1

เอเชยตะวนออกเฉยงเหนอ: ความสมพนธระหวางจน เกาหล และญปน จากยคโบราณจนถงปจจบน

รศ. ดร. ดารงค ฐานด ผอานวยการศนยเกาหลศกษา มหาวทยาลยรามคาแหง

บทคดยอ

หลกฐานของนกมานษยวทยาโบราณศกษาระบวา มนษยปกกงเกดขนเมอราวเจดแสนปทหมบานโจวโขวเตยน ใกลนครปกกง จากนนไดขยายออกเปนกลมชาตพนธตางๆ และอพยพไปอาศยอยตามแหลงทอยทวบรเวณเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอ ชาวฮนตงหลกปกฐานอยบรเวณทราบลมภาคกลางของจน เปนกลมทมความเจรญรงเรองและสรางสรรคอารยธรรมสงเดนตงแตกอนราชวงศฉน ในขณะทชนกลมอนยงอยในสภาพปาเถอนและรบวฒนธรรมจากจนอยางตอเนอง แมวาในกาลตอมา ทงเกาหลและญปนจะกอตงเปนรฐ-ชาตขนในตอนตนของครสตกาล แตกยงคงเปนรฐบรรณาการของจนมาจนถงครสตศตวรรษท 9 (ในกรณของญปน) และจนถงตอนปลายของครสตศตวรรษท 19 (ในกรณของเกาหล) อยางไรกตามในยคน การขดเสนกนอาณาเขตของแตละประเทศยงไมไดรบการยอมรบจากทกฝาย จงมการอางสทธเหนอดนแดน/หมเกาะบางแหงวาเปนของตนเอง และความเชอดงกลาวกลายเปนมรดกแหงความขดแยงของสงคมทงสามสงคมในยคปจจบน

สงคมในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอในยคโบราณดารงสภาพในระบบเศรษฐกจแบบยงชพ ทาการปกครองในระบอบสมบรณาญาสทธราชยโดยใหความเคารพนบถอผปกครองในฐานะสมมตเทพ และยดถอจตวญญาณของชนเผาเรอยมา จนกระทงถกแนวคดดานวตถนยมในรปของระบบทนนยมและระบอบการปกครองแบบประชาธปไตยของชาวตะวนตกเขามาครอบงาในชวงตอนปลายของครสตศตวรรษท 19 ทาใหสงคมเกดความตงเครยดและความสมพนธระหวางประเทศทงสามเปลยนแปลงไป

ตอมา เอเชยตะวนออกเฉยงเหนอเปนภมภาคทมพลวตสงยง ญปนกลายเปนสงคมทมพลงอานาจสงเหนอจนและเขาครอบครองคาบสมทรเกาหลเปนอาณานคม ญปนไดผกขาดการเปนผนาทางดานทหารและเศรษฐกจในระบบทนนยมและแสวงหาผลประโยชนดวยการแยงชงและยดครอง

2

ดนแดนของประเทศรอบขางตลอดชวงตนของครสตศตวรรษท 20 จนกระทงประสบกบความพายแพในสงครามโลกครงทสอง อนเปนการสนสดการผกขาดอานาจทางทหารของชาวอาทตยอทย ญปนยงคงเปนผนาทางเศรษฐกจในยคหลงสงคราม และกาวขนเปนมหาอานาจทางเศรษฐกจเปนอนดบทสองของโลกในตอนปลายทศวรรษ 1960 ในขณะทเกาหลใตสามารถเรงรดการพฒนาประเทศจนไดรบผลสาเรจในชวงทศวรรษ 1960 – 1980 สวนจนไดเจรญรอยตามตงแตทศวรรษ 1980 เรอยมาจนถงปจจบน พลวตของสงคมจน เกาหลใต และญปนในแตละชวงเวลากอใหเกดรปแบบของความสมพนธระหวางกนทแตกตางออกไป จากจนเปนศนยกลางของประชาคมนานาชาตในยคโบราณ มาเปนญปนมอานาจทางเศรษฐกจและการทหารเหนอประเทศเพอนบาน สวนความสมพนธรปแบบใหมทแตละประเทศมศกดศรทดเทยมกนในยคใหม นาไปสความสมพนธแบบ “รวมมอเชงการแขงขน” ในยคปจจบน

ปจจบน ผคนทวโลกตางใหความสนใจศกษาสงคมในแถบเอเชยตะวนออก เฉยงเหนอกนมากขน โดยเฉพาะอยางยงเมอสงคมเหลานตางเรงรดพฒนาประเทศกาวไปสสงคมทนสมยและมความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจยง กลาวคอ ภายหลงสงครามโลกครงทสอง ญปนไดกาวขนเปนมหาอานาจในทางเศรษฐกจเปนอนดบทสองของโลกในตอนปลายทศวรรษท 1960 ตอมา เกาหลใตไดเจรญรอยตาม กอใหเกดความเจรญรงเรองทพงสงขนอยางรวดเรวในชวงทศวรรษท 1970 – 1980 สวนในทศวรรษท 1990 จนถงปจจบน (ค.ศ. 2006) จนแผนดนใหญมอตราความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจดวยตวเลขสองหลกตลอดมา และกลายเปนดาวรงพงแรง สงผลอยางรนแรงตอภาวะเศรษฐกจ รวมทงความสมพนธระหวางประเทศในยคใหม นอกจากน สงคมเลกๆ เชน ไตหวน และฮองกง ไดเพมสสนใหชนผวเหลองไดรบการเชดชเมอสงคมท “จวแตแจว” เหลานไดสรางมหศจรรยดวยฝมอมนษยตลอดศตวรรษท 20 และตอเนองมายงสหสวรรษใหมอยางไมหยดยง อยางไรกตาม ทามกลางความยนดปรดาถงความรงเรองทางเศรษฐกจ แตเรากยงราลกถงภาพของความขดแยงทมความรนแรง เปนสงครามทประหตประหารกนดวยกาลงทหารและอาวธ กอใหเกดความสญเสยชวตของประชากรและทรพยสนมากมายตลอดครสตศตวรรษท 20 และความขดแยงเหลานนกยงคงมปรากฏอยอยางตอเนองมาจนถงทกวนน โดยสวนหนงมาจากมรดกทางประวตศาสตรทเกดขนในอดตกาลนาน

3

มาแลว และอกสวนหนงมาจากผลพวงทหลงเหลอจากสงครามเยน ดงเชน กรณของเกาหลเหนอ ซงไดกอใหเกดความวตกกงวล ระทกขวญ และความรสกไมปลอดภยทสงครามอาจปะทขนอกเมอใดกได จากภาพเหตการณทปรากฏขนดงทกลาวมาแลวขางตน ผศกษาไดใหความสนใจและคนควาเรองราวความเปนมาและความสมพนธของสงคมในบรเวณเอเชยตะวนออกมาอยางตอเนอง ทาใหเกดความเขาใจในคน สงคมวฒนธรรม และความสมพนธระหวางสงคมทงสามไดในระดบหนง สาหรบในงานชนน ประสงคทจะขยายขอบเขตของการศกษาความสมพนธของสงคมทงสามตอไปอก โดยมองยอนกลบไปศกษาเรองราวตงแตยคโบราณกาลทเรมตนดวยการกาเนดมนษยชาต การกอตงเปนรฐ ( nation-state ) และความสมพนธตอกนเรอยมาจนถงปจจบน (ป ค.ศ. 2006) จรงอย ทมนกรฐศาสตรไดศกษาความสมพนธระหวางประเทศของบรเวณสวนนของโลกมาแลว ทงทเปนคนจน คนเกาหล และคนญปน ตลอดจนนกวชาการจากภมภาคอนของโลก แตงานชนนเปนการอธบายปรากฏการณดงกลาวของคนไทยทมองเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอโดยเนนความสมพนธทงทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคมวฒนธรรม ดวยมมมองของคนทมพนฐานทางวฒนธรรมทใกลเคยงกน แตมใชสมาชกของทงสามสงคมนน อนอาจสงผลใหเหนภาพทแตกตางกนออกไปจากงานอนๆ ทผานมาบางไมมากกนอย วตถประสงค 1. เพออธบายปรากฏการณและการพฒนาของสงคมในบรเวณเอเชย

ตะวนออกเฉยงเหนอ นบตงแตเมอเรมมมนษยชาตยคโฮโม อเรคตส (ราว 700,000 ปมาแลว) มาจนถงการกอตงเปนสงคมจน เกาหล และญปน และการพฒนาของสงคมเหลานเรอยมาจนถงปจจบน ป ค.ศ. 2006

2. เพออธบายความสมพนธของสงคมทงสามในหวงเวลาดงกลาว และบอเกดของขอขดแยงทเปนมรดกทางประวตศาสตร อนสงผลใหเกดเปนปญหาระหวางประเทศขนในยคปจจบน

3. เพอหารปแบบความสมพนธของประเทศทงสาม

4

วธการดาเนนงานการศกษา 1. ประเภทขอมล

การวจยเรองนเปนการวจยเอกสาร (documentary research) โดยใชการเกบขอมลทตยภมเปนหลก อยางไรกตาม การจดเกบขอมลปฐมภมไดกระทาพรอมกนไปดวย 2. วธเกบขอมล

- ขอมลทตยภม เปนขอมลทบนทกเหตการณในอดตจนถงปจจบน จากแหลงขอมล ตอไปน

(1) หนงสอ เชน ประวตศาสตร การเมองระหวางประเทศ สงคมและ วฒนธรรม (2) รายงานการวจย และเอกสารทางราชการของประเทศทเกยวของ (3) บทความในวารสาร นตยสาร หนงสอพมพ เชน Korea Times, Japan Times, China Daily หนงสอพมพของไทย และอนๆ (4) ความคดเหน บทความ และขอเขยนในสออเลกทรอนกส

