส�อั "The Essence of

Christianity" ฟอัยเอัอัร์�บาคได'อัธิบายวั0าพร์ะเจ้'าน์�6น์ ค�อัผู้ลงาน์สร์'างสร์ร์ค�ขอังมน์4ษย� และค4ณล�กษณะต0าง ๆ ที่�)ผู้&'คน์ยกย0อังพร์ะเจ้'าน์�6น์ แที่'จ้ร์งแล'วัเป็�น์ค4ณล�กษณะขอังควัามเป็�น์มน์4ษย�น์�)น์เอัง. มาร์�กซ์ยอัมร์�บแน์วัคดเช0น์น์�6 และได'อัธิบายวั0า โลกวั�ตถึ4น์�6น์เป็�น์โลกที่�)แที่'จ้ร์ง ส0วัน์แน์วัคดต0าง ๆ เก�)ยวัก�บโลกน์�6น์ ล'วัน์แล'วัแต0เป็�น์ผู้ลส�บเน์�)อังมาจ้ากโลกวั�ตถึ4 แม'วั0ามาร์�กซ์จ้ะเช�)อัเช0น์เด�ยวัก�บเฮเกลและน์�กป็ร์�ชญาคน์อั�)น์ ๆ ใน์การ์แบ0งแยกโลกที่�)ป็ร์ากฏิก�บโลกที่�)แที่'จ้ร์ง เขาไม0เช�)อัวั0าโลกวั�ตถึ4น์�6น์จ้ะซ์0อัน์โลกที่�)แที่'จ้ร์งที่างจ้ตเอัาไวั' ใน์ที่างกล�บก�น์ มาร์�กซ์ย�งเช�)อัวั0าอั4ดมการ์ณ�ที่�)ถึ&กสร์'างผู้0าน์ที่างป็ร์ะวั�ตศาสตร์�และกร์ะบวัน์การ์ส�งคมน์�6น์ เป็�น์ส)งที่�)ป็Aดบ�งไม0ให'ผู้&'คน์เห@น์สถึาพที่างวั�ตถึ4ที่�)แที่'จ้ร์งใน์ช�วัตขอังพวักเขา

ผู้ลงาน์อั�กช6น์หน์()ง ที่�)ม�ส0วัน์ส/าค�ญใน์การ์ป็ร์�บป็ร์4งแน์วัคดขอังเฮเกลขอังมาร์�กซ์ ค�อั หน์�งส�อัที่�)เข�ยน์โดย ฟร์�ดร์ช แอังเจ้ลส� (Friedrich Engels) ช�)อัวั0า "The Condition of the Working Class in

England in 1844" (สภาพขอังชน์ช�6น์กร์ร์มาช�พใน์อั�งกฤษใน์ป็5 1844) หน์�งส�อัเล0มน์�6ที่/าให'มาร์�กซ์มอังวัภาษวัธิ�เชงป็ร์ะวั�ตศาสตร์�อัอักมาใน์ร์&ป็ขอังควัามข�ดแย'งร์ะหวั0างชน์ช�6น์ และมอังเป็�น์วั0าชน์ช�6น์กร์ร์มาช�พสม�ยใหม0จ้ะเป็�น์แร์งผู้ล�กด�น์ที่�)ก'าวัหน์'าที่�)ส4ดส/าหร์�บการ์ป็ฏิวั�ต

ป็ร์�ชญาขอังคาร์�ลมาร์�ก

แน์วัคดหล�กขอังมาร์�กซ์วัางอัย&0บน์ควัามเข'าใจ้เก�)ยวัก�บ แร์งงาน์ โดยพ�6น์ฐาน์แล'วั มาร์�กซ์กล0าวัวั0ามน์4ษย�ม�ควัามสามาร์ถึใน์การ์เป็ล�)ยน์แป็ลงส)งร์อับข'าง เขาเร์�ยกกร์ะบวัน์การ์เป็ล�)ยน์แป็ลงน์�6วั0าการ์ ใช'แร์งงาน์ และควัามพล�งใน์การ์เป็ล�)ยน์แป็ลงน์�6วั0า ก/าล�งแร์งงาน์ ส/าหร์�บมาร์�กซ์แล'วั การ์ใช'แร์งงาน์น์�6น์อักจ้ากจ้ะเป็�น์ควัามสามาร์ถึโดยธิร์ร์มชาตขอังกจ้กร์ร์มต0างๆ ที่างกายภาพแล'วั แร์งงาน์ย�งเก�)ยวัข'อังอัย0างล(กซ์(6งก�บควัามคดและจ้น์ตน์าการ์ขอังมน์4ษย�ด'วัย:

แมงม4มที่/ากจ้กร์ร์มที่�)ไม0ต0างไป็จ้ากช0างที่อัผู้'า และการ์สร์'างร์�งขอังฝู&งผู้(6งก@สามาร์ถึที่/าให'สถึาป็น์กต'อังอั�บอัายได' แต0ควัามแตกต0างร์ะหวั0างสถึาป็น์กที่�)แย0ที่�)ส4ดก�บผู้(6งที่�)เย�)ยมยอัดที่�)ส4ดก@ค�อั สถึาป็น์กน์�6น์วัาดภาพโคร์งสร์'างขอังเขาใน์จ้น์ตน์าการ์ ก0อัน์ที่�)จ้ะสร์'างม�น์ข(6น์มาใน์โลกควัามเป็�น์จ้ร์ง.

น์อักเหน์�อัจ้ากการ์ที่�)อั'างวั0าควัามสามาร์ถึขอังมน์4ษย�ค�อัการ์เป็ล�)ยน์แป็ลงธิร์ร์มชาตแล'วั มาร์�กซ์มได'ใช'ข'อัอั'างอั�)น์ๆ เก�)ยวัก�บธิร์ร์มชาตขอังมน์4ษย�อั�กเลย.

มาร์�กซ์ส�บที่อัดแน์วัคดแบบวัภาษวัธิ�ขอังเฮเกล ด�งน์�6น์เขาจ้(งม�กจ้ะหล�กเล�)ยงควัามคดที่�)วั0ามน์4ษย�ม�ธิร์ร์มชาตบางอัย0างที่�)ไม0เป็ล�)ยน์แป็ลง บางคร์�6งมาร์�กซ์สจ้ะอัธิบายแน์วัคดน์�6โดยการ์เป็ร์�ยบเที่�ยบร์ะหวั0าง "ธิร์ร์มชาต" ก�บ "ป็ร์ะวั�ตศาสตร์�" หลายคร์�6งพวักเขาจ้ะกล0าวัวั0า "สภาพการ์ม�อัย&0น์/าหน์'าส/าน์(ก" น์�)น์ค�อัใคร์คน์หน์()งจ้ะเป็�น์อัย0างใดน์�6น์ข(6น์อัย&0ก�บต/าแหน์0งแห0งหน์และ

เวัลาที่�)เขาอัย&0 -- สถึาพที่างส�งคมม�อั/าน์าจ้มากกวั0าพฤตกร์ร์มด�6งเดม หร์�อัอัาจ้กล0าวัได'วั0าล�กษณะส/าค�ญขอังมน์4ษย�ค�อัการ์ป็ร์�บต�วัให'เขาก�บส)งต0างๆ ร์อับต�วั

มาร์�กซ์ไม0เช�)อัวั0าคน์ที่4กคน์จ้ะที่/างาน์ใน์ล�กษณะเด�ยวัก�น์ แต0เขาก@ไม0เช�)อัเช0น์เด�ยวัก�น์วั0าล�กษณะที่�)ใคร์ส�กคน์ที่/างาน์น์�6น์ถึ&กก/าหน์ดด'วัยควัามคดส0วัน์ต�วัไป็ที่�6งส6น์ เขากล�บอัธิบายวั0าการ์ที่/างาน์น์�6น์เป็�น์กจ้กร์ร์มที่างส�งคม และเง�)อัน์ไขร์วัมถึ(งร์&ป็แบบขอังการ์ที่/างาน์น์�6น์ถึ&กก/าหน์ดโดยส�งคมและเป็ล�)ยน์แป็ลงตามเวัลา

การ์วัเคร์าะห�ป็ร์ะวั�ตศาสตร์�ขอังมาร์�กซ์น์�6น์วัางอัย&0บน์ควัามแตกต0างร์ะหวั0าง ป็Cจ้จ้�ยการ์ผู้ลต ซ์()งหมายถึ(งส)งขอังเช0น์ที่�)ดน์หร์�อัที่ร์�พยากร์ธิร์ร์มชาต ร์วัมไป็จ้น์ถึ(งเที่คโน์โลย� ที่�)จ้/าเป็�น์ต0อัการ์ผู้ลตสน์ค'าที่�)เป็�น์วั�ตถึ4 และ ควัามส�มพ�น์ธิ�เชงส�งคมขอังการ์ผู้ลต ที่�)กล0าวัได'วั0าเป็�น์ควัามส�มพ�น์ธิ�เชงส�งคมที่�)ผู้&'คน์ถึ&กด(งเข'าไป็ร์0วัม เม�)อัเขาได'เป็�น์เจ้'าขอังและได'ใช'ป็Cจ้จ้�ยการ์ผู้ลต ป็Cจ้จ้�ยสอังป็ร์ะการ์น์�6ร์วัมเป็�น์ ร์&ป็แบบการ์ผู้ลต มาร์�กซ์ส�งเกตวั0าใน์ส�งคมหน์()งๆ ร์&ป็แบบการ์ผู้ลตน์�6น์ม�การ์เป็ล�)ยน์แป็ลงไป็เร์�)อัย ส/าหร์�บส�งคมที่างย4โร์ป็น์�6น์ม�ร์&ป็แบบใน์การ์พ�ฒน์าโดยเร์)มจ้ากร์&ป็แบบการ์ผู้ลตแบบศ�กดน์า ไป็จ้น์ถึ(งร์&ป็แบบการ์ผู้ลตแบบที่4น์น์ยม โดยที่�)วัไป็แล'วั มาร์�กซ์เช�)อัวั0าป็Cจ้จ้�ยการ์ผู้ลตน์�6น์เป็ล�)ยน์แป็ลงได'ร์วัดเร์@วัมากกวั0าควัามส�มพ�น์ธิ�ขอังการ์ผู้ลต ยกต�วัอัย0างเช0น์เร์าได'พ�ฒน์าเที่คโน์โลย�ใหม0 เช0น์อัน์เที่อัร์�เน์@ต แต0ต'อังใช'เวัลาหล�งจ้ากน์�6น์ ก0อัน์ที่�)เร์าจ้ะได'พ�ฒน์ากฎีหมายที่�)ควับค4มเที่คโน์โลย�น์�6น์ ส/าหร์�บมาร์�กซ์แล'วัการ์ไม0เข'าก�น์ขอัง ฐาน์ ที่างเศร์ษฐกจ้ก�บ โคร์งสร์'างส0วัน์บน์ (superstructure) ที่างส�งคม ค�อัส)งที่�)ที่/าให'เกดควัามร์ะส/)าร์ะสายและควัามข�ดแย'งใน์ส�งคม

ใน์การ์พจ้าร์ณาควัามส�มพ�น์ธิ�เชงส�งคมขอังการ์ผู้ลตน์�6น์ มาร์�กซ์ไม0ได'มอังแค0ควัามส�มพ�น์ธิ�ร์ะหวั0างป็Cจ้เจ้กแต0ละคน์ แต0ย�งร์วัมไป็ถึ(งควัามส�มพ�น์ธิ�ร์ะหวั0างกล40มคน์ หร์�อั กล40มชน์ช�6น์ มาร์�กซ์มได'น์ยาม "ชน์ช�6น์" ข(6น์มาโดยอัาศ�ยใช'เพ�ยงแค0การ์บร์ร์ยายแบบอั�ตวัส�ย (subjective)

เที่0าน์�6น์ หากแต0วั0าเขาย�งพยายามจ้ะน์ยามชน์ช�6น์ด'วัยเง�)อัน์ไขที่�)เป็�น์แบบวั�ตถึ4วัส�ย (objective)

ด'วัย เช0น์การ์เข'าถึ(งที่ร์�พยากร์ใน์การ์ผู้ลต

มาร์�กซ์ให'ควัามส/าค�ญก�บควัามส�มพ�น์ธิ�ร์ะหวั0างมน์4ษย�ก�บก/าล�งแร์งงาน์ ซ์()งเป็�น์ที่ร์�พยากร์พ�6น์ฐาน์ที่�)ส4ดขอังมน์4ษย�เอัง ใน์การ์อัธิบายควัามส�มพ�น์ธิ�น์�6โดยละเอั�ยด มาร์�กซ์ที่/าโดยผู้0าน์ที่างป็Cญหาควัามแป็ลกแยก ซ์()งเกดข(6น์ก�บผู้&'ใช'แร์งงาน์ กล0าวัค�อั เม�)อัก/าล�งแร์งงาน์ได'ถึ&กใช'ไป็ใน์การ์ผู้ลต แต0เม�)อักจ้กร์ร์มน์�6น์ส6น์ส4ดลงกร์ร์มสที่ธิDขอังผู้ลล�พธิ�ที่�)ได'กล�บตกไป็เป็�น์ขอังน์ายที่4น์ น์�)น์ค�อัมอังได'วั0าเป็�น์การ์ละที่6งกร์ร์มสที่ธิDใน์ก/าล�งแร์งงาน์ขอังตน์เอัง สภาวัะเช0น์น์�6ก0อัให'เกดควัามแป็ลกแยกจ้ากธิร์ร์มชาตขอังตน์เอัง และก0อัให'เกดควัามร์& 'ส(กส&ญเส�ยคร์�6งย)งใหญ0 ภาวัะเช0น์น์�6ก0อัให'เกดสภาพการ์คล�)งไคล'โภคภ�ณฑ์� (commodity fetishism) ซ์()งผู้&'คน์จ้ะคดวั0าส)งส/าค�ญที่�)พวักเขาสร์'างข(6น์ก@ค�อัสน์ค'า ควัามส/าค�ญที่4กอัย0างจ้ะถึ&กถึ0ายโอัน์ไป็ที่�)วั�ตถึ4ร์อับกายแที่น์ที่�)จ้ะเป็�น์ผู้&'คน์ด'วัยก�น์เอัง หล�งจ้ากน์�6น์ผู้&'คน์จ้ะมอังเห@น์และเข'าใจ้ตน์เอังผู้0าน์ที่างควัามส�มพ�น์ธิ�ก�บที่ร์�พย�สน์หร์�อัสน์ค'าที่�)ตน์เอังคร์อับคร์อังไวั'เที่0าน์�6น์

การ์คล�)งไคล'โภคภ�ณฑ์�น์�6เป็�น์ต�วัอัย0างหน์()งขอังส)งที่�)เอังเจ้ลส�เร์�ยกวั0า ส/าน์(กที่�)ผู้ดพลาด ซ์()งเก�)ยวัข'อังก�บควัามเข'าใจ้ใน์เร์�)อังขอัง อั4ดมการ์ณ� ซ์()งมาร์�กซ์และเอังเจ้ลส�ได'ให'ควัามหมายวั0าเป็�น์ควัามคดที่�)สะที่'อัน์ผู้ลป็ร์ะโยชน์�ขอังบางชน์ช�6น์ใน์บางช0วังเวัลาใน์ป็ร์ะวั�ตศาสตร์� แต0กล�บถึ&กแสดงวั0าเป็�น์ควัามเช�)อัที่�)ถึ&กต'อังส/าหร์�บที่4กๆ ชน์ช�6น์และที่4กๆ เวัลา ใน์ควัามคดขอังพวักเขาน์�6น์ ควัามเช�)อัด�งกล0าวัมได'เป็�น์เพ�ยงแค0ส)งที่�)ผู้ดพลาดเที่0าน์�6น์ แต0ย�งเป็�น์ส)งที่�)ที่/าหน์'าที่�)ส/าค�ญที่างการ์เม�อังด'วัย กล0าวัใน์อั�กน์�ยหน์()งได'วั0า การ์ควับค4มที่�)ชน์ช�6น์หน์()งๆ กร์ะที่/าผู้0าน์ที่างการ์คร์อับคร์อังเคร์�)อังม�อัการ์ผู้ลตน์�6น์มได'เกดข(6น์เฉัพาะก�บก�บการ์ผู้ลตอัาหาร์หร์�อัสน์ค'าเที่0าน์�6น์ แต0ย�งเกดข(6น์ก�บการ์ผู้ลตควัามคดหร์�อัควัามเช�)อัด'วัยเช0น์ก�น์ ควัามคดน์�6อัาจ้เป็�น์เหต4ผู้ลหน์()งที่�)อัธิบายวั0าที่/าไมสมาชกขอังชน์ช�6น์ที่�)ถึ&กกดข�)จ้(งย�งม�ควัามเช�)อัที่�)ข�ดแย'งก�บผู้ลป็ร์ะโยชน์�ขอังตน์เอัง ด�งน์�6น์แม'วั0าควัามเช�)อับางอัย0างจ้ะผู้ดพลาดแต0ม�น์ก@ย�งเผู้ยให'เห@น์ควัามจ้ร์งบางอัย0างที่�)ถึ&กซ์0อัน์ไวั'เก�)ยวัก�บควัามส�มพ�น์ธิ�ที่างการ์เม�อัง ยกต�วัอัย0างเช0น์ ควัามเช�)อัที่�)วั0าส)งขอังที่�)คน์ผู้ลตข(6น์น์�6น์ม�ผู้ลตผู้ลมากกวั0าคน์ที่�)ผู้ลตม�น์ข(6น์มาน์�6น์อัาจ้ฟCงป็ร์ะหลาด แต0ม�น์ก@แสดงให'เห@น์ (ใน์ควัามคดขอังมาร์�กซ์และเอังเจ้ลส�) วั0าผู้&'คน์ภายใต'ร์ะบบที่4น์น์ยมน์�6น์

ถึ&กที่/าให'แป็ลกแยกจ้ากก/าล�งแร์งงาน์ขอังตน์เอัง อั�กต�วัอัย0างหน์()งพบได'ใน์การ์ที่/าควัามเข'าใจ้เก�)ยวัก�บศาสน์าโดยมาร์�กซ์ ที่�)สร์4ป็ได'ใน์ย0อัหน์'าหน์()งขอัง Contribution to the Critique of

Hegel's "Philosophy of Right:"

ควัามที่4กข�ที่างศาสน์าน์�6น์เป็�น์ที่�6งการ์แสดงอัอักขอังควัามที่4กข�ที่�)แที่'จ้ร์งและการ์ป็ร์ะที่'วังไม0ยอัมแพ'ต0อัควัามที่4กข�ที่�)แที่'จ้ร์ง ศาสน์าค�อัเส�ยงกร์�ดร์'อังขอังส)งม�ช�วัตที่�)ถึ&กกดข�) ห�วัใจ้ขอังโลกที่�)ไร์'ห�วัใจ้ และวัญญาณขอังสภาพไร์'วัญญาณ ม�น์ค�อัฝูA) น์ขอังมวัลชน์

แม'วั0าใน์งาน์วัที่ยาน์พน์ธิ�ร์ะด�บเตร์�ยมอั4ดมศ(กษาเขาเคยอั'างวั0าหน์'าที่�)หล�กขอังศาสน์าค�อัการ์สร์'างควัามเป็�น์อั�น์หน์()งอั�น์เด�ยวัก�น์ แต0ใน์ที่�)น์�6มาร์�กซ์มอังวั0าศาสน์าน์�6น์เป็�น์เคร์�)อังม�อัที่างส�งคมส/าหร์�บการ์แสดงอัอักและจ้�ดการ์ก�บควัามเหล�)อัมล/6าน์�)น์เอัง

เร์าสามาร์ถึสร์4ป็แน์วัคดขอังคาร์�ล มาร์�กซ์ได'คร์0าวัๆด�งน์�6

1.ป็ร์ะวั�ตศาสตร์�ขอังมน์4ษย�เป็�น์การ์ต0อัส&'ร์ะหวั0างชน์ช�6น์ โดยน์�บต'อังแต0แร์กเร์)มจ้น์ถึ(งป็Cจ้จ้4บ�น์ เช0น์ ที่าสก�บน์าย ไพร์0ก�บผู้&'ด� น์ายจ้'างก�บล&กจ้'าง โดยจ้ะม�คน์น์(งเป็�น์ผู้&'ข0มเหง และอั�กคน์หน์()งเป็�น์ผู้&'ถึ&กข0มเหง

2.โลกขอังน์ายที่4น์ ใน์โลกป็Cจ้จ้4บ�น์เกดชน์ช�6น์ใหม0ที่�)ม�บที่บาที่ใน์ส�งคมมาก ได'แก0พวักน์ายที่4น์ น์ายที่4น์เอัาเป็ร์�ยบชน์ช�6น์แร์งงาน์ที่4กวัถึ�ที่าง อั/าน์าจ้ขอังน์ายที่4น์ค�อัอั/าน์าจ้ที่างเศร์ษฐกจ้และการ์เม�อัง โดยกษ�ตร์ย�และผู้&'ป็กคร์อังก@อัย&0ภายใต'อัที่ธิพลน์ายที่4น์ด'วัย

