پهراوێزه ميدياييهكان 4
TRANSCRIPT
ميدياييهكان - – 4پهراوێزه
ژنان دژى توندوتيژى حاڵه‌ته‌كانى رووماڵكردنى
*ئ ره‌حمان ه‌رسه‌الن
پرسه و ژنان دژى توندوتيژى حاڵه‌ته‌كانى رووماڵكردنىو به‌رچاوڕوونى به پێويستى كورده‌وارى كۆمه‌ڵگه‌ى كۆمه‌ڵايه‌تييه‌كانيىبه ته‌واو مافى اليه‌كه‌وه له كه‌ناڵ و ميدياكار كه هه‌يه، ئه‌وتۆ شاره‌زايى
. له‌گه‌ڵ هاوڕێ ديكه‌شه‌وه اليه‌كى له بده‌ن رووماڵكردنه‌كه پرۆسه‌ىوه‌رگر، بگه‌يه‌ننه ئه‌وتۆ كۆمه‌ڵايه‌تى هۆشيارييه‌كى زانيارييدا، گه‌ياندنى
. هۆى ببێـته پێچه‌وانه‌وه به نه‌ك حاڵه‌ته‌كان كه‌مكردنه‌وه‌ى هۆى ببێته كه‌دووباره و چاولێكردن بۆ وه‌رگر دنه‌دانى و حاڵه‌ته‌كان په‌ره‌سه‌ندنى
كردنه‌وه‌يان.
توندوتيژى حاڵه‌ته‌كانى رووماڵى ميدياكارانه‌ى لهو زۆرێك نه‌نگييه، جێى . له ئه‌وتۆ شتێكى هيچ بواره ئه‌و كه‌وتووه‌ته رێيان هه‌ڵكه‌وت به ده‌كه‌ن،
. ناكه‌ن پێ درك كۆمه‌ڵايه‌تييه‌كان پرسه هه‌ستيارى و ورده‌كارى باره‌ىماناى ئه‌مه به‌ڵام هه‌بێت، پرسه‌كانه‌وه باره‌ى له گشتييان زانيارى ره‌نگه
په‌يوه‌ست رووداوه‌كانى رووماڵى بده‌ن، خۆيان به رێگه ناگه‌يه‌نێت ئه‌وه. بكه‌ن بواره به‌و
به كوردييه‌وه كۆمه‌ڵگه‌ى له ره‌گه‌زييه‌كان و كۆمه‌ڵايه‌تى توندوتيژييه‌تێپه‌ڕيوه حاڵه‌ت له كاره‌ساته‌كه گرتووه، ژنيان و منداڵ به‌رۆكى جۆرێك
و جيا جۆرى به له‌وێ و لێره رۆژانه ديارده‌يه‌ك، بۆ سه‌ريكێشاوه و. ده‌رده‌كه‌وێت جۆر جۆراو شێوازى
. ساڵانه هه‌ڵده‌كشێن زياتر دێت تا ژنان دژى توندوتيژى ئاماره‌كانى . ئه‌و به‌رچاوى ژماره‌يه‌كى باسكردنى وێڕاى تۆقێنه‌رن ژنان بۆ ئاماره‌كان
و دووباره حاڵه‌ته‌كان كه‌چى ميدياوه اليه‌ن له خسته‌ڕوويان و حاڵه‌تانه. ده‌بنه‌وه سێباره
ژنان رێكخراوه‌كانى و اليه‌ك له كوردى ميدياى پێويسته خاڵه‌يه، ئه‌و ئه‌مه. بكه‌ن له‌سه‌ر هه‌ڵوه‌سته‌ى چاالكان و
توندوتيژى پرسه‌كانى له‌سه‌ر كاركردنى هه‌ڵه به هۆى به كوردى ميدياىپرسى جه‌وهه‌رى و ناوه‌خن له‌سه‌ر زۆرترى نه‌رێنى كاريگه‌رى
. درووستكردووه توندوتيژى
به دژ توندوتيژى پرسه‌كانى رووماڵى له ميدياييهكان هه‌ڵه‌ژناندا
: توندوتيژى: كه‌يسه‌كانى بردنى به‌الڕێدا و شێواندن يه‌كه‌م
ژنان هه‌ڵواسينى خۆ و خۆكوشتن حاڵه‌ته‌كانى زۆربه‌ى له نموونه بۆ “ ” “ ته‌واو ده‌روونى بارى ، هه‌بووه ده‌روونى نه‌خۆشى ناباوى رسته‌ى
..” “ بووه” ئاڵۆز ده‌روونى بارى و ده‌رنه‌چووه تاقيكردنه‌وه له ، نه‌بووه‌كه‌يسه‌كه، له نزيك كه‌سانى زمانى له‌سه‌ر بێگومان به‌رچاو، ده‌كه‌وێته
لهو ميديايى سه‌رچاوه‌يه‌كى و كه‌ناڵ هيچ ئه‌وه‌ى بێ به پۆليس، يانباره‌ى له پزيشكى ره‌چه‌ته‌يه‌كى و دۆسيه داواى و بكۆڵنه‌وه بانگه‌شه‌يه
. بيركردنه‌وه‌يه‌كى ئه‌مه بكه‌ن كه‌يسه‌كه بۆ حاڵه‌تێكه‌وه وه‌ها بوونى . بوونى سه‌ره‌ڕاى چونكه پياوساالرييه ئه‌ده‌بياتى هه‌ڵهێنجراوى نه‌ريتانه‌ى
ده‌يه‌وێت و هه‌يه ئاماده‌گى پياوساالرى عه‌قڵى تاوانكارى، حاڵه‌تێكى . هه‌روه‌ها بكاته‌وه تاوانبار بردن به‌ين له خۆ تاوانى به تاوانلێكراو . دزه‌كردنى رێگه‌ى بكشێت تاوانه‌كه‌دا شانۆى به‌سه‌ر په‌رده‌ش ده‌يه‌وێت
له بگرێت دادوه‌رييانه لێكۆڵينه‌وه‌يه‌كى و گه‌ڕان و زانيارى هه‌رجۆره‌كه‌يسه‌كه.