- ขอมลปฐมภม เปนขอมลทไดรบจากการสมภาษณ โดยสมภาษณผเชยวชาญทสนใจกจการเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอ ไดแก นกวชาการและ/หรอขาราชการไทย จน เกาหล ญปน และยโรป/อเมรกา จานวน 5 คน เพอใหไดรบขอมลและขอคดเหนจากมมมองทหลากหลาย การเลอกบคคลในการสมภาษณ โดยเลอกบคคลทมความรและทางานในแถบภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอซงใชวธการเลอกแบบจาเพาะเจาะจงเฉพาะบคคลทมความรและความสนใจในหวขอนเทานน การสมภาษณไดใชวธการสมภาษณโดยตรง และ/หรอผานทางจดหมายอเลกทรอนกส รวมทงศกษาขอเขยนของผใหสมภาษณ สวนหวขอการสมภาษณไดยดแนวตามกรอบการศกษาเปนหลก อนจกนาไปสการสรางองคความรและทฤษฎตอไป 3. การวเคราะหขอมลและการนาเสนอผลการวจย หลงจากทไดเกบรวบรวมขอมลทงจากเอกสารและจากการสมภาษณแลว ผวจยไดนาขอมลทงหมดมาวเคราะหวตถประสงค ทตงขนเพอคนหาความสมพนธของตวแปร และหาขอสรป

5

ผศกษาไดแบงชวงเวลาออกเปน 2 ชวง คอ ชวงทหนง - ในยคโบราณกาลนบตงแตการกาเนดของมนษยโบราณโฮโม อเรคตส ราวเจดแสนปมาแลวจนถงตนครสตศกราชทสงคมในบรเวณเอเชยภาคตะวนออกเฉยงเหนอกอตงเปนสงคมของตวเองขนในตอนปลายครสตศตวรรษท 19 และชวงทสอง – นบตงแตตนครสตศตวรรษท 20 จนถงป ค.ศ. 2006 เพอนาไปสการหารปแบบของความสมพนธของสงคมทงสาม ผลการศกษา ประวตและพฒนาการความเปนมาของสงคมจน เกาหล และญปนนบตงแตยคโบราณกอนทจะมการตงเปนรฐ-ชาตเรอยมาจนถงปจจบนนน เปนหวงเวลายาวนานทมนษยไดถอกาเนดในบรเวณแถบนถง 700,000 ปมาแลว โดยแรกเรมมลกษณะเปนครอบครวขยาย และกลายเปนกลมโคตรตระกล (clan) ตงบานเรอนอาศยอยรวมกนเปนกลมๆ แยกออกจากกลมอนตามทองถนทกระจดกระจายทวไป เมอกลมมจานวนมากขนกจะรวมกบกลมอนทมความสมพนธดวยการแตงงาน กลายเปนเผา (tribe) และสรางเปนสงคมทมความเปนปกแผนและมเอกลกษณเฉพาะเผาทแตกตางไปจากสงคมอน

ในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอน ชาวฮนซงเปนชนเผาหลกของจนทอาศยในทราบลมตามฝงแมนาฮวงโหหรอเรยกวา จงหยวน นน เปนกลมทมจานวนประชากรมาก และตงบานเรอนอยหนาแนนเปนกลมแรก ทงนเปนเพราะบรเวณนมความอดมสมบรณ สามารถทาการเพาะปลก เลยงสตว และทาหตถกรรมไดหลากหลายชนด จงเกดเปนแควน โดยมเมองเปนศนยกลาง รายลอมไปดวยเขตชนบททเพาะปลกพชผกและเลยงสตวเลยงดประชากรในรฐโบราณนนๆ อกทงทาการคาขายแลกเปลยนสนคากบรฐอนทตงอยรอบขาง รฐเหลานมความสามารถในการสรางทางดานเทคโนโลย และมความเจรญรงเรอง จนกลายเปนอารยธรรมทมความสาคญในเอเชยตะวนออก ในกาลตอมา บรเวณลมนาอน เชน ลมนาเหลยว ลมนาอมนกกง เปนอาท กมลกษณะของการกอตงเปนสงคมเผาทเปนอสระตอกนขน แตมระดบความเจรญทดอยกวาแถบจงหยวน หรอทราบลมภาคกลางของจน ผคนสวนใหญยงคงใชชวตอยตามปาเขา ดารงชวตอยดวยการเขาปาลาสตว และสามารถขมาเพอการคมนาคมขนสงไดอยาง

6

แคลวคลอง คนในกลมเหลานจะไดรบอทธพลทางวฒนธรรม เชน เครองมอเครองใช ภาษา ยารกษาโรค และศลปวทยาการสาขาตางๆ จากสงคมในเขตจงหยวน เราอาจเขยนแผนภาพลาดบขนของสงคมกอนอตสาหกรรมไดดงน ระดบท 1 ระดบท 2 สงคมนอกทวปยโรป สงคมในยโรป (และญปน) ระดบท 3 ลกษณะเดนของสงคมยคโบราณของจน เกาหล และญปนในแงเศรษฐกจ กคอ ประชาชนมการดารงชวตในระบบเศรษฐกจแบบยงชพ (subsistence mode of production) กลาวคอ ทาการผลตผลตผลทางการเกษตรและหตถกรรมเพอการบรโภคเปนหลก หากมของเหลอกอาจใชแลกเปลยนกบสนคาอนหรอขายบางเลกนอย สงคมในระบบนไมคอยมการสะสมทน (capital accumulation) เพอใชในการลงทนตอไปดงเชนระบบเศรษฐกจแบบทนนยม (capitalist mode of production) ทผประกอบการจะใช

สงคมดงเดม

สงคมรฐโบราณ

เมอง เมอง ชนบท ระบบฟลดล (ชนบท)

เมองกอนอตสาหกรรม

7

เครองจกรและจางแรงงานในการผลตเพอเพมผลผลตใหสงสด (maximization) และแสวงหากาไรใหไดมากทสดเชนกน กรณของจนซงเปนสงคมทตงหลกแหลงเปนปกแผนมานานบนฝงแมนาฮวงโหและแมนาแยงซเกยงทอดมสมบรณ สงคมไดพฒนากาวหนาไปไกลเมอเทยบกบสงคมเกาหลและญปนทยงคงอาศยอยกนเปนกกเปนเหลา ไรความเจรญทางวตถ และใชชวตรอนเรไปตามบรเวณแหลงตางๆ ทางแถบแมนจเรย สวนควบคมการใชนาแถบจงหยวนเพอการเพาะปลกไดนน ทาใหสามารถสรางผลผลตไดมากพอในการเลยงดประชากรใหทางานในงานภาคนอกเกษตรกรรมไดบางสวน ไดแก ผประกอบอาชพเปนผปกครอง ขนนาง ทหารตารวจ ครอาจารย และคนทรงหมอผ ตลอดจนพอคาแมคา และหตถกรรม คนเหลานจงมเวลาสรางสรรควฒนธรรมหลายชนดขนมาเพอใชในการดาเนนชวต ดงเชน สรางกาแพงเมองจนปองกนการรกรานจากอนารยชน สรางอปกรณเครองใชดวยเหลกและโลหะ ทากระดาษ ผาไหม และสรางเงนตรา รวมทงทาการคาขายกบสงคมอนรอบขางไปจนถงตะวนออกกลางและยโรปดวยเสนทางสายไหม เปนอาท นอกจากน จนยงไดเผยแพรวฒนธรรมในดานตางๆ ไปยงดนแดนเกาหลและญปนอยางตอเนอง ในยคโบราณน ดนแดนบนคาบสมทรเกาหลและญปนยงคงมระบบเศรษฐกจแบบดงเดม นนคอ เขาปาลาสตว ทผคนใชชวตในการแสวงหาอาหารเปนหลก บางสวนยงคงอาศยอยตามถา และสรางเพงเปนทพกชวคราว ชวตของคนสวนใหญจะเคลอนยายไปหาแหลงทมอาหารเรอยไป บางกลมอาจตงบานเรอนถาวรหากเหนวาบรเวณแหงนนมความอดมสมบรณ และในทสดกจะกลายเปนเมองทหอมลอมไปดวยพนทเกษตรกรรม อยางไรกตาม ลกษณะทางภมศาสตรของทงเกาหลและญปนเปนดนแดนทเตมไปดวยทสงและภเขากวารอยละ 70 ดงนน บรเวณทราบทพอจะอาศยอยและทามาหาเลยงชพไดกจะเปนทราบลมระหวางหบเขาแตละแหง จงเกดการสรางโคตรตระกล (clan) ขน โดยยดถอวา ททากนบรเวณนนๆ เปนของกลมของตน และสมาชกของแตละกลมกจะปกปองมใหคนอนเขามารกรานหรอยดดนแดนของพวกตนไป ความผกพนระหวางคนในโคตรตระกลเดยวกนจะผกพนกนอยางแนบแนน โดยมสายสมพนธทางสายเลอดเปนเสมอนหวงโซทคลองมวลสมาชกใหสมครสมานสามคคเปนนาหนงอนเดยวกน และรวมกนสรางความเขมแขงและความเจรญมงคงใหแกกลมของตน