3.พวักน์ายที่4น์ที่�6งหลายม�กเร์�ยกร์'อังเสร์�ภาพ เช0น์ การ์ค'าขายอัย0างเสร์� การ์แข0งข�น์เสร์� แต0แที่'จ้ร์งแล'วัเป็�น์การ์เร์�ยกร์'อังให'ต�วัเอังเอัาเป็ร์�ยบผู้&'อั�)น์

4.น์ายที่4น์เป็�น์พวักไร์'ศ�ลธิร์ร์ม มอังเห@น์ควัามส�มพ�น์ธิ�ขอังมน์4ษย�เป็�น์เพ�ยงการ์สะสมเงน์ที่อัง ส0วัน์ค4ณค0าที่างจ้ตใจ้ ควัามเมตตาป็ร์าน์�หร์�อัมน์4ษยธิร์ร์มแที่บจ้ะไม0ม�อัย&0ใน์ส/าน์(กขอังน์ายที่4น์

5.ชน์ช�6น์กร์ร์มาช�พจ้ะชน์ะน์ายที่4น์ใน์ที่�)ส4ด ใน์ตอัน์แร์กส�งคมอัาจ้ม�หลายชน์ช�6น์ แต0ส4ดที่'ายจ้ะเหล�อัเพ�ยง น์ายที่4น์ และ กร์ร์มาช�พ ซ์()งจ้ะถึ&กน์ายที่4น์ข0มเหงตลอัดเวัลา จ้น์ต'อังร์วัมต�วัเป็�น์สหภาพกร์ร์มกร์ และกลายมาเป็�น์พร์ร์คการ์เม�อัง จ้น์ม�อั/าน์าจ้เอัาชน์ะน์ายที่4น์ได'

6.ไม0ม�ที่ร์�พย�สน์ส0วัน์ต�วั ล�กษณะที่�)ส/าค�ญที่�)ส4ดขอังร์ะบอับคอัมมวัน์สต�ค�อั การ์ล'มล'างที่ร์�พย�สน์ส0วัน์ต�วั เพร์าะส)งน์�6ค�อั ส�ญล�กษณ�แห0งควัามเห@น์แก0ต�วั ขอังน์ายที่4น์

มาร์�กซ์� เกดที่�)ป็ร์ะเที่ศเยอัร์มน์� ใน์ ค.ศ. 1818 ใน์ตร์ะก&ลชน์ช�6น์กลางเช�6อัสายเยอัร์ม�น์ยวั ส/าเร์@จ้การ์ศ(กษาข�6น์ป็ร์ญญาเอัก สาขาวัชาป็ร์�ชญา เม�)อั ค.ศ. 1841 จ้ากมหาวัที่ยาล�ยจ้�น์า หล�งจ้บการ์ศ(กษา เขาได'ย(ดอัาช�พน์�กเข�ยน์ และบร์ร์ณาธิการ์ขอังหน์�งส�อัพมพ�ฉับ�บหน์()ง อัย0างไร์ก@ตาม เขาได'ให'ควัามสน์ใจ้ และม�ส0วัน์ร์0วัมใน์กจ้กร์ร์มป็ฏิวั�ตต0าง ๆ จ้(งที่/าให'ช�วัตขอังเขาต'อังร์ะเหเร์0ร์0อัน์ และล�6ภ�ยใน์ป็ร์ะเที่ศต0างๆ ได'แก0 เยอัร์มน์� ฝูร์�)งเศส เบลเย�)ยม และอั�งกฤษ จ้วับจ้น์วัาร์ะส4ดที่'ายขอังช�วัตใน์ ค.ศ.1883 ช�วัตขอังมาร์�กซ์�อัย&0ที่0ามกลางควัามเฟF) อังฟ&ขอังล�ที่ธิน์ายที่4น์ อั�น์เป็�น์ผู้ลมาจ้ากการ์ป็ฏิวั�ตที่างการ์ค'า และอั4ตสาหกร์ร์ม กล0าวัค�อั น์ายที่4น์จ้ะที่/าหน์'าที่�)ควับค4มและผู้&กขาดการ์ผู้ลตใน์ที่างเศร์ษฐกจ้ตลอัดจ้น์เป็�น์เจ้'าขอังป็Cจ้จ้�ยการ์ผู้ลตใน์ที่4กด'าน์ ขณะที่�)กร์ร์มกร์ผู้&'ใช'แร์งงาน์ถึ&กเอัาร์�ดเอัาเป็ร์�ยบจ้ากน์ายที่4น์ ที่�ศน์คตขอังมาร์�กซ์�เช0น์น์�6จ้(งกลายเป็�น์แร์งกร์ะต4'น์ให'เขาเสน์อัแน์วัควัามคดเก�)ยวัก�บการ์ป็ฏิวั�ตส�งคมเพ�)อัการ์ม�ช�วัตที่�)ด�ข(6น์ขอังชน์ช�6น์ผู้&'ใช'แร์งงาน์

ป็ร์�ชญาการ์เม�อังขอังมาร์�กซ์� หร์�อัที่�)เร์�ยกวั0า มาร์�กซ์สม� (Marxism) น์�6น์ เป็�น์การ์วัเคร์าะห�ป็ร์ะวั�ตศาสตร์�ขอังมน์4ษยชาต โดยการ์พจ้าร์ณาถึ(งควัามส�มพ�น์ธิ�ร์ะหวั0างสถึาบ�น์ที่างส�งคมก�บพล�งที่างเศร์ษฐกจ้ โดยใช'ที่ฤษฏิ�วัภาษวัธิ�-วั�ตถึ4น์ยม (dialectical materialism) ซ์()งเขาได'ร์�บอัที่ธิพลมาจ้าก เฮเกล (Hegel) เป็�น์เคร์�)อังม�อัใน์การ์วัเคร์าะห� อัาจ้กล0าวัได'วั0ามาร์�กซ์สม�น์�6เป็�น์ที่�6งป็ร์�ชญาที่างการ์เม�อัง ป็ร์�ชญาที่างเศร์ษฐกจ้ และกลย4ที่ธิใน์การ์ป็ฏิวั�ตส�งคม กล0าวัค�อัใน์ฐาน์ะที่�)เป็�น์ป็ร์�ชญาการ์เม�อัง ล�ที่ธิมาร์�กซ์�ม40งอัธิบายโคร์งสร์'างที่างชน์ช�6น์ที่างส�งคมที่�)ได'เป็ร์�ยบ ใน์ฐาน์ะที่�)เป็�น์ป็ร์�ชญาที่างเศร์ษฐกจ้

ล�ที่ธิมาร์�กซ์�ม40งวัจ้าร์ณ�วัถึ�แห0งการ์ผู้ลตแบบน์ายที่4น์ที่�)ม�ล�กษณะกดข�)ผู้&'ใช'แร์งงาน์ ซ์()งมาร์�กซ์�เห@น์วั0าใน์ที่�)ส4ดก@จ้ะที่/าให'ร์ะบบการ์ผู้ลตเช0น์น์�6ล0มสลายไป็ใน์ที่�)ส4ด และใน์ฐาน์ะที่�)เป็�น์กลย4ที่ธิ�ขอังการ์ป็ฏิวั�ตส�งคม มาร์�กซ์�ได'ม40งอัธิบายถึ(งกลย4ที่ธิ�ขอังการ์ป็ฏิวั�ตส�งคม มาร์�กซ์�ได'ม40งอัธิบายถึ(งกลย4ที่ธิ�ใน์การ์ล'มล'างล�ที่ธิน์ายที่4น์โดยการ์ต0อัส&'ที่างชน์ช�6น์เพ�)อัน์/าไป็ส&0ส�งคมคอัมมวัน์สต�

ผู้ลงาน์ส/าค�ญ

1.ป็Cญหาชาวัยวั (On the Jewish Question) อั4ดมการ์ณ�เยอัร์ม�น์ (The German Ideology)

2.ควัามอั�บจ้น์ขอังป็ร์�ชญา (The Poverty of Philosophy)

3.ค/าป็ร์ะกาศเจ้ตน์าคอัมมวัน์สต� (The Communist Manifesto)

4.การ์ป็ฏิวั�ตขอังหล4ยส�โบน์าป็าร์�ต (The Eighteenth Brumaire of Louis Bonaparte)

5.ที่4น์ (หร์�อัใน์ช�)อัเต@มวั0า ที่4น์: บที่วัพากษ�ที่างเศร์ษฐศาสตร์�การ์เม�อัง และช�)อัภาษาเยอัร์ม�น์วั0า Das Kapital)

ป็Cจ้จ้�ยที่�)ม�อัที่ธิพลให'มาร์�กซ์�คดที่ฤษฎี�ส�งคมน์ยม

อัที่ธิพลขอังป็ร์�ชญาจ้ตน์ยม และวั�ตถึ4น์ยมต0อัมาร์�กซ์�ใน์ร์ะยะแร์กเร์)ม

ที่ร์ร์ศน์ะขอังมาร์�กซ์�มอังวั�ตถึ4น์ยมวั0าเป็�น์ที่ร์ร์ศน์ะที่�)ถึ&กต'อัง เพร์าะไม0อัธิบายวั0าโลกถึ&กสร์'างข(6น์ด'วัยอั/าน์าจ้เหน์�อัธิร์ร์มชาต ส0วัน์ป็ร์�ชญาจ้ตน์ยมใน์ควัามเห@น์ขอังมาร์�กซ์�น์�6น์เป็�น์ป็ร์�ชญาที่�)ไม0ให'ควัามส/าค�ญแก0ช�วัตจ้ร์ง ใน์ที่ร์ร์ศน์ะขอังมาร์�กซ์�มอังป็ร์�ชญาวั�ตถึ4น์ยมขอังกร์�ก และโร์ม�น์วั0าเป็�น์ข�6น์ป็ฐมเที่0าน์�6น์ มาถึ(งสม�ยกลาง ป็ร์�ชญาที่�)เคยเป็�น์วัชาการ์อัสร์ะได'ถึ&กน์/าไป็ร์�บใช'ศาสน์จ้�กร์ จ้น์มาถึ(งสม�ยใหม0 มาร์�กซ์�ได'ยกย0อังน์�กป็ร์�ชญาวั�ตถึ4น์ยม เช0น์ สป็Aโน์ซ์0าเห@น์วั0าสสาร์เป็�น์พ�6น์ฐาน์ขอังเอักภพ เป็�น์ต'น์ และน์�กป็ร์�ชญาวั�ตถึ4น์ยม ให'ที่ร์ร์ศน์ะใน์เร์�)อังสสาร์ที่�)ส/าค�ญ เช0น์ บอักวั0ามน์4ษย�เป็�น์สสาร์ซ์()งถึ�อัวั0าเป็�น์ส0วัน์หน์()งขอังธิร์ร์มชาตอัย&0ภายใต'กฎีเกณฑ์�ขอังสสาร์ และใน์ด'าน์ที่ฤษฎี�ควัามร์& ' และอัภป็ร์�ชญาย�งคงให'ควัามส/าค�ญแก0สสาร์ อัาจ้เป็�น์เพร์าะเขาไม0ชอับร์ะบบศ�กดน์า ศาสน์าคร์สต� และป็ร์�ชญาจ้ตน์ยม ซ์()งส)งน์�6ค�อัแร์งบ�น์ดาลใจ้วัาที่ะขอังมาร์�กซ์�ที่�)กล0าวัวั0า “ศาสน์า ค�อั ยาเสพตดขอังป็ร์ะชาชน์ ” ศาสน์าเป็�น์เคร์�)อังม�อัขอังชน์ช�6น์ส&ง เพ�)อัร์�กษาสถึาน์ภาพที่างส�งคม

แน์วัคดขอังน์�กป็ร์�ชญาอั�)น์

มาร์�กซ์�ได'เร์�ยน์ป็ร์�ชญาขอังเฮเกล ซ์()งเฮเกลม�ป็ร์�ชญาวั0า ควัามจ้ร์งแที่'ม�สภาพเป็�น์จ้ต โลกและป็ร์ะวั�ตศาสตร์�ขอังมน์4ษย�ต0างเป็�น์ผู้ลพ�ฒน์าขอังจ้ต พ�ฒน์าไป็จ้น์ถึ(ง “จ้4ดเอักภาพ ” และ

ไม0หย4ดเพ�ยงแต0จ้4ดที่�)พ�ฒน์าต0อัไป็ ภายใต'เง�)อัน์ไขขอังภาวัะข�ดแย'ง ซ์()งม�อัย&0 3 ข�6น์ ค�อั สภาวัะพ�6น์ฐาน์ (Thesis) สภาวัะข�ดแย'ง (Anti Thesis) และสภาวัะส�งเคร์าะห� (Synthesis) จ้น์กวั0าจ้ะบร์ร์ล4จ้4ดส&งส4ดที่�)เร์�ยกวั0า “ส�มบ&ร์ณจ้ต ”

จ้ากร์&ป็ข'างต'น์ เฮเกลอัธิบายวั0า Idea ( Thesis ) ค�อัสภาวัะพ�6น์ฐาน์ก�บธิร์ร์มชาต ที่�6งสอังส)งเม�)อัเกดข(6น์มาแล'วัข�ดแย'งก�น์ Nature ( Antithesis ) ที่/าให'เกดข(6น์ส&งข(6น์ค�อั Spirit (Synthesis) ซ์()งเฮเกลเช�)อัวั0ามน์4ษย�พ�ฒน์าจ้ดสมบ&ร์ณ�ได'ถึ�อัวั0ามน์4ษย�เจ้ร์ญส&งส4ด

น์�กป็ร์�ชญาที่�)ม�อัที่ธิพลต0อัมาร์�กซ์�อั�กที่0าน์ค�อั ล4ดวัก ฟอัยเอัอัร์�บ�ด กล0าวัวั0าป็ร์ะวั�ตศาสตร์�มน์4ษยชาตเป็�น์กจ้กร์ร์มที่างวั�ตถึ4 เช�)อัวั0าการ์ที่�)จ้ะร์& 'จ้�กมน์4ษย�ต'อังร์& 'จ้�กที่�)ต�วัเขา ศ(กษาธิร์ร์มชาตฝูGายวั�ตถึ4เป็�น์ที่�)มาขอังควัามร์& 'ส(กน์(กคดขอังเขาให'เข'าใจ้ แต0มาร์�กซ์�คดวั0าฟอัยเอัอัร์�บ�ดน์�6น์ ไม0ได'ให'ควัามส/าค�ญแก0ป็ร์ะวั�ตศาสตร์�ขอังมน์4ษย�อัย0างแที่'จ้ร์ง เพร์าะมน์4ษย�ที่�)เขาร์& 'จ้�กน์�6น์ ค�อัมน์4ษย�ที่�)ร์& 'จ้�กก�น์ใน์ที่างช�วัวัที่ยาน์�)น์เอัง ไม0ใช0ด/าร์งช�วัตแบบภายใต'เง�)อัน์ไขขอังป็ร์ะวั�ตศาสตร์� ซ์()งควัามคดที่�6งสอังที่0าน์น์�6 มาร์�กซ์�ป็ฏิเสธิป็ร์�ชญาจ้ตน์ยมขอังเฮเกล แต0ร์�บเอัามร์ร์ควัธิ�วัภาษขอังเฮเกลมาใช'ใน์การ์แสวังหาควัามจ้ร์งจ้ากส�งคม และธิร์ร์มชาตโดยสล�ดจ้ตน์ยมขอังเฮเกลที่6ง

วั�ตถึ4น์ยมป็ร์ะวั�ตศาสตร์�

วั�ตถึ4น์ยมป็ร์ะวั�ตศาสตร์� ค�อั การ์น์/าหล�กการ์วัภาษวัธิ�มาใช' เพ�)อัศ(กษาค'น์ควั'า และที่/าควัามเข'าใจ้ช�วัตที่างส�งคม หร์�อัอั�กน์�ยหน์()ง เป็�น์การ์ป็ร์ะย4กต�หล�กการ์ หร์�อัมอังช�วัตที่างส�งคมแบบวัภาษวัธิ�

แน์วัคดขอังมาร์�กซ์�น์�6น์เห@น์วั0ามน์4ษย� และช�วัตที่างส�งคมเป็�น์วั�ตถึ4อัย0างหน์()งย0อัมม�การ์เคล�)อัน์ไหวั จ้(งต'อังย(ดหล�กการ์วั�ตถึ4น์ยมป็ร์ะวั�ตศาสตร์� มาร์�กซ์�เห@น์วั0า มน์4ษย�ใน์ส�งคมแต0ละย4คต0างที่/าการ์ผู้ลต จ้ากน์�6น์ควัามส�มพ�น์ธิ�ที่างการ์ผู้ลตที่�)เหมาะก�บส�งคมย4คน์�6น์จ้(งอั4บ�ตข(6น์

เป็�น์ที่�)มาขอังร์ากฐาน์ที่างเศร์ษฐกจ้ใน์ส�งคมซ์()งเป็�น์ส)งที่�)ก/าหน์ดสภาวัะที่างส�งคม เป็�น์ส)งที่�)เข'าใจ้ด'วัยกร์ะบวัน์การ์วัภาษวัธิ� มาร์�กซ์�ได'แบ0งส�งคมมน์4ษย�อัอักเป็�น์ 3 ย4ค ค�อั

1.ย4คที่าส เกดการ์ต0อัส&'ที่างชน์ช�6น์ใน์ส�งคมร์ะหวั0างที่าสก�บน์ายที่าส

2.ย4คศ�กดน์า เกดการ์ล'มล'างร์ะบบศ�กดน์าหร์�อัม&ลน์ายเจ้'าขอังที่�)ดน์ จ้ากน์�6น์เป็�น์ร์ะบบที่4น์น์ยมได'เกดข(6น์

3.ย4คน์ายที่4น์ น์ายที่4น์เป็�น์เจ้'าขอังป็Cจ้จ้�ยการ์ผู้ลต ผู้&'ใช'แร์งงาน์เป็�น์อัสร์ะที่�)จ้ร์ง แต0การ์ด/าร์งช�วัตข(6น์อัย&0ก�บน์ายที่4น์ เพร์าะต'อังขายแร์งงาน์ขอังคน์แก0น์ายที่4น์ เป็Aดโอักาสให'น์ายที่4น์กดข�)ข&ดร์�ด

ร์ะบบที่4น์น์ยม

มาร์�กซ์�ได'เข�ยน์หน์�งส�อัที่4น์ซ์()งม�สาร์ะส/าค�ญค�อั ร์ะบบน์ายที่4น์เหม�อัน์ก�บร์ะบบเศร์ษฐกจ้อั�)น์ ๆใน์ป็ร์ะวั�ตศาสตร์� ส�งคมมน์4ษย�ม�ผู้&'ได'ป็ร์ะโยชน์�และผู้&'เส�ยป็ร์ะโยชน์� ผู้&'ได'ป็ร์ะโยชน์�จ้ากร์ะบบน์�6 ค�อั น์ายที่4น์ เป็�น์เจ้'าขอังป็Cจ้จ้�ยการ์ผู้ลต ส0วัน์ผู้&'เส�ยผู้ลป็ร์ะโยชน์� ค�อั กร์ร์มกร์ ที่�)ที่/างาน์แลกค0าจ้'างจ้ากน์ายที่4น์ ซ์()งมาร์�กซ์�วัางหล�กการ์ใหญ0ไวั' 2 หล�กการ์ ค�อั

1.ที่ฤษฎี�ม&ลค0าจ้ากก/าล�งงาน์ มาร์�กซ์�ได'เน์'น์วั0า ป็Cจ้จ้�ยอั�)น์น์อักจ้ากแร์งงาน์ไม0สามาร์ถึที่/าให'เกดม&ลค0าที่างเศร์ษฐศาสตร์�ได' แร์งงาน์ย�งเป็�น์ที่�)มาขอังร์าคาผู้ลผู้ลต เช0น์ ถึ'าใช'ก/าล�งงาน์จ้ากแร์งงาน์ขอังกร์ร์มกร์ 10 หน์0วัย ก@จ้ะที่/าให'เกดค0า 10 หน์0วัยตามมาด'วัย