پاڵ: نه‌خاته تۆمه‌ت رۆژنامه‌وان به‌ڵگه بوونى بێ به پێويسته چاره‌سه‌رئه‌و تاوانلێكراو له نزيك كه‌سانى يان پۆليس ئه‌گه‌ر هاوكات تاوانلێكراو،
به لێبكرێت، پزيشكييان راپۆرتى و ره‌چه‌ته داواى كرد، بانگه‌شه‌يانرووخسارى داپۆشينى و تاوان شاردنه‌وه‌ى بۆ هه‌وڵێك ده‌بێته پێچه‌وانه‌وه
. ياسا له ده‌ربازكردنيان و تاوانباران
: سه‌رچاوه: بێ و نادرووست زانيارى بڵاوكردنه‌وه‌ى دووه‌م
له به‌ڵام رووماڵده‌كرێن، توندوتيژى حاڵه‌ته‌كانى له به‌شێك . ته‌نيا كه‌ناڵ هه‌يه زانيارييه‌وه رووى له كه‌موكورتى رووماڵكردنياندا
” “ : سه‌ره‌قه‌ڵه‌مى هه‌ندێك سووتا ژنێك كوژرا، ژنێك بڵێت به‌وه‌نده‌ىورده‌كارى به‌دواى نازانێت خۆى ئه‌ركى به ئيدى و بڵاوده‌كاته‌وه ناڕۆشن
. بكه‌وێت دۆسيه‌كه چاره‌نووسى و تاوانه‌كه هۆكارى و
سه‌باره‌ت: زانيارى دواى به ميدياكار زياتره هه‌رچى پێويسته چاره‌سه‌ررازى زانيارييه‌كان سه‌ره‌قه‌ڵه‌مى به ته‌نيا و بگه‌ڕێت كه‌يسه‌كه‌دا به
كه‌سييه‌كانى زانيارييه و دۆسيه‌كه‌وه بناوانى و بنج بچێته و نه‌بێتوه‌ك منداڵى و ماڵ خوێندنى، و كارو گوزه‌رانى، و ژيان تاوانلێكراو،
اليه‌نه‌وه يه‌ك له ته‌نيا پێويسته له‌وه‌شدا و رۆشنبكاته‌وه تاريك ديوىو نوێ سه‌رچاوه‌ى دۆزينه‌وه‌ى هه‌وڵى به‌ڵكو وه‌رنه‌گرێت، زانيارى
. پێويست ئه‌وه هه‌ر نه‌ك بدات جياواز سه‌رچاوه‌ى له زۆرتر زانيارىتێهه‌ڵكێشى راپۆرته‌كانى و هه‌واڵ باكگراوندى به‌وه‌شده‌كات
بۆ بكات هاوپێچ پێشوو زانيارى و ئامار و بكات پێشووى راپۆرته‌كانىله نييه دابڕاو كراوه تاوانه‌ى ئه‌و بكات به‌وه هه‌ست وه‌رگر ئه‌وه‌ى
. ده‌كرێن ژن به به‌رامبه‌ر كه يه‌ك دواى له يه‌ك تاوانى زنجيره‌يه‌ك
: زانيارى: شێواندنى سێيه‌م
به هه‌ندێكجار كه‌يسه‌كانه، زانيارى شێواندنى كێشه‌كان، له ديكه يه‌كێكى. نائاگاييه‌وه‌يه له هه‌ندێكجاريش و تايبه‌ت مه‌رامى بۆ و ئه‌نقه‌ست
به: ته‌رمه‌كه‌ى ياخود سووتاوه، يان كوژراوه، ژنێك كاتێك بۆنموونه‌و چه‌ند بێ كه‌ناڵ هه‌ڵواسراوه، خه‌وتنييه‌وه ژوورى بنميچى به په‌تێكه‌وه
: ژنه هاوسه‌رى برا، باوك، له‌وانه ژنه‌كه كه‌سوكارى قسه‌ى چوونگۆڕينى. بۆ ياخود بێت، كردن پاكانه بۆ هه‌م ئه‌وانيش ده‌گوازێته‌وه
” “ بێ ميديا ده‌كه‌ن، تاوانه‌كه ى خۆكرد بانگه‌شه‌ى لێكۆڵينه‌وه رێڕه‌وىئه‌و باره‌ى له پرسيارێك و گومان هيچ درووستكردنى و چۆن و چه‌ند