8

อนง ในยคโบราณกอนครสตกาล การแบงเสนขดดนแดนยงไมไดรบการยอมรบจากทกฝาย โดยแตละกลมแตละชนเผาตางอางสทธเหนอดนแดนแตละแหงวาเปนของตน ดวยเหตน จงเปนกรณพพาทในกรรมสทธบนทดน และเกาะบางแหง จนกลายเปนปญหาขอขดแยงระหวางประเทศมาจนถงปจจบน หนงของมณฑลเหลยวตง มณฑลจหลน และมณฑลเฮหลงเจยง โดยจนยงอางวาเปนแมนจเรยทจนครอบครองมานานตงแตกอนครสตกาล ดงนน อาณาจกรโคกรวจงนาจะเปนสวนหนงของจน ลกษณะเดนทางดานการเมองของสงคมยคโบราณมลกษณะคลายคลงกนทงสามสงคม ทงน สวนหนงอาจเปนผลมาจากการไดรบอทธพลทางวฒนธรรมจากจน อกทงมลกษณะคลายคลงกบรฐโบราณทตงอยตามบรเวณสวนตางๆ ของโลก นนคอ การยอมรบนบถอผนาวา เปนสมมตเทพทสบเชอสายมาจากสวรรค โดยเปนโอรสของสวรรค (Son of heaven) และไดรบอานาจบญชาจากสวรรค (mandate of heaven) ใหลงมาปกครองสงคมนนๆ ดงทไดกลาวอยางละเอยดในตอนตนแลววา จกรพรรดของจนมชอเรยกวา หวงเต หรอฮองเต ซงหมายถง โอรสของสวรรค ทมอานาจสทธขาดในการปกครองบานเมอง หรอเปนเทพ-กษตรย หรอเทวราชา (god-king โดยใชคาจนวา หวงหรอฮอง) แนวคดนไดแพรหลายเขาไปในหมชาวเกาหลทเรยกผนาคนแรกวา ตนกน ซงมลกษณะเชนเดยวกบเทพทมาจตบนพนโลกและไดตงอาณาจกรโคโชซอน (โชซอนโบราณ) ขน ในขณะทนยายปราปราของญปน กมเทพนนงทไดรบบญชาจากสวรรคใหมาปกครองเกาะญปนในยคยามาโต ในทางทฤษฎ การสบสานสนตวงศของจน กบเกาหล และญปน ไดแก การสงผานอานาจโดยสายโลหต นนคอ พระโอรสของมเหสเอกจะเปนองครชทายาทสบทอดอานาจการปกครองจากพระบดา และกลายเปนธรรมเนยมทปฏบตตดตอกนมา โดยเฉพาะอยางยงในกรณของญปนตงแตโบราณกาลมาจนตราบเทาทกวนน ในกรณของจนนน จกรพรรดยงหมายถง กษตรยผทรงทศพธราชธรรม หรอธรรมราชา (sage king โดยใชคาจนวา ต) ทปกครองประเทศดวยความเมตตาและสรางเสรมความเจรญรงเรองใหแกประเทศอกดวย ดงนน หากจกรพรรดพระองคใดเปนคนโหดราย ไมสนใจในการปกครองบานเมองใหเปนสข แตกลบเสวยสขบนความทกขระทมของมวลประชาราษฎร สวรรคกจะสงสญญาณทเปนลางรายใหบงเกดขน เชน การเกดทพภกขภย – นาทวม ฝนแลง เกดราหอมจนทร เปนตน ประชาชนกจะหาทางเปลยนใหผทรงธรรม

9

ทาหนาทเปนจกรพรรดองคใหมแทน ผทรงธรรมนอาจเปนคนสามญธรรมดาหรอมาจากชนกลมนอย มไดเปนขนนางหรอสบเชอสายใดๆ จากจกรพรรดองคเดมกได แตเปนผทาหนาทกอบกบานเมองใหพนจากวบตจากการกระทาของจกรพรรดทโหดราย ดงนน เราจะเหนการยดอานาจและตงราชวงศใหมขนอยเสมอๆ ตลอดประวตศาสตรของจน ซงเปนเชนเดยวกนกบกรณของเกาหล อยางไรกตาม เมอมจกรพรรดองคใหมของราชวงศใหมขนแลว ประชาชนกจะใหความเคารพนบถอเฉกเชนเดยวกบจกรพรรดองคอนเพราะจะคดวา เปนบคคลทสวรรคสงมาแทนจกรพรรดทไรคณธรรม ศาสนจกรและอาณาจกรของสงคมในแถบเอเชยตะวนออกในอดต (และตอเนองมาจนถงปจจบนในบางสงคม) ไดรวมตวกนเปนหนงเดยว คาวา ศาสนจกรทกลาวถงนเปนเรองของความเชอในรปของพระผเปนเจาทจกรพรรดหรอกษตรยไดสวมรางนนทาหนาทในการปกครองบานเมอง ดวยเหตนจงมการใชภาษา พธกรรม และธรรมเนยมตางๆ ทเกยวของเสมอนเปนการกระทาตอพระเจา โดยประชาชนพลเมองจะใหความเคารพ ยกยอง กราบไหวบชา และปฏบตตามคาบญชาโดยปราศจากขอสงสย ดงทมการเรยกกนวา “สมมตเทพ” นนเอง ตอมา สงคมในเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอไดกอตงเปนรฐ-ชาตของตนเองและอาศยอยรวมกนเปนหมเปนเหลาแยกออกจากกนอยางชดเจนขน ซงจะอยระหวาง 200 – 500 ปของชวงการเปลยนผานเปนครสตกาล ดงเชน จนในยคราชวงศฉน เกาหลในยคสามอาณาจกร และญปนในยคยามาโต ในยคตนครสตกาลน จนมความเจรญรงเรองและมอทธพลทางดานสงคม เศรษฐกจ และการเมองเหนอกวาเกาหลและญปนมาก จงไดตงตนเปนศนยกลาง โดยมรฐอนๆ ตงอยลอมรอบ เสมอนเปนครอบครวใหญ (family of nations) ทงนรวมญปนและเกาหลเปนสวนหนงดวย โดยเรยกรฐเหลานนวา รฐบรรณาการ จนกระทงถงครสตศตวรรษท 9 ญปนกปฏเสธการเปนรฐบรรณาการของจน ในขณะทเกาหลยงคงผกพนกบจนมาจนถงปลายครสตศตวรรษท 19 การกาวขนมาเปนรฐอสระของจน เกาหล และญปน มสวนกอใหเกดความเขมแขงของสถาบนกษตรย (จกรพรรด) เพราะพระองคทรงเปนศนยรวมของกลมชนเผาพนธเดยวกน และทรงมงมนทจะใหสงคมทตนปกครองมความเขมแขง เจรญรดหนาเหนอชนเผา/รฐอน และพรอมทจะทาศกสงครามเพอขยายอาณาเขต และดดดงความมงคงจากรฐอนเขามายงบานเมองของตน ดงนน ความเปนเทพสมมตจงมความสาคญและ

10

ถกใชใหเปนสญลกษณของชาตนนๆ ดวยเหตน จตวญญาณของคนจน เกาหล และญปนจงผกพนกบชาต-กษตรย (จกรพรรด) อยางแนนแฟนและหยงรากฝงลกลงไปในจตใจ กอใหเกดเปน “มมมองของการมองโลก” ในแงสมมตเทพเรอยมาตลอดชวงระยะเวลาอนยาวนานกวา 2,000 ป (กอนครสตศกราช – ตนครสตศตวรรษท 19) จนกระทงสถาบนกษตรยไดถกแนวคดดานวตถนยมในรปของลทธทนนยมและความเปนประชาธปไตยจากชาตตะวนตกเขามาครอบงา ทาใหสถาบนกษตรยไดถกลบออกไปในหมของชนชาวจนและเกาหล ในขณะทญปนยงคงยดถอสถาบนนมาจนกระทงทกวนนแมวาจะตกอยภายใตการกดดนของแนวคดดานวตถนยมอยางหนกเชนกน ทงนอาจเปนเพราะการมเอกลกษณเฉพาะของชนชาวอาทตยอทย (รวมทงของไทย และเขมร) ทสถาบนกษตรยยงคงเปนสญลกษณของชาต และจกรพรรดไดรบการยกยอง อยางไรกตาม ฐานะและพระราชอานาจของพระองคกถกจากดลงไปมาก ความเกยวของและความผกพนระหวางจน เกาหล และญปนในชวงน (จากตอนตนครสตกาลมาจนถงปลายครสตศตวรรษท 19) เปนไปอยางใกลชด โดยจนเปนเสมอนเมองพทมความเจรญรงเรอง มวฒนธรรมสงเดน และมอานาจทางการเมองการปกครองเหนอกวาเกาหลและญปน ซงประเทศทงสองตองพงพาจนแทบทกทาง วฒนธรรมจนถอเปนสงสาคญสงสดและเปนแบบอยางทคนเกาหลและญปนยกยองและเอาเปนแบบอยาง คนในราชสานกของทงสองสงคมตองเรยนรภาษาจนเพอใชในการศกษาศลปวทยาการและวถธรรมเนยมปฏบต โดยเฉพาะอยางยงลทธขงจอ และพทธศาสนาโดยผานมาทางจนเพอนามาปฏบตใชในสงคมของตน อยางไรกตาม การสรางอทธพลทางการเมองดวยการครอบงาโดยตรง อนกอใหเกดเปนสงครามรบพงระหวางกนกเกดอยเนองๆ โดยฝายชนะจะกวาดตอนผคนของฝายทพายแพไปเปนทาสรบใช และแยงชงเสบยงอาหารและเครองมอเครองใชไปเปนของฝายตน ตวอยางทเหนไดชดเจนในตอนตนของครสตกาลทอาณาจกรซลลาของเกาหลรวมมอกบกองทพถง (ราชวงศถง) ของจนโจมตอาณาจกรโคกรวและอาณาจกรเพกเจ กอตงเปนอาณาจกรสหพนธรฐซลลาขน ในขณะทญปนไดใหความชวยเหลอเพกเจโจมตซลลาถง 25 ครง ในทสดกยดสวนหนงของบรเวณตอนปลายของคาบสมทร โดยเรยกดนแดนนวา รฐมนามา ในป ค.ศ. 369 จนถง ค.ศ. 562 ในขณะเดยวกนทหารญปนก

