БЗД-ийн 44-р сургууль “Геометр” бүлэг … · web...

БЗД-ийн 44-р сургууль “Геометр” бүлэг

“Төсөөтэй гурвалжнууд” нэгж хичээлийн хөтөлбөрБүлэг сэдэв: Геометр Нэгжийн тоо-5Нэгж хичээлийн сэдэв: Төсөөтэй гурвалжнууд Дугаар-4 Цаг-10Хамрах хүрээ: Наймдугаар ангийн сурагчид нь гурвалжин түүний ангилал, онцлог шинж чанарууд

болон параллелийн болон перпендикулярийн шинж чанаруудыг судалсан байгаа тул тэдгээр чадварууд дээр нь тулгуурлан мэдлэг олгоно.

Зорилго: Ãóðâàëæíû òºñººãèéí øèíæийг хэрэглэж сурах түүнийг ашиглан бодлого дасгалуудыг шийдвэрлэж сурах Зорилт:

К1: Ãóðâàëæíû òºñººãèéí øèíæийг тодорхойлж уншиж бичиж òàíèæ сурах К2: Ãóðâàëæíû òºñººã ашиглан аливаа асуудлыг учир зүйн үндэстэй тайлбарлаж сурах. К3: Ãóðâàëæинтай õîëáîãäîëòîé áîäëîãî дасгалуудыг загварчилан төсөөгийн харьцаа ашиглан

шийдвэрлэж сурах К4: Геометрийг хэрэглээ болгож амьдрал ахуйн асуудлуудыг шийдвэрлэж тооцоолж сурах

Агуулгын залгамж холбоо: Өмнө судалсан агуулга Нэгж хичээлээр эзэмших

агуулгаЦаашид судлах агуулга

Ãóðâàëæèí ò¿¿íèé àíãèëàë Ãóðâàëæíû ºíäºð Ãóðâàëæíû ìåäèàí , áèññåêòðèññ Àäèë õàæóóò ãóðâàëæèí ñóäëàõ Ãóðâàëæíû òýíö¿¿ãèéí øèíæ Òýãø ºíöºãò ãóðâàëæíû òýíö¿¿ãèéí

øèíæ Ãóðâàëæíû ãàäààä ºíöºã Ãóðâàëæíû òýíöýòãýë áèø ñóäëàõ ,

Òºñººòýé ãóðâàëæíû I øèíæ

Òºñººòýé ãóðâàëæíû II øèíæ

Òºñººòýé ãóðâàëæíû III øèíæ

Гүдгэр дөрвөн өнцөгт, түүний ýлементийн чанарыг судлах

Параллелограмм, ромбо, тэгш өнцөгт, квадрат тэдгээрийн чанар, талбайг судлах

Трапец, адил хажуут трапец, тэгш өнцөгт трапец тэдгээрийн чанаð,

155


талбайг судлах Огторгуйн болон хавтгайн

бодлого дасгал бодох

156


Цагийн төлөвлөлт:

№ Ээлжит хичээлийн сэдэв цаг

Эзэмших чадвар

1 Òºñººòýé ãóðâàëæиí I, II, III øèíæ 3

Өгөгдсөн гурвалжнуудын төсөөтэй эсэхийг тогтоож сурах, төсөөгийн харьцааг ашиглан бодлого дасгалуудыг шийдвэрлэж сурахТеорем: (Хоёр гурвалжин төсөөтэй байхын гурван шинж)

1. Нэг гурвалжны хоёр өнцөг нөгөөгийн хоёр өнцөгтэй тэнцүү

2. Нэг гурвалжны хоёр тал нөгөө гурвалжны хоёр талтай пропорциональ хоорондох өнцгүүд тэнцүү

3. Нэг гурвалжны гурван тал нөгөөгийн гурван талтай пропорционал тус тус байхад хоёр гурвалжин төсөөтэй байдаг