بۆ په‌راوێزێك هيچ و ده‌كاته‌وه بڵاويان ره‌ها راستى وه‌ك بانگه‌شانه،. ناهێڵێته‌وه گومان
هه‌يه، زانيارييه‌كانه‌وه ورده‌كارى به په‌يوه‌ندى خاڵه ئه‌م ديكه‌ى به‌شێكىرووداوه‌كه‌وه باره‌ى له شتێك كه‌ناڵێك هه‌ر رووداوێك رووماڵى له كه
بڵاو. هه‌ڵه به تاوانلێكراو كه‌سييه‌كانى زانيارييه زۆرجار ته‌نانه‌ت ده‌ڵێنبه. تاوانلێكراو ته‌مه‌نى سه‌رچاوه‌يه‌ك بۆنموونه ساڵ 19ده‌كرێنه‌وه
كردوويه‌تييه. ديكه، سه‌رچاوه‌يه‌كى ..25ده‌نووسێت ساڵ
له: گومانى هه‌بێت، گومانى هه‌ميشه ميدياكار پێويسته چاره‌سه‌روه‌رنه‌گرێت، ره‌ها راستى وه‌ك زانيارى هه‌بێت، سه‌رچاوه‌كان زانيارى
لێكۆڵينه‌وه پۆليسه‌ى ئه‌و ته‌نانه‌ت ره‌نگه هه‌بێت، لێدوانه‌كان له گومانىنه‌يناسێت توندوتيژى وه‌ك و بكات تاوانه‌كه په‌رده‌پۆشى بيه‌وێت ده‌كات
بدات پيشانى ده‌بێت كه وايه بڕواى جێبه‌جێكردن اليه‌نى چونكه . بانگه‌شه‌كانى باره‌ى له زۆرتر پرسيارى ده‌بێت كه‌ميكردووه توندوتيژى
بكه‌وێته كه‌ناڵ يان ميدياكار نابێت له‌وه‌شدا و بكرێت لێكۆڵينه‌وه اليه‌نى. بخاته‌ڕوو پێشوه‌خته بڕياردانى و دادگا پێشحوكمى
: به‌ڵگه: بێ و پێشوه‌خته حوكمدانى چواره‌م
. ده‌ره‌وه‌ى له ناكات دادوه‌رى رۆژنامه‌وان ئه‌وه‌يه، ميديايى بێى و ئه‌ليف. . ده‌كات. رووداو رووماڵى ئه‌و رووداوه‌كان له به‌شێك نابێته رووداوه‌كانه
رووداوه‌كه به په‌يوه‌نديدار سه‌رچاوه‌كانى له زانيارييه‌كان و لێدوانو. كردن گه‌وره ده‌ستكاريكردن، رتووش، بێ به وه‌رده‌گرێت . ئه‌م وه‌لێ ده‌يانخاته‌ڕوو و پيشانيانده‌دات ئاسا ئاوێنه بچووككردنه‌وه،
رووماڵى له ميديايى ئيتيكى و زانست چه‌سپاوه‌ى و سه‌ره‌كى بنه‌ما . ناوێت، هێنده ديقه‌تى نه‌داوه‌ته‌وه ره‌نگيى توندوتيژى رووداوه‌كانىبكه‌ين؛ توندوتيژى رووداوه‌كانى به تايبه‌ت هه‌واڵه‌كانى سه‌يرى ئه‌گه‌ر
كه ده‌كه‌ين، پێشوه‌خته‌يه حوكمدانه به‌و هه‌ست ئاسانى به زۆروه‌رگرانى پێشكه‌شكى راپۆرتدا يان هه‌واڵ، ده‌قى له كورد ميدياكارى
ده‌كات.
بووه، فێرى كورد ميدياكارى كه رسته‌يه‌ك، و ده‌سته‌واژه ئاسانترين: بنووسێت توندوتيژى به تايبه‌ت هه‌واڵێكى هه‌موو كۆتايى له ئه‌وه‌يه
” بڵێى“ وه‌ك به‌ڵام ، روويداوه كۆمه‌ڵايه‌تييه‌وه كێشه‌ى هۆى به رووداوه‌كه‌دواى به رۆشنبكاته‌وه، رووداو تاريكى ديوى نه‌بێت ئه‌وه ئه‌ركى ئه‌و
” بڵاو “ كه‌يسه‌كه‌وه باره‌ى له پێويست زانيارى زۆرترين بڕوات، زانياريدابكاته‌وه!