11

ไดยดดนแดนสวนหนงทางตอนเหนอของอาณาจกรโคกรวไวตลอดชวงครสตศตวรรษท 4 จนกระทงพระเจาควางแกโทไดขบไลทหารญปนออกไปจากอาณาจกรของพระองคในตอนตนครสตศตวรรษท 5 ในครสตศตวรรษท 16 ญปนไดยกกองทหารเขาโจมตเกาหลในป ค.ศ. 1592 และ ค.ศ. 1597 แมจะไมสาเรจเพราะโชกนฮเดโยชไดเสยชวตเสยกอน แตกไดเขาครอบครองหมเกาะโดกโดเอาไว ซงกอใหเกดเปนขอขดแยงระหวางสองประเทศนจนถงปจจบน ในทสดตอนปลายของครสตศตวรรษท 19 ญปนทาสงครามกบจนและประสบชยชนะในป ค.ศ. 1895 จงไดเขาครอบงาเกาหลแทนจน โดยบงคบใหจนยตการเรยกรองใหเกาหลสงบรรณาการไปให ทาใหความเปนรฐบรรณาการของเกาหลตอจนสนสดลง และสดทายญปนกผนวกเกาหลใหเปนสวนหนงของอาณาจกรอาทตยอทยในป ค.ศ. 1910 ในแงเศรษฐกจและสงคมวฒนธรรม การคาขายระหวางจน เกาหล และญปนกไดกระทาตอกนอยางตอเนองตลอดมา แตปรมาณและมลคามไมมากนก ทงนเพราะสงคมทงสามในยคนนตางกผลตสนคาชนดเดยวกน นนคอ สนคาเกษตรและหตถกรรม ดงนน หากมสนคาทแปลกและหายากในสงคมหนงกจะถกสงไปขายยงอกสงคมหนง อกทง สงคมทงสามยงอยในระบบเศรษฐกจแบบยงชพ มไดมการแสวงหากาไรเพอการสะสมทนในระดบโลก (accumulation at the world scale) สวนภายในสงคมแตละสงคมนน กจกรรมทางการคาเปนไปตามระบบประเพณ กลาวคอ เมอผปกครองไดรบทรพยสมบตของรฐบาลสวนกลางและผลผลตทสงขนไปจากชาวนาและขาทาส กจะนาไปแบงปนใหกบผยากไรและประชากรทวไปในรฐในรปของการจดงานเลยง และเปนเงนเดอนใหแกขนนาง ทหาร และขาราชการ วธการนเรยกวา การรวบรวมและจายแจก (pooling and distributing) อนง คานยมของคนในสงคมทมระบบเศรษฐกจแบบยงชพมกเนนคณธรรมและการอยรวมกนทเปนสข ดวยเหตน การแบงปนใหทกคนมกนมใชและใหความชวยเหลอแกสมาชกสงคมทตกทกขไดยากเปนสงทดทคนในสงคมเดยวกนตองปฏบตตาม ดงนน ผคนจงมองพอคาวานชทขดเลอดขดเนอคนอนดวยการแสวงหากาไรเปนหลกจงถกสงคมรงเกยจ ไมมใครตองการจะคบคาสมาคมดวย ทงนเปนไปตามแนวคดของลทธขงจอทเปนรากฐานความเชอของคนในสงคมทงสามในยคน โดยม

12

แนวโนมเอยงในการตอตานวตถนยม จงทาใหลทธทนนยมไมสามารถขยายตวไดมากทงๆ ทมชาวตะวนตกเขาไปในสงคมเหลานตงแตครสตศตวรรษท 15 – 16 แลว สวนในดานการแลกเปลยนทางวฒนธรรมนนเปนไปอยางกวางขวาง โดยจนจะเปนแหลงอารยธรรมใหญแทบทกดานและญปนตองพงพา ตอมาเมอญปนสามารถตดตอกบประเทศอนและอนเดยไดแลว ขอบเขตของการสงผานวฒนธรรมจงขยายตวออกไปอยางกวางขวาง และมการคาตดตอกบสงคมอนมากขน จนกระทงครสตศตวรรษท 13 เปนตนไป จนกลายเปนคแขงและเปนศตรกบญปน สงครามระหวางญปนกบจนในตอนปลายครสตศตวรรษท 19 นน จนไดมอบไตหวน หมเกาะรวกว และบางสวนของแหลมเหลยวตงใหกบญปน ซงจดนเองทญปนอางกรรมสทธบนหมเกาะเตยวยว ซงตงอยตอนปลายของหมเกาะรวกว และกลายเปนปญหาขอขดแยงระหวางประเทศทงสองในยคปจจบน

ตอมา บรเวณแถบเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอ (Northeast Asia) เปนภมภาคทไดรบความสนใจจากผคนทวโลกตลอดชวงครสตศตวรรษท 20 มาจนถงยคปจจบน ทงนเพราะประเทศทตงอยในบรเวณดงกลาวไดสรางประวตศาสตรหนาใหมของ “ชนผวเหลอง” ใหโลกลวงรถงความสามารถทผลกดนใหชาตอาทตยอทยกลายเปนมหาอานาจทางเศรษฐกจอนดบทสองของโลกไดในตอนปลายทศวรรษ 1960 ตอมา สาธารณรฐเกาหล (เกาหลใต) ประกาศศกดาดวยการนาชาตใหกาวกระโดดดวยการมอตราความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจสงสดในทศวรรษท 1970 – 80 สวนจนแผนดนใหญกกาวลานาหนาในทศวรรษ 1990 มาจนถงทกวนน อกทงหากรวมสาธารณรฐจนหรอไตหวนเขาดวยแลว ภมภาคเอเชยตะวนออกไดกลายเปนแผนดนทองทโชตชวงดวยผลตภณฑมวลรวมประชาชาตรวมกนเกอบครงหนง อกทงมจานวนประชากรรวมกนถงหนงในสของทงโลกทเดยว

อยางไรกตาม ดงทไดกลาวแลววา คนเอเชยหรอชนผวเหลองมไดรวมเปนเผาพนธเดยวกน แตประกอบไปดวยชนหลายชาตหลายภาษา และแตละชาตตางมภมรฐศาสตร ประวตศาสตร และความผกพนกบชนในชาตเดยวกนอยางแนนแฟน อนง การมอาณาจกรทตงอยใกลชดตดกนมาตงแตกอตงประเทศ ยอมตองมความเกยวพนซงกนและกนอยางหลกเลยงไมพน ความสมพนธในบางชวงบางตอนอาจมตอกนเปนอยางด กอใหเกดความสงบรมเยน มการแลกเปลยนสนคาและบรการ ตลอดจน

13

ศลปวฒนธรรมระหวางกน ในทางตรงขาม บางชวงบางตอนของกาลเวลาอาจมการกระทบกระทงกน หรอเกดขอขดแยงระหวางกนและกนขน ในบางครงมความรนแรงจนถงขนทาสงครามตอกน เชน สงครามระหวางญปน – จน สงครามมหาเอเชยบรพาในสงครามโลกครงทสอง และสงครามเกาหล เปนอาท ไดสรางความสญเสยแกชวตและทรพยสนมากมายโดยไมอาจเรยกกลบคนมาได อกทงสงผลใหเกดการตอกยาลทธชาตนยมใหธารงคงอยและไดพฒนาสบสานอนกอใหเกดความเกลยดชง และการดถกเหยยดหยามประเทศเพอนบาน แตเนองจากสภาพภมรฐศาสตรทประเทศหนงไมอาจโยกยายอาณาเขตของตนออกไปจากบรเวณความขดแยงนนได ในขณะเดยวกน กไมอาจกลนชาตอนเขาเปนอาณาจกรของตนไปไดตลอด จงกอใหเกดความพยายามสรางความสมานฉนทระหวางกนและกนภายใตโครงการความรวมมอทางเศรษฐกจ วทยาศาสตรเทคโนโลย และวฒนธรรมขนเพอสรางความเขาใจทดตอกนเปนระยะๆ ในโลกยคใหม ไดเกดปรากฏการณทประเทศตางๆ ตองตดตอสมพนธกน ทงนอาจเปนผลมาจากความทนสมยในดานการคมนาคมขนสง โดยเฉพาะอยางยงการพฒนาการเดนเรอในชวงแรก ตอมา การพฒนาอากาศยาน และเครองมอสอสารกาวหนาไปอยางรวดเรวและมประสทธภาพสง กยงทาใหประเทศตางๆ มความเกยวพนกนมากขน จนมการกลาวอางวาปจจบนโลกเปนยคไรพรมแดน การพฒนาการของโลกดงน ยงผลใหประเทศในแตละภมภาคมไดมความโดดเดยวอกตอไป อกทงประเทศใหญทมอานาจทางเศรษฐกจและการเมองไดเขาไปมบทบาทสาคญในภมภาคอนทตงอยหางไกลจากประเทศของตน กยงทาใหโลกกลายเปนอนหนงอนเดยวกนมากขน ในขณะทขอขดแยงระหวางประเทศทงภายในและภายนอกของแตละภมภาคของโลกกมไดลดนอยถอยลงไปเลย จงเกดมปจจยหลากหลายททาใหตองสรางความรวมมอระหวางกนและกนขนเพอความอยรอด และสรางความมนคง ในขณะเดยวกนไดเกดความขดแยงอยางรนแรง โดยเฉพาะในชวงครงแรกของครสตศตวรรษท 20 ตลอดจนความราวฉานดานความสมพนธอนเปนผลมาจากประวตศาสตรทขมขน และการแขงขนทางเศรษฐกจและการเมองในยคปจจบน เชน การแยงชงความเปนเจา (hegemony) ทางการเมอง การแยงชงมตรประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต และแหลงทรพยากรตามสวนตางๆ ของโลก ในปจจบน เปนอาท

