Σπίνος Ευθύμιος: Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας, Σχολή Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Αιγαίου & Tμήμα Αλιείας, Περιφερειακή Ενότητα Κεφαλληνίας, Περιφέρειας Ιονίων Νήσων.

Ράμφος Αλέξιος: Τμήμα Υδατοκαλλιεργειών και Αλιευτικής Διαχείρισης, ΤΕΙ Μεσολογγίου.Λαζαρίδου Ευθαλία: Τμήμα Περιβάλλοντος & Υδροοικονομίας, Περιφερειακή Ενότητα Κεφαλληνίας.

Μπακόπουλος Βασίλειος: Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας, Πανεπιστημίου Αιγαίου.

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΚΟΛΠΟΥ ΑΡΓΟΣΤΟΛΙΟΥ: ΠΡΟΚΑΤΑΡΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΥΘΜΕΝΑ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ

ΣΤΟΥΣ ΛΕΙΜΩΝΕΣ ΠΟΣΕΙΔΩΝΙΑΣ

Η μελέτη και αναλυτική περιγραφή της δομής των βενθικών θαλάσσιων φυτοκοινωνιών σε μία περιοχή αποτελεί ένα πεδίο βασικής έρευνας, με επακόλουθη δυνατότητα αξιοποίησης των αποτελεσμάτων.

Ειδικότερα, οι λειμώνες που σχηματίζουν τα θαλάσσια φανερόγαμα, σε παγκόσμιο επίπεδο, αποτελούν τα πλέον σημαντικά θαλάσσια οικοσυστήματα και τη βάση της βιοποικιλότητας των παράκτιων υδάτων.

Από τις κοινωνίες των θαλάσσιων φανερόγαμων των ελληνικών ακτών, οι συχνότερες είναι οι κοινωνίες των ειδών Posidonia oceanica, Cymodocea nodosa, Zostera noltii και Halophila stipulacea.

Εισαγωγή

Η υψηλή οικολογική αξία σε συνδυασμό με τη συνεχή τάση υποβάθμισης των λειμώνων από τις ανθρώπινες δραστηριότητες αντανακλάται στο καθεστώς προστασίας τους σε ευρωπαϊκό και μεσογειακό επίπεδο.

Έχουν χαρακτηρισθεί ως οικότοπος προτεραιότητας του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, ενώ προστατεύονται από τη Σύμβαση της Βαρκελώνης για την προστασία της Μεσογείου από τη ρύπανση (Πρωτόκολλα 4 και 6).

Το πρώτο βασικό εργαλείο για την παρακολούθηση και προστασία των λειμώνων Ποσειδωνίας είναι η καταγραφή της θέσης και της κατανομής τους.

Οι χάρτες των λειμώνων αποτελούν το βασικό διαχειριστικό εργαλείο, παρέχοντας μια εποπτική εικόνα της κατάστασης του οικοτόπου στους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων αλλά και στο κοινό.

Το είδος P. oceanica

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι: η απόκτηση δεδομένων κατανομής της θαλάσσιας βλάστησης του Κόλπου Αργοστολίου Κεφαλονιάς,

η δημιουργία χάρτη βάσης (baseline map), με απώτερο στόχο την εκτίμηση της οικολογικής κατάστασης των παράκτιων υδάτων και τη δημιουργία διαχειριστικού εργαλείου για τη λήψη αποφάσεων στο χωρικό σχεδιασμό των θαλάσσιων δραστηριοτήτων.

ΣΚΟΠΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Η χαρτογράφηση πραγματοποιήθηκε στην περιοχή του Κόλπου του Αργοστολίου ο οποίος είναι ένας ημίκλειστος Κόλπος με μήκος 13.5 km στον άξονα βορρά-νότου και μέσο πλάτος 2.8 km.

Επικοινωνεί με το Ιόνιο Πέλαγος στο νότιο τμήμα του μέσω ενός ανοίγματος πλάτους 2.9 km.

Κατά μήκος της δυτικής και βόρειας ακτογραμμής ο πυθμένας έχει ήπια κλίση ενώ κατά μήκος της ανατολικής ακτογραμμής υπάρχει απότομη κλίση.

Μεθοδολογία

Σάρωση του πυθμένα με το ηχοβολιστικό σύστημα αποτύπωσης πυθμένα RoxAnn GD-X

Διαδρομές μήκους 350km Μέση ταχύτητα 5 κόμβοι

Συχνότητα καταχώρησης 30 μετρήσεις/λεπτό.

Συχνότητα 200 Khz

Η απόσταση μεταξύ των διατομών κυμάνθηκε μεταξύ 100 και 400 m.

Η επιβεβαίωση και ταυτοποίηση των διαφόρων τύπων υποστρώματος πραγματοποιήθηκε με τη χρήση υποβρύχιας κάμερας τύπου TOV-1 καθώς και αρπάγης (βενθολήπτη).

