Παιδαγωγικές και Παιδαγωγικές και διδακτικές προσεγγίσειςδιδακτικές προσεγγίσεις

Παπαδόπουλος Πάρης27 Μαρτίου 2013

για την Ε΄ Ε΄ τάξη

Η μάθηση βασίζεται στη σχέση και μάλιστα μέσα σε

ένα συγκινησιακό κλίμα που εστιάζει στο θετικό

2

Διδακτικοί στόχοι Μαθησιακοί στόχοι

3

Μαθησιακοί στόχοι είναι εκείνοι που τίθενται από τους ίδιους τους μαθητές ή υιοθετούνται από αυτούςΜαθησιακοί στόχοι είναι εκείνοι που τίθενται από τους ίδιους τους μαθητές ή υιοθετούνται από αυτούς

Διδακτικοί είναι αυτοί που ορίζονται από τον δάσκαλο ή το αναλυτικό πρόγραμμαΔιδακτικοί είναι αυτοί που ορίζονται από τον δάσκαλο ή το αναλυτικό πρόγραμμα

Η ατομική γνώση δομείται από τα εργαλεία της νόησης που παρέχει η κοινωνία

Πληροφορίες

Γνώση

Δηλωτική γνώση

Είμαι ενήμερος

Διαδικαστική Γνώση

Στρατηγικές & Τεχνικές

Πλαισιοθετημένη Γνώση

Πότε και πού θα την εφαρμόσω

Γνώση

Μαθαίνουμε στα παιδιά να θέτουν ερωτήματα κι όχι να αναζητούν μόνο απαντήσεις

Πώς μαθαίνω;

• Γνωστική ανάπτυξη στο επίπεδο του ατόμου Μαθαίνω μέσω δράσης πάνω στα αντικείμενα

• Κοινωνιο-γνωστική θεώρηση Μαθαίνω μέσα από τη συμμετοχή σε πρακτικές και κοινωνικές δραστηριότητες, όπου μεγάλη συμμετοχή έχει η γλώσσα

SOS !!Ζώνη επικείμενης ανάπτυξης

Αλληλεπιδράσεις των παιδιών με:

Γονείς

Συμμαθητές

Εκπαιδευτικούς

Έμπειροι συνεργάτες

8

Πώς μαθαίνουν οι μαθητές;• Ενεργός συμμετοχή

• Κοινωνική αλληλεπίδραση

• Δραστηριότητες που να έχουν νόημα

• Σύνδεση νέων πληροφοριών με τις προϋπάρχουσες

• Χρήση στρατηγικών

• Ανάπτυξη αυτορρύθμισης και αναστοχασμού

• Αναδόμηση προϋπάρχουσας γνώσης

• Στόχος η κατανόηση κι όχι η απομνημόνευση

• Στήριξη μαθητών για να μάθουν

• Διάθεση χρόνου για εξάσκηση

• Διαφοροποίηση-Κίνητρα

Πολλαπλή νοημοσύνη• γλωσσική• λογικομαθηματική• οπτική-χωρική• κιναισθητική• ενδοπροσωπική• διαπροσωπική• μουσική• νατουραλιστική• υπαρξιακή

συναισθηματική

Τα ζητήματα συμπεριφοράς είναι συχνά αλληλένδετα:

Με την αδυναμία του εκπαιδευτικού να

διαφοροποιήσει τη διδασκαλία του

Με τη δυσκολία του να διαχειριστεί την πολυμορφία του

μαθητικού πληθυσμού

Το καναρινί ποδήλατοΤο καναρινί ποδήλατο

• VIDEO\ΤΟ ΚΑΝΑΡΙΝΙ ΠΟΔΗΛΑΤΟ 2 6.avi

Βρίσκω τρόπους να ενεργοποιήσω

τον μαθητή, αλλάζοντας τις:

Διαφοροποίηση διδασκαλίας

Τις προσδοκίες μου

Η διαφοροποιημένη διδασκαλία δεν είναι:

•εξατομικευμένη

• ποιοτική

15

16

17

18

Ο μαθητικός πληθυσμός

ΑκουστικόςΑκουστικός

ΟπτικόςΟπτικός Κιναισθητικός

Ακούω & θυμάμαιΑκούω & θυμάμαι

Βλέπω & θυμάμαιΒλέπω & θυμάμαιΚάνω & θυμάμαιΚάνω & θυμάμαι

20

21

ΜΑΘΗΣΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

κίνητρα στυλ μάθησης συνθήκες μάθησης

ΒΙΩΜΑΤΙΚΟ

αλλάζω το μάθημα

οργανωτικά & διδακτικά Απευθύνομαι σε όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες

Αλλάζω το περιβάλλον μάθησης

•Όχι μόνο μολύβι και χαρτί

•Προσβασιμότητα σε υλικά και βιβλία

• Τ.Π.Ε.

•Παρουσίαση της εργασίας τους με ποικίλους τρόπους

περιβάλλον της τάξης• πολυαισθητηριακό

• βιβλιοθήκη

• γωνιά διαβάσματος

Πολλαπλοί τρόποι παρουσίασης της πληροφορίας & γνώσης

καταιγίδα ιδεών

εννοιολογικοί χάρτες

ενσωμάτωση τεχνών

κατασκευή μοντέλων

H οικογένειά μου

Μνήμης

Οργάνωσης

Μελέτης και διαχείρισης του χρόνου

Αναστοχασμού

28

Μικρά ποιήματα ή φράσεις που περιέχουν με κατάλληλο τρόπο την πληροφορία

◦ «Τα φωνήεντα είναι εφτά και φωνάζουν δυνατά».

29

3,1 4 1 5 9 = πΑεί ο Θεός ο Μέγας γεωμετρεί

30

ΘέμαΚεντρική ιδέα

ΘέμαΚεντρική ιδέα

Πού;

Πότε;

Ποιος;Τι;

Γιατί;

Ε Εκφράζω Εκφράζω εικόνες

Κ Κατηγοριοποιώ Κατηγοριοποιώ τις εικόνες

Θ Θέτω σε σειρά Θέτω σε σειρά τις εικόνες

Ε Ελέγχω Ελέγχω αυτά που έγραψα

Σ Η Σημειώνω Σημειώνω και διορθώνω λάθη

31

ΓΑΛΑ : Γαλλικός, Αξιός, Λουδίας, Αλιάκμονας

ΝΕΣ-ΓΑΛΑ : Νέστος, Έβρος, Στρυμόνας Γαλλικός, Αξιός, Λουδίας, Αλιάκμονας

Σχηματικές αναπαραστάσεις με ενσωματωμένη την πληροφορία

32

Ξάνθη Κομοτηνή Αλεξανδρούπολη

Γίνεται μετατροπή της σειράς γεγονότων, ενεργειών, χαρακτήρων κλπ. σε εικόνες ή γενικότερα οπτικές πληροφορίες.

33

Δημιουργείται συνειρμικός δεσμός με τον κανόνα, τον

ορισμό ή τη γνώση μέσα από μια αναπαράσταση.

Πουλώντας καρπούζια!

34

Έλλειψη πρόθεσης για μάθηση

Μαθημένη αποτυχία

Αρνητικοί προσδιορισμοί

Χαμηλή αυτοεκτίμηση

35

Διαχείριση της αποτυχίας και της επιτυχίας (με απόδοση

αιτιακών προσδιορισμών).

Σύνδεση άμεσου στόχου και προσπάθειας.

Λεκτικοποίηση χρήσης στρατηγικών (Τα βήματα με

φωναχτή σκέψη).

Γνωστική μαθητεία

36

Προτυποποίηση-ΜοντελοποίησηΕξάσκηση με φθίνουσα καθοδήγησηΕξάσκηση με στήριξη στην ομάδαΑυτορυθμιζόμενη εξάσκησηΑναστοχασμός-Ανάλυση

Ο ρόλος του/της εκπαιδευτικούΟ ρόλος του/της εκπαιδευτικού

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ

Πώς επιλέγω την κατάλληλη διδακτική τεχνική;

ΜετωπικήΔιάλεξηΣυζήτησηΕπίδειξηΠειραματική διδασκαλίαΟμαδική διδασκαλίαΕπίλυση προβλημάτωνΜελέτη περίπτωσηςΠαιχνίδι ρόλων