14

รปแบบความสมพนธ 1. ยคโบราณ ยคนเรมตงแตสงคมจน เกาหล และญปนกอตงเปนประเทศขนมาจนถงตอนตนครสตศตวรรษท 19 แมวางานวจยชนนจะไมศกษาครอบคลมเนอหาในสวนนกตาม แตมความจาเปนทจะตองกลาวถงบางสวน ทงนเพราะเปนขอมลทางประวตศาสตรทสาคญยง ทกลาวถงความสมพนธระหวางจนตอรฐเลกๆ ทตงอยโดยรอบ ความสมพนธนเรยกวาระบบรฐบรรณาการ ระบบรฐบรรณาการเปนระบบเกาแกทจนมตอรฐเลกๆ ทตงอยโดยรอบอาณาจกร นบตงแตราชวงศฮน (ป 206 กอนครสตศกราช – ค.ศ. 220) เปนตนมา ดงเปนทประจกษวา อาณาจกรโคกรว เพกเจ ซลลา (สงคมเกาหลยคโบราณหรอยคสามอาณาจกร) และญปนในยคนนถกกาหนดใหเปนรฐบรรณาการของจน โดยจนเปนศนยกลางของสมาคมประชาชาตทงหลายในเอเชย นกวชาการชาวยโรปเรยกระบบการแบงระดบความสมพนธของจนนวา ครอบครวของกลมประเทศ (family of nations) ตอมา ญปนไดตงตวเปนอสระปลดแอกจากการเปนรฐบรรณาการของจน แตกตระหนกวาตนเปนชาตเลกเมอเทยบกบจน กลาวโดยสรป รปแบบความสมพนธในยคโบราณปรากฏออกมาตามรปดงน รปท 1 รปแบบความสมพนธยคโบราณ

รฐบรรณาการ รฐบรรณาการ

ญปน – เกาหล – รฐบรรณาการ/ รฐบรรณาการกอนครสตศตวรรษ 6/ อาณานคม

รบอารยธรรมจากจน จน – ศนยกลางทางดานการเมองการปกครอง/อารยธรรมเจรญรงเรองสงยง

15

2. ยคตนครสตศตวรรษท 20 การเปลยนแปลงเกดขนในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอเมอชาตมหาอานาจตะวนตกเขาไปในบรเวณแถบน และคอยๆ สรางฐานอานาจทางการเมอง รวมทงนาลทธทนนยมเขาไปเผยแพรในดนแดนทมวถการผลตแบบยงชพและแบบฟวเดล (Subsistence and Feudal Modes of Production) ชาตตะวนตกทกลาวถง ไดแก สเปน และปอรตเกสเปนกลมแรก และองกฤษ ฝรงเศส เยอรมน รวมทงรสเซยเปนกลมหลงทเขาไปในจนและเกาหล ซงมวถการผลตแบบยงชพ ในขณะทญปนมวถการผลตแบบฟวเดล อทธพลทางการทหารและลทธทนนยมเขาไปทาลายอานาจของจนทมอยเหนอรฐบรรณาการและอานาจในการครอบครองภายในประเทศจนเองดวยการทาสงครามฝน (ค.ศ. 1839 – 1843) ในขณะเดยวกน มการปลกกระแสชาตนยมของชาวฮนตอตานราชสานกชง (พวกแมนจ) จนเปนเหตใหอาณาจกรทเคยยงใหญไมอาจชวยเหลอตวเองไดและเขาสยคกงอาณานคม-กงศกดนานบตงแตป ค.ศ. 1844 สวนเกาหลกประสบชะตากรรมเฉกเชนจนทบานเมองเกดความระสาระสาย อนเปนผลมาจากการตอสเพอแยงชงความเปนใหญเหนอดนแดนบนคาบสมทรเกาหลระหวางจน ญปนและรสเซย รวมทงการเผชญหนาของกลมนยมตะวนตกหรอทเรยกวา ชรค กบกลมอนรกษนยมตะวนออก หรอตงฮก กอใหเกดความปนปวนวนวายทางการเมอง เศรษฐกจและสงคมอยางหลกเลยงไมพน ในทางตรงกนขาม ญปนซงเปนประเทศทมวถการผลตแบบฟวเดลทขนศกหรอโชกนครอบครองอานาจเปนกลมๆ ในชวงกอนการเปดประเทศ ตอมาไดโอบรบระบบการผลตแบบทนนยมไวอยางกลมกลน อกทงไดรบเอาอดมการณลทธการครอบครองความเปนเจามาเปนเปาหมายของชาตดวยการเสรมสรางกาลงทหารเขาโจมตจนในป ค.ศ. 1895 และรสเซยใน ค.ศ. 1905 ชยชนะในสงครามดงกลาว ทาใหญปนเขามามอทธพลเหนอดนแดนบนคาบสมทรเกาหลและแมนจเรยของจน และในทสดกผนวกดนแดนบนคาบสมทรเกาหลเปนอาณานคมใน ค.ศ. 1910 ในยคน ญปนซงเปนชาตผวเหลองชาตแรกทไดรบการยกยองใหมสถานภาพเทยบเทยมกบชาตมหาอานาจตะวนตก ทงนเปนผลมาจากชยชนะจากการกระทาสงครามกบรสเซย อกทงมฐานะทางเศรษฐกจเหนอกวาประชาชาตในเอเชยทงมวล จงเปนประเทศหลกทเขาไปลงทนในจนและเกาหลตลอดชวงครงแรกของครสตศตวรรษท

16

20 อนง มการบงคบใหคนเกาหลเปลยนชอเปนชอญปน และใชภาษาญปนเปนภาษากลาง รวมทงกวาดตอนคนจนและคนเกาหลไปเปนกรรมกรในประเทศญปนและในดนแดนทญปนยดครอง ทาใหอทธพลทางวฒนธรรมชาวอาทตยอทยมเหนอจนและเกาหล ในยคน รปแบบของความสมพนธจงปรากฏออกมาดงรปตอไปน รปท 2 รปแบบความสมพนธในยคตนครสตศตวรรษท 20 เกาหล จน มอทธพลเหนอ มอทธพลเหนอ ญปน

3. ยคครงหลงครสตศตวรรษท 20 ตอนตนของยคน ญปนยงคงเปนผนา โดยเฉพาะอยางยงมอานาจในทางเศรษฐกจแมวาจะพายแพสงครามโลกครงทสองอยางยอยยบ ในขณะทจนและเกาหลใตตางตกอยในภาวะชงกงน อนเปนผลมาจากการเปลยนแปลงการปกครองและเกดสงครามภายใน ทาใหภาวะเศรษฐกจซบเซาจนแทบชวยเหลอตวเองไมได ในกรณของเกาหลใตนน ตองพงพาความชวยเหลอจากมตรประเทศเพอสงอาหารเลยงดประชากรทหวโหยเปนเวลานบสบปภายหลงสงครามเกาหล (ค.ศ. 1950 – 1953) สนสดลง

ความสาเรจในการฟนฟบรณประเทศของญปนไดเกดขนอยางรวดเรวภายใตการยดครองของสหรฐอเมรกาเมอญปนพายแพสงครามโลกครงทสองในป ค.ศ. 1945 และสามารถนาพาชาตใหกลายเปนมหาอานาจทางเศรษฐกจอนดบทสองของโลกในป ค.ศ. 1968 ญปนจงเปนชาตทใหความชวยเหลอในรปของเงนใหเปลา เงนก และการลงทนในจนและเกาหลใต อกทงสงผานเทคโนโลยทเหนอกวาไปใหแกประเทศทงสองอยางตอเนอง

17

อยางไรกตาม ในยคนความสมพนธของทงสามประเทศตงอยบนพนฐานของการยอมรบความเปนอสระของแตละชาตตามกฎบตรขององคการสหประชาชาตทเนนยาอานาจอธปไตยของแตละรฐซงตางมความเสมอภาคเทาเทยมกน การใชอานาจทางการทหารเขายดครองดนแดนหรอชาตทออนแอกวาไมเปนทยอมรบอกตอไป กฎดงกลาวไดรบการผลกดนและยอมรบจากชาตตางๆ ทวโลก โดยเฉพาะอยางยงสหรฐฯ ยโรป สหภาพโซเวยต เปนอาท ดงนน รปแบบความสมพนธจงมลกษณะดงน รปท 3 รปแบบความสมพนธในยคครงหลงครสตศตวรรษท 20 เศรษฐกจเหนอกวา เศรษฐกจเหนอกวา

เกาหลใต ญปน จน

4. ยคปจจบน เหตการณในยคนกอตวขนตงแตปลายศตวรรษท 20 ทภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว กอใหเกดความสมพนธทเรยกวา การรวมมอเชงการแขงขน (Competitive cooperation) ระหวางจน เกาหลใต และญปน ดงในรปตอไปน รปท 4 รปแบบความสมพนธในยคปจจบน (ตนครสตศวรรษท 21)

เกาหลใต จน

ญปน

18

ญปนซงเคยมความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจพงพรวดในชวงทศวรรษท 1950 ถง 1970 ไดประสบกบปญหาทางเศรษฐกจฟองสบในทศวรรษท 1990 ทาใหอตราความเจรญเตบโตมเพยงรอยละ 0 – 2 ตอป เฉกเชนเดยวกบเกาหลใตทเคยมอตราความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยในระดบสงในทศวรรษท 1960 1970 และ1980 กชะลอตวลงเหลอเพยงรอยละ 3 – 4 ตอป ในขณะทจนกลายเปนประเทศทมความเจรญเตบโตสงสดนบตงแตทศวรรษท 1980 มาจนถงปจจบน สวนการคาและการลงทนระหวางประเทศทงสามและกบประเทศนอกภมภาคไดเพมทงปรมาณและมลคาสงยง กอใหเกดความเปนอสระทางเศรษฐกจของแตละประเทศทตางตองพงพาอาศยกน มากกวาจะเปนการ “พงพา” ประเทศญปนแตเพยงฝายเดยวดงเชนในอดต อยางไรกตาม ความรวมมอกนและกนเพอใหเกดความรงเรองในระบบทนนยม (การผลตซาและการสะสม) นน เปนไปในลกษณะของการแขงขนระหวางประเทศทงสามและกบกลม/ประเทศในภมภาคอนของโลก การแขงขนนเปนแบบใครดใครได (zero-sum game) แมวาตางฝายตางประกาศวา การแขงขนจะเปนแบบททกฝายจะไดรบผลประโยชน (win-win game) กตาม การขบเคยวกนทางเศรษฐกจมขนทามกลางความขดแยงอนเปนผลมาจากหนทางประวตศาสตร และการแยงผลประโยชนทางทรพยากรธรรมชาต รวมกบการแยงชงประเทศพนธมตรทางดานเศรษฐกจจากภมภาคอน ความสมพนธของตวแปร: การพสจนสมมตฐาน 1. ปจจยทางดานภมรฐศาสตรและดานสงคมวฒนธรรมมผลตอความเปนอนหนงอนเดยวกนของแตละชาตและกอใหเกดลทธชาตนยมขน ในสวนของปจจยทางดานภมรฐศาสตรนน ประเทศทงสามตงอยในบรเวณภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอ มพนทใกลชดตดกน โดยเฉพาะอยางยงจนกบเกาหล สวนญปนนนเปนเกาะ มทะเลญปน (เกาหลเรยกวา ทะเลตะวนออก) ขวางกนอย ระยะทางจากเมองปซานของเกาหลใตกบเมองฟกโอกะของเกาะควชของญปนเทากบ 190 กม. แตมเกาะทสชมาของญปนตงอยระหวางกลางโดยมระยะหางจากฝงของเกาหลเพยง 50 กม.