2 Тэгш өнцөгт гурвалжны төсөөтэй байхын гурван шинж 3

Тэгш өнцөгт гурвалжны хувьд төсөөтэй эсэхийг нь тогтоож түүнтэй холбоотой бодлого дасгалуудыг шийдвэрлэх

3 Áàòàòãàë 3 Ãóðâàëæинтай холбоотой áîäëîãî äàñãàëуудыг шийдвэрлэх. 4 ¯íýëãýý 1 Суралцагчдын эзэмшсэн мэдлэг чадварыг үнэлэх

Нийт цаг 10Сургалтын орчин:

Материаллаг орчин Бүтээлч үйлийн орчин Сэтгэл зүйн орчин

Сурах бичиг Багш сурагчийн гарын

авлага Үзүүлэн Тараах материал

Багш чиглүүлэх Багаар болон хосоор

ажиллах Бодлого дасгалын сонголт Хамтын задлал

Харилцааны эерэг орчин бүрдүүлэх

Багшийн сургах, сурагчийн сурах эрмэлзэл

Хэрэглээний сонирхолтой

157


Хувиргал хийх ажлууд хичээл болох

Ýýëæèò õè÷ýýëийн төлөвлөлт – 1

Сэдэв: Төсөөтэй гóðâàëæиí Хугацаа: 40 минЗорилго: Гурвалжин төсөөтэй байхын шинжийг тодорхойлж тэдгээрийн тал өнцгийн хоорондын

хамаарлыг тооцоолж асуудлыг шийдвэрлэж сурах Ээлжит хичээлийн арга зүй:

Үе шат

Багшийн дэмжлэг Сурагчийн үйл ажиллагаа Анхаарах зүйл

158


Шин

э мэ

длэг

бүт

ээх

Төсөөтэй гурвалжнуудыг оруулж ирэхийн тулд дадлага ажил сурагчдаар хийлгэнэ. Дадлага ажлаар

гаргасан чанаруудаа нэгтгэн ярилцаж төсөөтэй гурвалжны тодорхойлолтыг хамтран гаргана. Тодорхойлолт: Нэг гурвалжны гурван өнцөг нөгөө гурвалжны гурван өнцөгтэй тэнцүү бөгөөд тэнцүү хос өнцгийн эсрэг талуудын уртын харьцаанууд тэнцүү пропорциональ байхад энэ хоёр гурвалжныг төсөөтэй гурвалжнууд гэдэг. Төсөөтэй гэхийг гэж тэмдэглэнэ. k−¿ òºñººãèéí êîýôôèöèåíò ãýíý . Теорем: Гурвалжныг нэг талтай нь параллель шулуунаар огтлоход үүссэн хоёр гурвалжин төсөөтэй гурвалжин байна.Теорем: (Хоёр гурвалжин төсөөтэй байхын гурван шинж)

4. Нэг гурвалжны хоёр өнцөг нөгөөгийн хоёр өнцөгтэй тэнцүү

5. Нэг гурвалжны хоёр тал нөгөө гурвалжны хоёр талтай пропорциональ хоорондох өнцгүүд тэнцүү

6. Нэг гурвалжны гурван тал нөгөөгийн гурван талтай пропорционал тус тус байхад хоёр гурвалжин төсөөтэй байдаг

Дадлага ажил: Цаасан дээр тэнцүү хоёр гурвалжин

зураад хайчилж авах Нэг гурвалжны аль нэг талтай нь

параллель хэрчим татаж, түүний дагуу хайчлах

Том жижиг хоёр гурвалжны харгалзах өнцгүүд хос хосоороо тэнцүү болохыг үндэслэх (хоёр шулуун паралель байх шинжээр)

Гурвалжин тус бүрийн талын уртыг хэмжээд дэвтэртээ бичиж авах

Нэг гурвалжны талын уртыг нөгөө гурвалжны харгалзах талын уртад харьцуулж гурван харьцаа зохиох

Олсон гурван харьцааны хувьд ямар нөхцөл биелэх вэ?

