Project

-Μιχαήλ Ευσταθίου

-Παναγιώτης Γύφτος

Πρόκειται για φιλμ γερμανικής παραγωγής που αφηγείται μια πραγματική ιστορία η οποία συνέβη σε ένα σχολείο. Ένας καθηγητής διδάσκει το θέμα της απολυταρχίας στους μαθητές του. Αποφασίζει να μη μείνει στο κλασικό πλαίσιο διδασκαλίας (παράδοση, ερωτήσεις, εξέταση), αλλά να διεξάγει ένα πείραμα.

Οι μαθητές υποχρεώνονται να φοράνε ομοιόμορφα ρούχα, να χαιρετάνε με συγκεκριμένο τρόπο, να μιλάνε μέσα στην τάξη μόνο αφού σηκώνονται όρθιοι κ.λπ. Η κοινότητα που σχηματίζουν ονομάζεται Κύμα. Οι συμμετέχοντες σιγά σιγά προσαρμόζονται στο νέο τρόπο σκέψης και δράσης και η συμπεριφορά τους γίνεται ή τείνει να γίνει φασιστική. Δεν αποδέχονται τη διαφορετικότητα, γίνονται βίαιοι, σκέφτονται πανομοιότυπα εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις. Όλο και περισσότεροι μαθητές ενθουσιάζονται από τα νέα δεδομένα και η τάξη διευρύνεται συνεχώς με νέους μαθητές. Ο καθηγητής γίνεται το κεντρικό πρόσωπο του σχολείου. Η πορεία του πειράματος έχει τραγική κατάληξη αφού ένας μαθητής πυροβολεί κάποιον άλλο, ο ίδιος αυτοκτονεί και ο καθηγητής συλλαμβάνεται. Είναι δύσκολο αν δεν είναι κάποιος ειδικός επί του θέματος να κρίνει την ταινία αισθητικά, όμως είναι μάλλον ευκολότερο να θέσει ορισμένους προβληματισμούς για το ιδεολογικό και πολιτικό περιεχόμενό της.

Η ταινία συνειδητά ή όχι ευνοεί τη θεωρία των δυο άκρων. Ένας οραματιστής που πιστεύει στην αταξική κοινωνία υιοθετεί με ευκολία φασιστική συμπεριφορά (έστω για χάρη του πειράματος) και υποχρεώνει με επιτυχία μιαν ολόκληρη κοινότητα να τον ακολουθήσει. Υπερβολικό συμπέρασμα το περί ενίσχυσης της ανιστόρητης θεωρίας των δυο άκρων; Σήμερα, ένας ολόκληρος μηχανισμός (κράτος, ΜΜΕ και αστικά κόμματα) λειτουργεί για να κάνει αποδεκτή την εν λόγω θεωρία. Ας θυμηθούμε μόνο πως η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ταυτίσει κομμουνισμό και φασισμό, μέσα από συγκεκριμένα ντοκουμέντα της, με προφανείς σκοπούς.

( http://ergatikosagwnas.gr/EA/index.php/2012-03-12-20-13-03/1331-l-r- )

Σχετικά με την θεωρία των δύο άκρων: ( http://www.thepressproject.gr/folder/40572/10-I-theoria-ton-duo-akron )

Ήταν σημαντικός Γερμανός φιλόσοφος, ποιητής, συνθέτης και φιλόλογος. Έγραψε κριτικά δοκίμια πάνω στην θρησκεία, την ηθική, τον πολιτισμό, την φιλοσοφία και τις επιστήμες, δείχνοντας ιδιαίτερη κλίση προς την χρήση μεταφορών, ειρωνείας και αφορισμών.

Οι κεντρικές ιδέες της φιλοσοφίας του Νίτσε περιλαμβάνουν τον "θάνατο του Θεού", την ύπαρξη του υπερανθρώπου, την ατέρμονη επιστροφή, τον προοπτικισμό καθώς και την θεωρία της ηθικής κυρίων - δούλων. Αναφέρεται συχνά ως ένας από τους πρώτους «υπαρξιστές» φιλοσόφους. Η ριζική αμφισβήτηση από μέρους του της αξίας και της αντικειμενικότητας της αλήθειας έχει οδηγήσει σε αμέτρητες διαμάχες και η επίδρασή του παραμένει ουσιαστική, κυρίως στους κλάδους του υπαρξισμού, του μεταμοντερνισμού και του μεταστρουκτουραλισμού.