19

ในอดต อทธพลของจนไดแผครอบคลมเหนอบรเวณภมภาคแหงน ตอมา เมอมการกอตงสงคมเกาหลและสงคมญปนขน จงมการขดเสนเขตแดนและใชลกษณะทางดานชาตพนธ สงคมวฒนธรรม ภาษา และศาสนาเปนตวกาหนด โดยเฉพาะอยางยง ญปนและเกาหลใตใชความเปน “เอกพนธ” เปนตวชถงชนชาตของตน ปจจยเหลานลวนใชเปนรากฐานของการสรางลทธชาตนยมขนเพอใหชนชาตของตนรวมตวกนเปนกลมเปนกอน ใหมสถานภาพสงเดน และแตกตางไปจากชนชาตอนทอาศยอยรอบขาง ดงนน เราจงมองเหนวา ลทธชาตนยมปรากฏขนอยางชดเจนในญปนและเกาหล และไดรบการนาไปใชในการสรางความรวมมอรวมใจในการครอบงาประเทศอนในทางการทหาร และใชเพอการพฒนาประเทศของตน สวนกรณของจนนน ไดใช “ความเปนคนจน” สรางเครอขายและดดดงความรวมมอภายในประเทศและการมสวนรวมจากชาวจนโพนทะเลมาสรางสรรคประเทศของตนใหเจรญกาวหนา การกระทบกระทง การรกราน และความรสกเปนอรกบสงคมขางเคยงเปนสงทเกดขนทวไปในทกบรเวณของโลก แตเนองจากแตละประเทศไมอาจโยกยายทตงไปไวในบรเวณอนไดตามอาเภอใจ ทงนเปนผลมาจากขอจากดทางธรรมชาต ดวยเหตน ประเทศเพอนบานจงจาเปนทจะตองหนมารวมมอกนสรางสนตภาพและความมงคงในบางชวงเวลา ดงนน ปจจยทางดานภมรฐศาสตรจงยงผลใหเกดความรวมมอกน กอใหเกดการสราง “วฒนธรรมรวม” ดวยการดงวฒนธรรมและภมปญญาดงเดมของบรเวณนนมาเปนเสาหลกของคานยมขน ในกรณของประเทศในบรเวณแถบน ไดใช “คานยมเอเชย” (Asian value) เปนตวรวม กลาวโดยสรป ตวแปรทางดานภมรฐศาสตรและดานสงคมวฒนธรรมสงผลตอความเปนอนหนงอนเดยวของแตละชาต และกอใหเกดลทธชาตนยม ในขณะเดยวกน หากตองตอสกบชาตในภมภาคอน ตวแปรดงกลาวกจะกลายเปนเสาหลกใหเกดความรวมมอของประเทศในภมภาคเพอสรางสนตภาพและความมงคงขน 2. ปจจยทางดานลทธทนนยม กอใหเกดการแขงขนในการสะสมทนและการสรางความเปนเจาทางดานวฒนธรรม เศรษฐกจ เทคโนโลย และการเมองระหวางประเทศ

20

ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอในชวงตอนกลางครสตศตวรรษท 19 เมอญปนเปดประเทศ ไดรบอารยธรรมตะวนตกพรอมทงลทธทนนยมเขามาปรบใชในการพฒนาประเทศอยางจรงจง ญปนไดเปนประเทศเดยวในเอเชยทโอนรบอดมการณระบบทนนยมดวยการสะสมทนและออกไปลงทนยงจน จากนนกเรมทาสงครามเพอแยงชงดนแดนและประชากรของชาตเพอนบาน จรงอยทการรบพงระหวางประเทศเพอนบานมขนมานบตงแตโบราณกาล เชน จนตอเกาหล (ยดเปนมณฑลโลลาง) จนตอญปน (ในยคราชวงศหยวนหรอมองโกล) ญปนตอเกาหล (ยคโชกนฮเดโยช) เปนตน แตยคนนเปนสงครามแยงดนแดนเพอสรางความเปนใหญในระบบเศรษฐกจแบบยงชพ สาหรบการรกรานและแยงชงผลประโยชนในระบบเศรษฐกจแบบทนนยมเปนการสะสมทนในระดบโลก (Accumulation on a world scale) และกอใหเกดลทธจกรวรรดนยมขน โดยญปนพยายามผลกดนตนเองใหบรรลถง ดวยการเขาครอบครองจนตอนเหนอ ไตหวน คาบสมทรเกาหล และทาสงครามแปซฟกในสงครามโลกครงทสองซงครอบคลมไปทวเอเชยตะวนออกเฉยงใต หมเกาะตางๆ ในมหาสมทรแปซฟก รวมทงจะขยายแนวรบไปทางออสเตรเลย และทางอนเดย

อยางไรกตาม เมอพายแพสงคราม อาณาเขตของญปนกถกจากดใหครอบครองเฉพาะพนทสเกาะใหญราว 380,000 ตารางกโลเมตร โดยตองคนดนแดนทเคยยดครองอกราว 300,000 ตารางกโลเมตร หรอมขนาดประมาณเทากบแผนดนของตนใหแกเจาของเดมไป ญปนจงสรางเปาหมายใหมเพอใหเปนผนาทางเศรษฐกจ จงไดทมเทพลงทกภาคสวนรวมมอกนพฒนาตามกลไกของลทธทนนยม แตเนนหนวยของประเทศเปนตวขบเคลอน จงเกดรปแบบใหมทเรยกวา ลทธทนนยมทมการชนาหรอกากบจากรฐ (guided capitalism) หรอบางคนเรยกวา บรรษทญปน (Japan Inc.) เปนตน ในทสด ญปนกบรรลเปาหมายในตอนปลายครสตศตวรรษท 1960 ตอมา เกาหลใตและจนเดนตามแนวทางของญปน และตางแขงขนกนและกนเพอครอบครองความเปนเจาทางเศรษฐกจ สงคมในเอเชยตะวนออกไดเปลยนรปแบบของการดารงชวตในระบบเศรษฐกจแบบยงชพมาเปนสงคมทผกตดกบการดาเนนชวตในระบบทนนยมอยางเหนยวแนน อนถอไดวาเปนการเปลยนสงคม (social transformation) อยางมนยสาคญ โดยเรมจากญปนตงแตตอนปลายครสตศตวรรษท 19 เกาหลใตในตอนกลาง และจนในตอนปลาย

21

ครสตศตวรรษท 20 เมอแตละประเทศเดนทางบนเสนทางของระบบทนนยม กเรมการสะสมทนและสรางความเปนเจา ดงจะเหนไดจากกรณของญปนทสะสมทน ตดตามดวยการทาสงครามเพอยดดนแดนประเทศรอบขางเปนอาณานคม ตอมาเมอกอตงองคการสหประชาชาตทใหปลดปลอยอาณานคมเปนอสระ แตการครอบงาชาตอนกยงคงดาเนนตอไปในรป “อาณานคมสมยใหม” (neo-colonialism) โดยใชบรรษทขามชาตเขาไปตกตวงผลประโยชนจากชาตอนทเลกและมอานาจทางเศรษฐกจตากวา ดงนน ในกรณของญปน เกาหลใตและจนกยดแนวทางในการดาเนนกจกรรมตามรปแบบของอาณานคมสมยใหมในทกมต (เศรษฐกจ เทคโนโลย การเมองระหวางประเทศ และวฒนธรรม) ตอชาตอนเพอใหบรรลเปาหมาย นนคอ การครอบครองความเปนเจา นนเอง 3. ปจจยทางดานขอจากดทางโครงสรางของลทธทนนยมสงผลใหเกดการสรางสนตภาพและความมนคงของประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอ ลทธทนนยมมความจาเปนทจะตองธารงอยและพฒนา (นกวชาการบางคนอาจเรยกวา การผลตซา – reproduction of capitalism) นนหมายความวา กระบวนการของทนนยมจะไมทาลายตวเอง แตจะรกและกาวตอไปเพอใหเกดการพฒนาและใหมพลงอานาจเหนอวถการผลตแบบอน (ในทนหมายถง วถการผลตแบบสงคมนยมหรอคอมมวนสต) ดงนน จงมการระดมสรรพกาลงและกลยทธทกประเภท เชน กรณของญปนทไมอาจครอบครองความเปนเจาในทางการทหาร กหนมาเนนความเปนเลศในภารกจทางดานเศรษฐกจ สวนเกาหลใตระดมพลงทงชาตพฒนาใหเปนประเทศอตสาหกรรมในทศวรรษท 1960 ในขณะทจนละทงวถการผลตแบบสงคมนยมและกาวไปสการเปนสงคมทนนยมเตมตว รวมทงใชเครอขายประเทศกาลงพฒนาตอตานความเปนผนาโลกหนงเดยวของสหรฐอเมรกา นอกจากน ทงสามประเทศตางขบเคยวกนและกนเพอแยงชงความเปนใหญ แตบางชวงเวลาจาตองรวมมอกนโดยใชคานยมเอเชยเปนพลงใจในการสรางความรงโรจนใหแกบรเวณภมภาคของตนเอง การแกไขปญหาเปนความรวมมอระหวางคกรณทใชการประชมสดยอดระหวางผนา การประชมเจาหนาทระดบสงและนกการเมอง การแลกเปลยนทางวชาการและวฒนธรรม หรอการใชประเทศทสามหรอเวททประชมอนเปนทพบปะ ดงเชน กรณ