∡ ABC=∡ A1B1C1 ,∡BAC=∡B1 A1C1 ,∡ ACB=∡A1C1B1 ABA1B1

= BCB1C1

= ACA1C1

=k áàéâàë ∆ ABC ∆ A1B1C1 байна.

Теоремийн баталгааг сурагчид хийх бөгөөд багш чиглүүлэн өгнө.

159


Шин

э мэ

длэг

ээ

бата

тгах

Сурах бичгийн 176-р хуудасны №137 дасгалыг сурагчид хийх бөгөөд бодсон бодолтоо багшид шалгуулан идэвх чармайлтын оноо авна. Мэдэхгүй зүйлээ багшаас асууж чиглүүлэн дөхүүлүүлж санаа аван бодох юм.

Дүгн

элт Багш хичээлээ дүгнэх асуултуудыг

сурагчдаас асууж ярилцана.

Гэрийн äààëãàâàðт дасгал №132,133 ºãíº .

Гурвалжин төсөөтэй байхын тулд ямар онцлог шинжтэй байхыг ярилцаж дүгнэлт гаргана. Багшаас ойлгоогүй зүйлээ асууна. Ãýðèéí äààëãàâàð òýìäýãëýæ àâíà .

160


Ýýëæèò õè÷ýýëийн төлөвлөлт –2 Сэдэв: Ãóðâàëæíû òºñººãèéí øèíæийн бататгал Хугацаа: 40 минЗорилго: Гурвалжны төсөөтэй байхын шинжүүдийг ашиглан хялбар бодлогуудын учир зүйг тогтоон тооцоолж сурахЭэлжит хичээлийн арга зүй:Үе шат

Багшийн үйл ажиллагаа Сурагчийн үйл ажиллагаа Анхаарах зүйл

Шин

э мэ

длэг

бат

атга

л Багш гурвалжны төсөөтэй байх шинжүүдийг сурагчдаас асууж мэдлэгээ сэргээн сануулаад дараах бодлогуудыг өгнө. Дасгал №140 хийлгэнэ.

Багшийн асуусан асуултанд өөрсдийн ойлгосноороо хариулж өмнөх мэдлэгээ сэргээнэ. Өгсөн бодлогуудыг дэвтэртээ бодож багшид шалгуулан идэвх чармайлтын оноо авна. Эргэлзээтэй бодлогоо ярилцаж, багшаас дэмжлэг авч бодно. Нэмэлт бодлого:Дараах гурвалжнууд төсөөтэй юу? Үүнд: тал нь a) 3м, 4,5м ба 6м ба 30м, 45м, 60м b) 1м, 3м, 2,5м ба 2м, 6м,7м болно.

Багш сурагчдын төсөөгийн харьцааг зөв бичиж байгааг сайн хянах

161


Дүгн

элт

Сурагчдаас ойлгоогүй зүйл байгааг асууж лавлан хариулт өгнө. Сурагчдын бодсон бодолтыг үнэлж идэвх чармайлтын оноо өгөөд нэмэлт дасгалыг өгнө. Үлдсэн бодлогуудыг гэрийн даалгаварт нь өгөөд нэмэлт дасгал №135 дасгалыг ºãíº .

Ãýðèéí äààëãàâàðаа òýìäýãëýæ àâíà .


Сэдэв: Ãóðâàëæíû òºñººãèéí øèíæийн бататгал Хугацаа: 40 минЗорилго: Гурвалжны төсөөтэй байхын шинжүүдийг ашиглан бодлогуудын учир зүйг тогтоож,