2.ที่ฤษฎี�ม&ลค0าส0วัน์เกน์ ค�อั ที่ฤษฎี�ที่�)วั0าด'วัยก/าไร์ที่�)พวักน์ายที่4น์เบ�ยดบ�งจ้ากผู้&'ใช'แร์งงาน์เช0น์ สมมตวั0าใน์ 7 ป็อัน์ด� กร์ร์มกร์ได'ค0าจ้'าง 2 ป็อัน์ด� ควัามจ้ร์งน์�6น์เงน์ 2 ป็อัน์ด� ที่�)กร์ร์มกร์ได'ร์�บน์'อัยกวั0าม&ลค0าขอังก/าล�งแร์งงาน์ที่�)กร์ร์มกร์ควัร์จ้ะได' มาร์�กซ์�เร์�ยกม&ลค0าที่�)ไม0ได'จ้0ายก�บกร์ร์มกร์น์�6น์วั0าม&ลค0าส0วัน์เกน์

มาร์�กซ์�เห@น์วั0า ใน์ที่�)ส4ดกร์ร์มกร์จ้ะร์0วัมม�อัก�น์ก/าจ้�ดน์ายที่4น์ และร์ะบบที่4น์น์ยม ซ์()งเป็�น์ที่�)มาแห0งควัามที่4กข�ยากขอังเขาไป็ และกร์ร์มกร์จ้ะช0วัยจ้�ดร์ะบบส�งคมใหม0 ค�อั ส�งคมน์ยม ค�อัร์�ฐจ้ะ

เป็�น์เจ้'าขอังป็Cจ้จ้�ยการ์ผู้ลตที่�6งหมด แต0ละคน์จ้ะที่/างาน์ให'ร์�ฐ และได'ร์�บผู้ลตอับแที่น์ตามก/าล�งงาน์ขอังตน์ มาร์�กซ์�เร์�ยกการ์ป็กคร์อังน์�6วั0า “เผู้ด@จ้การ์ชน์ช�6น์กร์ร์มาช�พ ” และร์ะบบน์�6จ้ะป็&ที่างไป็ส&0ร์ะบบคอัมมวัน์สต�ต0อัไป็

เร์�)อังร์ะบบน์ายที่4น์ มาร์�กซ์�ให'ควัามเห@น์วั0ามน์4ษย�ใน์ร์ะบบน์ายที่4น์ไม0ม�ควัามร์& 'ส(กที่�)ต'อังการ์เห@น์ ฟCง คด ร์�กษา จ้4ดป็ร์ะสงค�อัย0างเด�ยวั ค�อั ต'อังการ์เป็�น์เจ้'าขอังกร์ร์มสที่ธิDขอังตน์เหน์�อัวั�ตถึ4ที่�6งหลาย ใน์ที่�)ส4ดส)งที่�)มน์4ษย�ต'อังการ์เป็�น์เจ้'าขอังกล�บกลายเป็�น์ส)งที่�)ม�อัที่ธิพลเหน์�อัควัามเป็�น์อัย&0ขอังมน์4ษย� อั�น์เป็�น์การ์น์/าไป็ส&0ป็ร์ากฎีการ์ณ�ขอังป็Cจ้จ้�ยลดค4ณค0าขอังมน์4ษย�

ป็Cจ้จ้�ยลดค4ณค0าขอังมน์4ษย� ม�ด�งน์�6

1.มน์4ษย�ใน์ร์ะบบที่4น์น์ยมจ้ะห0างเหน์จ้ากผู้ลงาน์ที่�)มน์4ษย�สร์'างข(6น์เอัง

2.มน์4ษย�ใน์ส�งคมที่4น์น์ยมถึ&กแยกอัอัก และห0างเหน์จ้ากผู้ลผู้ลตขอังต�วั โดยที่�)ต�วัมน์4ษย�เอังหาได'ม�ค4ณค0า แต0ส)งที่�)มน์4ษย�ผู้ลตกล�บม�ค4ณค0าข(6น์มาแที่น์

3.มน์4ษย�จ้ะถึ&กแยกอัอักจ้ากเพ�)อัน์มน์4ษย�ด'วัยก�น์ เน์�)อังมาจ้ากการ์แข0งข�น์ และควัามข�ดแย'งร์ะหวั0างมน์4ษย�

ร์ะบบส�งคมที่4น์น์ยม

ร์ะบบส�งคมที่4น์น์ยม ค�อั การ์ที่�)เจ้'าขอังป็Cจ้จ้�ยการ์ผู้ลต เป็ล�)ยน์จ้ากคน์ส0วัน์น์'อัยมาเป็�น์ร์�ฐ ไม0ม�ผู้&'กดข�)และผู้&'ถึ&กกดข�) สน์ค'าที่�)ผู้ลตข(6น์มาจ้ะถึ&กจ้/าหน์0ายจ้0ายแจ้กตามแร์งงาน์ที่�)ที่/าลงไป็ ไม0ม�การ์ข&ดร์�ดร์ะหวั0างก�น์ ที่�6งน์�6 เพร์าะล�กษณะที่างส�งคมขอังการ์ผู้ลต สอัดคล'อังก�บการ์ที่�)ส�งคมเป็�น์เจ้'าขอังป็Cจ้จ้�ยการ์ผู้ลตร์0วัมก�น์ ควัามส�มพ�น์ธิ�ที่างการ์ผู้ลต พล�งที่างการ์ผู้ลต (Productive

farce) ใน์ที่างส�งคมเร์�ยกวั0า ฐาน์ที่างเศร์ษฐกจ้ (Economic Base) หร์�อัโคร์งสร์'างส0วัน์ล0าง ซ์()งจ้ะเป็�น์ต�วัก/าหน์ดสภาวัการ์ณ�ที่างส�งคม เช0น์ ร์ะบบการ์ป็กคร์อัง ศลป็วั�ฒน์ธิร์ร์ม กฎีหมาย ป็ร์�ชญา และศาสน์า เป็�น์ต'น์ เร์�ยกวั0า โคร์งสร์'างส0วัน์บน์ โคร์งสร์'างส0วัน์บน์จ้(งเป็�น์ส)งที่�)ข(6น์อัย&0ก�บโคร์งสร์'างส0วัน์ล0างด�งแผู้น์ภาพ

ร์ะบบคอัมมวัน์สต�แบบที่4น์น์ยม

บ4คคลแร์กที่�)ได'ช�)อัวั0าเป็�น์ผู้&'วัางร์ากฐาน์ขอังล�ที่ธิคอัมมวัน์สต� ค�อั คาร์�ล มาร์�กซ์� เขาม�ควัามคดวั0า วั�ตถึ4เป็�น์ต�วัก/าหน์ดให'เกดเหต4การ์ณ�ต0าง ๆ ข(6น์ใน์ป็ร์ะวั�ตศาสตร์�หร์�อัที่�)เร์�ยกก�น์วั0า “ล�ที่ธิวั�ตถึ4น์ยมเชงป็ร์ะวั�ตศาสตร์� ” (historical materialism) และใน์การ์ที่�)มาร์�กซ์�น์/า “วั�ตถึ4 ” มาใช'ใน์การ์ต�ควัามที่างป็ร์ะวั�ตศาสตร์� มาร์�กซ์�ได'ย/6าให'เห@น์วั0า “วั�ตถึ4 ” เป็�น์เร์�)อังขอังเศร์ษฐกจ้ ฉัะน์�6น์ จ้(งได'เร์�ยกที่ฤษฎี�ขอังมาร์�กซ์�วั0าม�ล�กษณะเป็�น์ “economic determinism” อั�น์หมายถึ(งวั0า เศร์ษฐกจ้ม�อัที่ธิพลต0อัส�งคม ที่�6งใน์ด'าน์การ์เม�อัง การ์ศ(กษา ศาสน์า ป็ร์�ชญา ศลป็วั�ฒน์ธิร์ร์ม

การ์มอังป็ร์ะวั�ตศาสตร์�แบบวั�ตถึ4น์ยมม40งสน์ใจ้ส0วัน์ที่�)เป็�น์พ�6น์ฐาน์ ได'แก0 สน์ใจ้เร์�)อังการ์ผู้ลต และการ์ที่/ามาหากน์ขอังมน์4ษย�วั0าเป็�น์ร์ากฐาน์ขอังป็ร์ะวั�ตศาสตร์� และเม�)อัพล�งการ์ผู้ลตเป็ล�)ยน์แป็ลงไป็ก@จ้ะม�ผู้ลกร์ะที่บให'ควัามส�มพ�น์ธิ�ใน์การ์ผู้ลต และร์ะบบกร์ร์มสที่ธิDเป็ล�)ยน์แป็ลงไป็ด'วัย ฉัะน์�6น์การ์ข�ดแย'งก�บโคร์งสร์'างส0วัน์บน์ซ์()งพยายามที่�)จ้ะร์�กษาสถึาน์ภาพด�6งเดมจ้(งเกดข(6น์ ที่/าให'เกดการ์ป็ฏิวั�ตส�งคมเกดข(6น์อัย0างหล�กเล�)ยงไม0ได' ขณะเด�ยวัก�น์โคร์งสร์'างส0วัน์บน์อั�น์ได'แก0 ร์ะบบการ์เม�อังและวั�ฒน์ธิร์ร์ม จ้ะต'อังเป็ล�)ยน์แป็ลงจ้น์สอัดคล'อังก�บพล�งการ์ผู้ลต และร์ะบบกร์ร์มสที่ธิD เพร์าะฉัะน์�6น์การ์มอังป็ร์ะวั�ตศาสตร์�แบบวั�ตถึ4น์ยมด�งกล0าวัแล'วั จ้ะที่ร์าบได'วั0าพ�6น์ฐาน์ที่างป็ร์ะวั�ตศาสตร์�ขอังมน์4ษย�เป็�น์เร์�)อังขอังควัามข�ดแย'งเชงเศร์ษฐกจ้

การ์วัเคร์าะห�เหต4การ์ณ�ต0าง ๆ โดยถึ�อัเอัาเศร์ษฐกจ้เป็�น์ต�วัน์/าใน์ส0วัน์ที่�)เก�)ยวัก�บการ์เม�อังแล'วั ย0อัมม�ควัามส/าค�ญต0อัอั4ดมการ์ณ�ขอังล�ที่ธิคอัมมวัน์สต�เป็�น์อั�น์มาก ที่�6งน์�6 เพร์าะมาร์�กซ์�มอังการ์เม�อังวั0าเป็�น์การ์ต0อัส&'ขอังชน์ช�6น์(social class) อั�น์เป็�น์ผู้ลส�บเน์�)อังมาจ้ากการ์ข�ดผู้ลป็ร์ะโยชน์�ที่างเศร์ษฐกจ้ และใน์ที่ร์ร์ศน์ะขอังมาร์�กซ์�น์�6น์ การ์ต0อัส&'ร์ะหวั0างชน์ช�6น์ได'แก0 ผู้&'ป็กคร์อังและผู้&'อัย&0ใต'ป็กคร์อังเที่0าน์�6น์ ส/าหร์�บใน์ส�งคมน์ายที่4น์ (capitalist) น์�6น์ มาร์�กซ์�กล0าวัวั0า ม�คน์อัย&0 2 ชน์ช�6น์ ได'แก0 น์ายที่4น์ หร์�อักร์ะฎุIมพ� (capitalists or bourgeoisie) ก�บผู้&'ใช'แร์งงาน์ หร์�อัชน์ช�6น์กร์ร์มาช�พ (proletariat) ซ์()งมาร์�กซ์�ม�ควัามเห@น์วั0าต'อังล'มล'างร์ะบบน์ายที่4น์ และเม�)อั

ป็ร์าศจ้ากน์ายที่4น์แล'วั ส�งคมคอัมมวัน์สต� ตามที่�)มาร์�กซ์�คดก@จ้ะเกดข(6น์ ซ์()งจ้ะเป็�น์ส�งคมที่�)ไม0ม�การ์แบ0งชน์ช�6น์ และการ์ข�ดแย'งอั�กต0อัไป็ เพร์าะชน์ช�6น์อั�น์เป็�น์ผู้ลส�บเน์�)อังมาจ้ากควัามแตกต0างที่างเศร์ษฐกจ้จ้ะส&ญหายไป็ ที่ร์�พย�สน์จ้ะตกเป็�น์ขอังส0วัน์กลาง และแต0ละคน์จ้ะได'ร์�บผู้ลป็ร์ะโยชน์�จ้ากการ์ที่/างาน์ตามควัามจ้/าเป็�น์ใน์การ์ย�งช�พขอังตน์ โดยไม0ค/าน์(งวั0าใคร์จ้ะที่/างาน์มาก หร์�อัที่/างาน์น์'อัย และใน์ที่�)ส4ดร์ะบบเศร์ษฐกจ้ใน์ส�งคมคอัมมวัน์สต�จ้ะไม0ม�การ์เอัาร์�ดเอัาเป็ร์�ยบ (exploitation)โดยชน์ช�6น์หน์()งจ้ากอั�กชน์ช�6น์หน์()ง มาร์�กซ์�อัธิบายต0อัไป็วั0า เม�)อัส�งคมป็ร์าศจ้ากเส�ยซ์()งชน์ช�6น์แล'วั ค�อัเม�)อัไม0ม�ชน์ช�6น์ป็กคร์อังก�บชน์ช�6น์ผู้&'ถึ&กป็กคร์อัง ร์�ฐก@จ้ะสลายต�วัไป็ เพร์าะไม0ม�ควัามจ้/าเป็�น์ต'อังม�การ์ป็กคร์อังต0อัไป็อั�ก และกร์ะบวัน์การ์สลายต�วัขอังร์�ฐแบบน์�6 มาร์�กซ์�เร์�ยกวั0า “ร์�ฐจ้ะร์0วังโร์ยหมดส6น์ไป็เอัง ” (the state will wither away)

ส/าหร์�บค/าวั0า “คอัมมวัน์สต� ” น์�6น์ มาร์�กซ์� และฟร์�ดร์ช เอังเกลส� (Friedrich Engels) ได'ใช'ค/าน์�6เป็�น์คร์�6งแร์กใน์การ์เข�ยน์ “ค/าป็ร์ะกาศขอังคอัมมวัน์สต� ” (the Communist Manifesto) ใน์ร์ะหวั0างป็5 ค.ศ. 1847-1848 ซ์()งถึ�อัได'วั0าเป็�น์เอักสาร์ส/าค�ญที่�)อัธิบายถึ(งหล�กการ์ขอังคอัมมวัน์สต� สาร์ะส/าค�ญ “ค/าป็ร์ะกาศขอังคอัมมวัน์สต� ” ได'กล0าวัถึ(งป็ร์ะวั�ตศาสตร์�ขอังส�งคมวั0า เป็�น์ป็ร์ะวั�ตการ์ต0อัส&'ร์ะหวั0างชน์ช�6น์ ที่าสต0อัส&'ก�บน์ายที่าส ไพร์0ต0อัส&'ก�บเจ้'าขอังที่�)ดน์ กร์ร์มกร์ต0อัส&'ก�บน์ายที่4น์ และใน์ข�6น์ตอัน์ส4ดที่'ายกร์ร์มกร์ซ์()งเป็�น์ชน์ช�6น์ที่�)ถึ&กข&ดร์�ดม�ควัามต'อังการ์ที่�)จ้ะเป็ล�)ยน์ควัามส�มพ�น์ธิ�ใน์การ์ผู้ลตหร์�อัร์ะบบกร์ร์มสที่ธิDและโคร์งสร์'างส0วัน์บน์ (superstructure)

อั�น์ได'แก0 ร์ะบบกฏิหมาย การ์เม�อัง วั�ฒน์ธิร์ร์ม และร์ะบบควัามคด ที่�6งน์�6เพ�)อัที่�)จ้ะย4ตการ์ข&ดร์�ด

เม�)อัพล�งการ์ผู้ลตขอังแร์งงาน์ได'พ�ฒน์าถึ(งข�6น์พร์'อัมเต@มที่�) ก@จ้ะเกดการ์ป็ฏิวั�ตส�งคม ฝูGายต0อัส&'จ้ะป็ร์ะสบช�ยชน์ะ ซ์()งจ้ะเป็�น์ผู้ลให'ร์ะบบกร์ร์มสที่ธิD และโคร์งสร์'างส0วัน์บน์เป็ล�)ยน์แป็ลงไป็ การ์ป็ฏิวั�ตได'เกดข(6น์ตลอัดเวัลาใน์ป็ร์ะวั�ตศาสตร์�ขอังมน์4ษยชาต ม�การ์เป็ล�)ยน์แป็ลงร์ะบบกร์ร์มสที่ธิD และร์ะบบการ์ป็กคร์อังส�บต0อัเน์�)อังมาไม0ขาดสาย น์�บต�6งแต0จ้ากร์ะบบที่าสมาส&0ร์ะบบศ�กดน์า จ้น์กร์ะที่�)งถึ(งร์ะบบน์ายที่4น์ และการ์ป็ฏิวั�ตคร์�6งส/าค�ญที่�)ส4ดก@ ค�อั การ์ป็ฏิวั�ตล'มร์ะบบกร์ร์มสที่ธิD และร์ะบบน์ายที่4น์ เพร์าะการ์ป็ฏิวั�ตที่�)ผู้0าน์มาน์�6น์เป็�น์เพ�ยงการ์เป็ล�)ยน์แป็ลงกร์ร์มสที่ธิDใน์ป็Cจ้จ้�ยการ์ผู้ลตจ้ากคน์กล40มน์'อัยกล40มหน์()งไป็ส&0คน์กล40มน์'อัยอั�กกล40มหน์()งเที่0าน์�6น์ เพร์าะฉัะน์�6น์การ์ข&ดร์�ดย�งคงม�อัย&0ต0อัไป็ แต0การ์ป็ฏิวั�ตล'มล'างร์ะบบน์ายที่4น์จ้ะที่/าให'การ์ข&ดร์�ดส6น์ส4ดลง เพร์าะจ้ะม�การ์โอัน์ป็Cจ้จ้�ยการ์ผู้ลตมาเป็�น์ขอังส0วัน์ร์วัม

ตามที่ฤษฎี�ขอังมาร์�กซ์� ได'บร์ร์ยายถึ(งควัามส�มพ�น์ธิ�ที่างการ์ผู้ลต ซ์()งแสดงถึ(งการ์ต0อัส&'ที่างชน์ช�6น์ขอังส�งคมแต0ละย4ค

1.ย4คด�6งเดม มน์4ษย�ใน์ย4คน์�6น์ม�จ้/าน์วัน์น์'อัย แต0ที่ร์�พยากร์ธิร์ร์มชาตม�มาก ไม0จ้/าเป็�น์ต'อังม�การ์แก0งแย0งก�น์ ส�งคมใน์ย4คด�6งเดมจ้(งเป็�น์ส�งคมขน์าดเล@ก ไม0ม�ชน์ช�6น์ และมน์4ษย�ย�งไม0ม�ควัามส/าน์(กใน์เร์�)อังกร์ร์มสที่ธิD อัาจ้เร์�ยกได'วั0าเป็�น์ “ส�งคมคอัมมวัน์สต�บ4พกาล ” ก@ได'

2.ย4คที่าส เม�)อัพล�งการ์ผู้ลตพ�ฒน์าข(6น์ เกดการ์เล�6ยงส�ตวั� และเกษตร์กร์ร์มขน์าดใหญ0 จ้(งม�กม�ผู้ลตผู้ลเหล�อัเฟFอั ที่/าให'บ4คคลกล40มหน์()งที่�)แข@งแร์งกวั0าย(ดเอัาแร์งงาน์ขอังผู้&'อั�)น์มาเป็�น์ขอังตน์ โดยให'แร์งงาน์เหล0าน์�6น์ส0งผู้ลผู้ลตให'แก0ตน์ ซ์()งใน์ตอัน์เร์)มแร์กได'ม�การ์บ�งค�บเอัาเชลยศ(กมาเป็�น์ที่าส ต0อัมาก@ได'ม�การ์น์/าเอัาคน์ใน์ส�งคมเด�ยวัก�น์มาเป็�น์ที่าส จ้(งที่/าให'เกดร์ะบบกร์ร์มสที่ธิDส0วัน์บ4คคลและชน์ช�6น์ ตลอัดจ้น์การ์ข&ดร์�ด

3.ย4คศ�กดน์า ส�บต0อัมาจ้ากการ์พ�ฒน์าการ์ผู้ลตขอังแร์งงาน์น์/าไป็ส&0การ์ข�ดแย'งควัามส�มพ�น์ธิ�ที่างการ์ผู้ลตขอังร์ะบบที่าส กล0าวัค�อั การ์กดข�)ที่าสที่/าให'ที่าสไม0สน์ใจ้ใน์การ์ผู้ลต ฉัะน์�6น์การ์ผู้ลตขน์าดเล@ก โดยผู้&'เช0าที่�)ดน์เร์)มม�ป็ร์ะสที่ธิภาพ ที่าสได'ร์�บการ์ป็ลดป็ล0อัยและการ์ได'เช0าที่�)ดน์ที่/ามาหากน์ โดยผู้&'เช0า และผู้&'ส�บสายโลหตต'อังตดอัย&0ก�บที่�)ดน์น์�6น์ ที่/าให'เกดเป็�น์ร์ะบบศ�กดน์า ค�อั เจ้'าขอังที่�)ดน์เป็�น์เจ้'าขอังป็Cจ้จ้�ยการ์ผู้ลตก()งเป็�น์เจ้'าขอังผู้&'ที่/ากน์ใน์ที่�)ดน์ ซ์()งเร์�ยกวั0าที่าสตดที่�)ดน์ หร์�อัไพร์0