“ ” “ خۆى ، كوشت خۆى وه‌ك هه‌واڵييه‌كانى رسته به‌كارهێنانى هه‌روه‌ها . ” “ نابێت” پێشوه‌خته‌ن حوكمدانى گشتى به هه‌ڵواسى خۆى ، سووتان
دادوه‌رى پزيشكى راپۆرتى كاته‌ى ئه‌و تا بهێنێت؛ به‌كاريان ميدياكار : . فڵانه بڵێت هه‌يه بۆى دادوه‌رييه پزيشكى ته‌نيا ئه‌وه ده‌كرێت ئاماده . ئه‌و پۆليسيش ته‌نانه‌ت هه‌ڵواسينه خۆ يان خۆكوژييه، حاڵه‌ت
ئێمه ميدياكارى ئه‌وه‌ى له‌به‌ر به‌ڵام بدات، حكومه ئه‌و نييه، ده‌سه‌ڵاته‌ىحزوورى ئه‌وه‌ى بۆ پۆليسيش پۆليسه‌وه‌يه، له زانيارييه‌كانى سه‌رچاوه‌ى
” ده‌خاته “ خۆكوشتن تۆمه‌تى زوو هه‌ر ميديادا له و شاشه له‌سه‌ر هه‌بێت . درووستكردنى بێ ناكات داوه‌رى پزيشكى چاوه‌ڕێى و حاڵه‌ته‌كان پاڵ
قسه‌ى وه‌ك پۆليس لێدوانى ميديا پرسيارێكيش و گومان هيچ. ده‌گوازێته‌وه سه‌نه‌دكراو
بنميچى به سه‌رپۆشه‌كه‌ى به يان گوريس، مه‌تر چوار به ته‌رمى ئه‌وه‌ى . به كردبێت كاره‌ى ئه‌و خۆى نييه مه‌رج هه‌ڵواسرابوو، ماڵه‌كه‌يانه‌وه
… تێگه‌يشتنى به‌ڵام هه‌ڵيواسيبێت جۆره به‌و كه‌سێك مه‌زانه دوورىميدياكاردا زاكيره‌ى له ژنان به په‌يوه‌ست رووداوه‌كانى بۆ نه‌ريتيانه
چونكه كوژراوه، ژنێك ره‌وايه پێى ئه‌ويش جار هه‌ندێك ئاماده‌يه هێنده“ ئه‌گه‌ر ده‌خولێته‌وه، كۆمه‌ڵگه باوه‌ى وته ئه‌و زاكيره‌يدا له په‌ند وه‌ك
”! ئه‌ده‌بياتى به حاڵه‌ته‌كه‌ش رووماڵى بۆيه هه‌ر نه‌ده‌كوژرا با باشهه‌واڵه‌كه خوێندنه‌وه‌ى له وه‌رگر و ده‌كات كۆمه‌ڵگه پياوساالرانه‌ى
“ موسته‌حه‌قى كه‌يسه ئه‌و درووستبووه، بۆ بڕوايه‌ى ئه‌و نه‌بووه‌ته‌وه،.”! چاره‌نووسه‌يه ئه‌و
رووماڵى: ميدياكارانه‌ى ئه‌و زياتره هه‌رچى پێويسته چاره‌سه‌رو بكرێت پێ تايبه‌تيان راهێنانى ده‌كه‌ن توندوتيژى رووداوه‌كانى
و ببن توندوتيژى پرسى شاره‌زاى و بده‌ن زياتر هه‌وڵى ده‌بێت خۆيشيانئيدى بكات، ئاماده سياسى هه‌واڵێكى زانى ميدياكارێك هه‌ر ناكرێت
. ميدياكارى گه‌وره‌ى هه‌ڵه‌ى به‌رێت كۆمه‌ڵايه‌تيش هه‌واڵێكى بۆ ده‌ستچۆن هه‌يه ميدياكار و ره‌نگه هه‌مه و هه‌مه‌چه‌شن كه ئه‌وه‌يه كوردشێوه هه‌مان به شه‌ڕ، رووماڵى بۆ پێشمه‌رگه سه‌نگه‌رى چووه‌ته
حاڵه‌تێكى رووماڵى ئه‌وه‌ى بۆ تاوانێك ئه‌نجامدانى شوێنى چووه‌ته‌دژى توندوتيژى پرسى باره‌ى له هيچ ئه‌وه‌ى بێ به بكات، توندوتيژى
. و ژن پرسه‌كانى بۆ ته‌ندرووست رووماڵى ده‌سته‌به‌رى بزانێت ژنه‌وه‌و هه‌يه ره‌گه‌زى توندوتيژى به‌وه‌ى بڕوابوونه به‌رامبه‌ريان توندوتيژى
. بواره و پرس لهو شاره‌زابوونه
: سه‌رداپۆشين: و به‌دوادانه‌چوون پێنجه‌م
هه‌واڵه كه هه‌ن، راپۆرت و هه‌واڵ له جۆرێك زانستييه‌وه رووى له . له مه‌به‌ست پێده‌وترێت به‌رده‌واميان راپۆرتى به‌رده‌وامه‌كان،
” و“ ئان له كه رووداوانه‌يه، ئه‌و به‌رده‌وامى رووماڵكردنى به‌رده‌وامى . . تانوپۆيان لێده‌كه‌وێته‌وه ديكه‌يان رووداوى نايه‌ت كۆتاييان خۆياندا ساتى
. نابن ته‌واو خاڵێكدا له و هه‌يه