Κριτήρια επιλογής εκπαιδευτικών τεχνικών

Οι ικανότητες του εκπαιδευτικούΤο μαθησιακό αντικείμενοΟ διαθέσιμος χρόνος/χρονική στιγμήΟι στόχοι του αντικειμένουΤα χαρακτηριστικά των εκπαιδευομένων

Υπάρχει δυσκολία στην οργάνωση της τάξης σε ομάδες

Δεν έχουν εκπαιδευτεί ανάλογα οι εκπαιδευτικοί και συχνά αναπαραγάγουν τον τρόπο που και οι ίδιοι

εκπαιδεύτηκαν σαν μαθητές

Σύνθεση και συνοχή της ομάδας

Ομοιογένεια ή ανομοιογένεια;

Καλό συγκινησιακό κλίμα

Δείκτες υψηλής συνοχής

Συνεργασία & Απόδοση

Η ποιότητα του συναισθήματος με το οποίο τα μέλη αναφέρονται στο εμείς

Η ενεργοποίηση όλων των μελών

οργάνωση σε ομάδεςεταιρικές ομάδες

αλλαγή ρόλων

εργαστηριακές δραστηριότητες

αμοιβαία διδασκαλία

ένταξη μαθητών/τριων με ήπιες μαθησιακές δυσκολίες

επικοινωνιακές και συνεργατικές δεξιότητες

αποδυνάμωση στερεοτύπων και προκαταλήψεων

μέσα στην ομάδα• μην αποθαρρύνεις

• αποδοκίμασε τις πράξεις κι όχι το ίδιο το παιδί

• διαχείριση του λάθους

• η παρακίνηση για ανταγωνισμό συνήθως δεν ενθαρρύνει τα παιδιά

• το παιδί αποζητά την προσοχή για κάποιους λόγους

• υπευθυνότητα = ανάληψη ευθύνης

Θετικό διδακτικό πλαίσιο

λόγος εκπαιδευτικού

λόγος μαθητή/τριας ?

ΛΕΚΤΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Οι ερωτήσεις

Δεν επιδέχονται μία και μόνη απάντηση, δε στοχεύουν στη δικαίωση της απομνημόνευσης αλλά στην αποκάλυψη του βαθύτερου «πιστεύω» του μαθητή για το θέμα που έχει τεθεί προς συζήτηση.

Δεν είναι ερωτήσεις που τίθενται προσωπικά σε ένα μαθητή αλλά απευθύνονται προς όλους.

Δεν εισάγονται με τα γνωστά «πώς» και «γιατί». Δομούνται συντακτικά κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να τονίζεται το προσωπικό στοιχείο, η έκφραση γνώμης και το κλίμα ελευθερίας μέσα στο οποίο θα γίνει στη συνέχεια η συζήτηση.

Τα 3 δεν…..

Αξιολόγηση

• Αμφισβήτηση παραδοσιακών μορφών μάθησης• Όχι αξιολόγηση μόνο γνωστικού τομέα• Απαιτείται εναλλακτικό πλαίσιο αξιολόγησης μαθητή

• Με έμφαση στην ικανότητα του μαθητή να αναπτύσσει διαπροσωπικές σχέσεις & εργασίες

Αξιολόγησηαυτοαξιολόγηση

αξιολόγηση στην ομάδα (κλίμακα likert)

φάκελος ατομικών επιτευγμάτων

συμβόλαιο μάθησης

Η εργασία του μαθητή στο σπίτι

• Εναπόκειται στην κρίση του εκπαιδευτικού• Αυτόνομη εργασία ενός δεκάχρονου και να

μην απαιτεί πολύ χρόνο

Διαχείριση της τάξης

Πολύπλοκη διαδικασία γιατί οι μαθητές διαφέρουν:

Ως προς τα χαρακτηριστικά τους

Έχουν διαφορετικούς μαθησιακούς σκοπούς

Οι συμπεριφορές τους δεν μπορούν εύκολα να

προσδιοριστούν

Τα προβλήματα και η διαχείρισή τους στην τάξη

Τεχνικές πρόληψης προβλημάτων:

Δείχνετε στους μαθητές σας ότι γνωρίζετε τι συμβαίνει στην

τάξη σας

Να αντιμετωπίζετε παράπλευρες & αλληλένδετες

καταστάσεις

Προσπαθήστε να διατηρήσετε την απαραίτητη ηρεμία αλλά

και την ένταση ταυτόχρονα, για την υλοποίηση των

δραστηριοτήτων

Τα προβλήματα και η διαχείρισή τους στην τάξη

Τεχνικές πρόληψης προβλημάτων:

Προσπαθήστε να εξασφαλίσετε τη συμμετοχή ολόκληρης

της τάξης

Ο ενθουσιασμός και η ποικιλία βοηθά ιδιαίτερα τους

μικρότερους μαθητές & μαθήτριες

Να εντοπίζετε το φαινόμενο της «Κυματοειδούς Επίδρασης»

(δίνει έμφαση στη συμπεριφορά κι όχι στην προσωπικότητα)

Συνεργασία με τους γονείς

Μαθήματα

Αυθεντικά κείμενα

• Παράγονται σε συγκεκριμένη επικοινωνιακή περίσταση κι έχουν πραγματικό καθορισμένο επικοινωνιακό στόχο & αποδέκτη

Χαρακτηριστικά: Συνοχή, πλοκή, παραλήπτης.

• κοινή υποκείμενη γλωσσική ικανότητα

• αλληλεξάρτηση γλωσσών• Αλληλοσυμπλήρωση πολιτισμών

δίγλωσσοι μαθητές & μαθήτριες

Είδη λόγου

ΑναφορικόςΑναφορικός Κατευθυντικός

Κατευθυντικός

Αφηγηματικά & περιγραφικά

κείμενα

Οδηγίες, συνταγές & επιχειρηματολογικά

κείμενα

Περιγραφικά κείμενα

• Άξονας του χώρου• Συσχετίζουν τον άξονα του χώρου (με αντικείμενα

& πρόσωπα) με τη χρήση τοπικών επιρρημάτων.• Επικρατέστερος χρόνος ο Ενεστώτας

Αφηγηματικά κείμενα• Χρονικός άξονας• Χρονικά επιρρήματα & σύνδεσμοι, ρήματα

δράσης, έκφρασης συναισθημάτων καθώς και περιγραφικά ουσιαστικά και επίθετα.

• Επικρατέστεροι χρόνοι Αόριστος & Παρατατικός

Επεξηγηματικά κείμενα• Αιτίες & συνέπειες ενός γεγονότος• Επεξηγηματικοί σύνδεσμοι και συμπερασματικές προτάσεις• Κείμενα οδηγιών, κατεύθυνσης, χειρισμού,

συναρμολόγησης π.χ. τσελεμεντές-Προστακτική• Επιχειρηματολογικά κείμενα- Χρόνος ενεστώτας και

αιτιολογικοί σύνδεσμοι και προτάσεις

Επιχειρηματολογικά κείμενα

• Άξονας λογικής συσχέτισης και διαλεκτικής σύνθεσης δεδομένων

• Κατευθυντικός λόγος με υποτακτική σύνταξη και αιτιολογικές προτάσεις

• Ρήματα που δηλώνουν άποψη

Στόχος –Λόγος- Αποδέκτης

Κείμενα διαφορετικών τύπων & χρήσεων

• Επιστολή• Ανακοίνωση• Οδηγίες• Πίνακας δρομολογίων• Χάρτης• Κανόνες παιχνιδιού• Αφηγήσεις• Πολυτροπικά κείμενα

Πολυτροπικά κείμενα

Ο αναγνώστης νοηματοδοτεί το κείμενοΟ αναγνώστης νοηματοδοτεί το κείμενο

Θεματικές Ενότητες Μαθήματος

Πρέπει ο μαθητής να μαθαίνει τους όρους της γραμματικής;

Σαφώς ναι. Παρόλο που τα γραμματοσυντακτικά φαινόμενα δεν αντιμετωπίζονται ως γνώσεις, αλλά ως λεκτικές πράξεις στις συνθήκες εκφοράς του γραπτού λόγου (κειμενική προσέγγιση)