4.ย4คน์ายที่4น์ เป็�น์ย4คส�บต0อัจ้ากย4คศ�กดน์า ค�อั เม�)อัพล�งการ์ผู้ลตได'พ�ฒน์ามาถึ(งร์ะด�บการ์ผู้ลตเพ�)อัการ์ขยายผู้ลตผู้ลเป็�น์สน์ค'า และเป็�น์การ์ผู้ลตอั4ตสาหกร์ร์มขน์าดใหญ0โดยใช'เคร์�)อังจ้�กร์ จ้(งเกดร์ะบบน์ายที่4น์แที่น์ร์ะบบศ�กดน์า ไพร์0ได'ร์�บการ์ป็ลดป็ล0อัย ส0วัน์ผู้&'ที่/างาน์ใน์โร์งงาน์ หร์�อักร์ร์มกร์ ไม0ม�ป็Cจ้จ้�ยการ์ผู้ลต คงม�แต0แร์งงาน์ขายเล�6ยงช�วัต ขณะเด�ยวัก�น์น์ายที่4น์กล�บร์/)าร์วัย และสะสมก/าไร์ไวั'ใน์ม�อั การ์ข&ดร์�ดได'เป็ล�)ยน์สภาพจ้ากการ์เป็�น์เจ้'าขอังที่�)ดน์ก�บไพร์0 มาเป็�น์การ์ข&ดร์�ดร์ะหวั0างน์ายที่4น์ก�บผู้&'ใช'แร์งงาน์ โดยน์ายที่4น์กดค0าจ้'างแร์งงาน์ และเอัาค0าส0วัน์เกน์ขอังแร์งงาน์เป็�น์ขอังน์ายที่4น์ (surplus value) ค�อัม&ลค0าขอังสน์ค'าแร์งงาน์ผู้ลตที่�)ได'เกน์ไป็กวั0าค0าจ้'าง

เม�)อัพจ้าร์ณาที่ร์ร์ศน์ะขอังมาร์�กซ์�ด�งกล0าวัข'างต'น์ จ้ะเห@น์ได'อัย0างช�ดแจ้'งวั0า ป็ร์ะวั�ตศาสตร์�เศร์ษฐกจ้ และการ์เม�อังขอังมน์4ษย�ได'วัวั�ฒน์าการ์โดยส�น์ตวัธิ� แต0เป็�น์ร์ะบบเศร์ษฐกจ้ และการ์เม�อังที่�)ผู้&กขาดโดยคน์กล40มน์'อัย ค�อัผู้&'เป็�น์เจ้'าขอังป็Cจ้จ้�ยการ์ผู้ลต ซ์()งข&ดร์�ดคน์กล40มใหญ0ที่/าให'เกดการ์ต0อัส&' และการ์ข�ดแย'ง มาร์�กซ์�เห@น์วั0าการ์เป็ล�)ยน์แป็ลงขอังป็ร์ะวั�ตศาสตร์�มน์4ษย�น์�6น์ เป็�น์เร์�)อังขอังการ์ต0อัส&' และการ์ป็ฏิวั�ต มาร์�กซ์� และเอังเกลส�ได'เน์'น์ให'ตร์ะหน์�กวั0าการ์เป็ล�)ยน์แป็ลงที่างป็ร์ะวั�ตศาสตร์�ได'ก'าวัส&0ย4คพ�ฒน์าข(6น์โดยล/าด�บ

ฉัะน์�6น์ เขาที่�6งสอังจ้(งม�ควัามเห@น์วั0า ร์ะบบส�งคมน์ยม หร์�อัร์ะบบคอัมมวัน์สต� ซ์()งเป็�น์ย4คส4ดที่'ายที่�)ด�ที่�)ส4ดขอังมน์4ษย� จ้ะต'อังเกดข(6น์อัย0างแน์0น์อัน์ โดยการ์ป็ฏิวั�ตขอังชน์ช�6น์กร์ร์มาช�พ อั�น์เป็�น์การ์เกดข(6น์ตามกฎีไดอัะเล@กตค ฉัะน์�6น์ มาร์�กซ์�และเอังเกลส� จ้(งเช�)อัวั0าส�งคมน์ยมตามแน์วัควัามคดขอังเขาเป็�น์ “ส�งคมน์ยมแบบวัที่ยาศาสตร์� ”

มาร์�กซ์�ม�ควัามเช�)อัม�)น์วั0า ชน์ช�6น์กร์ร์มาช�พสามาร์ถึม�จ้ตส/าน์(กได'เอังวั0าฝูGายตน์ถึ&กข&ดร์�ด โดยได'ร์�บ หร์�อัผู้0าน์ที่างป็ร์ะสบการ์ณ�ใน์การ์ที่/างาน์ และการ์ด/าร์งช�พ คร์�6น์เม�)อัส/าน์(กแล'วัชน์ช�6น์กร์ร์มาช�พจ้ะร์0วัมม�อัก�น์ป็ฏิวั�ตล'มล'างน์ายที่4น์ ด�งป็ร์ากฏิใน์ “ค/าป็ร์ะกาศขอังคอัมมวัน์สต� ”(The Communist Manifesto) ซ์()งมาร์�กซ์�และเอังเกลส�ร์0วัมก�น์ร์0างไวั' สร์4ป็ได'วั0า ที่4กคน์จ้ะม�เสร์�ภาพ ซ์()งเกดข(6น์มาพร์'อัมก�บช�ยชน์ะข�6น์ส4ดที่'ายขอังชน์ช�6น์กร์ร์มาช�พ โดยกร์ะบวัน์การ์ขอังการ์ป็ฏิวั�ต และส�งคมจ้ะเป็ล�)ยน์แป็ลงเข'าส&0ย4คคอัมมวัน์สต� ซ์()งมาร์�กซ์�เช�)อัวั0าเป็�น์ย4คส4ดที่'าย ค�อัเป็�น์ส�งคมที่�)ไม0ม�การ์ข�ดแย'งก�น์ที่างชน์ช�6น์ เป็�น์ส�งคมที่�)ป็ร์าศจ้ากชน์ช�6น์ (classless society) ไม0ม�กฎีหมาย ไม0ม�การ์ป็กคร์อัง และร์�ฐจ้ะต'อังอั�น์ตร์ธิาน์ไป็ (state will wither away)

ที่ฤษฎี�ป็ฏิวั�ตส�งคมขอังมาร์�กซ์� ได'ร์�บการ์น์/าไป็ขยายควัามต0อัเตมโดยเลน์น์ (Lenin) เพ�)อัน์/าไป็ป็ร์ะย4กต�ใช'ก�บป็ร์ะเที่ศร์�สเซ์�ย และเหมา เจ้Jอั ต4ง (Mao Tse-Tung) เพ�)อัน์/าไป็ป็ร์ะย4กต�ใช'ใน์จ้�น์

ใน์ส0วัน์ที่�)เก�)ยวัก�บวัวั�ฒน์าการ์ขอังล�ที่ธิคอัมมวัน์สต�น์�6น์ จ้ากการ์ศ(กษาวัวั�ฒน์าการ์ขอังล�ที่ธิน์�6เป็�น์ที่�)ยอัมร์�บก�น์วั0า วัวั�ฒน์าการ์ขอังล�ที่ธิคอัมมวัน์สต�ใน์ป็Cจ้จ้4บ�น์เป็�น์การ์ผู้สมผู้สาน์ก�น์ร์ะหวั0างควัามคดขอังมาร์�กซ์� และเลน์น์ ที่�)เร์�ยกก�น์วั0า “ล�ที่ธิมาร์�กซ์สม� และเลน์น์น์สม� ”(Marxism and Leninism)

ที่ฤษฎี�การ์ต อัส& และการ์บร์หาร์จ้�ดการ์ควัามข�ดแย งที่างด าน์ชน์ช� 'น์ ขอัง

คาร์ ล มาร์ กซ์ (Karl Marx)

๓.๑ แน์วัคดที่� 0ม�อัที่ธิพลต อัควัามคดขอังคาร์ ล มาร์ กซ์

คาร์ ล มาร์ กซ์ ถึ�อัได วั าเป็ น์น์�กป็ร์�ชญาที่� 0ย 0งใหญ คน์หน์( 0ง เน์� 0อังจ้ากแน์วั

คดขอังที่ าน์ น์�บต� 'งแต อัด�ตจ้น์ถึ(งป็ จ้จ้4บ�น์ ได สร์ างการ์เร์�ยน์ร์& หร์�อั

กร์ะแสขอังการ์วัพากวัจ้าร์ณ อัย างกวั างขวัาง ซ์( 0ง แน์วัคดที่� 0ม�อัที่ธิ

ต อัมาร์ กซ์ ค�อั แน์วัคดวัภาษวัธิ �จ้ากเฮเกล (Friedrich Hegel) ซ์( 0งเป็ น์น์�กป็ร์�ชญาแน์วั

จ้ตน์ยมด�งน์� 'น์ใน์การ์ศ(กษาแน์วัคดขอังมาร์ กซ์ ส 0งแร์กที่� 0จ้ะต อังที่/าควัาม

เข าใจ้ ค�อั หล�กการ์วัภาษวัธิ� (Dialectics)ควัามหมายเดมขอังหล�กการ์วัภาษวัธิ�หร์�อั “Dialectics” มาจ้ากภาษากร์�ก ค�อั Dialektike Techne หมายถึ(ง ร์&ป็แบบหน์( 0งขอังล�กษณะการ์ถึกเถึ�ยงป็ ญหาที่างป็ร์�ชญา เป็ น์ร์&ป็แบบตร์ร์กศาสตร์ น์ร์น์�ย

เป็ น์การ์อัภป็ร์ายหร์�อัโต วัาที่�เป็ น์กร์ะบวัน์การ์ที่างควัามคดที่� 0น์/าไป็ส& การ์

ตร์ะหน์�กร์& ซ์( 0งถึ&ก น์/ามาใช ใน์การ์โต แย งควัามคดขอังผู้& อั� 0น์

เป็ น์ไป็ใน์เชงป็ฏิเสธิหร์�อัห�กล าง (Negative / Destructive Dialectic) หร์�อัเพ� 0อัแสดงจ้4ดย�น์ที่างควัามคดขอังผู้& เสน์อั โดยพยายามหาบที่สร์4ป็หร์�อัเป็ าหมายที่� 0เป็ น์ ส�จ้

จ้ะให หย� 0งเห@น์ควัามจ้ร์ง (Constructive Dialectic)

ที่� 0วั าสร์ร์พส 0งอัย& ใน์ร์&ป็ขอังการ์เป็ล� 0ยน์แป็ลง และการ์ไหลเล� 0อัน์อัย างต อัเน์� 0อัง

การ์เป็ล� 0ยน์แป็ลงหร์�อัการ์ถึกถึ�ยงก�น์ ก@ค�อั การ์พ&ดแย งก�น์หร์�อัการ์ร์วัมก�น์

ร์ะหวั างส 0งที่� 0 แตกต างก�น์ อั�น์หมายถึ(งธิร์ร์มสาก�จ้ฉัาใน์หล�กพ4ที่ธิศาสน์า

วัธิ�การ์น์� 'ชาวักร์�กใน์ย4คเฮอัร์าคลต4ส (Heraclitus) ถึ�อัวั าเป็ น์ศลป็ะขอังการ์ถึกเถึ�ยงอัภ

ป็ร์ายป็ ญหา ด วัยการ์วัเคร์าะห ป็ร์ะเด@น์ข อัโต แย ง

ที่� 0ม�อัย& ผู้ลที่� 0ส4ดก@จ้ะได มาซ์( 0งข อัเที่@จ้จ้ร์งจ้ากการ์โต แย งหร์�อัอัภ

ป็ร์ายน์� 'น์ ๆ

หล�กแน์วัคดวัภาษวัธิ�เดมขอังเฮเกลใน์กร์ะบวัน์การ์การ์ถึกเถึ�ยงก�น์น์� 'ได ม�การ์พ�ฒน์า

แน์วั คดที่� 0ม�ขอับเขตกวั างข( 'น์ ค�อั เช� 0อัวั าสร์ร์พส 0งจ้ะป็ร์ะกอับด วัย ๒ เห

ต4ป็ จ้จ้�ย ค�อั เหต4ป็ จ้จ้�ยหน์( 0งเสน์อั (Thesis) อั�กเหต4ป็ จ้จ้�ยหน์( 0งเป็ น์ป็ฏิเสธิ (Antithesis) เม� 0อัเหต4ป็ จ้จ้�ยที่� 'งสอังด าน์น์� 'มาป็ะที่ะก�น์ ก@จ้ะ ก อัให เกดข อัสร์4ป็ใหม ข( '

น์มาอั�กเร์�ยกวั า “Synthesis”

เพ� 0อัควัามเข าใจ้น์�กวัชาการ์บางที่ าน์ได เร์�ยบ เร์�ยงภาษาใหม โดย

แบ งเป็ น์ ๓ ร์ะยะ ค�อั ร์ะยะพ� 'น์ฐาน์ (Thesis) ร์ะยะข�ดแย ง (Antithesis) และ ร์ะยะป็ร์อังดอัง (Synthesis)

หมายถึ(งวั า ภาวัะพ� 'น์ฐาน์ (Thesis) ป็ะที่ะก�บภาวัะแย ง (Antithesis) ก อัให เกดภา

วัะส�งเคร์าะห(Synthesis)

ถึ�ดจ้ากน์� 'น์ภาวัะส�งเคร์าะห ก@สร์ างภาวัะพ� 'น์ฐาน์ข( 'น์มาอั�ก อัย างน์� 'เร์� 0อัยไป็

ข อัสร์4ป็ใหม (Synthesis) มใช เกดจ้ากการ์ที่/าลายก�น์ร์ะหวั างข อัเสน์อั (Thesis)

ก�บข อั ป็ฏิเสธิ (Antithesis) แต เป็ น์การ์เช� 0อัมโยงให เกดข อัเสน์อัใหม ที่�

'งน์� 'เพร์าะส 0งขอังที่4กชน์ดม�ภาค ป็ฏิเสธิใน์ต�วัเอัง ที่/าให ส 0งต าง ๆ เป็ล� 0ยน์ไป็จ้าก

เดม ด�งน์� 'น์ สภาพป็ฏิเสธิหร์�อัตร์งข ามและข�ดแย งเป็ น์ค4ณล�กษณะขอังสร์ร์พส 0งที่� 0เป็ น์อัย& เม� 0อั ข�ดแย งป็ะที่ะก�น์ก@จ้ะก อัให เกดส 0งใหม จ้ากส 0งใหม ก@

จ้ะม�ควัามข�ดแย งเกดข( 'น์อั�ก กร์ะบวัน์การ์ ด�งกล าวัน์� 'จ้ะด/าเน์น์ต อัไป็ จ้น์กร์ะที่� 0

งบร์ร์ล4ถึ(งควัามเป็ น์จ้ร์งอั�น์แน์ น์อัน์ ซ์( 0งเฮเกล เร์�ยกวั า ควัาม ส�มบ&ร์ณ (The Absolute)

กล าวัค�อั หล�กวัภาษวัธิ�น์� 'จ้ะน์/าไป็ส& การ์บร์ร์ล4ถึ(งส�จ้จ้ะได โดยผู้ าน์การ์ ต อัส&

ข�ดแย งก�น์ร์ะหวั างควัามคดที่� 0ตร์งก�น์ข าม คาร์ ล

มาร์ กซ์ ได มอังแน์วัคดขอังเฮเกลข างต น์วั า เป็ น์หล�กป็ร์�ชญาเชง

จ้ตน์ยมวัภาษวัธิ� (Dialectical Idealism) ที่� 0เช� 0อัวั าควัามจ้ร์งค�อัจ้ต ซ์( 0งเป็ น์น์ามธิร์ร์มโดยพ�

'น์ฐาน์ ค�อั ๑. จ้ตใจ้ (ควัามคด) ขอังมน์4ษย เที่ าน์� 'น์เป็ น์ส 0งที่� 0แที่ จ้ร์ง ที่4กส 0งที่4

กอัย างป็ร์ากฏิอัย& และ เป็ น์จ้ร์งได เพร์าะจ้ตใจ้มน์4ษย ร์�บร์&

๒. จ้ตใจ้มน์4ษย น์� 'น์ที่/างาน์ใน์ร์&ป็ขอังกร์ะบวัน์การ์ (Process) ๓. กร์ะบวัน์การ์น์� 'น์ ค�อั กร์ะบวัน์การ์วัภาษวัธิ�จ้ตใจ้มน์4ษย เป็ น์ส 0งที่� 0ไม หย4ดน์ 0ง เป็ล� 0ยน์แป็ลงและที่/างาน์

ตลอัดเวัลา จ้ตใจ้มน์4ษย ที่/างาน์ใน์ร์&ป็ขอังการ์เสน์อัควัามคด (Idea) และ ควัามพยายามที่� 0จ้ะหาควัามคดข�ดแย ง (Conflicting Idea) ซ์( 0งที่/าให เกดควัามคดใหม (Synthesis)

แล วั ก@เกดควัามคดข�ดแย งต อัไป็ไม ม�ที่� 0ส 'น์ส4ด

๑๐

จ้ากแน์วัคดส 0งที่� 0เป็ น์น์ามธิร์ร์มขอังเฮเกล ซ์( 0งเก� 0ยวัก�บหล�กวัภาษวัธิ�หร์�อัวัธิ�การ์ไดอัาเล@ค ตค(Dialectical Materialism) มาร์ กซ์ ได น์/ามาป็ร์ะย4กต เพ� 0อัอัธิบายกฎีการ์เป็ล� 0ยน์

แป็ลงที่างวั�ตถึ4เกด เป็ น์แน์วัคดที่� 0น์�กวัชาการ์หลายที่ าน์ได สร์4ป็ไวั ด�งน์� ' ๑ .