” “ و: ئان له نييه، رووداوێك ته‌نيا ئه‌مه ، كوژرا ژنێك ئه‌مڕۆ بۆنموونه . ديكه‌ى رووداوى پێبێت كۆتايى و خاڵ دانانى بگه‌يته خۆيدا ساتى ) ( “ كوژرا چۆن ، هۆكاره‌كه‌ى كوژرا بۆچى هه‌يه، په‌لوپۆى له‌دوايه،
) ( ) كوێ) به په‌ڕاوه‌كه‌ى ، بكه‌ره‌كه‌ى كوشتى كێ ، ورده‌كارييه‌كه‌ىبڕيارى دادگاييده‌كرێت، كه‌ى كردووه، ده‌ستگير كێى پۆليس گه‌يشت،له‌گه‌ڵ ژنه ئه‌و رابردووى تێوه‌گالوه، كێ چين، به‌ڵگه‌كان چييه، دادگا
هه‌يه، كوژراودا و بكوژ نێوان له خوێنى په‌يوه‌ندييه‌كى چ چييه، بكوژه‌كه‌داكێ كوێيه، له پێكراوه تاوانه‌كه‌ى چه‌كه‌ى ئه‌و چه‌نده، بكوژ ته‌مه‌نى
و گرووپ چ به سه‌ر كه‌سه‌كه پێداوه، چه‌كه‌ى ئه‌و هه‌ڵگرتنى مۆڵه‌تىبۆ په‌ناى مه‌عنه‌وى هێزى كامه پشتيوانى به و بۆچى ده‌سته‌يه‌كه،
.” … هتد بردووه تاوانه ئه‌و ئه‌نجامدانى
ميدياى له رۆژانه‌ييه و به‌رده‌وام به‌دواداچوونه جۆره ئه‌م به‌داخه‌وه به‌ڵام . وه‌ك ميدياكار ناكه‌وێت به‌رچاو توندوتيژييه‌وه پرسى باره‌ى له كورديدا
“ و بووه كۆمه‌ڵايه‌تى كێشه‌ى له‌سه‌ر گه‌يشتووه، بڕوايه به‌و بڵێى.” بكات له‌سه‌ر زياترى ئيشى ناكات پێويست
و: گه‌ياندن و وردكردنه‌وه و به‌دواداچوون ميديا كارى چاره‌سه‌رپرسيارانه‌ى ئه‌و رووداوه‌كانه، ورده‌كارى و ناوه‌ڕۆك بڵاوكردنه‌وه‌ى
. بداته‌وه وه‌ڵاميان ميديايه ئه‌ركى خرانه‌ڕوو،
: تاوان: بۆ ئه‌رێنى وێناى سازاندنى شه‌شه‌م
توندوتيژى حاڵه‌ته‌كانى بوونه‌وه‌ى دووباره هۆكاره‌كانى له يه‌كێك ره‌نگه‌تاوانبار بۆ بێت پاڵه‌وانئاساييانه و ئه‌رێنى وێناى سازاندنى و درووستكردن
. ديكه‌وه اليه‌كى له خۆكوشتن شێوازى و اليه‌ك له
به خۆخنكاندن رووداوى زنجيره‌يه‌ك شاهێدى هه‌موومان رابردوو، ساڵى. بووين خواره‌وه خۆخستنه و په‌ت به خۆهه‌ڵواسين سه‌رپۆش،
. كاره ئه‌و بۆ په‌نايان ئه‌وانه‌ى زۆرينه‌ى بوون سه‌رنج جێى رووداوه‌كانئاماده‌يى و ناوه‌ندى قۆناغى كچانى گه‌رميان تا قه‌ڵادزێوه له ده‌برد
له. بينراو ميدياى كه هاتن ئه‌وه دواى رووداوه‌ش زنجيره ئه‌و بوونشوقه‌كانى له كه بڵاوكرده‌وه تازه‌پێگه‌يشتوويه‌كيان وێنه‌ى سلێمانى
. هه‌ڵواسيبوو خۆى سلێمانى قاالوه‌ى
و بژى سه‌روبه‌ندى له الوه، ئه‌و هه‌ڵواسينى خۆ شێوازى پيشاندانى . وه‌ك پێدرا زۆرى ره‌واجێكى ئۆپۆزيسيۆندا و حكومه‌ت بڕووخێى
. له‌گه‌ڵ ميديا مامه‌ڵه‌يه‌ى ئه‌و كرا له‌گه‌ڵ مامه‌ڵه‌ى سياسى بابه‌تێكى . مه‌ترسى ئه‌مه كه بوو پاڵاوانسازى كارى هاوشێوه‌ى كردى پرسه‌كه‌دا
. سه‌رێ ده‌باته بار ده‌يان الساييكردنه‌وه‌ى و چاولێكردن
جۆرێك به رووداوه‌كانه هۆنينه‌وه‌ى خاڵه، ئه‌م له‌سه‌ر ديكه سه‌رنجێكىهيچ گه‌نجه ئه‌و يان ژنه ئه‌و بكات هه‌ست گشتى، به خوێنه‌ر يان مرۆڤ،په‌نا ماوه‌ته‌وه بۆ ئه‌وه‌ى ته‌نيا نه‌ماوه له‌به‌رده‌مدا ديكه‌ى چاره‌يه‌كى رێگه
. به‌رێت خۆسووتاندن يان خۆكوشتن بۆ
ژيانى كه ده‌ستپێده‌كات، له‌وه‌وه رووماڵكردنه و هۆنينه‌وه ئه‌مجۆره‌ئاڵۆزتر كێشه‌كانى دێت تا و پيشانبدرێت دۆزه‌خ وه‌ك كه‌سه‌كه رابردووى