22

การใชเวทอาเซยนนาผนาของทงสามประเทศพบปะกน หรอใชเวทเอเปก หรอใชเวทสหประชาชาต เปนตน การปรบเปลยนนโยบายดานความสมพนธระหวางประเทศและดานเศรษฐกจกเปนอกชองทางหนงในการแกไขปญหาวกฤต และนาไปสการสรางความสมานฉนทไดในระดบหนง ทงนทงนน ประเทศทงสามอาจมองเหนวา การทประเทศมความขดแยงกน และนาไปสการประหตประหารกนทางทหารดงเชนในอดต คงไมกอใหเกดผลดตอสนตภาพและความมนคงของภมภาคได ดวยเหตน การแกไขปญหาขอขดแยงจงตองการทาขนกอนทจะถงจดวกฤต นนหมายความวา ลทธทนนยมจะไมทาลายลางกนจนสนซาก แตจะหาหนทางดาเนนการผลตซาดวยการแกไขและเปลยนยทธวธเรอยไปเพอการธารงอยและการพฒนาตอไป อนสงผลตอสนตภาพและความมงคงของภมภาค 4. รปแบบของความสมพนธมลกษณะเปนแบบความรวมมอเชงการแขงขน จากขอสรปในขอทสามทเพงกลาวไปแลวนน เราอาจเรยกความสมพนธของทงสามประเทศนวา ความรวมมอเชงการแขงขน นนคอ สถานการณทแตละประเทศจาเปนจะตองอยรวมกนภายใตกฎบตรแหงสหประชาชาต แตละประเทศจาเปนตองรวมมอกนเพอเสรมสรางและความมงคง อยางไรกตาม การแขงขนระหวางกนและกนกยงคงเกดขนเพอแยงชงความเปนผนา ความภาคภมใจ และความมนคงของชาตของตน ผลกระทบตอสนตภาพและความมงคงของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอและของภมภาคอนๆ ของโลก ผลกระทบทงในแงดและในแงรายตอสนตภาพและความมนคงของภมภาคและของโลกอนเปนผลมาจากความสมพนธของจน เกาหลใตและญปนนน ในทนขอกลาวถงผลกระทบในแงลบเปนเบองแรก เพอจะทาใหเขาใจถงผลรายทเกดขนหากเกดปญหาขอขดแยงระหวางประเทศในภมภาคแถบน ซงมปรากฏหลกฐานของผลกระทบทผานมาในอดตและไดเขยนบนทกไวบางสวนในงานวจยชนนแลวในชวงตน 1. ผลกระทบตอชวตและทรพยสนของประชากร การทาสงครามในยคโบราณและในยคใหมกอใหเกดการทาลายลางประชาชน ทหาร รวมทงทรพยสนของแตละฝาย

23

มากมาย ดงเชน กรณทโชกนฮเดโยชทาสงครามกบเกาหลในครสตศตวรรษท 16 การทาสงครามระหวางญปนกบจนในป ค.ศ. 1895 การบกยดเมองนานกงใน ค.ศ. 1937 ทมการสงหารประชาชนจนถง 300,000 คน สงครามกลางเมองในจนระหวางกองทพกกมนตงกบกองทพคอมมวนสต สงครามเกาหล สงครามโลกครงท 1 และ 2 และการทงระเบดปรมาณ เปนตน นอกจากน การยดครองเปนอาณานคมกอใหเกดความทกขยากกบผคน เพราะมการบงคบใหเปนแรงงานเสมอนทาสแกประเทศแม บงคบใหเปนทาสกามารมณ ฉกชงทรพยสนและ/หรอทาลายบานเรอนและททากน กอใหเกดการพลดพราก ครอบครวแตกสลาย ความอดอยากหวโหย การไรทอยอาศย ฯลฯ 2. ผลกระทบตอลทธชาตนยมและโลกาภวตน มการใชลทธชาตนยมเพอประโยชนในการสรางชาตและพฒนาประเทศ ในขณะเดยวกน กใชเปนเครองมอในการกอสงครามระหวางกนและกนขน ในประเดนหลงนไดสรางความเสยหายอยางใหญหลวงทงชวตและทรพยสนแกคนในและนอกภมภาคนมากมาย จงไมเปนทนยมใชลทธชาตนยมเพอรกรานประเทศอนดวยกาลงทหารอกตอไป แตกยงคงใชลทธชาตนยมรกสงคมอนในทางเศรษฐกจ รวมทงใชเปนเครองตอรองเพอประโยชนทางการเมองระหวางประเทศ และการคาตอกนบางในบางครง ดงเชน การเดนขบวนตอตานญปนในจนและเกาหลใต การประทวงตอการอางสทธเหนอดนแดนทพพาทกนอย เปนตน สวนในระดบประชาชนทวไป การเดนทางไปทองเทยวระหวางกนมปรากฏขนมไดขาด และทวจานวนเพมขนในยคสหสวรรษใหมทการเดนทางเปนไปอยางสะดวก และไดรบการสงเสรมใหสรางความเขาใจ รวมทงมการแลกเปลยนการเยยมเยอนระหวางนกการเมอง ขาราชการระดบสง กลม/องคกรเอกชน หรอเอนจโอ (non-government organizations) นกวชาการ และยวชนอยเสมอ อนเตอรเนท เวปไซต และขาวสารผานดาวเทยมกอใหเกดการเชอมโยงเครอขายและสรางความเขาใจทดตอกนเพราะตางไดมองเหนจากภาพขาว ขอมลและขาวสารระหวางกนโดยตรงแทนการสงผานขอมลจากบคคล/องคกรทสาม หากมขอสงสยกสามารถตรวจสอบขอมลไดทนทโดยผานทางโทรศพทและจดหมายอเลกทรอนกส อาจกลาวไดวา โลกาภวฒนมสวนทาใหมการนาลทธชาตนยมไปใชในทางสรางสรรค สนตภาพ และความมงคงใหแกสงคมแตละสงคม แตละภมภาคและโลก

24

3. ผลกระทบตอการขยายตวและการผลตซาของลทธทนนยม ญปนไดโอบรบลทธทนนยมมาใชเปนแนวปฏบตในชวตประจาวนกอนชาตใดในเอเชย ทาใหระบบการผลตแบบดงกลาวไดพฒนาไปอยางรวดเรว กอใหเกดการเจรญเตบโตกลายเปนลทธจกรวรรดนยมขนดวยการใชกาลงทหารบกยดดนแดนรอบขางเปนอาณานคม แตเมอพายแพสงครามโลกครงทสอง ลทธจกรวรรดนยมไมไดรบความนยมอกตอไป ญปนจงปรบเปลยนเปนเจาทางเศรษฐกจและขยายการลงทนไปยงประเทศตางๆ ในเอเชย และภมภาคอนของโลก จงอาจเรยกวา เปนยคลทธอาณานคมสมยใหม (neo-colonialism) แบบแผนดงนเปนการขยายตวและการผลตซาของลทธทนนยมนนเอง ตอมา เกาหลใตไดเจรญรอยตาม และจนไดเปลยนระบบการผลตแบบยงชพในยคเหมาเจอตงมาเปนระบบการผลตแบบทนนยมในยคเตง เสยวผง ทาใหลทธทนนยมไดรบการประสานสอดรบกนและกน แมจะมการแขงกนระหวางประเทศทงสามอยางเขมขนและรนแรง แตกชวยผลกดนใหเกดการพฒนาทนนยมไปทวทงสงคม จงมการใชทน แรงงาน ทรพยากร และพฒนาเทคโนโลยในสงคมภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงเหนออยางเตมท ประกอบกบไดรบผลประโยชนจากดนแดนเอเชยตะวนออกเฉยงใตทเปนแหลงทรพยากร/วตถดบทอดมสมบรณแตยงมการพฒนาระบบทนนยมในระดบตา (uneven development of capitalism) จงมการถายโอนทรพยากรและความมงคงไปยงประเทศของตน อกทงไดเขาไปลงทนในกลมประเทศดงกลาว กอใหเกดการพงพาทางเศรษฐกจระหวางสองภมภาคนอยางแยกกนไมออก โดยกลมอาเซยนเปนฝายเสยเปรยบและตองพงพา (dependency) ญปน เกาหลใต และจนแทบทกทาง การพฒนาระบบทนนยมของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอกอใหเกดการใชทรพยากรของภมภาคอนๆ ดวยการออกไปลงทนหาแหลงพลงงานนามนในมาเลเซย อนโดนเซย ภมภาคตะวนออกกลาง และแอฟรกา ปาไมในเอเชยตะวนออกเฉยงใต และแรงงานราคาถกจากไทย ฟลปปนส เปนตน การใชทรพยากรแบบลางผลาญเพอความกาวหนาในธรกจและอตสาหกรรมของตนนกระทบกระเทอนตอประเทศอนตอเพราะทาใหเกดการเปลยนแปลงดานราคาอยางฉบพลน มการทาลายปาไม ชายฝงทะเล และความอดมสมบรณของประเทศตางๆ กอใหเกดขอขดแยงในการแยงชงทรพยากรภายในและระหวางประเทศ และนาไปสปญหาทางการเมองของประเทศ