Επειδή ο στόχος της παρούσας μελέτης ήταν ο εντοπισμός των λιβαδιών θαλάσσιων φανερόγαμων, δόθηκε έμφαση στην ταυτοποίηση του σήματος του οργάνου στις περιοχές με φυτική κάλυψη.

Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν φιλτραρίσθηκαν για να αφαιρεθούν οι λανθασμένες τιμές

Με τη διαδικασία αυτή αφαιρέθηκε περίπου το 6% των μετρήσεων ενώ διατηρήθηκαν 52.487 τιμές οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν για την απεικόνιση των τύπων του υποστρώματος και της βυθομετρίας.

Τα δεδομένα εξομαλύνθηκαν με τη χρήση κινητού μέσου εύρους 20 τιμών.

Οι κατηγορίες του υποστρώματος απεικονίσθηκαν με τη χρήση του λογισμικού χαρτογράφησης Surfer v.9.0 (Golden Software Inc. USA) με τη χρήση του αλγόριθμου απεικόνισης nearest neighbour, ενώ η απεικόνιση της βυθομετρίας της περιοχής πραγματοποιήθηκε με τη χρήση του αλγόριθμου απεικόνισης Kriging.

Επεξεργασία δεδομένων

Αποτελέσματα

Επιβεβαιώθηκε και επικαιροποιήθηκε η βυθομετρία της περιοχής

Βάθος > 25m στην είσοδο του Κόλπου

Πιο απότομη κλίση στην

ανατολική πλευρά του Κόλπου

Βυθομετρία

Η περιοχή μελέτης καλύπτεται σχεδόν ολόκληρη από μαλακό υπόστρωμα.

Το σκληρό υπόστρωμα είναι ιδιαίτερα περιορισμένο.

Το βόρειο τμήμα καλύπτεται από ιλυώδες υπόστρωμα χωρίς φυτική κάλυψη.

Αμμώδες υπόστρωμα στο υπόλοιπο μέρος του Κόλπου.

Ταξινόμηση πυθμένα

Ταυτοποιήθηκαν τα είδη θαλάσσιων φανερόγαμων P. oceanica και C. nodosa.

Εκτεταμένα λιβάδια ποσειδώνιας στην είσοδο του Κόλπου σε βάθος μέχρι 25m.

Πιο αραία λιβάδια στο κεντρικό τμήμα του Κόλπου σε βάθη μέχρι 20m.

Περιορισμένη εξάπλωση και μέγιστο βάθος (<5m) στο βόρειο τμήμα

Περιορισμένες συστάδες του είδους C.nodosa κοντά στο λιμάνι του Αργοστολίου και του Ληξουρίου

Ταξινόμηση πυθμένα

Pinna nobilis

Παρατηρήθηκαν πληθυσμοί του είδους σε τέσσερις περιοχές του Κόλπου και σε βάθος μεγαλύτερο των 2 m:

ΒΔ του ΚόλπουΝότια του λιμανιού ΛηξουρίουΣτο λιμάνι Αργοστολίου Ανατολικά των νησίδων Βαρδιάνων.

Στις υποβρύχιες λήψεις με κάμερα προκειμένου να γίνει επιβεβαίωση του σήματος του ηχοβολιστικού οργάνου, παρατηρήθηκαν διάσπαρτα πολυάριθμα εχινόδερμα κυρίως ολοθουροειδή και αχινοί σε όλο τον πυθμένα της περιοχής μελέτης.

Αποτυπώθηκαν για πρώτη φορά τα λιβάδια ποσειδωνίας στην περιοχή.

Η εξάπλωση των λιβαδιών παρουσίασε σημαντικές διαφορές από την είσοδο προς το εσωτερικό τμήμα του Κόλπου.

Οι μικροί πληθυσμοί του προστατευόμενου δίθυρου μαλακίου Pinna nobilis, χρήζουν περαιτέρω μελέτης, διαχείρισης και λήψης μέτρων προστασίας.

Οι φυτοβενθικές και ζωοβενθικές βιοκοινωνίες του Κόλπου αναδεικνύουν ένα δυναμικό παράκτιο οικοσύστημα που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Προτείνεται η λήψη μέτρων προστασίας και ορθολογικής διαχείρισης και να δημιουργηθεί σύστημα συνεχούς παρακολούθησης των επιβαρυντικών παραγόντων.

Συμπεράσματα/Συζήτηση

Ευχαριστούμε όλους τους υπευθύνους δημοσίων και ιδιωτικών φορέων που δραστηριοποιούνται στον Κόλπο Αργοστολίου για τις πληροφορίες που μας παρείχαν και για την πρόσβαση σε όλη την περιοχή μελέτης.

Ευχαριστίες

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ !!!