بۆ بردووه په‌ناى ناچار و نابات شك په‌نايه‌ك و ده‌ره‌تان هيچ و ده‌بن. خۆسووتاندن يان خوكوشتن
كه ناكات، به‌وه درك ميدياكار داتاشينه‌دا چيرۆك و هۆنينه‌وه ئه‌و پاڵ له‌رێگه بواره به‌و تايبه‌تمه‌ند و پسپۆڕ كه‌سانى زارى له هه‌يه به‌وه پێويستىرێگه هه‌مان هاوشێوه ديكه‌ى كه‌سێكى ئه‌وه‌ى بۆ بدات پيشان چاره
. نه‌كاته‌وه تاقى
هه‌واڵه‌كان و راپۆرت ناوه‌ڕۆكى سووتانيش، كه‌يسه‌كانى به سه‌باره‌ت ” “ له هيچ هه‌روه‌ها ، كه‌يسه‌كه بوونه‌وه‌ى په‌شيمان باسى له خاڵيين
ته‌نيا ده‌يچێژێت، حاڵه‌ته‌كه كه ناخرێنه‌ڕوو، ناسۆره ئازارو ئه‌و باره‌ى. دێت سووتانه‌كه ناوى
وه‌ك خۆسووتاندن بۆ ژن په‌نابردنى هۆكاره‌كانى ئێستا تا هه‌رچه‌نده‌زانستى شێوه‌ى به نيين، روون كوردستان هه‌رێمى له باو ديارده‌يه‌كى
جۆره‌كانى هه‌موو ناو له بۆچى نه‌دراوه‌ته‌وه، پرسياره ئه‌و وه‌ڵامىبه‌ڵام تاقيده‌كاته‌وه، خۆسووتاندن رێگه‌ى كورد ژنى خۆله‌ناوبردندادنه‌ى كه جۆرێك به حاڵه‌تانه ئه‌و باسكردنى ئه‌وه‌شدا له‌گه‌ڵ
بۆ بێت هۆيه‌ك ره‌نگه ميدياوه اليه‌ن له تێدايه دووباره‌بوونه‌وه‌ى. حاڵه‌ته‌كان دووباره‌بوونه‌وه‌ى به به‌رده‌واميدان
له تۆڵه‌كردنه‌وه بۆ چه‌كيان تاكه بڕوايه‌ى ئه‌و گه‌يشتبنه ژنانێك ره‌نگه‌دواتريش و بێت خۆسووتاندنيان بنه‌ماڵه‌كانيان ناوبانگى و خێزانه‌كانيان
به بنه‌ماڵه‌كانيان ناوبانگى ئه‌وه‌ى بۆ ميديادا له بێت باسكردنيانبۆ گشتى به كۆمه‌ڵگه تێگه‌يشتنى چونكه بمێنێته‌وه، له‌كه‌دارى
. ره‌نگه و بۆچوونێكه ئه‌مه‌شيان شه‌رمهێنه‌ره و نه‌نگى ژن خۆسووتاندنىده‌ست توێژينه‌وه بۆ گريمانه‌يه‌ك وه‌ك هێشتا به‌ڵام هه‌بێت، نه‌ياريشى
. بكه‌ين فه‌رامۆشى ناكرێت و ده‌دات
خۆسووتان: يان سووتان حاڵه‌تێكى بڵاوكردنه‌وه‌ى كه‌واته چاره‌سه‌ربكرێت تايبه‌ت ناواخنه‌كه‌ى بێت جۆرێك به پێويسته و زياتره هه‌ستيارىبژارده لهو دووركه‌وتنه‌وه رێگه‌يه، ئه‌و چه‌وتى حاڵه‌ته‌كه، مه‌ترسى به
رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ى ژيان، پێويستى له‌سه‌ر جه‌ختكردنه‌وه مه‌ترسيداره،. چاره رێگه دۆزينه‌وه‌ى بۆ ئاوه‌ز به‌كارخستنى و كێشه‌كان
: : پياو زمانى به نووسين و مرۆڤدۆستانه فه‌رهه‌نگى نه‌بوونى حه‌وته‌م
وشه به ته‌نراوه تانوپۆى ده‌نووسين، پێى و پێده‌كه‌ين قسه‌ى زمانه‌ى ئه‌وئه‌مڕۆييمان زمانى و ژن دژه ئيديۆمى و بڕگه و ده‌سته‌واژه و
و خێڵ و پياو ئه‌ده‌بياتى ره‌نگيى و هه‌مه‌چه‌شن ميراتێكى درێژكراوه‌ى. به‌جێماوه بۆمان و عه‌شيره‌ته
وه‌ك هه‌رێم له ژنانيش ره‌وتى نه و زانستييه‌كان ناوه‌نده نه ئێستا تاده‌فته‌رچه‌يه‌كى ته‌نانه‌ت و نه‌كردووه له‌سه‌ر هه‌ڵوێسته‌يان پێويست
ئه‌وه‌ى بۆ نه‌كردووه، ئاماده ژنيان به دژ بارگاوويه‌كانى وشه به تايبه‌تبكه‌ين مشتوماڵ نووسينمان زمانى و بكرێت وه‌النانيان بۆ كار به‌ره به‌ره‌ژنيان دژه مه‌غزاى هه‌ناوياندا له ده‌سته‌واژانه‌ى و چه‌مك و وشه لهو
هه‌يه.