загварчилан асуудлыг шийдвэрлэх Ээлжит хичээлийн арга зүй:Үе шат


162


Шин

э мэ

длэг

ээ б

атат

гах

1. Гурвалжны талууд 2:4:5 харьцаатай ба түүнтэй төсөөтэй гурвалжны их тал 10см бол энэ гурвалжны талуудыг ол. 2. Гурвалжны талууд 2:7:6 харьцаатай, түүнтэй төсөөтэй гурвалжны периметр 30м бол энэ гурвалжны талуудыг ол. 3. Адил хажуут хоёр гурвалжны оройн өнцгүүд тэнцүү. Нэг гурвалжны хажуу тал ба суурь нь 17см ба 10см бөгөөл нөгөөгийн суурь 8см бол түүний хажуу талыг ол. 4. ABC ба DEF гурвалжнуудын , AB=16см , BC=20см, DE=12см, AC-EF=6см болно. Гурвалжнуудын бусад талыг ол. 5. Гурвалжны талууд 0,8м, 1,6м, ба 2м бөгөөд түүнтэй төсөөтэй гурвалжны периметр 5,5м бол энэ гурвалжны талуудыг ол. 6. Нэг гурвалжны периметр түүнтэй төсөөтэй өөр гурвалжны периметрийн 3/5 тай тэнцүү , нийлбэр нь 2м байх харгалзах хоёр талыг ол.

Багшийн өгсөн бодлогыг дэвтэртээ бодож багшид шалгуулна. Ингэхдээ сурагчид таван баг болсон байх бөгөөд багийн гишүүд бүгдээрээ хамтран ярилцаж бодсон бодлогоо самбарт тайлбарлан бусад багийн гишүүдэд ойлгуулснаар багтаа оноо авах юм.

Эргэлзээтэй бодлогон дээр багшаас дөхүүлэх тусламж авч бодно.

Дүгн

элт

Сурагчдаас ойлгоогүй зүйл байгааг асууж лавлан хариулт өгнөÃýðийн äààëãàâàðт сурах бичгийн 175-р хуудасны №134,136 дасгалуудыг ºãíº .

Багшаас ойлгоогүй зүйлээ асууна. Өнөөдрийн хичээлээр үзсэн мэдлэгээ бататган дүгнэж ярилцана.Ãýðèéí äààëãàâàð òýìäýãëýæ àâíà .


Сэдэв: Тэгш өнцөгт гóðâàëæíû òºñººтэй байх гурван øèíæ Хугацаа: 40 минЗорилго: Тэгш өнцөгт гурвалжин төсөөтэй байхын шинжүүдийг тодорхойлж тэдгээрийн тал өнцгийн

хоорондын хамаарлыг тооцоолж асуудлыг шийдвэрлэж сурах Ээлжит хичээлийн арга зүй:Үе ша


163


тШ

инэ

мэдл

эг б

үтээ

х

Сурагчдаар гурвалжны төсөөгийн 3 шинжээс тэгш өнцөгт гурвалжны хувьд ямар болохыг гаргуулна.

Теорем: (Тэгш өнцөгт гурвалжин төсөөтэй байхын гурван шинж)

1. Тэгш өнцөгт гурвалжны нэг хурц өнцөг, нөгөөгийн нэг хурц өнцөгтэй тэнцүү

2. Нэг гурвалжны катетууд нөгөө гурвалжны катетуудтай пропорционал

3. Нэг гурвалжны катет, гипотенуз хоёр нь нөгөөгийн катет гипотенуз хоёртой пропорционал тус тус байхад хоёр гурвалжин төсөөтэй байдаг

Сурагчид гурвалжны төсөөгийн 3 шинжээ тэгш өнцөгт гурвалжны хувьд тооцоолон гаргаж теоремийн 3-р шинжийг батална. Теоремийн баталгааг сурагчид хийнэ.

BCB1C1= ACA1C1

гэсэн нөхцөлд ∆ ABC-ны AC тал дээр A1C1=AD хэрчим таслая. D цэгийг

дайруулж BC ∥DE хэрчим татъя. Ингэхэд ∆ ABC ∆ AED болж ABAE= AC

AD= BCED байна. B1C1=ED

учир өгсөн нөхцөл ABAE= BCB1C1

болно. Үүний

адилаар ACAD= BCED болж гипотенуз катетийн

шинжээр ∆ AED=∆ A1 B1C1. Иймд ∆ ABC ∆ A1B1C1 байна.