ถึ�อัวั าสร์ร์พส 0งและป็ร์ากฏิการ์ณ ที่� 'งหลายเก� 0ยวัข อังก�น์ ต างก/าหน์ดซ์( 0งก�น์

และก�น์ พ( 0งพาอัาศ�ยก�น์และม�ผู้ลกร์ะที่บกร์ะเที่�อัน์ต อัก�น์ จ้ะเข าใจ้ป็ร์ากฏิกา

ร์ณ ได ต อังพจ้าร์ณาป็ร์ากฏิการ์ณ ซ์( 0งเก� 0ยวัข อังก�บสภาพแวัด

ล อัม เพร์าะถึ�อัวั าถึ&กก/าหน์ดโดยสภาพแวัดล อัม

๑๑

๒. ธิร์ร์มชาตย อัมอัย& ใน์สภาพที่� 0เคล� 0อัน์ไหวัเป็ล� 0ยน์แป็ลง และวัวั�ฒน์าการ์อัย& เสมอั

โดย ไม หย4ดน์ 0ง ม�ที่� 'งเจ้ร์ญข( 'น์และเส� 0อัมลง ม�ส 0งที่� 0เกดใหม และส 0งที่� 0ม�น์ต อัง

สลายต�วัไป็

๑๒

๓. การ์เป็ล� 0ยน์แป็ลงเกดข( 'น์จ้ากการ์เป็ล� 0ยน์แป็ลงป็ร์มาณก อัน์ แล วัจ้(งน์/าไป็ส&

การ์ เป็ล� 0ยน์แป็ลงค4ณภาพ

๑๓

เป็ น์การ์เป็ล� 0ยน์แป็ลงภายใน์ที่� 0มอังไม เห@น์ ไป็ส& การ์เป็ล� 0ยน์แป็ลงภายน์อัก

อัย างเป็ ดเผู้ย เป็ล� 0ยน์แป็ลงที่�ละน์ อัยที่างป็ร์มาณไป็ส& การ์เป็ล� 0ยน์แป็ลงที่าง

ค4ณภาพอัย างฉั�บพล�น์ โดยกร์ะโดดจ้ากสภาพหน์( 0งไป็ส& อั�กสภาพหน์( 0ง ๔ . วัธิ�การ์แบบไดอัาเล@คตค ถึ�อัวั าขบวัน์การ์พ�ฒน์ามได เกดข( 'น์โดยการ์ผู้สมกลมกล�น์

แต เป็ น์การ์ต อัส& ขอังส 0งที่� 0ข�ดแย งก�น์

๑๔

สร์ร์พส 0งม�ควัามข�ดแย งภายใน์ ส 0งเด�ยวัก�น์จ้ะม�ที่� 'งด าน์บวัก และลบ ม�ขอัง

เก าและขอังใหม ม�ส 0งที่� 0เส� 0อัมและส 0งที่� 0เจ้ร์ญ การ์ต อัส& ข�ดแย งก�น์

ภายใน์ขอังสร์ร์พส 0ง น์� 'ที่/าให เกดการ์พ�ฒน์า ที่/าให เกดการ์เป็ล� 0ยน์แป็ลง จ้ากการ์

เป็ล� 0ยน์แป็ลงที่างป็ร์มาณไป็ส& การ์ เป็ล� 0ยน์ที่างค4ณภาพ คาร์ ล มาร์ กซ์ได อัาศ�ย

แน์วัคดเชงวัภาษวัธิ�ที่� 0เป็ น์น์ามธิร์ร์มขอังเฮเกลน์� 'ซ์( 0งเขาไม เห@น์ด วัย ก�บเฮเกลใน์

เร์� 0อังการ์ให ควัามส/าค�ญก�บจ้ตมากกวั าวั�ตถึ4อั�กที่� 'งได โจ้มต�ป็ร์�ชญาจ้ตน์

ยมวั า เป็ น์ ป็ร์�ชญาขอังช4มชน์ที่� 0กดข� 0เป็ น์ป็ร์�ชญาที่� 0อัธิบายป็ร์ะวั�ตศาสตร์ ตามร์&ป็

แบบขอังควัามคดขอังน์�ก ป็ร์�ชญาที่� 0น์(กเอัาเอัง ไม ใช ตามควัามเป็ น์จ้ร์ง ยกเอัาน์าม

ธิร์ร์มข( 'น์มาบดบ�งควัามเป็ น์จ้ร์งที่างวั�ตถึ4

๑๕

อัย างไร์ก@ด�เขาก@ยอัมร์�บใน์หล�กการ์ขอังวัภาษวัธิ� (Dialectical) ที่� 0เฮเกลใช แม วั า

จ้ะม�ข อั โต แย ง มาร์ กซ์ ได น์/าที่ฤษฎี�มาป็ร์ะย4กต ใช อัธิบายส

0งที่� 0เกดข( 'น์ใน์ร์&ป็ขอังวั�ตถึ4จ้(งได ถึ&กเร์�ยกแน์วัคด น์� 'ภายหล�งวั าเป็ น์วั�ตถึ4น์ยมวัภาษ

วัธิ�(Dialectical Materialism) หมายถึ(งวั า ส 0งที่� 0ป็ร์ากฏิใน์ควัามคด ไม ใช ส 0งอั� 0น์ใด

น์อักจ้ากโลกแห งวั�ตถึ4ซ์( 0งสะที่ อัน์ป็ร์ากฏิใน์จ้ตมน์4ษย และป็ร์ากฏิใน์ร์&ป็ขอังควัาม

คด

๑๖

จ้ตไม ใช ควัามจ้ร์งส4ดที่ ายชน์ดเด�ยวั จ้ตไม ใช ส 0งอัสร์ะ ต อังม�วั�ตถึ4

เป็ น์พ� 'น์ฐาน์ โลกวั�ตถึ4น์� 'น์ เป็ น์โลกที่� 0แที่ จ้ร์ง ส วัน์แน์วัคดต าง ๆ เก� 0ยวัก�บ

โลกน์� 'น์ล วัน์แล วัแต เป็ น์ผู้ลส�บเน์� 0อังมาจ้ากโลกวั�ตถึ4 การ์ข�ด

แย งก�น์ไม ใช ภาพสะที่ อัน์ขอังควัามคด แต เกดจ้ากการ์ข�ดแย งก�น์

ขอังพล�งที่างวั�ตถึ4ซ์( 0งส�มผู้�ส ได ส วัน์ควัามคดเป็ น์เพ�ยงผู้ลขอังพล�งที่างวั�ตถึ4

๑๗

แน์วัคดด�งกล าวัเป็ น์ที่� 0ที่ร์าบเบ� 'อังต น์วั า น์�กป็ร์�ชญาที่� 0คดวั าจ้ตด/าร์งอัย&

ก อัน์โลกธิร์ร์มชาต ผู้& ที่� 0ยอัมร์�บวั าโลกถึ&กสร์ างข( 'น์โดยพร์ะเจ้ าจ้ะ

ถึ&กเร์�ยกวั าพวักจ้ตน์ยม ส วัน์พวักที่� 0เห@น์วั าโลกธิร์ร์มชาต เป็ น์แหล งก/าหน์ด

สร์ร์พส 0งที่� 'งป็วังร์วัมที่� 'งจ้ตด วัย ก@จ้ะถึ&กเร์�ยกวั าพวักวั�ตถึ4น์ยม ซ์( 0งมาร์ กซ์ ก@จ้�ด

อัย&

ใน์กล4 มน์� 'ถึ�ดจ้ากน์� 'น์มามาร์ กซ์ ได น์/าแน์วัคดน์� 'มาป็ร์ะย4กต ใช อัธิบาย

ป็ร์ากฎีการ์ณ การ์เป็ล� 0ยน์แป็ลง ที่างส�งคม ด�งจ้ะเห@น์ได จ้ากข อับ�งค�บข อั

แร์กขอังล�ที่ธิคอัมมวัน์สต ที่� 0วั า ผู้& ที่� 0ยอัมป็ฏิบ�ตตามล�ที่ธิ คอัมม

วัน์สต จ้ะต อังยอัมร์�บหล�กที่4กป็ร์ะการ์ขอังล�ที่ธิวั�ตถึ4น์ยมแบบไดอัาเลกตก โดยป็ร์าศ

จ้ากข อัแม ใด ๆ ที่� 'งส 'น์

๑๘

ใน์การ์น์/าที่ฤษฎี�ขอังเฮเกลมาป็ร์ะย4กต ใช ก�บป็ร์ากฎีการ์ณ การ์เป็ล� 0ยน์แป็ลงที่าง

ส�งคมน์� ' คาร์ ล มาร์ กซ์ (Karl Marx) ม�ควัามเห@น์วั าสาเหต4วัวั�ฒน์าการ์ขอังการ์เป็ล� 0ยน์

แป็ลงที่างส�งคม ม� ข� 'น์ตอัน์ ค�อั

ใน์ล/าด�บแร์ก (Thesis

) ป็ จ้เจ้กชน์ (Individuals) ถึ&กควับค4มภายใต ชน์ช� 'น์ที่� 0ตน์อัาศ�ยอัย&

ใน์ร์ะด�บที่� 0สอัง (Anti - Thesis)

เกดควัามไม พอัใจ้ เกดการ์ข�ดแย งควัามต(งเคร์�ยด ที่/า ให ช วังช� 'น์ที่างส�งคม

ภายใต ร์ะบบการ์ผู้ลตน์� 'น์ ๆ ถึ&กที่/าลาย

ใน์ร์ะด�บที่� 0สาม(Syn-Thesis)

น์/าไป็ส& การ์สร์ างชน์ช� 'น์และควัามส�มพ�น์ธิ ข( 'น์ใหม

๑๙

ส 0งที่� 0มาร์ กซ์ ต างจ้ากเฮเกล ค�อั เขามอังวั าต�วัที่� 0ก/าหน์ดการ์เป็ล� 0ยน์แป็ลงที่าง

ส�งคมตามกฎี การ์เป็ล� 0ยน์แป็ลงหร์�อัวัภาษวัธิ�ก@ค�อั วั�ตถึ4หร์�อัสภาพควัามเป็ น์อัย& ที่าง

เศร์ษฐกจ้ ไม ใช ก/าหน์ดโดย พ�ฒน์าการ์ที่างจ้ตใจ้ขอังมน์4ษย อัย างที่� 0เฮเกลคด

กล าวัค�อัวั า จ้ตส/าน์(กขอังคน์เร์าเป็ น์ส 0งที่� 0มาที่�หล�ง เป็ น์ส 0งที่� 0ก/าเน์ดอัอักมาจ้ากส

0ง ๆ หน์( 0งอั�กที่�เพร์าะต�วัจ้ตเอังแที่ ที่� 0จ้ร์งก@ค�อั ภาพสะที่ อัน์ขอังวั�ตถึ4และ การ์ด/าร์ง

อัย& ขอังวั�ตถึ4น์� 0น์เอัง การ์น์(กคดเป็ น์ผู้ลตผู้ลขอังวั�ตถึ4ซ์( 0งพ�ฒน์าวัวั�ฒน์าการ์จ้น์ม�ควัาม

สมบ&ร์ณ ละเอั�ยดใน์ร์ะด�บส&ง น์� 'น์ค�อัเป็ น์ผู้ลตผู้ลขอังสมอังคน์ และสมอังคน์ก@เป็ น์อั

วั�ยวัะขอังการ์น์(กคด (ซ์( 0ง ก@ค�อัวั�ตถึ4น์� 'น์เอัง) การ์น์/าวั�ตถึ4น์ยมวัภาษวัธิ�มาต�ควัามพ�ฒน์าการ์ที่างป็ร์ะวั�ตศาสตร์ ขอังมาร์ กซ์ น์� 'อัาจ้าร์ย ช�ย อัน์�น์ต สม4ที่วัน์ช ได อัธิบายเสร์ม

เพ 0มเตมเก� 0ยวัก�บการ์เป็ล� 0ยน์แป็ลงขอังส�งคมที่� 0เช� 0อัวั า ๑ . พ� 'น์ฐาน์เศร์ษฐกจ้เป็ น์ป็ จ้จ้�ยที่� 0ส/าค�ญขอังพ�ฒน์าการ์ที่างส�งคม ค�อั สภาพช�วัตที่าง เศร์ษฐกจ้ขอัง

มน์4ษย เป็ น์ต�วัก/าหน์ดร์&ป็แบบช�วัตส�งคมและการ์เม�อังขอังมน์4ษย

๒. การ์เป็ล� 0ยน์แป็ลงใน์ย4คสม�ยแห งป็ร์ะวั�ตศาสตร์ จ้ากย4คหน์( 0งไป็ส& อั�กย4คหน์( 0ง หร์�อั

จ้าก ร์ะบบส�งคมชน์ดหน์( 0งไป็ส& ร์ะบบส�งคมอั�กชน์ดหน์( 0งน์� 'น์ ควัามข�ดแย งภายใน์ (Internal Contra- dictions) ขอังส�งคมเป็ น์ป็ จ้จ้�ยหล�กที่� 0ก/าหน์ดการ์เป็ล� 0ยน์แป็ลง

๒๐

น์� 'เป็ น์การ์ย�น์ย�น์เพ 0มเตมถึ(งอั/าน์าจ้ที่างเศร์ษฐกจ้หร์�อัวั�ตถึ4วั าเป็ น์ส 0งที่�ม�อัที่ธิ

พลต อัการ์ เป็ล� 0ยน์แป็ลงส�งคม โดยร์วัมแล วัหล�กวัภาษวัธิ�ที่� 0ม�อัที่ธิพลต อั

แน์วัคดขอังมาร์ กน์� 'น์ ม�หล�กการ์อัย& ๓ อัย าง ค�อั ที่4กส 0งที่4กอัย างเก� 0ยวัพ�น์ก�น์

เคล� 0อัน์ไหวัเป็ล� 0ยน์แป็ลงอัย& เสมอั และควัามข�ดแย งค�อัเน์� 'อั แที่ ขอังควัาม

จ้ร์ง

๒๑

เป็ น์การ์อัธิบายที่� 0ช� 'วั า สร์ร์พส 0งที่� 'งป็วังล วัน์แต ม�วั� 0แวัวัแห งควัามด�บส&ญอั

ย& ที่� 'งส 'น์ จ้ากกร์ะบวัน์การ์ควัามเจ้ร์ญข� 'น์ต0 /าไป็ส& ข� 'น์ส&งที่� 0ไม ม�ที่� 0ส 'น์ส4ด เป็ น์

ไป็อัย างไม ขาดสาย ส 0งอั� 0น์ใด ล วัน์ไม ม�ที่� 0จ้ะด/าร์งย�น์อัย& ที่� 'งส 'น์ เป็ น์

สภาพกฎีที่� 0ต อังไหลเล� 0อัน์เป็ล� 0ยน์แป็ลงอัย& เสมอั

๓.๒ ที่ฤษฎี�และการ์ต อัส& ที่างด าน์ชน์ช� 'น์ขอังคาร์ ล มาร์ กซ์

แน์วัคดที่ฤษฎี�วั�ตถึ4น์ยมวัภาษวัธิ�(Dialectical Materialism) ที่� 0เน์ น์อัธิบายกร์ะบวัน์การ์ เป็ล�

0ยน์แป็ลงใน์โลกขอังวั�ตถึ4มาร์ กซ์ ได น์/าแน์วัคดน์� 'มาศ(กษาวัเคร์าะห เก� 0ยวัก�บ

วัวั�ฒน์าการ์การ์ เป็ล� 0ยน์แป็ลงที่างส�งคม ก อัให เกดการ์ค น์พบที่ฤษฎี�ขอัง

ควัามข�ดแย งใน์ชน์ช� 'น์ มาร์ กซ์ เช� 0อัวั า กร์ะบวัน์การ์เป็ล� 0ยน์แป็ลงที่างส�งคมที่� 'ง

หมด น์�บต� 'งแต ร์ะบบส�งคมบ4พกาล (Primitive Communism) จ้น์กร์ะที่� 'งถึ(งส�งคมน์ยม (Socialism) ล วัน์เป็ น์กร์ะบวัน์การ์ต อัส& ข�ดแย งก�น์ที่างชน์ช� 'น์ ด วัย

จ้4ด ป็ร์ะสงค เพ�ยงเพ� 0อัการ์คร์อับคร์อังวั�ตถึ4หร์�อัผู้ลตผู้ล ใน์การ์ต อัส& ข�ด

แย งก�น์น์� 'ก อัให เกดพ�ฒน์าการ์ที่าง ส�งคมป็ร์ะวั�ตศาสตร์

แน์วัคดที่ฤษฎี�การ์ต อัส& ที่างชน์ช� 'น์ขอังมาร์ กซ์ น์� 'สามาร์ถึเห@น์ได ช�ดเจ้น์จ้าก

งาน์เข�ยน์ที่� 0 กล าวัถึ(งธิร์ร์มชาตขอังควัามข�ดแย งใน์ค/าป็ร์ะกาศแห งควัามเสมอั

ภาค(TheCommunist Manifesto)

๒๒

ที่� 0ป็ร์ากฏิวั าป็ร์ะวั�ตศาสตร์ แห งส�งคมที่� 'งหลายที่� 0ด/าร์งมาจ้น์กร์ะที่� 0งที่4กวั�น์น์� 'เป็ น์

ป็ร์ะวั�ตศาสตร์ แห ง การ์ต อัส& ที่างชน์ช� 'น์ร์ะหวั างน์ายที่าสและที่าส คน์ช� 'น์

ป็กคร์อังและคน์ช� 'น์ต0 /า ข4น์น์างและไพร์ น์ายที่4น์และช างร์�บจ้ างกร์ร์มกร์ หร์�อัอั�ก

น์�ยหน์( 0งผู้& กดข� 0และผู้& ถึ&กกดข� 0ซ์( 0งต างก@ธิ/าร์งอัย& ใน์สถึาน์ะ ตร์งก�น์

ข ามต อัอั�กฝู ายหน์( 0ง และด/าเน์น์การ์ต อัส& ที่� 'งป็ร์ากฏิช�ดและไม ป็ร์ากฏิ

ช�ดโดยมหย4ดย� 'ง ซ์( 0ง การ์ต อัส& น์� 'แต ละคร์� 'งอัาจ้จ้บลงด วัยการ์ป็ฏิวั�ตเป็ล�

0ยน์แป็ลงส�งคม หร์�อัโดยควัามที่4กข ยากส&ญส 'น์ร์ วัม ก�น์ขอังชน์ช� 'น์ที่� 0ต อัส& และ

แข งข�น์ก�น์

๒๓

แน์วัคดใน์เร์� 0อังขอังชน์ช� 'น์ (Social Classes) และร์&ป็แบบขอังส�งคม จ้(งม�ค/าเร์�ยกแน์วัคด ขอังมาร์ กซ์ เพ 0มอั�กวั าเป็ น์ที่ฤษฎี�วั�ตถึ4น์ยมป็ร์ะวั�ตศาสตร์ (Historical Materialism) กล าวั

ค�อั ป็ร์ะวั�ตศาสตร์ ขอังมน์4ษยชาตมาจ้ากเง� 0อัน์ไขที่างวั�ตถึ4ค�อั ม�การ์ผู้ลตเพ� 0อัการ์ป็ร์ะกอับ

เล� 'ยงช�พเป็ น์ต�วั

หล�ก แม กร์ะที่� 'งพ�ฒน์าการ์ที่างการ์เม�อัง กฎีหมาย ป็ร์�ชญา ศลป็ะ วัร์ร์ณกร์ร์ม

ก@ได ร์�บอัที่ธิพล ส�บเน์� 0อังมาจ้ากวั�ตถึ4หร์�อัที่างเศร์ษฐกจ้ พล�งที่างวั�ตถึ4เป็ น์เคร์� 0อังก/า

หน์ดหร์�อัเป็ น์พล�งที่� 0ส/าค�ญที่� 0สร์ าง ควัามเป็ล� 0ยน์แป็ลงและการ์ข�บเคล� 0อัน์ขอังการ์

พ�ฒน์าการ์ที่างป็ร์ะวั�ตศาสตร์ น์อักจ้ากน์� 'มาร์ กซ์ ย�งม�แน์วัคดวั า

มน์4ษย เป็ น์ส วัน์หน์( 0งขอังภายใต สภาพแวัดล อัม อั�กที่� 'งย�ง เป็ น์ผู้& ม�

ศ�กยภาพที่� 0จ้ะเป็ล� 0ยน์สภาพแวัดล อัมด วัยการ์กร์ะที่/าขอังตน์เอัง อัย างไร์ก@ด�

ถึ(งแม วั ามน์4ษย จ้ะ เป็ น์ส วัน์หน์( 0งขอังธิร์ร์มชาตก@จ้ร์ง แต ธิร์ร์มชาต

ก@เป็ น์ส วัน์หน์( 0งขอังมน์4ษย ด วัย เพร์าะวั าธิร์ร์มชาต ย อัมได ร์�บผู้ลก

ร์ะที่บจ้ากการ์กร์ะที่/าขอังมน์4ษย

๒๔

กล าวัค�อั อั/าน์าจ้และพล�งการ์กร์ะที่/าขอังมน์4ษย เป็ น์สาเหต4หล�กที่� 0ที่/าให เกดการ์

เป็ล� 0ยน์แป็ลงขอังส�งคมอัย างมาก มน์4ษย ม�ควัามสามาร์ถึใน์การ์เป็ล� 0ยน์ แป็ลงส 0งร์อับ

ข าง อั�กที่� 'งมาร์ กซ์ ย�งให ควัามส/าค�ญต อัควัามส�มพ�น์ธิ ร์ะหวั างม

น์4ษย ก�บก/าล�งแร์งงาน์ อั�น์ แสดงถึ(งควัามแป็ลกป็ร์ะหลาดใจ้ใน์สายตาขอังมาร์ กซ์ ที่� 0เม� 0

อัก/าล�งแร์งงาน์ได ถึ&กใช ไป็ใน์การ์ผู้ลต ส 'น์ส4ดลงแล วั กร์ร์มสที่ธิ �ขอัง

ผู้ลผู้ลตหร์�อัผู้ลล�พธิ ที่� 0ได กล�บตกไป็เป็ น์ขอังน์ายที่4น์ น์� 0น์ค�อัมอังได

วั าเป็ น์การ์ละที่ 'งกร์ร์มสที่ธิ �ใน์ก/าล�งแร์งงาน์ขอังตน์เอัง ผู้& คน์ภายใต ร์ะบบ

ที่4น์น์ยมถึ&กที่/าให แป็ลก แยกจ้ากก/าล�งแร์งงาน์ขอังตน์เอัง

๓.๒.๑ ควัามหมายและธิร์ร์มชาตขอังควัามข�ดแย งที่างชน์ช� 'น์

ควัามข�ดแย งที่างชน์ช� 'น์เป็ น์ล�กษณะพเศษม&ลฐาน์ขอังหล�กวัภาษวัธิ�ซ์( 0งเป็ น์

แน์วัคดขอัง มาร์ กซ์ ใน์เบ� 'อังต น์ก@จ้ะเห@น์วั าควัามข�ดแย งก�น์เป็ น์

ธิร์ร์มชาตที่� 0จ้/าเป็ น์ต อังเกด เพ� 0อัการ์วัวั�ฒน์าการ์ ขอังสร์ร์พส 0ง เพร์าะสร์ร์พส 0งย�ง

