Α΄ ΚΑΙ Β΄ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ: ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ

Βαριάμη ΜυρτώΓιαγτζόγλου ΌλγαΓιαγτζόγλου ΒασιλείαΘερμιώτης ΣτράτοςΙατρού Γιώργος

ΠεριεχόμεναΑ΄ Ελληνικός Αποικισμός Χαρακτηριστικά Μετακινήσεις στον Ελλαδικό χώρο

Β΄ Ελληνικός Αποικισμός Αίτια του αποικισμού Χαρακτηριστικά Μετακινήσεις στη Μεσόγειο

Ομοιότητες των δύο αποικισμών

Α΄ Αποικισμός

Χαρακτηριστικά του ά αποικισμού

• Ο πρώτος ελληνικός αποικισμός αναφέρεται στο αποτέλεσμα των πληθυσμιακών μεταναστεύσεων και των ανακατατάξεων που συνέβησαν στον Ελλαδικό χώρο από τα μέσα του 12ου έως τα τέλη του 9ου αιώνα π. Χ. .

Η εγκατάσταση των Δωριέων στην κεντρική Ελλάδα Καταλαμβάνοντας την περιοχή εκτόπισαν τους παλαιότερους της κατοίκους,

τους Δρύοπες οι οποίοι κατέφυγαν στην νότια Εύβοια, στα νησιά των δυτικών Κυκλάδων και στην νότια Αργολίδα Η μετακίνηση των Δρυόπων ήταν η πρώτη σημαντική μετακίνηση στον χώρο της νότιας Ελλάδας την περίοδο της μετάβασης από την εποχή του χαλκού στην εποχή του σιδήρου. Μετά την εδραίωση τους στην περιοχή της Στερεάς οι Δωριείς οργάνωσαν εκστρατεία κατά των πλούσιων και ισχυρών βασιλείων των Αχαιών στην Πελοπόννησο. Στην εκστρατεία τους συμμετείχαν και γειτονικά φύλα, όπως οι Αιτωλοί και οι Βοιωτοί που είτε συμμάχησαν απλά με τους Δωριείς είτε βρίσκονταν κάτω από την εξουσία τους εκείνη την περίοδο. Στα μέσα του 12ου αιώνα π. Χ. οι Δωριείς εισέβαλαν στην Πελοπόννησο περνώντας με πλοία τον πορθμό του Ρίου.

Αιολικός αποικισμός

Την ίδια περίοδο που οι Δωριείς κινούνταν προς την Πελοπόννησο πραγματοποιήθηκαν και άλλες μετακινήσεις στον Ελλαδικό χώρο. Οι Θεσσαλοί με προερχόμενοι από την περιοχή της Θεσπρωτίας μετακινήθηκαν στην περιοχή της Θεσσαλίας εκτοπίζοντας παλαιότερα αιολόφωνα φύλα που κατοικούσαν στην περιοχή. Άλλοι πληθυσμοί της Θεσσαλίας και οι παλαιότεροι κάτοικοι της Βοιωτίας μετά την απώλεια των περιοχών τους κατέφυγαν στις περιοχές του Βορειοανατολικού Αιγαίου και εγκαταστάθηκαν αρχικά στην Λέσβο, την Τένεδο και τις Εκατόννησους (Μοσχονήσια). Οι πληθυσμοί αυτοί ονομάστηκαν αργότερα Αιολείς. Οι Αιολείς, τα επόμενα χρόνια αποίκισαν την απέναντι Μικρασιατική ακτή η οποία ονομάστηκε Αιολίδα.

Ιωνικός αποικισμός

Οι Ίωνες πριν την κάθοδο των Δωριέων ζούσαν στην βόρεια Πελοπόννησο, στην Μεγαρίδα και στην Αττική. Μετά την απώλεια των περιοχών τους από τους Δωριείς και Αχαιούς της Αργολίδας, μετακινήθηκαν ανατολικότερα. Οι περισσότερες παραδόσεις των Ιωνικών πόλεων θεωρούν ηγέτη της μετανάστευσης κάποιον απόγονο του Κόδρου και παρουσίαζαν ως αφετηρία τους την Αττική.

Β΄ Αποικισμός

Δεύτερος ελληνικός αποικισμός Δεύτερος ελληνικός αποικισμός ονομάστηκε η

οργανωμένη αποικιακή εξάπλωση των αρχαίων Ελλήνων στον χώρο της Μεσογείου και της Μαύρης θάλασσας, κατά την περίοδο του 8ου, του 7ου και του 6ου αιώνα π. Χ.