164


Шин

э мэ

длэг

ээ б

атат

гах

Дадлага ажил: (Модны өндрийг тодорхойлох) үүнд тэгш өнцөгт гурвалжны төсөөгийн шинжээ ашиглан бодож олох юм. Өөрөөр хэрхэн олж болохыг сурагчдаар

гаргуулна.

Амьдралтай холбоотой жишээ бодлого сурагчдаар зохиолгон бодуулана.

Гэрлийн цацраг толинд тусах өнцөг, түүнээс ойх өнцөгтэй тэнцүү байдаг. Тэгвэл энд мөн тэгш өнцөгт гурвалжны төсөөг ашиглан бодож болох юм.

Тодорхой тоон утга өгч модны өндрийг олно. Жишээ нь: ВА=8,4 BA1=2,1 A1C1=1,5 бол AC=?Сурагчид өөрсдөө өгүүлбэртэй бодлого зохиож бодолт хийнэ.

Дүгн

элт

Өнөөдрийн хичээлээр тэгш өнцөгт гурвалжин төсөөтэй байхын тулд ямар онцлог шинж чанартай байгааг сурагчдаар хэлүүлэн харилцан ярилцана. Гэрийн äààëãàâàðт 176 хуудасны №138-ыг ºãíº .

Тэгш өнцөгт гурвалжин төсөөтэй байхын тулд ямар шинжтэй байхыг дүгнэн ярилцана. Багшаас ойлгоогүй зүйлээ асууна.Ãýðèéí äààëãàâàðаа òýìäýãëýæ àâíà.

165



Сэдэв: Тэгш өнцөгт гóðâàëæíû òºñººтэй байх гурван øèíæийн бататгалХугацаа: 40 мин

Зорилго: Тэгш өнцөгт гурвалжин төсөөтэй байхын шинжүүдийг тодорхойлж тэдгээрийн тал өнцгийн хоорондын хамаарлыг тооцоолж асуудлыг шийдвэрлэж сурах

Ээлжит хичээлийн арга зүй:Үе шат


Мэд

лэгэ

э ба

татг

ах

Багш өмнөх хичээлээр үзсэн тэгш өнцөгт гурвалжны төсөөгийн шинжүүдийг сэргээн

сануулж ярилцана

Багшийн өгсөн хоёр бодлогыг тэгш өнцөгт гурвалжны төсөөгийн шинжээ ашиглан төсөөтэй гэдгийг харуулаад төсөөгийн харьцаагаа бичиж бодно. Бодолтоо багшид шалгуулж зөв бодолтоо самбарт хийж бусад сурагчиддаа тайлбарлан хүргэнэ. Нэмэлт бодлого: 1.Òýãø ºíöºãò ãóðâàëæíû òýãø ºíöãèéí îðîéãîîñ òàòñàí ºíäðººð ýíý ãóðâàëæèí õî¸ð òºñººòýé ãóðâàëæèíä õóâààãäàõûã áàòàë . 2. Òýãø ºíöºãò ãóðâàëæíû òýãø ºíöãèéí îðîéãîîñ òàòñàí ºíäðººð ãèïîòåíóç íü 16 ñì , 27 ñì õýñã¿¿äýä õóâààãäñàí áîë óóë ºíäðèéã îë .

Дүгн

элт Өнөөдрийн хичээлээр гурвалжин төсөөтэй

байхын тулд ямар онцлог шинж чанартай байгааг сурагчдаар хэлүүлэн харилцан ярилцана. Гэрийн äààëãàâàрт 179-р хуудасны №152-155 дасгалуудыг ºãíº .

Гурвалжин, тэгш өнцөгт гурвалжин төсөөтэй байхын шинжүүдийг ашиглан бодлого хэрхэн бодсон тухайгаа дүгнэн ярилцана. Багшаас ойлгоогүй зүйлээ асууна.Ãýðèéí äààëãàâàðаа òýìäýãëýæ àâíà.