ئه‌گه‌ر: ژنێك بۆ نه‌نگييه پێى ئێمه ميدياكارى هێشتا هه‌واڵدا، له بۆنموونه“ : ” “ كچ ده‌نووسێت و ژن بڵێت هاوسه‌رگيرييه‌وه پرۆسه‌ى نه‌چووبێته
.” نه‌كردووه شووى و بووه
و ده‌كرێت هه‌ژمار پياو موڵكى وه‌ك ژن هێشتا هه‌واڵدا له هه‌روه‌ها“ ” پياوێك: “ ئه‌وه‌ى وه‌ك رێك ، كوشت خۆى ژنه‌كه‌ى پياوێك ده‌نووسرێت
“ : ..” ژن دوو خاوه‌نى ده‌نووسرێت هه‌روه‌ها سووتاند خۆى ئۆتۆمبێله‌كه‌ى ” دايكايه‌تيشى مافى هاوكات و كاڵا كردووه‌ته ژنى لێره‌دا ، منداڵه سێ و
و ده‌كات منداڵه‌كان به به‌رامبه‌ر تاوانيش هه‌مان و كردووه لێزه‌وت. پيشانده‌دات كاڵا ئه‌وانيشوه‌ك
ژنێكى پياوێك چه‌ند هه‌ولێر سنوورى له بينيمان، به‌رچاو ديكه‌ى نموونه‌ىسه‌ر، كردبووه ده‌ستدرێژييان رفاندبوو، كوردستانيان خۆرئاواى ئاواره‌ى
و رفاندن تاوانى بوو، تاوانلێكراو كچێنى په‌رده‌ى له‌سه‌ر فۆكسى ميديائه‌وه‌ى خه‌مى به‌ڵام بوو، ئاسايى به‌الوه ده‌ستدرێژييه‌كه‌ى و ئه‌شكه‌نجه
. نه‌ماوه يان ماوه كچێنى په‌رده‌ى ئايا بوو،
و: وشه ئه‌و دۆزينه‌وه‌ى و فێربوون و ئاشنابوون چاره‌سه‌ربۆ دۆستانه‌ن ژيان و مرۆڤساالرانه مه‌غزايه‌كى هه‌ڵگرى ده‌سته‌واژانه‌ى . و وشه لهو نووسينمانه زمانى مشتوماڵكردنى پرسه‌كان رووماڵى
. ئه‌مه‌ش ژنان به به‌رامبه‌ر دوژمنكارانه‌ن نه‌زعه‌ى هه‌ڵگرى چه‌مكانه‌ى . لێره‌دا ده‌كرێت بۆنموونه ده‌بێت پرسيار و به‌دواداگه‌ڕان و خوێندنه‌وه به‌بخه‌ينه پياوساالرانه مه‌غزاى هه‌ڵگرى ده‌سته‌واژه‌يه‌كى و چه‌مك چه‌ند
به‌رچاو:
.… ( ) … دايكى) منداڵه خاوه‌نى ، كردووه هاوسه‌رگيرى شوويكردووه( ) … ( ئاهه‌نگى( ، كردوو هاوسه‌رگيرى گرێبه‌ستى كراووه ماره ، منداڵه … ( ) … هاوسه‌ر بێوه‌ژن ، هاوسه‌رگيرى ئاهه‌نگى گواستنه‌وه بووك … ( ).. ده‌وترێت و دۆزرايه‌وه ته‌رمى خنكاند خۆى ، ژياو به‌جيا له‌ده‌ستداو،
.. ( )” ئه‌وه“ بانگه‌شه‌ى يان ده‌وترێت، كوشت خۆى ، خنكاندووه خۆى) … ( )” “ ، ژنه‌كه هاوسه‌رى ژنه‌كه مێردى ، كوشتووه خۆى كه ده‌كرێت) … (، كردووه هاوسه‌رگيرى پرۆسه‌ى دووجار شوويكردووه جار دوو) … (، كردووه هاوسه‌رگيرى جار سێ پياويك ژن سێ خاوه‌ن پياوێكى
.. ( ) … ژنێكى) عه‌ره‌ب ژنێكى ، حزبه‌كان ئه‌ندامى ژنانى حزبه‌كان ژنانى .. ( ) .. ( ) ماڵى باوكى ماڵى ، خۆيان ماڵى باوان ماڵى ، عه‌ره‌ب ره‌چه‌ڵه‌ك به
.. ( ) .. ( ) ئيغتصاب بۆ ، سێكسى گێچه‌ڵى تحرش بۆ ، باوكى و دايك( ) .. ( ) ژنانى ، سه‌رۆك هاوسه‌رى سه‌رۆك ژنى ، سێكسى ده‌ستدرێژى
.. ) و.. رسته و ده‌سته‌واژه چه‌ندين و ئه‌مانه زيندانيكراو ژنانى زيندانئه‌وه‌ى بێ به بڵاوده‌كرێنه‌وه ميدياوه له رۆژانه ديكه چه‌مكى
ئه‌و ناواخنى له ژه‌هراوييانه‌ى په‌يامه ئه‌و و ناوه‌ڕۆك سه‌رنجبده‌ينه. هه‌ن چه‌مكانه‌دا
: ژن: تاوانى زه‌قكردنه‌وه‌ى هه‌شته‌م
ژنێك ئه‌وه‌ن موشتاقى كوردى كه‌ناڵى و سايت هه‌ندێك ده‌بێت ماوه‌يه‌كناونيشانى به لێره ئه‌مان و بدات ئه‌نجام تاوانێك دنيا په‌ڕى لهو
. ئه‌شكه‌نجه‌دانى حاڵه‌تى لێره‌ش هاوكات بكه‌نه‌وه بڵاوى سه‌رنجڕاكێشكارى شێوه جۆره‌ها به زڕدايكيانه‌وه و دايه‌ن اليه‌ن له منداڵێك چه‌ند
. ئه‌و زه‌قكردنه‌وه‌ى ژن وێناى دزێوكردنى بۆ هه‌وڵێك وه‌ك كرا، له‌سه‌روه‌ك زياتر خۆيان قه‌باره‌ى له گه‌وره‌كردنيان و حاڵه‌تانه