Ξεκίνησε την καριέρα του σαν κλασικός φιλόσοφος, κάνοντας κριτικές αναλύσεις σε αρχαιοελληνικά και Ρωμαϊκά κείμενα, προτού εντρυφήσει στην φιλοσοφία. Το 1869, σε ηλικία 24 ετών, διορίστηκε καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Βασιλείας, στην έδρα της Κλασικής Φιλολογίας, όντας ο νεότερος που έχει πετύχει κάτι ανάλογο. Παραιτήθηκε το καλοκαίρι του 1879 εξαιτίας των προβλημάτων υγείας που τον ταλάνιζαν σχεδόν όλη του την ζωή. Σε ηλικία 44 ετών, το 1889, υπέστη νευρική κατάρρευση, η οποία αργότερα διεγνώσθη ως συφιλιδική «παραλυτική ψυχική διαταραχή», διάγνωση η οποία αμφισβητείται. Η επανεξέταση των ιατρικών φακέλων του Φρειδερίκου Νίτσε δείχνει ότι κατά πάσα πιθανότητα πέθανε από όγκο στον εγκέφαλο, ενώ η μετά θάνατον σπίλωση του ονόματός του οφείλεται κυρίως στο αντι-ναζιστικό μέτωπο. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ανέλαβε την φροντίδα του η μητέρα του, μέχρι τον θάνατό της το 1897, και έπειτα η αδελφή του, Ελίζαμπεθ Φούρστερ-Νίτσε, μέχρι τον θάνατό του, το 1900.

Εκτός από την φροντίδα του, η Ελίζαμπεθ Φούρστερ-Νίτσε ανέλαβε χρέη εκδότριας και επιμελήτριας των χειρογράφων του. Ήταν παντρεμένη με τον Μπέρναρντ Φούρστερ, εξέχουσα μορφή του γερμανικού εθνικιστικού και αντισημιτικού μετώπου, για χάρη του οποίου ξαναδούλεψε αρκετά από τα ανέκδοτα χειρόγραφα του Νίτσε, στην προσπάθειά της να τα «μπολιάσει» με τις ιδέες του, αντιβαίνοντας ριζικά με τις απόψεις του φιλόσοφου, οι οποίες ήταν ξεκάθαρα εναντίον του αντισημιτισμού και του εθνικισμού (Η κριτική του Νίτσε στον Αντισημιτισμό και τον Εθνικισμό). Με την βοήθεια των εκδόσεων της Φούρστερ-Νίτσε, ο Νίτσε έγινε συνώνυμο του Γερμανικού μιλιταρισμού και του Ναζισμού, αν και αρκετοί μελετητές του στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα έχουν καταφέρει να αντιστρέψουν την παρερμήνευση των ιδεών του.

Ο Αδόλφος Χίτλερ βασίστηκε στα νιτσεϊκά έργα για να οικοδομήσει τη θεωρία του εθνικοσοσιαλισμού ή ναζισμού. Το πρότυπο της Αρείας φυλής βασίστηκε πάνω στον Υπεράνθρωπο (Τάδε έφη Ζαρατούστρα), το σημαντικότερο ίσως έργο του Νίτσε. Ο Νίτσε όμως, καθώς φαίνεται και μέσα από τα έργα του, υπήρξε δριμύτατος επικριτής τόσο των εθνικιστικών, όσο και κάθε αντισημιτικών τάσεων. Ο Ζαρατούστρα είναι η υπέρβαση του ανθρώπου προς το ανθρωπινότερο και όχι προς το απανθρωπότερο. Εξάλλου και ο ίδιος ο Νίτσε προέβλεψε ότι τα έργα του θα παρερμηνευτούν και ότι δύσκολα θα υπάρξει κάποιος που θα τα κατανοήσει σε βάθος. Ο ίδιος θα πει: «Αυτό που κάνουμε δεν το καταλαβαίνουν ποτέ, μα μονάχα το επαινούν ή το κατηγορούν».