166


167



Сэдэв: Тэгш өнцөгт гóðâàëæíû òºñººтэй байх гурван øèíæийн бататгалХугацаа: 40 мин

Зорилго: Тэгш өнцөгт гурвалжин төсөөтэй байхын шинжүүдийг тодорхойлж тэдгээрийн тал өнцгийн хоорондын хамаарлыг тооцоолж асуудлыг шийдвэрлэж сурах

Ээлжит хичээлийн арга зүй:Үе шат


Мэд

лэг б

атат

гах

Багш сурагчдад бодлого өгч тэдгээрийг сурагчдаар бодуулахад чиглүүлж өгнөБодлого№1 Бодлого№2

Сурагчдын идэвх чармайлтыг үнэлж дүгнэнэ.

Бодлого№3 Бодлого№4

Эргэлзээтэй бодлогон дээр багшаас дөхүүлэх тусламж авч бодно.

Дүгн

элт

Өнөөдрийн хичээлээ дүгнэж сурагчидтай харилцан ярилцана. Гэрийн äààëãàâàðт Сурах бичгийн 178-р хуудасны №143-145 дасгалыг ºãíº .

Өнөөдрийн хичээлээр бодсон бодлогонуудаа нэгтгэн дүгнэж ярилцаад ойлгоогүй зүйл байвал багшаасаа асууна.Ãýðèéí äààëãàâàð òýìäýãëýæ àâíà .

168


169



Сэдэв: Бататгал хичээл Хугацаа: 40 минЗорилго: Гурвалжны төсөөг ашиглан амьдрал ахуйн зарим асуудлуудыг математик загварчиллаар

тооцоолж асуудлыг шийдвэрлэж сурах Ээлжит хичээлийн арга зүй:Үе шат


Мэд

лэгэ

э ба

татг

ах

Багш өмнөх хичээлээр үзсэн тэгш өнцөгт гурвалжны төсөөгийн шинжүүдийг сэргээн

сануулж ярилцана Дадлага ажил:1Гол дээгүүр гүүр тавихын тулд өргөнийг нь яаж нарийн тодорхойлж болох вэ?

Чиглүүлэх асуултыг тавьж хамтран ярилцаж бодлого бодоход дэмжлэг болгож өгнө. Сурагчдын бодсон бодлогыг шалган идэвх чармайлтыг үнэлж дүгнэнэ.

Багшийн өгсөн хоёр бодлогыг тэгш өнцөгт гурвалжны төсөөгийн шинжээ ашиглан төсөөтэй гэдгийг харуулаад төсөөгийн харьцаагаа бичиж бодно.

Бодлого: 1Нуурын өргөнийг тодорхойлооорой

Бодлого:250см ба 120 см урттай хоёр шон ашиглаад байшингийн өндрийг тодорхойл.

Бодлого:3 Шулуун дээр орших А,В,С цэгийн нэг нь хүрч үл болох цэг байв. АВ:ВС харьцааг олооорой.Бодолтоо багшид шалгуулж зөв бодолтоо самбарт хийж бусад сурагчиддаа тайлбарлан хүргэнэ.

170


Дүгн

элт Өнөөдрийн хичээлээр математикийн

хэрэглээг үзсэнийг сурагчдаар гаргуулан хамтран хэлэлцэж дүгнэнэ.Гэрийн äààëãàâàðт 179-р хуудасны №156-159 дасгалуудыг ºãíº .

Өнөөдрийн хичээлээр амьдрал ахуйн асуудлуудыг математик загварчиллаар шийдэж болохыг хамтран ярилцана. Багшаас ойлгоогүй зүйлээ асууна. Ãýðèéí äààëãàâàðаа òýìäýãëýæ àâíà.