พ( 0งพาอัาศ�ย บ�งค�บก/าหน์ดซ์( 0งก�น์และก�น์ เป็ น์โลกธิร์ร์มชาตที่� 0ล วัน์ อัย& ใน์ภาวัะ

เคล� 0อัน์ไหวั เป็ล� 0ยน์แป็ลงพ�ฒน์า เกดใหม และด�บส&ญอัย& ตลอัดเวัลา การ์พ�ฒน์าน์� '

ร์วัมไป็ ถึ(งการ์ก/าล�งพ�งที่ลายและก/าล�งเน์ าเป็ อัยด วัยซ์( 0งก@เป็ น์เช น์น์� 'อัย&

เสมอั เม� 0อัน์/าหล�กแน์วัคดมาส& การ์อัธิบายส�งคม ชน์ช� 'น์จ้(งเป็ น์กล4 มขอังส�งคมที่� 0สร์ างควัาม เป็ล� 0ยน์แป็ลงที่� 0เด น์ช�ดที่� 0ส4ด ชน์ช� 'น์ (Classes) หมายถึ(ง กล4 มชน์ผู้&

ได มาซ์( 0งเคร์� 0อังย�งช�พโดยวัถึ�ที่าง อัย างเด�ยวัก�น์ ใน์ส�งคมและคน์ใน์กล4 มน์� 'น์ที่� 'งหมดย อัมถึ�อัผู้ลป็ร์ะโยชน์ ขอังช� 'น์ชน์ขอังเขาเป็ น์ส/าค�ญ และร์ วัมก�น์

๒๕

จ้ากสภาพที่� 0ม�ชน์ช� 'น์ที่� 0ต างก�น์ ที่/าให ชน์ช� 'น์ที่� 0เหน์�อักวั าพยายามร์�กษาผู้ลป็ร์ะโย

ชน์

ขอังตน์ไวั ด วัยวัธิ�การ์ต าง ๆ ที่4กร์&ป็แบบ ที่� 'งใน์ด าน์กฎีหมาย ร์ะเบ�ยบ

ข อับ�งค�บ วั�ฒน์ธิร์ร์มและ ควัามเช� 0อัที่างศาสน์า เร์�ยกได วั า ควัามคดขอังชน์ช�

'น์ป็กคร์อังใน์ที่4กย4คที่4กสม�ยเป็ น์ควัามคดที่� 0 คร์อับง/า น์� 0น์ค�อั ชน์ช� 'น์ที่� 0ม�พล�งที่างวั�ตถึ4ที่� 0

เหน์�อักวั าใน์ส�งคม ย อัมเป็ น์พล�งช� 'น์/าที่างป็ ญญาหร์�อั ควัามคดที่� 0เหน์�อักวั าใน์

เวัลาเด�ยวัก�น์

๒๖

ด�งน์� 'น์ ควัามข�ดแย งที่างชน์ช� 'น์ขอังส�งคม จ้(งเป็ น์เร์� 0อังเก� 0ยวัก�บวัวั�ฒน์าการ์ขอั

งการ์ต อัส& ร์ะหวั างชน์ช� 'น์ที่� 0ถึ&กกดข� 0ก�บชน์ช� 'น์ที่� 0เป็ น์ผู้& กดข� 0เอัาเป็ร์�ยบ

เป็ น์ไป็ใน์ล�กษณะกร์ะบวัน์การ์ต อัส& เพ� 0อั เร์�ยกร์ อังควัามเสมอัภาคหร์�อัควัาม

ย4ตธิร์ร์ม เป็ น์ส 0งที่� 0ต อังเกดข( 'น์อัย าหล�กเล� 0ยงไม ได เพร์าะเป็ น์ เหม�อัน์

ธิร์ร์มชาตส วัน์หน์( 0งที่� 0มาค& ก�บการ์ม�อัย& ขอังชน์ช� 'น์

๓.๒.๒ ค4ณล�กษณะและควัามส/าค�ญขอังควัามข�ดแย งที่างชน์ช� 'น์

หล�กการ์ขอังมาร์ กซ์ ม�ควัามเช� 0อัวั า พล�งขอังการ์เป็ล� 0ยน์แป็ลงใน์กร์ะบวัน์วัวั�ฒน์าการ์ มา จ้ากอั/าน์าจ้แห งวั�ตถึ4หร์�อัร์ะบบการ์ผู้ลต ซ์( 0งสามาร์ถึคร์อับง/าควัามคดขอัง

มน์4ษย ควัามส/าค�ญขอัง การ์ผู้ลตน์� 'เอังเป็ น์ต น์เหต4ก อัให เกดโค

ร์งสร์ างเบ� 'อังต น์ (Super-Structure)ที่� 0ตามมา ซ์( 0งได แก กฎีหมาย ที่ฤษฎี�

การ์เม�อัง ป็ร์�ชญา ศ�ลธิร์ร์ม และศลป็ะ เป็ น์ต น์ ตลอัดจ้น์ร์&ป็แบบขอังควัามร์& ส(

กที่างส�งคม ด�งน์� 'น์ วัธิ�การ์ผู้ลตใน์ช�วัตป็ร์ะจ้/าวั�น์ขอังมน์4ษย จ้(งเป็ น์ส 0งที่� 0ก/าหน์ดล�กษณะ

โดยที่� 0วั ๆ ไป็ขอัง กร์ะบวัน์การ์ที่างส�งคมที่� 'งการ์เม�อังและควัามร์& ส(กขอังช�วัต

๒๗แม กร์ะที่� 0งควัามคดก@เป็ น์ผู้ลเน์� 0อังจ้าก ป็ร์ากฎีการ์ณ ขอังวั�ตถึ4ที่� 0ด/าร์งอัย&

ภายใน์สมอังขอังมน์4ษย และวัวั�ฒน์าการ์ถึ(งข� 'น์ส&งส4ดใน์สมอังขอัง มน์4ษย แล วั

๒๘เพร์าะวั าควัามร์& ส(กน์(กคดขอังมน์4ษย ไม ได เป็ น์ต�วัก/าหน์ดสภาพควัาม

เป็ น์อัย& ขอังมน์4ษย ตร์งก�น์ข ามสภาพควัามเป็ น์อัย& ที่างส�งคมต างหากที่� 0เป็ น์ต�วัก/าหน์ดควัามร์& ส(กน์(กคด ค4ณล�กษณะขอังพ� 'น์ฐาน์การ์ผู้ลตน์�

'ก อัให เกดโคร์งสร์ างขอังส�งคมที่� 0เร์�ยกวั าชน์ช� 'น์ ซ์( 0ง มาร์ กซ์ เช�

0อัวั าก อัให เกดการ์แบ งแยกที่างชน์ช� 'น์ข( 'น์มา ใน์ที่4กส�งคมจ้ะม�ชน์ช� 'น์สอังชน์ช�

'น์ ชน์ช� 'น์ แร์ก ค�อั ชน์ช� 'น์ป็กคร์อัง ผู้&กขาด เป็ น์เจ้ าขอังเคร์� 0อังม�อัการ์ผู้ลตที่� 'งหมด เอัาร์�ดเอัาเป็ร์�ยบและกดข� 0 ข มเหง , ชน์ช� 'น์ที่� 0สอัง ค�อั ชน์ช� 'น์ผู้& ใช แร์งงาน์

ชน์ช� 'น์ป็กคร์อังจ้ะพยายามพ�ฒน์าเที่คน์คที่างการ์

ผู้ลตและการ์กดข� 0ข มเหงที่� 0จ้ะเพ 0มมากข( 'น์เร์� 0อัย ๆ ควัามร์& ส(กแป็ลกแยกน์� 'เอังที่� 0

จ้ะที่/าให เกดควัามส/าน์(ก ที่างชน์ช� 'น์ และเกดการ์ป็ฏิวั�ตโค น์ล มอั/าน์าจ้ขอังชน์ช� 'น์

ป็กคร์อังใน์ที่� 0ส4ด

๒๙

การ์ข�ดแย งก�น์ร์ะหวั างชน์ช� 'น์ต าง ๆ เป็ น์ส 0งที่� 0ส/าค�ญมากถึ(งขน์าดที่� 0คาร์ ล

มาร์ กซ์ กล าวัวั า ป็ร์ะวั�ตศาสตร์ ที่� 'งหมดล วัน์เป็ น์ป็ร์ะวั�ต

ศาสตร์ แห งการ์ต อัส& ที่างชน์ช� 'น์ ซ์( 0งก@ค�อัร์ะหวั างชน์ช� 'น์ที่� 0ถึ&ก ป็กคร์อังก�บ

ชน์ช� 'น์ป็กคร์อัง และเช� 0อัม� 0น์อัย างจ้ร์งใจ้วั าถึ าชน์ช� 'น์ที่� 0ถึ&กข&ดร์�ด (ชน์ช� 'น์กร์ร์มาช�พ) ไม ที่/าให ส�งคมที่� 'งส�งคมหล4ดพ น์จ้ากการ์ข&ดร์�ด และที่/าการ์ต อัส&

ที่างชน์ช� 'น์ให แล วัเสร์@จ้ไป็พร์ อัมก�น์ใน์ ร์วัดเด�ยวัแล วั ก@

จ้ะไม สามาร์ถึป็ลดแอักตน์เอังจ้ากชน์ช� 'น์ที่� 0ข&ดร์�ดที่� 0กดข� 0ตน์ (ชน์ช� 'น์น์ายที่4น์) ได

๓๐ควัามข�ดแย งเป็ น์กร์ะบวัน์การ์ต อัส& ซ์( 0งม�ล�กษณะเป็ น์การ์ต อัส&

ที่� 'งใน์ด าน์ธิร์ร์มชาตร์ะบบ เศร์ษฐกจ้ และการ์เม�อังที่� 0มน์4ษย ด วั

ยก�น์สร์ างข( 'น์มาข&ดร์�ดก�น์เอัง ล�กษณะการ์ต อัส& ถึ&กแสดงผู้ าน์ อัอักมาที่า

งด าน์ควัามส�มพ�น์ธิ ใน์การ์ผู้ลต (ร์ะบบกร์ร์มสที่ธิ �) และโคร์งสร์ างส วัน์บน์ (ร์ะบบการ์เม�อัง และส�งคม) โดยฝู ายที่� 0ม�โอักาสกวั าก@จ้ะ

เข าย(ดคร์อังกร์ร์มสที่ธิ �แบบผู้&กขาด ที่/าให เจ้ าขอังป็ จ้จ้�ยการ์ ผู้ลตม�อั/าน์า

จ้มาก ถึ ามอังอั�กด าน์หน์( 0ง การ์ข&ดร์�ดเอัาเป็ร์�ยบที่/าให เกดการ์ต อัส&

ร์ะหวั างชน์ช� 'น์ (Class Struggle) ร์ะหวั างชน์ช� 'น์ที่� 0เป็ น์เจ้ าขอังป็ จ้จ้�ยการ์ผู้ลตก�บ

ชน์ช� 'น์ที่� 0ไม ม�ป็ จ้จ้�ยการ์ผู้ลต ด�งน์� 'น์ที่ฤษฎี� ขอังมาร์ กซ์ อัาจ้กล าวัได วั าผู้ล

ป็ร์ะโยชน์ ที่างชน์ช� 'น์เที่ าน์� 'น์ ที่� 0เป็ น์ที่� 0มาขอังควัามข�ดแย งที่างส�งคม

๓๑การ์ต อัส& ที่/าให เกดการ์เป็ล� 0ยน์แป็ลงใน์ควัามส�มพ�น์ธิ ใน์การ์ผู้ลต กล าวั

ค�อั เกดการ์ป็ฏิวั�ตเป็ล� 0ยน์ ร์ะบบกร์ร์มสที่ธิ �และโคร์งสร์ างส วัน์บน์ แต การ์จ้ะป็ฎี

วั�ตชน์ช� 'น์ได น์� 'น์ สภาพการ์กดข� 0ข&ดร์�ดเอัาร์�ด เอัาเป็ร์�ยบขอังชน์ช� 'น์ที่� 0เหน์�อั

กวั าจ้ะต อังม�ล�กษณะส4กงอัมเต@มที่� 0เส�ยก อัน์ จ้(งจ้ะป็ฏิวั�ตได ส/าเร์@จ้

๓.๒.๓ วัวั�ฒน์าการ์และร์ากเหง าหร์�อัเหต4ขอังควัามข�ดแย งที่างชน์ช� 'น์

มาร์ กซ์ ได น์/าเอัาวั�ตถึ4น์ยมวัภาษวัธิ�มาต�ควัามป็ร์ะวั�ตศาสตร์ เป็ น์การ์อัธิบาย

กร์ะบวัน์การ์ การ์เป็ล� 0ยน์แป็ลงที่างส�งคม กล าวัค�อั พ�ฒน์าการ์ขอังส�งคมมน์4ษย ใน์ที่าง

ป็ร์ะวั�ตศาสตร์ เป็ล� 0ยน์แป็ลง ด วัยพล�งอั/าน์าจ้หร์�อัอัที่ธิพลที่างวั�ตถึ4หร์�อัที่� 0ร์& จ้�ก

ก�น์ใน์ป็ จ้จ้4บ�น์ใน์น์ามค/าวั าเศร์ษฐกจ้ เป็ น์แร์งผู้ล�ก ด�น์หร์�อัแร์งจ้&งใจ้ข�บเคล� 0อัน์ที่าง

ส�งคมที่� 'งใน์อัด�ตและป็ จ้จ้4บ�น์ วั�ตถึ4หร์�อัควัามต อังการ์ที่างเศร์ษฐกจ้

ก อัให เกดชน์ช� 'น์และสร์ างควัามข�ดแย งที่� 0ตามมา จ้ากควัามข�ด

แย งก@น์/าไป็ส& การ์เป็ล� 0ยน์แป็ลงที่าง ส�งคมคร์� 'งแล วัคร์� 'งเล า จ้ากหล�ก

เกณฑ์ ด�งกล าวัน์� 'มาร์ กซ์ ได แบ งล/าด�บวัวั�ฒน์าการ์ที่างส�งคมอัอัอัก เป็ น์ ๕

ชน์ช� 'น์ ด�งน์� '

๓๒

๑.

ส�งคมด� 'งเดม

(Primitive Society) ใน์ส�งคมเร์ 0มแร์กน์� 'มน์4ษย ต างคน์ต างอัย& ก�น์เป็ น์ คร์อับคร์�วั

ไม ม�ใคร์เป็ น์เจ้ าขอังป็ จ้จ้�ยใน์การ์ผู้ลต หมายถึ(งวั า พล�งการ์ผู้ลตย�งอัย& ใน์ข� 'น์เร์ 0มต น์ ค4ณภาพผู้ลตผู้ลย�งต0 /าอัย& ช4มชน์ร์ วัมก�น์เป็ น์เจ้ าขอังป็ จ้จ้�ย

การ์ผู้ลต และช วัยเหล�อัร์ วัมม�อัก�น์ใน์การ์ ผู้ลต ไม ม�กร์ร์มสที่ธิ �ส วัน์บ4คคล

ไม ม�การ์แบ งเป็ น์ชน์ช� 'น์และไม ม�การ์ข&ดร์�ด อั�กที่� 'งย�งไม ม�ร์�ฐ

และต างได ร์�บส วัน์แบ งโดยย4ตธิร์ร์มจ้ากช4มชน์เที่ าที่� 0ช4มชน์หามาได

๒.

ส�งคมที่าส

(Slavery) เป็ น์ส�งคมที่� 0ต อัยอัดจ้ากส�งคมด� 'งเดม ค�อั เม� 0อัเผู้ าชน์เจ้ร์ญข( 'น์ คน์ที่� 0อัย&

ใน์เผู้ าที่วั�จ้/าน์วัน์มากข( 'น์ ส�งคมเร์ 0มใหญ ข( 'น์ ที่าสจ้(งเร์ 0มป็ร์ากฏิข( 'น์ อั�น์เน์� 0อังมา

จ้ากการ์ที่/า สงคร์ามร์ะหวั างเผู้ า ผู้& ชน์ะก@จ้ะบ�งค�บคน์เผู้ าอั� 0น์มาเป็ น์ที่าส ที่าส

เป็ น์พ� 'น์ฐาน์ส/าค�ญขอังร์ะบบ การ์ผู้ลต ส วัน์เจ้ าที่าสเป็ น์เจ้ าขอังป็ จ้จ้�ยใน์

การ์ผู้ลตและเป็ น์ชน์ช� 'น์ป็กคร์อัง อั�น์หมายถึ(งวั า เกดม� บ4คคลกล4 มหน์( 0งย(ดเอัาแร์ง

งาน์ขอังผู้& อั� 0น์มาเป็ น์สมบ�ตขอังตน์ ให ส งผู้ลผู้ลตส วัน์เกน์ให ตน์

บ�งค�บเอัา เชลยศ(กและคน์ใน์ส�งคมเด�ยวัก�น์ให กลายเป็ น์ที่าส จ้ากเหต4การ์ณ น์�

'ก อัเกดร์ะบบกร์ร์มสที่ธิ �ส วัน์ บ4คคลและชน์ช� 'น์ เกดการ์ข&ดร์�ดร์ะหวั างม

น์4ษย ด วัยก�น์ กล าวัค�อัฝู ายน์ายที่าสเจ้ าขอังที่� 0ดน์และ เจ้ าขอังที่าสย(ด

เอัาแร์งงาน์ขอังที่าสส วัน์เกน์เป็ น์ขอังตน์โดยตร์ง ขณะที่� 0ที่าส

ไม ได เป็ น์เจ้ าขอังแม แต แร์งงาน์และช�วัตขอังตน์ ร์ะบบที่าสน์�

'ก อัให เกดคน์ม� 0งม�

๓๓

๓.

ส�งคมศ�กดน์า

(Feudalism) เป็ น์วัวั�ฒน์าการ์ข� 'น์ต อัไป็จ้ากส�งคมเจ้ าที่าส เน์� 0อังจ้ากวั า แร์งงา

น์ที่าสเร์ 0มก อัการ์ป็ฏิวั�ตข( 'น์ จ้(งเกดการ์เป็ล� 0ยน์ควัามส�มพ�น์ธิ ใน์การ์ผู้ลตจ้ากร์ะบบ

เจ้ าที่าสเป็ น์ ร์ะบบข4น์น์างศ�กดน์า จ้ากเจ้ าที่าสก@มาเป็ น์ข4น์น์างเจ้ าขอังที่�

0ดน์ ส วัน์ที่าสเป็ล� 0ยน์มาเป็ น์ชาวัน์าหร์�อั ที่าสตดที่� 0ดน์ ซ์( 0งม�ล�กษณะเป็ น์ไพร์ ที่าสถึ&ก

ป็ลดป็ล อัยและให เช าที่/ากน์ใน์ที่� 0ดน์ขอังเจ้ าขอังที่� 0การ์ ข&ดร์�ดใน์ร์ะบบข4น์

น์างเป็ น์ใน์ล�กษณะบ�งค�บให ชาวัน์าผู้& เป็ น์ไพร์ ส งมอับผู้ลผู้ลตและแร์

งงาน์ส วัน์ หน์( 0งให เจ้ าขอังที่� 0ดน์

ค/าวั า

ศ�กดน์า

เป็ น์ช� 0อัขอังแผู้ น์ดน์หร์�อัที่� 0ดน์ที่� 0กษ�ตร์ย แจ้กจ้ ายให แก ข4น์น์าง เพ� 0อั

ตอับแที่น์ ควัามจ้งร์�กภ�กด�ป็ จ้จ้�ยการ์ผู้ลตใน์ย4คข4น์น์างศ�กดน์าม�ต�วัแป็ร์ที่� 0ส/าค�ญ ๒

ป็ร์ะการ์ ค�อั ที่� 0ดน์และ แร์งงาน์ ซ์( 0งที่� 'งสอังป็ร์ะการ์น์� 'อัย& ภายใต การ์คร์อับคร์อัง

ขอังชน์ช� 'น์ข4น์น์างศ�กดน์าซ์( 0งเป็ น์ชน์ช� 'น์ ส วัน์บน์ ส วัน์ชน์ช� 'น์ส วัน์ล างไม ม�

ที่ร์�พย สน์เป็ น์ขอังตน์

๓๔

๔.