. پياو ميديا پێيه‌ى به‌و ژنان له كۆمه‌ڵگه‌يه پياوانى تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه‌يه‌كىده‌يه‌وێت و پياوساالرييه عه‌قڵى خزمه‌تى له ميديا ئيدى ده‌بات، به‌ڕێوه‌ى
ئه‌وينخوازه و دۆست ژيان و ناسك هه‌ست مرۆڤه ئه‌و ژن بڵێت پێمان . . ئه‌وه‌تا دڕنده‌يه ژن پێچه‌وانه‌وه به ده‌كرێت بۆ بانگه‌شه‌ى كه نييه
كار ته‌نانه‌ت ده‌كوژێت، منداڵ ده‌كات، ناپاكى ده‌كوژێت، هاوسه‌ره‌كه‌ى ( ” له “ حاڵه‌ته‌ى ئه‌و وه‌ك ده‌گرێت پياو چوكى له گاز ئه‌وه‌ى گه‌يشتووه‌ته
وشه‌ى و بڵاوكرايه‌وه جيهانيشدا ميدياى له ته‌نانه‌ت و روويدا رانيه ) ” و“ گاز و دڕنده‌يه ئاژه‌ڵى وه‌ك ژن مانايه‌ى به‌و به‌كارهێنرابوو بۆ ى گاز
. خۆكردن له به‌رگرى له جۆرێكه ئه‌وه كاتێكدا له ده‌گرێت، قه‌پ
: درووشمه‌كانيان: و پياوان رێكخراوه‌كه‌ى به بايه‌خدان نۆيه‌م
له كه سادق سه‌يد خوشكه‌كه‌ى دوو ته‌رمى رۆژه‌ى ئه‌و هه‌مانمرۆڤ به ناشياو شێوه‌يه‌كى به پۆليسه‌كان و خنكابوون گۆماوه‌كه
كاتژمێر ئاسمانى كه‌ناڵێكى له خوله‌كى 07:45تا 07:05ده‌ريانهێنانه‌وه،ناوى به كه كرابوو، رێكخراوه ئه‌و ئه‌ندامانى ميواندارى ئێواره،
. دامه‌زراوه پياوان له داكۆكيكردن
ژماره‌يه‌ك رێكخراوه‌ى ئه‌و ده‌رخستنى و هێنانه‌پێشه‌وه و زه‌قكردنه‌وه‌بڵاوكردنه‌وه‌ى و پياوان له داكۆكيكردن ناوى به دايانمه‌زراندووه كهس
ژنان به به‌رامبه‌ر تاوانێكه چه‌واشه‌كارييه‌كانيان زانيارييه و ئاماروه‌ها.. درووستبوونى بۆ پاساوێك بنه‌ڕه‌ته‌وه له چونكه ده‌كرێت
ده‌كرێت، پياوان به به‌رامبه‌ر تاوانانه‌ى ئه‌و هاوكات و نييه رێكخراوێكبه ئه‌وه‌ى وه‌ك نييه، شه‌ره‌ف پاراستنى و ره‌گه‌زى بنه‌ماى له‌سه‌ر
به ده‌رحه‌ق تاوان ره‌گه‌زيى بنه‌ماى له‌سه‌ر و شه‌ره‌ف پاراستنى پاساوى . ميديا پياوساالرييه‌ى عه‌قڵيه‌ته ئه‌و و ميديا پياوانى ره‌نگه ده‌كرێت ژن
و بكات ژندا له‌گه‌ڵ ره‌فتار تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه عه‌قڵى به ده‌بات به‌ڕێوه‌به‌ڵكو ده‌كرێت، به‌رامبه‌ر تاوانيان نيين ژنان ته‌نيا ئه‌وه بڵێت ده‌يه‌وێت
. ژنانن ده‌ستى پياوانيشسته‌مديده‌ى
رێگه‌ى له رۆژانه تاوانه‌ن ئه‌و به‌شێكى النيكه‌م خرانه‌ڕوو، ئه‌مانه‌ىو ده‌كرێن ژنان دژى توندوتيژى دۆسييه‌كانى و پرس به‌رامبه‌ر له ميدياوه
له ژنانه رێكخراوه‌كانى و چاالك اليه‌ك، له ميديايه ئه‌ركى ئه‌وه ئيدىالرو بارى راستكردنه‌وه‌ى بۆ بخه‌نه‌گه‌ڕ توانايان ديكه‌وه اليه‌كى
. كه‌موكورتييه‌كان و هه‌ڵه راستكردنه‌وه‌ى
له ئه‌سته‌مه و ده‌وێت زياترى بابه‌تانه و باس ئه‌م خستنه‌ڕووى بێگومانهه‌ڵوه‌سته جێى ديكه بابه‌تى زۆر و بوترێت شت هه‌موو وتارێكدا توێىسێكسى، كاڵاى وه‌ك ژن وێناكردنى له‌وانه كردنن، له‌سه‌ر
له‌سه‌ر ژن پێشه‌وه‌ى هێنانه ميديادا، ناو له ژن رۆڵى په‌راوێزخستنىكه‌ناڵه‌كان كامێراى فۆكسكردنى هۆش، بيرو نه‌ك جه‌سته جوانى بنه‌ماى
تواناى بێبه‌هاكردنى كاڵا، وه‌ك پيشاندانيان و ژن به‌رۆكى و سينگ له‌سه‌رله ژن گه‌شه‌كردنى له رێگرتن به‌هره‌مه‌ند، ژنانى له ئاوڕنه‌دانه‌وه ژن،
خستنه‌ڕووى ماڵ، كارى ناو له ژن رۆڵى بچووككردنه‌وه‌ى ميديا، ناوهه‌ستى وروژاندنى ياخود سێكسى وروژاندنى مه‌به‌ستى به بابه‌ته‌كان
.. و هه‌ن جياكارى ديكه‌ى شێوه‌ى چه‌ندين و ئه‌مانه پێداهاتنه‌وه به‌زه‌يى. بكرێن فه‌رامۆش ناكرێت
( ب* ( زانستى و هونه‌ر به تايبه‌ت رۆژنامه‌وانى ماڵپه‌ڕى ه‌ڕێوبه‌رىراگه‌ياندن