Сэдэв: Бататгал хичээл Хугацаа: 40 минЗорилго: Гурвалжны төсөөг ашиглан бодлого дасгалуудыг шийдвэрлэж сурна. Ээлжит хичээлийн арга зүй:Үе шат


171


Мэд

лэгэ

э ба

татг

ах Багш өмнөх хичээлээр үзсэн гурвалжны төсөөгийн шинжүүдийг сэргээн сануулж ярилцана

Чиглүүлэх асуултыг тавьж хамтран ярилцаж бодлого бодоход дэмжлэг болгож өгнө. Сурагчдын бодсон бодлогыг шалган идэвх чармайлтыг үнэлж дүгнэнэ.

Багшийн өгсөн бодлогуудыг гурвалжны төсөөгийн шинжээ ашиглан төсөөтэй гэдгийг харуулаад төсөөгийн харьцаагаа бичиж бодно.

Бодолтоо багшид шалгуулж зөв бодолтоо самбарт хийж бусад сурагчиддаа тайлбарлан хүргэнэ.

Дүгн

элт

Өнөөдрийн хичээлээр төсөөгийн харьцаа ашиглан бодлого дасгалуудыг хэрхэн бодсоныг сурагчдаар гаргуулан хамтран хэлэлцэж дүгнэнэ.Гэрийн äààëãàâàðтаа үлдсэн бодлогуудаа бодоорой.

Өнөөдрийн хичээлээр төсөөгийн харьцаа ашиглан гурвалжнуудын талуудын хоорондын хамаарлыг хялбархан тооцоолж олсноо дүгнэж ярицлана. Багшаас ойлгоогүй зүйлээ асууна. Ãýðèéí äààëãàâàðаа òýìäýãëýæ àâíà.


172


Сэдэв: Бататгал хичээл Хугацаа: 40 минЗорилго: Гурвалжны төсөөг ашиглан амьдрал ахуйн зарим асуудлуудыг математик загварчиллаар

тооцоолж асуудлыг шийдвэрлэж сурах Ээлжит хичээлийн арга зүй:

Үе шат


Мэд

лэгэ

э б

атат

гах 1.Гурвалжны дотор хагас тойргийг диаметр

нь суурьтай параллель бөгөөд суурь нь шүргэж байхаар багтаав. Хэрэв гурвалжны суурь а, өндөр h бол тойргийн радиусыг ол. 2. АВС гурвалжны өндөр BD, А өнцгийн биссектрис АЕ,АС-д татсан перпендикуляр EF болно. Хэрэв BD=30см , АВ:АС=7:8 бол EF-г ол. Сурах бичгийн 192-р хуудасны өөрийгөө сориорой нэмэлт дасгалын №19, 20,21, 22

Багшийн өгсөн хоёр бодлогыг бодож мөн сурах бичгийн өгсөн дасгалуудыг бодож багшид шалгуулж идэвх чармайлтын оноо авна.Эргэлзээтэй бодлого дээрээ багшаасаа дэмжлэг авч хамтран ярилцаж бодно.

Дүгн

элт Өнөөдрийн хичээлээр гурвалжны төсөөгөө

ашиглан хялбархан тооцоолж болохыг харилцан ярилцана. Гэрийн äààëãàâàðт өөрийгөө сориорой дасгалын №26,27,28 ºãíº .

Гурвалжин төсөөг ашиглан зарим нэг бодлогуудыг хялбархан боддог болохыг хамтран ярилцана. Багшаас ойлгоогүй зүйлээ асууна.Ãýðèéí äààëãàâðаа òýìäýãëýæ àâíà .

173



Сэдэв: Нэгж хичээлийн үнэлгээ Хугацаа: 40 минЗорилго: Төсөөтэй гурвалжны шинжүүдийг ашиглан аливаа бодлого дасгалуудыг хэрхэн шийдвэрлэх

чадварыг үнэлэх Ээлжит хичээлийн арга зүй: Уламжлалт аргаар 4 вариантаар шалгалтыг авна

174

Вариант-1

1. Ãóðâàëæíû òàëóóä 3:5:7 ãýæ õàðьöàíà . Ò¿¿íòýé òºñººòýé ãóðâàëæèí èõ òàë 21 ñì áîë íºãºº õî¸ð òàëûã îë .