Επαγωγικά & όχι μηχανική αποτύπωση

Συστηματικότητα & κανονικότητα της γλώσσας

Γλώσσα Ε’ δημοτικού

Επικοινωνιακή μέθοδος & λειτουργική προσέγγιση της γλώσσαςΕπικοινωνιακή μέθοδος & λειτουργική προσέγγιση της γλώσσας

Απόκτηση από τα παιδιά γλωσσικών δεξιοτήτων, ώστε να μπορούν να επικοινωνούν αποτελεσματικά σε όλες τις περιστάσεις επικοινωνίας

Ανάγνωση, Γραφή, Ακρόαση, ΟμιλίαΑνάγνωση, Γραφή, Ακρόαση, Ομιλία

Γλώσσα Ε’ δημοτικού

Κειμενοκεντρική προσέγγιση του γραπτού λόγου Κειμενοκεντρική προσέγγιση του γραπτού λόγου

Δίνεται έμφαση :

Διαδικασία παραγωγής του λόγου

Στο περιεχόμενοΣτο περιεχόμενο

Στο πλαίσιο της διδασκαλίας του γραπτού λόγου

Γλώσσα Β’ δημοτικού

Αποτελεσματικός χρήστης της γλώσσαςΑποτελεσματικός χρήστης της γλώσσας

1. Δεν είναι αυτός που απλά γνωρίζει καλά τη γραμματική και το συντακτικό της.

2. Είναι εκείνος που μπορεί να προσαρμόζει το λόγο του ανάλογα με την επικοινωνιακή περίσταση(κοινό-τόπος-σκοπός-χρόνος-θέμα).

Κειμενοκεντρική προσέγγιση του γραπτού λόγου

ΣτάδιαΣτάδια

Προ-συγγραφικό

Συγγραφικό

Μετα-συγγραφικό

Προ-συγγραφικό

Συγγραφικό

Μετα-συγγραφικό

Ομαδικό

ΑτομικόΑτομικό

Ομαδικό

Προ-συγγραφικό στάδιο

• ΦΑΣΕΙΣ:

1.Αυθεντικοποίησης

2.Παραγωγής ιδεών

3.Οργάνωσης ιδεών

Αυθεντικοποίηση• Επιλογή θέματος

• Προθετικότητα (μήνυμα – ύφος)

• Περιεχόμενο-Δομή-Ύφος

• Επιλογή κειμενικού είδους

Τεχνικές σκέφτομαι και γράφω

1.Τεχνική ερωτήσεων (Τι; Πότε; Γιατί; Που;)

2.Ιδεοκαταιγίδα

3.Ελλιπών προτάσεων

4.Ανακατεμένων προτάσεων και εικόνων

86

87

88

89

90

91

Πρόλογος

Κυρίως θέμα

ΕπίλογοςΕπίλογος

Συγγραφικό στάδιο

Αρχική κειμενοποίησηΑρχική κειμενοποίηση

Καταγραφή ιδεώνΜορφοποίηση κειμένου

Σαφήνεια-πληρότητα-ακρίβεια-συνοχή και συνεκτικότητα

Μετα-συγγραφικό στάδιο

•ΦΑΣΕΙΣ:1.Αναδιαμόρφωσης αρχικού κειμένου2.Επιμέλειας τελικού κειμένου3.Αυτο-αξολόγησης & ετερο-αξιολόγησης

Τεχνική αυτο-βελτίωσης

• Τι μου άρεσε ιδιαίτερα από ό,τι έχω γράψει;• Τι δεν ακούγεται καλά;• Τι λείπει ή είναι ατελές;• Ποιες βελτιώσεις θα κάνω;• Έγραψα τελικά όσα είχα κατά νου;• Είναι όσα έγραψα κατανοητά από τους

συμμαθητές μου;• Πέτυχα το σκοπό μου;

Διορθώνουμε όλα τα ορθογραφικά και εκφραστικά λάθη;

Οι μαθητές & οι μαθήτριες έχουν δικαίωμα στο λάθος, διότι κάθε

δημιουργική διαδικασία εμπεριέχει και λαθεμένες

επιλογές…..