ส�งคมน์ายที่4น์

(Capitalism) ร์ะบบน์ายที่4น์เป็ น์ร์ะบบต อัจ้ากร์ะบบข4น์น์างศ�กดน์า หล�งจ้ากการ์ป็ฏิวั�ต

อั4ตสาหกร์ร์มร์ะบบข4น์น์างก@ไม สามาร์ถึด/าร์งอัย& ได เน์� 0อังจ้ากได เกด

พ อัค าน์ายที่4น์ มาที่/าการ์แข งข�น์ก�บข4น์น์างเจ้ าที่� 0ดน์ ที่/าให ส�งคมข4น์น์า

งกลายเป็ น์ส�งคมเก าและล าหล�ง ต อังเป็ล� 0ยน์ โคร์งสร์ างที่างส�งคม

ไป็เป็ น์ส�งคมน์ายที่4น์ แต โดยสภาพการ์กดข� 0เอัาร์�ดเอัาเป็ร์�ยบแล วัย�งคงเหม�อัน์

เดม ค�อั น์ายที่4น์เป็ น์เจ้ าขอังป็ จ้จ้�ยใน์การ์ผู้ลตและเป็ น์ผู้& จ้ างงาน์

ส วัน์ชาวัน์าหร์�อัที่าสตดที่� 0ดน์ใน์ สม�ยส�งคมข4น์น์างต อังห�น์มาขายแร์งงาน์เพ� 0อั

ย�งช�พ เพร์าะเป็ น์ชน์ช� 'น์ที่� 0ไร์ ป็ จ้จ้�ยใน์การ์ผู้ลตซ์( 0งพวักน์� ' ต อัมาถึ&กเร์�ยกวั า

กร์ร์มกร์หร์�อักร์ร์มาช�พ

๓๕

อัย างไร์ก@ด�ใน์ร์ายละเอั�ยดขอังชน์ช� 'น์ใน์ส�งคมที่4น์น์ยมน์� 'ตามแน์วัคดขอังมาร์ กซ์ ย�ง

สามาร์ถึจ้�ดแบ งแยกย อัยชน์ช� 'น์ลงไป็ได อั�กเป็ น์ ๕ ป็ร์ะเภที่ ค�อั ๔ .๑ ชน์ช� 'น์ป็กคร์อัง (Aristocracy) ค�อั ชน์ช� 'น์ที่� 0ม�พ�ฒน์าการ์ต อัเน์� 0อังมาจ้าก ข4น์น์างใน์ร์ะบบด� 'งเดม

๔.๒ ชน์ช� 'น์น์ายที่4น์หร์�อัชน์ช� 'น์กลาง ค�อั ผู้& ถึ�อักร์ร์มสที่ธิ �ใน์ป็ จ้จ้�ยการ์ผู้ลต อั�ก ที่� 'ง

ย�งเป็ น์ผู้& วั าจ้ างชน์ช� 'น์กร์ร์มาช�พใน์ร์ะบบอั4ตสาหกร์ร์ม ๔ .๓ น์ายที่4น์น์ อัย (Petty Bourgeoisic) ค�อั เจ้ าขอังกจ้การ์ส วัน์ต�วัขน์าดเล@ก ๔ .๔ ชน์ช� 'น์แร์งงาน์ หร์�อั ชน์ช� 'น์กร์ร์มาช�พ ๔.๕ ชน์ช� 'น์ล าง (Lumpenproletariat) ค�อั คน์ที่� 0ไม สามาร์ถึ

ที่� 0จ้ะเข าถึ(งโอักาสใน์ การ์ที่� 0จ้ะการ์สร์ างควัามม� 0น์คงให แก ตน์เอัง เช น์

คน์พเน์จ้ร์ คน์ที่� 0เคยตดค4กมาก อัน์ เป็ น์ต น์

๓๖

๕.

ส�งคมน์ยม

(Socialism) เจ้ าขอังป็ จ้จ้�ยใน์การ์ผู้ลตเป็ล� 0ยน์ม�อัจ้ากน์ายที่4น์มาเป็ น์ขอัง ช4มชน์ ที่4กคน์

จ้(งเป็ น์ผู้& ใช แร์งงาน์เสมอัเหม�อัน์ก�น์หมด และได ค าตอับแที่น์ตามควัาม

สามาร์ถึ

อั�กด าน์หน์( 0งจ้ากกล4 มชน์ที่� 0แบ งเป็ น์ล/าด�บช� 'น์ที่างป็ร์ะวั�ต

ศาสตร์ มาร์ กซ์ ย�งม�มตใน์การ์ มอังส�งคมเป็ น์ล�กษณะกร์ะบวัน์การ์ป็ฎีส�มพ�น์ธิ ก�น์

และก�น์ขอังผู้& คน์ เป็ น์อังค ป็ร์ะกอับแที่ร์กอัย& ใน์ การ์ข�บเคล� 0อัน์เป็ล� 0ยน์แป็ลง

ส�งคม ซ์( 0งม�๓ ส วัน์ ค�อั ๑ . พล�งการ์ผู้ลต (Productive Forces) ค�อั ควัามส�มพ�น์ธิ ร์ะหวั างม

น์4ษย ก�บธิร์ร์มชาตเป็ น์ กร์ะบวัน์การ์ที่� 0มน์4ษย ต อัส& เพ� 0อัเอัาชน์ะธิร์ร์มชาตที่/า

งาน์หร์�อัสร์ างวัธิ�การ์ผู้ลตและเที่คโน์โลย� ๒ . ควัามส�มพ�น์ธิ ใน์การ์ผู้ลต (Relations Of

Production) ค�อั โคร์งสร์ างเศร์ษฐกจ้หร์�อั ร์ะบบกร์ร์มสที่ธิ �ที่� 0ก/าหน์ดวั าใคร์

เป็ น์เจ้ าขอังป็ จ้จ้�ยการ์ผู้ลต อั�น์แสดงถึ(งวั าใคร์จ้ะได ร์�บส วัน์เกน์ที่� 0 เหล�อั

จ้ากการ์ผู้ลตหร์�อับร์โภค ๓. โคร์งสร์ างส วัน์บน์ (Superstructure) ค�อั ร์ะบบเม�อังการ์ป็กคร์อัง กฎีหมาย วั�ฒน์ธิร์ร์ม และควัามเช� 0อัหร์�อัที่�ศน์ะคต

๓๗

ป็ร์ากฎีการ์ณ สามอัย างน์� 'โดยภาพร์วัมแล วั ได แที่ร์กซ์(มอัย& ใน์ที่4ก ๆ ชน์ช�

'น์ใน์อัด�ตที่� 0ผู้ าน์ มา เพ�ยงแต ไม ม�ใคร์มอังเห@น์หร์�อักล าวัถึ(งมากน์�ก ที่� 'ง ๆ ที่�

0เป็ น์อังค ป็ร์ะกอับเหต4ขอังควัามข�ดแย ง ใน์ชน์ช� 'น์ ที่� 'งน์� 'ก@อัาจ้จ้ะเป็ น์เพร์าะวั า

ใน์ป็ร์ะวั�ตศาสตร์ ถึ&กอัธิบายแบบจ้ตน์ยมที่� 0วั า ป็ร์ะวั�ตศาสตร์ เป็ น์ไป็ด วัยอัที่ธิ

พลขอังป็ จ้จ้�ยภายน์อัก ค�อั เป็ น์ไป็ตามควัามป็ร์าร์ถึน์าขอังพร์ะเจ้ าหร์�อัพร์หมลขต

หร์�อัเป็ น์ตามเวัร์ตามกร์ร์ม ด�งน์� 'น์ ผู้& ย(ดถึ�อัป็ร์ะวั�ตศาสตร์ ใน์แน์วัน์� 'ก@สามาร์ถึเห@น์

ได แต เพ�ยงวั า ใน์ ป็ร์ะวั�ตศาสตร์ ม�เพ�ยงการ์กร์ะที่/าที่างการ์เม�อังขอังเจ้ า

น์ายและร์�ฐ การ์ต อัส& ใน์ม4มมอังขอังที่างศาสน์า ไม สามาร์ถึมอังล(กลงไป็ถึ(งร์าก

ฐาน์วั า พ� 'น์ฐาน์ขอังการ์ต อัส& ที่างควัามคดหร์�อัที่างการ์เม�อังมาจ้าก การ์ข�ด

แย งที่างชน์ช� 'น์ใน์บร์บที่ขอังการ์ผู้ลต ร์ะบบกร์ร์มสที่ธิ �และโคร์งสร์ างส วัน์บน์ ,

ไม สามาร์ถึ มอังเห@น์วั าป็ร์ะวั�ตศาสตร์ มน์4ษยชาตค�อั ป็ร์ะวั�ตศาสตร์ การ์ผู้ลตและการ์

แลกเป็ล� 0ยน์ขอังมน์4ษย

๓๘

ชน์ช� 'น์ถึ(งแม จ้ะม�หลายร์ะด�บตามวัวั�ฒน์าการ์และม4มมอังที่� 0หลายด าน์ แต โดย

พ� 'น์ฐาน์ตาม แน์วัคดขอังมาร์ กซ์ แล วั ชน์ช� 'น์ที่� 0เป็ น์ชน์ช� 'น์หล�ก ๆ ใน์ย4คป็ จ้จ้4บ�น์

ม�เหล�อัเพ�ยงแค ๒ ชน์ช� 'น์ ค�อั ชน์ ช� 'น์ผู้& คร์อับคร์อังป็ จ้จ้�ยการ์ผู้ลต (ซ์( 0งเป็ น์โค

ร์งสร์ างส วัน์บน์ ) และชน์ช� 'น์ผู้& ใช แร์งงาน์ (ซ์( 0งเป็ น์โคร์ง

สร์ างส วัน์ล าง )

๓๙

กล าวัค�อั

โคร์งสร์ างส�งคม (Social Structure)โคร์งสร์ างส วัน์ล าง (Infrastructure) โคร์งสร์ างส วัน์บน์ (Superstructure) วัธิ�การ์ผู้ลต ควัามส�มพ�น์ธิ ที่างการ์ผู้ลต ร์ะบบ

การ์เม�อัง ร์ะบบควัามคด (Mode of (Relation of (Political System) (Ideology)Production) Production)

ต�วัอัย าง : โคร์งสร์ างส�งคมป็ จ้จ้4บ�น์ตามที่�ศน์ะขอังมาร์ กซ์

๔๐

การ์จ้�ดล/าด�บชน์ช� 'น์ที่างส�งคมขอังมาร์ กซ์ ด�งกล าวัมาน์� 'เขาเช� 0อัวั าพ�ฒน์าการ์การ์

เป็ล� 0ยน์ แป็ลงที่4ก ๆ ชน์ช� 'น์ มได เกดข( 'น์ด วัยอั/าน์าจ้ขอังกร์ร์มเวัร์ พร์ะเจ้ า

พร์หมลขตหร์�อัควัามบ�งเอัญโดย ธิร์ร์มชาตแต เกดเพร์าะม�เหต4ป็ จ้จ้�ยที่�

0ต อังให เกด กล าวัค�อั เน์� 0อังมาจ้ากการ์ข�ดแย งก�น์ใน์ด าน์การ์ คร์อัง

คร์อังวั�ตถึ4หร์�อัผู้ลตผู้ล ควัามข�ดแย งน์� 'ม�วัวั�ฒน์าการ์ที่างชน์ช� 'น์เป็ น์ล/าด�บซ์ อัน์อั

ย& เบ� 'อังหล�งเร์� 0อัย มา ซ์( 0งพ�ฒน์าการ์ที่างส�งคมที่� 0ม�ชน์ช� 'น์ ได ม�การ์จ้�ดล/าด�บต/า

แหน์ งหน์ าที่� 0ก�น์ไวั มากมายใน์แต ละย4ค แต ละสม�ย บางย4คบางสม�ยก@ม�ช�

0อัเร์�ยกที่� 0ซ์' /าก�น์ บางย4คสม�ยก@เป็ล� 0ยน์ช� 0อัเร์�ยกใหม ใน์ช วังแร์ก ๆ ขอังป็ร์ะวั�ต

ศาสตร์ หร์�อัใน์สม�ยโบร์าณใน์เก�อับที่4กแห ง เร์าจ้ะพบการ์ จ้�ดแจ้งต/าแน์ งที่างส�งค

มอัย างซ์�บซ์ อัน์ ไม วั าจ้ะเป็ น์อั�ศวัน์ ที่าส ไพร์ ใน์ย4คกลางถึ�ดมาเร์าจ้ะพบ

ข4น์น์างศ�กดน์า บร์พาร์ ช างร์�บจ้ าง คน์ฝู กงาน์ เป็ น์ต น์ ใน์เก�อับที่4กชน์ช� 'น์

เหล าน์� 'ต างก@จ้�ดอัย& ใน์ล/าด�บ ชน์ช� 'น์ที่� 0ป็กคร์อังลดหล� 0น์ก�น์ลงมา

๔๑

จ้ะเห@น์วั าแม แต ช� 0อัเร์�ยกก@ม�การ์พ�ฒน์าเป็ล� 0ยน์แป็ลงไป็พร์ อัม ๆ ก�บการ์

เป็ล� 0ยน์แป็ลงขอังชน์ช� 'น์

น์� 0น์เป็ น์ที่� 0น์ าส�งเกตวั า ชน์ช� 'น์ใน์ป็ จ้จ้4บ�น์น์� 'ก@ม�การ์เป็ล� 0ยน์แป็ลงไป็ตามย4คสม�ย ซ์( 0

งบางคน์ อัาจ้จ้ะแย งวั าไม ม�ชน์ช� 'น์แล วัใน์ส�งคมก@ตาม แต ส/าหร์�บ

มาร์ กซ์ แล วัเช� 0อัวั าย�งคงม�ชน์ช� 'น์อัย& แน์ น์อัน์ เพ�ยงแต เป็ล� 0ยน์ร์&ป็ล�ก

ษณ ใหม เสม�อัน์ส4ร์าใน์ขวัดร์4 น์ใหม ซ์( 0งด� 0มแล วัก@ย�งคงเมาอัย& เหม�อัน์เดม

น์� 0น์ ก/าล�งจ้ะบอักวั าถึ(งแม ชน์ช� 'น์จ้ะเป็ล� 0ยน์ไป็ใน์ล�กษณะร์&ป็ล�กษณ ใหม แต ก@

ย�งคงการ์กดข� 0เอัาร์�ดเอัา เป็ร์�ยบ ตลอัดถึ(งควัามไม ย4ตธิร์ร์มต าง ๆไวั เร์�ยกวั า

ก@ย�งคงเอักล�กษณ ขอังควัามเป็ น์ชน์ช� 'น์เหม�อัน์เดม ม�น์เป็ น์สภาพที่� 0วั าชน์ช� 'น์หน์( 0

งอั4ดมสมบ&ร์ณ เพ�ยบพร์ อัมด วัยสมบ�ตลาภยศ แต ชน์ช� 'น์อั�กส วัน์หน์( 0ง

กล�บป็ร์าศจ้ากที่4กส 0งที่4กอัย าง ม4มหน์( 0งขอังส�งคมม�ช�วัตเหม�อัน์อัย& บน์สวัร์ร์ค ช�

'น์ฟ า แต อั�กม4มหน์( 0ง กล�บไม ต างอัะไร์ก�บข4มน์ร์ก สม�ยเป็ น์ที่าสก@เป็ น์เช น์น์� '

สม�ยต อัมาอั�น์ได แก สม�ยข4น์น์างและสม�ยที่4น์ น์ยมก@เป็ น์เช น์น์� '

๔๒

ชน์ช� 'น์ที่� 0เป็ล� 0ยน์แป็ลงไป็จ้ะก� 0ย4คก� 0สม�ย ก@ไม สามาร์ถึก/าจ้�ดควัามข�ดแย งที่างชน์ ช�

'น์ได ใน์ป็ จ้จ้4บ�น์น์� 'ด&เหม�อัน์ชน์ช� 'น์ใน์ส�งคมจ้ะแป็ลเป็ล� 0ยน์พ�ฒน์าเป็ น์ไป็ตามล/าด�บ

ชน์ช� 'น์ ค�อั จ้ะเหล�อัชน์ช� 'น์แค ๒ ค าย ได แก ชน์ช� 'น์กร์ะฎี มพ�หร์�อัชน์ช� 'น์

น์ายที่4น์

๔๓

และชน์ช� 'น์กร์ร์มาช�พ ซ์( 0ง เป็ น์ป็ฏิป็ กษ ก�น์ที่� 0เพ 0มควัามร์4น์แร์งมากย 0งข( 'น์

๔๔

ชน์ช� 'น์ที่� 'งสอังน์� 'เป็ น์ชน์ช� 'น์ที่� 0เกดข( 'น์ภายใน์ส�งคม ศ�กดน์าที่� 0ส&ญสลายไป็ การ์เกดข( 'น์ข

อังชน์ช� 'น์น์� 'มได ที่/าลายควัามข�ดแย งที่างชน์ช� 'น์ไป็ ม�น์เพ�ยงแต เอัาชน์ช�

'น์ใหม เง� 0อัน์ไขการ์กดข� 0ใหม ร์&ป็แบบการ์ต อัส& ใหม มาแที่น์ขอังเก าเที่ าน์� 'น์เอัง แต ใน์ย4ค ป็ จ้จ้4บ�น์ชน์ช� 'น์น์ายที่4น์ม�ล�กษณะพเศษข อัหน์( 0งก@ค�อั ม�น์

ที่/าให ควัามข�ดแย งที่างชน์ช� 'น์ช�ดแจ้ งย 0งข( 'น์ ส�งคมน์�บวั�น์ย 0งแตกแยก

อัอักเป็ น์สอังค ายใหญ ที่� 0เป็ น์ป็ร์ป็ กษ ก�น์ ควัามข�ดแย งหร์�อั

เป็ น์ป็ร์ป็ กษ ก�น์น์� 'ถึ าพ&ดให เข าใจ้ช�ดเจ้น์ก@ค�อั น์ายที่4น์พ อัค าก�บ

กร์ร์มกร์แร์งงาน์ล&กจ้ างหร์�อักร์ร์มาช�พ เป็ น์ชน์ช� 'น์ที่� 0ข�ดแย งหร์�อัเอัาร์�ดเอัา

เป็ร์�ยบก�น์อัย างเป็ ดเผู้ย ภายใต กตกาที่� 0ย�งหาข อัย4ตไม ได เพ� 0อัการ์

ศ(กษาอัธิบายควัามใน์ที่� 0น์� 'ผู้& วัจ้�ยขอัเน์ น์ศ(กษาไป็ที่� 0ชน์ช� 'น์ ที่� 'งสอัง เพร์าะเป็ น์

ชน์ช� 'น์หล�กที่� 0มาร์ กซ์ ได ที่/าการ์ศ(กษาและให ควัามสน์ใจ้เป็ น์พเศษ เช�

0อัแน์ วั าชน์ ช� 'น์ที่� 'งสอังน์� 'เป็ น์ต�วัอัย างที่ายาที่ขอังชน์ช� 'น์ที่� 0คงเหล�อัใน์ย4คป็ จ้จ้4

บ�น์ อั�กที่� 'งย�งสามาร์ถึน์/าไป็เที่�ยบ เค�ยงศ(กษาชน์ช� 'น์อั� 0น์ ๆ ได อั�กด วัย

๓.๒.๓.๑ ล�กษณะสภาพขอังชน์ช� 'น์น์ายที่4น์และก�บชน์ช� 'น์กร์ร์มาช�พ

ล�กษณะขอังชน์ช� 'น์น์ายที่4น์และก�บชน์ช� 'น์กร์ร์มาช�พได ม�พ�ฒน์าการ์ไป็มาก อั�น์เน์� 0อัง

มา จ้ากการ์ป็ฏิวั�ตร์ะบบอั4ตสาหกร์ร์มสม�ยใหม เม� 0อัการ์พ�ฒน์าอั4ตสาหกร์ร์มด/าเน์น์

ไป็อัย างแข@งข�น์ ร์ะบบอั4ตสาหกร์ร์มได ก อัให เกดส�ญญาณควัามข�ด

แย งก�น์ ร์ะหวั างชน์ช� 'น์ที่� 'งสอังให เห@น์เด น์ช�ดมาก ข( 'น์ กล าวัค�อัวั า

กร์ร์มกร์ใน์กจ้การ์อั4ตสาหกร์ร์ม ค�อั พวักชาวัน์าอัสร์ะได เคล� 0อัน์ย ายมาจ้ากชน์บที่ ซ์( 0งถึ&กชน์ช� 'น์กร์ะฎี มพ�หร์�อัน์ายที่4น์กวั าน์ซ์� 'อัที่� 0ดน์ไป็ ร์วัมที่� 'งห�ตถึกร์ที่� 0ล มละ

ลายเพร์าะแข งข�น์ส& อั4ตสาหกร์ร์มไม ได ใน์ย4คขอังการ์เป็ล� 0ยน์แป็ลงขอัง

ร์ะบบอั4ตสาหกร์ร์ม (Industrial Revolution)น์� ' เป็ น์สภาพการ์เป็ล� 0ยน์แป็ลงเที่คน์คการ์ผู้ลต

ใน์ข� 'น์ม&ลฐาน์ จ้ากการ์ใช ม�อัมาเป็ น์การ์ใช เคร์� 0อังจ้�กร์แที่น์ เป็ น์การ์ผู้ลตใน์