Αρχαίες αποικίες στη Μεσόγειο

 Έλληνες

 Φοίνικες

Χαρακτηριστικά του β΄ αποικισμού Η ίδρυση των αποικιών ήταν

αποτέλεσμα οργανωμένης επιχείρησης. Η αποστολή οργανωνόταν από τη μητρόπολη, ενώ σε πολλές περιπτώσεις συνεργάζονταν περισσότερες πόλεις.

Η θέση της αποικίας επιλεγόταν προσεκτικά με στόχο να προσφέρει εμπορικά πλεονεκτήματα αλλά και ασφάλεια απέναντι σε επιδρομείς

Αίτια του αποικισμού

Αποικίες στην Μακεδονία και στην Θράκη Στην Βόρεια Ελλάδα ιδρύθηκαν πολλές αποικίες κυρίως στην περιοχή της Χαλκιδικής αλλά και

στην περιοχή της Θράκης. Η Χαλκιδική αποικίστηκε από Ευβοείς, κυρίως από την Χαλκίδα.

Τα Άβδηρα

Αποικίες στο Ιόνιο και στην Ιλλυρία

Η περιοχή του Ιονίου και της Ιλλυρίας αποικίστηκε αποκλειστικά σχεδόν από Κορινθίους. Οι Κορίνθιοι ίδρυσαν σημαντικές αποικίες κατά μήκος του θαλάσσιου δρόμου προς την Κάτω Ιταλία και την δύση με τις οποίες πέτυχαν να γίνουν κυρίαρχοι στο εμπόριο της δυτικής πλευράς της Μεσογείου. Σημαντικότερες αποικίες των Κορινθίων ήταν η Λευκάδα, ο Αστακός, το Ανακτόριο, το Άκτιο, η Αμβρακία, και η Κέρκυρα. Οι Κορίνθιοι ίδρυσαν ακόμα δύο σημαντικές αποικίες στην Ιλλυρία που εξελίχθηκαν σε σημαντικές πόλεις, την Απολλωνία και την Επίδαμνο.

Αποικίες στην Κάτω Ιταλία Οι πρώτοι που αποίκησαν την Κάτω

Ιταλία ήταν οι Ευβοεις, οι οποίοι με εκκίνηση τις Πιθηκούσσες (στο νησί Ίσχια) ίδρυσαν μια σειρά από πόλεις στην περιοχή. Δεύτερη πόλη που ίδρυσαν ήταν η Κύμη, σχεδόν απέναντι από την Ίσχια. Άποικοι από την Κύμη ίδρυσαν στην Σικελία την Ζάγκλη και στην απέναντι ακτή το Ρήγιο. Οι Ευβοείς ίδρυσαν ακόμα την πόλη Νάξο η οποία έγινε η βάση για την ίδρυση των πόλεων Λεοντίνοι, Ταυρομένιο και Κατάνη.

Θέατρο στις Συρακούσες

Αποικίες στην Μαύρη θάλασσα και στην Προποντίδα Στον αποικισμό της Μαύρης Θάλασσας πρωτοστάτησαν οι Μεγαρείς και

κάποιες Ιωνικές πόλεις όπως η Μίλητος, η Φώκαια και η Τέως. Οι περισσότερες αποικίες στην περιοχή του Πόντου και της Προποντίδας ιδρύθηκαν τον 7ο αιώνα π. Χ. Στην περιοχή της Προποντίδας οι Μεγαρείς ίδρυσαν τις πόλεις Αστακό, Χαλκηδόνα και Βυζάντιο σε ιδιαίτερα προνομιακές θέσεις. Η Μίλητος ίδρυσε την Κύζικο και οι Φωκαείς την Λάμψακο

Ναός στο Παντικάπαιο

Αποικίες στην υπόλοιπη Μεσόγειο Οι ελληνικές αποικίες εξαπλώθηκαν μέχρι την Ισπανία και την βόρεια

Αφρική.

Ο Οδυσσέας στο νησί των Σειρήνων. Η Οδύσσεια αποτύπωνε στοιχεία αυτής της περιόδου

ΒιβλιογραφίαΠηγές  Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, εκδοτική Αθηνών, τόμος Β΄ Μεγάλη διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια της Μικράς Ασίας Αιολικός

αποικισμός Μεγάλη διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια της Μικράς Ασίας Ιωνικός

αποικισμός Μεγάλη διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια της Μικράς Ασίας Δωρικός

αποικισμός Ιστορία των Αρχαίων χρόνων ως το 30 π. Χ. Λάμπρου Τσακτσίρα – Μιχάλη

Τιβέριου ΟΕΔΒ, Αθήνα 2000