2. Îðîéí ºíöã¿¿ä íü òýíö¿¿ õî¸ð àäèë õàæóóò ãóðâàëæíû íýãíèé ñóóðü áà õàæóó òàë íü 26 ñì , áà 20 ñì íºãººãèéí õàæóó òàë 10 ñì áîë ñóóðèéã îë .

3. 48см суурьтай, 16см өндөртэй гурвалжны дотор талууд нь 5:9 харьцаатай тэгш өнцөгтийг их тал нь гурвалжны суурь дээр оршихоор багтаав. Тэгш өнцөгтийн талуудыг ол.

4. Õî¸ð àäèë õàæóóò ãóðâàëæíû îðîé äàõü ºíöã¿¿ä òýíö¿¿ áîë õîîðîíäîî òºñººòýé áîëîõûã áàòàë .

Вариант-2

1. Ãóðâàëæíû òàëóóä 4:5:8 ãýæ õàðьцàíà .Ò¿¿íòýé òºñººòýé ãóðâàëæíû Ïåðèìåòð 13,6 ì áîë òàëóóäûã îë .

2. Ñóóðèéí ºíöã¿¿ä íü òýíö¿¿ õî¸ð àäèë õàæóóò ãóðâàëæíû íýãíèé ñóóðü áà õàæóó òàëóóä 18 ñì áà 21 ñì , íºãººãèéí ñóóðü íü 12 ñì áîë õàæóó òàëûã îë .

3. 18 ñì ñóóðüòàé 12 ñì ºíäºðòýé ãóðâàëæèíä õî¸ð îðîé íü õàæóó òàëóóä äýýð îðøèí áàãòñàí êâäðàòûí òàëûã îë .

4. Àäèë õàæóóò ãóðâàëæíóóäûí ñóóðü äàõü ºíöºã¿¿ä òýíö¿¿ áîë òýä òºñººòýé áîëîõûã áàòàë .


175

Вариант-3

5. ABC гурвалжны АС талтай параллель шулуун нь АВ-г D цэгээр, ВС-г Е цэгээр огтлоно. АС=20см, АВ=17см, СD=11,9см бол DЕ-ийн уртыг ол.

2. АВС гурвалжны ВС=16м, АС=12м бөгөөд AD, BE өндрүүдийн нийлбэр 14м бол AD,BE-г ол.

3. а суурьтай h өндөртэй гурвалжны дотор квадратыг багтаахдаа хоёр орой нь гурвалжны суурь дээр, нөгөө хоёр орой нь хажуу талууд дээр оршино. Квадратын талыг ол.

4. Тойргийн нэг цэгээс диаметрт перпендикуляр татжээ. Диаметр нь 12см, 3см хэрчмүүдэд хуваагдсан бол перпенпикулярын уртыг ол.

Вариант-4

1. ABC гурвалжны АС талтай параллель шулуун нь АВ-г D цэгээр, ВС-г Е цэгээр огтлоно. АС=18дм, АВ=15дм, АD=1м бол DЕ-ийн уртыг ол.

2. Тэгш өнцөгт гурвалжны катетууд 5:6 харьцаатай, гипотенуз нь 122см болно. Өндөр гипотенузыг яаж хуваах вэ?

3. 30см суурьтай, 10см өндөртэй гурвалжин дотор адил хажуут тэгш өнцөгт гурвалжныг гипотенуз нь суурьтай параллель бөгөөд тэгш өнцгийн орой нь суурь дээр оршихоор багтаав. Гипотенузыг ол.

4. Тойргийн нэг цэгээс диаметрт перпендикуляр татжээ. Диаметр нь 16см, 9см хэрчмүүдэд хуваагдсан бол перпенпикулярын уртыг ол.

БЗД-ийн 44-р сургууль “Геометр” бүлэг … · web...

Documents