ร์ะบบโร์งงาน์(Factory System) ซ์( 0งล&กจ้ างจ้ะต อังเข าที่/างาน์ใน์โร์งงาน์และ

ได ค าจ้ าง เป็ น์ร์ายวั�น์ส วัน์น์ายจ้ างจ้ะเป็ น์น์ายที่4น์ กล าวัค�อั

เป็ น์เจ้ าขอังวั�ตถึ4ดบที่� 0ใช และเป็ น์เจ้ าขอังเคร์� 0อังม�อั เคร์� 0อังจ้�กร์ที่�

0ใช ใน์การ์ผู้ลต เป็ น์เจ้ าขอังป็ จ้จ้�ยการ์ผู้ลต (ที่� 0ดน์ แร์งงาน์ ที่4น์)ที่� 'งหมดและม�สที่ธิ �เต@มที่� 0 ไม วั าจ้ะเป็ น์การ์แสวังหาที่ร์�พย สน์หร์�อัการ์คร์อับคร์อังที่ร์�พย สน์ ม�

กจ้กร์ร์มที่างเศร์ษฐกจ้อัย าง เต@มที่� 0ม�การ์แข งข�น์ก�น์อัย างเสร์�ม�เสร์�ภาพที่� 0จ้ะโยก

ย ายถึ 0น์ฐาน์หร์�อัที่4น์ไป็ที่/ามาหากน์อัย& ที่� 0ใดขอัง ป็ร์ะเที่ศก@ได ซ์( 0งก@เป็ น์จ้ร์ง

ตามค/าวัจ้าร์ณ ขอังมาร์ กซ์ ที่� 0ได กล าวัไวั วั า ส/าหร์�บสน์

ค าได แผู้ ขยาย ตดตามชน์ช� 'น์กร์ะฎี มพ�ไป็ที่� 0วัโลก ม�น์จ้ะถึ&กด(งข( 'น์และป็ ก

หล�กลงที่� 0วัที่4กหน์ที่4กแห ง สถึาป็น์าข าย การ์ตดต อัอัย างที่� 0วัถึ(ง

๔๕

๓.๒.๓.๒ ล�กษณะร์ะบบเศร์ษฐกจ้ขอังชน์ช� 'น์น์ายที่4น์หร์�อัที่4น์น์ยม (Capitalism)

ร์ะบบเศร์ษฐกจ้ที่4น์น์ยม(Capitalism) ค�อั ร์ะบบเศร์ษฐกจ้ที่� 0ยอัมให เอักชน์ม�กร์ร์มสที่ธิ �ใน์ ป็ จ้จ้�ยการ์ผู้ลต ม�เสร์�ภาพใน์การ์ผู้ลต และการ์ป็ร์ะกอับการ์ที่างเศร์ษฐกจ้

๔๖

ซ์( 0งอัด�ม สมธิ (Adam smith) น์�กเศร์ษฐศาสตร์ ชาวัสก อัตแลน์

ด ได เข�ยน์หน์�งส�อัช� 0อั An Inquiry Into The Nature and The

Cause Of The Wealth Of Nations เพ� 0อัสน์�บสน์4น์และให ควัามส/าค�ญก�บร์ะบบน์� 'เห@น์

ได จ้ากการ์ มอังที่� 0ผู้ลป็ร์ะโยชน์ ขอังการ์แบ งงาน์ก�น์ที่/า ค�อั ๑ . การ์แบ งงา

น์ก�น์ที่/าก อัให เกดการ์เพ 0มผู้ลตภาพ (Productivity) ผู้ลตสน์ค าได มากข( 'น์

ที่/า ให ป็ร์ะหย�ดเวัลา ที่/าให เกดการ์คดค น์วัธิ�การ์ป็ร์�บป็ร์4งเที่คน์คการ์ผู้ลต

ให ด�ข( 'น์ ที่/าให มน์4ษย ม�การ์ แลกเป็ล� 0ยน์ ที่/าให มน์4ษย สามาร์ถึจ้ะม�สน์

ค าหลายชน์ดได โดยไม ต อังลงม�อัที่/าเอังที่4กอัย าง ๒ . ม�การ์สะสมที่4น์ไวั เพ� 0อัเล� 'ยงช�วัต และเพ� 0อัซ์� 'อัเคร์� 0อังม�อัและวั�ตถึ4ดบที่� 0ใช ใน์การ์ผู้ลต ย 0ง ม�การ์

สะสมที่4น์มากก@ย 0งม�การ์แบ งงาน์ก�น์ที่/ามาก

๔๗

อัด�ม สมธิ (Adam Smith) เป็ น์น์�กป็ร์�ชญาเศร์ษฐศาสตร์ ที่� 0ม�แน์วัคดจ้4ดย�น์ตร์งข ามก�บ มาร์ กซ์ อัย างเห@น์ได ช�ดเจ้น์ เพร์าะวั าอัด�ม สมธิ เช� 0อัวั าควัามข�ดแย งม

ได เกดจ้ากการ์คร์อับคร์อัง กร์ร์มสที่ธิ �ขอังชน์ช� 'น์น์ายที่4น์ ย 0งคน์คร์อับคร์อังที่4น์มาก

หร์�อัการ์ม�กร์ร์มสที่ธิ �มากย 0งช วัยลดควัาม ข�ดแย งต างหาก ควัามเช� 0อัน์� 'เห@น์

ได จ้ากหล�กการ์ที่� 0วั า การ์สะสมตามควัามคดขอังมน์4ษย ถึ&กก/าหน์ด โดยส 0งกร์ะต4

น์ ๖ ป็ร์ะการ์ ค�อั ควัามร์�กตน์เอัง ควัามเห@น์อักเห@น์ใจ้ ควัามต อังการ์เป็ น์อัสร์ะ

ควัามร์& ส(กเป็ น์เจ้ าขอัง ควัามขย�น์ข�น์แข@งใน์การ์ที่/างาน์และควัามโน์ ม

เอั�ยงที่� 0จ้ะตดต อัค าขายแลก เป็ล� 0ยน์ซ์( 0งก�น์และก�น์ น์� 0น์ค�อัเกดการ์ผู้สมกลมกล�น์

ร์ะหวั างผู้ลป็ร์ะโยชน์ ส วัน์ต�วัก�บผู้ลป็ร์ะโยชน์ ส วัน์ร์วัมขอังส�งคม ส 0งกร์ะต4

น์จ้ะก อัให เกดควัามสมด4ล จ้น์ไม ที่/าให เกดควัามข�ดแย งใด ๆ ใน์

ส�งคม

๔๘

น์� 'น์เป็ น์ม4มมอังจ้ากฝู ายที่� 0ไม เห@น์ด วัยก�บแน์วัคดขอังมาร์ กซ์

๓.๒.๓.๓ หล�กพ� 'น์ฐาน์ควัามข�ดแย งขอังชน์ช� 'น์น์ายที่4น์ก�บชน์ช� 'น์กร์ร์มาช�พ

ควัามเป็ น์จ้ร์งแล วัถึ าด&ผู้วัเผู้น์ใน์ร์ะบบที่4น์น์ยม จ้ะไม พบควัามข�ด

แย งก�น์ร์ะหวั างชน์ช� 'น์ น์ายที่4น์ก�บชน์ช� 'น์กร์ร์มาช�พ เน์� 0อังจ้ากเป็ น์ไป็ตามหล�ก

ที่ฤษฎี�ชน์ช� 'น์ที่� 0วั า ชน์ช� 'น์ที่� 0เหน์�อักวั าจ้ะ พยายามร์�กษาผู้ลป็ร์ะโยชน์ ขอังตน์

ไวั ด วัยวัธิ�การ์ต าง ๆ ที่4กร์&ป็แบบ ที่� 'งใน์ด าน์กฎีหมาย ร์ะเบ�ยบ

ข อับ�งค�บ วั�ฒน์ธิร์ร์ม และควัามเช� 0อั ควัามคดที่างศาสน์า ชน์ช� 'น์ป็กคร์อังใน์ที่4กย4คที่4ก

สม�ยจ้ะเป็ น์ ควัามคดที่� 0คร์อับง/า

๔๙

เหม�อัน์อัย างที่� 0มาร์ กซ์ ร์ะบ4ช�ดแจ้ ง ใน์หน์�งส�อั The German Ideology วั า ชน์

ช� 'น์ที่� 0เป็ น์ผู้& ย(ดคร์อับคร์อังป็ จ้จ้�ยการ์ผู้ลต จ้ะเป็ น์ผู้& ที่� 0ม�อัที่ธิพลส/าค�ญใน์

การ์ที่� 0จ้ะควับค4มร์ะบบควัาม เช� 0อัควัามคดขอังมวัลชน์ โดยกล อัมเกลาถึ ายที่อัดแน์วั

คดจ้ากค/าสอัน์ที่างศาสน์าหร์�อัที่างป็ร์�ชญา จ้ตน์ยม

๕๐

ด�งน์� 'น์มาร์ กซ์ จ้(งวัจ้าร์ณ โจ้มต�แน์วัคดป็ร์�ชญาจ้ตน์ยม ที่� 0อัธิบายป็ร์ะวั�ตศาสตร์ ตาม

ร์&ป็ ควัามคดไม ใช ตามควัามเป็ น์จ้ร์ง เช น์ ให มน์4ษย แสวังหาควัามส4ขที่างใจ้

โดยเพกเฉัยละเลยต อัควัาม อัย4ตธิร์ร์ม โดยไม คดจ้ะเป็ล� 0ยน์แป็ลงวั�ตถึ4ส 0งแวัด

ล อัมสภาพส�งคมใด ๆ เป็ น์การ์อัธิบายเพ� 0อัหล�กหน์� กลบเกล� 0อัน์บดเบ�อัน์

ไม เผู้ชญควัามจ้ร์ง เพ� 0อัควัามช�ดเจ้น์ใน์ป็ร์ะเด@น์ที่� 0วั าม�การ์คร์อังง/าด าน์ควัามคด

ผู้& ศ(กษาขอัอัธิบายเพ 0มเตม ต�วัอัย าง เช น์ คน์ที่� 0คร์อับคร์อังวั�ตถึ4ไวั มากอั�น์

แสดงถึ(งควัามโลภมาก จ้ะถึ&กยกย อังวั าเป็ น์ผู้& ม�บ4ญ วัาสน์าที่/าบ4ญ

มาแต ชาตป็างก อัน์ คน์ที่� 0กดข� 0เข น์ฆ าคน์อั� 0น์ เอัาเป็ร์�ยบบ�งค�บใช แร์งงาน์

จ้ะถึ&กใช ค/าบด บ�งพฤตกร์ร์มวั าเป็ น์ผู้& ม�บาร์ม�กวั างขวัาง คน์ช� 'น์ต0 /าจ้ะ

ถึ&กใช ค/าเพ� 0อัลดการ์ต อัต าน์ด วัยค/าวั าเป็ น์คน์ม� กร์ร์มมาแต ชาต

ป็างก อัน์ หร์�อัได ร์�บผู้ลควัามที่4กข ยากล/าบากเพร์าะบาป็กร์ร์มที่� 0ตน์ที่/า

ไวั เป็ น์คน์ม� บาป็ม�กร์ร์ม ที่/าให คน์ช� 'น์ต0 /าก มหน์ าก มตาที่/างาน์

หร์�อัร์�บสภาพควัามยากล/าบากน์� 'น์แบบพ&ดไม อัอัก ใน์เวัลาอัอักร์บที่/าสงคร์าม

เหล าที่าส ไพร์ วั 0งเข าส& คมหอักคมดาบ ตายก อัน์ใคร์อั� 0น์ ส วัน์คน์ช� 'น์ป็ก

คร์อังแม ที่�พข� 0ม าย�น์ค4มเชงอัย& ด าน์หล�ง ถึ าที่าส

ไพร์ ร์บแพ กล�บมาจ้ะถึ&กต�ดห�วัย(ดล&ก ย(ดเม�ย เพร์าะโที่ษฐาน์ป็ร์ะมาที่หร์�อัเหต4เพร์าะ

พาที่หาร์ไป็ตาย แต ถึ าที่าสไพร์ ร์บชน์ะสงคร์าม กล�บกลายเป็ น์วั าเพร์าะ

เหต4แห งบ4ญบาร์ม�ขอังเหล าข4น์น์างแม ที่�พ ที่� 0ดลบ�ลดาลให ได ร์�บช�ยชน์ะ

หร์�อั ป็กป็ กร์�กษาค4 มคร์อัง คน์ช� 'น์ข4น์น์างกลายเป็ น์วั�ร์บ4ร์4ษแบบช4บม�อัเป็ บ

สร์ างอัน์4เสาวัร์�ย ขอังตน์เป็ น์ ส�ญล�กษณ ด4จ้เที่พเจ้ าที่� 0ควัร์ส�กการ์ะ แต ผู้ล

งาน์ขอังที่าสไพร์ กล�บไม ม�คน์ชน์ช� 'น์ข4น์น์างคน์ใดเอั ยถึ(ง หร์�อัจ้าร์(กไวั เลย

แม แต น์ อัย การ์ที่� 0ชน์ช� 'น์ต0 /าที่/างาน์ใน์ที่� 0น์าขอังชน์ช� 'น์ข4น์น์างเจ้ าขอังที่�

0ดน์ ช วัยให คน์ช� 'น์ข4น์น์างม�อัย& ม� กน์โดยไม ได อัอักแร์ง ผู้ลผู้ลต

ต อังถึ&กแบ งเป็ น์การ์ส งส วัยหร์�อัเป็ น์เคร์� 0อังบร์ร์ณาการ์ แต กล�บ กลาย

เป็ น์วั าเป็ น์การ์ให เพ� 0อัการ์ที่ดแที่น์บ4ญค4ณเจ้ าขอังที่� 0ดน์ ไม เช น์น์� 'น์

ชน์ช� 'น์ต0 /าจ้ะเป็ น์คน์อักต�ญ ไม ร์& จ้�กบ4ญค4ณเป็ น์คน์บาป็ คน์ช� 'น์ข4น์น์างกล�วั

จ้ะเป็ น์หน์� 'บ4ญค4ณคน์ช� 'น์ต0 /าก@อัาศ�ยค/าพ&ดหร์�อัวัร์ร์ณ -

กร์ร์มที่� 0หยดย อัย พ&ดกลบเกล� 0อัน์พร์ร์ณน์าข าวัน์' /าที่� 0ได ด�เพร์าะตน์

ได บวังสร์วังไวั ก อัน์ หร์�อัไม ก@ไป็ กล าวัขอับค4ณเที่พเจ้ าที่� 0ป็ร์ะที่า

น์พร์ให ข าวัและน์' /าได ด� 0มกน์ ไม กล าวัขอับค4ณช� 0น์ชมคน์งาน์ที่าส

ไพร์ ที่� 0ร์ �บใช ที่/าให ตน์ม�อัย& ม�กน์ ข าวัขอังที่ร์�พย สมบ�ตขอังชน์ช� '

น์ข4น์น์าง เกดจ้ากการ์ต�กตวังเอัาเป็ร์�ยบ จ้ากผู้ลผู้ลตที่� 0ที่/าด วัยควัามเหน์@ดเหน์� 0อัยขอัง

ชน์ช� 'น์ต0 /า เม� 0อัน์/ามามอับย อัน์ค�น์ให แก คน์ช� 'น์ต0 /า แที่น์ ที่� 0จ้ะบอักวั าส 0งน์� '

มาจ้ากพล�งการ์ผู้ลตขอังชน์ช� 'น์ต0 /า กล�บบดเบ�อัน์ด วัยค/าพ&ดวั าเป็ น์ขอังบร์จ้าค ที่�

0ให เพร์าะควัามม�เมตตาหร์�อักร์4ณาขอังคน์ช� 'น์ข4น์น์าง คน์ช� 'น์ต0 /าจ้ะต อังร์�บ

ไป็ด วัยจ้ตส/าน์(กใน์บ4ญค4ณ และให เช� 0อัวั าส 0งขอังน์� 'น์เป็ น์ขอังส&งด4จ้ขอัง

วัเศษ (ที่� 'งที่� 0ขอังน์� 'น์มาจ้ากกร์ะบวัน์ผู้ลตขอังชน์ช� 'น์ต0 /า ที่� 0 คน์ช� 'น์ต0 /าไม อัาจ้คร์อับ

คร์อังได ใน์ช วังแร์ก ๆ ขอังการ์ผู้ลต ) ต�วัอัย างที่� 0กล าวัมาแล วั จ้ะเห@น์

วั าการ์ต อัส& ข�ดแย งที่างชน์ช� 'น์ม�การ์ป็ร์�บเป็ล� 0ยน์ไป็ตามย4ค สม�ย จ้ากการ์

เอัาเป็ร์�ยบที่� 0ช�ดเจ้น์เป็ ดเผู้ยใน์อัด�ต มาเป็ น์การ์ต อัส& ข�ดแย งเอัาเป็ร์�ยบ

ด วัยวัธิ�ที่� 0แยบยล ข( 'น์ จ้น์ไม ร์& ส(กวั าม�การ์ข�ดแย งต อัส& หร์�อัม�

ชน์ช� 'น์ป็ร์ากฏิอัย& ใน์การ์ต อัส& ข�ดแย งก�น์ร์ะหวั างชน์ช� 'น์ น์ายที่4น์ก�บชน์ช� '

น์กร์ร์มาช�พน์� 'น์ ใน์บางกร์ณ�อัาจ้เป็ น์การ์เอัาเป็ร์�ยบที่� 0อัาจ้ถึ&กต อังตามกฎีหมาย

เป็ น์ วัธิ�ที่� 0แยบยลเพ� 0อัลดควัามร์& ส(กวั าข�ดแย งเอัาเป็ร์�ยบ แต ส/าหร์�บ

มาร์ กซ์ แล วัได มอังเห@น์ป็ ญหาควัาม ข�ดแย งน์� 'มาแล วัก อัน์ใคร์

อั� 0น์ ถึ(งขน์าดศ(กษาที่/าน์ายและหาที่างอัอักขอังควัามข�ดแย งใน์ชน์ช� 'น์ ร์ะบบเศร์ษฐกจ้

ที่4น์น์ยมขอังเหล าชน์ช� 'น์น์ายที่4น์ที่� 0คร์อับคร์อังกร์ร์มสที่ธิ �เป็ น์สาเหต4ควัาม ข�ด

แย งพ� 'น์ฐาน์ขอังชน์ช� 'น์ เพร์าะร์&ป็แบบขอังที่4น์จ้ะก อัให เกดป็ ญหาด าน์

เสถึ�ยร์ภาพที่� 0เร์าเร์�ยกวั า วักฤตการ์ณ ที่างเศร์ษฐกจ้ที่� 0ตามมา มาร์ กซ์ ได วัพาก

ษ วัจ้าร์ณ ร์ะบบที่4น์น์ยมวั า ม�ล�กษณะเป็ น์การ์ ผู้ลตเพ� 0อัการ์ซ์� 'อัขายแลกเป็ล� 0ยน์

มใช ผู้ลตเพ� 0อัใช เอัง ชน์ช� 'น์น์ายที่4น์ผู้&กขาดป็ จ้จ้�ยการ์ผู้ลต เป็ น์ ร์ะบบที่� 0มอังพล�ง

แร์งงาน์เป็ น์สน์ค าชน์ดหน์( 0ง เป็ น์ร์ะบบที่� 0กดข� 0ข&ดร์�ดชน์ช� 'น์ผู้&

ใช แร์งงาน์ เป็ น์ร์ะบบ ที่� 0ลดค4ณค าควัามเป็ น์มน์4ษย ซ์( 0งก@สอัดคล อัง

ก�บน์�กวัชาการ์ที่� 0ได ที่/าการ์ศ(กษาวัจ้�ยเก� 0ยวัก�บที่4น์ และ ได พบป็ ญหาขอังร์ะบอับ

ที่4น์น์ยมผู้&กขาดไร์ พร์มแดน์ ซ์( 0งได สร์ างป็ ญหาใหญ หลวังให ก�บ

ป็ร์ะชา ชน์ที่� 0วัโลก และข�ดขวัางพล�งการ์ผู้ลตโดยร์วัมขอังส�งคม ค�อั

๕๑

1. ใช กลไกการ์ค า -เก@งก/าไร์ ๒. ควับค4มผู้&กขาดตลาดสน์ค าและบร์การ์

ไวั ที่� 0วัโลก ๓ . ก�ดก�น์ที่างการ์ค า ด วัยกฎีเกณฑ์ และร์ะเบ�ยบป็ฏิบ�ต

๔. ป็ร์ะเที่ศหร์�อัป็ร์ะชาชน์จ้ะถึ&กที่/าลายที่� 'งที่างตร์งและที่างอั อัม

หน้�า 90