25

4. มรดกแหงความขดแยง ดงทกลาวแลวขางตนถงหนทางประวตศาสตรและกลายเปนมรดกแหงความขดแยง ไดแก จนและญปนตางอางสทธเหนอหมเกาะเตยวยว ญปนกบเกาหลใตเหนอหมเกาะโดกโด การกลาวอางเรองราวทางประวตศาสตรของจนวาอาณาจกรโคกรวเปนสวนหนงของจนในอดต การทจนและเกาหลใตยาถงหนงสอประวตศาสตรของญปนทบดเบอนโดยละเวนไมกลาวถงประวตศาสตรอนโหดเหยมของญปนตอการยดครอง การบงคบใชแรงงาน (forced laborers) และการบงคบใหหญงสาวชาวจนและเกาหลไปเปนทาสกามารมณในชวงทศวรรษท 1910 – 1945 (comfort women) และการไปคารวะศาลเจายาสคมของผนาญปนโดยจนและเกาหลใตถอวาเปนการยกยองอดตอาชญากรสงครามหมายเลขหนงซงเปนการยาถงความนยมในลทธทหารของเหลาผนาญปนในยคปจจบน ในขณะทญปนคดวา นนเปนเรองของคนญปนเองทจะยกยองบคคลใดกได ไมตองเกรงกลวหรอตองขออนญาตจากใคร อนง การสรางแสนยานภาพทางการทหารของจน และความพยายามในการแกไขรฐธรรมนญของญปนเพอใหกองกาลงปองกนตนเองเปนกองทพสงกดกระทรวง กลาโหมของญปน นอกจากน การครอบครองอาวธทมอาณภาพการทาลายลางสง เชน ขปนาวธ ระเบดนวเคลยร ฯลฯ ของเกาหลเหนอ ซงเปนพนธมตรทสนทแนบแนนของจนกเปนประเดนรอนทไดรบการวพากษวจารณจากประเทศตางๆ ในภมภาคและจากทวโลกถงสนตภาพและความมนคงของบรเวณเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอ ความสมพนธระหวางจน เกาหลใต และญปน: ภาพรวมและบทสรป งานวจยชนนเปนการมองสงคมจน เกาหลใต และญปนจากมมมองของคนเอเชยเอง และพยายามคนหาจดยนของแตละสงคมททาการศกษาเพอดถงการวางแผนและดาเนนการเพอการเปลยนสงคม (social transformation) ของตนในแตละชวงเวลาทผานมา ซงไดกลาวถงเนอหาสาระของขอมลอยางละเอยดแลว ในหวขอสดทายนจะขอกลาวถงภาพรวมของความสมพนธของทงสามประเทศดงน ความรงโรจนทางดานเทคโนโลย ทน อตสาหกรรม และวฒนธรรมของสงคมในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอเปนผลมาจากการยตการแขงขน และการรกรานกนดวยกาลงทหาร แตหนมารวมมอในเชงการแขงขนทางดานเศรษฐกจและพฒนาประเทศ

26

ตามแนวทางระบบทนนยมจนไดรบความสาเรจในระดบหนง และกลายเปนศนยกลางความเจรญรงเรองบรเวณหนงของโลกไปแลว การสรางสรรคสงคมเหลานมไดเกดขนอนเปนผลมาจากการตอบโตตอการรก และ/หรอการครอบงาจากชนผวขาวแมวาจะยงคงรบอทธพลของตะวนตกมาใชเปนตนแบบและแบบแผนในการดารงชวตของคน แตเปนการ “จงใจ” สรางสรรคสงคมของตนเองขนจนมความเจรญรงเรองเทยบเคยงกบประเทศทพฒนาแลวในยโรปและอเมรกา และประสงคทจะพฒนาใหกาวหนาตอไปอยางไมหยดยงบนพนฐานของการนาภมปญญา – คานยมเอเชย – มาใช อยางไรกตาม เนองจากประเทศทงสามตงอยใกลชดตดกน และมประวตศาสตรทงทดและไมดตอกนอนยาวนาน อกทงยงมเปาหมายทจะเปนทหนง ทาใหเกดขอขดแยงระหวางกนอยางตอเนอง นอกจากน กรณของเกาหลเหนอ และไตหวนกยงคงเปนปญหาทยากยงจะแกไขไดโดยงาย ซายงกอใหเกดขวพนธมตร คอ จน – เกาหลเหนอ – รสเซย และญปน – ไตหวน – สหรฐฯ ในขณะทเกาหลใตแสดงจดยนทเปนกลาง และมแนวโนมทจะเอนเอยงไปทางกลมของจนในป ค.ศ. 2006 น นอกจากน เมองโสมขาวกยงคงประสงคทจะเปนศนยกลางทางดานเศรษฐกจและวฒนธรรม (Economic and Cultural hub) ของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอ โดยเนนถงสภาพทางภมศาสตรทโซลเปนจดเชอม คอ ปกกง – โซล – โตเกยว จงมการสรางเขตเศรษฐกจขนทเมองอนชอน (ตงอยใกลกบกรงโซล) ความรวมมอไดกระทากนในทกระดบของสงคม นบตงแตผนาประเทศ นกการเมอง เจาหนาท ขาราชการระดบสง นกวชาการ/นกเรยนนกศกษา และประชากรกลมตางๆ แมในใจลกๆ ของชนแตละชาตยงคงมความเคลอบแคลงใจกนและกนอยบาง แตกสรางสรรคมตรภาพและความรวมมอกนไดในระดบหนง ครสตศตวรรษท 21 อาจเปนศตวรรษของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอทกาวลาเปนทหนงของโลกในทางเศรษฐกจ สวนการเมองระหวางประเทศจะยงคงมการแบงขวออกเปนสองขว อนเปนการสรางความสมดลระหวางกนและกน ตามรปแบบความสมพนธ “การรวมมอเชงการแขงขน” ในขณะทบรเวณภมภาคอนของโลกจะยงคงตกอยในวงวนของสงคราม และการปฏวตรฐประหาร กอใหเกดความหวโหยและความยากจนของชนสวนใหญของประเทศ ในทางตรงกนขาม ชนชนสงกลบเสวยสข ฟงเฟอ และใชชวตอยางหรหราแสนสบาย

27

บรรณานกรม (บางสวน) ไชยวฒน คาช, จน-ญปน. กรงเทพฯ: สานกพมพ openbook, 2548. ดารงค ฐานด, สงคมและวฒนธรรมเกาหล. กรงเทพฯ: สานกพมพมหาวทยาลย

รามคาแหง, 2546. ดารงค ฐานด, สงคมและวฒนธรรมจน. กรงเทพฯ: สานกพมพมหาวทยาลยรามคาแหง,

2546. ดารงค ฐานด, สงคมและวฒนธรรมญปน. กรงเทพฯ: สานกพมพมหาวทยาลย

รามคาแหง, 2549. นาคามระ ทากาฟกะ, พฒนาการเศรษฐกจญปนสมยใหม. สงคโปร: หนงสอพมพ

เผยแพรในโอกาสฉลองครบรอบรอยป ความสมพนธไทย-ญปน, 2530. เพญศร กาญจโนมยและผสสด สตยมานะ (แปล) , สาธารณรฐประชาชนจน. กรงเทพฯ:

วรวฒการพมพ, 2527. ยทะคะ ทะซะวา และคนอน, ประวตวฒนธรรมญปน: ภาพโดยทวไปอยางกวางๆ. แปล

โดย ดร. ปรยา องคภรมย กรงเทพฯ: กระทรวงตางประเทศญปน, 1983. China Handbook Editorial Committee, History. China Handbook Series: Foreign

Language Press, 1982. Christopher, Robert C. Japanese Mind. Tokyo: Charles E. Tuttle Company, 1990. Goodrich, L. Carrington. A Short History of the Chinese People. New York: Harper

Torchbooks, 1959. Han, Woo-keun. The History of Korea. Honolulu: University Press of Hawaii, 1974. Miliband, Ralph. The State in Capitalist Society. New York: Basic Books, Inc.,

Publishers, 1969. Nakane, Chie. Japanese Society. Berkeley: University of California Press, 1972. Wallerstein, Immanuel. The Capitalist World-Economy. Cambridge: Cambridge

University Press, 1980. Wallerstein, Immanuel. The Modern World-System I, II. New York: Academic Press,

1974.

28

หมายเหต บทความนสรปจากผลการศกษา 2 เลม ดงน 1. เอกสารทางวชาการ อนดบท 22 ศนยเกาหลศกษา มหาวทยาลยรามคาแหง เรอง เอเชยตะวนออกเฉยงเหนอ: ความสมพนธระหวางจน เกาหล และญปน –

ตงแตยคโบราณจนถงตอนปลายครสตศตวรรษท 19 (Northeast Asia: The Relationship between China, Korea and Japan From the Ancient Time to the End of 19th Century) โดย รองศาสตราจารย ดร. ดารงค ฐานด พ.ศ. 2551 จานวน 210 หนา (เอกสารทางวชาการฉบบน ไดรบการสนบสนนจากศนยเกาหลศกษา มหาวทยาลยรามคาแหง) 2. เอกสารทางวชาการ อนดบท 21 ศนยเกาหลศกษา หมาวทยาลยรามคาแหง รายงานการวจย เรอง ความสมพนธระหวางจน เกาหลใต และญปน: ตงแตตนครสตศตวรรษท 20 – ปจจบน (The Relationship between China – South Korea – Japan: From Early 20th Century to Present) โดย รองศาสตราจารย ดร. ดารงค ฐานด ป 2550 จานวน 420 หนา (งานวจยชนนไดรบการสนบสนนเงนทนจากสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยรามคาแหง)