په یوه ندیی���ه ژوری به رپرس���ی گۆڕان بزوتنه وه ی دیپلۆماس���ییه كانی )محه م���ه د تۆفیق ره حی���م( ئاماژه وه به وه ده كات كه بزوتنه وه كه یان به هیچ شێوه یه ك ناتوانن بێالیه ن بێت ئه گه ر كێش���ه هه بێ���ت له نێوان ده س���ه اڵتی له س���ه ر هه رێ���م و حكومه ت���ی عێراق كه ركوك و ناوچه جێ ناكۆكه كان، ئه و ده ڵێت "ئێمه به المانه وه گرنگه هه رێم

به هێزبێ���ت، به المانه وه گرنگ نییه كێ له ده سه اڵتدایه "

تۆفیق محه مه د ئاوێنه : س���لێمانی ، ره حی���م به ئاوێن���ه ی راگه یان���د ك���ه ئه مه ریكاو ئێران هه مو هه وڵێك ده ده ن تا گرژی نێوان هه رێ���م و به غدا نه گاته ته قینه وه ، ئ���ه و وتی " ئێمه پێمانوایه كه رك���وك و ناوچه كان���ی ت���ر ناوچه ی كوردس���تانین به اڵم كێشه یان له سه ره ،

كێش���ه كه ش الیه نی عه ره ب و توركمانی دروستیانكردوه ".

وتیشی "ئێمه هه مو به رنامه یه ك كه ببێته مای���ه ی به هێزبونی هه رێم به بێ به رامبه رێكمان به رامبه ر ده كه ین. هیچ ناوێت، چونكه ئێمه به المانه وه گرنگه هه رێم به هێزبێت به المانه وه گرنگ نییه

كێ له ده سه اڵتدایه ".

ته له فۆن: 3210502 3210501 2136622 هه ولێر ، فولکه ی کوران - به رامبه ر نه خۆشخانه ی ژینی تایبه ت )مۆبایل(: 07504531388 ئاریافۆن: 2560031 کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار تیراژ: 4500 ناونیشان: سلێمانی گه ڕه کی شۆڕش 101 شه قامی 2سالم خانووی 56

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )356( سێشەممە 2012/12/18

w w w . a w e n e . c o m

پرۆفیسۆرێكی سەنتەری موشی دایانی ئیسرائیلی بۆ ئاوێنه :گەندەڵی رێگرە لەدروستبونی دەوڵەتی کوردی

12 »» 17 »»

لەسەنتەری پرۆفیسۆر بێنگیۆ" "ئوفرا موش���ی دای���ان ب���ۆ لێکۆڵێنەوەکانی خۆرهەاڵتی ناوەڕاست و شارەزا لەپرسی کورد ئاماژه به وه ده كات كه مەرجێکی بنەڕەتی بۆ گەیشتن بەدەوڵەت بریتییە لەهێزی ناوخۆ، ئه و ده ڵێت "گه نده ڵی ده وڵه تی دروستبونی له به رده م رێگره

كوردی ".تایب���ه ت به ئاوێن���ه : ئوف���را بێنگیۆ له چاوپێكه وتنێك���ی تایبه ت به ئاوێنه دا رایگه یان���د ك���ه گرنگتری���ن كار ب���ۆ هه رێمی كوردس���تان ئه وه یه نیش���انی دیموکراتخوازن جیاواز و هێزێکی بدەن لەخۆرهەالت���ی ناوەڕاس���تدا، جیاوازن لەمالیکی و بەش���ار ئەسەدو ئەردۆگان و ئامادەن لەگەڵ هێڵە س���ەرەکییەکانی کۆمەڵگەی نێودەولەتی بگونجێن و ببنە ش���ەریک. ئه و وتی "ئەگ���ەر بەراوردی ئێمە وەک جولەک���ەو ئێوە وەک کورد

بکەین، دەبین���م هەلومەرجەکانی ئێوە زۆر لەبارت���رە وەک لەئێم���ەی پێ���ش دەوڵ���ەت. چونکە ئێوە لەس���ەر زەوی خۆتان ئەژین بەاڵم ئێمە دو هەزار ساڵ

ئاوارەبوین".ناوب���راو جه غت���ی ل���ه وه ك���رده وه ك���ه "هه رێم���ی كوردس���تان ب���ۆ بون دەرەوه دا لەئاس���تی به ده وڵ���ه ت، پێویس���تیان بەهەڵمەتیێک���ی گەورەی دیبلۆماس���ی جیهانی هەیە و لەئاستی ناوخۆشدا گرنگترین هەنگاو نەهێشتنی گەندەڵییە. ئه و وتی "پێویس���ته ئێوه ماڵ���ێ خۆتان پاک بکەن���ەوە، چونكه مەرجێکی بنەڕەتی گەیشتن بەدەوڵەت بریتییە لەهێزی ناوخۆ". وتیشی "هەر دەس���ەاڵتێک گ���وێ لەمیدی���ای ئازاد

نەگرێ، ئایندەی نییە".ئوف���را بێنگیۆ ئاماژه به وه ش ده كات بیرۆکەی کوردستانی گەورە كه هەموو کورد لەهەموو پارچ���ەکان بەیەکەوەو لەیەککات���دا ببنە دەوڵەت بیرۆکەیەکی ریالیس���تی )واقیعی( نیی���ە. ئه و وتی "هەرکات ئێوە لەعێ���راق جیابوونەوەو بوونە دەوڵەت، ئ���ەوکات فراوانکردنی دەوڵەتەک���ە ب���ەڕوی پارچەکانی تری

کوردستاندا کارێکی گران نابێت".

توركمان���ی و ب���ه ره ی س���ه رۆكی په رله مانتاری س���ه ر به لیستی عێراقییه "ئه رش���ه د ساڵحی " ئاماژه به وه ده كات ك���ه س���ه ركردایه تی سیاس���ی ك���ورد س���ه باره ت به كه رك���وك هه ڵه ی زۆریان كردوه ، ئه و ده ڵێت "ملمالنێی ئێستای نێوان پێشمه رگه و سوپای عێراق له سه ر

خاكی توركمانه "ئه رش���ه د ساڵحی ئاوێنه ، كه ركوك: له چاوپێكه وتنێك���ی تایب���ه ت به ئاوێنه رایگه یاند كه ئ���ه و ملمالنێ و ناكۆكییه سیاسییه ی له ئێستادا له سه ر گۆڕه پانی سیاس���ی عێراقدا هه ی���ه ، ملمالنێیه كه ع���ه ره ب و له الیه ك و ك���ورد له نێ���وان

توركمانیش له الیه كی تر ئه و وتی "به اڵم ئێمه وه كو توركم���ان وایده بینین، ئه و خاكه ی ئێستا پێشمه رگه و سوپای عێراق

ملمالنێی له سه ر ده كه ن توركمانییه "س���اڵحی جه غتی له وه ش كرده وه كه عێراقییه لیستی هه ڵوێستی له ئێستادا سه باره ت به روداوو پێشهاته كان یه كگرتو نییه ، ئه و وتی "به ره ی توركمانی پێیوایه كه رك���وك و زۆرین���ه ی ئ���ه و ناوچانه ی له م���اده ی 140دا به ناوچه ی جێ ناكۆك مێژویی و ناس���نامه ی به پێی ناوبراون،

كلتورییان ناوچه ی توركمانین".

دیسانه وه نرخی به نزین له هه ولێر فڕی

بەرزبوونەوەی نرخی سوتەمەنی 12 »» 17 »»

ئاماده ن بچن بۆ ئاهه نگێكی گۆرانی بەاڵم ناچن بۆ رێوڕەسمی ئەنفال

«« 9«« 18 بەرپرسەکان و ڕێوڕەسمی ئەنفال 12 »»

بەسەربردنی شەوێکی ئەو ژورە به دوو هه زار و پێنجسه د دۆالره

«« 11ژوری "پاشا" له سلێمانی

ریکالم ریکالم

5 »»

7 »»3 »»

گۆڕان: به هێزیی هه رێممان به الوه گرنگه ، نه ك ئه وه ی كێ له ده سه اڵتدایه

سه رۆكی به ره ی توركمانی :پێشمه رگه و سوپای عێراق

له سه ر خاكی توركمان ملمالنێیانە

منداڵێکی کورد خەون بە دروستبوونی قەوارەی سەربەخۆی کوردییەوە دەبینێت فۆتۆ: ئارام کەریم

له راگه یاندنی كورسییه كان بۆ خوێندنی ماسته رو دكتۆرا له زانكۆكانی هه رێمی له كه سانی زۆر رێژه یه كی كوردستان، به بڕیاری به اڵم به ش����داربو ده رناچن، وته بێ����ژی وه رده گیرێ����ن، وه زاره ت ب����ه وه ده كات ئام����اژه وه زاره تی����ش راگه یاندنی كورسییه كان و هۆكاره كه ی

دادنانی مامۆستاو بودجه بوه .وه زاره تی وته بێژی ئاوێنه : هه ولێر،

خوێندن����ی بااڵی حكومه ت����ی هه رێمی كوردس����تان فوئاد عه لی ب����ۆ ئاوێنه پالنی زانكۆكان ئه مس����اڵ رایگه یاند" خۆیان ن����ارد بۆم����ان و نزیكه ی 1250 كورس����ییه ك ده بو ئه وانه ماس����ته ری زانكۆكانی له وان����ه ده كه ن����ه وه ، تێدا سه الحه دین و س����لێمانی و كۆیه و زاخۆ ئه مان����ه كردویانه ته وه و زانكۆ تازه كان ئه و به شه یان نه كرۆدته وه ، ئه و كه سانه

س����ه ره تا ده بێت توانستی ئینگلیزی و له گ����ه ڵ هه بێ����ت كۆمپیوته ری����ان تاقیكردنه وه ی����ه ك به ناوی توانس����تی زانس����تی بۆ هه مو قوتابییه كان، به اڵم له و قوتابیانه رێژه یه كیان ده رنه چون و كورس����ییه كان به به تاڵ����ی مانه وه كه

زیاتر له 500 كورسی مایه وه ".ناوب����راو ئام����اژه ی به وه ك����رد كه وه زاره ت����ی خوێندن����ی ب����ااڵ له گ����ه ڵ

زانك����ۆكان دانیش����تێكیان ئه نجام����دا له ب����اره ی ئ����ه و كورس����یانه ك����ه پڕ بكرێنه وه ، پاش����ان بڕی����اردرا بۆ ئه و له توانستی قوتابیانه ی كه ده رنه چون تریان مه رجه كانی توانست و زانستی و ب����ه و جۆره كورس����ییه كانیان تێدایه

پڕكرده وه .وته بێژه كه ی وه زاره تی خوێندنی بااڵ له س����ه ره تاوه كرده وه " له وه جه ختی

ته نها ئ����ه و كه س����انه وه رده گیران كه له تاقیكردنه وه كان ده رچون، به اڵم له به ر ئه وه ی كورسییه كان به به تاڵی مابونه وه و راشگه یه نراوه و مامۆستاو بودجه ی بۆ دیاریكراوه ، بۆیه له سه ره تاوه ئه وانه ی له تاقیكردنه وه كاندا له 15 كه متریان بۆ بهاتایه به كه وت����و بۆیان ئه ژمارده كرا، له دواییدا زانكۆكان و وه زاره ت له س����ه ر ئ����ه وه رێككه وتن كه مادام كورس����ی

به ت����اڵ ماوه ت����ه وه ئه وان����ه ی له خوار 15وه یان هێناوه هه مویان وه ربگیرێن. سه رچاوه یه كی زانس����تی به ئاوێنه ی راگه یان����د "ئ����ه و بڕی����اره ی وه زاره ت مایه ی سه رنجه ، چۆن ده بێت سبه ینێ بڕوانامه ی به كالۆریۆس و دكتۆرا بده یت به كه س����ێك كه ببێت����ه ئه ندازیار یان دكتۆرێك كه له تاقیكردنه وه ی توانستی

زانستی ده رنه چوبێت!".

خوێندنی بااڵو زانكۆكان، كورسی ماسته ر و دكتۆرا به قوتابییه كه وتوه كان پڕ ده كه نه وه

"ناوچە دابڕاوەکان" و حەماسەتی نەتەوەیی13 »»

جوانییەکانی ناڕێکی5 »»

سەرنجێک لەبڕیارەكەی

سەرۆكی هەرێم

هه‌واڵ(356( سێشه ممه 22012/12/18

ریکالم

ئاوێنه‌ی‌روداوه‌کان

ئا: ره وا بورهان

په رله مانتارانی ئۆپۆزیسیۆن ئاماژه به وه ده كه ن كه نه هجی كاركردنی

سه رۆكی په رله مان، ئه رسه الن بایز و سه رۆكی پێشوی په رله مان، كه مال كه ركوكی وه كو یه ك وایه

له به ڕێوه بردنی دانیشتنه كانی په رله مان، به اڵم په رله مانتارێكی

یه كێتی پێیوانییه كه ئه و قسه یه به "موتڵه ق"ی راست بێت.

له به رامبه ر هه ڵسوكه وتێكی سه رۆكی په رله مان���ی كوردس���تان، ئه رس���ه الن بایز به رامب���ه ر په رله مانتارێكی گۆڕان و هه ڕه ش���ه ی بانگكردن���ی پۆلیس بۆی ، فراكس���یۆنه كانی گۆڕان و كۆمه ڵ داوای ده ستله كاركێش���انه وه ی ئه رسه الن بایز

ده كه ن.له دانیش���تنی دوێنێ���ی په رله مان���ی كوردستاندا و له كاتی ده ستنیشانكردنی س���ه رۆكی نوێ���ی ده س���ته ی ماف���ی م���رۆڤ، له و كاته ش���دا عه بدواڵی مه ال ن���وری په رله مانتاری گۆڕان ویس���تی قس���ه بكات، به اڵم له الیه ن س���ه رۆكی په رله مان، د.ئه رس���ه الن بایز به توندی وه اڵمدرای���ه وه و دواتریش هه ڕه ش���ه ی بانگكردن���ی پۆلیس���ی لێك���رد و وتی "به پۆلیسه كان ده ڵێم بتكه نه ده ره وه ".

سه رۆكی ره فتاره ی به و س���ه باره ت

په رله مان، فراكسیۆنه كانی گۆڕان و كۆمه ڵ له په رله مانی كوردس���تان له یاداشتێكدا سه رۆكی ده ستله كاركێشانه وه ی داوای په رله مانی كوردس���تان ده كه ن و تیایدا هات���وه ك���ه س���ه رۆكایه تی په رله مان له م���اوه ی ده س���تبه كاربونیدا زۆربه ی لیس���تی ب���ۆ كات وه ك الیه نگی���ری زۆرین���ه و مامه ڵه ی نایه كس���ان له گه ڵ لیسته كانی ئۆپۆزیس���یۆن كاریكردوه و ئاماژه ش���یان به وه داوه كه س���ه رۆكی له دانیش���تنی )12/17(دا په رله م���ان

ناوخۆ و په ی���ڕه وی ره چاوكردنی به بێ به مه به س���تی دروس���تكردنی ناسه نگی به قازانج���ی كاندیدێكی پێش���تر "بڕیار له سه ر دراو" پڕۆس���ه ی ده نگدانی به "ناشه رعی" دوباره كرده وه و به بیانوه ی ده نگی "معارز" زۆره ، له یاداش���ته كه دا هاتوه "ئه م جۆره مامه ڵه ی س���ه رۆكی له ب���ه رده م كۆده نگی په رله مان رێگره نیش���تیمانی و رێكخس���تنی ن���او ماڵی كوردو پڕۆس���ه ی چاكسازی له هه رێمی ده كه ی���ن داوا بۆی���ه كوردس���تاندا،

كاندیدێكی تر بۆ س���ه رۆكی په رله مان دی���اری بك���ه ن له پێناوی پاراس���تنی په رله م���ان س���ه رۆكایه تی بێالیه ن���ی له به ڕێوه ب���ردن و راپه ڕاندنی ئه ركه كانی

په رله مان".ئه و هه ڵس���وكه وته ی ئه رسه الن بایز ده س���تبه كاربونی دوای كه له كاتێكدا په رله م���ان نوێ���ی س���ه رۆكی وه ك هه وڵی���دا ئه مس���اڵدا له ش���وباتی وێنه یه كی جیاوازتر وه ك له س���ه رۆكی پێش���وی په رله مان، كه مال كه ركوكی نیش���انبدات به وه ی مامه ڵه یه كی باشتر له گ���ه ڵ په رله مانتارانی ئۆپۆزیس���یۆن له په رله مانتارانی به شێك به اڵم بكات، ئۆپۆزیس���یۆن پێیانوای���ه كه هه ریه ك بای���ز و كه ركوكی "یه ك له ئه رس���ه الن

نه هجی كاركردنیان" هه یه .ل���ه و باره ی���ه وه س���ه رهه نگ فه ره ج كوردس���تان په رله مان���ی ئه ندام���ی هه ریه ك ك���ه راگه یان���د به ئاوێن���ه ی له كه م���ال كه ركوكی و ئه رس���ه الن بایز هه مان نه هج���ی كاركردنیان هه یه و ئه و به ڵێنانه ی كه پێش���تر ئه رسه الن بایز به په رله مانتاران���ی داب���و له ڕاوێژكردن به فراكسیۆنه جیاوازه كان و تێنه په ڕاندنی هیچ یاسایه ك كه ته وافوقی الیه نه كانی له سه ر نه بێت نه یبردونه ته سه ر، ناوبراو وت���ی "ره خنه كانمان له س���ه رۆكایه تی نه بوه ، ره خنه ی شه خس���ی په رله مان به ڵكو په یوه ندی به خراپی ئیداره كردنی

دانیشتنه كانی په رله مانه وه هه بوه ".هه روه ها په رله مانتاری فراكس���یۆنی یه كگرتوی ئیسالمی كوردستان، سه میر سه لیم له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه رایگه یاند ك���ه هه ری���ه ك له كه م���ال كه ركوكی و له به ڕێوه بردن���ی بای���ز ئه رس���ه الن دانیش���تنه كاندا هاوش���ێوه ی یه ك���ن و وتی "كێش���ه كه له وه دایه سه رۆكایه تی نادات به په رله مانتاران رێگه په رله مان كه به ئازادی قسه كانی خۆیان بكه ن".

ب���ه اڵم په رله مانتاران���ی ده س���ه اڵت به تایبه تی���ش لیس���تی یه كێت���ی ك���ه سه رۆكی په رله مان كاندیدی ئه و لیسته ب���و، پێیانوانییه كه ئه رس���ه الن بایز و كه ركوكی وه ك���و یه كبن، له و باره یه وه په رله مانتاری یه كێتی ، خه لیل عوسمان له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه رایگه یاند كه له و باوه ڕه دا نییه د.ئه رسه الن بایز و كه مال كه ركوكی وه كو یه ك ره فتاربكه ن و وتی "پێموانیی���ه ئه و قس���ه یه به موتڵه قی

راست بێت" .ناوبراو ئاماژه ی به وه دا كه له ده سپێكی كاركردنی ئه رس���ه الن بایزه وه شێوازی به ڕێوه بردنی جیاوازبوه و وتی "ئه مه ش كه بڵێین گه وره ی���ه بێویژدانییه ك���ی ئه رس���ه الن بای���ز و كه م���ال كه ركوكی هاوشێوه ی یه كتر بون، به ڵكو سه رۆكی یاساكان په رله مان هه وڵیداوه ئێستای ته وافوقی سیاسی سه رجه م الیه نه كانی

له سه ر بێت".

"ئه رسه الن بایز و كه مال كه ركوكییه ك نه هجی كاركردنیان هه یه "

د.ئارامی حەمەی مینا

درەنگ وەخت و لەهەنگاوێك���ی د وێن���ی تاڕادەیەك چاوەڕواننەكراودا بەرێز سەرۆكی هەرێمی كوردس���تان لەبڕیارێكدا رایگەیاند پرۆتۆكۆاڵتی لەئەدەبی���ات و لەمەودوا كە فەرمی و نوس���راوی دەزگاو دامەزراوەكانی هەرێم���ی كوردس���تاندا زاراوەی )ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی هەرێم( لەبری هەر ناو و دەس���تەواژەو زاراوەیەكی تر بۆ ئەو ناوچانە بەكارببرێت كە لەدەس���توری جێناكۆك���ەكان( بە)ناوچ���ە عێراق���دا

ناسێنراوە.من لەم س���ەرنج و كۆمێنت���ە خێرایەمدا یاس���ایی و تەفاس���یلی س���ەر ناچم���ە دەستوری وسیاس���ی ئەم بڕی���ارە. چونكە كێش���ەیەكی یاسایی و دەستوری و سیاسی ئال���ۆزە، هاوكات خۆش���م ل���ەو رەهەندە كە دەپارێزم س���ایكۆلۆجییە ویژدان���ی و ت���ر دەس���تەواژەكانی زۆرە س���ااڵنێكی بونەتە وێردی س���ەر زمانی رۆش���نبیران و رۆژنامەنوسان و كەناڵەكانی میدیای هەرێم و دەرەوەی هەرێ���م لەس���ەری راهاتون، من دڵنیام وەك پرەنسیپێكی سادەی زمانەوانی كە هەروا بەئاسانی ئەم دەستەواژە نوێیە نابێتە بەدیلی دەستەواژە بەكارهاتوەكانی تر و بەئاسانی رێككەوتنی دەستەجەمعی و كۆمەاڵیەتی لەبارەیەوە نایەتە ئارا. بەاڵم پرس���یارێك كە قابیلی ئەوەی���ە بكرێت، ئەوەیە كە ئاخۆ جەنابی س���ەرۆكی هەرێم پ���رس و راوێ���ژی بەهێزە سیاس���ییەكانی كوردستان كردوە لەوەرگرتنی بریارەكەدا؟ ئایا ڕای تاڵەبان���ی وەرگرتوە؟تێناگەم بۆ ماوەی زیاتر لە8 س���الەو لەس���ەروبەندی نوسینه وه ی ده ستوری عێراقدا بیر له دانان

و داتاشینی وه ها زاراوه یه ك نه كرایه وه ؟م���ن الی خۆم���ەوە ئەم ج���ۆرە كارانە بەپه له كردن و بی دراس���ه یی و بێ دیقەتی دەزانم، جونكه زۆریك له جاودیران بێیانوایه ئه م بریاره ره د فیعل وكاردانه وه یه له هه مبه ر قس���ه كانی مالیك���ی ك���ه له لیدوانه كانی ئ���ه م دواییه ی���دا ناوج���ه جیناكۆكه كانی به ناوجه ی تیكه ل ناوبرد، به الم كیش���ه كه له وه دای���ه ك���ه ئ���ه م بریاره ی س���ه رۆك به بیجه وانه ی لیدوانه كانی مالیكیه وه هیزی یاس���ایی وحوكمی قانون���ی هه یه و ئه وه ی سه رۆك وه زیرانی عیراقیش ته نها قسه یه و قسه ش باجی له سه ر نیه ، بۆیه ئه م بریاره ی س���ه رۆكی هه ریم له م س���اته وه خته دا كه كیشه كانی نیوان هه ریم و به غدا كه شتۆته كه ن���اری ته قین���ه وه و ته نه���ا ئومیدی���ك هەوڵەكان���ی هیواكانیله س���ه رهه لجنرابیت تاڵەبانییه بەئاڕاس���تەی لێكنزیكردنەوەی ڕوانگە و بۆچوونە جیاوازەكان و دۆزینەوەی رێگاچارەیەك بۆ ئەزمەكانی نێوان هەرێم و ناوەن���د، ئەم بڕی���ارەش وێ���رای ئەوەی تەنگژەیەك���ی تر بەرهەمدێنێت، جارێكیتر تەمەنی هەرێم لەنێ���و گێژاوەكەدا درێژتر دەكاتەوە، بێگومان بیانوش دەداتە دەست بیانووگرەكان���ی عێراق و ئ���ەم یاریكردنە بەزاراوەكان لەبنەڕەتدا هیچ لەمەسەلەكەش ناگۆڕێ���ت و زاراوەكان هەرچییەك بن ئێمە بەشێكی گرنگ لەخاكەكەمان داگیركراوە و گێرانەوەشی بەلوعبەی لۆغەوی چارەسەر ناكرێت . ده ردی ئیمه له بنه ره تداده كه ریته وه بۆئەو مس���اوەمە و سازشەی لەسەر ناوچە داگیركراوەكان ل���ەدوای روخاندنی رژێمی بەعس سەركردایەتی سیاسی كورد نواندی و ت���ازە بەه���ەزار هەوڵی لەم چەش���نەش بیموانی���ە چاك بكرێتەوە، لەدەس���تدانی دەرفەتەكان و شێوازی ئیدارەدانی حزبیانەی دوور لەبەرژەوەن���دی بااڵی نیش���تمانی و كوردستانی و نەبوونی سیاسەت و پالنێكی كوردس���تانیه كان هیزه لەنێوان هاوبەش بەكشتی و هەردو هێزە دەسەاڵتدارەكەی هەرێ���م بەتایبەتی بۆ پرس���ی كەركوك و ناوچ���ە دابرێن���دراو و داگیركراوەكانی تر، خراپترین كاریگەری كردە سەر پاشەرۆژ و چارەنووس���ی ئەو ناوچانە، ت���ازە بەتازە بەگەمەیەكی زمانەوانی و ئەم )تەس���میە عەنتیكە(یە، ئەو زامەی خۆمان بەدەستی خۆمان كردمانە سەر جەستەی نەتەوەیی و نیشتمانیمان س���اریز ناكات و چەند ساڵە ش���ەری بەرژەوەن���دی حزب���ی ئاین���دە و چارەنوس���ی بەش���ێكی گرن���گ لەخاك و خەڵ���ك و ئاوی كوردس���تانی رادەس���تی

تونێلێكی تاریك و پڕئازار كردوە!پرس���یارێكی دیكەش ب���ە ڕەوا دەزانم بیوروژێنم ئەوەیە كە ئاخۆ جەنابی سەرۆك پرس و ڕایەكی بە هێزە سیاسییەكانی ناو پەرلەمانەكەی لەم���ەر خۆمان كردوە یان ئەوانی���ش وەك ئێمە توش���ی س���وبرایز و )بەع���ی ناوەخت و لە ناكاوی سیاس���ی (

بوون؟

ئه رسه الن بایزکه مال که رکوکی

ئا: پشتیوان جه مال

هه رچه نده له دوای به ستنی كۆنفرانسی ئاسایی )كۆمه ڵی

ئیسالمی (یه وه له ناوه ڕاستی ئه مساڵدا پێشنیاری دروستكردنی )به ره یه كی

ئیسالمی ( درا، به اڵم تائێستا الیه نه ئیسالمییه كان هه وڵه كانیان

بۆ دروستكردنی ئه و به ره یه چڕنه كردۆته وه .

كۆنفرانسی له راسپارده كانی یه كێك ئاسایی كۆمه ڵی ئیسالمی دروستكردنی به ره یه ك���ی ئیس���المی بو ب���ۆ هێزه ئیسالمییه كان كه بتوانن پێكه وه كاری هاوب���ه ش بكه ن، به اڵم تا ئێس���تا ئه و پڕۆژه ی���ه ته نها "قس���ه یه " و نه چوه ته

بواری جێبه جێكردنه وه .پ���رۆژه ی دروس���تكردنی به ره یه كی له ئێستادا كه له كاتێكدایه ئیس���المی س���ێ الیه نی ئیس���المی له كوردستاندا ه���ه ن ئه وانیش )یه كگرت���و، كۆمه ڵ ، بزوتنه وه (ن كه به هه رس���ێكیان دوانزه كوردستاندا له په رله مانی كورس���ییان له یه كگرتو و هه ری���ه ك ب���ه اڵم هه یه ، كۆمه ڵ وه ك دو هێزی ئۆپۆزیس���یۆن بزوتنه وه ش حكومه تدان و له ده ره وه ی ئه وق���اف و وه زاره ت���ی به وه رگرتن���ی كاروباری ئاینی به شداری له حكومه تدا

كردوه .كۆمه ڵی سیاسی مه كته بی ئه ندامی

مه جی���د عه بدولس���تار ئیس���المی ، له لێدوانێك���دا ب���ۆ ئاوێن���ه رایگه یاند كه تا ئێس���تا الیه نه ئیس���المییه كان نه گه یش���توینه ته ئه و ئه نجامه ، به ڵكو ئ���ه وه ی هه ی���ه له گ���ه ڵ یه كگرت���وی كارنامه یه ك���ی له س���ه ر ئیس���المی ن���ۆ خاڵ���ی رێككه وت���ون و ب���ۆ ئه و مه به سته ش لیژنه یه كی هاوبه شیان بۆ جێبه جێكردنی نۆ خاڵه كه پێكهێناوه ، ب���ه اڵم ناوب���راو ئاماژه ی ب���ه وه دا كه تائێستا هیچ رێككه وتنێك نه كراوه بۆ

دروستكردنی به ره ئیسالمییه كه .عه بدولس���تار مه جید جه ختیكرده وه كه ئه وان پێیان باش���ه ئ���ه و پرۆژه یه س���ه ر بگرێت، چونكه ئه وه داخوازی

جه ماوه ری ئیسالمییه كانیشه .هه ر له و باره یه وه ئه ندامی مه كته بی ئیس���المی ، یه كگرت���وی سیاس���ی د. محه م���ه د ئه حم���ه د ب���ۆ ئاوێنه ی رونكرده وه كه دروستكردنی به ره یه كی

ئیسالمی ئیش���كردنی زۆری ده وێ بۆ ئه وه ی بتوانن له پرۆژه یه كی هاوبه شدا كۆببنه وه و ئاش���كرایكرد كه تا ئێستا ته نه���ا له گ���ه ڵ كۆمه ڵی ئیس���المیدا كۆبونه وه ی���ان هه ی���ه و وت���ی "ئه گه ر بتوانین به هه مو الیه نه ئیس���المییه كان بگه ینه دروس���تكردنی به ره یه ك، ئه وه كارێكی باش���ه ، چونكه ئیسالمییه كان

به یه كه وه جوانن".هه ری���ه ك له كۆم���ه ڵ و یه كگرت���وی ئیس���المی جه ختیان ك���رده وه كه بۆ دروستكردنی ئه و به ره یه ته حه فوزیان الیه نێكی كه س���ایه تی و هیچ له س���ه ر ئیس���المی نییه كه تێیدا به ش���داربن، به ڵكو سه ركه وتنی پرۆژه كه یان به الوه

گرنگتره .وته بێ���ژی رای هه وڵی���دا ئاوێن���ه ش���وان ئیس���المی ، بزوتن���ه وه ی قه اڵدزه یی وه ربگرێ���ت، به اڵم وه اڵمی

په یوه ندییه كانی نه دایه وه .

تائێستا دروستكردنی به ره یه كی ئیسالمی ته نها قسه یه

كه مئه ندامانی مانگرتو ئه مڕۆ به ڕێكه وتن بۆ شاری هه ولێر و بڕیاریانداوه له به رده م وه زیراندا ئه نجومه ن���ی س���ه رۆكایه تی درێ���ژه به مانگرتنه كه یان بده ن و داواش ده كه ن س���ه رۆكی حكومه ت، نێچیرڤان

بارزانی ببینن.س���لێمانی ، ئاوێنه : وته بێژی گروپی كه مئه ندامان���ی مانگرتو، ئاری محه مه د له لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن���ه رایگه یاند كه به مه به س���تی دروس���تكردنی فش���اری زیات���ر له س���ه ر حكوم���ه ت و الیه ن���ه

په یوه ندی���داره كان ب���ۆ جێبه جێكردنی داواكارییه كانیان، ئه مڕۆ به ره و ش���اری هه ولێر به رێده كه ون و یاداشتێك ده ده نه ده ڕۆنه پاش���ان نه ته وه یه كگرتوه كان، ئه نجومه ن���ی ب���ه رده م س���ه رۆكایه تی وه زی���ران و درێ���ژه به مانگرتنه كه ی���ان نێچیرڤ���ان ده ك���ه ن داواش ده ده ن و

بارزانی سه رۆكی حكومه ت ببینن.دوێن���ێ وابڕیارب���و هه رچه ن���ده له به رامب���ه ر مانگرت���وه كان داواكارییه كانی���ان جێبه جێنه كردن���ی

ده می خۆیان بدورن، به اڵم دواتر له سه ر داوای یه كێتی زانایان ئ���ه و بڕیاره یان

هه ڵوه شانده وه .م���اوه ی نزیك���ه ی مانگێك���ه گروپی نوس���ینگه ی له به رده م كه مئه ندام���ان كوردس���تان په رله مان���ی س���لێمانی مانیانگرتوه بۆ چه ن���د داواكارییه كیان له وان���ه ش )زیادكردنی موچه كانیان له 100 هه زاره وه ب���ۆ 500 هه زار و له 150 هه زاره وه بۆ 600 هه زار( ئه و زیادكردنه

ناوچه دابڕاوه كانیش بگرێته وه .

كه مئه ندامان داوای بینینی سه رۆكی حكومه ت ده كه ن

پارێزگاری كه ركوك تێكچونی ره وشی ئه من����ی كه ركوك ده خاته ئه س����تۆی مالیكی سه رۆك ناوه ندی و حكومه تی دروس����تكردنی به ه����ۆی وه زی����ران،

هێزه كانی فه رمانده یی دیجله .كه رك����وك، ئاوێن����ه : له كۆبونه وه ی كه ركوكدا فه رمانگه كانی هه فتان����ه ی ك����ه رۆژی دووش����ه ممه به ڕێوه چوو، د.نه جمه دین كه رك����وك پارێ����زگاری عومه ر كه ریم، له ب����اره ی ئه و زنجیره ته قینه وه یه ی كه ش����ه وی یه كشه ممه روویدا، كه ركوك له )2012/12/16)وت����ی ")90%( ئ����ه و پێش����ێلكارییه ئه منیانه ده كه وێته ئه ستۆی حكومه تی ناوه ندی و شه خسی سه رۆك وه زیران، به هۆی ئه و ئاڵۆزییه ی كه فه رمانده یی

وتیش����ی دروس����تیكردوه ". دیجل����ه له و تیرۆریستیه كان گروپه "زۆرینه ی ناوچان����ه وه دێن، كه هێزه كانی دیجله

بازگه یان تێدا داناوه ".پارێ����زگاری كه رك����وك رونیكرده وه له شاری كه ركوك ته نها )1700( پۆلیس بۆ پاراس����تنی فه رمانگ����ه و دامه زراوه حكومیی����ه كان هه یه ، له كاتێكدا ته نها له پارێ����زگای س����ه اڵحه دین )12000( پۆلی����س هه ی����ه . له وباره ی����ه وه وتی "چ����ۆن به و ژماره كه م����ه ده توانرێت پارێزگاری له ئاسایشی فه رمانگه كان بكرێت". هه روه ك وتیش����ی "كه ركوك پێویس����تی به تانك و زرێپ����ۆش نییه ، به ڵكو پێویس����تی زانی����اری و ده زگای

ئه منییه ".

پارێزگاری كه ركوك: ته قینه وه كانی كه ركوك

له ئه ستۆی مالیكیه

3(356( سێشه ممه ‌2012/12/18هه‌نوکه

ئا: عه لی فه تاح مه جید

به رپرسی ژوری په یوه ندییه دیپلۆماسییه كانی بزوتنه وه ی گۆڕان

)محه مه د تۆفیق ره حیم( له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا تێڕوانینی بزوتنه وه كه یان

له باره ی كێشه هه نوكه ییه كانی نێوان هه رێم و به غدا ده خاته ڕو، ئه و ده ڵێت

"نوێنه رایه تی كورد له به غدا ته نها پۆست و پله و پایه یه ".

ئاوێنه : دۆخی سیاسی و ئیداری ئێستای عێراق له چ ئاستێكدایه ؟

محه م����ه د تۆفی����ق: بارودۆخ����ی عێراق خراپه ، تا ئێس����تا نه توانراوه سیس����تمی دیموكراسی له عێراقدا بچه سپێ، نه توانراوه س����نورێك بۆ گه نده ڵی دابنرێت، تا ئێستا كار به ده س����تور ناكرێت، عێ����راق به پێی نێوده وڵه تی شه فافییه تی راپۆرتی دواین چوارهه م واڵته له گه نده ڵی����دا، له به رئه وه عێ����راق له بارودۆخێكی خ����راپ خراپدایه

به هه رێمی كوردستانیشه وه .ئاوێن����ه : گرفته كان����ی نێ����وان هه رێم و به غدا ب����ه ره و چ ئاقارێك ده ڕۆن و تا كه ی

به رده وام ده بن؟محه مه د تۆفیق: من پێموایه ئه م گرژییه هه ر ده مێنێت، به اڵم هه تا ئێستا ئه وه نده ی م����ن تێیگه یش����تبم واڵتان����ی ده وروب����ه ر به تایبه تی ئه مه ریكاو ئێران هه مو هه وڵێك

ئه ده ن كه نه گاته ته قینه وه .ئاوێن����ه : ده توان����ن رۆڵ����ی رێگریی����ان

له ته قینه وه كه دا هه بێت؟محه م����ه د تۆفیق: به ڵێ ده توانن رۆڵیان

هه بێت.ه����ۆكاری تۆ، به بۆچوون����ی ئاوێن����ه :

گرژییه كانی ئێستا چین؟محه مه د تۆفیق: ئه م گرژییه ی ئێس����تا ئه گه ڕێته وه بۆ نه ورۆزو له و كاته داو له سه ر مه سه له ی س����ه ندنه وه ی متمانه له مالیكی ده ستیپێكرد، بێگومان ئه و كاته هه وڵه كانی متمانه سه ندنه وه له مالیكی بۆ ئه وه بو كه هه ندێك كێشه هه بو به تایبه تی مه سه له ی نه وت، كه حكومه تی مالیكی رازینه بو به و شێوه یه نه وت بچێته ده ره وه و بفرۆشرێت، له سوننه كانی هه ندێك له هه مانكاتیش����دا عه ره ب ته ماحی ئه وه ی����ان هه بو ماتمانه له مالیكی بس����ه ننه وه و یه كێ����ك له خۆیان به تایبه تی ئه یاد عه الوی ببێته س����ه رۆك وه زیران، كێش����ه كه هی ئه و كاته یه ، به اڵم له و كاته دا چاره سه ر نه كرا، قوڵ و گه وره تر

بوو ئێستا بوه ته قه یرانێك.ئاوێنه : ئ����ه و هه ڵمه ته ئه گه ر ئێس����تا

دوباره بێت����ه وه ب����ۆ س����ه ندنه وه ی متمانه له مالیك����ی تاچه ند عه مه لیی����ه و ئیمكانه

سه ربگرێت؟ئه گه ر ئێس����تاش تۆفی����ق: محه م����ه د ئه گه ر لێبسه ننه وه ، متمانه ی هه وڵبدرێت له ئه ندامانی پێویس����ت ژماره ی بتوانرێت په رله مان مسۆگه ر بكه ن بۆ لێسه ندنه وه ی متمانه له مالیكی ، ئه و وه خته به ئاس����انی ناهێنێت حكومه ته كه ی له ده س����ه اڵت واز ده كات����ه حكومه تی ته صریف������ی ئه عمال، ئه وكاته ئ����ه و چاودێرییه ش����كلییه ی كه په رله مان هه یه تی به س����ه ر حكومه ته كه ی ئێستای مالیكییه وه به و شكلییه نامێنێت، به اڵم كه بێت ملبدات و ده س����ه اڵت ته سلیم

بكات، باوه ڕناكه م شتی وا روبدات.ئاوێن����ه : پێتوانییه بزوتن����ه وه ی گۆڕان ئێس����تا گه مه یه كی سیاسی جیاواز ده كات به تایبه تی له كێش����ه كانی ئێس����تای نێوان هه رێم و به غ����دا، كه جۆرێك له نزیكایه تی و رێككه وتن����ی له گه ڵ پارتی و یه كێتی پێوه

دیاره ؟ محه م����ه د تۆفیق: ج����ارێ ئێمه گه مه ی سیاسی ناكه ین، ئه و وشه یه راست نییه ، ئێمه پره نس����یپی خۆمان هه یه و په یڕه وی ده كه ین، له سه ره تا كه كێشه كان شه خسی بون ده یانویست له ژوره تاریكه كاندا ئیمزا كۆبكرێته وه ئێمه هه ڵوێستمان رون بوو، وتمان ئێمه له گه ڵ ئه وه داین مالیكی بانگ بكرێت بۆ په رله مان و ئیس����تیجواب بكرێت به پێی ئه وه بڕیارده ده ین كه ئایا متمانه ی لێبس����ه نرێته وه یان نا؟ به اڵم دوای ئه وه ك����ه كێش����ه كان چاره س����ه رنه كران و بوه قه یران، مالیكی هه نگاوی زۆر نادروس����تی نا، به تایبه تی به كارهێنانی سوپای عێراق له كێش����ه كانی ناوخۆدا، ك����ه ئه مه به پێی ده س����تور، هه رچه نده م����ن رام وایه ئه و ده س����توره ته نها مه ره كه بی سه ر كاغه زه ، ب����ه اڵم هه تا ئه وه ش����ی پێش����ێلكرد بۆیه ئێمه هه ڵوێس����تێكی مه بده ئیمان هه یه كه دژی ئه وه ی����ن هیچ حكومه تێ����ك له به غدا بۆی هه بێت س����وپا له ناكۆك����ی ناوخۆیی عێراق����دا به كاربهێنێت، ئێمه ئێس����تا ئه و هه ڵوێس����ته مان وه رگرتوه ئه مه یه ك، دو تایبه ت به كه رك����وك و ناوچه كانی تر ئێمه پێمانوایه ئه و ناوچانه ناوچه ی كوردستانین به اڵم كێشه یان له سه ره ، كێشه كه الیه نی بۆیه عه ره ب و توركمانی دروستیانكردوه ، به هیچ ش����ێوه یه ك ناتوانی����ن بێالیه ن بین ئه گه ر كێشه له و ناوچانه دا هه بێت له نێوان

ده سه اڵتی هه رێم و حكومه تی عێراق.ئاوێنه : ئایا ئه مه په یوه ندی به رێككه وتنی

ئێوه وه نییه له گه ڵ یه كێتی و پارتی ؟

محه مه د تۆفیق: به هیچ شێوه یه ك.ئاوێن����ه : بزوتن����ه وه ی گۆڕان نه خش����ه به یه كێتی و پێشكه ش رێگه ی چاره سه ری پارتی ك����رد، له به رامب����ه ر ئه مه دا چیتان

ده سكه وت؟محه مه د تۆفیق: ئێمه هه مو به رنامه یه ك كه ببێته مای����ه ی به هێزبونی هه رێم به بێ به رامبه ر ده یكه ین. هی����چ به رامبه رێكمان ناوێ����ت، چونكه ئێمه به المان����ه وه گرنگه هه رێ����م به هێز بێت، المان گرنگ نییه كێ ئه گه ر نه خشه رێگایه ئه و له ده سه اڵتدایه ، س����ه یری بكه یت داوا له ده سه اڵتی هه رێم ده كات ك����ه چاكس����ازی ب����كات، چونكه چاكس����ازی ده بێت����ه مای����ه ی به هێزبونی هه رێ����م، بۆیه ئێمه واجبمان����ه ئه و جۆره رێگاو شوێنانه پیشانبده ین. ئه وه پێویست ناكات به به رامبه ر بیكه ین، هه ركه س����ێك له ده س����ه اڵتدابێت ئێم����ه پێیده ڵێی����ن كه

هه رێم به م شێوه یه به هێز ده بێت.گش����تی رێكخه ری س����ه ردانی ئاوێنه : بزوتن����ه وه ی گ����ۆڕان ب����ۆ الی پارێزگاری كه رك����وك چ په یوه ندییه كی به رێككه وتنی پارێزگاری له كاتێك����دا هه یه ، حیزبییه وه كه رك����وك ئه ندام����ی مه كته بی سیاس����ی

یه كێتییه ؟محه مه د تۆفیق: نه خێر هه ر كه س����ێك له كه ركوك بێ����ت به الی ئێم����ه وه گرنگه پشتیگیری بكه ین و پارێزگاری له كه ركوك

بكه ین.به ش����ێوازی په یوه ندی كه واته ئاوێنه :

ئیشوكاری پارێزگاری كه ركوكه وه نییه ؟محه م����ه د تۆفیق: ئێم����ه پێمانوایه د. نه جمه دی����ن س����ه ركه وتو بوه ، دڵس����ۆزه له كاره كه ی����داو شایس����ته ی ئه وه ی����ه كه س����ه ردانی بكه ین و بیبینین و پش����تگیری

لێبكه ین.ئاوێنه : له و مه یدانه ی كه هه رێم و به غدا هێزی����ان لێكۆكردۆت����ه وه دابه ش����بونێكی ناسروش����تی به هێزی پێشمه رگه وه دیاره ، جه بهه كان����ی یه كێتی و پارت����ی زۆر دورو جیاوازیی����ان پێ����وه دی����اره ، رای تۆ له و

باره یه وه چییه ؟محه مه د تۆفیق: تائێس����تاش له هه رێمی كوردستاندا ده سه اڵت دو به شه ، ئیدارات یه كی نه گرتۆته وه ، هێزی پێش����مه رگه ش

یه كینه گرتۆته وه .ئاوێنه : ب����ۆ ناكرێت هی����چ نه بێت له م كات����ه داو ل����ه و ناوچانه دا به ش����ێوه یه كی پێش����مه رگه هێزی یه كگرت����و تۆكم����ه و

پیشانبده ن؟محه مه د تۆفیق: ئه وه گله یی ئێمه ش����ه لێیان و ده بێت له خۆیان بپرسن بۆچی به و

شێوه یه هه ڵسوكه وت ناكه ن؟ئاوێن����ه : وه ك����و هۆكار چۆن س����ه یری

ده كه ن؟محه مه د تۆفیق: هۆكاره كه دو ئیداره ییه ، دو هێزی پێش����مه رگه هه یه ، دو ئاسایش

هه یه ، دو ناوچه هه یه .ئاوێنه : بۆچونی ئێ����وه له باره ی رۆڵی

نوێنه رایه تی كورد له به غدا چۆنه ؟محه م����ه د تۆفیق:نوێنه رایه ت����ی ك����ورد له به غدا زۆر الوازه و نوێنه رایه تییه كه ته نها پۆست و پله و پایه یه ، هیچ ده سكه وتێكیان نه بوه بۆ هه رێمی كوردستان، به و شێوه و بتوانن ئێس����تا پێموانیی����ه عه قڵییه ته ی

رۆڵیان هه بێت.ئاوێن����ه : دۆخ����ی ك����ورد له رۆژئ����اوای كوردستان و له سه روبه ندی روخانی رژێمی

ئه سه د چۆن ده بینیت؟محه م����ه د تۆفیق: گه وره تری����ن الیه نی كوردی له س����وریا په یه ده یه ، من سه یری ئه وه ناكه م ئه مانه رابردویان چی بوه و چۆن دروستبون، ئه وه ی به الی ئێمه وه گرنگه و ده بێت به الی هه مو كوردێكه وه گرنگبێت، ئه مانه هێزێكی كوردین كه ئێستا زۆربه ی ناوچه كانیان له ژێر ده ستدایه ، چۆن هاتۆته ژێر ده ستیان و چۆن ده ستیان به سه ر ئه و ناوچان����ه دا گرتوه ، گرن����گ نییه ، گرنگ ئه وه یه كه رژێمی ئه سه د له سوریا روخاو رۆی )ئه ش����ڕوات... دره نگ و زو كه وتوه ( ئ����ه و هێزه بتوانێت ناوچ����ه كوردییه كانی ببات رێكبخ����ات و كوردس����تان رۆژئاوای به ڕێوه ، نابێ����ت هیچ الیه نێك����ی كوردی ده ستبخاته كاروباری ئه و ناوچانه و كێشه بۆ په یه ده دروس����تبكات كه نوێنه رایه تی كورد ده كه ن و ناوچه ك����ه ده به ن به ڕێوه ، ئیت����ر توركی����ا داواده كات، ئێران و عێراق

داوا ده ك����ه ن هیچ گرنگ نییه ده بێت ئه وه حه رام بكرێت.

ئاوێنه : ئێ����وه وه ك بزوتنه وه ی گۆڕان هی����چ په یوه ن����دی و هاوكارییه كتان له گه ڵ په ی����ه ده هه ی����ه ؟ یان كارت����ان كردوه بۆ ئه وه ی كه س ده ستوه رنه داته كاروباریان؟

محه مه د تۆفیق: ئێمه به هه مو الیه كمان وتوه )ته نانه ت به الیه نه ئیقلیمییه كانیشمان وت����وه ( ئێمه وه ك بزوتنه وه ی گۆڕان دژی ئه وه ده بین كه ده ستبخرێته ناو كاروباری مه به سته كه ئیتر كوردس����تان، رۆژئاوای الیه نێكیتر، دژی الیه نێك����ه به كارهێنانی ی����ان بیانه وێت الیه نێ����ك له ناوبه رن، یان بیانه وێت الیه نێ����ك الوازكه ن و ده ریبكه ن، ئێمه دژایه تی خۆمانم����ان پێوتون، به ڵێ په ی����ه ده ده بینی����ن و گفتوگۆی����ان له گه ڵ ده كه ی����ن، به اڵم هیچی����ان داوانه كردوه تا

ئێمه بۆیان بكه ین.ئاوێنه : به بۆچون����ی تۆ ئه و ناكۆكییه ی له نێوان په یه ده و س����وپای ئ����ازاد هه یه ، ناكۆكییه كی دروستكراوی واڵتانی ئیقلیمی

نییه ؟محه م����ه د تۆفی����ق: بێگوم����ان واڵتانی ئیقلیمی ده ستیان هه یه له وه دا، ئه وانه ی پێیان ده وترێت س����وپای ئازاد تائێس����تا به ش����ێوه ی ئاشكراو رون باسی مه سه له ی كوردی����ان نه ك����ردوه ، باس����ی ئه وه یان نه كردوه كه چیان پێییه بۆ كوردس����تانی رۆژئاوا، بۆیه ئه و حه ساس����ییه ته دروست

ده بێت له نێوانیاندا.ئاوێنه : باس����ی ئه وه ت كرد كه به الته وه گرنگ نیی����ه په یه ده چۆن دروس����تبوه ، به اڵم تێڕوانینت له س����ه ر ئ����ه م ماوه یه ی

كاركردنیان چییه ؟محه م����ه د تۆفی����ق: وه ك ده بیس����تین

ئیداره كاندا له پڕكردنه وه ی س����ه ركه وتون ك����ه له الیه ن حكومه تی ئه س����ه ده وه چۆڵ كراوه ، توانیویانه ئ����ه و ناوچانه به هێمنی

ببه ن به ڕێوه .ئاوێنه : له ده ستێوه ردان و هاندانی سوپای ئازاد دژی په یه ده پێتوایه الیه نی سیاسی

له هه رێمی كوردستانیش تێوه گالبێت؟محه م����ه د تۆفی����ق: مومكین����ه الیه نی سیاسی هه رێمی كوردستانیش به شێوه یه ك ب����ه اڵم هه مو له ش����ێوه كان تێوه گالبێت، ئه مان����ه به ئیعازی توركیا ده كرێن، توركیا ده یه وێ����ت ئ����ه و ناوچانه له ژێر ده س����تی

په یه ده دا نه بن.ئاوێنه : بۆ داهاتو چاوه ڕوانی چییده كه یت

له وباره یه وه ؟محه م����ه د تۆفی����ق: ئه مێنێته وه س����ه ر ئه وه ی رژێمی س����وریا ك����ه ی ده ڕوخێت و چۆن ده ڕوخێت؟ حكومه تی دوای به ش����ار ئه توانێت داده مه زرێ����ت؟ ئه س����ه د چۆن خ����ۆی رێكبخاته وه ؟ له ب����ه ر ئه وه ده بێت چ����اوه ڕێ بكه ین بزانین له پ����اش روخان په یه ده و هێزه كوردییه كانی تری رۆژئاوای وا هه ماهه نگییه كی ده توانن كوردس����تان دروستبكه ن بتوانن ته رازوی هێزی خۆیان رابگ����رن به رامب����ه ر به حكومه تی داهاتوی دیمه ش����ق؟ ئایا ده توانن رێگا له وه بگرن له الیه ن واڵتانی هه رێمییه وه ده ستبخرێته كاروباریان؟ بۆ هه مو ئه مانه ده بێت ئێستا په یه ده به رنامه یه كی رون و ئاشكرا بۆ خۆی دابنێ����ت، هه مو ئه و ئه گه رانه لێكبداته وه و

ته واو خۆی ئاماده بكات.ئاوێنه : دانپێدانانی ئه مه ریكا به سوپای ئ����ازاد، هیچ كێش����ه یه كی هه یه له س����ه ر

په یه ده ؟محه مه د تۆفیق: ئه وان به فه رمی سوپای ئازاد ده ناس����ن، ئه وه نده ی من ئاگاداربم هه وڵیانداوه نوێنه رانی حیزبه كوردییه كانی رۆژئاوا به تایبه تی په ی����ه ده ببینن. به اڵم

گه یشتۆته كوێ ؟ ئاگادارنیم.گۆڕان بزوتنه وه ی تێڕوانین����ی ئاوێنه : له باك����وری ك����ورد كێش����ه ی له ب����اره ی

كوردستان چییه ؟محه مه د تۆفیق: له توركیا كێش����ه یه كی گه وره هه یه كه كێش����ه ی ك����ورده ، ئێمه له گ����ه ڵ هه م����و ش����ێوه یه كی سیاس����ی و دیموكراس����یانه ین ب����ۆ چاره س����ه ری ئه و كێش����ه یه ، كوردانی باكوری كوردس����تان هه ر كارێكی سیاس����ی و مه ده ن����ی بگرنه ئه ستۆو ده س����تپێبكه ن ئێمه پشتگیرییان ده كه ین، گه وره ترین كێشه ی كورد ئێستا له توركیای����ه ، ئێمه له گ����ه ڵ ئه وه داین كه

ده بێت ئه و كێشه یه چاره سه ربكرێت.

"عێراق‌له‌بارودۆخێكی‌خراپدایه‌‌به‌هه‌رێمی‌‌كوردستانیشه‌وه‌"ئێمه هه مو به رنامه یه ك

كه ببێته مایه ی به هێزبونی هه رێم به بێ

به رامبه ر ده یكه ین، چونكه به المانه وه

گرنگه هه رێم به هێزبێت، به المانه وه گرنگ نییه

كێ له ده سه اڵتدایه

►

محه مه د تۆفیق ره حیم

ئا: محه مه د حسێن

دوای ئه وه ی گرژییه كانی نێوان به غدا و هه رێمی كوردستان په ره یسه ند

بۆ سه نگه رگرتن و روبه روبونه وه ی سه ربازی، له ئێستادا دروشمی شاندی دانوستانكاری هه رێم له به غدا بوه ته

"یان ده بێـت نوری مالیكی چاكسازی راسته قینه ئه نجامبدات، یان ده بێت بگۆڕێت"، له به رامبه ریشدا مالیكی به رده وامه له ناردنی هێز بۆ ناوچه جێناكۆكه كان و له هه وڵی گۆڕینی

كێشه كاندایه بۆ "ناكۆكی نه ته وه یی " به مه به ستی به هێزكردنی پێگه ی خۆی

له ناو عه ره به سوننه كاندا.

سه باره ت به داواكاری "گۆڕینی نوری مالیكی گه ر چاكســـازی راســـته قینه ئه نجام نه دات" ئه ندامی شاندی حیزبه "نه جیب له به غـــدا كوردســـتانییه كان باڵه ته یی " به ئاوێنه ی راگه یاند كه ئێستا ئـــه و داواكارییه خراوه ته به رده ســـتی هاوپه یمانی نیشـــتیمانی عێراقی، ئه م داوایـــه ئه وه نـــده ی له كاردانه وه یه كی كاتی ده چێت به رامبه ر سیاسه ته كانی مالیكـــی، له پرۆژه یـــه ك ناچێـــت كه ئه نجام و ده ركه وته چاوه ڕوانكراوه كانی له به رچاوگیرابێت، به تایبه تی پرسیاری

"ئه وه ی مالیكی به كێ ده گۆڕنه وه ؟"په رله مانتاری له مباره یـــه وه ، هـــه ر هاوپه یمانی كوردســـتانی، د. مه حمود عوســـمان به ئاوێنـــه ی راگه یانـــد گه ر پێشـــتر رێككه وتن نه بێت له سه ر ئه و كه ســـه ی ده بێته جێگره وه ی مالیكی، كێشـــه و گرفته كانـــی هه رێـــم و به غدا هـــه ر وا ده مێننه وه ، چونكه كێشـــه ی كـــورد له گه ڵ سیاســـه تێكدایه كه "له سه رچاوه ی عه ره به وه شـــۆڤێنییه تی

گرتوه " نه ك كه سایه تی مالیكی.سیاســـه تی ئـــه و، به بۆچونـــی "شۆڤێنییانه ی عه ره ب" به رامبه ر كورد نه ك هـــه ر الی مالیكـــی، له ناو هه مو هێـــزو كوتله سیاســـییه كانی عێراقدا هه یـــه ، به تایبه تی لیســـتی عێراقییه و پێكهاته كانی، له ئێستاشدا نوری مالیكی به ئاشـــكرا ئه م سیاسه ته بۆ كاركردنه ســـه ر عاتیفـــه ی عه ره بـــی عێراقی و

به هێزكردنـــی پێگه ی جه ماوه ری خۆی له ناو شیعه و سوننه دا به كارده هێنێت.

له بـــاره ی ئـــه م به ئامانجكردنـــه ی كه ســـایه تی نوری مالیكـــی، ئه ندامی به رگـــری ئاســـایش و لیژنـــه ی عێراق)هاوپه یمانـــی په رله مانـــی كوردستانی(،حه سه ن جیهاد به ئاوێنه ی راگه یاند كه مه سه له كه كه سایه تی نوری مالیكی نییه ، ئه وه نده ی كه په یوه ندی به رپرســـیارێتییه ده ســـه اڵت و بـــه و ده ستورییه فراوانه وه هه یه كه مالیكی

له ده ستی خۆیدا چڕی كردۆته وه .كوتله كه ی مالیكی جگه له وه ی نزیكه ی 90 كورســـی هاوپه یمانی نیشـــتمانی پێكدێنێـــت، به هـــۆی روبه روبونه وه ی كـــورد له ناوچه جێناكۆكـــه كان ده یان الیه نه كانی عێراقییـــه و په رله مانتاری تریشـــی چووه ته پاڵ، هه ربۆیه ئێستا مالیكی بوه ته ئه و سه ركرده "عه ره بییه نیشتمانییه "ی بڕێكی زۆر هێزو الیه نه نه ته وه ییه كانی عه ره بی عێراقی چاویان پیادا خۆیانیان ئومێده كانی تێبڕیوه و

هه ڵواسیوه .له به رامبه ر ئه م به هێزبونه ی مالیكیدا

كورد دۆســـتی ســـتراتیجی نییه له ناو عێراقدا، ره وتی سه درو سه ركرده كانی لیستی عێراقییه ش كه بۆ دژایه تی مالیكی هه ڵوێستیان كوردان، له گه ڵ ئێســـتا نیشـــتمانییه كانی به رامبـــه ر كێشـــه كورد و كه ركوك به تایبه تی زۆر جیاواز به وته ی مالیكی. له هه ڵوێســـتی نییه حه ســـه ن جیهاد، "له ناو پێكهاته كانی زۆرینه ی نیشتمانیدا )كه هاوپه یمانی په رله مانـــی عێراقـــن و هه مـــو هێـــزه شـــیعییه كانی تێدا كۆبوه ته وه ( ته نها ئه نجومه نی بااڵی شۆڕشـــی ئیسالمی، به سه رۆكایه تی عه ممار حه كیم، به رونی الیه نگیری كێشه ی كورد ده كات، به اڵم له دوایـــن هه ڵبژاردنی ئه نجومه نه ئه م په رله مانیدا قورســـاییه كه ی كه مبوه وه بۆ كه متر له 20 كورسی و له ئێستاشدا هێزێكـــی بـــێ كاریگـــه ری گۆڕه پانی

سیاسی عێراقه . ســـه ره ڕای به رده وامی ئه م كێشانه هه وڵه دیپلۆماسییه كانی كورد، به وته ی الوازه و زۆر عوســـمان، د.مه حمـــود تـــا ئێســـتا نه توانراوه دانوســـتاندنی له گـــه ڵ ئه نجامبدرێـــت راســـته وخۆ

الیه نـــی عێراقیدا،ئه و پێیوایه "ده بێـت دانوســـتاندن ده زگایه كی نیشتمانی بۆ دابنرێت كه به شـــێوه یه كی پیشـــه یی كاربـــكات و راپۆرت و ئه رشـــیفی خۆی هه بێت كه تا ئێســـتا كورد شتی وای

نییه ". چڕكردنـــه وه ی كێشـــه كانی نێوان هه رێم و به غدا له كه ســـایه تی ســـه رۆك وه زیرانـــی عێراقدا بۆ كورد شـــتێكی تازه نییه ، پێشـــتر له گـــه ڵ ئیبراهیم جه عفه ریدا هه مان سیناریۆ تاقیكرایه وه ، به اڵم نه روخانـــی جه عفه ری هیچی بۆ كـــورد لێكه وتـــه وه ، نه كۆتایی هێنان به مالیكیش هیچ ئاسۆیه كی نوێی تێدا به دیده كرێـــت، چونكه هه مو ئه و هێزو الیه نانه ی تر لـــه دژی مالیكین و ئه مڕۆ له ســـه نگه ری به رپرســـانی هه رێمدان، عێراقییـــه و ســـه درییه كان به تایبه تی، به رامبه ر گرفته نیشتمانییه كانی كورد و سیاســـه تێكی جێناكۆكه كان ناوچـــه باشتر له مالیكیان نییه ، ئه مه یش وای كردوه شـــه ڕی كورد له گه ڵ مالیكی و دوای مالیكیـــش هـــه ر وه ك خـــۆی

بمێنێـته وه .

هەنوکە)356( سێشه ممه 42012/12/18

به هادین نوری

ئه مه پرۆژه یه كی پێشنیاركراوه له الیه ن )به هادین نوری (یه وه كه قابیلی لێدوان و چاره سه رێكی به مه به ستی گۆڕانكارییه ئاشــــتییانه ی ئه و كێشــــه یه كه ئه مڕۆ له نێــــوان هــــه ردو حكومه تــــی عێراق و

هه رێمدا به رپابوه .داوا هــــه ردوال یه كــــه م: به نــــدی له به ڕێوه به رێتــــی ئه مه ریكی ده كه ن كه لــــه )2003(دا عێراقی له دیكتاتۆرییه تی ســــه دام رزگاركــــردو ئێســــتا لــــه روی ئه خالقییه وه به رپرســــیاره له پاراستنی پــــرۆژه ی سه رخســــتنی ئاشــــتی و دیموكراتیــــزه له عێراقدا، نوێنه ری خۆی بنێرێت بــــۆ به شــــداری له كۆمیته یه كی ســــێقۆڵی كه ئه ركی لێكۆڵینه وه ی ئه م كێشــــه یه له ئه ســــتۆ بگرێ به مه به ستی

ئاشتییانه ، چاره ســــه رێكی دۆزینه وه ی دور له په نابردن به زه بر وزه نگ.

به ندی دوه م: هــــه ردوال پرۆتۆكۆڵێك ده به ســــتن كه له قۆناغی راگواستنه وه دا پابه ندبن به چاره ســــه ری ئاشــــتییانه وه له رێگه ی حیوار و دانوســــتانه وه ، هه ردو په رله مانی عێراق و هه رێم ئه م پرۆتۆكۆله واژو ده كــــه ن و به ڕێوه به رێتی ئه مه ریكی

چاودێری جێبه جێكردنی ده كات.به ندی سێیه م: هه ردوال خۆ دورده گرن له هــــه ر كارێكی ئیداری یان ســــه ربازی یان یاســــایی كه ببێته هۆی گۆڕانكاری له وه زعــــی ئه مــــرۆی ناوچــــه كێشــــه له ســــه ره كاندا، به ده ر له وه ی كۆمیته ی

سێقۆڵی بڕیاری له سه ر ده دات.به ندی چواره م: كۆمیته ی ســــێقۆڵی پێكدێنێت هاوبــــه ش لیژنه یه كی چه ند كه ده ستبه كاربن بۆ ره خساندنی كه ش و

هه وایه كــــی له بــــار له ناو جه مــــاوه ردا، به تایبه تیش له نــــاو الوه كاندا، له رۆڵه ی هه مــــو نه ته وه و تایه فــــه و ئاینداره كان، له بواری چاالكی كۆمه اڵیه تی و رۆشنبیری و هونه ریــــی و وه رزشــــی ، هه روه ها چه ند لیژنه بۆ لێكۆڵینه وه له سكااڵ و خروقاتی

قانونی و شتی له و بابه ته .به هیــــوای پێنجــــه م: به نــــدی ته سككردنه وه ی ناوچه كێشه له سه ره كان كۆمیته ی ســــێقۆڵێ لێكۆڵینه وه ده كات كه داخوازییــــه ك به هــــه ر ســــه باره ت یه كێك له و دو الیه نه ی دی پێشكه شــــی ده كات بۆ لێكۆڵینه وه ده رباره ی شــــار یــــان ناوچه یه ك گوایــــه به ڕونی له فاڵن الیه نه ، له م حاڵه ته دا لیژنه ی سێقۆڵی ، پاش لێكۆڵینه وه ، ده توانێ ئه و شوێنه بگێڕێته وه بۆ ســــه ر الیه نی خۆی به بێ

چاوه ڕوانی چاره سه ری كۆتایی .

به ندی شه شه م: له و ناوچه یه بنیاتی دانیشــــتوانی یــــان وه زعــــی جوگرافی پێویســــتی به ســــه رژمێریی هه یــــه یان فراوانتــــر ورده كاری به لێكۆڵینــــه وه و ده بێ ســــه رژمێری دانیشــــتوان و هه مو به سه رپه رشتی بكرێ پێویست كارێكی كۆمیتــــه ی نه ته وه یه كگرتــــوه كان و ســــێقۆڵی ، بۆ چاره ســــه ری كێشــــه كه

له ڕێگه ی راپرسی ئازاد و خاوێنه وه .به ندی حه وته م: مافی ده نگدان نییه بۆ ئه و كه ســــانه ی زو ســــه دام هێناونی له پرۆســــه ی ته عریبدا بۆ ناوچه كێشه

له سه ره كان.به ندی هه شــــته م: ئه گه ر له م ساڵه دا كــــه له بــــه رده م قۆناغــــی راگواســــتن مــــاوه )واته له ده رچونی ده ســــتوره وه نه گه یشــــتینه )2013 كۆتایــــی تــــا رێككه وتنێك بۆ چاره سه ری ئاشتییانه ی

كێشه كه ، ئه وه له 2014/1/2، كۆمیته ی UN نوێنه رێكی به ئاماده بونی سێقۆڵی UN له ڕوانگــــه ی په یمانی كۆده بنه وه ، به مافی چاره نوســــی میلله تی كورد، بۆ لێدوان و بڕیاردان له ســــه ر یه كێك له م 3

خاڵه ی خواره وه :ئــــه و پیرۆزبایــــی چه ســــپاندن و أ/ ئه مرۆ كــــه فیدرالییــــه پێكه وه ژیانــــه له نێواندایــــه له چوارچێــــوه ی ده وڵه تی عێراقدا، تا هه ردووگه لی عه ره ب و كورد له گــــه ڵ هه مو كه مایه تییــــه كان پێكه وه بژین، وه كو چه ند نه تــــه وه له ده وڵه تی

سویسریدا پێكه وه ده ژین.ب/ پێكه وه ژیــــان له كیانــــی عێراقی بنه مایه كی له ســــه ر كۆنفیدرالیدا وه كو

دیموكراسییانه .ج/ جیابونه وه ی میلله تی كورد له عێراق له ڕێگه ی راپرسییه كی ئازادو خاوێنه وه و

دامه زراندنــــی ده وڵه تــــی ســــه ربه خۆی خۆی ، وه كو باشوری ســــودان، له گه ڵ ئاشتییانه و په یوه ندییه كی پاراســــتنی برایانه له نێوان هه ردو میلله تی عه ره ب و په یوه ندییــــه ی ئــــه و وه ك كــــورددا، له نێوان چیك و ســــلۆڤاكدا مایه وه پاش

جیابونه وه ی سلۆڤاكیا له چیك.لــــه م كام هــــه ر نۆیــــه م: به نــــدی هه ڵبژێررێ ســــه ره وه چاره ســــه رانه ی ده بێ مافی نه ته وه یی – رۆشنبیریی – ئیداری – تائیفه یی – ئایینی توركمان و كلدۆئاشــــور و هه مو كه مایه تییه كان الی

هه ردوال پارێزراو بێت.به ندی ده یه م: ئه گه ر ئه م دو الیه نه تا رێككه وتنێك نه گه یشتنه 2014 كۆتایی مه سه له كه ئه وكاته چاره ســــه ر له سه ر هه واڵــــه ی دادگای عه دلی نێوده وڵه تی و

UN ده كرێت بۆ بڕانه وه .

ئا: شوان حەمە

لەراگەینراوێکدا ئەنجومەنی تەندروستی رۆژئاوای کوردستان

بەهەرسێ زمانی کوردی و عەرەبی و ئینگلیزی داوای یارمەتی بەپەلەی

پێداویستی پزیشکی دەکات. لەراگەیەنراوەكەدا هاتوە" بەهۆی

هەلومەرجی تایبەتی شەڕی ناوخۆو لەئاکامی سیاسەتی گەمارۆدان و ڕێگرتن لەالیەن دەسەاڵتدارانی

سوریاوەو دەستێیوەردانی گروپە چەکدارەکان، بەشیك لەگەلی کورد

ئاوارەی لەناوچەکانی جەزیرەو کوبانی و عەفرین " بون. ئەنجومەنی

تەندروستی رۆژئاوای کوردستان کە لەسیازدە دکتۆر پێکهاتوە داوا دەکات هەرچی زوترە دەرمان و پێداویستییە

پزیشکییەکانیان فریا بخەن.

لـــەو راگەیەنراوەدا نـــاوو جۆری ئەو دەرمـــان و پێداویســـتیانە هاتـــوە کە کوردانی رۆژئاوای کوردستان پێویستی ئەنجومەنەکـــە پێێیەتـــی. زۆریـــان سوپاســـی ئەو کەس و الیەنانە دەکات کـــە بەڵێنـــی یارمەتییـــان داوە بەاڵم تائێستا ئەو بەڵینانە جێبەجێ نەکراون )بەڵێنەکانتان( لێدەکەیـــن داواتان "

بەشێوەیەکی خێرا جێبەجێبکەن"لەرۆژئـــاوای ســـەرچاوەیەک

کوردســـتان پاش ئەوەی بەڵگەنامەی پێداویســـتییە پزیشکییەکانی خستەرو بەئاوێنەی ڕاگەیاند: لەســـەر سنوری نێوان باشـــورو رۆژئاوای کوردســـتان رێگـــە لەچونەناوەوەی پێداویســـتییە لەکاتێکدا دەگیرێـــت پزیشـــکییەکان لەناوچەی جەزیرەو کوردانی رۆژئـــاوا عەفریـــن و کوبانی، پێویســـتی زۆریان

بەئامێرو پێداویستی پزیشکی هەیە.لەچەندیـــن وتـــی: ســـەرچاوەکە کۆبونەوەدا ســـەرۆکی هەرێم مەسعود بارزانـــی بەڵێنـــی هـــاوکاری کوردانی کاک "هیواداریـــن داوە. رۆژئـــاوای جێبەجێ بەلێنەکانی بارزانی مەسعود

بکات"

پرۆژه یه كی پێشنیاركراو بۆ چاره سه ری ئه و كێشه یه ی كه وتوه ته نێوان هه رێم و عێراق

شه ڕی كورد، مالیكی ده ڕوخێنێت یان به هێزی ده كات؟

PMO :نوری مالیكی فۆتۆ

مالیکی ئه م سیاسه ته بۆ

كاركردنه سه ر عاتیفه ی عه ره ب و

به هێزكردنی پێگه ی جه ماوه ری

خۆی له ناو شیعه و سوننه دا

به كارده هێنێت

كێشه ی كورد له گه ڵ

سیاسه تێكدایه كه "له شۆڤێنییه تی

عه ره به وه سه رچاوه ی گرتوه "

نه ك كه سایه تی مالیكی

له به رامبه ر ئه م به هێزبونه ی

مالیكیدا كورد دۆستی ستراتیجی نییه له ناو عێراقدا

ئەنجومەنی تەندروستی رۆژئاوای کوردستان: فریامان بکەون"هیوادارین بارزانی بەلێنەکانی جێبەجێ بکات"

بازگەیەکی گەریال کوردەکان لەرۆژئاوای کوردستان لەئینتەرنێتەوە

ئا: شوان حەمە. ئۆسلۆ

"ئوفرا بێنگیۆ" پرۆفیسۆر لەسەنتەری موشی دایان بۆ لێکۆڵێنەوەکانی خۆرهەاڵتی ناوەڕاست و شارەزا

لەپرسی کورد، لەم دیدارەدا تیشک دەخاتە سەر پرسی دروستبونی ڕێکارو رێگرییەکانی دروستبونی

دەوڵەتی کوردی و ده ڵێت "بیرۆکەی کوردستانی گەورە کە هەمو کورد

لەهەمو پارچەکان بەیەکەوەو لەیەککاتدا ببنە دەوڵەت بیرۆکەیەکی

ریالیستی )واقیعی( نییە".

ئاوێن���ە: لەوتارێک���دا لەڕۆژنام���ەی بەزمانی ک���ە ئیس���رائیلی هائەرێتزی بابەتێکت باڵودەکرێت���ەوە، ئینگلیزی وروژاندوە سەبارەت بەدوفاقی کۆمەڵگەی نێودەوڵەت���ی. وتارەکەی ت���ۆ بەناوی "بۆچی بەڵ���ێ بۆ فەلەس���تینییەکان، نەخێ���ر بۆ ک���ورد؟" لەوێ���دا ڕەخنە لەکۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەگریت و داوا دەکەیت کار بۆ دروستکردنی دەوڵەتی کوردی بکرێت. پێتوایە لەدەرەوەو بێ کارکردنی کورد خ���ۆی، دەوڵەتێک بۆ

کورد دروست بکرێت؟ ئوف���را بێنگیۆ: من لەو وتارەدا وەک خۆت وتت باس���ی دوفاقی کۆمەڵگەی کەوات���ە ک���ردوە، نێوەدەولەتی���م پرسیارەکەی گەیشتوە. مەبەستەکەم من بەس���ادەیی بەم ش���ێوەیەیە )ئایا بۆچ���ی فەلەس���تینییەکان لەم���اوەی بیست و چوار کاتژمێردا ببنە دەوڵەت و نەت���ەوە لەکورس���ییەکانی یەکێ���ک یەکگرتوەکانی���ان پێبدرێت، بەاڵم بۆ ن���اکات؟ ئەمەیە کەس باس���ی کورد دوفاق���ی کۆمەڵگ���ەی نێودەوڵەت���ی. لەئێس���تادا هەرێمی کوردستان هەیەو کورد لەس���وریا پێگەو هێ���زی هەیە. دۆخی ک���ورد لەتورکی���ا هەرگیز لەدە س���اڵ لەمەوبەر ناچێت. ئێستا پێگەی کورد لەخۆرهەاڵتی ناوەڕاست گۆڕاوەو ڕو لەبەهێزبونە، پێوس���تە ئەم پێگەیە

ببینرێت.ئاوێنە: باش���ە کورد لەناوخۆدا کاری کردوە بۆ دەوڵەتی چاوەڕوانکراو، یان بەب���ڕوای تۆ پێویس���تە چی بکرێت بۆ

گەیشتن بەو ئامانجە؟ئوفرا بێنگیۆ: پێوس���تە کار لەسەر بەلۆبیکردنی کورد بکرێت، ش���ەوو ڕۆژ کاربک���ەن، بەواڵتانی دونیادا بگەڕێن، باس���ی مێژوو خەبات و قوربانی خۆتان بکەن. خاوه نداریەت���ی لەمافی خۆتان بکەن، نیشانی بدەن کە ئێوە هێزێکی جی���اواز و دیموکراتخوازن لەخۆرهەالتی ناوەڕاستدا، جیاوازن لەمالیکی و بەشار ئەس���ەدو ئەردۆگان. ئام���ادەن لەگەڵ هێڵ���ە س���ەرەکییەکانی کۆمەڵگ���ەی نێودەولەتی بگونجێن و ببنە ش���ەریک. ئایا ئێ���وە بۆچی ئ���ەو کارە ناکەن؟

گٶڕانکارییەکانی خۆرهەاڵتی ناوەڕاست ئ���ەو پێوس���تییەی دروس���تکردوە کە ئێ���وە بەجیهاندا باڵوببن���ەوەو کار بۆ دروستکردنی دەوڵەتی خۆتان بکەن.

ئاوێنە: مەبەستت لە<ئێمە" کوردانی هەرێم���ی کوردس���تانە بەتایبەت، یان

کورد لەپارچەکانی تریش؟ئوف���را بێنگی���ۆ: مەبەس���تم ئێوەیە لەهەرێمی کوردس���تان. ب���ا پێتبڵێم، بیرۆکەی کوردس���تانی گەورە کە هەمو ک���ورد لەهەمو پارچ���ەکان بەیەکەوەو لەیەککات���دا ببنە دەوڵەت بیرۆکەیەکی ریالیس���تی )واقیع���ی( نییە. ئێس���تا دەرفەتە هەرێمی کوردستان هەڵمەتی دیپلوماس���ییانەی خۆی دەستپێبکات. هەرکات ئێ���وە لەعێ���راق جیابونەوەو بون���ە دەوڵەت، ئ���ەوکات فراوانکردنی دەوڵەتەک���ە ب���ەڕوی پارچەکانی تری

کوردستاندا کارێکی گران نابێت.ئاوێنە: لەس���ەر ئاس���تی ش���ەقامی خواستێک یان هاوسۆزییەک، کوردیدا لەئەزمون���ی کەڵکوەرگرت���ن ب���ۆ جولەک���ەکان هەی���ە ب���ەوەی ک���ورد

پێویستە لەئیس���رائیلییەکان فێرببێت . بۆ ئەو مەبەس���تەش پێویستە ئاشتی و پێکەوە ژیانی ناوخۆ و پرس���ە ئازادی و دیموکراتیی���ەکان یەکالبکاتەوەو ببێتە کۆمەڵگەیەکی دام���ەزراوی دیموکرات. ت���ا چەن���د ئ���ەم بۆچونە بەدروس���ت

دەزانیت؟ئوف���را بێنگیۆ: با ش���تێکت پێبڵێم، ئەگەر ب���ەراوردی ئێمە وەک جولەکەو ئێ���وە وەک ک���ورد بکەی���ن، دەبینم هەلومەرجەکان���ی ئێ���وە زۆر لەبارترە وەک لەئێم���ەی پێش دەوڵەت. چونکە ئێ���وە لەس���ەر زەوی خۆت���ان ئەژین بەاڵم ئێمە دو هەزارس���اڵ ئاوارە بوین. وێنەکە لەکەشتییەک دەچێت هەموانی تێ���دا بێت، لێ���رەدا کورد پێویس���تی لەکەش���تییەکەوەو بەپەنجەرەیەک���ە بڕوانێتە وش���کانی. بڕوای تەواوم هەیە کە کورد ئ���ەو پەنجەرەیەی هەیە. تۆ چۆن دەتوانیت خەیاڵ و دیدو بیرۆکەت هەبێت تا لەکەش���تییەکە جیاببیتەوە؟ چۆن پەنجەرەکە دەکەیتە دەروازەیەک بۆ گەیش���تن بەوش���کانی و ئاسودەیی.

ئەمەش س���تراتیج و ئی���رادەی گۆڕان و ئیرادەی گەلی پێویستە.

کوردستان لەهەرێمی باست ئاوێنە: ک���رد، ئایا تۆ ئاگاداری دۆخی ناوخۆی گیروگرفتەکانی���ت؟ هەرێمەک���ەو لەپرس���یاری یەکەممدا پرسیم دەوڵەت لەدەرەوە دروست دەبێت یا لەناوەوە؟

ئوفرا بێنگیۆ: بەڵێ ئاگاداری هەرێمی کوردس���تانم، لەوەاڵمێک���ی پێش���ودا باس���مکرد کە لەئاستی دەرەوەدا ئێوە گەورەی بەهەڵمەتیێکی پێویس���تیتان دیپلوماس���ی جیهانی هەیە. لەئاستی ناوخ���ۆدا، گرنگترین هەن���گاو بۆ ئێوە نەهێش���تنی گەندەڵییە. )لەپەنجەرەی ژورەکەوە پەنجە بۆ باخەکەی دەرەوە ڕادەکێشێت( ئەو دارە دەبینیت؟ کاتێک کرم ل���ه و دارە دەدات بنکۆڵی دەکات، رۆح���ی دارەکە دەخ���وات، دواجاریش دارەکە کلۆردەبێت و بەبایەکی دەکەوێتە س���ەرزەوی. مەبەستی من ئەوەیە بڵێم کە گەندەڵ���ی کرمەکەی���ەو دارەکەش پێگە دەوڵەتییەکەی���ە. بیرۆکەکە بەم شێوەیەیە: ماڵێ خۆتان پاکبکەنەوەو بچن���ە دەرەوە بۆ کارکردن. بۆ ئەوەی رونتر وەاڵمی پرس���یارەکەت بدەمەوە مەرجێک���ی بنەڕەت���ی ب���ۆ گەیش���تن بەدەوڵ���ەت بریتییە لەهێ���زی ناوخۆ،

هێزی ناوخۆ، هێزی ناوخۆ. ئاوێنە: دۆخی ئێستای کوردو مالیکی

چۆن دەبینیت؟ ئوف���را بێنگی���ۆ: مالیک���ی هەمان کاری س���ەدام حس���ێن دەکات، بەاڵم بەشێوەیەکی ناشیرینتر. چونکە کورد نەبوای���ە مالیک���ی نەدەبوە س���ەرۆک وەزی���ران، ب���ەاڵم کاتێ���ک گەیش���تە دەسەاڵت لەبەڵێنەکانی خۆی پەشیمان ب���وەوە. با ئەوەش بڵێم کە بۆ کورد، یەک���ن و وەک ئ���ەردۆگان مالیک���ی و جیاوازیی���ان نیی���ە. کورد پێویس���تی بەئاشتییە نەک بەشەڕ. پێویستە کورد پەیوەندییەکانی خۆی لەگەڵ س���وننەو ش���یعەدا بەباشی و هاوسەنگ ڕابگرێت. کێش���ەی کورد کێشەی دین و مەزهەب

نییە، بەڵکو کێشەی نەتەوەیە.ئاوێن���ە: ت���ۆ جەخت لەس���ەر ئەوە دەکەیتەوە کە هێ���زی ناوخۆ مەرجە، لەو پەیوەندەدا چ���ۆن لەمیدیای ئازاد لەهەرێم���ی کوردس���تان دەڕوانی���ت؟ ئوف���را بێنگیۆ: تا رادەی���ەک ئاگاداری ئ���ەو دۆخ���ەم، دەزانم ک���ە تەنانەت رۆژنامەنوس���یش لەهەرێمی کوردستان ک���وژراوە. ئەمەوێ بڵێم ک���ە میدیای ئازاد هێزی راستکردنەوەی کەموکوڕی و هەڵەکانی دەسەاڵتە. هەر دەسەاڵتێک گ���وێ لەمیدیای ئازاد نەگرێ، ئایندەی نییە. تەنانەت لەسەر ئاستی کۆمەڵگای نێوەدەوڵەتیش، میدیای ئازاد ئەو وێنە

ناوخۆییەیە کە لەدەرەوە دەبینرێت.

hamashwan.awene@yahoo.no

5کوردستانی )356( سێشه ممه 2012/12/18

جوانییەکانی ناڕێکی به‌ختیار‌عه‌لی‌ده‌ینوسێت

»1« ئینگلیزی فیلمس���ازی دەرهێن���ەرو »گرینوەی پێت���ەر« دەڵێت »هەموو چاالکییەک���ی هونەری���ی، ب���ەو نیازە نێو بخات���ە ڕێکخس���تنێک کاردەکات ف���ەوزاو ناڕێکییەوە«. ئ���ەم وتەیەی گرین���وەی کە بەبڕوای م���ن بۆچوونی گەلێک هونەرمەندو ڕەخنەگری دیکەشە، بۆچوونێکی لەگەڵ ناکۆکە تاڕادەیەک ئەنش���تایندا کاتێک دەربارەی بلیمەتی دەڵێ���ت »بلیمەتی کەمجار ڕێکوپێکە، ڕێکوپێکی���ش کەمج���ار بلیمەتانەیە« یان ئ���ەوەی دەڵێت »تەنیا گەمژەکان پێویستیان بەڕێکوپێکییە، بلیمەتەکان ئەوان���ەن کە هێزیان بەس���ەر ناڕێکیدا دەشکێت« یان بۆچوونە بەناوبانگەکەی نیتش���ە »مرۆڤ دەبێت ناڕێکی لەناو

خۆیدا هەڵگرتبێت«. ئەم ملمالنێیە لەنێوان رێکی و ناڕێکیدا وەک هون���ەر هەندێک هەمیش���ەییە. ڕێکخس���تنی نارێکی دەبینن و هەندێک وەک ناڕێککردنی ڕێکخس���تن. هەندێک وەک ش���کاندنی فەوزاو هەندێک وەک دروس���تکردنی. هەردوو بۆچوونەکەش لەمێژووی تایبەتی���ان ڕەنگدان���ەوەی سیاس���ەت و هونەردا هەیە. لەڕاستیدا من خواستێکم نییە لێرەدا قسە لەسەر بکەم دژەکەی دیالەکتیکی سیس���تم و وەک لەمێ���ژووی هون���ەردا دەیبینین، پەیوەندی لەس���ەر قس���ەیەک بەڵکو ناڕێکی دەکەم لەکۆمەڵگایەکی ڕێکی و وەک ئێمەدا. ئەوەی بۆ من گرنگە ئایا پرس���ی رێکی و ناڕێکی، ئایا پەیوەندی ڕێکخستن و سیستمڕێژی لەگەڵ فەوزادا لەچ���اوی ئێمەدا چیی���ە، ئایا مرۆڤی ئێمە تا چەند ئەو ف���ەوزا پۆزەتیڤەی نیتش���ەو کە هەڵگرت���ووە لەخۆی���دا

ئەنشتاین باسیدەکەن.س���اڵی پار کە لەحەڤدەی شوباتدا هەندێک کۆڕم لەسەر خۆپیشاندانەکان لەو هەندێک لەگ���ەڵ پێشکەش���کرد، بوون، لەهۆڵەکەدا ئەکادیمیس���تانەی جیاوازیی���ەک دروس���تبوو ک���ە ڕەنگە بیرکردن���ەوەو جی���اوازی نیش���انەی تێڕوانین���ەکان بێ���ت. م���ن ڕام وابوو کە ئێمە لەناو سیس���تمێکی داخراودا دەژین، سیستمێک کە ڕێگا بەناڕێکی و ئانارشییەت و تێکدان نادات، لەکاتێکدا ئانارش���ی، هەناس���ەیەکی زیادکردنی پێداگرتن لەسەر ساتەوەختێکی ناڕێکی مەرجێک���ی گرنگە بۆ ئەوەی ش���تێکی نوێ لەدایکبێ���ت. هەندێک لەو هاوڕێ ئەکادیمیان���ە »کە بەبڕوای من عەقڵی ئەکادیم���ی زۆرب���ەی کات عەقڵێک���ی تاکڕەهەن���دو بەس���تراوەیە« پێی���ان واب���وو ئێمە لەف���ەوزادا دەژین و گرنگ ناکۆکییەکە لەراس���تیدا ڕێکخس���تنە. ناکۆکییەکی قووڵترە لەوەی س���ەرەتا وەک ناکۆک���ی زمانەوانی لەنێوان دوو چەمک���دا دەردەکەوێ���ت، ناکۆکییەکە لەنێ���وان دوو عەقڵییەتدایە، یەکێکیان ڕێکبخات، زیات���ر سیس���تم دەیەوێت لەگەڵ عەقڵێکدا کە دەبینێت سیس���تم خزاوەتە هەموو جێگایەک و جەبرەکانی خ���ۆی بەس���ەر زم���ان و تێڕوانی���ن و ئێمە ژیانی سەپاندووەو بیرکردنەوەدا پێویس���تی بەروانگەی نوێ هەیە، کە هەڵب���ەت ئەوەش بەبێ تێکش���کاندنی زۆر لەتاب���ۆو حەرامەکان���ی سیس���تم لەدوای وا هەس���تدەکەم نایەت���ەدی. حەڤدەی ش���وباتەوە ئ���ەو جیاوازییە بچوکەی ناو هۆڵەکە الیەنی کەم بۆ من گەورەتر ب���ووە، بووە بەناکۆکی نێوان تێڕوانینێکی جی���اواز، تێڕوان���ی دوو سیس���تماتیکی عەقاڵنی ک���ە پێیوایە زیاترو رێکخس���تنی ڕیفۆرم و لەرێگای سیستماتیزەکردنی زیاترەوە دەتوانێت دونیای ئێم���ە بەهێزترو چاکتر بکات، لەگەڵ تێڕوانینێکی دیکەدا کە من بڕوام پێیەتی ئەوەیە کە ژیانی ئێمە تاس���ەر ئێسقان گیرۆدەی قاڵبەکانی تێفکرینە، تێڕوانینمان بۆ شتەکان بۆ سیاسەت، بۆ هون���ەر، بۆ ئەخ���الق لەقاڵبەکانی خۆیاندا خن���کاون، بەجۆرێک گووتاری سیستم و دژە سیستەم بووە بەیەکێک، گووتاری ئەخالقی باوو ئەخالقی دژەباو بووە بەیەکێک، گووتاری شۆڕش���گێڕو دەس���ەاڵت بووە بەیەکێ���ک، گووتاری دینی و دژەدینی بوون بەهەڵگری یەک مۆرال و یەک جەوهەر. کۆمەڵگای ئێمە لەنێوان بۆچوون و دژەکەیدا هەمیش���ە بەرهەمدەهێنێت���ەوەو هەم���ان ش���ت هەردەم هەم���ان لۆژیک لەکاردایە. من کۆمەڵگای���ەک دەبینم ک���ە بەجۆرێکی

ترسناک خۆی کۆپیدەکاتەوە، لەنێوان ئۆپۆزس���یۆندا، دەس���ەاڵت و زمان���ی ع���ەوام و سیاس���یدا، ڕۆش���نبیرو هەاڵوێردەدا، عەلمانی و دینیدا، ژنکوژو فیمینستدا، ئیسالمیست و مارکسیستدا هەیە، ق���ووڵ لێکچوونی ئەوەن���دەی ئەوەندەی ریش���ەی هاوبەشی تێڕوانین هەی���ە، ئەوەندەی یەکێت���ی ژێرخانی فیک���ری و زمانەوانی هەی���ە، جیاوازیی ڕیش���ەیی نییە، جیاوازیی���ەکان تەنیا گووت���ارەکان س���ەرخانی ڕوکەش���ی دانەبەزی���وە کات هی���چ دەبڕێ���ت و قاڵب���ە هاوبەش���ەکانی ب���ۆ تێکدانی بیرکردنەوە. هەس���تکردن و تێڕوانین و ژی���ان و تێڕوانین���ی ئێم���ە بەجۆرێک ئێمە ڕۆش���نبیریی سیستماتیزەبووە، دی���وە ڕادیکالەک���ەی کورتبۆتەوە بۆ هەندێک هەڵوێس���تی سیاسی بەرامبەر دەس���ەاڵتی پارتی و یەکێت���ی، ئەوەی ونە ئەو ڕۆحە تێکدەرەیە کە ستایشی ساتەکانی ناڕێکی و ئەنارشییەت بکات، ب���ەو مانایەی بیەوێت ی���ان هەوڵبدات بپرس���ێت چی لەمدیو ئەو سیستمەوە هەیە، دونی���ای دەرەوەی ئەم قاڵبانە دەش���ێت چیتری���ان پێ بێ���ت. واتە پرس���یارەکە ئەوەیە ڕێکخستنی زیاتر یان ناڕێکی؟ کامیان... وە چۆن؟. الی بەشی هەرە زۆری ئەوانەی لەحەڤدەی ش���وباتدا بوون ڕاپەڕی���ن هەوڵبوو بۆ ب���ۆ ڕێککردنی زیات���ر، ڕێکخس���تنی لێبێ���ت وای بەجۆرێ���ک سیس���تەم، باش���تر کاربکات، گەندەڵی نەهێڵێت و بێخەوش بکەوێتە گ���ەڕ، بەاڵم بۆ من س���اتێکی ئانارشی و س���تاتیکی جوان بەها س���تاتیکییەکەی بوو، س���اتێک سیاس���ییەکەوەیەتی، بەها لەس���ەرو س���اتێک کە هەس���تێکی نوێ هەموو داگی���ردەکات. دەگرێ���ت و ش���تەکان ساتێکی قەشەنگ و ئیدیالی نارێکی بوو لەن���او دەریایەکی ڕێکدا، دەریایەک پر لەقاڵب و نۆرم و دۆگما، ساتەوەختێکی دوودڵ���ی و نادڵییای ئەنارش���یانە بوو، بزوتنەوەی���ەک نەب���وو دژی گەندەڵی و ستەم بەتەنیا، بەڵکو چرکەیەکی رۆحی گەڕان بوو بۆ مانا، چرکەیەکی کورت کە دەشێت نیشانەیەکی پرسیاری ئەبەدی خستبێتە س���ەر هەموو شتەکان، هەتا خودی ئەوانەش کە ئەو چرکەس���اتانە دروستدەکەن. هەر ئەمجۆرە چرکانەشن کە ڕۆحی نەتەوە دروس���تدەکەن، کە مێژووی تێفکرینی نەتەوەیەک بەرامبەر بەخ���ۆی تۆماردەکەن، نەوەک ش���ەرە عەقاڵنییەکانی وتارە سیاس���ییەکان و

رێکخستنی فەزای سیاسی.سەرەتا دەبێت بڵێم کە دروستکردنی ئ���ەو وات���ە راس���تەقینە، ناڕێک���ی ناڕێکیی���ەی کە دەش���ێت بەرهەمهێن بێت و ش���تی نوێ بجوڵێنێ���ت و لەدوا دەرەنجامدا چاوێکی نوێ و تێڕوانینێکی ن���وێ دروس���تبکات، لەسیاس���ەتەوە نایەت، ئەو ناڕێکییەی کە ئەنش���تاین ناڕێکییەکە گرێیدەدات بەبلیمەتییەوە تەنی���ا ئەوانە دەتوانن دروس���تیبکەن ک���ە وادەک���ەن دونی���ا بەجۆرێکی تر بژی���ن، وات���ە دابڕانێک لەسیس���تمی دەربڕی���ن و تێڕوانیندا دروس���تدەکەن. راس���تەقینە شۆڕش���ێکی هەم���وو لەئەدەب و هونەرەوە دەس���تپێدەکات، هەر شۆڕش���ێک پێش���تر لەئ���ەدەب و پێکوڵ���کاری هون���ەردا تێفکری���ن و ب���ۆ نەکرابێ���ت، ئامانج���ی نه پێکاوه .

ئوفرا بێنگیۆ لەسەنتەری موشی دایانی ئیسرائیلی: گەندەڵی رێگرە

لەدروستبونی دەوڵەتی کوردی

مەرجێکی بنەڕەتی بۆ

گەیشتن بەدەوڵەت

بریتییە لەهێزی ناوخۆ،

هێزی ناوخۆ، هێزی ناوخۆ

19 »»

ئوفرا بێنگیۆ

ئا: ئاوێنه

نوسه ر و رۆژنامه نووسی ناوداری به ریتانی "ده یڤد هێرست" ئاماژه به وه

ده كات كه كوردستان ته نها یه ك هه نگاو دووره له ڕاگه یاندنی ده وڵه تی

تایبه ت به خۆی و ده ڵێت "سەرۆكی هەرێمی كوردستان چاوەڕوانی هێرشی ئەمریكایە بۆ سەر ئێران یان رووخانی

رژێمی بەشار ئەسەده لە سوریا، بۆ ئەوەی دەوڵەتی كوردی رابگەیەنێت".

هێرس���ت له دوا وتاری���دا له ژێر ناوی "به ه���اری عه ره بی و پازی���ان قه یرانه " پێیوایه بارودۆخی ناوچه ی رۆژهه اڵتی

ناوه ڕاس���ت به هۆی ئ���ه و گۆڕانكارییه تێده په ڕێ���ت پیبس���دا گه وران���ه ی ئ���ه و كورددای���ه ، له به رژه وه ن���دی له وتاره كه ی���دا ده پرس���ێت: ئایا كورد عەرەبی و لەبەهاری دەبێت سوودمەند ناوچەك���ە كە بارودۆخ���ی دەتوان���ن لەبەرژەوەن���دی ئەواندایە بەكاربهێنن و خۆی���ان س���ەربەخۆی دەوڵەت���ی

رابگەیەنن؟نوس���ه ر ب���اس ل���ه وه ده كات ك���ه به هه نگاو هه ن���گاو عێراق كورده كانی خه ریگن ل���ه و ئامانجه نزیك ده بنه وه و هه موو هه وڵێكیش���یان ل���ه و پێناوه دا خس���تووه ته گه ڕ، ته نان���ه ت خه ریكه ده س���ه اڵتدارانی به غداش دێنه س���ه ر

ئه و باوه ڕه ی كه پێویس���ته خۆیان بۆ پێش���هات و گۆڕانكارییه ك���ی به وجۆره

ئاماده بكه ن.رۆژنامه نووسێكی ده یڤد هێرست كه چاودێری���ی له نزیك���ه وه ئ���اگادارو رووداوه كان���ی 40 س���اڵی راب���ردووی رۆژهه اڵت���ه ناوه ڕاس���ته و له چه ندی���ن رۆژنام���ه ی به ناوبانگ���ی و به ریتان���ی و ئه مه ریكیدا كاری كردووه ، له وتاره كه یدا

ئاماژه به وه ده كات كه "بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان چاوەڕوانی هێرشی ئەمریكایە بۆ سەر ئێ���ران ی���ان رووخانی رژێمی بەش���ار ئەسەده لە سوریا، بۆئەوەی دەوڵەتی

كوردی رابگەیەنێت".

"بارزانی چاوه ڕوانی رو خانی رژێمی ئه سه ده بۆ ئه وه ی ده وڵه تی كوردی رابگه هێنێت"

ده یڤد هێرست

هەر شۆڕشێک پێشتر لەئەدەب و تێفکرین و هونەردا

پێکوڵکاری بۆ نەکرابێت، ئامانجی

نه پێکاوه

ـ له كۆنفرانسی كوردـ توركی پارله مانی ئه وروپـــا كاكه شـــوان حه مـــه ی ئازیز چرپاندییه بناگوێماو وتی: زۆرت له سه ر ده خوێنن و سه رچاوه كانیش جۆراوجۆرن، ده ڵێن عه لی سیاســـی كوڕه باشـــه كه ی ئه وروپا نه ماوه و به راســـت و چه پدا پاره وه رده گرێت، هه مـــو كات براده ری باش ئه وه یه ده تگرێنێت، نه ك ئه وه ی له روه وه قســـه ی خۆشت بۆ ده كات و له پشته وه ش خه نجـــه رت لـــێ ده وه شـــێنێت، بۆیـــه منیش وه ك هاوڕێیه كی دڵســـۆزی ئازیز وته كانی كاكه شـــوان حه مه وه رده گرم و لێره وه داهاتی خـــۆم له كاتی گه ڕانه وه م له ئه وروپاوه تا هه نوكه ئاشكرا ده كه م، له هۆڵه نـــداوه گه ڕانه وه مـــان له كاتـــی بۆ كوردســـتان به هۆی ئـــه وه ی پاره ی چونه وه مـــان نه بـــو له گـــه ڵ كاك له تیفا به ئۆتۆمۆبیل به 4 دانه رۆژ گه یشتینه وه هه ولێر،2 مانگی یه كه م بودجه مان له سه ر نـــادر(، كه قادر چوارپارچـــه بو)قادر خانوشـــمان وێران ببو پاره ی وه ســـتای كاشـــییه كه ی بۆ داین، كه ماڵه كه شمان له هۆڵه نداوه بۆ كوردســـتان گواسته وه كاك گـــۆران هه ڵه بجه یـــی و كاك فوئاد خێره ومه ندێكی دا، كرێكه یـــان ئه حمه د دیكه ش پـــاره ی بۆیه كردنی ماڵه كه ی بۆ داین، له و ماوه یه رۆژنامه ی ئاوێنه ش300 شـــوان كاك پێمـــداو یارمه تـــی دۆالر محه مه د له رێگای كاك عارف قوربانییه وه گه ڕاندمییـــه وه ســـه ر كاره كه م، موچه ی كاره كه م تا هه نوكـــه 700,250دینار بو، له پله چواره وه گه ڕاندمیانه وه پله حه وت، واتا له جیاتی بـــه رز كردنه وه 3پله غلۆر كرامـــه وه بۆ خواره وه ، ئێســـتاش دوای نه خۆشـــكه وتنم به 708000 خانه نشـــین بومه ، مانگانه هه واڵ بۆ ســـایتی ئێستا ئاماده ده كـــه م 300000 دینارم ده ده نێ، له رادیـــۆی ئازادیش له به رامبـــه ر هه واڵ تـــا وه رده گـــرم، 200000 ئاماده كـــردن مومتـــاز كاك جاریـــش 4 هه نوكـــه حه یـــده ری 400 دۆالرو 80000 دینـــاری پێبه خشیوم، نوســـین پاداشـــتی وه ك الی نه هرۆ عه الیش له به رامبه ر نوســـین وه رده گرت ئاشـــتینامه 150000دینارم بۆ بـــه اڵم له پارســـاڵه وه رۆژنامه كه داخرا، كـــه عه مه لیاتیـــش كـــرام ســـه ندیكای رۆژنامه نوسان300000 له رێگای كاك سمكۆ عه بدولكه ریمه وه هاوكارییانكردم،كاتێكیش كاك به ختیار مسته فا وتی هاوكارییه كه ی ســـایتی ئێســـتا كه مه بۆ تۆ وتم زیاترم ناوێت، هه مو ئه وانـــه ی مامه ڵه ی پاره م له گه ڵیان كـــردوه له زوهدو كه م ته ماحی من رازی بونه ، ئیتر هه ر به ڕێزێك له هه ر الیه كه وه 1 فلسی دیكه م لێئاشكرا ده كات ئه وه جێگای رێزه ، له دیســـه مبه ری 2010 له به ر ئـــه وه ی 500 دینارم نه بو بۆ كرێی پاس به پێ له مسه ری هه ولێره وه چومه ته به رده م باره گای نه ته وه یه كگرتوه كان بۆ

پشتیوانی له بێسه روشوێنان.-كاك فاروق ره فیق له به رنامه ی كه ناڵی ئه وانـــه ی چونه ته وتی:له كه نه دا نالیـــا شـــه ڕ كارتیان بـــۆ ده كرێـــت و باجیان لێناســـه نرێت!، باشـــه كاكه فاروق كه ی كه نه دا وه ك كوردســـتان پێشـــمه رگه ی مته ته وعی 42 ســـاڵ شـــه ڕی به رده وامی هه بوه تا كوردســـتان به كه نه دا به راورد بكه یت، تا ژیانی پێشـــمه رگه ی به رده م تـــۆپ و فڕۆكـــه و كیمیاوی به ســـه ربازی

كه نه دی بشوبهێنیت.-روداو:له سه یدسادق 4000كه س ئاماده ن روبه روی ئۆپه راسیۆنی دیجله ببنه وه . تا منداڵی به رپرســـان له شـــوێنی ئارامبن، تا سه روه ت و ســـامانی واڵت زۆربه ی بۆ به رپرســـانبن، نـــه ك 4000كـــه س، بگره 4كه سیش به ره و روی دیجله كان نابنه وه .

-غه فور مه خموری بـــۆ جاری پێنجه م بۆ سه رۆكی یندك هه ڵبژێررایه وه . ئه گه ر ینـــدك وه ك ینـــك و پـــدك بوایا،حه مید ده روێش ئاســـای رۆژئاوا كاك غه فوریش به نیو ســـه ده كورســـی ســـه رۆكایه تی

پارته كه ی به كه س نیشان نادا.-سه الم مالیكی: ده یان گه وره ئه فسه ری گاردی كۆماری به عس له ناو پێشمه رگه دان ، خۆزگه م به وانه كاكه سه الم، بۆ نازانی له م كوردســـتانه ده یان تاوانكاری ئه نفال

له ریزی حیزبه كاندایه !ملیۆنێری -)تاڵه بانی:ســـلێمانی2900 له وانـــه چه ندیـــان ئه مانـــه تێدایـــه (، تاڵه بانی به ره و خانوه قوڕه كانی ناردن، چه ندیان له وانه ن له شاخدا ئااڵ هه ڵگرانی دروشـــمی كرێكاران و گه النی زۆرلێكراوی جیهان یه كگرن بـــون، چه ندیان له وانه ن له كیمیاباران و ئه نفاله كاندا ده ست و ماڵی

خه ڵكیان بڕی!كه ســـوكاری هاواڵتی)دوســـاڵه -قوربانیانـــی هۆتێل ســـۆما چاوه ڕوانی ئه نجامن(، تۆبڵێی خاوه نی هۆتێل سۆما له جیاتی ئه وان قه ره بونه كرانێته وه ! ئه مه

ئه نجامی لێكۆڵینه وه ی كوردستانیانه یه .

ئا: ئاسۆ سه راوی

دوای راستكردنه وه ی موچه ی فه رمانبه رانی سلێمانی و

قه ره بوكردنه وه یان به بڕێك پاره ، ژماره یه ك به ڕێوه به ری گشتی

سلێمانی چون قه ره بویان بۆ خۆشیان كردوه ، له كاتێكدا وه ك راوێژكارێكی وه زاره تی دارایی ده ڵێت "قه ره بوه كه

نایانگرێته وه "، له باره ی جۆری سزاكه شیان وتی "ئه گه ر ده ركه وت

به مه به ست ئه و كاره یان كردوه ، ئه وا جگه له وه رگرتنه وه ی پاره كه ، ره نگه

سزاش بدرێن"، یه كێك له و به ڕێوه به ره گشتییانه ش كه پاره كه ی وه رگرتوه

)مه لیحه ره سوڵ( ره تیده كاته وه كارێكی "نایاسایی "یان كردبێت و ده ڵێت "به پێی یاسا و رێساكانی

حكومه تی عێراق ئه و كاره كراوه ".

دوای ئـــه وه ی حكومه تـــی هه رێـــم موچه ی به ڕاســـتكردنه وه ی بڕیاریـــدا ئیداره ی فه رمانبه رانه ی ســـنوری ئه و سلێمانی كه پێش ساڵی 2004 دامه زراون له پله )1 تا 10( ئه وه بو فه رمانبه ران ســـااڵنی به پێـــی قه ره بوكرانـــه وه خزمه تیان و هه ریه كه شیان بڕێك پاره یان پێدرا، هاوكات ژماره یه ك )به ڕێوه به ری گشـــتی (یش كه ئێســـتا به شـــێكیان قه ره بویان هه ستاون خانه نشینكراون، بۆ خۆشـــیان كـــردوه ، له كاتێكدا ئه و بڕیاره ی بۆ قه ره بوكردنه وه كه ده رچوه باســـی قه ره بوكردنه وه ی پله تایبه تی نه كردوه ، به اڵم به شـــێك له به ڕێوه به ره گشـــتییه كان وه ك )یاسین نه ریمان(ی راوێژكاری وه زاره تـــی دارایی و ئابوری لیژنه یه كیـــان پێـــده كات، ئامـــاژه ی دروستكردوه و به "هه ڵه " ته فسیریان بۆ ئه و بڕیاره كردوه و پله تایبه تیه كانشیان خســـتۆته ریزی قه ره بوكـــراوه كان كه بریتین له )به ڕێوه به ره گشـــتیه كان( و به پێی سااڵنی خزمه تی هه ریه كه شیان وه رگرتـــوه ، قه ره بوكردنه وه كـــه ی دوای ئـــه وه ی كۆمه ڵێـــك به ڕێوه به ری گشـــتی ســـودمه ند ده بن و قه ره بوه كه الی ده چێته بڕیاره كـــه وه رده گـــرن، بریـــكاری وه زیـــری دارایـــی و ئابوری )ره شـــید تاهیر( ئه ویش رازی نابێت و گومانی نایاســـایی بونـــی ده كات هه ر

بۆیه بڕیاری دروستكردنی لیژنه یه كی به ســـه رۆكایه تی ده دات لێكۆڵینـــه وه یاریـــده ده ری به ڕێوه بـــه ری گشـــتی ، مه حمود حه سه ن )حاجی محمود( و دو به ناوه كانی دارایی وه زارتی راوێژكاری )حه مه ڕه ش عومه ر و یاسین نه ریمان(، دوای ئـــه وه ی ئه و لیژنه یه پێداچونه وه به موچـــه ی به ڕێوه به ره گشـــتییه كانی ســـنوری ئیداره ی ســـلێمانی ده كات و به راوردی ده كات به موچه ی به ڕێوه به ره گشتییه كانی ســـنوری ئیداره ی هه ولێر بۆیـــان ده رده كه وێـــت كـــه به هه ڵـــه ته فســـیری ئه و بڕیاره كـــراوه و وه ك یاســـین نه ریمانی راوێژكاری وه زاره ت گه یشـــتینه ئـــه وه ی "دوای ده ڵێـــت ئه و راســـتییه ی كه به هه ڵه ته فسیری بڕیاره كـــه كـــراوه ، دوای ره زامه نـــدی وه زیری دارایـــی بڕیاردرا كه هه مو ئه و به ڕێوه به ره گشـــتییانه ی قه ربوه كه یان وه رگرتوه پاره كه یان لێبســـه نرێته وه ". له بـــاره ی ســـزای ئه و كه ســـانه ش كه به هه ڵه ته فسیریان بۆ بڕیاره كه كردوه ، ناوبراو رونیكرده وه كه لێپرسینه وه له و كه سانه له ده سه اڵتی وه زیری داراییدایه ، به اڵم نه شیشـــارده وه كه هه ر كه سێك له ئیداره دا ته فسیری هه ڵه بۆ بڕیارێك بكات ئه وا سزا ده درێت و وتی "سه ره تا ده بێت بزانیـــن ئایا به مه به ســـت ئه و ته فســـیره هه ڵه یه یان كردوه ، یان نا، ئه گه ر ده ركه وت به مه به ســـت كردویانه

پاره كه له وه رگرتنـــه وه ی جگـــه ئه وا ره نگه سزاش بدرێن".

ناوبراو هێمای به وه شـــدا كه راسته له بڕیاره كه دا باس له قانونی 22ی موچه كـــراوه و له و قانونه شـــدا پله تایبه ت و گشتی به یه كه وه هاتون "به اڵم له بڕیاری قه ره بوكردنه وه كه دا نوسراوه له پله 1 تا 10، واته نه نوســـراوه پله )تایبه ت(

یش ده گرێته وه ".به ڕێوه بـــه ری له مباره یـــه وه هـــه ر دارایی ، له وه زاره تـــی گشـــتی بودجه مه لیحه ره ســـوڵ خدر كه یه كێكه له و به ڕێوه به ره گشـــتییانه ی قه ره بوه كه ی كارێكـــی ره تیكـــرده وه وه رگرتـــوه ، "نایاســـایی "یان كردبێت و وتی "به پێی یاســـا و رێســـاكانی حكومه تی عێراقی ئه وان ده گرێته وه ، ئێمه ش قه ره بوه كه كـــه ده ڵێـــن له جه دۆله كه باســـی پله دیـــاره جه دۆله كه یان نه كراوه تایبه ت به باشـــی نه خوێندۆته وه ، ئه گه ر ئه وان گومانیشـــیان لـــه و كاره ی ئێمه هه یه بۆ نوســـراو ناكه ن بۆ وه زاره تی دارایی

عێراق بۆ دڵنیابونی خۆیان".ئامـــاژه ی ره ســـوڵ مه لیحـــه هه رێم حكومه تـــی كـــه به وه شـــكرد "غه درێكی تریشـــی لێكـــردون" و وتی "به فه رمانێكـــی ئه نجومه نـــی وه زیرانی عێـــراق كـــه لـــه 2009/8/1 ده رچوه ده رماڵه ی گشتی به ڕێوه به رێكی هه مو )ئیستسنائی ( 2ملیۆن دیناری بۆ خه رج ده كرێت، به اڵم تائێستا ملیۆنێك و 500 هه زار دینار ده رماڵه مانه ، ئه گه ر هه ڵه

نه بم له 2010/1/1 بۆمان خه رجكراوه و واته چه ند مانگێكیش ئه و ده رماڵه یه مان

پێنه دراوه ". گشتییانه ی به ڕێوه به ره له و به شێك ئـــه و قه ره بوه یـــان وه رنه گرتـــوه ، بۆ ئاوێنه یـــان رونكرده وه كـــه وه زاره تی دارایی له جیاتی سزای ئه و به ڕێوه به ره گشتییانه بدات كه ئه و كاره یان كردوه ، بڕیاریـــداوه به ســـلفه ئـــه و پاره یه یان به ڕێوه به رێكی وه ك لێوه ربگرێتـــه وه ، گشتی كه ئاماده نه بو ناوی باڵوبكرێته وه وتی "وه زاره تـــی دارایی له بری ئه وه ی ســـزای ئـــه و به ڕێوه به ره گشـــتییانه پاداشـــتیان به پێچه وانـــه وه بـــدات، ده داته وه ، به وه ی پاره كه شیان به سلفه

لێوه رده گرێته وه ". له باره ی وه رگرتنـــه وه ی ئه و پاره یه یاســـین نه ریمان ئه وه ی خســـته رو كه هه رچه نده تائێستا به شێوه یه ی فه رمی بڕیار نه دراوه به چ شێوازێك پاره كه یان لێوه ربگیرێتـــه وه ، بـــه اڵم پێشـــبینی كرد كه هه ر به شـــێوه ی ســـلفه لێیان وه ربگیرێته وه و ئه و وتی "به ڕێوه به رێكی گشتی كه موچه كه ی 2تا 3ملیۆن دیناره نزیكه ی 30تا 40 هه زاری دیناری وه ك قه ره بو وه رگرتوه ، خۆ ناكرێت به یه كجار لێوه ربگرێته وه ، چونكه ره نگه خه رجی كردبێت باشترین چاره سه ر ئه وه یه كه مانگانـــه نزیكه ی یه ك ملیۆن دیناریان

لێوه ربگیرێته وه ".

ئا: یاسین محه مه د

ئاماره كانی به ڕێوه به رایه تی ئاسایشی هه ڵه بجه ئاشكرای ده كه ن كه رێژه ی

به كارهێنانی مادده هۆشبه ره كان له مساڵدا رویان له زیادبون كردوه ،

توێژه رێكیش پێیوایه كه ده زگا ئه منییه كان "شاره زاییه كی ئه وتۆیان

نییه له و بواره دا".

به پێی ئامارێكی ئاسایشــــی هه ڵه بجه ده ركه وتــــوه به ئاوێنــــه ، دراوه كــــه كــــه س پانــــزه ئه مســــاڵدا له مــــاوه ی به هــــۆی "بازرگانیكــــردن و به كارهێنانی ده ستگیركراون هۆشــــبه ره وه " مادده ی له كاتێكدا ســــاڵی رابردو ته نها هه شــــت توێژه رانیش ده ســــتگیركراوه ، كــــه س هۆكاره كه ی بۆ چه ند خاڵێك ده گێڕنه وه قه زای نزیكایه تی ســــه ره كیترینیان كه هه ڵه بجه یــــه له گه ڵ كۆماری ئیســــامی

ئێران.وته بێژی ئاسایشی هه ڵه بجه ی شه هید، رێبه ند یار ئه حمه د له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه رایگه یاند كه ئه گه ر سه یری ساڵی رابردو بكرێت ده بینرێت رێژه ی ئه و كه ســــانه ی به هــــۆی تریاكــــه وه ده ســــتگیركراون رێژه كه یــــان زۆر كــــه م بــــوه و ژماره یان هه شت كه سه ، به اڵم ئه مساڵ رێژه كه یان زیادیكردوه و گه یشتۆته پانزه كه س له و رێژه یه ش كه ده ستگیركراون ده كه سیان

عێراقین و پێنجی دیكه شیان ئێرانین.ناوبراو ئاماژه ی به وه دا كه ئه و كه سانه به پێی مادده ی )14(ی مادده ی هۆشبه ر

ده ستگیركراون و ئه وانه شی پێیان گیراوه ته نها بۆ "كێشــــان" بوه و رێژه یه كی زۆر

كه میان بۆ "بازرگانیكردن" بوه .توێژه رێكیــــش بۆچونــــی به پێــــی نزیكایه تی هه ڵه بجه له گه ڵ واڵتی ئێران و هاوڕێیه تی و كێشــــه ، هۆكاری سه ره كین بۆ به كارهێنانی مادده ی هۆشــــبه ر الی

تاكی كورد.له و باره یه وه توێــــژه ری كۆمه اڵیه تی، دانا نادر هۆكاره كانی كێشانی تریاكی بۆ چوار خاڵ گه ڕانده وه كه یه كێكیان ئه وه یه ئه و كه سه كێشه ی كۆمه اڵیه تی هه بێت و

له به ر چاره سه رنه كردنی كێشه كانی په نا به رێته به ر كێشانی مادده هۆشبه ركان، دوه میش ئیشــــی ئه و كه سه ی كه مادده هۆشبه ره كان ده كێشێت واته پیشه كه ی چییه یاخــــود خاوه ن ســــه رمایه یه كی كــــه "هــــاوڕێ" ســــێیه میش زۆره ، ئه كته رێكی سه ره كییه له م بواره دا، بۆیه باوكان چاودێرییه كی دایكان و پێویسته توندیان هه بێت له ســــه ر منداڵه كانیان، بریتییه چواره میشــــه هۆكاری هه رچی له وه ی كه ســــێك نه خۆش بێت و رێنمایی پێبدرێــــت و بڵێن ئه و جــــۆره ده رمانانه

به سوده بۆ ئازاره كه ت، به اڵم له راستیدا ئه وانه ده یانه وێت له پشته وه ئه و كه سه

له ناوبه رن. توێــــژه ره كۆمه اڵیه تییه هۆكاری ئه و تریاكی به كارهێنانی رێــــژه ی زیادبونی له سنوری هه ڵه بجه بۆ هاوسنوری له گه ڵ كۆماری ئیسامی ئێران گه ڕانده وه و وتی "به داخه وه ده زگا ئه منییه كانی ئێمه زۆر شاره زاییان نییه له م بواره دا و پێویسته كه سانی پسپۆر له ده ره وه ی واڵت بهێنن تا راهێنان بكات به ده زگا ئه منییه كانمان و ئــــه و ئامڕازانه ی كه تایبه تــــه به گه ڕان

به دوای مادده هۆشبه ره كان زۆر ساده و ساكارن له چاو واڵتانی دیكه ".

بــــه وه دا كه نــــادر ئامــــاژه ی دانــــا تاكه كانی كۆمه ڵگه هۆشــــیار ناكرێنه وه مادده هۆشبه ره كان، چونكه له كێشانی ده بینین چه ندین رۆژ دابین ده كرێت بۆ به رنگاره بونه وه ی توندوتیژی دژی ژنان و داهاتێكی زۆریشــــی بۆ دابین ده كرێت، به اڵم تائێستا نه مانبینوه رۆژیك دابنێن بۆ به ره نگاربونه وه ی مادده هۆشبه ره كان كه زۆر پێویسته چونكه ئه مه كۆمه ڵگه

به ره و هه ڵدێر ده بات.

تایبه‌ت)356( سێشه ممه 662012/12/18

ژماره یه ك به ڕێوه به ری گش���تی قه ره بویه ك وه رده گرن و وه زاره تی داراییش لێیان وه رده گرێته وه

به ڕێوه به رێكی گشتی "حكومه ت غه ردمان لێده كات"

له هه ڵه بجه به كارهێنه رانی مادده ی هۆشبه ر له زیادبوندایه

ته نها له مساڵدا پانزه كه س

به هۆی به كارهێنان و بازرگانیكردن

به مادده ی هۆشبه ر

ده ستگیركراون

نزیكایه تی هه ڵه بجه له گه ڵ

كۆماری ئیسامی ئێران هۆكاری

سه ره كی باڵوبونه وه ی

مادده ی هۆشبه ره تریاک ئه و مادده یه ی به رۆکی گه نجان به رنادات فۆتۆ: ئینته رنێتله و ناوچه یه

"ئه گه ر ده ركه وت به مه به ست

ئه و كاره یان كردوه ، جگه

له وه رگرتنه وه ی پاره كه ، ره نگه سزاش بدرێن"

هه مو به ڕێوه به رێكی گشتی عێراق له 2009/8/1

ده رماڵه ی )ئیستسنائی (

2ملیۆن دیناری بۆ خه رج ده كرێت،

به اڵم تائێستا ئێمه 1ملیۆن 500 هه زار دینار وه رده گرین"

ژماره یه ک به رێوبه ری گشتی له جیاتی پاره وه رگرتنه وه سزاش ده درێن

►►

►

►

منیش داهاتی خۆم ئاشكرا ده كه م

ئا: سۆران

سه باره ت به بڕیاره كه ی بارزانی به گۆڕینی ناوی ناوچه جێناكۆكه كان به ناوچه كوردستانییه كانی ده ره وه ی

هه رێم، پارله مانتارێكی لیستی عێراقییه به "شه رم"ی ده زانێت

سه رۆكایه تی هه رێم خۆی له "شه ڕی ناونانه وه " بگلێنێت. پارله مانتارێكی

لیستی هاوپه یمانی نیشتیمانی شیعه كانیش ده ڵێت "ده ستور ئه و ناوچانه ی به جێناكۆك ناوبردوه ،

بۆیه پێویست ناكات ناوی دیكه ی لێبنێین".

به بڕی���اری )2012/12/12( رۆژی بارزان���ی مه س���عود ،)26( ژم���اره س���ه رۆكی هه رێمی كوردستان بڕیاریدا به گۆڕینی ن���اوی ئ���ه و ناوچانه ی كه م���ادده ی )140(ی ده س���توری عێراق ده یانگرێته وه به ناوچه كوردستانییه كان له ده ره وه ی هه رێ���م، ئه وه ش "له پێناو پاراستنی سروش���تی كوردستانی ئه م ناوچانه ، له ڕوی دانیشتوان و كه له پوری

جۆراوجۆرییه وه ". كاردان���ه وه ی بڕی���اره ش ئ���ه و الیه ن���ه عێراقییه كان���ی لێكه وت���ه وه ، به ش���ێك وه زیران، له س���ه رۆك جگه به ش���یعه و عێراقیش له پارله مانتارانی

سوننه وه ئه و بڕیاره یان ره تكرده وه .ئه ندامی ئه نجومه نی نوێنه ران له سه ر لیستی هاوپه یمانی نیشتیمانی ئیحسان عه وادی ، به ئاوێنه ی راگه یاند "پێویسته سه رۆكی هه رێم رێز له ده ستور بگرێت، چونكه ئه و ده س���توره له الیه ن گه لی عه وادی پێ���دراوه ". ده نگی عێراقه وه داوا ده كات بارزان���ی ئ���ه م بڕی���اره ی بگۆڕێت، چونكه "پێچه وانه ی ده ستوره ، پێویسته بارزانی پێش ئه وه ی بڕیارێك

بدات، بزانێت تاچه ند له گه ڵ ده س���تور گونجاوه ".

مادده ی )140(ی ده ستوری عێراق، كه رك���وك و به ش���ێك له پارێزگاكان���ی س���ه اڵحه دینی نه ین���ه واو دیال���ه و به ناوچ���ه ی جێناكۆك ناوب���ردوه . بۆ دیاریكردنی چاره نوسی ئه و ناوچانه ش، قۆناغه كانی ئاسایكردنه وه و سه رژمێری و راپرس���ی دیاریك���راوه ، دوایین واده ی مادده ی���ه ش ئ���ه و جێبه جێكردن���ی

)2007/12/31( بو.بارزان���ی بڕیاره ك���ه ی ع���ه وادی ،

ناوده بات و به "بڕیارێك���ی شه خس���ی " بارزانی ئ���ه وه ی ده ڵێ���ت "پێموانییه ده یڵێت، له سه ر ئه رزی واقیع روبدات". وتیش���ی "ده س���تور ئ���ه و ناوچانه ی به جێناكۆك ناوبردوه ، بۆیه پێویس���ت ناكات ناوی دیكه ی لێبنێین". هه روه ها داواش���یكرد بارزانی جگه له ده ستور، رێز له و رێككه وتنه سیاسیانه ش بگرێت كه له نێوان كوتله سیاسییه كاندا واژو

كراوه .بڕیاره كه ی بارزانی ، دوای ئه وه هات كه مالیكی س���ه رۆك وه زی���ران چه ند

جارێك له میدیاكان���ه وه ئه و ناوچانه ی به ناوچه ی تێكه ڵ ناوبرد. وه كو بارزانی له راگه یه نراوه كه یدا ده ڵێت "دوای ئه وه ی هه ندێ به رپرس���ی ب���ااڵ له حكومه تی به مه به ست پاش���گه زبونه ته وه عێراق له به كارهێنانی ده س���ته واژه ی )ناوچه ناكۆكی له س���ه ره كان( كه له ده ستوری عێراق���دا هاتوه ، وه ك ئاماژه بۆ ناوچه كوردس���تانییه كانی ده ره وه ی هه رێمی كوردس���تان و له جیاتی ئ���ه وه له كاره ده سته واژه یه ك جۆره فه رمییه كانیاندا به كارده هێن���ن كه بێ هیچ به ڵگه یه كی یاس���ایی واقعی، مێژویی و جوگرافین، ئه مه ش ئه وه ده گه یه نێت كه مه به ست و ئ���اره زوی جێبه جێ كردن���ی مادده ی

)140(ی ده ستوریان نییه ".پارله مانت���اری لیس���تی عێراقیی���ه ئاوێن���ه ی ب���ۆ جب���وری ، عوم���ه ر س���ه رۆكی بڕیاره ك���ه ی رونك���رده وه هه رێ���م "له روی قانونیی���ه وه هه ڵه یه ، چونكه له ده ستوردا ته نها ناوی ناوچه جێناكۆكه كان هات���وه ". هه روه ها رای وایه ئه وه ی بارزانی كردویه تی ناوێكی سیاس���ییه ، بۆیه ده ڵێ���ت "من وه كو سیاسییه ك به هیچ شێوه یه ك دان به و ده س���ته واژه یه دا نانێ���م، چونكه دژی

یه كێتی نیشتیمانی خاكی عێراقه ".رۆژێك بارزان���ی راگه یه نراوه ك���ه ی دوای رونكردنه وه یه ك���ی نوس���ینگه ی سه رۆكایه تی كۆماری عێراق هات، كه تیایدا تاڵه بانی رایگه یاندبو به هاوكاری رێكه وتنێك و گه یشتونه ته جێگره كه ی داوای له هه ولێرو به غدا كرد، ش���ه ڕی میدیای���ی دژی یه كت���ر رابگرن. به اڵم دوای بڕیاره ك���ه ی بارزانی و وه اڵمه كه ی مالیكی ، جارێكی دیكه بارزانی وه اڵمی

مالیكی دایه وه .به بۆچونی عوم���ه ر جبوری ، بارزانی "رێزی له هه وڵه كانی تاڵه بانی نه گرتوه

بارودۆخه ك���ه ، هێوركردن���ه وه ی ب���ۆ هه روه ه���ا ب���وه ه���ۆی له ناوبردن���ی هه م���و هه وڵه كانی ئاس���اییكردنه وه ی بارودۆخه ك���ه ". وتیش���ی "بڕباره كه ی بارزان���ی كاردان���ه وه و هه ڵوێس���تێكی ئیس���تفزازی ب���و، بۆیه ئێم���ه به هیچ

شێوه یه ك پێشوازی لێناكه ین".به ڕای جب���وری ، ده ب���و حكومه ت و ئ���ه و گۆڕین���ی بڕی���اری پارله م���ان س���ه رۆكی نه وه كو بدایه ، ناوچانه یان له وباره یه ش���ه وه وتی "مایه ی هه رێم. ش���ه رمه بۆ س���ه رۆكایه تی هه رێم، كه دێته ئه م شه ڕی ناونانه وه . ئه م بڕیاره له روی واقیعه وه هیچ بایه خێكی نییه و كێشه كانی نێوان هه رێم و ناوه ند زیاتر

ده كات".له الیه كی تره وه پس���پۆڕێكی بواری قانونی ئاش���كرای ده كات، بڕیاره كه ی سه رۆكی هه رێم پێچه وانه ی ده ستوره و هه ڵوه شانه وه ی بڕیاره كه ش به الوازبونی

پێگه ی هه رێم ناوده بات.پسپۆری یاس���ای ده ستوری ، حاكم له وه كرد باس���ی له تی���ف مس���ته فا، بڕیاره كه ی سه رۆكی هه رێم "پێچه وانه ی ده س���توره ، چونك���ه م���اده ی 140ی به ناوچه ی ناوچان���ه ی ئه و ده س���تور ناوب���راو وه س���فكردوه ". جێناك���ۆك ده ستوری پانزه ی "ماده ی وتیش���ی ، عێ���راق ده ڵێ���ت، نابێت هی���چ بڕیارو ئیتیحادی و له حكومه ت���ی یاس���ایه ك پێچه وانه ی كه ده ربچن هه رێمه كانیش ده س���توربن، بۆیه ئه گ���ه ر حكومه تی ئیتیحادی و فراكسیۆنی ده وڵه تی یاسا بیانه وێ���ت تانه له بڕیاره كه بده ن، ئه وا ده توان���ن هه ڵیبوه ش���ێننه وه ، به وه ش هه رێم س���ه رپێچییه كی یاسایی له سه ر خ���ۆی تۆماركردوه ، هه ڵوه ش���انه وه ی الواز هه رێ���م پێگ���ه ی بڕیاره ك���ه ش

ده كات".

ئا: سۆران كامه ران

له دیمانه یه كدا له گه ڵ ئاوێنه ، سه رۆكی به ره ی توركمانی عێراق ئه رشه د ساڵحی ، رایده گه یه نێت

له سه ر هه ڵبژاردنه كانی كه ركوك، رێككه وتنێكی عه ره بی كوردی دژی

توركمان هه یه . راشیده گه یه نێت ملمالنێی ئێستای نێوان پێشمه رگه و

سوپای عێراق له سه ر خاكی توركمانه . هه روه ها ئه وه ش ئاشكرا ده كات كه له ئێستادا لیستی عێراقییه خاوه نی

هه ڵوێستێكی یه كگرتو نییه .

س���اڵحی ، كه له هه مانكاتدا ئه ندامی پارله مان���ی عێراقه له س���ه ر لیس���تی ئ���ه و ملمالنێ و عێراقیی���ه ، پێیوای���ه ناكۆكییه سیاسییه ی له ئێستادا له سه ر هه یه ، عێ���راق گۆڕه پان���ی سیاس���ی "ملمالنێیه كه له نێ���وان كورد له الیه ك و ع���ه ره ب و توركمانی���ش له الیه كی تر" له هه مانكات���دا ئ���ه وه ش راده گه یه نێت ئه و خاكه ی كه س���وپای عێراق و هێزی پێش���مه رگه ملمالنێی له س���ه ر ده كه ن "ئێمه وه كو توركمان وایده بینین، ئه و خاكه به پێی مێ���ژو توركمانییه ، به اڵم

دوچاری گۆڕانی دیمۆگرافی هاتوه ".بۆ چاره سه ری گرفته سیاسییه كانی نێوان كوردستان و عێراقیش، سه رۆكی به ره ی توركمانی پێیوایه "چاره س���ه ر پێویسته له ڕێگه ی دیالۆگی راسته وخۆی نێوان كوردو توركمان و عه ره ب بێت، بۆ ئه وه ی بگه ین به ئیداره یه كی ته وافوقی

سیاسی هاوبه ش".له مانگی ئازاری ئه مساڵه وه سه رۆكی هه رێمی كوردستان مه س���عود بارزانی به هاوپه یمان���ی له گه ڵ ئه ی���اد عه الوی موقته دا عێراقییه و لیس���تی سه رۆكی س���ه دری س���ه رۆكی ره وتی س���ه در، هه وڵیان���دا متمان���ه له ن���وری مالیكی سه رۆك وه زیران بسه ننه وه ، به اڵم له و له باره ی نه بون. س���ه ركه وتو مانۆڕه د لێسه ندنه وه ی له ئێس���تادا ئایا ئه وه ی گرفته كان، چاره سه ری ده بێته متمانه "لێس���ه ندنه وه ی ده ڵێ���ت س���اڵحی

متمانه هه رچه نده ل���ه ڕوی قانونییه وه قبوڵكراوه ، به اڵم ئامرازێكی سه ركه وتو

نییه ". ك���ه عێ���راق توركمان���ی ب���ه ره ی پارت���ی ژماره ی���ه ك له گردبون���ه وه ی توركمانی پێكهاتوه و له سنوری پارێزگای كه ركوك خاوه نی دو كورسی پارله مانن و چونه )2010/3/7( له هه ڵبژاردنه كانی ن���او لیس���تی عێراقییه وه . س���ه رۆكی بۆ هه ڵس���ه نگاندنی له باره ی به ره كه ، سیاسه تی سه ركردایه تی سیاسی كورد، هه ڵه ی كورد "س���ه ركردایه تی ده ڵێت زۆریان كردوه ". له باره ی ئه وه شی ئایا لیس���تی عێراقییه له ئێس���تادا خاوه ن ده ڵێ���ت یه كگرت���وه ، هه ڵوێس���تێكی لیستی هه ڵوێستی له ئێستادا "نه خێر،

عێراقییه یه كگرتو نییه ".له ئێس���تادا الیه نی ك���وردی خاوه نی هێزی پێش���مه رگه یه ، هه رچی سوپای عێراقیش���ه به س���ه ر عه ره بی ش���یعه و ئه وه ی خاوه نی دابه ش���بوه ، سوننه دا هێزی س���ه ربازی تایبه ت به خۆی نییه ، نه ته وه ی توركمان���ه . له وه اڵمی ئه وه دا ئایا توركمان ئه گه ر دوچاری هه ڕه ش���ه هاتن، به چ هێزێ���ك به رگری له خۆیان ده كه ن، س���ه رۆكی ب���ه ره ی توركمانی

پێش���مه رگه ی كورد "ئه گ���ه ر ده ڵێت هه بێت و هه ڕه ش���ه له وانیتر بكات، ئه وا به ناچ���اری الیه نه كه ی ت���ر په ناده باته ب���ه ر حكوم���ه ت، ی���ان كۆمه ڵگ���ه ی

نێوده وڵه تی ".ماوه ی ح���ه وت س���اڵه هه ڵبژاردنی ئه نجام پارێزگای كه ركوك ئه نجومه نی نه دراوه ، ئه وه ش به هۆی رێكنه كه وتنی نێوان الیه نه سیاسییه كانی شاره كه وه . له ئێستاشدا بۆ هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی له الیه نی هه ریه كه كه ركوك، پارێزگای ك���وردی و عه ره ب���ی و توركمانی پڕۆژه قانون���ی تایب���ه ت به خۆی���ان هه ی���ه و ئاماده شنین س���ازش بۆ یه كتر بكه ن، ل���ه م میانه دا س���ه رۆكی هه رچه ن���ده پارله مانی عێراق و نێرده ی س���كرتێری گش���تی نه ته وه یه كگرتوه كان له عێراق مارتن كۆپله ر، هه وڵی لێكنزیكردنه وه ی ئه و الیه نانه یان داوه ، به اڵم تائێس���تا نه گه یشتونه ته رێككه وتنێكی هاوبه ش.

له باره ی هه ڵبژاردنه كانی كه ركوكه وه ، س���ه رۆكی به ره ی توركمان���ی ، ده ڵێت "سه باره ت به هه ڵبژاردنه كانی كه ركوك، رێككه وتنێك���ی عه ره بی ك���وردی دژی توركم���ان هه ی���ه ، ئ���ه وه ش له ڕێگه ی به كارهێنان���ی تۆم���اری ده نگده ران���ی

س���اڵی 2010". هه روه ها ده ڵێت "ئێمه وه كو توركم���ان ده خوازین ئیداره یه كی كورس���ییه كانی هه بێ���ت، هاوب���ه ش یه كسان به ش���ێوه یه كی ئه نجومه نیش

دابه ش بكرێت".ساڵی رابردو، الیه نی كوردی له شاری پۆس���تی ده س���تبه رداری كه رك���وك س���ه رۆكی ئه نجومه ن���ی پارێزگای بون بۆ پێكهات���ه ی توركمانی ، كه خاوه نی نۆ كورس���ین له كۆی )41( كورس���ی كه رك���وك. پارێ���زگای ئه نجومه ن���ی له وكاته شه وه تائێستا به ڕای چاودێران له هه مبه ر توركمان میدیای سیاسه ت و ك���ورد گۆڕانێكی به رچاوی به س���ه ردا

هاتوه .ده رباره ی ئه و بۆچونه ی كه پێیوایه سیاس���ه تی به ره ی توركمانی به رانبه ر زیاتر توركمانه كانیش گ���ۆڕاوه ، كورد پۆس���ت و به ده س���تهێنانی له غه م���ی كورس���یدان، ئه رشه د س���اڵحی ده ڵێت "نزیكبونه وه له نێ���وان كوردو توركمان نیی���ه ، به اڵم ئێم���ه وه ك���و توركمان ب���را بده ین���ه هه لێ���ك ده مانه وێ���ت پێداچونه وه تاوه ك���و كورده كانم���ان، به حیس���اباته سیاس���ییه كانی خۆیاندا "ئێم���ه چاوه ڕوانین بكه ن". وتیش���ی

له سه ر زه وی و به كرداری جێبه جێكردنی رێككه وتنه كان ببینین".

عێراق، ده ستوری )140(ی مادده ی ژماره ی���ه ك كه رك���وك و پارێ���زگای س���ه اڵحه دین و پارێزگاكانی ناوچ���ه ی دیاله و نه ین���ه وای به ناوچه ی جێناكۆك ناوب���ردوه ، ب���ه اڵم ب���ه ره ی توركمانی بڕوایان وای���ه زۆرینه ی ئ���ه و ناوچانه به پێی ناسنامه ی مێژویی و كلتوری ئه و

ناوچانه "توركمانین".س���ه رۆكی به ره ی توركمانی ، ئاماژه ب���ه وه ده كات ئه وان هه ر له س���ه ره تاوه ناوچانه ئه و له ناودێركردنی ره خنه یان به ناوچه ی جێناكۆك هه بوه ، به هۆكاری ئه وه ی "ئه و ناوچانه له ڕوی ئیتنییه وه تێكه ڵن و له ڕوی سیاس���ییه وه ناكۆكی له سه ره و له ڕوی دیمۆگرافیشه وه توشی

گۆڕان هاتون". له ئاماژه یه كیش���دا ب���ۆ بڕیاره ك���ه ی س���ه رۆكی هه رێم���ی كوردس���تان كه بڕیاری���دا ،)2012/12/12( رۆژی به گۆڕینی ن���اوی ناوچه جێناكۆكه كان ده ره وه ی كوردستانییه كانی ناوچه بۆ هه رێم، ئه رشه د س���اڵحی ده ڵێت "ئه و كه س���ه ی ئه مڕۆ تانه ی له ناوی ناوچه جێناكۆكه كان هه یه ، كاتێك ده س���تور نوسرایه وه پش���تگیری له و ناوه كردو له گه ڵ الیه نه كانی تر رێكه وتن، تا ئه و

ناوه له ده ستوردا زیاد بكرێت". له به ش���ێكی دیك���ه ی قس���ه كانیدا، به س���ه رۆكایه تی ناونانه كه ی ساڵحی "سه رپێچیه كی ئاشكراو رونی ده ستور" ناوده ب���ات و ده ڵێت "چاره نوس���ی ئه م ناوچان���ه بڕیاری لێنادرێ���ت، ته نها به ویستی خه ڵكه كه ی و له ڕێگه ی دیالۆگ و

سازانی سیاسییه وه نه بێت".س���ه رۆكی به ره ی توركمان���ی ، داوا له حكومه تی ناوه ن���دی و هه رێم ده كات له ڕوی جێناكۆكه كان ناوچه ره وش���ی سیاس���ی و ئه منییه وه ئاڵ���ۆز نه كه ن. هه ربۆی���ه پێش���نیار ده كات ه���ه ردوال په نا ببه نه به ر هه مواركردنی ده ستور، ده سته واژه یه ك دۆوینه وه ی به ئامانجی كه س���ازانی له س���ه ر هه بێت و له گه ڵ

واقیعی ئه و ناوچانه دا بگونجێت.

پۆستاڵ‌و‌هه‌ڵبژاردنچوار س���اڵ له مه وبه ر ئه وه ن���ده ی نه مابو خانه قین س���وپاو پێش���مه رگه به گژیه كدا بكات، له ئێستاش���دا دیجل���ه هه مان كار نمایش���كردنی كۆكردن���ه وه و ده كات. هێز له الی���ه ن بارزان���ی و مالیكییه وه به ر ئه نجومه نی هه ڵبژاردن���ی له ئه نجامدان���ی پارێ���زگاكان، ب���ه ڕای چاودێ���ران جگ���ه له هه ڕه ش���ه ی سیاس���ی و پڕوپاگه ن���ده ی

هه ڵبژاردن هیچی تر نییه .له سه ره تای س���اڵی )2008(دا، به پاساوی هه وڵ���دان بۆ باش���تركردنی دۆخی ئه منی مالیكی س���وننی ، سێگۆش���ه ی ناوچه ی "ئه نجومه نی ئیسناد"ی بۆ خێڵه سوننییه عه ره بییه كانی س���نوری پارێ���زگای دیاله وه ستایه وه ، دژی كوردیش دروس���تكرد و چونك���ه به ئامرازێكی ده س���تی مالیكیان ده زانی ب���ۆ كۆنترۆڵكردنی ناوچه كه . ئه و له ئه نجامدانی هه ڵبژاردنی هه نگاوه ش به ر ئه نجومه نی پارێزگاكان بو له ساڵی )2009(

دا.له مانگی نیساندا، فیرقه ی پێنجی سوپای عێراق، لیوای )34(ی هێزی پێشمه رگه ی ئاگاداركرده وه ، تاوه كو خانه قین چۆڵبكات، بۆ ئه وه ی س���وپا كۆنترۆڵی باری ئه منی ناوچه كه ب���كات، به اڵم كورد ئه و داوایه ی ره تكرده وه . له مانگ���ی ته مموزدا، مالیكی هه ڵمه تی سه ربازی "بشائر الخیر" ده ستی پێك���رد، به مه رام���ی كۆنترۆڵكردنی باری ئه منی پارێزگای دیاله . له سه ره تای مانگی ئابدا فیرقه ی یه كی سوپا به ره و خانه قین جواڵ و داوایانكرد له ماوه ی )24( كاتژمێردا پێشمه رگه له ناوچه كه نه مێنی ، به اڵم ئه م

داوایه ش ره تكرایه وه .له و سه روبه نده دا، سوپا گێچه ڵی به باره گای پارته سیاسییه كانی كورد له جه له وال كرد، كاتێكی���ش هێزه كانی پۆلیس ویس���تیان ئه فس���ه رێكی هه واڵگری كورد ده س���تگیر س���وپا پێش���مه رگه و له ئاكامدا بك���ه ن، به رانبه ری یه كتر وه ستان و پێشمه رگه یه ك كوژراو هه ڵچون دروس���تبو. له م الش���ه وه

لێدوانه كانی مالیكی دژی كورد هه ڵكشا.دوای روداوه كان���ی خانه قین ب���ۆ ماوه ی نزیكه ی س���اڵێك شه ڕه قس���ه ی میدیایی ب���ه رده وام هه ولێ���ر به غ���داو له نێ���وان ب���و. كۆتای���ی روداوه ك���ه ش ب���ه وه هات بارزانی ئه مه ریكا، به نێوه ندگیری سوپای چ���وه به غدا و له گ���ه ڵ حكومه تی ناوه ندی رێككه وتن له س���ه ر ئه وه ی خانه قین له بری سوپاو پێشمه رگه ، بخرێته ژێر ده سه اڵتی

پۆلیسه وه .له مانگی ته مموزی ئه مس���اڵدا، وه زاره تی به رگ���ری عێراق فه رمانده ی���ی دیجله ی بۆ دیال���ه و كه ركوك و س���ه اڵحه دین پێكهێنا. له مانگ���ی ئه یلول���دا ك���ورد به ناقانون���ی له قه ڵه می���دا. له مانگ���ی یان���زه دا كاتێك هێزێكی پۆلی���س هه وڵیدا گه نجێكی كورد بكات، ده س���تگیر خورمات���و له ق���ه زای ش���ه ڕه ته قه رویداو كه سێك كوژرا. ئه مه له كاتێكدای���ه بڕی���اره له مانگی نیس���انی ئه نجومه ن���ی هه ڵبژاردن���ی )2013(دا،

پارێزگاكان به ڕێوه بچێت.توندبون���ه وه ی ملمالن���ێ سیاس���ییه كان، گه یش���ته ئه وه ی جارێكیتر پێش���مه رگه و یه كت���ر به رانب���ه ری عێ���راق س���وپای بوه ستنه وه . چه ند رۆژێك له مه وبه ر بارزانی س���ه رۆكی هه رێم به رۆژنامه یه كی عه ره بی راگه یاند "رێگه به مالیكی ناده ین له ناوچه بجوڵێنێت". هێزه كان���ی جێناكۆك���ه كان هه م���ان رۆژ ش���ێخ جه عف���ه ری وه زیری پێشمه رگه ، مالیكی به چه كداركردنی خێڵه تكریت دیاله و كه رك���وك و عه ره بییه كانی تۆمه تبارك���رد. به رهه م س���اڵحی جێگری تاڵه بانی���ش، وتی : مالیكی ده یه وێت كورد

بۆ زه مه نی سه دام بگێڕێته وه .بۆ چاره س���ه ركردنی ئه م دۆخه ، جارێكیتر به ناوبژیوان���ی ئه مه ریكا، ك���وردو ناوه ند كه وتن���ه وه گفتوگ���ۆ، به اڵم نه گه یش���تنه رێككه وتن و تائێستا شه ڕه لێدوانی میدیایی

به رده وامه .به ڕای چاودێ���ران، ئه م دو هه نگاوه ی به ر له هه ڵبژاردنی پارێزگاكان، له الی مالیكییه وه بۆته هۆی وروژاندنی هه س���تی نه ته وه یی و خۆنمایشكردن وه كو به ربه ستێك له به رده م خواس���تی فراوانخ���وازی ك���ورد، به مه ش توانیویه تی س���ۆزی به ش���ێك له سوننه ی

باكوری عێراق به الی خۆیدا ببات. هه رچی مه س���عود بارزانیی���ه خۆی وه كو به رگریكاری به رژه وه ندی كورد پیشانداوه و میدی���ای كوردی و ئۆپۆزس���یۆن و یه كێتی ئه مه ش كێش���كردوه ، خۆی���دا ب���ه دوای خاڵێكی گرنگه ، چونكه پێش���تر یه كێتی و له سیاسه ته كانی ره خنه یان ئۆپۆزس���یۆن

بارزانی ده گرت.

7 )356( سێشه ممه 2012/12/18 عێراق

پرۆفایل

پارله‌مانتارێكی‌‌عێراقییه‌:‌مایه‌ی‌‌شه‌رمه‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌هه‌رێم‌شه‌ڕی‌‌ناونان‌ده‌كات

سه‌رۆكی‌‌به‌ره‌ی‌‌توركمانی‌‌ئه‌رشه‌د‌ساڵحی‌‌بۆ‌ئاوێنه‌:له‌كه‌ركوك‌رێككه‌وتنێكی‌‌عه‌ره‌بی‌‌كوردی‌‌دژی‌‌توركمان‌هه‌یه‌

ئه رشه د ساڵحی

كه ركوك و زۆربەی ناوچه جێناكۆكەکان

به پێی ناسنامه ی مێژویی و كلتوری

"توركمانین"

ئیحسان عه وادی

بارزانی رێزی له هه وڵه كانی

تاڵه بانی نه گرت بۆ هێوركردنه وه ی بارودۆخه كه و بووە

هۆی له ناوبردنی هه مو هه وڵه كانی ئاساییكردنه وه ی

بارودۆخه كه

بكه ین، ئه وا ناوه ندی خه رجی حكومی )500( ملیار دۆالر تێده په ڕێنێت".

راپۆرته ك���ه ئام���اژه ب���ه وه ده كات هه رچه ن���ده )95%( داهاتی حكومه ت قازانجی به رزترین به اڵم له نه وته وه یه ، نه وت ك���ه حكومه ت ده س���تیكه وتوه )83( ملیار دۆالر بوه ، كاتێك له ساڵی )2011(دا رۆژانه )2.1( ملیۆن به رمیل نه وتی هه ن���ارده ك���ردوه . به گوێره ی

راپۆرته كه "ئه و ژماره یه ش زۆر كه متره له بودج���ه )118( ملی���ار دۆالرییه كه و كه مت���ره ، داواكراوی���ش له بودج���ه ی ئ���ه وه ش به ڕون���ی ئاش���كرای ده كات كه داهاتی نه وت به ش���ی دابینكردنی

خه رجییه كانی حكومه ت ناكات".ئابوری ، بواری ش���اره زایانی به ڕای به فره جۆركردنی پێویس���تی عێ���راق ده بێ���ت، حكومیی���ه كان داهات���ه

نه وه كو ته نها پش���ت به ستن به نه وت، ئه گ���ه ر "ده یه وێ���ت دارایی پێویس���ت وه ده ستبهێنێت بۆ گه شه پێدان و ببێته

گه لێكی پێشكه وتو".وزه ی ئاژانس���ی دیكه وه ، له الیه كی عێراق ده كات پێشبینی نێوده وڵه تی ، )4.4( رۆژان���ه )2020(دا له س���اڵی ملیۆن به رمیل هه ن���ارده بكات، به اڵم "داهاته كه ی نابێت���ه هۆی دابینكردنی عێراق، ئێس���تای پێداویس���تییه كانی نه وه كو ئه و كاته كه ژماره ی دانیشتوانی

ئا: ئاسۆ سه راوی

به هۆی گرانی پێدانی مۆڵه تی هێنانی ئاژه ڵ بۆ هه رێم، كه مترین بازرگان

به فه رمی كاری هێنانی ئاژه ڵ ده كه ن، به اڵم به رێگای قاچاخ له به شێكی

زۆری سنوره كانی ئێرانه وه ئاژه ڵێكی زۆر دێته ناو هه رێمه وه و به پێی

به دواداچونێكی ئاوێنه ش له سه ره تای ئه مساڵه وه و له سنوره جیاجیاكانی پارێزگای سلێمانییه وه و تائێستا به

رێگای قاچاخ، هه زاران ئاژه ڵ هاتۆته ناو هه رێمه وه ، كه زۆرینه یان له الیه ن

الیه نه په یوه ندیداره كانه وه ده ستی به سه رداگیراوه .

ه���ه ر بازرگانێك بیه وێ���ت به فه رمی كاری هێنانی ئ���اژه ڵ بكات بۆ هه رێم، ده بێت به فه رمی نوسراوێك ئاراسته ی به ڕێوه به رایه تی ڤێتێرنه ری سنوره كه ی بكات، تا له رێگایه وه كاره یاساییه كانی هێنانی ئه نجامبدات و ده بێت ره زامه ندی هه ردو وه زارتی بازرگانی و كشتوكاڵییش س���ه الحه دین د.ئ���اری وه ربگرێ���ت. به ڕێوه ب���ه ری ڤێتێرن���ه ری س���لێمانی له وباره یه وه ئام���اژه به وه ده كات، كه هه ر بازرگانێك بیه وێت به فه رمی ئاژه ڵ بێنێت ده بێت ناوی ئه و واڵته ش دیاری بكات كه ئاژه ڵه ك���ه ی لێوه دێنێت، تا ئه وان دڵنیابن ل���ه وه ی له و واڵته وه ی ئاژه ڵه كه ی لێوه دێت نه خۆشی ئاژه ڵ نیی���ه ب���ۆ ئه وه ش س���ه یری س���ایتی رێكخ���راوی )oid( ده ك���ه ن، چونكه نه خۆشی ئاژه ڵ له هه ر واڵتێكدا هه بێت هه رچه ند باڵوده كرێته وه ، سایته دا له و به ش���ێك له بازرگان���ان واده زان���ن كه له ئێس���تادا واڵتی ئێ���ران یه كێكه له و واڵتان���ه ی كه نه خۆش���ی ئاژه ڵی تێدا باڵوه ، به اڵم د. ئاری ئه وه ی ره تكرده وه كه نه خۆش���ی ئاژه ڵ له ئێراندا هه بێت و وتی "له ئێستادا ئێران له و واڵتانه نییه كه نه خۆشی ئاژه ڵی تێدا بێت". د. ئاری ئه وه شی نه ش���ارده وه كه مۆڵه تپێدان

به هێنانی ئاژه ڵ ئاس���ان نییه ، چونكه هه رێمی كوردس���تان داوای بڕوانامه ی ته ندروس���تی ئ���ه و واڵت���ه ده كات كه ئاژه ڵه كه ی لێوه دێت "زۆربه ی واڵتانیش رێگه ن���اده ن به فه رمی ئاژه ڵیان بڕواته ده ره وه و بڕوانامه ی ته ندروستی ناده ن، بۆیه هێنانی ئ���اژه ڵ به فه رمی كارێكی ئاس���ان نییه ". ئه وكاته ش كه هێنانی ئاژه ڵ به فه رمی ئاس���ان نابێت به شێك له بازرگانان���ی ئه و ب���واره هه وڵده ده ن به رێگای قاچاخ���ه وه ئاژه ڵ بهێننه ناو هه رێمه وه و نزیكترین واڵتیش بۆ هێنانی ئاژه ڵ به قاچاخ له پارێزگای سلێمانییه وه واڵتی ئێرانه . به پێی ئامارێكی به ش���ی گومرگ���ی به ڕێوه به رایه ت���ی یاس���ای س���لێمانی له س���ه ره تای ئه مس���اڵه وه تائێستا 645 سه ر مه ڕ و بزن و 774 سه ر

ره شه واڵخ كه به قاچاخ هێنراوه ده ستی به سه رداگیراوه ، غه رامه ی ئه وانه ش بۆ م���ه ڕ و بزنه كان 17ملی���ۆن 710هه زاره دیناربوه بۆ ره ش���ه واڵخه كانیش زیاتر له 85ملیۆن دینار بوه ، هاوكات به پێی گومرگی به ڕێوه به رایه ت���ی ئامارێك���ی مه رزی باش���ماخ له سه ره تا ئه مساڵه وه تائێستا ده ستگیراوه به سه ر 451 سه ر ره ش���ه واڵخ و617 س���ه ر مه ڕ و بزن كه بێته هه رێمه وه ، به قاچ���اخ هه وڵدراوه به پێ���ی وته ی س���ه روه ر كاكه عه بدواڵ به ڕێوه به ری گومرگی مه رزی باش���ماخ، له و س���نوره ی ئه وانه وه و له س���ه ره تای ئ���ه م س���اڵه وه به فه رمی هی���چ جۆره ئاژه ڵێك نه هاتۆت���ه هه رێمه وه ، ئه وه ی

پاسه وانی له الیه ن هاتوه به قاچاخیش س���نور و مه فره زه كان���ی ئاسایش���ه وه ده ستیان به سه رداگیراوه پاشان له الی ئه وان كێش���ه ی گومرگی بۆكراوه ته وه ، ئه و رونیشیكرده وه كه دوای دابه زینی به ه���ای تمه ن���ی ئێرانی هه وڵ���دان بۆ هێنانی ئاژه ڵ به قاچاخ له ئێرانه وه زۆر

زیادیكردوه .به وته ی حسێن ئه حمه د به ڕێوه به ری گومرگ���ی گه رمی���ان ل���ه و س���نوره ی ئه مساڵه وه له س���ه ره تای ئه وانیشه وه به فه رمی ئ���اژه ڵ نه هاتوه ، ئه وه ش���ی به قاچاخ هاتوه ده ستی به سه رداگیراوه ، به ڕێوه ب���ه ره ئ���ه و به وت���ه ی ه���ه ر له وكاته شه وه كه به های تمه نی ئێرانی

زۆر دابه زی���وه ، هاتنی ئاژه ڵ به قاچاخ زۆر زیادیكردوه .

به پێی چه ند زانیارییه كیش كه ده ست ئاوێنه كه وتوه له سنوری قه ندیلیشه وه ئاژه ڵێك���ی زۆر دێته ن���او هه رێمه وه ، س���نوره كه و به رباڵوی به ه���ۆی به اڵم بونی پارتی كرێكارانی كوردستان له و ناوچه ی���ه دا حكومه تی هه رێ���م توانای

كۆنترۆڵكردنی ئه و سنوره ی نییه .له س���نوری پشده ریشه وه وه ك رائید به ڕێوه به ری محه مه د جێگری فه یسه ڵ پۆلیسی گومرگی پشده ر رونیده كاته وه ، ئاژه ڵێكی زۆر به قاچاخ هاتوه ، ئه وانیش به پێی توانای خۆیان توانیویانه ده ست بگ���رن به س���ه ر زۆرینه ی���دا، هه روه ها

ئه و باس���ی له وه كرد كه له س���ه ره تای توانیویان���ه تائێس���تا ئه مس���اڵه وه ده س���تبگرن به سه ر 170 س���ه ر مه ڕ و

بزن و 121 ره شه واڵخدا. له الیه كی تره وه به ڕێوه به ری گومرگی راپه رین جه وهه ر ره سوڵ جه ختی له وه ك���رده وه كه ل���ه دوای دابه زینی به های تمه ن���ی ئێرانییه وه هه وڵێكی زۆر هه یه بۆ هێنانی ئاژه ڵ به قاچاخ له و واڵته وه ، ئه و رونیك���رده وه كه ل���ه دوای مانگی حه وتی ئه مس���اڵه وه كه به های دراوی ئێران���ی به رێژه یه كی به رچ���او دابه زی له و سنوره ی خۆیانه وه ده ستیانگرتوه به س���ه ر زیاتر له 600 سه ر ره شه واڵخ و

300 سه ر مه ڕ و بزن.

ئا: بارام سوبحی

به پێی راپۆرتێكی به راوردكاری ، له سااڵنی داهاتودا عێراق ده كه وێته

ژێر قه رزێكی گه وره وه ، به هۆی ئه وه ی به ته نها پشت به نه وت ده به ستێت. بۆ چاره سه ركردنی ئه و گرفته ش،

فره جۆركردنی سه رچاوه كانی داهات له الیه ن حكومه ته وه ، به چاره سه ری

بنه ڕه تی ده زانرێت.

)ئاژانس���ی راپۆرتێك���ی به پێ���ی ئور(، داهاتی ن���ه وت ناتوانێ ئه و بڕه پاره یه ی حكومه ت پێویس���تێتی دابین ب���كات، بۆیه زو بێ یان دره نگ عێراق دوچ���اری گرفتی قه رزی مه ترس���یدار ده بێته وه . به هۆكاری ئه وه ی حكومه ت به ش���ێوه یه كی فه رمی پشت به داهاتی نه وت ده به ستێت، به جۆرێك هه نارده ی داهات���ی حكوم���ه ت ن���ه وت )%95(

پێكده هینێت. وه زاره نی راگه یه نراوه كان���ی به پێی )2003( له س���اڵی عێ���راق، نه وت���ی ب���ه دواوه به رهه م و هه ن���ارده ی نه وتی له ساڵی عێراق زیادیكردوه ، به جۆرێك )2002(دا عێراق رۆژانه تێكڕا )1.4( ملیۆن به رمیلی هه نارده كردوه ، تاوه كو له س���اڵی )2011(دا گه یشتۆته )2.1(

ملیۆن به رمیل. زیادكردنی به رهه م و هه نارده ی نه وت، هاوزه م���ان بوه له گ���ه ڵ به رزبونه وه ی نرخی نه وت كه تائێستاش به رده وامه . به نمونه له س���ه ره تای ساڵی )2002(دا نرخی نه وتی خاوی به سره گه یشتۆته )23.32( دۆالر، ب���ه اڵم ل���ه )2011(

دا گه یش���ته )106.17( دۆالر. ئ���ه و دو ه���ۆكاره ش "داهاتی نه وتی عێراقی زۆر فراوانك���رد، ئ���ه وه ش به ته واوه تی له س���ه ر بودجه ی سااڵنه ره نگیدایه وه . س���اڵی بودجه ی ئ���ه وه ی به به ڵگه ی داهات���وی عێ���راق )118.6( ملی���ار له كاتێكدا بودجه ی ئه مس���اڵ دۆالره ،

ته نها سه د ملیار دۆالره ".

بودجه ی س���اڵی داهاتو، گه وره ترین بودجه ی���ه له مێ���ژوی عێراق���دا، وه كو راپۆرته كه باس���ی لێ���وه ده كات ئه گه ر ژماره ی دانیش���توان زیات���ر له )34( ملیۆن كه س بێت، واته عێراق بۆ هه ر هاواڵتییه ك ده بێ���ت نزیكه ی )3440( دۆالر خه رج بكات، له كاتێكدا له واڵتانی ناوه ندی تێك���ڕا ئاب���وری ، هاریكاری خه رجده ك���ه ن. دۆالر )15.331(له راپۆرته ك���ه دا هات���وه "ئه گ���ه ر ئه و ناوه ن���ده به س���ه ر عێراق���دا جێبه جێ

ئابووری)356( سێشه ممه 2012/12/18 8

به‌فه‌رمی‌‌كه‌مترین‌و‌به‌قاچاخ‌زۆرترین‌ئاژه‌ڵ‌دێته‌‌هه‌رێمه‌وه‌

هه‌ر‌هاواڵتییه‌كی‌‌عێراقنزیكه‌ی‌‌)3440(‌دۆالری‌‌له‌بودجه‌‌به‌رده‌كه‌وێت

له ساڵی )2002(دا عێراق رۆژانه

تێكڕا )1.4( ملیۆن به رمیلی نه وتی هه نارده كردوه ، تاوه كو

له ساڵی )2011(دا گه یشتۆته )2.1(

ملیۆن به رمیل

بودجه ی ساڵی داهاتوی

عێراق )118.6( ملیار دۆالره ،

له كاتێكدا بودجه ی

ئه مساڵ ته نها سه د ملیار

دۆالره

به هۆی ئه وه ی هه رێم داوای

بڕوانامه ی ته ندروستی ئه و واڵته ده كات كه

ئاژه ڵی لێوه دێت، كاری هێنانی

ئاژه ڵ به فه رمی زۆر قورس بوه

ده گات���ه )41.8( ملی���ۆن ك���ه س". به به ڵگ���ه ی ئه وه ی له وكات���ه دا عێراق ب���ۆ بودجه كه ی پێویس���تی به نزیكه ی

)640.7( بلیۆن دۆالر ده بێت. راپۆرته كه ، ئه و تێڕوانینه به نادروست ده زانێت كه پێیوایه زیادبونی به رهه می ده بێته هه نارده كردنی ، عێراق و نه وتی ه���ۆی ئ���ه وه ی حكوم���ه ت بتوانێ���ت داراییه كانی پێداویس���تییه له داهاتودا عێ���راق دابین بكات. به به ڵگه ی ئه وه ی ن���ه وت هه ن���ارده كاری گه وره تری���ن له جیهاندا واڵتی سعودییه ، كه به رزترین رێژه ی داهاتی نه وتی له ساڵی )2011(

دا هه ب���وه و گه یش���تۆته )318( ملیار دۆالر، ئه وه ش له ئاكامی هه نارده كردنی

)7.2( ملیۆن به رمیل نه وت رۆژانه .

راپۆرته ك���ه بۆ زیات���ر رونكردنه وه و ده رخس���تنی جیاوازی نێ���وان عێراق و ده وڵه تانی ئه ندام له رێكخراوی هاریكاری ئابوری و گه ش���ه پێدان، خه رجییه كانی حكومه ت و پشكی تاكی چه ند ده وڵه تێكی له ساڵی )2009(دا به نمونه هێناوه ته وه .

سه یری خشته ی ژماره )1( بکه .

‌بودجه‌ی‌‌عێراق‌له‌ساڵی)2013‌-‌2003(‌‌

خشته ی ژماره )1(

► ►

مه یدانی ئاژه اڵن له سلێمانی فۆتۆ: ئارام که ریم

►

(356( سێشه ممه 92012/12/18 تایبه‌ت

دیسانه وه نرخی به نزین له هه ولێر فڕی ئا: به ختیار حسێن

بۆ جارێكیتر نرخی به نزین له شاری هه ولێر به شێوه یه كی خێرا به رز بۆوه و

هاواڵتیان داوا ده كه ن كه ئه گه ر حكومه ت چاره سه ری ئه و گرفته ی

پێناكرێت به ڕونی رایبگه یه نێت، حكومه تیش ده ڵێت كه پالنی جددی

هه یه بۆ چاره سه ری گرفته كه .

هه رچه نده كوردستان رۆژانه پێویستی ب���ه زیاتر ل���ه 4 ملیۆن لیت���ر به نزین هه یه ، ب���ه اڵم له پااڵوگه كانی )خه بات و بازیان و تاوك���ێ ( رۆژانه ملیۆنێك و 200 ه���ه زار لیتر س���وته مه نی به رهه مدێت، له بێج���ی ت���ر بڕه ك���ه ی پێش���تریش دابین ده كرا، به اڵم ئێس���تا زۆر كه می كردوه ، ئه مه ش نرخی س���وته مه نی زۆر له ئێستادا له كوردستان، به رزكردۆته وه له هه ولێر نرخی یه ك لیتر به نزینی بێجی له به نزینخان���ه ئه هلییه كان گه یش���تۆته 950 دین���ار و نرخی یه ك به رمیل نه وتی 200 لیتریش گه یش���تۆته زیاتر له 190 هه زار دینار، ی���ه ك به رمیل گازوایلیش 200 ه���ه زاری تێپه ڕاندوه ، له به نزینخانه حكومییه كانیش هه فتانه بۆ ئۆتۆمبێلی ته كس���ی 80 لیت���ر و ب���ۆ ئۆتۆمبێل���ی تایبه تیش 40 لیتر به نزینی كوردستانی

به شێوه ی كۆبۆن دابه ش ده كرێت. عوس���مان عه بدواڵ شۆفێرێكی ته مه ن 26 ساڵه داوایكرد كه ئه گه ر حكومه ت ناتوانێت ئه و كێش���ه یه چاره سه ر بكات ئه وا باش���تر وایه به ڕونی به هاواڵتیانی بڵێت كه "چاره سه ركردنی ئه م قه یرانی س���وته مه نییه له توان���ای من���دا نییه ، نه وه كو هه میشه س���ه رۆكی حكومه ت و وه زیری س���امانه سروش���تییه كان كار و به هاواڵتیان خۆی���ان گرێبه س���ته كانی ده فرۆش���نه وه كه ئه وان وایان كردوه ، له كاتێكدا ئه مه هی���چ گرینگییه كی بۆ هاواڵتیان نه بوه و ته نیا بۆ به رژه وه ندی و خۆشگوزه رانی خۆیان به كاریانهێناوه ".

ئه و ش���وفێره ی ته كس���ییه ئاماژه ی به وه ش���كرد كه حكومه ت بۆ ته كس���ی هه فتانه 80 لیتر به نزین دابین ده كات، ئه مه ش هه رچه نده به شی ته كسی ناكات، جۆره كه ش���ی زۆر خراپه و ده بێته هۆی تێكچونی فیتپه می ئۆتۆمبێله كانیش.

هه روه ه���ا توانا خالی���د یه كێكه له و بازرگانان���ه ی ك���ه رۆژان���ه له رێگ���ه ی ته نك���ه ره وه له بێج���ی و دۆره و به غداوه به شێوه یه كی نایاسایی به نزین بۆ هه ولێر ده گوازێته وه ئام���اژه ی به وه دا كه هه ر كاتێك په یوه ندی نێوان هه ولێر و به غدا

باش بێت رێگایی هێنانی به نزینیش بۆ كوردس���تان ئاسانتر ده بێت، به اڵم هه ر كاتێك ئه و په یوه ندییه تێكبچێت، ئه وا رێگاكان توند ده كرێ���ن و ئه مه ش رێگر ده بێ���ت له هێنانی بڕێكی زۆر به نزین بۆ

كوردستان.ئێس���تای به رزبون���ه وه ی ناوب���راو ئه هلییه كان له به نزینخانه س���وته مه نی بۆ ئه وه گه ڕانده وه كه بڕێكی زۆر كه م به شێوه یه كی زۆر زه حمه ت سوته مه نی له به رامبه ریش���دا هه ولێ���ر، ده گات���ه داواكاری زۆر له س���ه ر به نزین���ی بێجی

هه یه له الیه ن شوفێرانه وه .به وه ئاماژه به رپرسانی حكومه تیش ده كه ن ك���ه له به رنامه یاندای���ه هه وڵی جددی بده ن بۆ چاره س���ه ری گرفته كه ، له و باره یه وه راوێژكاری وه زیری سامانه سروش���تییه كان، د.عه ل���ی حه س���ه ن به لۆ له لێدوانێك���دا بۆ ئاوێنه رایگه یاند س���وته مه نی نرخ���ی به رزبون���ه وه ی ناوب���رد و "سروش���تی " به حاڵه تێك���ی هۆكاره كه ش���ی بۆ كه مبونه وه ی به شی

سوته مه نی له پااڵوگه ی بێجی گه ڕانده وه كه به رهه می ناوخۆ به شی بازاڕ ناكات، رونیشیكرده وه كه ئه وان وه كو وه زاره ت ماوه یه كه به جدی كار بۆ به رفراوانكردنی ئه و پااڵوگه یه ده كه ن كه له كوردس���تان هه یه بۆ ئه وه ی كه ره سته ی سوته مه نی

به شی پێویستییه كانی ناوخۆ بكات.د.عه لی ئاش���كرایكرد كه بڕیاردراوه پااڵوگ���ه ی خه ب���ات به رهه مه ك���ه ی دو هێنده ی خۆی زیادبكات كه له ئێس���تادا 40 ه���ه زار به رمی���ل ده پاڵێوێت، بۆیه ئه م���ه هاوكارێك���ی ب���اش ده بێت بۆ ئه مه ش كێشه یه و ئه م چاره سه ركردنی پالنی حكومه ته بۆ ئه وه ی به یه كجاری

ئه و كێشه یه بنه بڕ بكات.س���امانه وه زی���ری راوێ���ژكاری كه ب���ه وه دا ئاماژه ی سروش���تییه كان له ئێس���تادا رۆژانه ملیۆنێك و 200 هه زار لیت���ر س���وته مه نی به ره���ه م ده هێنێت خه بات و له پااڵوگه كانی له كوردس���تان بازیان و تاوكێ كه نه وتی خاو ده پاڵێون، به اڵم به ش���ی ناوخۆ ناكات، پێشتریش

ئه و ب���ڕه ی تر له بێجی دابی���ن ده كرا، به اڵم له ئێس���تادا زۆر كه م���ی كردوه و

كاریكردۆته س���ه ر بازاڕی س���وته مه نی زیادكردنی له دوای به اڵم له كوردستان، پااڵوتن له پااڵوگه ی خه بات ئه وا كێشه كه

(60%- 65%( چاره سه ر ده بێت.به اڵم ئه ندامی لیژنه ی پیشه س���ازی و وزه له په رله مانی كوردستان، عه بدواڵی م���ه ال نوری ، جه خت���ی له وه كرده وه كه حكومه تی هه رێم نه یتوانیوه سوته مه نی بۆ هاواڵتیان دابین بكات و هۆكاره كه شی بۆ نه بون و بێپالنی حكومه ت گه ڕانده وه و وتی "چونكه كاتێك بیه وێت چاره سه ری ئ���ه و كێش���ه یه ب���كات، ئ���ه وا چه ند هه نگاوێ���ك هه یه ده بێت هه ڵی بگرێت، پااڵوگه ی كۆمه ڵێك ده بێ���ت له وانه ش گه وره دروست بكرێت له كوردستان بۆ پااڵوتن���ی نه وت، هه ندێك نه وتی خاوی بفرۆشێت به نرخێكی هه رزان، بۆ ئه وه ی س���وته مه نی ناوخۆیی پێ دابین بكات، ب���ه اڵم حكومه ت تاكو ئێس���تا ئه مه ی نه كردوه و نه شیتوانیوه له وه رزی هاویندا به ش���ه س���وته مه نییه كی ب���اش خه زن بكات، بۆ ئ���ه وه ی له حاڵه تێكی ئاوادا

دابه شی سه ر هاواڵتیانی بكات".ئه و په رله مانتاره به دوری نازانێت كه "به رژه وه ندی كۆمه ڵێك گروپ" له پشت ئه و كێشه یه وه بێت، چونكه هه ر كاتێك پێویستیان بو ئه وا نرخه كه ی زیادبكه ن و هه ر كاتێكیش ویستیان هه رزانی بكه ن و وت���ی "گومانیش ده كرێ���ت كۆمه ڵێك به رپرس له مه دا به رژه وه ندییان هه بێت و

بازاڕه كه شیان قۆرغكردوه ".ناوب���راو رونیك���رده وه ك���ه وه ك���و لیژنه كه یان چه ند جارێك بانگهێش���تی س���ه رۆكی حكومه ت و وه زیری س���امانه ب���ه اڵم ك���ردوه ، سروش���تییه كانیان ئاماده نه بون بڕۆن بۆ رونكردنه وه ی ئه و

كێشه یه .له چه ن���د رۆژێكی���ش چه ن���د دوای كاتێكی جیاوازدا ئاوێنه س���ه باره ت به گرانبونی نرخی س���وته مه نی له ش���اری به ڕێوه به ری ب���ه په یوه ندیكرد هه ولێر دابه ش���كردنی س���وته مه نی هه ولێ���ر، ب���ه اڵم ناوب���راو وه اڵمی هی���چ یه كێك

له په یوه ندییه كانی نه داینه وه .

ئا: ئاوێنه ، هه ولێر

به بڕوای به شێك له هاواڵتیانی شاری هه ولێر، هه رچه نده رۆژانه ژماره یه كی

زۆر پۆلیسی هاتوچۆ له نێو شاردا ده بینرێن، به اڵم نه یانتوانیوه وه كو

پێویست كۆنتڕۆڵی شه قامه كان بكه ن، هاتوچۆش ئه و قسانه ره تده كاته وه .

گله ییه كانی هاواڵتیانی شاری هه ولێر له پۆلیسه كانی هاتوچۆ له چه ند خاڵێكدا خۆیان ده بینن����ه وه له وانه ش زۆری ئه و س����ه رپێچییانه ی كه شۆفێران ده یكه ن و

دواتر وه كو پێویست سزا نادرێن.سیس����ته می هاتوچۆی شاری هه ولێر ب����ۆ به ڕێوه به رایه تییه كانی )رۆژهه اڵت و یه كێكیش دابه ش����كراوه و هه ر رۆژئاوا( له و دو به ڕێوه به رایه تییانه دابه شكراون به سه ر چه ند كه رتێك كه هه ریه كه له و له خۆیان گه ڕه كێك چه ن����د كه رتانه ش

ده گرن.ته مه ن دوكاندارێكی عه ب����دواڵ عه لی 33 س����اڵه و له بازاڕی قه یسه ری هه ولێر نیش����ته جێیه ئام����اژه ی ب����ه وه دا ك����ه س����ه رپێچی و جه نجاڵ����ی ش����ه قامه كان به تایبه ت����ی بێزارك����ردوه هاواڵتیان����ی له ن����او ش����اردا، چونكه ش����ۆفێره كان دوكان و له ب����ه رده م ئوتومبیله كانی����ان راده گ����رن، ش����ه قامه كان له س����ه ر ئه م����ه ش بۆته هۆكارێك ب����ۆ جه نجاڵی

شه قامه كان.ناوب����راو ش����ۆفێره كانی به ه����ۆكاری سه رپێچییه كان و كارمه ندانی هاتوچۆشی به "كه مته رخه م" زانی و وتی "له به رئه وه ی زۆرێك له و شۆفێرانه داوا له و كارمه ندانه ی هاتوچۆ ده كه ن كه له و شوێنانه ده وام ده كه ن بۆ ئه وه ی ئۆتۆمۆبیله كانیان له و ش����وێنانه دا رابگرن كه له مه شدا زۆرجار

كارمه ن����ده كان براده رایه تی و خزمایه تی له پێش كاره كه ی خۆیان داده نێن، بۆیه به هۆی بچوكی ش����ه قامه كانیش زۆرجار جوڵ����ه ی هاتوچ����ۆش له و ش����وێنانه دا

په كی ده كه وێت".ئومێ����د محه مه دیش كه ش����ۆفێرێكی ته كسییه و ته مه نی 25 س����اڵه پێیوایه له هه ولێ����ر هاتوچ����ۆ كارمه ندان����ی به شوێنه كان زۆر "ساردترن" به به راورد له مامه ڵه كردن له گه ڵ ئه و ش����وفێرانه ی ك����ه س����ه رپێچی ئه نج����ام ده ده ن كه واسته كاری و "واس����ته و هه ندێكجاریش به رپرس����یارێتی ده ورێكی ب����ااڵی هه یه تۆماركردنیان سه رپێچییه كان و له كاتی له كاتی س����ه رپێچیدا، چونكه كارمه ندی هاتوچۆ ناتوانێت هه مو كه س����ێك سزا

بدات له كاتی سه رپێچیكردندا".پارێزگای هاتوچ����ۆی ئاماری به پێی پارێزگایه دا ئ����ه و له س����نوری هه ولێر، نزیكه ی 2300 پۆلیس����ی هاتوچۆ هه ن، به اڵم به بۆچون����ی هاواڵتیان ئه و ژماره زۆره ی پۆلیس����ی هاتوچ����ۆ نه یتوانیوه كه مكردن����ه وه ی س����ه ر بكات����ه كار س����ه رپێچییه كان له وانه ش )س����زادانی

شۆفێران له كاتی س����وڕانه وه و وه ستان له ش����وێنی قه ده غه ك����راو، س����وڕانه وه ده رچ����ون دوه م و س����ێیه م و له هێڵ����ی گه وره و ئوتومبیلی رۆیش����تنی له هێڵ،

له گه ڵ خێ����رادا، له س����ایدی بارهه ڵگر ئه و ئۆتۆمبیالنه ی كه جام ره ش����ن یان لێداوه ، یاخود لێنه پێچینه وه په رده یان ئه وانه ی ی����ان حكومی له ئۆتۆمبیل����ی

ژماره كانیان به پێی یاسا نییه (.هه ولێریش هاتوچ����ۆی به رپرس����انی

بۆچونی خۆیان هه یه ، له و باره یه وه عه بدولواحی����د بڵب����اس، به رپرس����ی كه رتی هاتوچۆی نیش����تیمان كه زیاتر له لێدوانێكدا ده گرێته وه شار سه نته ری بۆ ئاوێن����ه رایگه یاند كه رۆژانه به هۆی سه رپێچییه وه نزیكه ی 60 تا 80 شوفێر سزا ده درێن و زیاترینیشیان بۆ "وه ستان" ده گه ڕێت����ه وه له ش����وێنی قه ده غه كراو، هۆكاری س����ه ره كیش بۆ نه بون و كه می پاركی وه ستانی ئۆتۆمبیله له سه نته ری ش����اردا، بۆیه ئه و شوفێرانه ناچارن كه

له شوێنی قه ده غه كراو بوه ستن.سه باره ت به سوڕانه وه ی ئۆتۆمۆبیلیش ناوبراو جه ختی له شوێنی قه ده غه كراو، لێپرس����ینه وه ئه وان ك����ه له وه كرده وه له گه ڵ هه م����و ئه و كه س����انه دا ده كه ن كه پێش����ێلی یاساكانی هاتوچۆ ده كه ن حكومه تیش����ه وه ، ئۆتۆمبیله كانی ب����ه عه بدولواحید ئاماژه ی به وه ش����كرد ئه و رێنماییه كانی پابه ندی زۆر شوفێرانه ی هاتوچۆ نابن و له هێماكانی هاتووچۆشدا شاره زاییان كه مه و وتی "ئه و سزایه شی كه دانراوه وه كو پێویست نییه و زۆرجار ئ����ه و كه س����انه ی س����ه رپێچی ده كه ن و س����زاده درێن باكیان به و پڕه پاره كه مه نییه ، بۆیه داوا ده كه ین س����زای دارایی ئه و كه س����انه زیاتر بكرێت، بۆ ئه وه ی

زیاتر پابه ندی یاساكانی هاتوچۆ بن".به ڕێوه به ری باره ی����ه وه ل����ه و ه����ه ر هاتوچ����ۆی پارێزگای هه ولێر، لیوا ئازاد ساڵح خۆش����ناو له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه له هاتوچۆی ره تیكرده وه كه "سست"ی

هه ر كاتێك په یوه ندی نێوان هه ولێر و به غدا ئاسایی بۆوه

رێگایی هێنانی به نزینیش

ئاسان ده بێت

به نزینی بێجی له به نزینخانه ئه هلییه كان

گه یشتۆته 950 دینار و نرخی یه ك به رمیل نه وتی 200 لیتریش گه یشتۆته

زیاتر له 190 هه زار دینار، یه ك به رمیل گازوایلیش 200 هه زار دیناری

تێپه ڕاندوه

"له هه ولێر پۆلیسی هاتوچۆ ناتوانێت سزای توندی سه رپێچیكار بدات"

وێنه ی ئه و ته نكه رانه ی كه به شێوه ی قاچاخ سوته مه نی ده گوازنه وه بۆ هه ولێر فۆتۆ: به ختیار حسێن

ئه و ئۆتۆمبیالنه ی له شوێنی قه ده غه كراو ده وه ستن سزاكه یان 20

هه زار دیناره .ئه وانه ی به پێچه وانه ده سوڕێنه وه

سزاكه ی 30 هه زار دیناره .به كارهێنانی مۆبایل له كاتی شوفێری

بڕه كه ی 30 هه زار دیناره .جام ره ش 20 هه زار دیناره .

خێرایی لێخورین 20 هه زار دیناره .

‌سزاكانی‌‌هاتوچۆله‌هه‌رێمی‌‌كوردستان

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ رۆژانه به هۆی سه رپێچییه وه

نزیكه ی 60 تا 80 شوفێر سزا

ده درێن

كارمه ندی هاتوچۆ ناتوانێت هه مو كه سێك سزا بدات له كاتی

سه رپێچیكردندا

وێنه ی چه ند ئۆتۆمبێلێک له شاری هه ولێر فۆتۆ: ئارام که ریم

كارمه نده كانی����ان كاری هه ولێ����ر و هه بێ����ت و رونیكرده وه كه ئه وان رۆژانه رێنماییان هه یه بۆ رێكخستنی هاتوچۆ ئ����ه و ب����ۆ له ش����ه قامه كانی هه ولێ����ر و مه به سته ش جگه له پۆلیسی سه رشه قام خولیان هه یه له ش����ه قامه كان بۆ ئه وه ی له نزیكه وه ئاگاداری جوڵه ی شه قامه كان

بن.سه باره ت به قه ده غه كردنی ئۆتۆمبیلی بارهه ڵگریش له ناو ش����اردا كه له هه ولێر ئه م����ه ده بینرێت، ناوب����راو رونیكرده وه كه ئوتومبیلی بارهه ڵگر له شه قامی 100 مه ترییه وه هاتنه ناوه وه ی به ڕه زامه ندی كه رت����ه كان ده بێ����ت و ته نی����ا رێگه به و كه سانه ش ده درێت كه خۆراك دابه شی س����ه ر بریكاره كان ده كه ن، ئه گینا هیچ ئۆتۆمبیلێكی ت����ری بارهه ڵگر بۆی نییه

بێته ناو شاره وه .ئاوێنه هه وڵیدا رای چه ند پۆلیسێكی هاتوچۆ وه ربگرێت سه باره ت به و كێشه و گله ییان����ه ی روبه رویان ده بێته وه ، به اڵم به هۆی رێگه پێنه دانیان بۆ قسه كردن بۆ

میدیاكان، هیچ لێدوانێكیان نه دا.

C M Y K

(356( سێشه ممه ‌112012/12/18ره‌نگاڵه‌ره‌نگاڵه(356( سێشه ممه 102012/12/18

ره سمی له گه ڵدا ئه گرن

نه گبه ته وه ، پی���اوی به نیس���به ت نه ك دنی���ا بێوه فایه ، رێك عه ینه ن س���احه ی فتبۆڵێن وایه . ش���وێنه یه ك ئۆفسایده . دائیم خۆشه كانی له حزه نایه ڵن تیایا بحه س���ێیته وه ، به فیكه شێتت ئه كه ن. له به ر ئه وه قه ت به ته مای پێشه وه مه به . ملی خۆت )هی���ن( ك���ه و بگه ڕێره وه دواوه . بۆ ئێمه ومانان ئه وێ باش���ه به قوربان. بێ موش���كیله ، ئه مین و ئوم���ان. نه ك���ه س پاش���قولت لێ ئه گرێ، ن���ه ته كه تولت لێ ئه كه ن، نه هیچ. ئه وپه ڕه كه ی ئه وپه ڕه كه ی گوێت له وتاری مه سئوله كان نابێ، قه ی چێ���كا. له جیاتی ئه وه خۆت به م سوئاله فه لسه فییانه ی خواره وه

مه شغوڵ كه :

پ1( ناخۆشترین كات به نیسبه ت گه نجی كورده وه چییه ؟

ا. ئینته رنێته كه بڕابێت؟ب. ئه خب���ار باس���ی عه مه لیاتی

دیجله بكات؟ج. ته له فزی���ۆن دیس���ان ئه ڵقه

كۆرییه كه بێت؟د. فۆڕم���ی ته عیناته ك���ه ی گوم

كرابێت؟ه. دایكی پێی بڵێ زۆپاكه پڕكه

له نه وت؟

پایته خت���ی س���لێمانی پ2( میرنشینی بابان بو كه ئێمه ئێستا

كردومانه ا. به پاریسی عێراق؟

خ���واردن و به زبڵخان���ه ی ب. ده رمانی قۆڕ؟

ج. به پایته ختی رۆشنبیری )پێ مه كه نه ها(؟

د. به گه راجی عوعه ؟ده م���ی به بنێشته خۆش���ه ی ه.

سیاسییه كان؟

ت���ر رۆژی دوان���زه ده پ3( یه عنی كریسمس���یش كریسمسه ، بابا نۆئیل. به ره ئ���ی جه نابت ئه و

بابانۆئیله چییه ؟ا. ئه مریكایه ، چونكه هه ر مناڵی

پێ ئه خڵه تێت؟ب. مه س���ئولی كورده ، چونكێكم هیچیش���ی پێ نییه كه چی خه ڵك

ره سمی له گه ڵدا ئه گرن؟ج. به یاننامه ی موعاره زه یه ، دوو

سێ رۆژه و بیرئه چێته وه ؟د. ئاسایشه ، له به ر ئه وه ی خه ڵك وا ئه زانێ به توون���ی حه ماما دێته

ژوورێ و واش نییه ؟ه. حه فله ی شه كراو خواردنه وه یه موده تێ���ك دوای چونكێك���م قوڕبه س���ه رییه كی تازه ده ست پێ

ئه كات؟

ئیس���تیفاده ی باش���ترین پ4( عه مه لیاتی دیجله چی بو؟

ا. ئێس���تا ع���ه ره ب كه متر دێنه هه رێم، شوكور ته ریقن؟

ب. وه كو جیهازه كه ی مه گار وابو، عه رزو ع���روزی مالیكی و ئه وانی بۆ

ده رخستینس���تراتیجییه كه ی رێكه وتنه ج.

ده مه زه رد كرده وه ؟د. فتبۆڵێنه كه ی به ینی حوكمه ت و

په ڕله مانی دواخست؟ه. ماڵ���ی ئ���اوا ب���ێ یاخ���وا، به رنامه یی له ب���ێ ته له فزیۆنه كانی

رزگار كرد

ن���ه وال زغب���ی دای���ك و گۆرانیبێ���ژی ده نگخۆش���ی عه ره ب���ی كه ناس���راوه The Golden به )ئه ستێره ی ئاڵتونیStar( هه میشه شیكترین و ڕێكپۆشترین بوه له جیهانی عه ره بی، زغبی له شه وی (12.12.12( میوان���ی )صوت الحیاه ( بوو له )الحیاه TV (دا بۆ پشتگیریكردنی به زغبی به رنامه ك���ه ، به ش���داربوانی 3 س���تایلی جی���اوازه وه ده رك���ه وت، له دواجاردا به عه زییه كی چه رمی ره شی دیزاین���ه ری جیهانی )نیك���ۆال جبران NJ( كه به ره گه ز لوبنانییه و به سێتی ئه ڵماسی سپی ده ركه وت وای كرد كه بیر له هیچ نه كرێته وه ته نها ئه و شێوازه

بێوێنه یه ی كه پێیه وه ده ركه وت.ك����������ه وا ده رئه كه وێ���ت عه زییه كه به اڵم بۆدی(یه كه 2پارچه یه )ته نوره و له ڕاس���تیدا ئه مه ته نها یه ك پارچه یه و ك���ه چه رمه ، له وه دایه جوانییه ك���ه ی ب���ه اڵم )NJ( كه س���ره یه كی باریك���ی

ل���ه الی چه پیه وه دروس���تكردوه ، وای ده رخس���توه كه به گرێیه كی قردێله یی دێت���ه وه پێش���ی له به ركۆش���ه وه ب���ۆ خواره وه كه وات لێئه كات چاو له سه ری هه ڵنه گیرێت، بۆیه )NJ( كه مته رخه می نه ك���ردوه له وه ی كه به م عه زییه بریقه چه رم���ه و چه ندین پارچه ی تری جلدی له )2013 ده توانیت ك���ه ده ركه وتوه ، /Autumn and Winter Collectionنیكۆال جب���ران NJ( بیدۆزیته وه ، بیرت نه چێ ك���ه نه وال زغبی���ش ئافره تێكه وه ك تۆ، هه وڵده دات كه جوانی له شی و س���تایلی خۆی رێكبخات. ئه گه ر تۆش خاوه نی ل���ه ش و الرێك���ی وه كو نه وال الزغبی���ش بیت ئ���ه وا ناتوانین لۆمه ت بكه ی���ن بۆ جوانیت ته نها پێویس���تیت به زه وقێكی جوان و یاریده ده رێكی باش

ده بێت.safeen.arif@yahoo.com Twitter @SafeenArif

گاکاوڕ

هه واڵێكی خۆشت پێده گات و پێده چێت گه ش����تێكی ده ره وه ی واڵتیش����ت بۆ بڕه خس����ێت، له روی ته ندروستیشه وه ئ����اگاداری خۆت ب����ه ، رۆژی به ختت

چوارشه ممه یه .

س���ود له و بڕیاره هه اڵن���ه وه ربگره كه له رابردودا داوته و له گه ڵ كه سانی نزیكی خۆت راوێ���ژی زیاتر بكه بۆئه وه ی ئه و هه لی ئیش���ه ی دێته به رده م له كیست

نه چێت، رۆژی به ختت دوشه ممه یه .

له م ماوه یه دا توشی دڵه ڕاوكێ و دودڵییه كی زۆر ده بیت به هۆی ئه و ئیشانه ی ده ته وێت وایه باش����تر بگه یه نیت، به ئه نجامی����ان ئه وه ن����ده خۆت ماندو نه كه یت چونكه بۆ

ته ندروستیت باش نییه .

له خۆشه ویس����ته كه ت ماوه ی����ه ك بۆ داده بڕێیت و هه ندێك كێشه ده كه وێته نێوانتانه وه ، به اڵم به هاوكاری كه سانی گرفته كانتان له هه ردوكت����ان نزی����ك

چاره سه ر ده بن.

خۆت ل����ه و كه س����انه به دوربگره كه چه ند به هۆی ده یانه وێ����ت ماوه یه كه ئیش����ێكه وه لێت نزیكببنه وه ، به هۆی خوێندنه كه ت����ه وه روب����ه ڕوی چه ن����د

گرفتێكی ته ندروستی ده بیته وه .

به و پێیه ی كه سێكی جددیت و به پالن كاره كان����ت ئه نجام ده ده ی����ت، هێنده ره شبین مه به به رامبه ر ئه و ئیشانه ی له م ماوه یه دا ب����ۆت نه كراون، چونكه

رۆژانی خۆشتریش به ڕێوه ن.

پێده چ����ێ ئ����ه م ماوه ی����ه كاتێك����ی باش نه بێ����ت بۆت، چونك����ه له گه ڵ به رده وامبون����ی كێش����ه داراییه كانت، باری ته ندروستیش تاڕاده یه ك خراپ

ده بێت، یه كشه ممه رۆژی به ختته .

هه رچه نده له روی ئیش����وكاره وه زۆر س����ه رقاڵیت، به اڵم ده بێت گرنگییش بده یت و كه س����وكاره كه ت به خێزان و كۆمه اڵیه تیی����ه كان په یوه ندیی����ه

فه رامۆش نه كه یت.

له گه ڵ خێزانه كه تدا ماوه یه كی خۆش به سه ر ده به یت و له و كێشانه رزگارتان ده بێت كه ماوه یه كه به رۆكی گرتون،

شه ممه رۆژی به ختته .

له م ماوه یه دا هه ندێ����ك گرفت دێنه رێت و بۆ ماوه یه ك بێتاقه تت ده كه ن، به اڵم ده بێ����ت به باش����ی روبه ڕویان ببیت����ه وه و راوێژ به كه س����انی نزیكت

بكه یت.

ئا: سۆران كامه ران

كلیلسازانی شاری كه ركوك ئاماژه به گرنگی و مانه وه ی پیشه كه یان ده كه ن هه تا ئێستا و به شێكیشیان دروستكردنی

كلیل به )هونه ر( ناوده به ن.

پیش����ه ی كلیلسازی له ش����اری كه ركوك یه كێكه له و پیش����انه ی مێژوییه كی دورو درێژی هه یه له م ش����اره و به پێی قسه ی پیش����ه وه رانی ، مێژوه ك����ه ی ده گه ڕێته وه بۆ ناوه ڕاس����تی حه فت����اكان كه ئه وكات له بواره ك����ه دا ك����ه م زۆر وه س����تایه كی كاریانكردوه و یه كه مین كه سیش )وه ستا مه جید موس����اوی ( بوه ك����ه ئه و كاره ی س����ینه ما له نزیك دوكانه كه ی ك����ردوه و

ئه تڵه س بوه ، به اڵم ئێستاش له كه ركوك كه سانێكی زۆر له بواری كلیلسازیدا كارده كه ن، هه روه ها ش����ه قامێكی س����ه ره كیش له ن����او بازاڕدا به ناوی ئه وانه وه ناسراوه به هۆی ئه وه ی

خه ڵكێكی زۆر ده یانناسێ .به چه ن����د ئێس����تاش كلیلس����ازه كانی ش����ێوه یه كی جیاواز باس له پیشه كه یان ده كه ن، له و روه وه یوسف عه لی یه كێكه له كلیلسازه ناسراوه كانی كه ركوك كه له و ش����ه قامه دا س����ااڵنێكی زۆره كارده كات و رونیكرده وه كه له س����ااڵنی رابردودا ئه و ئامێره پێشكه وتوانه ی ئێستا له شاره كه دا نه بوه و كلیلسازی ته نها به بڕبه ن ده كرا، هه مانكاتی����ش كلیلی ئام����اده هه بو كه هه ندێك كه س چاكیان ده كرد به )بڕبه ن(،

به اڵم ئێستا ئه م ئامێره پێشكه وتوانه زۆر كار ئاس����انی بۆ كردوین و ئه و كه سه شی ئه م كاره بكات پێویس����ته شاره زاییه كی ت����ه واوی هه بێ����ت له بواره ك����ه ، چونكه

ورده كاری زۆری تێدایه .به هه م����ان ش����ێوه ی ئ����ه و كلیلس����ازه ، ه����ادی عیزه دی����ن كه یه كێك����ی دیكه یه له كلیلس����ازه كانی دیك����ه م����اوه ی زیاتر له بیست ساڵه سه رقاڵی ئه و پیشه یه یه و وه ك خ����ۆی باس����یكرد ئه و پیش����ه یه ی زۆر ماوه ت����ه وه و ب����ۆی له باوكیی����ه وه "هونه ر" به به پیش����ه كه ی و دڵخۆشیشه ناوی ب����رد و جه ختیكرده وه ك����ه ئه وان چه ندی����ن ج����ۆر كلیل دروس����ت ده كه ن له وان����ه ش )كلیل����ی ئوتومبی����ل و ماڵ و

قاسه و قفڵ".

بڕێ����ك پ����اره ت به ده س����ت ده گات و رزگارت ده رونی����ش له كێش����ه یه كی مه ب����ه ڕاڕا ئه وه ن����ده ده بێ����ت، له ئه نجامدانی پڕۆژه كانت و به وره یه كی

به رزه وه هه وڵیان بۆ بده .

قرژاڵدوانه‌‌

ئ����ه و پالن����ه ی به ده س����ته وه یه ب����ۆ پڕۆژه یه كت چه ن����د جێبه جێكردن����ی له ئێس����تادا به ئه نجام����ی مه گه یه ن����ن چونكه كاته كه ی گونجاو نییه ، له ڕوی

داراییه وه توشی گرفت ده بیت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

د.شێرکۆ عه بدواڵده ینوسێت Fashion

گۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ دیزاینه ر و راوێژكاری fashion "سه فین عارفی " ئاماده ی ده كات

ئه ستێره ئاڵتونییه كه به ڕه ش و سپی

Gwyneth Kate Paltrowنه وال زغبی

ئا: ئاوێنه

مایا ئێڤه رسۆن ئه و كچه گۆرانیبێژه به ناوبانگه ی سویده كه په رده ی هه ڵماڵی له سه ر په یوه ندی خۆی

له گه ڵ )دارین زانیار(ی گۆرانیبێژی كورد كه به زمانی ئینگلیزی گۆرانی

ده ڵێت.

ماوه ی مانگێكه رۆژنامه كانی سوید باس له په یوه ندی نێوان مایا ئێڤه رسۆنی 33 ساڵ و دارین زانیاری 25 ساڵدا ده كه ن ئه م���ه ش پاش���ئه وه ی له به رنامه یه كی ته له فزیۆنیدا مایا ناتوانێت هه سته كانی بش���ارێته وه و ب���اوه ش ب���ه )دارین(دا

ده كات.مایا یه كێكه له گۆرانیبێژه ناسراوه كانی س���وید و به رۆژنامه یه كی ئ���ه و واڵته ی دارینم خۆش���ده وێت، "من راگه یاندوه ئه وه ته نها له ب���ه رده م كامێره كاندا بو كه رویدا، به اڵم له پشتی كامێره كانه وه زۆر له نێوانمان���دا دیك���ه روداوی روده دات"، هه روه ها سه رس���امی خۆی به "خواوه ندی نه شاردۆته وه و دارین بۆ

جوانی" وه سفی كردوه . دارین له دایكبوی ش���اری ستۆكهۆڵمی له چه ندی���ن س���ویده و پایته خت���ی به رنام���ه ی ته له فزیۆنیش���دا كوردبونی خۆی نه ش���اردۆته وه و به كوردی قسه ی

كردوه .دارین له س���اڵی )2004(دا به ش���داری به رنامه ی )ئایدول(ی كرد كه یه كێكه

خۆشه ویستـــــه كه ی دارین ئاشكرابو

ئا: ئاوێنه

كه ده گه یته كۆتا نهۆمی ئوتێله كه ته نها ده رگایه ك ده بینیت كه

له ته نیشتییه وه نوسراوه )700 pasha( ئه و شوێنه ش )ژوری پاشا(یه له ئوتێل )های كریست(

له شاری سلێمانی .

ئ���ه و ئوتێله پێن���ج ئه س���تێره ییه كه له كۆتای���ی مانگی ئه یلولی ئه مس���اڵ و ل���ه رۆژی جیهانی گه ش���ت و گ���وزاردا كرایه وه ، یه كێ���ك له ژوره كانی به نێوی )ژوری پاش���ا( ناونراوه كه پێنجسه د و په نج���ا مه ت���ره و له ن���اوه وه ش چه ند له خۆده گرێ���ت، كه ژورێك���ی دیك���ه یه كێكی���ان هۆڵێكی گه وره و نوس���تن و خزمه تگ���وزاری خ���ۆی تێدایه و س���ێ ژوری دیك���ه ی نوستنیش���ی تێدایه كه خزمه تگوزاریی تایبه ت به خۆیان هه یه و مه س���عه دی تایبه تیش بۆ ئ���ه و ژوره

دروستكراوه .كریس���ت(، ئوتێ���ل )های خاوه ن���ی كاوه ی حاج���ی فایه ق له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه رایگه یاند كه به باش���یان زانیوه ژورێكی له و ش���ێوه یه دروس���ت بكه ن بۆ مان���ه وه ی كه س���ایه تییه كان و هه م ئه و كه سانه ش���ی ده یانه وێت له ژورێكی گه وره دا بمێننه وه و ئاماژه ی به وه ش���دا كه هه تا ئێس���تا ته نها دو كه س���ایه تی تێیدا ماونه ت���ه وه ئه وانیش )نێچیرڤان بارزانی س���ه رۆكی حكوم���ه ت و لویس سۆسیال رێكخراوی سكرتێری ئایاالی دیموكرات(، به اڵم ئاشكرایكرد كه هه مو كه سێك ئازاده له وه ی داوای ئه و ژوره ب���كات و نرخی ژوره كه ش بۆ ش���ه وێك

دوهه زار و پێنجسه د 2500 دۆالره .

ژوری "پاشا" له سلێمانییه شه‌وی‌‌به‌‌دوو‌هه‌زار‌و‌پێنجسه‌د‌دۆالره‌

ئا: به ختیار حسێن

دوكانێك����ی كه لوپه لی مێژویی له ش����اری هه ولێر ته مه نی نزیكه ی حه فتا س����اڵه و

چه ندین كه لوپه لی تێدا پارێزراوه .

له و دوكانه دا چه ندی����ن كه لوپه لی كۆن و مێژویی تێدایه له وانه )كوپه و شه به كه ی ئ����او، م����ه ركان، ده خیل����ه و گۆس����كه ی په نی����ر و جه ڕه ( و چه ند كه لوپه لێكی تری ده س����تی كه به شێوه یه كی فه خاریی قوڕ

دروستكراون. ئه م دوكانه له سه ره تای سااڵنی چله كان له الیه ن ئیس����ماعیل حسێن دامه زرێنراوه كه س����ه ره تا ئه و كه لوپه النه ی له به غداوه هێناوه له به رئه وه ی له كوردستان نه بون، دوای ئ����ه وه ی خۆی كۆچی دوایی كردوه كوڕێكی به رده وامی پێداوه و دوای كۆچی دوایی ئ����ه و كوڕه كه ش����ی ، دو كوڕه زای

پیشه كه یان پاراستوه .دلێر محه مه د كه ئێس����تا به هاوبه ش����ی له گ����ه ڵ برایه كی ئ����ه و دوكان����ه به ڕێوه ده ب����ه ن ئاماژه ی ب����ه وه دا كه پێش����تر هه بون كوره چیی����ه ك چه ند له هه ولێ����ر كاری دروس����تكردنی ئه و كه لوپه النه یان ده ك����رد، هه روه ها حاج����ی محه مه دیش ته نی����ا ئه و كه لوپه النه ی نه ده فرۆش����ت، به ڵكو زانیارییه كی باشی هه بو له شێوازی

دروس����تكردنی ئه و كه لوپه النه و یارمه تی كوره چییه كانی ده دا.

به اڵم ناوب����راو گله ی����ی له حكومه ت كرد له یارمه تینه دانی ئه و كه سانه ی مێژویه كی زۆریان هه یه له و شاره دا، چونكه به وته ی ئه و، ئه و كه سانه ده یانتوانی كارگه یه كی دروستكردنی ئه و كه لوپه النه بكه نه وه بۆ ئه وه ی ئه و كه لوپه النه ی له كۆندا له الیه ن باوك و باپیرانیان به كارهاتون له له ناوچون ئه و زۆربه ی له به رئ����ه وه ی بپارێزرێ����ن، كوره چییانه ی كه پێش����تر له هه ولێر ئه و كاره یان ده كرد له ژیان����دا نه ماون، بۆیه خه ریكه ئه و پیشه كۆنه ی كورده واریش له به رئه وه ش����ه ه����ه ر له ناوده چێ����ت، هاواڵتیان به ناچاری بۆ ده ستكه وتنی ئه و

كه لوپه النه په نا بۆ ئێران ده به ن.ئ����ه و دوكانداره ئاش����كرایكرد كه ئه وان ل����ه ڕوی دارایی����ه وه زۆر قازان����ج ناكه ن، به اڵم له به رئه وه ی خه ڵكێكی زۆر داوایان لێده كات ك����ه ئه و ش����وێنه تێكنه ده ن و بیپارێ����زن، بۆی����ه له به ر خۆشه ویس����تی هاواڵتیان بۆ ئه و كه لوپه النه بڕیاریانداوه تا م����اون بیپارێزن، بۆیه له ئێستاش����دا رۆژان����ه خه ڵكێكی زۆری كوردس����تانی و به تایبه ت����ی بیانی به مه به س����تی بینین و پرسیاركردنی ئه و كه لوپه النه سه ردانیان ده كه ن و وێنه ی ده گرن وه كو ش����وێنێكی

مێژویی له هه ولێر.

كلیلسازییش جۆرێكه له هونه ر

خه ریكه پیشه ی كۆنی كورده واری له نێو ده چێت

فۆتۆ: بەختیار دوکانێکی فرۆشتنی کەلوپەلی کوردەواری لەهەولێر

یەکێک لەژورەکانی پاشا فۆتۆ: ئارام کەریم

له به رنامه كانی پێشبڕكێی ده نگخۆشی و به ده س���تبێنێت و دوه م پل���ه ی توانی الیه نگرێك���ی زۆر بۆ خۆی ده س���ته به ر ب���كات و له س���اڵی 2005یش���دا یه كه م

ئه لبوم���ی خۆی باوك���رده وه به زمانی ئینگلیزی. گۆرانی "Step up"ی دارین یه كێك بو ل���ه و گۆرانییانه ی زۆرترین

.)MTV ( بینه ری هه بوه له

مایا ئیڤەرسۆندارین زانیار

دوکانێکی دروستکردنی کلیل لەکەرکوک فۆتۆ: سۆران

له‌فه‌یسبووکه‌وه‌

C M Y K

(356( سێشه ممه ‌112012/12/18ره‌نگاڵه‌ره‌نگاڵه(356( سێشه ممه 102012/12/18

ره سمی له گه ڵدا ئه گرن

نه گبه ته وه ، پی���اوی به نیس���به ت نه ك دنی���ا بێوه فایه ، رێك عه ینه ن س���احه ی فتبۆڵێن وایه . ش���وێنه یه ك ئۆفسایده . دائیم خۆشه كانی له حزه نایه ڵن تیایا بحه س���ێیته وه ، به فیكه شێتت ئه كه ن. له به ر ئه وه قه ت به ته مای پێشه وه مه به . ملی خۆت )هی���ن( ك���ه و بگه ڕێره وه دواوه . بۆ ئێمه ومانان ئه وێ باش���ه به قوربان. بێ موش���كیله ، ئه مین و ئوم���ان. نه ك���ه س پاش���قولت لێ ئه گرێ، ن���ه ته كه تولت لێ ئه كه ن، نه هیچ. ئه وپه ڕه كه ی ئه وپه ڕه كه ی گوێت له وتاری مه سئوله كان نابێ، قه ی چێ���كا. له جیاتی ئه وه خۆت به م سوئاله فه لسه فییانه ی خواره وه

مه شغوڵ كه :

پ1( ناخۆشترین كات به نیسبه ت گه نجی كورده وه چییه ؟

ا. ئینته رنێته كه بڕابێت؟ب. ئه خب���ار باس���ی عه مه لیاتی

دیجله بكات؟ج. ته له فزی���ۆن دیس���ان ئه ڵقه

كۆرییه كه بێت؟د. فۆڕم���ی ته عیناته ك���ه ی گوم

كرابێت؟ه. دایكی پێی بڵێ زۆپاكه پڕكه

له نه وت؟

پایته خت���ی س���لێمانی پ2( میرنشینی بابان بو كه ئێمه ئێستا

كردومانه ا. به پاریسی عێراق؟

خ���واردن و به زبڵخان���ه ی ب. ده رمانی قۆڕ؟

ج. به پایته ختی رۆشنبیری )پێ مه كه نه ها(؟

د. به گه راجی عوعه ؟ده م���ی به بنێشته خۆش���ه ی ه.

سیاسییه كان؟

ت���ر رۆژی دوان���زه ده پ3( یه عنی كریسمس���یش كریسمسه ، بابا نۆئیل. به ره ئ���ی جه نابت ئه و

بابانۆئیله چییه ؟ا. ئه مریكایه ، چونكه هه ر مناڵی

پێ ئه خڵه تێت؟ب. مه س���ئولی كورده ، چونكێكم هیچیش���ی پێ نییه كه چی خه ڵك

ره سمی له گه ڵدا ئه گرن؟ج. به یاننامه ی موعاره زه یه ، دوو

سێ رۆژه و بیرئه چێته وه ؟د. ئاسایشه ، له به ر ئه وه ی خه ڵك وا ئه زانێ به توون���ی حه ماما دێته

ژوورێ و واش نییه ؟ه. حه فله ی شه كراو خواردنه وه یه موده تێ���ك دوای چونكێك���م قوڕبه س���ه رییه كی تازه ده ست پێ

ئه كات؟

ئیس���تیفاده ی باش���ترین پ4( عه مه لیاتی دیجله چی بو؟

ا. ئێس���تا ع���ه ره ب كه متر دێنه هه رێم، شوكور ته ریقن؟

ب. وه كو جیهازه كه ی مه گار وابو، عه رزو ع���روزی مالیكی و ئه وانی بۆ

ده رخستینس���تراتیجییه كه ی رێكه وتنه ج.

ده مه زه رد كرده وه ؟د. فتبۆڵێنه كه ی به ینی حوكمه ت و

په ڕله مانی دواخست؟ه. ماڵ���ی ئ���اوا ب���ێ یاخ���وا، به رنامه یی له ب���ێ ته له فزیۆنه كانی

رزگار كرد

ن���ه وال زغب���ی دای���ك و گۆرانیبێ���ژی ده نگخۆش���ی عه ره ب���ی كه ناس���راوه The Golden به )ئه ستێره ی ئاڵتونیStar( هه میشه شیكترین و ڕێكپۆشترین بوه له جیهانی عه ره بی، زغبی له شه وی (12.12.12( میوان���ی )صوت الحیاه ( بوو له )الحیاه TV (دا بۆ پشتگیریكردنی به زغبی به رنامه ك���ه ، به ش���داربوانی 3 س���تایلی جی���اوازه وه ده رك���ه وت، له دواجاردا به عه زییه كی چه رمی ره شی دیزاین���ه ری جیهانی )نیك���ۆال جبران NJ( كه به ره گه ز لوبنانییه و به سێتی ئه ڵماسی سپی ده ركه وت وای كرد كه بیر له هیچ نه كرێته وه ته نها ئه و شێوازه

بێوێنه یه ی كه پێیه وه ده ركه وت.ك����������ه وا ده رئه كه وێ���ت عه زییه كه به اڵم بۆدی(یه كه 2پارچه یه )ته نوره و له ڕاس���تیدا ئه مه ته نها یه ك پارچه یه و ك���ه چه رمه ، له وه دایه جوانییه ك���ه ی ب���ه اڵم )NJ( كه س���ره یه كی باریك���ی

ل���ه الی چه پیه وه دروس���تكردوه ، وای ده رخس���توه كه به گرێیه كی قردێله یی دێت���ه وه پێش���ی له به ركۆش���ه وه ب���ۆ خواره وه كه وات لێئه كات چاو له سه ری هه ڵنه گیرێت، بۆیه )NJ( كه مته رخه می نه ك���ردوه له وه ی كه به م عه زییه بریقه چه رم���ه و چه ندین پارچه ی تری جلدی له )2013 ده توانیت ك���ه ده ركه وتوه ، /Autumn and Winter Collectionنیكۆال جب���ران NJ( بیدۆزیته وه ، بیرت نه چێ ك���ه نه وال زغبی���ش ئافره تێكه وه ك تۆ، هه وڵده دات كه جوانی له شی و س���تایلی خۆی رێكبخات. ئه گه ر تۆش خاوه نی ل���ه ش و الرێك���ی وه كو نه وال الزغبی���ش بیت ئ���ه وا ناتوانین لۆمه ت بكه ی���ن بۆ جوانیت ته نها پێویس���تیت به زه وقێكی جوان و یاریده ده رێكی باش

ده بێت.safeen.arif@yahoo.com Twitter @SafeenArif

گاکاوڕ

هه واڵێكی خۆشت پێده گات و پێده چێت گه ش����تێكی ده ره وه ی واڵتیش����ت بۆ بڕه خس����ێت، له روی ته ندروستیشه وه ئ����اگاداری خۆت ب����ه ، رۆژی به ختت

چوارشه ممه یه .

س���ود له و بڕیاره هه اڵن���ه وه ربگره كه له رابردودا داوته و له گه ڵ كه سانی نزیكی خۆت راوێ���ژی زیاتر بكه بۆئه وه ی ئه و هه لی ئیش���ه ی دێته به رده م له كیست

نه چێت، رۆژی به ختت دوشه ممه یه .

له م ماوه یه دا توشی دڵه ڕاوكێ و دودڵییه كی زۆر ده بیت به هۆی ئه و ئیشانه ی ده ته وێت وایه باش����تر بگه یه نیت، به ئه نجامی����ان ئه وه ن����ده خۆت ماندو نه كه یت چونكه بۆ

ته ندروستیت باش نییه .

له خۆشه ویس����ته كه ت ماوه ی����ه ك بۆ داده بڕێیت و هه ندێك كێشه ده كه وێته نێوانتانه وه ، به اڵم به هاوكاری كه سانی گرفته كانتان له هه ردوكت����ان نزی����ك

چاره سه ر ده بن.

خۆت ل����ه و كه س����انه به دوربگره كه چه ند به هۆی ده یانه وێ����ت ماوه یه كه ئیش����ێكه وه لێت نزیكببنه وه ، به هۆی خوێندنه كه ت����ه وه روب����ه ڕوی چه ن����د

گرفتێكی ته ندروستی ده بیته وه .

به و پێیه ی كه سێكی جددیت و به پالن كاره كان����ت ئه نجام ده ده ی����ت، هێنده ره شبین مه به به رامبه ر ئه و ئیشانه ی له م ماوه یه دا ب����ۆت نه كراون، چونكه

رۆژانی خۆشتریش به ڕێوه ن.

پێده چ����ێ ئ����ه م ماوه ی����ه كاتێك����ی باش نه بێ����ت بۆت، چونك����ه له گه ڵ به رده وامبون����ی كێش����ه داراییه كانت، باری ته ندروستیش تاڕاده یه ك خراپ

ده بێت، یه كشه ممه رۆژی به ختته .

هه رچه نده له روی ئیش����وكاره وه زۆر س����ه رقاڵیت، به اڵم ده بێت گرنگییش بده یت و كه س����وكاره كه ت به خێزان و كۆمه اڵیه تیی����ه كان په یوه ندیی����ه

فه رامۆش نه كه یت.

له گه ڵ خێزانه كه تدا ماوه یه كی خۆش به سه ر ده به یت و له و كێشانه رزگارتان ده بێت كه ماوه یه كه به رۆكی گرتون،

شه ممه رۆژی به ختته .

له م ماوه یه دا هه ندێ����ك گرفت دێنه رێت و بۆ ماوه یه ك بێتاقه تت ده كه ن، به اڵم ده بێ����ت به باش����ی روبه ڕویان ببیت����ه وه و راوێژ به كه س����انی نزیكت

بكه یت.

ئا: سۆران كامه ران

كلیلسازانی شاری كه ركوك ئاماژه به گرنگی و مانه وه ی پیشه كه یان ده كه ن هه تا ئێستا و به شێكیشیان دروستكردنی

كلیل به )هونه ر( ناوده به ن.

پیش����ه ی كلیلسازی له ش����اری كه ركوك یه كێكه له و پیش����انه ی مێژوییه كی دورو درێژی هه یه له م ش����اره و به پێی قسه ی پیش����ه وه رانی ، مێژوه ك����ه ی ده گه ڕێته وه بۆ ناوه ڕاس����تی حه فت����اكان كه ئه وكات له بواره ك����ه دا ك����ه م زۆر وه س����تایه كی كاریانكردوه و یه كه مین كه سیش )وه ستا مه جید موس����اوی ( بوه ك����ه ئه و كاره ی س����ینه ما له نزیك دوكانه كه ی ك����ردوه و

ئه تڵه س بوه ، به اڵم ئێستاش له كه ركوك كه سانێكی زۆر له بواری كلیلسازیدا كارده كه ن، هه روه ها ش����ه قامێكی س����ه ره كیش له ن����او بازاڕدا به ناوی ئه وانه وه ناسراوه به هۆی ئه وه ی

خه ڵكێكی زۆر ده یانناسێ .به چه ن����د ئێس����تاش كلیلس����ازه كانی ش����ێوه یه كی جیاواز باس له پیشه كه یان ده كه ن، له و روه وه یوسف عه لی یه كێكه له كلیلسازه ناسراوه كانی كه ركوك كه له و ش����ه قامه دا س����ااڵنێكی زۆره كارده كات و رونیكرده وه كه له س����ااڵنی رابردودا ئه و ئامێره پێشكه وتوانه ی ئێستا له شاره كه دا نه بوه و كلیلسازی ته نها به بڕبه ن ده كرا، هه مانكاتی����ش كلیلی ئام����اده هه بو كه هه ندێك كه س چاكیان ده كرد به )بڕبه ن(،

به اڵم ئێستا ئه م ئامێره پێشكه وتوانه زۆر كار ئاس����انی بۆ كردوین و ئه و كه سه شی ئه م كاره بكات پێویس����ته شاره زاییه كی ت����ه واوی هه بێ����ت له بواره ك����ه ، چونكه

ورده كاری زۆری تێدایه .به هه م����ان ش����ێوه ی ئ����ه و كلیلس����ازه ، ه����ادی عیزه دی����ن كه یه كێك����ی دیكه یه له كلیلس����ازه كانی دیك����ه م����اوه ی زیاتر له بیست ساڵه سه رقاڵی ئه و پیشه یه یه و وه ك خ����ۆی باس����یكرد ئه و پیش����ه یه ی زۆر ماوه ت����ه وه و ب����ۆی له باوكیی����ه وه "هونه ر" به به پیش����ه كه ی و دڵخۆشیشه ناوی ب����رد و جه ختیكرده وه ك����ه ئه وان چه ندی����ن ج����ۆر كلیل دروس����ت ده كه ن له وان����ه ش )كلیل����ی ئوتومبی����ل و ماڵ و

قاسه و قفڵ".

بڕێ����ك پ����اره ت به ده س����ت ده گات و رزگارت ده رونی����ش له كێش����ه یه كی مه ب����ه ڕاڕا ئه وه ن����ده ده بێ����ت، له ئه نجامدانی پڕۆژه كانت و به وره یه كی

به رزه وه هه وڵیان بۆ بده .

قرژاڵدوانه‌‌

ئ����ه و پالن����ه ی به ده س����ته وه یه ب����ۆ پڕۆژه یه كت چه ن����د جێبه جێكردن����ی له ئێس����تادا به ئه نجام����ی مه گه یه ن����ن چونكه كاته كه ی گونجاو نییه ، له ڕوی

داراییه وه توشی گرفت ده بیت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

د.شێرکۆ عه بدواڵده ینوسێت Fashion

گۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ دیزاینه ر و راوێژكاری fashion "سه فین عارفی " ئاماده ی ده كات

ئه ستێره ئاڵتونییه كه به ڕه ش و سپی

Gwyneth Kate Paltrowنه وال زغبی

ئا: ئاوێنه

مایا ئێڤه رسۆن ئه و كچه گۆرانیبێژه به ناوبانگه ی سویده كه په رده ی هه ڵماڵی له سه ر په یوه ندی خۆی

له گه ڵ )دارین زانیار(ی گۆرانیبێژی كورد كه به زمانی ئینگلیزی گۆرانی

ده ڵێت.

ماوه ی مانگێكه رۆژنامه كانی سوید باس له په یوه ندی نێوان مایا ئێڤه رسۆنی 33 ساڵ و دارین زانیاری 25 ساڵدا ده كه ن ئه م���ه ش پاش���ئه وه ی له به رنامه یه كی ته له فزیۆنیدا مایا ناتوانێت هه سته كانی بش���ارێته وه و ب���اوه ش ب���ه )دارین(دا

ده كات.مایا یه كێكه له گۆرانیبێژه ناسراوه كانی س���وید و به رۆژنامه یه كی ئ���ه و واڵته ی دارینم خۆش���ده وێت، "من راگه یاندوه ئه وه ته نها له ب���ه رده م كامێره كاندا بو كه رویدا، به اڵم له پشتی كامێره كانه وه زۆر له نێوانمان���دا دیك���ه روداوی روده دات"، هه روه ها سه رس���امی خۆی به "خواوه ندی نه شاردۆته وه و دارین بۆ

جوانی" وه سفی كردوه . دارین له دایكبوی ش���اری ستۆكهۆڵمی له چه ندی���ن س���ویده و پایته خت���ی به رنام���ه ی ته له فزیۆنیش���دا كوردبونی خۆی نه ش���اردۆته وه و به كوردی قسه ی

كردوه .دارین له س���اڵی )2004(دا به ش���داری به رنامه ی )ئایدول(ی كرد كه یه كێكه

خۆشه ویستـــــه كه ی دارین ئاشكرابو

ئا: ئاوێنه

كه ده گه یته كۆتا نهۆمی ئوتێله كه ته نها ده رگایه ك ده بینیت كه

له ته نیشتییه وه نوسراوه )700 pasha( ئه و شوێنه ش )ژوری پاشا(یه له ئوتێل )های كریست(

له شاری سلێمانی .

ئ���ه و ئوتێله پێن���ج ئه س���تێره ییه كه له كۆتای���ی مانگی ئه یلولی ئه مس���اڵ و ل���ه رۆژی جیهانی گه ش���ت و گ���وزاردا كرایه وه ، یه كێ���ك له ژوره كانی به نێوی )ژوری پاش���ا( ناونراوه كه پێنجسه د و په نج���ا مه ت���ره و له ن���اوه وه ش چه ند له خۆده گرێ���ت، كه ژورێك���ی دیك���ه یه كێكی���ان هۆڵێكی گه وره و نوس���تن و خزمه تگ���وزاری خ���ۆی تێدایه و س���ێ ژوری دیك���ه ی نوستنیش���ی تێدایه كه خزمه تگوزاریی تایبه ت به خۆیان هه یه و مه س���عه دی تایبه تیش بۆ ئ���ه و ژوره

دروستكراوه .كریس���ت(، ئوتێ���ل )های خاوه ن���ی كاوه ی حاج���ی فایه ق له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه رایگه یاند كه به باش���یان زانیوه ژورێكی له و ش���ێوه یه دروس���ت بكه ن بۆ مان���ه وه ی كه س���ایه تییه كان و هه م ئه و كه سانه ش���ی ده یانه وێت له ژورێكی گه وره دا بمێننه وه و ئاماژه ی به وه ش���دا كه هه تا ئێس���تا ته نها دو كه س���ایه تی تێیدا ماونه ت���ه وه ئه وانیش )نێچیرڤان بارزانی س���ه رۆكی حكوم���ه ت و لویس سۆسیال رێكخراوی سكرتێری ئایاالی دیموكرات(، به اڵم ئاشكرایكرد كه هه مو كه سێك ئازاده له وه ی داوای ئه و ژوره ب���كات و نرخی ژوره كه ش بۆ ش���ه وێك

دوهه زار و پێنجسه د 2500 دۆالره .

ژوری "پاشا" له سلێمانییه شه‌وی‌‌به‌‌دوو‌هه‌زار‌و‌پێنجسه‌د‌دۆالره‌

ئا: به ختیار حسێن

دوكانێك����ی كه لوپه لی مێژویی له ش����اری هه ولێر ته مه نی نزیكه ی حه فتا س����اڵه و

چه ندین كه لوپه لی تێدا پارێزراوه .

له و دوكانه دا چه ندی����ن كه لوپه لی كۆن و مێژویی تێدایه له وانه )كوپه و شه به كه ی ئ����او، م����ه ركان، ده خیل����ه و گۆس����كه ی په نی����ر و جه ڕه ( و چه ند كه لوپه لێكی تری ده س����تی كه به شێوه یه كی فه خاریی قوڕ

دروستكراون. ئه م دوكانه له سه ره تای سااڵنی چله كان له الیه ن ئیس����ماعیل حسێن دامه زرێنراوه كه س����ه ره تا ئه و كه لوپه النه ی له به غداوه هێناوه له به رئه وه ی له كوردستان نه بون، دوای ئ����ه وه ی خۆی كۆچی دوایی كردوه كوڕێكی به رده وامی پێداوه و دوای كۆچی دوایی ئ����ه و كوڕه كه ش����ی ، دو كوڕه زای

پیشه كه یان پاراستوه .دلێر محه مه د كه ئێس����تا به هاوبه ش����ی له گ����ه ڵ برایه كی ئ����ه و دوكان����ه به ڕێوه ده ب����ه ن ئاماژه ی ب����ه وه دا كه پێش����تر هه بون كوره چیی����ه ك چه ند له هه ولێ����ر كاری دروس����تكردنی ئه و كه لوپه النه یان ده ك����رد، هه روه ها حاج����ی محه مه دیش ته نی����ا ئه و كه لوپه النه ی نه ده فرۆش����ت، به ڵكو زانیارییه كی باشی هه بو له شێوازی

دروس����تكردنی ئه و كه لوپه النه و یارمه تی كوره چییه كانی ده دا.

به اڵم ناوب����راو گله ی����ی له حكومه ت كرد له یارمه تینه دانی ئه و كه سانه ی مێژویه كی زۆریان هه یه له و شاره دا، چونكه به وته ی ئه و، ئه و كه سانه ده یانتوانی كارگه یه كی دروستكردنی ئه و كه لوپه النه بكه نه وه بۆ ئه وه ی ئه و كه لوپه النه ی له كۆندا له الیه ن باوك و باپیرانیان به كارهاتون له له ناوچون ئه و زۆربه ی له به رئ����ه وه ی بپارێزرێ����ن، كوره چییانه ی كه پێش����تر له هه ولێر ئه و كاره یان ده كرد له ژیان����دا نه ماون، بۆیه خه ریكه ئه و پیشه كۆنه ی كورده واریش له به رئه وه ش����ه ه����ه ر له ناوده چێ����ت، هاواڵتیان به ناچاری بۆ ده ستكه وتنی ئه و

كه لوپه النه په نا بۆ ئێران ده به ن.ئ����ه و دوكانداره ئاش����كرایكرد كه ئه وان ل����ه ڕوی دارایی����ه وه زۆر قازان����ج ناكه ن، به اڵم له به رئه وه ی خه ڵكێكی زۆر داوایان لێده كات ك����ه ئه و ش����وێنه تێكنه ده ن و بیپارێ����زن، بۆی����ه له به ر خۆشه ویس����تی هاواڵتیان بۆ ئه و كه لوپه النه بڕیاریانداوه تا م����اون بیپارێزن، بۆیه له ئێستاش����دا رۆژان����ه خه ڵكێكی زۆری كوردس����تانی و به تایبه ت����ی بیانی به مه به س����تی بینین و پرسیاركردنی ئه و كه لوپه النه سه ردانیان ده كه ن و وێنه ی ده گرن وه كو ش����وێنێكی

مێژویی له هه ولێر.

كلیلسازییش جۆرێكه له هونه ر

خه ریكه پیشه ی كۆنی كورده واری له نێو ده چێت

فۆتۆ: بەختیار دوکانێکی فرۆشتنی کەلوپەلی کوردەواری لەهەولێر

یەکێک لەژورەکانی پاشا فۆتۆ: ئارام کەریم

له به رنامه كانی پێشبڕكێی ده نگخۆشی و به ده س���تبێنێت و دوه م پل���ه ی توانی الیه نگرێك���ی زۆر بۆ خۆی ده س���ته به ر ب���كات و له س���اڵی 2005یش���دا یه كه م

ئه لبوم���ی خۆی باوك���رده وه به زمانی ئینگلیزی. گۆرانی "Step up"ی دارین یه كێك بو ل���ه و گۆرانییانه ی زۆرترین

.)MTV ( بینه ری هه بوه له

مایا ئیڤەرسۆندارین زانیار

دوکانێکی دروستکردنی کلیل لەکەرکوک فۆتۆ: سۆران

له‌فه‌یسبووکه‌وه‌

بیروڕا(356( سێشه ممه 122012/12/18 birura.awene@gmail.com

"ناوچە دابڕاوەکان" و حەماسەتی نەتەوەیی

بەشی دووەم

ناوچە دابڕاوەکان و هاوکێشەکانی دەسەاڵت

لەکۆڵەک����ە یەکێ����ک ئاش����کرایە س����ەرەکییەکانی گوتاری ناسیۆنالیزمی ک����وردی لەم����ڕۆدا مەس����ەلەی ”ناوچە دابڕاوەکان“�ە. ئەم ناوچانە بەش����ێکی گ����ەورەی خاک����ی کوردس����تانی عێراق پێكدەهێنن و گەڕاندنەوەش����یان بۆ سەر هەرێمی كوردس����تان، لەالیەن زۆرینەی خەڵک����ی کوردس����تانەوە، وەک مافێکی نەتەوەی����ی س����ەرەتایی وێنادەکرێ����ت. شاری کەرکوک و ناوچەکانی دەوروبەری لەم مەسەلەیەدا ش����وێنێکی ناوەندییان هەیەو بەبڕبڕەپش����تی ناوچە دابڕاوەکان دادەنرێن. ئەم ناوچانە هەمیشه جێگای ملمالنێ و شەڕی كوردو دەوڵەتی عێراق بوون. ملمالنێ لەس����ەر کەرکوک تەنها نییه و گرنگ����ی ئابووریی رەهەندێك����ی بەتەنه����ا لەبەر دەوڵەمەن����دی کەرکوک بەنەوت و گازو کەرەس����تە خاوەکانی تر نیی����ه، بەڵکو لەبەر ئ����ەو مانا ڕەمزی و نەتەواییانەش����ه ک����ە ئ����ەم ناوچەی����ە لەمێژووی سیاسی و فەرهەنگی میللەتی ئەم ب����ەاڵم بەدەس����تیهێناوە. ئێمەدا بەتاڵ بێالیەن و جوگرافیایەکی ناوچانە نین، پەڕەیەکی س����پی نی����ن و قەڵەمی نەتەوەی����ی ئێم����ە چۆنی ویس����ت ئاوا لەسەری بنووس����ێت؛ ئەم ناوچانە پڕن لەپەیوەندی سیاسی ناهاوسەنگ و نفوزی حیزبی و حیس����اباتی وردی دابەشکردنی

دەسەاڵت. هەر چاودێرێكی بێالیەن ئەو راستییه س����ادەیە دەزانێت کە بەشێکی گەورەی ئ����ەم ناوچان����ە، وات����ه چ کەرک����وک و دەوروب����ەری و چ ناوچ����ە کوردییەکانی پارێزگای دیالەو سەالحەدین، پێگەیەکی بەهێزی دەس����ەاڵتی یەکێتین. بەرامبەر ئ����ەوەش پارت����ی لەناوچەی موس����ڵدا دەس����ەاڵتی ڕەهای هەیە. ئەم واقیعەش وادەکات ک����ە مامەڵەک����ردن لەگەڵ ئەم ناوچان����ە بەدەرنەبێ����ت لەو هاوکێش����ە سیاس����ییەی ئەم����ڕۆ لەنێ����وان پارتی و یەکێت����ی لەکوردس����تاندا هەی����ەو ئەم هاوکێش����ەیە نەبێت����ه فاکتەرێکی گرنگ بەرخوردیان هەڵوێس����توەرگرتن و ب����ۆ لەگ����ەڵ بەغ����دادا. ب����ەڕای ئێم����ه ئەم هاوکێش����ەیە لەزۆر ئاس����تدا سیاسەتی ک����وردی ئاراس����تەدەکات و رۆچووەت����ه ن����او هەم����وو دەزگاکان و پێکهاتەکانی دەسەاڵت لەهەرێم و عێراقدا. لە ئێستادا زەحمەته بزانرێت چەندێک لەو ناوچانە قابیلی گەڕاندنەوەن بۆسەر کوردستان و چەندیش����یان گەڕانەوەیان زەحمەت یان مەحاڵە. بەاڵم ئەوەی لەئێستادا دەیزانین ئەوەیە گەڕاندن����ەوەی کەرکوک بەتەنها بۆ س����ەر هەرێم، بەب����ێ گەڕاندنەوەی پارێزگای دابڕاوەکانی ناوچ����ە زۆربەی موسڵ، هاوکێشە مرۆیی و سیاسییەکانی ناو کوردس����تان بەش����ێوەیەکی بەرچاو دەگ����ۆڕن و قورس����اییەکی زۆر گەورەتر بەش����وێنگەی یەکێتی لەناو کوردستاندا دەبەخش����ن. ئاش����کرایە ک����ە موس����ڵ ژمارەیەک����ی بەرچاوی ک����وردی تێدایەو پێگ����ەی پارتیش لەم ش����ارەدا بەهۆی ئەم کوردانەوه بەهێزه، بەاڵم ئەم شاره بەپێچەوانەی کەرکوکەوه، لەوەدەرچووه ش����ارێکی کوردستانی بێت و کورد داوای گەڕانەوەی بکات بۆ س����ەر هەرێم، بۆیه ناتوانی����ن وەک بەش����ێک لەپێکهات����ی لەکوردستاندا هاوکێش����ەی دەس����ەاڵت وادەکات واقیعەش ئەم تەماشایبکەین. ناوچ����ه گەڕاندن����ەوەی لەحاڵەت����ی دابڕاوەکانی س����نووری موس����ڵ بۆ سەر هەرێم، هەمان ئەو قورساییه ئابووری و مرۆییەی نه بێت ک����ه ناوچەی کەرکوک لەخ����ۆی دەگرێ����ت. بەکورت����ی لەكاتی ناوچەکان����ی کەرک����وک و گەڕان����ەوەی دەوروبەری����دا بۆ س����ەر هەرێ����م، بەبێ گەڕاندەوەی ناوچەکانی موس����ڵ، پارتی ئەو بنکەو قورس����اییە جەماوەرییەی کە ئێستا هەیەتی نەك هەر لەدەستدەدات، بەڵكو ل����ەوەش دەردەچێت وەک هێزی یەكەم����ی ناو هاوكێش����ەی سیاس����یی

كوردستان بمێنێتەوه. خاڵێک����ی ت����ر کە لێ����رەدا ش����ایانی گرنگیپێدانە ئەو ڕاستییەیه کە ئەگەری کەرکوک بەکردنی یەکێت����ی رازیبوونی

ئەگەرێکی س����ەربەخۆ هەرێمێک����ی بە گەورەیە. لەدۆخێکی لەو بابەتەدا یەکێتی ل����ەو هەرێمەدا هەر وەک����و هێزی ژمارە دیس����انەوە ئەمەش دەمێنێتەوه و یەک دۆخێک����ە پارتی نەبەباش����ی دەزانێت و ن����ه لەبەرژەوەندیش����یدایه. بەبۆچوونی ئێمە ئەوەی وایکردوە مەسەلەی ناوچە سەرۆکایەتی لەسیاس����ەتی دابڕاوەکان ئ����ەو هەرێ����م و حکومەت����ی هەرێم����دا گرنگییەی پێنەدرێت و هەردووکیان تەنها ئیرادەی نەبوونی بەناکردەی����ی و بەغدا دۆخە ئ����ەو تاوانباربکەن، چارەس����ەر ئاڵۆزەی دابەش����بوونی پەیوەندییەکانی دەسەاڵتی نێوان یەکێتی و پارتی لەپشتە کە باسمانکرد. بێگومان مەرج نییە ئەم دۆخ����ە تاک����ە هۆکاری گوێن����ەدان بێت بەناوچە ناکۆکەکان، بەاڵم بەدڵنیاییەوە یەکێکە لەهۆکارە سەرەکییەکان. خاڵێک لێرەدا مەبەس����تمانه سەرنجی خوێنەری لێکدانەوانە ئەم ئەوەیە، بۆڕابکێش����ین تا ئەو ش����وێنە ڕاس����تن كه ت����ەرازووی دابەش����بوونی هێز لە کوردس����تاندا بەو ش����ێوەیه بمێنێتەوه كه ئێس����تا بوونی هەیه و گۆڕانێکی جەوهەریی لەجوگرافیای

سیاسیدا دروستنەبێت.بەکورت����ی كارنەكردنی ش����ێلگیرانەی ب����ۆ گەڕاندنەوەی ئەم پارتی و یەكێتی ناوچانە بۆ س����ەر هەرێم پەیوەندییەکی پتەوی بەم هاوكێش����ه سیاس����ییه و بەو دابەشکردنە تایبەتەی دەسەاڵتەوە هەیە لەکوردستاندا س����ەقامگیرکراوە. هەموو ئ����ەو هاتوه����اوارە ناسیۆنالیس����تییەی ئەمڕۆکە دەیبیس����تین، سەرچاوەکەیان لەناو ئەو هاوکێش����انەی دەسەاڵت و ئەو فۆرمەدایە لە دابەش����کردنی هێزو نفوز

لەکوردستاندا. لەالیەک����ی ت����رەوە بۆ ئێم����ەی کورد ئاشکرایە کە شاری کەرکوک لەناو خاکی کوردستاندایە، بەاڵم ئەم شارە بەتەنها موڵک����ی کورد نییە. ه����ەر بۆیە دەبایە لەبری سیاس����ەتی دابەشکردنی غەنیمە لەنێوان پارتی و یەکێتی، سیاس����ەتێکی پیادەبکردبایە عەقاڵنییان هاوس����ەنگی تیایدا کە چەمکی هاونیش����تیمانیبوون پێوەری سیاسەت بێت، نەک سیاسەتی حیزبی بەرژەوەندی����ی ناوچەگەری����ی و بەناسیۆنالیزمێکی تەسک و س����واغدانی ئەتن����ی بەت����اڵ. تەنه����ا ب����ەم ڕێگایە دەک����را هاوپەیم����ان و هاوس����ۆز لەن����او عەرەب کرس����تیان و تورکمان و خەڵکی پەیدابکرێت بۆ سیاسەتێکی کوردستانی ماف و پاراستنی کە نیشتیمانپەروەرانە ئەم هاونیش����تیمانیبوونی کەرام����ەت و ئایینزاییانە ئایین����ی و ئەتنی و پێکهاتە لە کوردس����تاندا بپارێزرێت. ئاش����کرایە ئەم سیاس����ەتە لەکەرکوکیش تووش����ی فەش����ەلێکی گەورە ب����وو، چونکی ئەم مۆدێلە لە سیاس����ەت و فەرمانڕەوایەتی بە دەس����ەاڵتدارێتی ک����وردی لەخودی هەرێمیش����دا نەیارە. هەر ئەم واقیعەشە وامان لێدەکات کە بڵێین دۆڕانی کەرکوک و ناوچە دابڕاوەکانی تر دۆڕانێکی سەربازیی نیی����ە، بەڵکو سیاس����ی و کۆمەاڵیەتی و فەرهەنگییە. ئێمە کەرکوک لەبەرەکانی لەنەبوونی بەڵک����و نادۆڕێنین، جەنگدا لەدەستیدەدەین سیاسییدا پڕۆژەیەکی کە پێکهاتەکان تیایدا هەستنەکەن، ئەم

شارە شاری هەمووانە.

فشاری مالیکی و ناوچە دابڕاوەکانهەموومان دەبینین ماوەیەكه مالیکی فش����ارێكی سیس����تەماتیكی سیاسیی و دەس����تپێكردووه و چ����ڕی س����ەربازیی پێدەچێت بەجیدی كار بۆ گەڕاندنەوەی ناوچ����ه دابڕاوەكانی س����نووری نفوزی یەكێتی و پارتی بكات بۆ ژێر دەسەاڵتی بەغ����دا. ئ����ەم دۆخەش ه����ەردوو هێزه كوردییەك����ەی ناچارك����ردووە بکەون����ه خۆیان و بەرگریی سیاس����یی و سەربازیی لەو رووب����ەره جوگرافییان����ه بكەن كه لەدەرەوەی س����نووری هەرێ����م تیایاندا ووتم����ان وەک ب����ەاڵم بااڵدەس����تن. گەڕاندنەوەی کەرکوک بەتەنها بۆس����ەر هەرێم، مانای تێکچوونی ئەو هاوکێشانەی دەسەاڵت دەبێت کە لەدوای 31 ئابەوە لەکوردستاندا دروستبووە؛ هاوکێشەیەک پارت����ی لەڕێگای هاریکاری بەعس����ەوە، ب����وو بەهێ����زی ژم����ارە ی����ەک و حاکمی بێچەندوچوونی کوردس����تان. ئەم دۆخە

سیاس����ی و تەماحی لەملمالنێ و ئاڵۆزە حیزبی، بەاڵم قانگدراو بەگوتارو زمان و وێنەی ناسیۆنالیستی و نیشتیمانپارێزی، دەبەخش����ێت بەپارتی لەب����ار هەلێكی ت����ا لەڕێ����گای تەپڵێدانی س����ەربازی و حەماسەتی میدیاییەوە ئامادەسازییەكی گەورە بكات بۆ دروس����تكردنی هەوادارو الیەنگر لەناو رای گشتیداو گەورەكردنی پێگه جەماوەرییه الوازەكەی لەناوچەی لەكەرك����وك و بەگش����تی و س����لێمانی

گەرمیاندا بەتایبەتی.هەن����گاوه ئەودی����ودا بەدی����وی سیاس����یی و س����ەربازییەکەی مالیكیش زی����اد لەئامانجێكی هەی����ه. بەڕای ئێمه گەورەترین ئامانجی ئەم ئۆپەراسیۆنانه بریتیی����ە لەدروس����تكردنی فەزایەك كه كورد ناچاربكات تیای����دا لەبری ئەوەی ناوچە ڕاس����تەقینەی لەگەڕانەوەی بیر داب����ڕاوەكان بكاتەوە بۆ س����ەر هەرێم، بی����ر لەچارەس����ەری دۆخێ����ك بكاتەوە كه بیگەڕێنێتەوه بۆ خاڵی س����فر. واتە ئەم ئۆپەراس����یۆنانه دەیانەوێت پارتی و بەمەمنونییەوه ناچاربک����ەن یەكێت����ی مەلەفی ئاساییش����ی ئەو ناوچانه لەگەڵ بەغدا دابەشبكەن و ئەم مەسەلەیە بەتەنها نەبێت. بەدەست الیەنه كوردییەكانەوه دیاره هەموو دابەش����كردنێكی دەسەاڵت لەناوچه دابڕاوەكاندا لەگەڵ بەغدا مانای یەکێتی و پارتی و پێگ����ەی بێهێزكردنی خەونی دوورخستنەوەی زەحمەتکردن و گەڕانەوەی ئەم ناوچانەیه بۆ سەر هەرێم. دواویس����تگەی ئەم ملمالنێ سیاس����یی و ناچاركردنی له بریتییه س����ەربازییەش ك����ورد ب����ۆ رازیبوون بەچارەس����ەرێكی تایبەتی بۆ كەركوك، کە تیایدا کەرکوک نە بچێته ناو هاوكێشەکانی هەرێمەوه و نەبش����چێته ناو هاوكێشەکانی بەغداوه، بەڵكو بكرێت بەناوچەیەکی سەربەخۆی ئیداری و مەلەفی ئاساییش بدرێته دەست دەس����ەاڵتی تەنفیزی پارێزگاوه. ئەوەی بەڕای ئێمە جێگای سەرنجه ئەم مۆدێلە ب����ۆ یەكێتی زیاتر قابیل����ی قبوڵكردنه، نەك لەبەرئەوەی چارەسەرێكی سیاسیی بێکوش����تارە، بێپێکدادان و بێجەن����گ و چارەس����ەرە ئەم لەبەرئ����ەوەی بەڵكو وادەكات یەكێت����ی پاش لەدەس����تدانی سلێمانی به بزوتنەوەی گۆڕان، النیكەم

پله بەهێزی دەوروبەری����دا لەکەرکوک و یەك بمێنێتەوه.

وەک دەبینین ئ����ەوەی لەم دۆخەداو پێش ئەم دۆخەش ئاراستەی سیاسەتی هێزە بااڵدەستەکانی کوردستانی كردوه بەرامبەر بەناوچە دابڕاوەکان، بەتایبەتی دەوروبەرەکەی، سیاس����ەت و کەرکوک و خەمێکی نەتەوەیی نەبووە و نییە، بەڵکو راگرتنی هاوکێش����ەی هێ����زو تەرازووی لەنگەری دەس����تکەوته سیاس����ییەكانی هەریەکێک لەپارتی و یەکێتییە بەرامبەر بەیەکتری. س����ەلماندنی ئ����ەم تێزەش گەلێ����ك زەحمەت نییه، گ����ەر هەندێك پرسیاری بێوەاڵم بكەین؛ كه گرنگترینیان بریتییه ل����ەوەی پارت����ی و یەكێتی، كه بەش����داری س����ەرەكی حکومەتەک����ەی

مالیکین، بۆ هەر لەسەرەتاوە هێشتیان بۆچی دیجل����ە دروس����تببێت؟ هێ����زی لەس����ەر دەرەنجامە بەتەنه����ا ئێس����تا ئەو دروستبوونی کارەس����اتئامێزەکانی هێزە قس����ەدەكەن و بەپەلەپەل خەریكی چاككردنی سااڵنێك لەسیاسەته ناكۆك و خراپەكانیانن ل����ەو ناوچانەدا؟ دەکرێت بپرسین بۆچی سیاسەتمەدارانی پارتی و یەكێت����ی لەهەولێرو بەغ����دا نەیانتوانی لەکات����ی خۆی����دا ڕێگری ل����ه هەنگاوه مەترس����یدارەکەی دروس����تبوونی هێزی ئۆپەراس����یۆنی دیجلەو هاوش����ێوەکانی بك����ەن و بۆئ����ەوەی لەئێس����تادا هەموو سەرقاڵ کێشەیەکەوە به میللەتەکەیان نەکەن ك����ە خۆیان بەرپرس����ی یەکەم و كۆتایین لەسەرهەڵدان و لەدروستبوونی؟ دۆخێک کە بێگومان دەشێت دەرەنجامی

كارەساتئامێزی لێبکەوێتەوە. دروس����تكردنی لەشكركێش����ییه ئەم ك����ورد ش����وێنگەی ك����ه دۆخێك����ه لەچارەسەری پرسی ناوچە دابڕاوەكاندا چەندین هەنگاو دەباته دواوه و سیاسەتی كوردی، بەئۆپۆزیس����یۆن و دەسەاڵتەوه، ناچاردەكات خەریك����ی پینەكردنی ئەو هەموو ك����ون و درزه نەتەوەییانە بن كه یەکێتی پارتی و سیاسەتی )نا(کردەیی لەدونی����ای دوای کەوتن����ی ڕژێمەک����ەی ئەو لێیبەرپرسیارن. حوسەیندا سەدام گوتارە ناسیۆنالیس����تییەی ئەمڕۆ زیاد لەبکەرێک دەهۆڵی ب����ۆ لێئەدەن، لەناو ئ����ەم وێران����ە سیاس����ییە نەتەوەییەوە هەڵ����دەکات و ئەرکە سەرەکییەکەش����ی وێرانەیەیە، ئەم داپۆشین و شاردنەوەی دروس����تکردنی دوکەڵێکی رەشه بەسەر سیاسەتی ناو ناشیرینەکانی هەقیقەتە

کوردییەوه.

کوردستان و مەترسییەکانی جەنگی لەبری

گومان����ی تێ����دا نییه ئ����ەم تەنگەژە لەعێراق����دا س����ەربازییەی سیاس����یی و دروس����تكراوه، بەتەنه����ا دەرئەنجام����ی هاوكێشه ناوەكییەكان نییه. كوردستانی عێراقیش لەعێراق و بەش����ێكه باش����ور لەسیس����تەمی گرن����گ جومگەیەك����ی ناوچەی����ی و بەرژەوەندیی����ە هەرێم����ی و جیهانیی����ەكان پێكدەهێنێ����ت. ئەجێندا سیاسییەكانی هێزه ناوچەییەكان بەناو گۆڕەپانی سیاسیی عێراقدا تێپەڕدەبن و كاریگەریی ڕاس����تەوخۆش لەسەر دۆخە ئابوورییەكان س����ەربازیی و سیاس����ی و

بەجێدههێڵێن. سااڵنێكه پارتی كار لەسەر دروستكردنی پەیوندییەك����ی پتەو لەگ����ەڵ توركیادا دەكات و لەم هەنگاوەش����یدا سەرکەوتوو ب����ووه. پارت����ی لەئێس����تادا ب����ووه به هاوپەیمانی دەوڵەتی توركی لەعێراقداو کار بۆئ����ەوەش دەکات هەم����ان ڕۆڵ لە دەوڵەتی ببینێت. کوردستانی سوریادا تورکی بەشێوەیەکی گشتی بەرژەوەندی ئابووریی و سیاسیی و سەربازیی گەورەی لەناوچەی بەتایبەتیش لهكوردس����تان و ژێر دەس����ەاڵتی پارتیدا هەیە. زۆرینەی ئەو كۆمپانیا توركییانەی له كوردستاندا لەهەولێرن و ئۆفیس����ەكانیان كاردەكەن پشكی شێریشیان له پڕۆژه گەورەکانی كوردستاندا دراوەتێ. ئەم دۆخە بەتەنها ئەوەمان نیش����اننادات ئەم پەیوەندییە ئابووریی����ه چ كاریگەرییەكی پۆزەتیڤی توركیا ئاب����ووری ب����ۆ گەشەس����ەندی هەیە، بەڵك����و هاوکات مان����ای كردنی كوردستانه بەپاش����خانێكی ئابووری بۆ وابەستەییەکی دروس����تكردنی توركیاو قووڵ و مەترسیداریش بۆ سەر دواڕۆژی ئابووری و سیاس����یی كوردس����تان. ئەم ش����ێوازە پەیوەندیی����ە هێزێکی هێجگار گ����ەورە بەتواناکان����ی تورکی����ا لەن����او هەرێمدا ئەدات و کوردستانیش بەکردەوە دەکات بەخوانێ����ک لەخوانەکانی تورکیا لەناوچەک����ەدا. توركیا لەڕێگای پارتی و هێزه عێراقییه سوننەكانەوه ئەجێندای سیاسیی خۆی لەعێراقدا جێبەجێدەكات، ش����ەڕی ه����ەم تورکی����ا لەمەش����دا حکومەتەکەی مالیكییان پێدەكات و هەم ش����ەڕی ئێرانیش لەعێراقدا. ئاش����کرایە پارتی����ش ئەوەندەی گوێ لەخواس����ت و داواکانی تورکیا دەگرێت، دەیەکی ئەوە گوێ لەبەغداو خواس����تەکانی دەوڵەتی

عێراقی ناگرێت.بەهەمان شێوه ئەم هاوكێشه سیاسییه لەگەڵ دەوڵەتە دراوسێكەی ترماندا، كه ئێرانه، بەدیدەكرێت. سنووری پەیوەندی سیاس����یی و ئابووری ئێ����ران بەعێراق و قووڵت����ره. درێژت����رو كوردس����تانەوه بەتایب����ەت پاش بااڵدەس����تبوونی هێزه شیعییەكان له عێراقدا ئەم پەیوەندییه پتەوت����رو هەمەالیەنەتر بووه. ملمالنێی ئێ����ران و توركیا، ملمالنێ����ی هەژموونی

دوو هێزی گ����ەورەی ناوچەكەن و بڕێکی ئ����ەو هێزو ئ����ەو ملمالنێی����ە لەرێگای گروپان����ەوە ئەنجامدەدەن کە لەفەلەکی سیاس����یی هەریەک لەو دوو دەوڵەتەدا دەخولێنەوه. کاتێ����ک باس لەملمالنێی دوو ئەم دەس����ەاڵتدارێتی هەژموون����ی دەوڵەتە بەس����ەر ناوچەک����ەدا دەکەین، مەبەس����ت تەنه����ا عێراق نیی����ه، بەڵکو سوریاش����ه. س����وریا چ بۆ سیاس����ەتی دەرەک����ی توركیاو چ بۆ ئێران مانایەكی س����تراتیژیی هەی����ه. بۆ ئێ����ران مانای نزیكییه لەهاوپەیمانە س����تراتیژییەكانی لەلوبنان و فەڵەس����تین و ب����ۆ توركیاش مانای رێگرتنه لەپاشخانێكی جوگرافی و مرۆی����ی و س����ەربازیی ت����ر ب����ۆ پارتی کرێکارانی کوردس����تان، کە هەوادارێکی کوردەکان����ی لەن����او زۆری هێج����گار س����وریادا هەی����ە. پاش����ئەوەی پارتی تاكالیەنانه و کوردس����تان دیموکرات����ی بێ گەڕانەوه بۆ پەرلەمانی کوردس����تان بڕی����اری چەكداركردن و مەش����قپێكردنی هەندێك لەهێزە كوردییەكانی س����وریای دەس����تپێكرد، بەتایبەتی ئ����ەو هێزانەی کە لەگەل پەکەکەدا ناکۆکن، بەتەواوی هاوكێش����ەکەی ن����او خس����ته خ����ۆی توركی����اوه و ب����ەم ش����ێوەیەش دژ ب����ه بەرژەوەندییەکان����ی ئێران هەڵوێس����تی سیاسی و سەربازیی وەرگرت. دوای ئەم رووداوه مالیك����ی هەوڵی یەکەمی دا بۆ كونترۆڵكردن����ی ناوچه س����نوورییەكانی نێوان كوردستان و سوریا، ئەو ناوچانەی کە پارت����ی تیایاندا بەهێزە. لەو كاتەوه لەشكركێش����ی پرۆس����ەی س����ەرەتای لەنێوان حكومەتەکەی مالیكی و پارتیدا دەس����تیپێكرد. لەئێستاش����دا پرۆسەی لەناوچەکانی رووی لەشكركێش����ییەكه سنووری دەسەاڵتی یەكێتی كردووه و بەم ش����ێوەیه یەكێتیش بەبێ ویستی خۆی نێوان لەملمالنێكانی بەبەبەش����ێك بوو بارزانی و مالیکی. وەک دەبینین ئەوەی لێرەشدا دەس����تبەکارو دەستنیشانکەرە سیاسەت و ستراتیژێکی نەتەوەیی نییە، داخراوو سیاسی حیس����اباتێکی بەڵکو

سەنگەرگیرییەکی ناوچەییە.ئاش����کرا دەبینین ڕەهەندێکی گرنگی ملمالنێی ئێران و تورکی����ا كه لەعێراق و كوردس����تاندا دروس����تكراوه، جەنگێكی لەبرییه كه ئێران لەڕێگای مالیكییەوه و دژ پارتیی����ەوه لەڕێ����گای توركی����اش بەیەکتری دەیگێڕن. لەڕاستیدا ئەم شەڕه كه كورد ئەمڕۆکە كاڵفامانە تێوەیگالوه، ش����ەڕی كورد نیی����ه لەگ����ەڵ عەرەب، شەڕی پاراستنی دەستوورو سیستەمی فیدرالیزم نیی����ه لەئەگەری تاکڕەوێتی، شەڕی ناوچە دابڕاوەکانیش نییە، بەڵكو سێبەری شەڕی ئێران و توركیایه بەسەر پەیوەندی عێراق و کوردستانەوه. شەڕی دوو دەوڵەت����ی گ����ەورەی ناوچەکەی����ه لەسەر هەژموونی سیاسیی و سەربازیی و ئابووریی. بێگوم����ان ئەمه مانای ئەوە نییە ک����ە ئەو ناس����یۆنالیزمه عێراقییە نوێی����ەی ک����ە مالیک����ی ئەم����ڕۆ خۆی بەنوێنەرو بەرجەستەکەری دەزانێت، له كوردستاندا س����تراتیژی تایبەت بەخۆی نییه. وەكو باسمانكرد یەكێك لەخەونه

ئەبەدییەکان����ی ناس����یۆنالیزمی عێراقی بریتیی بووه له پیادەکردنی سەروەریی ت����ەواو بەس����ەر خاك و خەڵك����ی واڵتی عێراقدا که كوردستان و دانیشتوانەکەی به بەش����ێك لەو خاك و گەله دادەنێت. ناس����یۆنالیزمێک ک����ه لەم����ڕۆدا باڵ����ە نوێنەرایەت����ی عێ����راق ش����یعییەکەی دەکات و بەئاسانی ئەو گوتارەی لەهێزه بەدرێژایی کە وەرگرتەوه، سوننییەکان مێژووی عێراق ش����اگوتاری حوکمڕانیان بوو. بەاڵم ئ����ەوەی ئەمڕۆ ئەو ڕەهەندە ناوەکییە دەجوڵێنێت و ئاراستەی بکەره لۆژیکی کەمتر دەکات، سیاس����ییەکان ملمالنێی زیاتر ناسیۆنالیزمەکەیه و دوو هێ����زه ئیقلیمییەكانه لەگ����ەڵ یەكتردا. بەمج����ۆرە لەزانس����تە سیاس����ییەکاندا ملمالنێ و پێکدادانە دەگوترێت ”جەنگی لەبری“، Proxy War. مەبەس����ت لەم جۆرە جەنگە، ئەو شەڕو ملمالنێیانەیه کە لەب����ری ئەوەی دوو الیەنە ناکۆکەکه ببنەوه، یەکت����ر رووبەڕوی راس����تەخۆ ناڕاس����تەوخۆ لەڕێ����گای الی����ەن ی����ان چەن����د الیەنێکی ت����رەوە ئەم ش����ەڕه پیادەدەکەن. بەمانایەکی تر، گەمەکەرە س����ەرەکییەکان خۆیان ناچنە شەڕێکی ڕاس����تەوخۆوە لەگەڵ یەکت����ردا، بەڵکو ئەنجامدانی ئەم شەڕە بەو الیەنانەی تر دەسپێرن کە دەچنە ناو هاوکێشەکانی ئەوانەوە. ئەمجۆرە جەنگانە هەمیش����ە زمان و گوت����ارو بەپۆش����اک و خۆی����ان داڕش����تنی تایبەت دادەپۆشن بۆئەوەی نەناس����رێنەوە جەنگ����ی کێ����ن و بۆچی بەرپادەکرێ����ن. بەش����ێکی زۆری ئ����ەو گوتارە ناسیۆنالیس����تییەی ئەمڕۆکە لە کوردس����تان و عێراقدا لەئارادایە، وەزیفە ڕاستەوخۆو ناڕاس����تەوخۆکەی، بەئاگاو بێئ����اگا، لێڵکردن و ش����اردنەوەی ڕووە لەبرییەی ئەم ش����ەڕی ڕاستەقینەکانی

نێوان ئێران و تورکیایە.جگە ل����ەو ڕەهەن����دە ئیقلیمییە، ئەم لەشکرکێش����ی و تەپڵ����ی ش����ەڕ کوتانە رەهەندێكی تریش����ی هەی����ە کە بریتییه لە س����ەرقاڵكردنی خەڵكی كوردستان و دروس����تكراوەوە بەكێش����ەیەكی عێراق بۆئ����ەوەی بەر لەهەموو ئ����ەو ئەگەرانە گۆڕانكارییەكانی دەش����ێت كە بگیرێت س����وریاو ناوچەكه بەرەو كوردس����تان و عێراقی بهێنن. تائێس����تا چ مالیكی و چ بارزانی لەم هەنگاوەیاندا س����ەرکەوتوو بوون، چونك����ە هەردووالیان توانییویانە نەیارەكانیان و ئۆپۆزیسیۆن و هێزەكانی بڕێک لەڕۆش����نبیران و نووسەرانیش یان بێدەنگ بکەن یان لەدەوری ئەو گوتارە نەتەوەپەرس����تییه كۆبكەنەوه كه جگه لە كڵێشەیەكی سیاس����یی بەتاڵ، هیچ ڕاستەقینەی نیش����تیمانیی رەهەندێكی نییه. مەبەستی سەرەکیش لەم گوتارە ئەوەیە سەرنجی رای گشتی كوردستان و عێراق لەپرسی چاکسازی و چارەسەرکردنی هەردوو ناوەكییەكانی كێشه گەندەڵی و دەس����ەاڵتدارێتییەکەوه، بگوازن����ەوه بۆ ملمالنێیەکی نەتەوەیی بەتاڵ لەنەتەوەو لە بەتاڵ ناسیۆنالیس����تی ملمالنێیەکی

ناسیۆنالیزم....

► ئاراس فەتاحئەم ئۆپەراسیۆنانه ◄ مەریوان وریا قانع

دەیانەوێت پارتی و یەكێتی ناچاربکەن

بەمەمنونییەوه مەلەفی ئاساییشی ئەو ناوچانه لەگەڵ بەغدا دابەشبكەن و

ئەم مەسەلەیە بەتەنها بەدەست

الیەنه كوردییەكانەوه نەبێت

ئەم شێوازە پەیوەندییە

هێزێکی هێجگار گەورە بەتواناکانی

تورکیا لەناو هەرێمدا ئەدات و

کوردستانیش بەکردەوە دەکات

بەخوانێک لەخوانەکانی تورکیا

لەناوچەکەدا

ئەوەی ئەمڕۆ لەهەمووکات

زیاتر پێویستمان پێیەتی وەستانێکی ڕەخنەییە لەبەردەم

ئەو حەماسەتە ناسیۆنالیستییەدا

کە بێ بکەری ناسیۆنالیستییە،

نەک ڕۆمانسییانەو نابەرپرسیارانە ئەو حەماسەتە تیۆریزە

بکەین

19 »»

ئ���ه و گروپانه ی ئه م���ڕۆ رابه رایه تی كۆی حزب���ه كوردییه كان ده ك���ه ن. نه وه یه كن نائاش���نا به جیهان���ی گه ن���ج. نه وه یه كن ته نان���ه ت ته فس���یرێكی ته ندروس���تیان نییه بۆ گه نجیه ت���ی رابردوی خۆیان. چ جای ئه وه ی بێن قس���ه له سه ر ئێستای گه نجبون بكه ن. تاقه وانه یه ك كه ئه وان پێش هه م���و وانه كانی تر بیزانن ئه وه یه . گه نجبون یانی ژیان. له ده ره وه ی ژیانبون، ش���تێك نییه ن���اوی گه نج بێ���ت. به اڵم ئه شێت ته فس���یری ئه وان بۆ گه نجبون. ئه وه ن���ده ئاس���تی الوازبێ���ت. به پێ���ی بیپێون. رۆژانه هه ڵس���وكه وتی ته مه ن و له ده ره وه ی ئه م دو ش���ته دیدێكی تریان نییه بۆگه نج. الی گه نجانیش ئاس���اییه له و گۆش���ه نیگایه وه پیره كان ته فسیری بكه ن. چون پیربون ل���ه م كۆمه ڵگه یه دا مان���ای كه وتن. مان���ای ته واوبون. نه ك مان���ای بیركردنه وه ی ب���اش و به رهه می باش. هه رئه مه شه واده كات له برێك گه نج پیره كان ته فسیری بكه ن. چون ده زانێت ته فس���یرێكی الوازه و قس���ه هه ڵناگرێت. به اڵم كه گه یشته سه رئه وه ی ئیدی رێگا دابنرێت بۆ گه نج ده بێت بیانوه ستێنیت و پێیانبڵێیت " جه نابی پیر تكایه جیهانه پاكه كه ی من وه ك ئ���ه وه ی خۆت پیس

مه كه ". با له خۆمانی نه شێوێنین و، هیچ دیدێكی نوێی نه خه ینه به رده ست له باره ی حزبی كوردییه وه . چون له سااڵنی شه سته كاندا. ح���زب له س���ه ر چ كۆڵه ك���ه و بنه مایه ك له م دواهه می���ن حزبی���ش دام���ه زراوه . هه رێمه له سه ر هه مان كۆڵه كه و بنه ماكان دام���ه زراوه . ش���تێكی ن���وێ نه هاتوه ته ناو جیهانی حزبی كوردییه وه ش���ایه نی ئه وه ی بێ���ت. جیاوازتر خوێندن���ه وه ی ده بینرێت كۆمه ڵێك ناوی جیایه له س���ه ر یه ك قوتابخانه ی ك���ۆن. زۆر كه من ئه و حزبانه ی زه روره ت داینه مه زراندون و پێش ئ���ه وه ی روبدات خۆی���ان دامه زرانده وه و نه خش���ه یان هه ب���وه ب���ۆ ئاین���ده . زۆر زۆرن ئ���ه و حزبانه ی به ه���ۆی نیگه رانی . ی���ان دۆڕان له ش���وێنێك. رویانكردوه ته شوێنێكی ترو له سه ربنه مای په رچه كردار دام���ه زراون. یه كه می���ن حزبی كوردی تا دواهه مین حزبی كوردی . له سه ر بنه مای حاڵه ته دا له م دام���ه زراوه . په رچه كردار گه نجبون. له ناو ئه م جۆره حزبانه . جگه له خۆكوشتنێكی هێمن شتێكی دی نییه . چون ده رگیرب���ون له گه ڵ ئ���ه م حزبانه ده رگیربونه له گه ڵ كۆی بنه ما كۆنه كان. له وه ش موس���یبه تتر ئه وه ی���ه به رده وام ئه وانه ی له س���ه ره وه ی حزب داده نیشن. كۆمه ڵێ���ك كه س���ی محاف���زكارن و دێن ته فس���یر بۆ گه نج ده كه ن. چ گه نجێك. ئ���ه و گه نجه ی كه ل���ه تێڕوانینی ئه واندا گه نجه . هه ر گه نجێكی���ش به و تێڕوانینه كۆنه قبوڵی كرد خوێندنه وه ی بۆ بكرێت. باش���تره گۆڕێ���ك بۆخ���ۆی هه ڵكه نێت. یه كێك له بنه ما سه ره تاییه كانی گه نجبون. له س���یاقی به مانای یاخیبون یاخیبونه . بیركردن���ه وه دا. هه م���و یاخیبونێكی���ش له ته فسیری كۆندا الدانه له پرنسیپه كان. كارێكی تر كه گه ن���ج جیاده كاته وه له و تاقمه پیره . دونیا بینییه . دونیابینی كۆی س���ه ركردایه تی حزبه كان. دونیابینییه كه تابه رده رگای ب���اره گای حزب بڕ ده كات. به اڵم گه نجی راسته قینه كۆی زه خیره كانی دونیابینی خۆی له و ش���وێنه وه ده س���ت پێده كات ئیدی خاڵی كۆتایی دونیا بینی پیره كان���ه . فه زایه ك هه ی���ه له ده ره وه ی حزبدایه . ئ���ه و فه زایه ده بێت���ه بنه مای دونیابین���ی گه نج. له و گۆش���ه نیگایه وه دونیابینه كان���ی بۆك���ۆی خوێندن���ه وه پیره كان دونیابین���ی ب���ه اڵم ترده كات. ته س���كی له چوارچێوه یه كی فه زایه ك���ه حزبیدا. س���ه ركه وتن الی ئه وان ئه وه یه له ناو حزبدا شتێك به ده ستبهێنێت. ئه مه بۆخۆی دۆڕاندنه الی گه نجی راسته قینه . سه ركه وتن ئه وه نییه سه رۆكی حزب تۆی قبوڵ بێت ش���وێنێكت بداتێ . سه ركه وت ئه وه ی���ه بیركردنه وه كان���ی ت���ۆی قبوڵ له بیركردنه وه هه بێ���ت ترس���ی نه بێت و بیانوێكدا به ش���وێن ب���ه رده وام كانت و، بگه ڕێ���ت ت���ۆ له خ���ۆی دوربخات���ه وه . بۆئ���ه وه ی بیركردنه وه كان���ت نه بنه هۆی كاڵبونه وه ی ئ���ه و هه نگاوه كۆنانه ی ئه و رۆژان���ه ده یانهاوێت. به اڵم ئه ش���ێت الی زۆرێك رازیبون. بێده نگبون. گروپگه ری . قسه كردنی پشته وه . شه رمكردن له به رده م بیركردنه وه ی كۆندا. ببنه بنه مای گه نجی قبوڵكراو. كه س���ه ری گه وره ئه وه یه ئه م تێڕوانینان���ه ببنه جێگه ی دڵخۆش���ی بۆ نه وه ی نوێ . له كاتێكدا له جیهانی نه وه ی نوێدا. هێنده پاكی هه یه . ناكرێت هه رگیز تێكه ڵ بكرێت به و جیهانه پیسه ی نه وه ی پێشو له گه ڵ خۆیاندا هێناویانه و به نیازبن

له ته نیشت جیهانه پاكه كه ی نه وه ی نوێدا وێنه یه ك بۆ خۆیان بنه خش���ێنن شایه نی

سه یركردن بێت.زۆر به كه می گه نجه كان قس���ه له س���ه ر دونی���ا بین���ی خۆی���ان ده ك���ه ن. به اڵم هه میش���ه جێگ���ه ی ترس���ن له ب���ه رده م ن���ه وه ی كۆندا. له وانه یه یه كێك له نه وه ی كۆن بتوانێت تا ئ���ه و كاته ی كه مئه ندام ئه بێت له سه ركورس���ییه ك دابنیش���ێت و به ری ن���ه دات. به اڵم هه رگی���ز ناتوانێت دونیای نه وه ی نوێ قب���وڵ بكات و په ی به و دونیا گه وره یه ببات. زۆرن ئه وانه ی قسه له سه ر ئه وه ده كه ن نه وه ی نوێیان قبوڵه و كاری بۆده كه ن. راستیه كه ش���ی ئه وه ی���ه ئ���ه م قس���ه یه ب���ه س بۆئه وه ده ك���ه ن وێن���ه ناش���یرینه كه ی رابردوی خۆی���ان پاكبكه نه وه . كاتێك جارێكی تر له ناو كۆمه ڵگه رێگه ی���ان بویه وه . ئیدی ده كه ون���ه تان���ه دان له گه ن���ج. گه نجه راس���ته قینه كانیش سه یری دواوه ناكه ن. باكیان به و زمانه خراپه نییه نه وه ی كۆن له س���ه ری په روه رده كراوه . باكیش���یان به وه نییه له س���ه ر كورس���ی داده نیشن ی���ان نا. به اڵم باكیان ب���ه وه هه یه دونیا پاكه كه ی خۆی���ان بپارێزن و تێكه ڵی ئه و دونی���ا پیس���ه ی رابردوی نه ك���ه ن. زۆر ئاس���اییه الی ئه و ن���ه وه كۆنه یه . ئه وانه گه نجبن. ده كه ونه ن���او گروپه كانیانه وه . یان به بێده نگ هه مو ش���ت قبوڵ ده كه ن. به اڵم راستی گه نج ئه و دێڕه یه خۆی خۆی ده نوسێته وه . نه ك ئه و دێڕه ی كه سێكی تر بینوسێته وه . گوناهبارترین گه نج ئه و كه س���ه یه . رازیبێت ئ���ه و جیهانه پاكه ی تێك���ه ڵ به جیهان���ه ڵێڵه ك���ه ی ئه وانه ی پێش���وبكات. ئه گه ر ش���اعیرانه نه بێت. راس���ته قینه و گه نجی ئاوه ك���ه ی جۆگه خ���اوه ن دی���دی تایب���ه ت زۆر به رون���ی ده ڕوات. ب���ه اڵم جۆگه ئاوه ك���ه ی نه وه كۆنه كه ی ناو حزبه كان به جۆرێك ڵێلبوه خراپترین كه س ئه و كه سه یه له خواره وه ده س���تی پێده ش���وات. ئ���ه م عیباره ته س���وهرابییه . یه كێكه له و ته فس���یرانه ی ئازاری زۆر به نه وه ی كۆنی ناو حزبه كان به هوشیارییه وه هه تا به اڵم ده گه یه نێت. تێكه ڵی ئه و جۆره حزبانه نه بیت. هه ست به بونی ئه و تێڕوانین���ه الوازانه ناكه یت. ئه و له گه ڵی���ان ده رگیربوی���ت كاتێ���ك ش���تانه ده بینی پێشوتر هه رگیز باوه ڕت نه كردوه بیانبینی . روبه روی ئه و كۆڵه كه كۆن���ه ده بیته وه له ده یان ش���وێن خۆت ده رباز كردوه لێ���ی . له وانه یه له ده ره وه حكایه تی زۆر س���ه یر س���ه یر دروس���ت بكرێت، به اڵم له ن���اوه وه گۆماوێكی تره . ئه مه وه ك س���ه ره تایه كه بۆ قس���ه كردن له س���ه ر تێڕوانینی كۆن و نوێ بۆ حزب و بۆ جیهانی ده ره وه ی حزب. هه میش���ه ش ئ���ه و دیده بااڵت���ره ل���ه ده ره وه ی حزب س���ه یری دونیا ده كات. چون حزب جگه له قه فه زێك شتێكی تر نییه . گه نج نابێت رێگه به خۆش���ی بدات به و زمانه ئاس���ت نزمه قس���ه بكات. پیره كان له پش���ته وه قسه ی پێده كه ن. ناشبێت به و جۆره وێنا بنه خش���ێنێت تا له گه ڵی بیت وێنه كه ت جوانه و كه له گه ڵی نه بویت بیشێوینیت. هه م���وو ئه و ش���تانه زۆر كاتین. ئه وه ی نوێیه دونیابینی تێڕوانین و هه میش���ه یه بۆ جیهانی ئێستاو ئاینده . به و ئومێده ی ئی���دی پی���ره كان كه قس���ه یه كیان نییه داشنه نشین ماهییه تی خۆیان. له س���ه ر ته فس���یری كاڵ بۆ گه نجبون بكه ن. ئه و رێگایانه ی پیره كانی به س���ه ردا تێپه ڕین. رێگاگه لێكن نابێت گه نجان به س���ه ریاندا گ���وزه ر بك���ه ن. تێكه ڵكردن���ی ئه و دو دونیایه ش له به رخاتری مانه وه ی تاقمێك یان گروپێك. جگه له بێحورمه تیكردن به دونی���ا پاكه كه ی گه نجان هیچی تر نییه . دوا دێڕ بۆ سه ره تایه كی تر ده بێت بڵێین " هه م���و دونیابینی پیره كانی ناو حزب. به قه د رس���ته یه كی یاخی گه نجێك مانا

به ژیان نادات".

جه مال شكور

ئه وه ی ده بینرێ الی ئێمه له قه یرانه كان و ده نگۆی بابه ته كانی ناو واڵته كه مان و ئه و روداوان����ه ی دێته پێش����ه وه ، خه ڵكانیكی زۆر ده كه ون����ه نواندن و خۆی����ان ده كه نه پاڵه وانی گۆڕه پ����ان. ده كه ونه خۆنواندن به رانب����ه ر ئ����ه م میلله ته س����ته مدیده یه و بۆشیان ده چێته س����ه ر. رۆژانه ش له ناو كۆڕو كۆبونه وه كان باسیان ده كرێ، به بێ نواندنه كه له بابه ته ك����ه و به قوڵی ئه وه ی

بڕوانین.چه ند ش����ادمانم ك����ه كۆمه ڵیك الوی ت����ازه ده بینرێ كه هه س����ت به جواڵنه وه لێپرس����راوان كرده وه ی سیاس����ییه كان و ده كه ن، راست و ره وان و بوێرانه و به ناوی خۆیان����ه وه بی����روڕای خۆی����ان ده خه نه س����ه ر الپه ڕه ی رۆژنامه كان و فه یسبوك و په یجه كان����ی ئینته رنێت، ئ����ه وان بونه ته كاره كان و ش����ه فافبونی زیات����ر ه����ۆی به ربه س����تكردنی ك����رده وه دزێ����وه كان و به ره و پێش����چونی واڵت و تێگه یاندنی ئه م

میلله ته .هه رای����ه ی ئ����ه م له س����ه روبه ندی ئۆپه راسیۆنی دیجله ، رۆژانه به ده یان كاری دزێو ده بینی، كه ته نیا بۆ راگه یاندنه كانه و خۆبردنه پێش����ه وه و ناساندنی كه سه كانه ب����ه م میلله ت����ه س����ته مدیده یه . ئێس����تا خۆنمایش����كرنی مه یدانی بۆته كه ركوك هه ندێ له به رپرس����ه كان و ئه م ش����اره بۆ

مه رامی خۆیان به كارده هێنن.زۆر به داخ����ه وه كه ده بینرێ راگه یاندن رۆڵ����ی گ����ه وره ده بین����ێ له كردنی ڕه ش به س����پی و س����پی ب����ه ڕه ش. به ده ی����ان ته قینه وه و سه دان ش����ه هید له م شاره دا

هه یه ، كه ده بوایه س����ه رجه میان بكرانایه به ش����ه هیدی س����ه نگه رو خانه واده كانیان باش����ترین بژێ����وی ژیانی����ان ب����ۆ دابین بكرایه ، كه چی وه ك پێویس����ت نه كراوه . ئه وانه ی رۆژانێك كوردبون و له م شاره دا بون، دڕن����ده رژێمێك����ی ژێرده س����ته ی نامۆ له ش����اره كه ی خۆی����ان ئێس����تاش

ده كرێن.تاریكدا له رۆژانێك����ی ئه و كه س����انه ی به ده نگی ئه م ش����اره وه ده هاتن، ئێستا هه وڵی س����ڕینه وه ی خه بات و ماندوبونیان ده درێ. ئه وان����ه ی به یانی����ان خۆی����ان و مناڵه كانیان به ده نگی ته قینه وه خه به ریان ده بێته وه ، كه بۆ ته نها رۆژێكیش ژیانیان له م ش����اره دا مس����ۆگه ر نیی����ه ، هه وڵ و ماندوبونی����ان بۆ خه ڵكان����ی تر ده ڕوات، كه ماڵ و منداڵه كانیان له س����ه ڵته نه تدان و ل����ه ده ره وه ی كه رك����وك و عێراقیش����دان، له وانه یه هه ندێكیان ناوی كه ركوكیشیان

نه بیستبێ.ئه و كه س����انه ی به ده یان جار له لێواری م����ه رگ گه ڕاونه ت����ه وه ، ئه وانه ی دوكه ڵی نه وت به سه ریاندا دێت و دوكه ڵی نه وته كه به ته نكه ری ده ره وه ی رۆژانه هه ڵده مژن، كه ركوك به پێش چاویاندا گوزه رده كات و ته نها س����ه یری ده كه ن. بۆ ده بێ خه ڵكی ئه م شاره ببنه پردی په ڕینه وه ی خه ڵكانی تر؟ ئه وه ی له م شاره نه بێ و له ته نگانه دا ژیانی رۆژان����ه ی تێكه ڵ����ی خه ڵكی ئه م ش����اره نه بێ، مندااڵنیان له گه ڵ مندااڵنی كه ركوكدا ئاوێت����ه ی غه مه كانی كه ركوك نه بێ����ت، به ئێمه چ����ی كه ركوكی بێت و ته نها له كاتی دابه ش����كردنی ئیمتیازات و پۆس����ته كان ده بنه بارێكی گران به سه ر

خه ڵكی كه ركوكه وه .

مای����ه ی دڵخۆش����ییه كه ئه م����ڕۆ له م ی����ه ك تاڕاده ی����ه ك ك����ورد قه یران����ه دا ده س����ته و كۆده نگییه ك به دی ده كرێ بۆ هیوای كه كێش����ه كان، چاره سه ركردنی هه مو كوردێكی دڵس����ۆزه ری����زی هێزه سیاس����ییه كانی كوردس����تان رێكبخرێ و ماڵی كوردی یه كبخرێته وه . به اڵم جێگای نیگه رانیی����ه پێش����بینی ش����ه ڕ ده كرێ، ئێس����تا هه س����تیان به وێرانی ماڵی كورد كردوه . به هه رحاڵ زۆرمان ماوه هیوادارم

به رده وامبین.وا بۆم����اوه ی زیات����ر له مانگێك ده بێ الوه له ه����ه ردو هێ����ز گواس����تنه وه ی به رده وامه ، ئێس����تا دو جه مس����ه ری هێز كه ركوكیش بۆت����ه وه و یه كتری به رانبه ر كه وتۆت����ه نێوانیانه وه . دی����اره به گوتار نه هامه تییه كانی به اڵم ئاس����انه و ش����ه ڕ ش����ه ڕ زۆره ، به تایبه ت����ی ب����ۆ ش����اری كه ركوك و دانیشتوانه كه ی، كه به داخه وه ده بوای����ه له س����ااڵنی راب����ردو به گفتوگۆ

چاره سه ر بكرایه .ل����ه م ماوه ی����ه دا رۆژانه به رپرس����ه كان هاتوچۆی كه ركوك ده كه ن و نمایشی خۆیان ده كه ن، هه ریه ك به ش����ێوه یه ك. ئێمه ی كه ركوكییش سه یری مه یدانه كه ده كه ین. دیاره كه ركوك كێشه ی میلله تێكه و ته نها كێشه ی الیه نێكی سیاسی تایبه ت نییه . هه رجاره ی به رپرسێك له شاشه ی كه ناڵه جیاوازه كانه وه ده رده كه وێ، به پۆش����اكی جیاوازو س����ه ربازی و به ده یان ئۆتۆمبیلی به پێشوازییه كی پاسه وانه وه ، گوله نه بڕو گه رم له الی����ه ن ئه ندامه كانیانه وه . به هۆی ئ����ه م ره فتاران����ه وه له الیه ك����ه وه الیه نی به رانب����ه ر ژماره یه ك هێ����زی تر ره وانه ی كه رك����وك ده كات و وه زعه ك����ه ئاڵۆزت����ر ده بێت، له الیه كی تریش����ه وه نه ته وه كانی كه رك����وك به ئیس����تیفزاز لێكیده ده نه وه . له به رژه وه ندی پێكه وه هه مو ئه وان����ه ش ژیانی نه ته وه كان����ی كه ركوكدا نییه ، كه

سااڵنێكه به دروشم به رزمان كردۆته وه .لێره دا من ناڵیم هێز نه یه ت بۆ كه ركوك، به اڵم به رپرسه كان ده كرێ به جۆرێكی تر ره فتار بكه ن. خۆ هێش����تا شه ڕ ده ستی پێنه كردوه ، وا خۆمان ببه س����تین و تاقم و تفه نگ ببه س����تین. ش����ه ڕیش ب����ه ڕیزه مۆنیكاو پاس����ه وانه كانی ئ����ه وان ناكرێ. ناو سه نگه ره كان شه ڕ پێش����مه رگه كانی ده یكه ن.. یان بۆ له راگه یاندنه كان ده كرێته رێكالمی به رپرسه كان؟ بۆیه لێره دا یه ك پرس����یار ده كه م: ئایا گه نجانی كه ركوك له به ره كان����ی جه نگ����دان، كه س����ااڵنێكه له ن����او ته قین����ه وه دان، ئێس����تاش له ناو كه ركوك له ژێ����ر ره حمه تی ئه و هێزانه ن، یان به رپرس����ه كان كه ب����ۆ یه ك كاتژمێر

ده مێننه وه تاكو وێنه یان ده گیرێ؟

زستانی 2008 له گه ڵ هاوسه رو هه ردو منداڵه كه م����دا له باك����وری ئه مه ری����كاوه هاتبوم����ه وه به س����ه ردان )كه ن����ه دا( س����لێمانی، رۆژێك بڕیارماندا ته كس����ی نه گرین و به پیاسه له الی پردی خوسره و خاڵه وه بچینه سه هۆڵه كه ، به اڵم پوسێت )عه ره بانه (یه كم����ان پێبو بۆ كچه كه مان ك����ه تازه پێ����ی گرتبو. تا ئێس����تا ئه و دیمه ن����ه م له بیرناچێته وه كه نه مانتوانی به س����ه ر مناڵه كه م����ان عه ره بان����ه ی شۆس����ته كه دا بجوڵێنی����ن و ناچاربوی����ن هه ڵبگری����ن و كچه كه م����ان یه كێكم����ان ئه ویترمان عه ره بانه كه . دوای س����اڵێك )2009( ك����ه بڕیارمان����دا به یه كج����اری بگه ڕێینه وه كوردستان و جارێكی چومه وه بۆ پیاسه ی س����ه ر جاده ی سالم هه مان دیمه نی پێش����وم بیركه وت����ه وه ، چونكه ئه وه م بۆ ده ركه وت، كه جاری پێش����و له به ر مناڵه كه م حاڵی خۆمم له بیرچوبو، ئه گین����ا گرفتی پیاس����ه كردن به س����ه ر شۆس����ته كاندا توش����ی گه وره و بچوك و ژن و پیاو، س����اغ و ئه ندی����كاپ )خاوه ن پێداویستی تایبه ت( ده بێته وه . له جاری دوه میان����دا )هاوین����ی 2009( ئه وه م بۆ رونب����وه وه كه جاده و گه ڕه ك و ش����وێنه گشتییه كانی شاری سلێمانی جگه له وه ی خۆیان به رته سكن، به هۆی ملمالنێیه كی توندوتیژی سیاسییه وه زیاتر به رته سك بوبونه وه . دیارده ی توندوتیژی ره مزی و هه ندێجاریش فیزكی به هۆی ئه و ملمالنێ سیاس����ییه وه ، دیمه نێك����ی ڕۆژانه بون. هه مو ئه و چاالكییه سیاس����ییانه ی له و هاوین����ه داو له پێن����او هه ڵبژاردنه كان����ی كوردستاندا له س����لێمانی و شاره كانیتردا به رپاك����ران، روداو ب����ون و چونه خانه ی دوێنێ و پێداچونه وه دا. لۆژیكی مشتومڕه سیاس����ی و كۆمه اڵیه تی و كلتورییه كانیش به درێژایی مێژو ه����ه ر وابون، به اڵم ئه و فه زاو ژینگه كۆمه اڵیه تی و كولتورییه ی وا خه ڵك تیایاندا ده خرۆشێت و قسه ده كات و توڕه ده بێت و تیاشیدا توشی گه شبینی و نائومێدی ده بێت كاری خۆیان ده كه ن و له نوێبون����ه وه و به رهه مهێنان����دا په كیان

ناكه وێت. جاده كان����ی س����لێمانیش به ش����ێكن له و فه زا گش����تییه كولتورییه و سیمای سیاسه ت و ئابوری و ئاستی پێشكه وتنی شارستانی و مه ده نی كۆمه ڵگای كوردین. هه ڵبه ت����ه لێ����ره دا جاده و شۆس����ته كان به ته نها ئامانج و مه به ستی سه ره كی ئه م

نوسینه نین و وه ك نمونه یه كی به رچاوی رۆژانه په نام بۆ بردون. به ش����ێوه یه كی كۆمه ڵگای رۆژان����ه ی كولت����وری رونتر كوردی له س����ه ر ج����اده و شۆس����ته كان به هاكانیی����ه وه و فیزیك����ی و له الیه ن����ی له وێنه ی به رجه سته كراودا زیاتر ده كه ونه به رده س����ت. ب����ه اڵم له گه ڵ ئه مه ش����دا هه وڵ����ده ده م بچمه ن����او هه ندێ دیمه نی تری فه زای ئه و ش����وێن و په یوه ندییانه ی جێگه ی به شێك له ئه ندامانی كۆمه ڵگایان

تێدا نابێته وه . ب����ه اڵم پێش هه مو ش����تێك باچاوێك بگێڕین و شۆسته كاندا جاده و به دیمه نی له هه ندێ ش����تی رۆژانه وردبینه وه و له و ترس����ه نزیكبین����ه وه وا ڕۆژانه توش����ی هاواڵتی ده بێته وه ، چونكه یه كه مین شت له كاتی پیاس����ه كردن و گه ڕاندا توشمان ده بێت ترس����ه ، ترس له كه وتن له س����ه ر شۆس����ته كان، ترس له خۆكێشان به دارو دره خته كان����دا، ت����رس له ئۆتۆمبێلێ����ك ت����رس شۆس����ته كاندا، له پش����ته وه ی ت����رس به كه س����ه كاندا، له خۆكێش����ان له دابه زین بۆس����ه ر لێ����واری جاده كان، هه روه ها ت����رس له په ڕینه وه بۆ ئه وبه ری جاده كان، ئه م هه مو ترسه ، وه ك تارمایی یان سێبه ر له گه ڵ تاكه كاندا ده جوڵێنه وه و له ش����وێنه گش����تییه كاندا ئارامییان لێ دورده خاته وه ، له هه مان كاتدا ناتوانایی و ده به نگی ئ����ه و ئه ندازی����اره مه ده نییانه ده رده خات وا له دیزاینی جاده و شۆسته و شوێنه گشتییه كاندا جێگه یان بۆ هه ندێ له ئه ندامانی كۆمه ڵگا نه هێش����توه ته وه و ده ره وه ی ده كرێن����ه وه ئه وان به بڕیاری بازنه ی جوڵه ی ش����ار. یه كێك له و سیما س����ته مكارییانه ی له شوێنه گشتییه كانی ن����او ش����اره كانی كوردس����تاندا به زه قی ده رده كه وێ����ت، رواندن����ی دارو دره خته چوارچێوه كردنیان شۆسته كان و له سه ر چیمه نت����ۆی گۆش����ه یه كی به چ����وار به شێوه یه ك ناش����یرین، دڵڕه ق و شێوه هی����چ فیكره یه ك له ئ����ارادا نامێنێت كه مرۆڤ بتوانێت به س����ه ریاندا پیاسه یه ك ب����كات، چونك����ه فیكره ی خۆكێش����ان به دره خته كاندا یان كه وتنه خواره وه بۆ س����ه ر جاده كه پێشی هه ر فیكره و دیدو

شتێكی تر ده كه وێت. له م حاڵه ته ش����یاندا دو رێگه چاره ی تر له به رده م كه س����ه كاندایه ، یه كه میان دابه زین����ه ب����ۆ س����ه ر ج����اده كان یان له پش����ته وه ی شۆسته كان، پیاسه كردن

هه ردوالش به ترس����ی روداوی ئۆتۆمبێل تاكێكی زۆرجاری����ش وه ك هه ڵچنراون، بێده س����ه اڵت له به رده م خه یاڵی به ردینی ئه و ئه ندازی����اره ی ئه م دیزاینه ی داناوه ، له جاده ك����ه ده كه یت����ه وه ل����ه وه بی����ر بپه ڕیته وه ، به اڵم چۆن؟ ئه مه پرسیارێكه له وانه ی����ه هه م����و خه ڵكی س����لێمانی و بكه ن و له خۆیانی كوردستان شاره كانی ئیتر له پاڵ تارمایی ئه ندازیاری خه یاڵ به ردین����دا تارمایی گوناهبارێكی تر دێته ن����او دیمه نه ك����ه وه ، ئه ویش سیس����تمی هاتوچۆیه كه له به رده ركی سه راوه هه تا خاڵی پش����كنینی تاسڵوجه ئاماژه یه كی س����تۆپ به رچ����او ناكه وێت. لێره ش����دا جارێكی تر تاكه كان توش����ی گرفتێكی گ����ه وره ده بنه وه و ده كرێن����ه ده ره وه ، چونكه یاساكانی هاتوچۆ له به رژه وه ندی ئۆتۆمبێلدایه و هێڵه سپییه كانی په ڕینه وه وه ك ئ����ه و داهۆاڵنه دێنه پێش����چاو كه چۆله كه و باڵنده كان پێیان رادێن و لێیان

ناترسن. ئه م����ه ته نها دیارده یه كی بیناس����ازی )معم����اری( نییه و په یوه س����تیش نییه به ج����اده و شۆس����ته كانی كوردس����تان، به ڵك����و بونه ته یان كراونه ته به ش����ێك له ره فتارم����ان! وه ك چ����ۆن ج����اده كان به پێ����ی پێهه ڵچنیوی����ن و ته نگی����ان مه ده نییه كان ئه ندازیاره بێس����ه لیقه یی پانتاییه گشتییه كانیان لێ داگیركردوین، ئێمه ش له هه مان روانگه وه بۆ ش����ته كان ده ڕوانین و ته نگمان به خۆمان هه ڵچنیوه ؛ چونكه ش����وێن مه رج����ی ده نگ و ڕه نگ و جۆری دانیش����تن و قس����ه كردنی تایبه ت به خ����ۆی ده س����ه پێنێت. له چایخان����ه ی ش����ه عب ده بێ����ت به ده نگی به رز قس����ه بكه ین و تایبه تمه ندێتییه كی گشتی كراوه هه یه بۆ تاكه كان هه مویان، له به رامبه ردا له كۆفی شوپه نوێكاندا تایبه تمه ندییه كان ئ����ه وه ی به كه س����ه كان. دیاریك����راون ل����ه م فیكره ی����ه دا ئه وه یه مه به س����تمه ك����ه چۆڵكردنی شۆس����ته كان و چاندنی دره خته كان به شێوه یه ك جێگای جوڵه و پیاسه ی به ئاسانی تیادا بێته وه ، ئازادی تاك����ه كان و زیات����ر ده داته جه س����ته ی له به ریه ككه وتن ت����رس له دڵه ڕاوكێ����ی و ی����ان كه وتنه خواره وه ڕزگاریان ده كات، بون����ی كورس����ی له بنكه كان����ی پۆلیس و دادگاو فه رمانگه گشتییه كاندا كه سه كان له راوه س����تان و جوڵه و چونه پێش����ه وه و دۆخێك����ی ده كات و رزگار دڵه ڕاوك����ێ

ئارامیان بۆ دروست ده كات. مرۆڤایه تی����دا له كلت����وری ئ����ه وه ی ئاش����كرایه ، هه مو جوڵه یه كی سیاسی و كۆمه اڵیه تی پێویس����تی ف����ه زای فراوان هه یه ، مه به س����تیش له و فه زایه شوێنه وه ك چه مكێك����ی م����ادی ك����ه جێگه ی

جوڵ����ه و كارو بیركردنه وه و جه س����ته ی ڕێكالس����ی تێ����دا بێت����ه وه ، ئه مان����ه ش له ش����وێنه گش����تییه كانی كوردس����تاندا كه س و له ئاكام����دا ده س����ته به رنه بونه و به یه كتریدا بۆچون����ه كان فیكرو گروپ و

ده كێشن و توشی ته نگه نه فه سی ده بن.به وردی سه رنجی شۆسته كانی ئه گه ر س����لێمانی بده ین، ئ����ه و فیكره یه مان ال دروست ده بێت كه ژنێك به منداڵێكه وه یان به شێوه یه كی دیاریكراوتر به كۆرپه یه كه وه له سه ر پۆس����ێتێك )گالیسكه ی كۆرپه ( یان كه سێكی خاوه ن پێداویستی تایبه ت )هاندیكاپ( جێگایان نابێته وه ، چونكه فه زای جوڵه یان تێ����دا نییه و مرۆڤه كان له ڕوی جه س����ته ییه وه ده خه نه ده ره وه . له به رامب����ه ر ئ����ه م كردن����ه وه ده ره وه ی هه ندێ����ك له ئه ندامانی كۆمه ڵگا، جێگای ئۆتۆمبێلێكی زه به الح به باشی كراوه ته وه و بوه ت����ه فیگه رێك����ی گ����ه وره ی دیمه نی ڕۆژانه ی جاده و بان����ه كان. ئه م دیمه نی كردن����ه وه ده ره وه ی مرۆڤه كان له فه زای گش����تی كه دنیابینی ئه ندازیاره كان بۆ ته الرسازی بڕیاری له سه ر ده دات، به ته نها به ڵكو ناگرێته وه ، جاده و شۆس����ته كان له زۆر ش����وێنی تردا دوب����اره ده بێته وه . نه خۆش����خانه كان، دادگاكان����دا، ل����ه داموده زگاكانی پۆلی����س، بنه كه كان����ی ده وڵه ت و چایخانه و شوێنه گشتییه كان، له م ش����وێنانه دا تاكه كان له ژێر فش����ار به ڕێده خه ن. كاره كانیان )س����ترێس(دا چونكه جێگای جه سته یه كیان تێدا نییه به ش����ێوه یه كی ئارام و رێكالس بجوڵێت و توشی هه ڵچون و سترێس و به ریه ككه وتن نه بێت����ه وه . ئه گ����ه ر دادگای س����لێمانی وه ك نمونه بێنینه وه كه ڕۆژانه س����ه دان هاواڵتی روی تێده كه ن و له به رده م ژوری دادوه ره كاندا ته نها كورسی دانیشتن بۆ پۆلیسه كان دانراوه و جارێكی تر تاكه كانی تر وه ك جه س����ته ئاماده ن به اڵم له ڕوی به هاو پسیكۆلۆژییه وه ده كرێنه ده ره وه . ده توانی����ن ئه م میكانیزم����ی زه وتكردنی ش����وێنه له هونه ری ته الرسازی كوردیدا له نمون����ه و دیمه نی ت����ردا ره چاوبكه ین و ئۆتۆمبێله كانه راگرتنی نمونه دیارترین له س����ه ر شۆس����ته كان كه تاك����ه فه زای جوڵه ی تاكه كانه له كۆنس����ێپتی ش����ارو

شارێتیدا. ده توانی����ن روانگه ی����ه وه ، ل����ه م زۆر به ش����ێكی ش����وێنه كان بڵێی����ن له هۆشیاریی سیاس����یمان داگیرده كه ن و ئه ندازیاره كان وێنه ی ئه و ش����وێنانه مان بۆ به رجه س����ته ده كه ن، وات����ه ئه وانیش سیاسیین و به شداری له ڕه سمكردنی كاری سیاسی و مه سه له گشتییه كاندا ده كه ن،

13 )356( سێشه ممه 2012/12/18 birura.awene@gmail.comبیروڕا

گه‌نج‌له‌‌تێڕوانینی‌‌پیره‌كاندا ‌گه‌نجانی‌‌كه‌ركوك‌له‌به‌ره‌ی‌جه‌نگدانیان‌به‌رپرسه‌كان؟

به رده وام ئه وانه ی له سه ره وه ی

حزب داده نیشن كۆمه ڵێك كه سی محافزكارن و دێن ته فسیر بۆ گه نج

ده كه ن

سلێمانی‌.. شۆسته‌‌له‌ناوجه‌رگه‌ی‌سیاسه‌تداخالید سلێمان

نه به ز گۆران

19 »»

ئێستا كه ركوك بۆته مه یدانی خۆنمایشكرنی

هه ندێ له به رپرسه كان

►

• بەپێی تیۆلۆژیای جوو- مەس���یحی، ک���ە دامەزراوێ���ک دەزگاو تاق���ە ناناسێت، دۆزەخ هەمیشەییەو کۆتایی یان هەمان جەهەننەمە کە دوای کۆتایی دنیاش هەر دەمێنێت، ئەو دەزگای کە بەپێ���ی تیۆلۆژیای ئیس���امی بێبنەو چەند خەڵکی تێدەکەن، دیس���ان هاوار دەکات کە:" کەس���ی دیکە نەماوە؟". بێبن���ە کۆتایینەن���اس و دەزگا ئ���ەم نوێنەرایەتی جۆرێک لەکات دەکات، کە کاتی کاتژمێرانەیەو بڕیارە هەمیشەیی و بێکۆتابێت، بەرامبەر بەکاتی مەسیحایی کە کات زن���ج دەکات و رایدەگرێ و هەر چرکە دەکرێت روب���دات، ئەو روداوەی والتێر بنیامین بەم شێوە دەریدەبڕێت : " هەرچرکەیەک، هەر ساتێک، دەتوانێت کاتی هاتنی مەسیحا بێت"، واتە ئەوەی کە کات رادەگرێت. لێرەش���دا دو کات بەریەکدەکەون، کاتی جەهەننەم و کاتی

مەسیحا.• لە تی���ۆری سیاس���یی مۆدێرندا، النیک���ەم ل���ەدوای تۆم���اس هۆبزەوە، دەبێتەوە، هەمیش���ەیی دەزگا ی���ەک لیڤیات���ان ی���ان هەم���ان دەوڵەت کە لەرێگەی پاوانکردنی دەسەاڵت و توانای بەکارهێنانی توندوتیژییەوە، بەباشترین فۆرم و ش���ێوەی ژیانی ب���اش یان خێر دادەنرێ���ت، ئ���ەو دەزگای کە هەرچی روبدات دیس���ان تاقە چارەیە و هەموان چەندەش دژە دەوڵ���ەت بوبێتن دەبێ بۆی بگەڕێنەوە، دەزگایەکی بێکۆتا کە پاش هەر شۆڕش، قەومان و کارەساتێک چەندەش بۆ ماوەیەک ونبوبێت، کەچی دەگەڕێت���ەوەو چارەنوس���ی خەڵکان و شۆڕشگێڕانیش هەر ئەوەیە کە یەکێک لەراوێژکاران���ی دوات���ر غەزەبلێگیراوی خومەینی پاش شۆڕشی ١٩٧٩ ی ئێران رو لەخەڵ���کان لەدەمی دەرپەڕی و بەم ناوەرۆکی شۆڕش���ەکەی جۆڕاندنەش ئاشکرا کرد:" شۆڕش تەواوبو، بچنەوە ماڵ���ێ". ئەوەش���ە ل���ە دوای مەیدانی تەحریرو رۆشتنی موبارەک، ئەو دەزگای بانگدەکرێتەوە دەزگای دەوڵەتەو دیارە چ���ی دەوڵەت���ە لەدوایی���دا تانكەکانی دێنێتە مەیدان���ی تەحریر، با دەوڵەتی ئیخوان و مۆرسی و هەڵبژاردەی زۆرینەش بێت، ب���ەم ماناش���ە ک���ە هەڵبژاردن دوای شۆڕش���ەکان هەڵبژاردن���ە دژی شۆڕش���گێڕان و ناردنەوەیانە بۆ ماڵێ، چونکو چی���دی ئێوە پێویس���ت نین و دەوڵەت لێرەیە، تاقە دەزگای شەرعی

بۆ شێوەگیرکردنی ژیانی سیاسی.• راپەڕی���ن و شۆڕش���ە سیاس���ییە خەڵکیی���ەکان، لەدوایی���دا بەخالێ���ک دیاریکردن���ی بەدوڵ���ەت و دەگ���ەن، دەزگا. ئ���ەم بەرامبەر هەڵوێس���تیان ئەمانە راپەڕین���ن دژی دەوڵەت بەاڵم بەب���ێ چوارچێ���وەی دەوڵ���ەت، ئەم راپەڕینان���ە چم���ا هەمیش���ە جیاوازن لەش���ەڕی نێوان دو دەوڵ���ەت، کە بە دەگمەن پێوەندیی بەخەڵکانەوە هەیەو تەنیا شەڕی دو دەزگایە، تەنانەت ئەو کاتەش کە ش���ەڕی دو دەوڵەتە – بۆ نموون���ە کاتێ ئاڵمان فەرەنس���ا داگیر دەکات- ئ���ەوە دەوڵەت نییە خۆڕاگری دەکات، بەڵکو بزوتن���ەوەی خۆڕاگری ی���ان ریزیستانس���ە، واتە سیاس���ەتی راس���تەقینە هەمیشە بەجۆرێک شەڕی بێدەوڵەت���ان و دەوڵەتە، ش���ەڕێک کە

کەرەستەکەی دەوڵەت نییە.

• شۆڕش تەقەیە لەکاتی کاتژمێرانەو راگرتنی کاتی هەمیشەیی یان با بڵێین جەهەنەەمییەو بۆ چرکەیەک پێمانپێشان دەدات کە دەوڵەت هەمیش���ەیی نییە: س���اڵی ١٨٣٠، راپەڕیوان���ی پاری���س

تەقەی���ان لەس���ەعاتی س���ەر مەیدان و بورجەکان دەکردو وەک والتر بنیامین ئ���ەم ش���ایەتحاڵێک دەگێڕێت���ەوە، هۆنراوەی لە س���ەریان هۆنییەوە:" کێ بڕوای دەکرد؟ دەڵێن ئێستە لەپاردەی هەر کۆش���ک و تەالرێک، یوشعی نوێ، چم���ا لەخ���ودی کات توڕەب���ن، تەقە لەمیلی س���ەعاتەکان دەکەن بۆ ئەوەی رۆژ رابگ���رن". چم���ا ئەوانیش دەزانن کە بڕیارە دیس���ان لێڤیاتان یان دێوە هەمیشەییەکە بێتەوەو کات بەدەستەوە بگ���رێ و چما دێوەکە لەس���ەعاتەکاندا خەوتوەو بەڵکو دەربکرێت و نەیەتەوەو شۆرش دواتر نەبێتە بیرەوەری سوچی م���ااڵن و بیرەوەری���ی رۆژانی خۆش���ی بەس���ەرچو، بیرەوەریی ئەو چرکانەی

مرۆڤ بەکۆمەڵ بێدەوڵەت ژیان.• ئەوەی لەدیاربەکر خەریکی رودانە، چییەت���ی دەزگای دەوڵ���ەت و بانگ���ی دەوڵەت بۆ ئەبەدیب���ون دەنوێنێتەوە، نیش���انی رودەدات لەدیاربەکر ئەوەی دەدات کە دەوڵەت ناتوانێت لەدەرەوەی خۆی���ەوە هیچ فۆرم یان ش���ێوەیەکی ژیانی سیاسی بناسێتەوە مەگەر وەک دەریدەخات تیرۆریست، یان پەناخواز دەوڵ���ەت دەتوانێ���ت دەوڵەتی نهێنی لەخۆیدا قەب���وڵ بکات، بەاڵم ناتوانێت ناسیاسیی و ناشوناسێکی بەهیچ ڕێگە

نادەوڵەتیی بدات لەدەرەوەی خۆیەوە، ئ���ەوەی لەدیاربەکر خەریک���ی رودانە ه���اوکات ن���اوەرۆک و روتبون���ەوەی مانای ب���ەو دەوڵەتە، لەکارکەوتن���ی کە م���ەرج نیی���ە دەوڵەت باش���ترین ش���ێوەی رێکخس���تنی ژیانی سیاسی بێ���ت و خەڵکان دەتوانن ل���ەدەرەوەی دەوڵەتەوە شێوەی دیکەی رێکخستنی ژیانی سیاس���ی بخولقێنن و بە نەچون بۆ داداگا، دەوڵ���ەت لەهەرچی بەرگی یاسایی و ئایدۆکۆژکییەتی دابماڵن و روتی

بکەنەوە بۆ ئەوەی هەیە: پۆلیس• رۆژانی مانگرت���ن، رۆژانی گیرانی هەناس���ەی هەر بینەرێک���ی بەویژدانی وەک ب���و، دوری���ش چەن���د ه���ەر هەناس���ەی مانگرتوان هەناسەی دەزگا دەوڵەتیی���ەکان گیراب���و، ل���ەدەزگای ەوە VOA BBC و وەک گ���ەورەی بگرە کە تەنیا پ���اش نزیکی دو مانگ بەناچاری���ی هەواڵەکەیان گواس���تەوە، تاکو ئوردۆغان کە ئێس���تەش نایەوێت بڕوا بکات کە ش���تێک لەئارادایە، ئەم توندبونی هەناس���ەیە، ئەم بێدەنگییە دەزگاییە ئ���ەو مۆلەقبونەیە دەکەوێتە نێو رەوتی کاتی ئەبەدیی دەوڵەتەوە، چما مانگرت���وان هەمان ئەو یوش���عە نوێیانە بون کە دەیانەویست جەهەننەم

رابگرن.

دو دیدی ترسناك له كۆمه ڵگه ی كوردیدا به دی ده كرێ����ت، دو دید ك����ه هیچیان كۆمه ك ب����ه كۆمه ڵگه ی ئێم����ه ناكه ن. نیش����اندانی س����ه رگه رمی دیدێكی����ان میسره عه ره بی و دنیای شۆڕش����ه كانی پێرفێك����ت و ج����وان و به شۆڕش����ێكی به رده وام له شاش����ه ی ته له فزیۆنه كانه وه سه رگه رمی به جوان نیشاندانی مورسی و دیدێكی له به رامبه ریش����دا ئیخوانه كانه . تری����ش ب����ه رده وام كار له س����ه ر ئه وه ده كات كه ئه وه ی له میس����ردا روده دات گه ڕانه وه یه بۆ جه هاله تی ئیسامییه كان، ئه مه ش بۆ ئ����ه وه ی مه س����جێك بده نه كۆمه ڵگ����ه ی ئێمه كه خۆی����ان له هێزه دینییه كان به دوربگرن. ئه م دو دیده دو به ره دروست ده كه ن كه هیچیان ناتوانن به قوڵی له قه یرانه كانی كۆمه ڵگه ی كوردی بگه ن و له بێ به رنامه یی و بێ ستراتیژه وه برینه كانی نه بینین����ی هه ڵده قوڵێ����ت و كۆمه ڵگ����ه ی كوردیی����ه و چاوه ڕێبونه بۆ

روناكییه ك له وسه ری تونێڵه كه .به اڵم سه رباری ئه م دیده ش ناتوانین دڵی خۆمان به هاتنی هێزێك له هێزه كان خ����ۆش بكه ی����ن ب����ۆ س����ه ر كورس����ی ده س����ه اڵت. ئه وه ی ئۆلیڤ����ه ر روا ناوی ده نێت پۆستئیس����امیزم، نه بینینی ئه و ئیسامیسته كان پۆس����ت ماسكه یه كه پۆشیویانه . بیرمه ندی فه ره نسی ئۆلیڤه ر

روا بزوتنه وه دینییه كانی دنیای عه ره بی ناو ده نێت پۆستئیسامیس����ت، ئه مه ش به و پێودانگه ی ئه م گروپانه ده س����ت و په نجه له گه ڵ ژیاندا نه رم ده كه ن و كوڕی له گه ڵ ژوانیان ش����ه وانیش زانكۆكانن و فرێنده كانیاندا هه یه . ئۆلیڤه ر روا پێیوایه ئه م هێزه دینییانه مادام باس له ئوممه ی ئیسامی ناكه ن، به ش����داری پارله مان و حكومه ت ده كه ن، ئه وا ئیسامیست نین به و مانایه ی سه ركرده ئیسامیسته كانی وه ك حه سه ن به ناو سه ید قوتب كاریان له س����ه ر ده ك����رد، به ڵكو ئ����ه و پێیوایه ئه مانه پۆس����ت ئیسامیستن و به شداری خۆش����ییه كانی ژیان ده ك����ه ن و بڕوایان

به دیموكراسی هه یه و ده چنه پارله مان.به ته سەوری من ئه م دیده تاڕاده یه ك ئیشكالئامێزه ، له به رچی ، له به ر نه بینینی ئه و ماسكه ی كه پۆست ئیسامیسته كان هه ڵگری شۆڕش����گێڕه كان پۆشیویانه . ماس����كێكن كه دواجار ئه گ����ه ری ئه وه هه ی����ه خوێ����ن و س����ێداره به رهه مبێنن. زۆر شۆڕش����ی ئیس����امییه كانمان بینی له دنی����ادا خوێنی له گ����ه ڵ خۆیدا هێنا. شۆڕش����ی ئێران و حه ماس له فه له ستین و تاڵیبان له ئه فغانستان و حه سه ن تورابی له س����ودان، دواجار هیچیان نه یانتوانی روخس����اری ئایین له كۆمه ڵگه دا جوانتر

بكه ن.

ئه م دی����ده ی من له ره تكردنه وه ی هیچ هێزو گروپێك نییه بۆ س����ه ر س����احه ی بڕوام سیاس����ی . به پێچه وان����ه وه م����ن وایه هێزه كان ده بێ����ت تاقی بكرێنه وه ، ده سه اڵتیان پێبدرێت ئه مه ش له به ر هیچ نه بێت له به ر ئه وه ی س����یحری ئه و هێزه به تاڵ ده بێته وه . بۆ نمونه هه شتا ساڵی

رابردوی ئیخوانه كان سه رده مێكی ته واو سه خته . هه میش����ه ئه م هێزه ئاره زوی ئ����ه وه ی كردوه بگاته پۆس����ته بااڵكانی واڵت. ئه گ����ه ر عه لمانییه كان له ده رگاوه ئ����ه م هێزه یان كردبێت����ه ده ره وه ، ئه وا له په نجه ره وه ئاره زوی هاتنه ژوره وه یان كردوه . ئێس����تا ئه م هێزه شه ش مانگه

له سه ر كورس����ی ده سه اڵته و خه ڵك ئه م هێزه شی تاقیكرده وه و له م كاته كه مه دا هه وڵ����ی س����ه پاندنی پێیه كانی خۆیان

ده ده ن له ده ستورو یاسادا.لێ����ره وه ده بێت له خۆره����ه اڵت دیدی خۆمان بۆ ش����ۆڕش بگۆڕی����ن. زۆرێك له هێزه كان له س����ه ر س����احه ی سیاسی خۆیان تاقیكرده وه و سه ركه وتو نه بون. ئیسامییه كان. ئه وه ش عه لمانییه كان و ئ����ه م ئه زمونان����ه پێمانده ڵێن هێش����تا ش����ۆڕش ناوه ڕاس����ت له خۆرهه الت����ی به مان����ا ڕاس����ته قینه كه ی ڕوی نه داوه . ئ����ه وه ی هه ی����ه یاخیبون����ی گروپه كانه به دی����دو بۆچون����ه جیاوازه كانیان����ه وه و دواجار له كورس����ی ده س����ه اڵتدا خۆیان ده بیننه وه و خوێن و دیس����پلین و س����زا ده سه پێنن و ده بێت نه وه یه كی تر خۆی بۆ شۆڕش����ێكی تر ئاماده بكات. ئه مه چاره نوس����ی كۆمه ڵگه كانی خۆرهه اڵتی

ناوه ڕاست بوه .بۆیه پێویسته روداوه كان وه ك خۆی ببینین. ه����ه ر تێڕوانینێك ب����ۆ روناكی ئه وبه ر پرده ك����ه ، كۆمه ك به كۆمه ڵگه ی ن����اكات و ه����ه ر هه وڵێكیش بۆ كوردی شۆڕش����ه كانی ناش����رینی نیش����اندانی ك����وردی ، كۆمه ڵگ����ه ی ده ره وه ی شۆڕش����ه كانی كۆمه ڵگه ی كوردی جوان ن����اكات. به كورت����ی ه����ه ر هه وڵێك بۆ جوانكردنی روخساری محه مه د مورسی مان����ای جوانكردن����ی ئیس����امییه كانی الی خۆمان نییه ، ه����ه ر هه وڵێكیش بۆ ناشرینكردنی روخساری محه مه د مورسی روخساری س����ه ركرده ده سه اڵتداره كانی

ئێمه سپی ناكاته وه .

ئاماده یی تورکیا به شێوازه جیاوازه كان له ملمانێی نێوان به غداد و هه رێمدا شتێکی ش���اراوه نیه. له هه مانکاتدا هیچ الیه ك ئاماده ییه ئه م بیش���ارێته وه. ناخوازێت به شێکه له گۆڕانکاریتورکیا و هاوکێشه ی هێز له ناوچه که دا، له هه وڵ بۆ دابینکردنی سه رچاوه ی وزه و بازار و هاوسه نگی هێز. بمانه وێت تێگه یش���تنێکی قووڵمان گه ر هه بێت بۆ سروش���تی ئه م رۆڵه ی تورکیا ده بێ���ت به کاوه خۆیی لێ���ی بنوارین. له کۆمێنتێکیدا له سه ر هه واڵی بانگهێشتی س���ه رۆکی پارت���ی کۆم���اری خه ڵك بۆ عێراق له الی���ه ن مالکیه وه، خوێنه رێکی ت���ورک، ل���ه رۆژنامه ی زه م���ان دێڕێکی کورتی به اڵم پڕ له ئاماژه ی نوس���یبوو. دێڕه ک���ه ب���ه م ش���ێوه یه ب���وو، مالکی بانگهێش���تی که مال کلچدارئۆغلۆ ده كات چونکه هه ردوکیان ش���یعه ن. له راستیدا که عه له ویه، کوردێک���ی کلچدارئۆغل���ۆ خه ڵكی ده رس���یمه، عه له ویه کانی تورکیا خۆیان له ش���یعه به نزیک ده گرن به اڵم ش���یعه نین، ئه مه مه س���ه له یه كی تره. ب���ه اڵم کۆمێنته كه له ئاس���تێکدا ئاماژه به جوگرافیا نوێیه که ی ناوچه كه ده كات که له ده وڵه ته وه ب���ه ره و تایفه ده چێت وه هه روه ه���ا چه ندێک ئاین هاتوه ته ناو په یوه ندی���ه نیوده وڵه تیه کان���ه وه، وه له هه مانکاتدا چه ندێک دیدی ئاینی دیدێکی حازرباش���ی ئاماده یه بۆ راڤه کاری. هیچ گوم���ان له وه دانیه که ئاین ی���ان تایفه رۆڵێک���ی گ���ه وره ده گێرێت ل���ه ئاڵۆزی په یوه ندی نێوان عێ���راق و تورکیا. به اڵم ئه گ���ه ر بێتوو په یوه ندی نێ���وان واڵتان به گش���تی و په یوه ندی نێ���وان واڵتانی رۆژهه اڵتی ناوه راست کورتبکه ینه وه ته نها بۆ یه ك ره هه ند ئه وا هه میشه به شێک له په یوه ندیه كه ده بینی���ن، که جۆرێک که دیدێک���ی هه ڵه مان ال دروس���ت ده کات. وه ک سه ربورد ی کوێره كان و شێوازی فیل

الی ئیمامی غه زالی.شایانی باسه کلچدارئۆغلۆ داوه ته كه ی پێخۆش بوو وه به نی���ازه له داهاتوودا س���ه فه ر بکات بۆ عێ���راق، به اڵم ده بێت ئ���ه وه ش بوترێت که داوه تنامه که فه رمی نیه، ته نهازاره کیه وه مه ترسی هه یه ته نها وروژانێک���ی میدیایی بێت بۆ بێزارکردنی ئه ردۆغان و پارتی دادوگه شه پێدان، جۆره هه ڵس���وکه وتێک که مالکی له م دوایانه دا

ده ستی تێداوه. به اڵم سه رباری ئه مه گومانی تیادانیه که مالکی زیاتر به دیدی پارتی کۆماری خه ڵ���ك دڵخ���ۆش ده بێت ل���ه مامه ڵه ی له گ���ه ڵ عێراقدا به ب���ه راورد به پارتی دادوگه ش���ه پێدان. پارتی کۆماری خه ڵك کۆنتری���ن پارتی سیاس���ی تورکیایه، وه ته نها پارتی سیاس���یه که له س���ه رتاپا مێژووی سیاسی کۆماریدا بوونی هه بوو. ئ���ه م پارت���ه ب���ه گۆڕانکاری گ���ه وره دا رۆش���توه، له فاش���یزمه وه بۆ سۆشیال دیموک���رات، به اڵم ل���ه هه مانکاتدا وه ها ده رئه که وێت که ئه و پارته سیاس���یه بێت که بۆ هه میش���ه ل���ه ئۆپۆزس���یوندایه. هاوینی رابووردوو له باره گای سه ره كیان له ئه نقه ره ل���ه گه ڵ فاروق لۆغئۆغلۆ بۆ م���اوه ی زیاتر له کاتژمێرێ���ک دیدارمان سازدا. لۆغئۆغلۆ جێگری سه رۆکی پارتی کۆماری خه ڵكه. دیپلۆماتێکی به ته مه ن، شاره زا به دۆخی ناوچه كه، وه ناسراوی به رپرسه کورده کان به تاڵه بانی و بارزانیه ، به تایب���ه ت کاتێک باڵوێ���زی تورکیابووه له واش���نتون. لۆغئۆغلۆ پیاوێکی خۆش مه شره ب بوو. ئێم�ه له زۆر بابه ت دواین به اڵم ئه وه ی په یوه ست بێت به م بابه ته وه ئه وه یه ک���ه دیدی چه هه پ ی���ان پارتی کۆم���اری خه ڵك له وه دا جودایه له دیدی ئاک پارتی، که چه هه پ بروای وه هایه که ده بێت په یوه ندی تورکیا له گه ڵ هه رێمی کوردستاندا له رێگای به غداوه بێت نه ک راس���ته وخۆ وه ته نها به و ئاسته بێت که

به غدا پێی رازیه. ئه م دیده هه روا سانانیه، به ڵکو ره گی هه یه ل���ه دیدی تورکی���ای ئه تاتورک و تورکیای عوسمانیه نوێکاندا. به پێی دیدی کۆماریه کان تورکیا واڵتێکه له ناوچه که دا وه ده بێ���ت رێ���زی س���نوری دارێژراوی ناوچه كه بگرێت وه له ئاستی ده وڵه تیدا له په یوه ندییدابێت له گه ڵ واڵتانی تردا وه رێگربێت له هه ر گۆڕانکاریه ك له م باره وه. ئه م دیده له و ترس���ه وه هاتوه که تورکیا وه ك واڵتێک له دۆخێکی ناس���ه قامگیری سنوری، سیاسی، کۆمه اڵیه تیدا ده ژی وه هه ر هه وڵێک بۆ په رینه وه له س���نور به

ش���ێوازێکی نافه رمی ر ه نگه ببێته هۆی گه وره بوون���ی زیاتری ئه م مه ترس���یانه. به اڵم به پێچه وانه وه عوس���مانیه تی نوێ دیدێکی جودای هه یه. الی عوسمانیه تی نوێ گه ر تورکیا س���نوری هه یه، بۆردر، ئه وا له هه مانکاتدا فرۆنتێریش���ی هه یه. فرۆنتێ���ر به مان���ای ئ���ه و پانتایی���ه که کۆمه ڵگا تیایدا خاوه ن ده سه اڵته. لێره دا جیاکاری���ه ك هه یه له نێ���وان ده وڵه ت و کۆمه ڵ���گا. ده وڵه تی تورک���ی به رهه می دۆخێک���ی سیاس���یه، الی عوس���مانیه نوێکان به اڵم هێزی کۆمه ڵگایی تورکیا، ک���ه هێزی مێژووی و که لت���وری و ئابوریه فرواوانت���ره له س���نوری تورکی���ا. بۆیه دیدی عوس���مانیه كان فراوانخوازیه جودا له ده وڵ���ه ت. به اڵم دی���دی کۆماریه كان په یوه ندیه له ده وڵه ت���ه وه بۆ ده وڵه ت. ره نگه هۆکارێکی تری ئه م دیده ئه وه بێت که به درێژای���ی مێژووی کۆمار له تورکیا سیاس���ه تی ده ره وه کاری ده وڵه ت بووه نه ك حکوم���ه ت. ش���ایانی ئاماژه یه له کتێبی پارادایم���ی ئه ڵته رناتیڤ ئه حمه د داودئۆغلۆ ره خنه له س���ه رتاپا سروشتی

ده وڵه تی رۆژئاوایی ده گرێت.ر ه نگ���ه کلچدارئۆغلۆ بێ���ت بۆ به غداو پاشان بۆ هه رێم، به اڵم ئه مه به ئاسانی نابێت، ی���ان به وش���ێوه یه ک���ه مالکی چاوه روانی ده کات، چونکه پارتی کۆماری خه ڵ���ك ئاماده نی���ه دژ به هه ڵوێس���تی واڵته ك���ه ی له گ���ه ڵ الیه ن���ی ده ره كیدا قس���ه بکات. ئه مه خه س���ڵه تێکه ده بێت هێزه کوردیه کان له سه رویانه وه یه كێتی و پارتی به باش���ی فێری بن. چونکه ئه وان له په یوه ندی ده ره كیاندا هه وڵی دژایه تی هێزه کانی تری ن���اوه وه ده ده ن. جۆرێک له سیاس���ه ت هێنده خێڵه کیه که خه می خه ڵك و نیشتمان پێکهاته ی کۆمه اڵیه تی نی���ه، به ڵکو ته نها ل���ه هه وڵی ملمانێی

یه کتردان. ئاماده یی تورکیا له ملمانێی هه ولێر و له وه ی قووڵت���ره س���تراتیژترو به غدادا پارتی کۆماری بتوانێت هێنده گۆڕانکاری به س���ه ردا بهێنێت. چه ند هانده رێک هه ن ک���ه په یوه ندیه ك���ه به رێوه ده به ن که له راستیدا کورد ئاماده بوویه كی چاالک نیه تیای���دا، به ڵكو ئاماده بوویه كی ناچاالکه. خه می گه وره ی تورکیا نه وت و غاز و بازار و ئێران���ه. ئه گه ر جاران بڕوای وه هابوو که گه ش���ه ی ئابوری له کوردس���تان ده بێته هۆی به هێزبوون���ی کورد وه له ئه نجامدا زیان له تورکیا ئه دات، ئه و دیده سه ر به قوتابخانه یه كی کۆنی ئاسایشی نیشتمانی بوو. ئه مرۆ ئاسایشی نیشتمانی فراوانتر ده بینرێت، به جۆرێک وزه و بازار به شێکی گرنگن ل���ه بونیاده كانی. له ئێس���تادا تورکی���ا ئابوری ده كات���ه ئامرازێکی دوو ده م، هه م به س���ودی خۆی و هه م کردنی کوردستان به پاشکۆیه ك. دۆخی نه وتی هه رێم به ره وقۆناخێکی هه ستیار ده روات، ل���ه الیه ك کۆمپانیا بچوک���ه کان ده رۆن و کۆمپانیا گ���ه وره كان جێگه یان ده گرنه وه له الیه كی ت���ر کۆمپانی���ا حکومیه کانی تورکیا دێنه ناوچه كه. له هه ردوو دۆخه كه حکومه تی هه رێم الوازتره له رووی توانا و سیاس���ه ته وه به جۆرێک ناچ���اره هه موو خواس���ته کانیان جێبه جێب���کات. کاتێک خه ڵك ب���ه هه موو ش���ێوه یه ك کراوه ته ده ره وه ی ن���ه وت و داهاته کانی���ه وه، ئه وا سێینه ی کۆمپانیا زه به الحه کان و تورکیا و خه ڵكی هه رێ���م نه وتفرۆش���ی نوخبه ی کوردستان هێنده ی تر په راوێز ده خه ن.

بیروڕا(٣56( سێشه ممه ١٨/١2/142٠١2

ده‌ینوسێت

تورکیا‌لەملمالنێی‌به‌غدا‌و‌هه‌ولێردا

birura.awene@gmail.com

لەئامەد‌چی‌رویدا؟

مه‌ترسییه‌كانی‌‌پۆست‌ئیسالمیزمعه زیز ره ئوف

Azizrauf75@yahoo.com

ئەوەی لەدیاربەکر رودەدات مەرج نییە

دەوڵەت باشترین شێوەی رێکخستنی

ژیانی سیاسی بێت ، خەڵکان

دەتوانن لەدەرەوەی دەوڵەتەوە شێوەی دیکەی رێکخستنی

ژیانی سیاسی بخولقێنن

هه ر هه وڵێك بۆ جوانكردنی

روخساری محه مه د مورسی مانای

جوانكردنی ئیسامییه كانی الی

خۆمان نییه

مەنسوور تەیفووری

لەئێستادا تورکیا ئابوری ده كاته

ئامرازێکی دوو ده م، هه م به سودی

خۆی و هه م کردنی کوردستان به

پاشکۆیه ك

خۆپیشاندانێک بۆ پشتیوانی لەئۆجەالن فۆتۆ: ئارام کەریم

15 (356( سێشه ممه 2012/12/18 تەندروستی

نه‌شته‌رد.گۆران عەبدواڵ دەینوسێت

بۆچی توشی کۆلێرا بوین؟ پاندۆرای دەرمان

کۆلێ���را لەش���وێن و واڵت و ناوچەیەکدا گەندەڵی و بەتەنه���ا کە باڵونابێت���ەوە ناکارامەیی و کەمیی داهات و کێش���ە لە تیابێت. شوێن و تەندروستی هێزیکاری واڵت و ناوچەیەک توشی لەعنەتی کۆلێرا دەبن کە نەزانن مامەڵە لەگەڵ ئاگرێکدا بک���ەن کە ناوی دەرمان���ە. ئاگرێک کە ڕەحمەتە ئەگەر بزانیت مامەڵەی لەگەڵ بکەیت، بەاڵم لەعنەت و مەترس���ییەکی گەورەی���ه ئەگ���ەر نەزانی���ت. دەرمان لەکوردس���تاندا کتومت ئەو ئاگرەیە کە لەدەستدەرچوەو کابینە بەدوای کابینە

بۆی ناکوژێتەوە.کێشەو سەرئێشەی ئێمە لەگەڵ ئەم ژەهرە بەس���ودەی ناوی دەرمانە تەنها لەقاچاغیی پێوەک���ردن و هەڕەمەکی لە دابەش���کردن و بڕو چۆنیەت���ی و کۆتایی بەبەکارهێن���ان نیی���ە. کێش���ەکە لەوە قوڵت���رەو پەیوەندی ب���ەو وێنایە هەیە کە ل���ە خەیاڵدانی ئێم���ەدا بۆ دەرمان کێشراوە و دەکێشرێت. الی ئێمە دەرمان ئەو فڕیادرەس و دارە س���یحرییەیه کە دەتوانێت و چاوەڕوانی ئەوەی لێدەکرێت "عەل���ەم" ل���ە ل���ەش و دەروون ...هتد نەهێڵێت. ئ���ەو وێنای���ە جیاوازییەکی جەوهەری هەیە لەگ���ەڵ وێنای رۆژئاوا بۆ هەمان کەرەستە. هەرچەندە قورسە لەپەیوەن���د بەبابەتێک���ی ئاڵۆزی وەکو ئەمەی لەژێر دەستماندایە ئەنجامگیری گش���تگیر بکەی���ن، بەاڵم ئاس���انە دو تێگەیش���تنی جیاواز ب���ۆ دەرمان الی ئێمەو لە رۆژئ���اوادا بدۆزینەوە. لەوەی دواییدا، دۆزینەوەی دەرمان کردنەوەی لەگەڵ "بۆکس���ێکی پاندۆرای���ە" ک���ە کردنەوەیدا هەرچی ش���ەڕو ناخۆش���ی هەی���ە باڵودەبێتەوە. بۆ گەیش���تن بەو تاقە س���ودەی لەبنی بۆکسەکدا هەیە، رۆژئ���اوا لەڕێ���ی تاقیکردنەوە لەس���ەر ئاژەڵ و دواتر لەس���ەر مرۆڤ، خراپیی و ناخۆش���ی و زەرەرەکان���ی دۆزیوەتەوەو دەتوانێت خۆی ل���ێ البدات. بەاڵم الی ئێمە وێنای دەرمان تەنها یەکسانە بەو تاقە س���ودەی لەبنی بۆکسەکدا هەیەو بێئاگای���ن ل���ە خراپییەکان���ی تری ناو بۆکس���ەکە. کەم نین ئەو پزیشكانەی کە گومان دەخرێتە سەر شارەزابونیان و سەرزەنش���ت دەکرێن چونکە دەرمانی

کەم دەنوسن.کۆمەڵە دەرم���ان تری کێش���ەکانی کێش���ەیەکی تەکنیکیی ڕوتن کە لەگەڵ ورد خوێندن���ەوەو دەستنیش���انکردنی هۆکارەکان و دیاریکردنی چارەسەرەکان و ئ���ەو هەڵس���ەنگاندنی چاودێ���ری و چارەسەرانە، زەحمەت نییە چاکبکرێن. ب���ەاڵم وەک���و هەموو کێش���ەیەکی تر، ئەوانەی سەرەوە بە کۆمەڵێک فاکتەری ئابوری و سیاس���ی ئاڵۆزکراون و شوێنی ئێرە نییە باسیان بکەین. ئەوەندە بەسە بڵێین کە ئەم کابینیەی حکومەت گفتی دابو کێشەکانی دەرمان چارەسەربکات و زۆری نەماوە کابینەکە ماڵئاوایی بکات، ب���ەاڵم زۆری ماوە کێش���ەکانی دەرمان

چارەسەربکرێت.کۆلێرا یەکێکە لەو شەڕو نەگبەتییانەی لەگ���ەڵ کردنەوەی بۆکس���ی پاندۆرای دەرماندا توشمان دەبێت. دەرمان تەنها چارەسەری نەخۆشی ناکات، بەڵکو بۆی هەیە نەخۆش���ی باڵوبکاتەوەو بەرگری نەخۆشیی بۆ چارەسەرکردن زیادبکات. ئ���ەو پرس���یارەی کە ئاخ���ۆ کۆلێرای کوردس���تان بەرگری بۆ ئەو دەرمانانە پەیداکردوە کە بەکاردەهێنرێت یەکێکە لەپرسیارە گرنگ و وەاڵمنەدراوەکان کە

پێویستیان بە توێژینەوە هەیە.ب���ەم وت���ارە، کۆتای���ی بەزنجیرەی "بۆچی توش���ی کۆلێرا بوین" دەهێنین. کات���ی ئەوە هات���وە، ب���ەالی کەمەوە لێ���رەدا ئ���ەم پرس���یارە بەجێبهێڵین و لەش���وێنی تردا بەردەوام بین لەکردنی پرس���یارەکەو گەڕان���ی ب���ەردەوام بە ئیش���کالییەتی کێش���ە دوای وەاڵمدا. تەندروس���تییەکان ئەوەیە کە لەنهێنی کارەکتەرێک���ی ش���ارلۆک هۆڵم���ز ی���ا چیرۆکێکی ئەگاپا کریس���تی ناچن کە لەکۆتایی���دا بکەرو تاوانبارو هۆکارەکان بدۆزرێنەوە. ئیشکالییەتەکە ئەوەیە کە سیستمی تەندروستی ئێمە روحییەتێکی هۆڵمزییانەی نوقستانە بۆ چێژ وەرگرتن لەکردنەوەی گرێ کوێرەکان و هەڵهێنانی نهێنییەکان. ئاشکراکردنی مەتەڵەکان و بەب���ێ ئ���ەو روحییەتە، هەت���ا هەتایە نەئەزانین بۆچی توش���ی کۆلێرا بوین و نەش ئەو لەعنەتە لەکۆڵمان دەبێتەوە.

هه شت رێگه ی ئاسان بۆ دوركه وتنه وه له زیادبونی كێشت گرفتێكی سه رده مییه و زیادبونی كێش زۆرینه ی خه ڵك به ده ستییه وه ده ناڵێنن و سااڵنه چه ندین توێژینه وه ئه نجامده درێت بۆ رێگه كانی خۆده ربازكردن له قه ڵه وی و دۆزینه وه ی چاره س���ه ری پێویس���ت بۆ ئه و نه خۆشییانه ی له ئه نجامی زیادبونی

كێش روبه ڕوی مرۆڤ ده بنه وه .

هه ندێجار شوێنی كار رۆڵێكی گرنگ ده بینن له زیادبونی كێش، له مباره یه وه ئاماژه له ش���جوانی بواری شاره زایانی به چه ند رێگه یه كی ئاس���ان ده كه ن كه ده بێته هۆی سوتاندنی چه وری له ش و پاش���ان كه مبونه وه ی كێ���ش، بۆ ئه م مه به س���ته ش چه ند رێگایه كیان داناوه

بۆ كه مكردنه وه ی كێش.

پێویسته له و ش���وێنه ی كارده كه یت ك���ه ر ت���ۆ له نهۆمه كانی س���ه ره وه ی ، باش���تروایه قادرمه به كاربهێنێت له بری چه ند هه وڵب���ده هه روه ها مه س���عه د. هه س���تیت و له ش���وێنه كه ت جارێ���ك كه مێك پیاس���ه بكه ی���ت له ژوره كه تدا. جگه له وه ش چه ند جوڵه یه ك به ش���ان ده س���ت و قاچه كانت بكه ی���ت بۆ نمونه له كاتی دانیش���تن له س���ه ر كورس���ی له كورس���ییه كه ت و بكه توند پش���تت قاچه كانت به ش���ێوه ی مقه س���ت چه ند جارێك له یه ك دوریانخه ره وه و نزیكیان بكه ره وه ، ئ���ه م راهێنانه چه ند جارێك

دوباره بكه ره وه .

گه ر هاتو له كاتی كاركردنه كه ت ژه مه خواردنێك هه بو به تایبه تی گه ر شیرینی بو، ئه وا باشتر وایه خۆت به دور بگریت و

ئه و ژه مه زیاده یه نه خۆیت.

هه وڵبده زیاتر پشت به ڕێكردن به پێ

ببه س���تی . بۆنمونه ده ته وێت بچیت بۆ شوێی كاره كه ت هه وڵبده به پێ بڕۆیت نه ك به ئوتومبی���ل، یان گه ر ده ته وێت بچیت بۆ ماڵ���ی هاوڕێیه كت، هه وڵبده زیاتر به پێ بڕۆیت جگه له وه ی چه وری زیاتر ده سوتێت له كاتی رۆیشتن به پێ ، هه روه ها رێك���ردن له هه وای پاك زیاتر

سییه كان چاالك ده كات.

ده یخۆیت ئه و خواردن���ه ی هه وڵبده بڕێك به ه���ارات و بیبه ری پێوه بكه یت، چونكه خواردنی تون یان تفت یارمه تی هه روه ها ده دات و چه وری س���وتاندنی

زوتر هه رس���كردنی بۆ یارمه تیده رێكه خواردن.

به هێ���ز ماس���ولكه كانت پێویس���ته بكه یت بۆئه وه ی بتوانیت چه وری زیاتر ماسولكه كان به هێزكردنی بسوتێنێت. له ڕێی هه ندێ راهێنان وه ك هه ڵگردنی قورسایی به پێی كێش و بااڵی كه سه كه ده بێت، چونكه به هێزبونی ماس���ولكه یارمه تی���ده ر ده بێ���ت ب���ۆ فڕێدان���ی

چه وری .

رۆژانه واباشتره بۆماوه ی نیو كاتژمێر

له باخچه یه ك پیاس���ه بكه یت. هه روه ها گه ر بێتو كه سێكت له گه ڵ بێ ئه وه زۆر یارمه تیده رته زیاتر چونكه باش���تره ، بۆ مانه وه ت له و شوێنه و پیاسه كردنی زیاتر، هه ندێجاری���ش یاریكردن له گه ڵ منداڵ له باخچه یارمه تی س���ه رفكردنی

كالۆری ده دات.

باشتر وایه بگه ڕێیت به دوای خواردنی له گۆڤ���ارو به تایبه ت���ی ته ندروس���ت پزیش���كییه كان س���ایته رۆژنامه كان و ب���ۆ زیاتر ئاش���نابون به ج���ۆری ئه و خواردن���ه ی ده یخ���ۆت. هه روه ها خۆت

به دور بگری���ت له خواردنه ئاماده كراوو چه وره كان، هه وڵیشبده كاتێك برسیت ده بێت نه چیت���ه خواردنگا به ناوبانگ و خۆشه كان، به ڵكو له شوێنێكی ئاسایی

خواردنێكی كه م بخۆیت.

كاتێ���ك ده چیت بۆ ب���ازار هه وڵبده ئۆتۆمبێله ك���ه ت دوربێت له بازاڕه كه ت، چونكه كاتێكی زیاترت ده وێت بۆئه وه ی بگه یت���ه الی ، ئه م���ه ش وات لێده كات زیات���ر به پێ رێبكه ی���ت و كالۆری زیاتر

بسوتێنیت.

به پێ����ی لێكۆڵینه وه كان����ی ئه مه ریكا به گشتی دانیش����توانی جیهان ته مه نیان درێژه ، ب����ه اڵم رێژه ی نه خۆش����ییه كان توێژینه وه ی����ه ئ����ه م له زیادبون����دان، به راوردك����راوه به توێژینه وه ی����ه ك ك����ه ئ����ه و ئه نجام����دراوه ، 1990 له س����اڵی توێژینه وه یه كه 22 س����اڵ پێش ئێستا ئه نجامدراوه باسی له وه كردوه كه سااڵنه زیاتر له 10 ملیۆن منداڵی خوار ته مه ن 5 ساڵ ده مرن له وانه نزیكه ی 7 ملیۆنیان به ه����ۆی نه خۆش����ییه كانی ئیفلیج����ی و گوێزراوه كان و نه خۆش����ییه س����ورێژه و هه مویانه وه . له س����ه روی به دخۆراك����ی به اڵم له توێژینه وه نوێیه كه دا كه له ساڵی 2012 ئه نجام����دراوه ئاماژه به وه ده كات به ه����ۆی كوتان����ه وه ئه و نه خۆش����ییانه ئێس����تا له نه ماندای����ه وه و به دخۆراكیش جگ����ه له واڵتانی ئه فریق����ا به ته واوه تی

به ره و نه مان ده چێت. یه كێ����ك له به ش����داربوانی توێژینه وه له زانكۆی مۆری د.كریستۆڤر نوێیه كه ، واشنتۆن رایگه یاندوه له ئێستادا مردنی زو یان پێش����وه خت كێش����ه یه ك نییه له سیس����تمی ته ندروستی ، به ڵكو ئێستا خه ڵكانێكی زۆر به ده س����ت نه خۆشییه درێژخایه نه كانی وه ك په ستانی خوێن و شه كره و نه خۆشی سه وه فانی جومگه كان و ئێسك و نه خۆش����ی خه مۆكی سه رده م و كێش����ه ی بینین و بیس����تن ده ناڵێنن كه له ئێستادا زۆرینه ی واڵته پێشكه وتوه كان به ده ست ئه م نه خۆشییانه وه گیرۆده ن و ب����ۆ ده گه ڕێت����ه وه هۆكاره كه ش����یان به سااڵچون و جگه ره كێشان و خواردنه وه كحولیی����ه كان و چه ندی����ن گرفت����ی تر. له توێژینه وه ك����ه دا ك����ه زیات����ر له 480 لێكۆڵه ر به ش����دارییان تێداكردو له سه ر

50 واڵت����ی جیاجی����ا به گه ڕان����ه وه بۆ تویژین����ه وه ی 22 س����اڵ پێش ئێس����تا بۆیان توێ����ژه ره وه كان ئه نجام����دراوه ، ده ركه وتوه كه رێژه ی خۆكوژی به پله ی 21 دێ����ت له لیس����تی ه����ۆكاری مردن له واڵتانی جیهان، به اڵم به پله ی نۆیه م دێت له واڵتانی ئاس����یا له ن����او ره گه زی مێینه . هه روه ها نه خۆش����ییه كانی دڵ و جه ڵ����ده ی دڵ س����ه ره كیترین هۆكاری مردنن له جیهاندا. هه روه ها شێرپه نجه ی داده نرێت پێنجه م به هۆكاری سییه كان بۆ مردن له جیهانداو شێرپه نجه كانی تر وه ك شێرپه نجه ی گه ده و كۆڵۆن و جگه ر به پله ی بیس����ته م دێن و له ئێستاش����دا نه خۆش����ی ئای����دز به به راورد به س����اڵی 1990 به پله ی شه ش����ه م دێت بۆ مردن له جیهاندا كه له ساڵی 1990 به پله ی 35

ده هات.

شوێنی كار

نانخواردن له شوێنی كار

رێكردن به پێ

خواردنی تون

ماسولكه كانت به هێز بكه

ئۆتۆمبێله كه ت له دور پارك گه ڕان به دوای خواردنی ته ندروست

پیاسه كردن له باخچه

لیستێكی خۆراك هه یه كه باشتره یان بۆ هه ندێكی���ان ته نیا له پله ی گه رمیی ژوردا هه ڵبگیرێن و خستنه ن���او س���ه الجه له به هاكانیان كه م ده كات���ه وه یان ده بێته هۆی گۆڕان له بۆن و چێژو پێكهاته كانیاندا. ئه م خۆراكانه ش بریتین له : په تاته كه له ناو س���ه الجه دا چێژی ده گۆڕێت، بۆیه ده كرێ له ژوردا له ناو كیسێكی كاغه زی���دا ت���ا م���اوه ی 3 هه فته هه ڵبگیرێت، نان یان سه مون له ناو س���ه الجه دا وش���ك ده بێت، به اڵم ده كرێت له ناو فرێزه ردا هه ڵبگیرێت، پیاز یان س���یر بۆنی ناو سه الجه بۆ ماوه یه ك���ی زۆر ناخۆش ده كات بۆیه ده كرێت ب���ۆ ماوه یه كی باش

له پل���ه ی گه رمی���ی ژوردا خ���ه زن بكرێ���ن، ق���اوه له ناو س���ه الجه دا گۆڕانی به رچاوی به س���ه ردا دێت. ته مات���ه و به گوێ���ره ی هه روه ه���ا كوله ك���ه ی زس���تانه و س���پاگیتی و ساس���ی تیژ Hot sauce كه ده كرێ بۆ ماوه یه كی باش له پله ی گه رمی ژوردا هه ڵبگیرێن. راسته بۆ ئه م خۆراكانه باش���تره كه له پله ی گه رمی ژوردا بۆ ماوه یه كی دیاریكراو هه ڵبگیرێ���ن، ب���ه اڵم به مه رجێ���ك گه رم و شێدار هه ڵگرتنه كه شوێنی نه بێت، هه روه ها دوربێت له تیشكی راسته وخۆی خۆر، هه وڵیش بده كه هه ر خۆراكێك به ته نیا هه ڵبگریت و

هه رگیز تێكه ڵیان نه كه یت.

ئه م خۆراكانه مه خه ره سه الجه وه

خۆكوژی به پله ی نۆیه م دێت بۆ مردنی ژنان له واڵتانی ئاسیا

ئا: ئاراس عوسمان

به پێی نوسراوێكی وه زاره تی په روه رده كه له به رواری 29/ و 2012/2/27، به ژماره كانی )1737 و 3806( ئاراسته ی

هه ر سێ په روه رده ی )هه ولێر، سلێمانی ، دهۆك( كراوه به مه به ستی هه ڵسه نگاندنی سااڵنه ی قوتابخانه و

ئاماده یی و كۆلێجه ئه هلییه كان، چه ندین سه رپێچی یاسایی و

كه موكورتی ده رباره یان تۆمار كراوه . ئاوێنه له م راپۆرته دا ئاماژه

به گرنگترین كه مورتییه كانیان ده كات كه ئه نجامی لێكۆڵینه وه ی ئه و

لیژنانه یه له هه ر سێ په رده وه رده كه دا پێكهێنراون.

هه ولێر: پاره ی زیاد وه رده گرن و

بیناش حكومییه له قوتابخانه كانی س���نوری )ب. گ. پ. هه ولێر(دا ئه وانه ی تایتلی شوێنی خوێندنیان نایاساییه ئه مانه ن: كۆلێجی سۆران)فه زاله ر(، ق. ئه ڵمانی بنه ڕه ت، ق. رۆن���ای بن���ه ڕه ت، ئاماده یی زانا، ق. فێنكی بن���ه ڕه ت، النه ی بنه ڕه ت و ئاماده یی كه بڕی پێنجسه د هه زار زیاد الژه ئاماده یی وه رگرتوه ، له قوتابیان له رێنماییه كان ب���ه ده ر )14( قوتابی وه رگرتوه و بڕی )20000(بیست هه زار زیادی وه رگرت���وه ، ق. دانیاڵ میتران ب���ڕی )500( دۆالر زیادی له قوتابیان ئێ���واران تایتلی وه رگرتوه ، ق.النه ی نایاس���ایی و بڕی )50000( هه زار دینار

زیادی وه رگرتوه له قوتابیان.وێڕای ئ���ه وه ی وه زاره تی په روه رده به رده وام روبه روی گرفتی كه می بینا ده بێته وه ، به اڵم ئه م شوێنه ئه هلییانه خاوه نی بین���ای حكومین: قوتابخانه و ئاماده یی نیلۆڤه ری ئه هلی )فه زاله ر(، ق. ئیشقی روناكی بنه ڕه ت )فه زاله ر( كه دو قوتابی له ده ره وه ی رێنماییه كان میتران���ی دانی���اڵ ق. وه رگرت���وه ، فه ره نسی نێوده وڵه تی ، ئاماده یی ژیار، ق. ئیشقی بنه ڕه ت)فه زاله ر( بیناكه ی حكومییه و تایتلی قوتابخانه یاس���ایی نییه ، ق. ئیش���ق ی گ���واڵن بنه ڕه ت رابه ری حكومییه و )فه زاله ر(بیناكه ی په روه رده ی نیی���ه و تایتلی قوتابخانه یاس���ایی نییه ، ق. ب���ااڵی بنه ڕه ت و ئاماده یی و بینای حكومییه و س���ۆپا به كاردێ���ت له بری س���پلێت و هه ندێك دروستكراوه و)250000( به كابینه پۆل دوس���ه دو په نج���ا هه زار دین���ار زیاد وه رگیراوه له قوتابیان، ق. برادۆست � كۆیه ی بنه ڕه ت بڕوانامه ی مامۆستایان گونج���او نییه و رابه ری پ���ه روه رده ی نییه و ره زامه ن���دی نییه بۆ وه رگرتنی

پاره ی خواردن له قوتابیان.كوردستان ئااڵی ئه وانه ی هه روه ها هه فتان���ه به رزناكه ن���ه وه و تاقیگه یان نییه : س���ۆرانی وێژه یی ، نیلۆڤه ر، ق. ئه ڵمانی بن���ه ڕه ت، دانی���اڵ میتران، ئاماده ی���ی الژه و هه روه ه���ا تاقیگه ی

زانس���تی به كارنایه ت، ئاماده یی زانا، نه بونی تاقیگه ی زانستی ، ق. دیده نی بنه ڕه ت تاقیگه ی زاستی به كارنایه ت، ق. نوری بنه ڕه ت تاقیگه ی زانس���تی به كارنای���ه ت، ق. فێنك���ی بن���ه ڕه ت تاقیگ���ه ی زانس���تی به كارنایه ت، ق. ژیاری بنه ڕه ت تاقیگه ی زانستی نییه ، ئاماده ی���ی نیڕۆژ تاقیگه ی زانس���تی ب���اش به كارنای���ه ت، ئاماده یی ژیاری ئێ���واران تاقیگه ی زانس���تی و رابه ری په روه رده ی���ی و هۆیه كان���ی فێركردن نیی���ه ، ئاماده ی���ی الن���ه ی ئێ���واران تاقیگ���ه ی زانس���تی گونج���او نییه و به كارنای���ه و ده وامی رۆژانه یان له )6( كاتژمێر كه متره و رابه ری په روه رده یی

نییه ، ق. بڕیاری بنه ره تتاقیگ���ه ی زانس���تی به كارنای���ه ت و كاره بای تایبه تی نییه و دو مامۆستای پیسۆڕ نین، كۆمه ڵگه ی بااڵ/)خوێندنی مامۆستای پسپۆڕنین دو ئینگلیزی (: له وانه كانی���ان و ره زامه ندی وه رگرتنی پ���اره ی جلوبه رگیان نیی���ه ، كۆلێجی جیهانی بن���ه ڕه ت و ئاماده یی : تاقیگه زانس���تییه كان ب���اش به كارناهێنرێن و سێ مامۆستای وانه بێژ له كاتی ده وامی فه رمی خۆیان وان���ه لێره ده ڵێنه وه و كۆمپیوته ر پس���پۆڕی مامۆستایه كی وانه ی بیركاری پۆلی )7( ده ڵێته وه ، ق. زانستی و تاقیگه ی بنه ڕه ت: كلیڤه ری گۆڕه پانی وه رزش���ی و باخچه ی شیاوو رابه ری په روه رده ی نییه ، ق. به ریتانی نێوده وڵه تی : نرخی خوێندن به ئاشكرا ئای���ن و وانه كان���ی هه ڵنه واس���راوه و كۆمه اڵیه تی كوردس���تان ناخوێنرێت، میدیای نێوده وڵه تی ئه هلی � هه ولێر: تاقیگ���ه ی زانس���تی به كارنایه ت، ق. كامبریدج���ی نێوده وڵه ت���ی ئه هل���ی : مامۆس���تایه ك چه ن���د بڕوانام���ه ی پس���پۆڕیی نیی���ه ، ق. مارق���رداغ ی بنه ڕه ت���ی ئه هل���ی : تاقیكردن���ه وه ی له وان���ه ی یه ك���ه م وه رزی كۆتای���ی عه ره بی پۆلی )4( نه كراوه ، كۆمه ڵگه ی ئیحسان دۆغرامه چی � بلكند � هه ولێر: پێنج قوتابی له دایكبوی 2006 له پۆلی ئه مانه ش وه رگیراون، بنه ڕه ت )1(ی له كه موكورتیی���ه كان ناویان هاتوه ق. ش���ویفاتی ئه هلی : بنه ڕه تی لی���زای نێوده وڵه تی ئه هلی كه ئه زمونه كانیان نییه له بابه ته كانی )كوردی ، عه ره بی ،

كۆمه اڵیه تی ، ئایین(.

سلێمانی : كه موكورتی له ژماردن نایه ت

به قوتابخانه كان���ی س���ه باره ت س���لێمانی ( پ. گ. )ب. س���نوری

له نوسراوه كه دا هاتوه :نێوده وڵه تی ، شویفاتی قوتابخانه ی گشتی و تۆماری زانس���تی و تاقیگه ی راب���ه ری پ���ه روه رده ی تۆماره كان���ی په ڕاوه كان���ی نیی���ه و قوتابخان���ه ی تاقیكردنه وه ی وه رزی یه كه م بۆ بابه ته كۆمه اڵیه تیی���ه كان نییه ، ق. جونێری نییه و پ���ه روه رده ی رابه ری بنه ڕه ت: دو مامۆستا پسپۆڕییان نییه و تۆماری

گش���تی ت���ه واو نییه و چ���وار قوتابی له پۆل���ی )2( و)1(قوتاب���ی له پۆل���ی یه كه می بنه ڕه ت به ده ر له رێنماییه كان وه رگیراون، ق. س���لێمانی بنه ڕه ت/1: رابه ری په روه رده ی بینای حكومییه و نییه و ش���ێوازی وه رگرتنی نرخه كانی خوێن���دن گونج���او نیی���ه و تایتل���ی قوتابخانه یاس���ایی نییه ، ق.سلێمانی بن���ه ڕه ت/2 رابه ری په روه رده ی نییه و ش���ێوازی وه رگرتنی نرخ���ی خوێندن گونج���او نیی���ه و تایتل���ی قوتابخانه یاس���ایی نییه . ئاماده یی سه الحه دین )فه زاله ر(: بینای حكومییه و شێوازی وه رگرتن���ی پ���اره ی خوێندن ش���یاو به ئاش���كرا نرخ���ی خوێندن نیی���ه و قوتابخانه تایتل���ی هه ڵنه واس���راوه و یاسایی نییه ، ئاماده یی سلێمانی بینا حكومییه و ش���ێوازی وه رگرتنی نرخی خوێن���دن گونجاو نیی���ه ، ق. دانیاڵ میترانی فه ره نس���ی نێوده وڵه تی : بینا حكومییه و سرودی ئه یره قیب ناوترێ و وانه ی ئاینی ئیسالم و هیچ ئاینێكی تر ناخوێنرێ ، ئاماده یی ئاس���ۆی میللی

سویدی :گرێبه س���تیان له خاڵه كان���ی زۆر برادۆس���ت ق. نه ك���ردوه ، جێبه جێ � رانی���ه ی بنه ڕه ت: ب���ێ ره زامه ندی پ���ه روه رده خول���ی بۆ مامۆس���تایان كردۆت���ه وه و )5( قوتابی پۆلی )2(

ب���ه ده ر له رێنمایی ته مه ن وه رگیراون و )2(قوتابی پۆلی )1( به ده ر له رێنمایی ته مه ن وه رگیراون، كۆلێجی هه ڵه بجه ی ش���ه هیدی هاوب���ه ش )فه زاله ر(: بینا حكومیی���ه و به رێوه ب���ه ر لێهاتو نییه و هه ندێك مامۆس���تای ب���ێ ئه زمونیان هه یه و هۆیه كانی به رگری شارس���تانی نییه و فریاگوزاری ته ندروس���تی نییه و دو له تاقیگ���ه كان به كارنایه ن و رابه ری په روه رده ی نیی���ه و تایتلی قوتابخانه ئ���ااڵی هه فتان���ه نیی���ه و یاس���ایی كوردس���تان به رز ناكرێته وه ، ق. پای بن���ه ڕه ت: مۆڵه ت���ی وه رگرتوه ، به اڵم خوێندن���ی تێدا ده س���ت پێنه كردوه ، دواناوه ندی شه هید جه باری هاوبه ش: رابه ری پ���ه روه رده ی نیی���ه و مۆڵه ت ت���ازه نه كراوه ت���ه وه ، ق. به ریتان���ی زانس���تی تاقیگ���ه ی نێوده وڵه ت���ی : شارستانی و به رگری هۆیه كانی نییه و رابه ری ته ندروس���تی و فریاگ���وزاری په روه رده ی نییه و ئااڵی كوردس���تان وان���ه ی به رزناكرێت���ه وه و هه فتان���ه كۆمه اڵیه تی به زمانی )E( ده خوێنرێت و وان���ه ی ئاین له الیه ن مامۆس���تایه كی به زمان���ی ده گوترێت���ه وه ئینگلی���ز نێوده وڵه تی ئینگلیزی ، ق. میدی���ای � س���لێمانی : تۆماری گش���تی ته واو به خێوكاران كۆبونه وه كان���ی نیی���ه و به ته واوی ئه نجام نادرێت و وانه ی ئاین

وه ك خۆی ناخوێنرێ���ت و په ڕاوه كانی یه كه م وه رزی كۆتایی تاقیكردنه وه ی

باش پشكنینی بۆ نه كراوه .

دهۆك:، دوای مۆڵه ت خوێندنی تێدا نییه و پاشكۆیه ك بۆ كچان كراوه ته وه

ئه هلییه كانی به قوتابخانه سه باره ت ی���ش )ب.گ.پ.ده���ۆك( س���نوری

نوسراوه كه ئاماژه به وه ده كات كه "بنه ڕه ت���ی : هیزل���ی قوتابخان���ه ی زۆر بن���ه ڕه ت، )1-4(ی پۆله كان���ی وانه كان���ی به خش���ته ی پابه ندنی���ن هه فته و پاره ی خواردن بێ ره زامه ندی

وه رده گرن و باخچه یان نییه .قوتابخانه ی نۆڵچی بنه ڕه تی ئه هلی : تۆم���اری گش���تیان نیی���ه و راب���ه ری په روه رده ی نییه و ئااڵی كوردس���تان هه فتانه ب���ه رز ناكرێته وه ، كۆمه ڵگه ی دهۆك���ی په روه رده ی���ی : په ڕاوه كانی یه كه م وه رزی كۆتایی تاقیكردنه وه ی باش پشكنینی بۆ نه كراوه ، ئاماده یی زانا � دهۆك: مۆڵه تی وه رگرتوه ، به اڵم خوێندن���ی تێدا ده س���ت پێنه كردوه ، كۆلێجی ئیشقی دهۆك )فه زاله ر(: بینا حكومییه و پاش���كۆیه ك بۆ قوتابیانی كچ كراوه ته وه بێ ره زامه ندی وه زاره ت و وه رگرتنی پاره ی گونج���او نییه ، ق. میدیای نێوده وڵه تی دهۆك: گۆڕه پانی

وه رزشیان زۆر گونجاو نییه .

زۆربه ی قوتابخانه ئه هلیه کان

پاره ی زیادیان له قوتابیان وه رگرتوه

به مه رجێک له الیه ن حکومه تیشه وه بینایان بۆدابین

کراوه

هیوا تاوگۆزی

له كۆمه ڵگایه كی مۆله قدا سیاسه ت و چ���ۆن سیاس���ییانه بیركردن���ه وه ی به ڕێوه رۆیشت، كۆی بیركردنه وه كانی تری���ش به هه مان نه ف���ه س به هه مان رێچك���ه دا ده ڕۆن، له به رئ���ه وه به ڕای ئه وه ی وه ك له كۆمه ڵگایه ك���ی م���ن به ش���ێوه یه كی سیاس���ه ت ئێم���ه دا ت���ه واو لێكچوانه له گ���ه ڵ قوتابخانه و رێككه وتون، تاقیكردنه وه خوێندكار و ئامانج���ه چ���ۆن له سیاس���ه تماندا سه ره كییه كانی سیاسه تمان له بیرچوه ، به هه مان خوێندنیشدا له ناوه نده كانی ش���ێوه ، ئامانجی س���ه ره كی خوێندن له چه ند ته رزێكی بچوكدا خۆی نمایان

ده كات.چوارچێ���وه ده مه وێ���ت لێ���ره وه تاقیكردن���ه وه ی ناسروش���تییه كانی خوێن���دكار ئاماژه پێب���ده م، چونكه له دونی���ای تاقیكردن���ه وه ئێس���تا خوێندكاری ئێمه دا بوه به جه وهه رترین

خاڵی خنكێنه ری ده رونیی ئه وان.خوێن���دن پێناس���ه ی ئه گ���ه ر رێس���ای كۆمه ڵێك له چوارچێ���وه ی كۆمه اڵیه ت���ی ده رون���ی و زانس���تی و كۆببێت���ه وه ، ئ���ه وا تائێس���تاش ئه و پێناسه یه له روكاره تیۆرییه كه یدا خۆی نه دۆڕاندوه ، به اڵم هێشتا هه نگاوێكیش

چییه نه چوه ته ناو پراكتیكه وه . تاقیكردن���ه وه له دونیای ئێمه دا ئه و خێوه ترس���ناكه یه ك���ه تیایدا هه مو كه سایه تی خۆت، هه مو ده رونی خۆت، سه رجه م په یوه ندییه كۆمه اڵیه تییه كانی ب���ۆ ده دۆڕێنیت بۆ ئه وه ی له به رده م ئه ودا ش���ه رمه زار نه بی���ت، فلته رێكه به ب���ێ هی���چ په روه رده ی���ه ك، به بێ روكارێكی زانستییانه ی جدی خۆمانی لێده ده ین، ئه و مڵۆزمه یه له س���اتێك له س���اته كاندا به ب���ێ چ���ه ك ده بێت ب���ه اڵم ده بێت ببیته وه .. روب���ه ڕوی بپرسین ئایا ئامانج له خوێندن ته نها

تاقیكردنه وه یه ؟له تاقیكردنه وه دا ئه وه ی له راستیدا ده وترێ���ت و ده نوس���رێت هی���چ كات نابێ���ت ئ���ه وه بێ���ت ك���ه رۆژانه ی خوێن���دن ده وترێ���ت و ده نوس���رێت، ئه وه ی له خوێندن و رۆژانه ی خوێندندا ده ش���ێت بوترێ���ت نابێ���ت به هی���چ هێزێك بگوازرێته وه ب���ۆ ناو دونیای تاقیكردنه وه و كاغه زو قه ڵه م، هه ركات خوێندكاری ئێم���ه له قودره تیدا هه بو رۆژانه ی خوێندن بخاته سه ر كاغه زی تاقیكردن���ه وه ، له هه م���ان كاتدا كۆی ئ���ه و وه ك كاغ���ه زی پاش رۆژانه ی وه رگرتنه وه ی نمره له ژێر پێ ده خرێت، چۆن خوێندكار هیچ ئه رزشێك بۆ ئه و تاقیكردنه وه ی ك���ه دانانێت كاغه زه له س���ه ر كردوه و ئێس���تا له به رئه وه ی له ژێ���ر پێی ده نێت، وه ریگرتوه ته وه به هه مان شێوه ش كۆی ئه و زانیارییه ب���ێ رۆحه ی ك���ه رۆژان���ه خوێندكار ده خرێت، چونكه كه نار وه ریده گرێت خاوه نی قوده رتێك���ی رۆحی وا نییه كه زانی���اری له كاغ���ه وه بگوازێته وه ب���ۆ مێش���ك و دڵ و رۆح، له به رئه وه ئه وه ی له رۆژانه ی خوێندندا ده شێت بوترێت ده بێت كۆمه ڵێك چوارچێوه ی ئینسانی و مه عنه ویی و یاسایی وا بێت كه خوێن���دكار له دونیایه كی بچوكه وه بگوازێت���ه وه ب���ۆ ن���او دونیایه ك���ی گه وره تر، له بیركردنه وه یه كی خێڵه كی بچوك���ی دۆگم���اوه ، بگوازێت���ه وه بۆ بیركردنه وه یه ك���ی گڵۆباڵ و كش���اوو، ده بێ�ت هێزی خوێن���دن له كۆمه ڵێك جومگ���ه ی س���ه ره كی ت���ردا خ���ۆی پیشان بدات بۆ نمونه وه ك مه نهه ج و هێزی فكری و رۆش���بیری مامۆس���تا، به ئینس���ان زانین���ی خوێندكار و .. نه ك كۆی قس���ه كانی خوێندن و هه مو فێركارییه كان په روه رده یی و ته عبیره له رۆژان���ی تاقیكردن���ه وه دا خۆی���ان نزم و نمره یه كی به ناوی بش���ارنه وه ، به رزه وه ئاستی ئینسانی و رۆشنبیری خوێندكارێك���ی فێرنه ب���وو په روه رده نه كراو دیاری بكرێ���ت، ئه وه بچوكی وه زاره تی پ���ه روه رده و بیركردنه وه ی په روه رده یه كه ك���ۆی رێنماییه كانی له چوارچێوه ی تاقیكردنه وه دا ئاراسته ده كات، چونكه ده بوایه تاقیكردنه وه الوازتری���ن و بچوكترین خاڵی خوێندن بوایه ، نه ك فلته ری سه ره كی و كۆتایی

بێت بۆ هه ڵسه نگاندنی خوێندكار.

ئا: میهره بان سه الم

پاش ئه وه ی ژماره یه ك له مامۆستایانی سنوری هه ڵه بجه ی شه هید له ساڵی 2005 به فه رمانی وه زاری ژماره 4 له 2005/9/21

زه وییان پێدرا، به اڵم تاوه كو ئێستا كار به و فه رمانه نه كراوه و ژماره یه كی

كه م نه بێت مامۆستایان سودمه ند نه بون، ده سته یه ك پێكهاتوه و

داوای وه اڵمدانه وه یان كردوه ، ئه گینا خۆپیشاندانیان به ڕێوه یه .

ئه ندامی ده س���ته ی داكۆكی له مافه س���نوری مامۆس���تایانی ره واكان���ی هه ڵه بجه "نزار موحسین" به ئاوێنه ی راگه یاند كه مه به ستیان له دروستبونی ئ���ه م ده س���ته یه به دواداچونه بۆ ئه و ناوچه كه له مامۆس���تایانی مافان���ه ی پێدان���ی گرنگترین���ان زه وتك���راوه و زه وییه ، كه ماوه ی 7 س���اڵه ده ستی

ده ستییان پێ ئه كرێت.ئه و وتی "پێكهێنانی ئه م ده سته یه

له پاش ئه وه دێت كه هه مو هه وڵه كانیان بۆ به ئیجابی وه رنه گی���راوه و ره فزیان هاتۆته وه ، له ئێستادا داواكارییه كانمان له س���ێ خاڵدا كۆكردۆت���ه وه ئه وانیش به مامۆس���تایان زه وی )پێدان���ی له شوێنی شیاوداو لێپرسینه وه له گه ڵ ئه و كه س���انه ی كه ماوه ی 7 س���اڵه یاری به هه ستی مامۆستایانی ناوچه كه

كردوه به پێدانی ژماره ی وه همی ".وتیش���ی "كردنی وێن���ه ی تۆمار بۆ زه وییه كانیان له گه ڵ ئه وه ش���دا ئه گه ر م���اوه ی 10 رۆژ وه اڵم نه درێینه وه ئه وا رێگای تر ئه گرینه به ر بۆ به دیهێنانی مافه كانی مامۆستایانی سنوره كه مان"

له به رامب���ه ر ئ���ه م جموجواڵن���ه دا، ئام���اژه په یوه ندی���داره كان الیه ن���ه ب���ه وه ده كه ن ك���ه ئ���ه وان داواكاری ئ���ه و مامۆس���تایانه یان گه یاندوه ت���ه به هیوای���ن هه رێ���م و س���ه رۆكایه تی

له زوترین كاتدا وه اڵمیانبده نه وه .یه كێت���ی س���ه رۆكی له مب���اره وه مامۆس���تایانی هه ڵه بج���ه ی ش���ه هید "عه ب���دواڵ عه لی " ئ���ه وه ی رونكرده وه

زه وی مامۆستایان كه ماوه ی 7 ساڵه ژماره ی���ان هه یه و زه ویی���ه كان بونیان نییه سه ره تا ژماره ی مامۆستاكان 950 مامۆستا بوه ئێستا 758 مامۆستایان ماوه ت���ه وه ، ئه وانه ش���ی وه ریانگرتوه

وێن���ه ی تۆماریان نیی���ه بۆیه له گه ڵ داواكارییه كانیان بوین.

ناوبراو جه خت���ی له وه كرده وه كه " داوای ئه و مامۆس���تایانه ی گه یاندۆته بڕی���اره ش���اره وانییه كان و وه زی���ری

له ماوه یه كی دیاریكراودا وه اڵمبده نه وه ، مامۆس���تایانیش یه كێت���ی وه ك ده كه ن و ده س���ته یه ئه و پش���تگیری م���اوه ی 4 مانگه كاری ب���ۆ ده كه ین و هه ردوالمان "به ه���اوكاری وت���ی ئه و س���ه رۆكایه تی گه یاندومانه ته ئێم���ه هه رێم به و هیوایه ی���ن له زوترین كاتدا وه اڵممانبده نه وه تاوه كو كێش���ه كانیان

یه كالبكه ینه وه ".هه روه ها سه رۆكی شاره وانی قه زاكه "خدر كه ریم" له باره ی ئه م كێشه یه وه به ئاوێن���ه ی راگه یاند ك���ه دیاره ئه م فه رمانانه له س���اڵی 2005 دا ده رچون بۆیه ئێس���تا به هیچ شێوه یه ك كاریان

پێ ناكرێت.باسی هه ڵه بجه شاره وانی سه رۆكی له وه شكرد "ئه وه ی ماوه چه ندین ئیشی ئیداریی���ه ئێمه داوام���ان له وه زاره تی ش���اره وانییه كان كردوه كه هاوكارمان بن له تازه كردنه وه ی فه رمانه كه و پێدانی زه وی���ش دی���اره به پێی پله و س���اڵی خزمه ته هه مو مامۆستایان ناگرێته وه ،

به اڵم ژماره یه كیان سودمه ند ده بن".

هه رجاره و که سێک ده ینوسێت

ته‌خته سپیخوێندن)356( سێشه ممه 162012/12/18

راپۆرتێكی وه زاره تی په روه رده :خوێندنی‌‌ئه‌هلی‌‌پڕ‌كه‌موكورتی‌‌و‌سه‌رپێچی‌‌یاساییه‌

مامۆستایانی‌‌هه‌ڵه‌بجه‌‌هه‌شت‌ساڵه‌‌چاوه‌ڕوانی‌‌وه‌رگرتنی‌‌زه‌وین

xwenden.awene@gmail.com

تاقیکردنه‌وه‌‌‌وه‌ك‌بكوژی‌سه‌ره‌كی‌خوێندكار

دوای خزمه تکردن بێبه شن له مافه کانیان فۆتۆ: ئه رشیف

کۆپیه کی فه رمانی ده رخستنی که مو کو رتی و سه رپێچیه کان

‌‌‌بێریڤان‌جه‌مال‌حه‌مه‌‌سه‌عید

په‌س���ه‌ندکردنی‌ بێچه‌ندوچون���ی‌گروپ���ه‌‌ له‌ن���او‌ هۆمۆس���ێکوالیتی‌جیاجیاکان���ی‌‌‌کۆچبه‌ران‌و‌په‌نابه‌ران،‌به‌تایبه‌تی‌له‌ناو‌موسڵمانه‌کانیاندا‌نه‌ک‌هه‌ر‌سه‌خت‌و‌گرانه‌‌،‌به‌لکو‌بابه‌تێکی‌نه‌ش���یاوو‌قێزهێنه‌ره‌‌‌.‌دیارده‌یه‌که‌‌که‌شه‌رمئامێزه‌ هه‌ستیارو‌ ئه‌مرۆ‌ تارۆژی‌ه���اوکات‌گفتوگۆکردن‌‌به‌ش���ێوازێکی‌کراوه‌،‌تابویه‌کی‌زۆری‌له‌سه‌ره‌.‌‌ئه‌مه‌‌تاوتوێکردن‌ باس���کردن‌و‌ واده‌کات‌که‌‌ئه‌وه‌نده‌یتر‌ بابه‌ته‌که‌‌ کرۆکی‌ له‌س���ه‌ر‌ئالۆز‌بکات.‌ئه‌و‌کورو‌کچه‌‌گه‌نجانه‌‌ی‌‌که‌‌ئاره‌زوو‌س���ۆزیان‌بۆ‌ڕه‌گه‌زه‌که‌ی‌‌خۆیانیان‌هه‌یه‌،‌به‌به‌رده‌وامی‌له‌ترس‌و‌ده‌رده‌س���ه‌ری‌و‌ له‌ژیانێکی‌ نادلنیانی،‌س���ه‌ختدا‌ژیان‌ده‌ک���ه‌ن.‌هه‌ندێکیان‌ل���ه‌دوو‌جیهانی‌دژ‌به‌یه‌ک���دا‌ده‌ژین.‌ژیانێ���ک‌به‌ڕوال���ه‌ت‌به‌دڵ���ی‌خێزان‌و‌که‌سوکار‌‌‌‌‌ژیانێکی‌تر‌پڕ‌له‌نهێنی،‌‌ئه‌و‌ژیانه‌‌یه‌‌که‌‌وه‌ک‌هۆمۆسێکسیوه‌یل‌ی���ان‌‌وه‌ک‌لیزبیه‌ن*‌ده‌به‌نه‌‌س���ه‌ر.‌له‌ماوه‌ی‌رابوردودا،‌به‌پشتگیری‌چه‌ند‌نوس���ه‌ری‌ دوو‌ هۆله‌ندی،‌ ده‌زگایه‌کی‌ئاینزان‌سه‌ردانی‌هۆله‌ندایان‌کرد.‌هه‌ر‌دوو‌نوس���ه‌ره‌که‌‌له‌دوو‌کات‌و‌شوینی‌‌جیاوازدا‌‌به‌شدارییان‌له‌چه‌ند‌سیمینارو‌کۆنفره‌نسدا‌کرد.‌نوسه‌ره‌کان‌‌له‌مه‌یدانی‌ئاینزانیداش���اره‌زایی‌‌باش���یان‌هه‌یه‌‌و‌هه‌وڵ‌و‌کۆششیان‌ئه‌وه‌یه‌‌که‌‌‌له‌ڕێگای‌کتێب‌و‌دیالۆک،‌كۆر‌و‌سیمینار،‌‌تابوو‌له‌س���ه‌ر‌دیارده‌ی‌هۆمۆسێکس���والیتی‌بش���کینن‌و‌هاوکات‌‌پش���تیوانی‌ئه‌و‌کور‌و‌کچه‌‌هۆمۆسێکس���یوه‌النه‌‌بده‌ن‌ک���ه‌‌له‌کوردس���تان،‌وواڵته‌کانی‌تری‌وه‌ک‌‌‌و‌ئیران‌و‌ئه‌فغانس���تان‌و‌سوریه‌‌و‌

ئه‌رده‌ن‌و..‌هتد‌هاتوونیه‌کێ���ک*‌‌له‌نوس���ه‌ره‌ئیمامه‌‌کان‌ک���ه‌‌له‌زۆربه‌ی‌ووالت���ه‌‌ئه‌وروپیه‌کانی‌ت���ردا‌چاالک���ه‌و‌به‌کراوه‌ی���ی‌ئام���اژه‌‌

ده‌کات،‌‌ به‌هۆمۆسێکس���یوالیتات‌‌‌، ‌ ‌Muhsin Hendricks ئیم���ام‌ )٤٥( هیندریکس���ی*‌ محس���ین‌س���اله،‌ک���ه‌‌به‌ره‌چه‌ل���ه‌ک‌خه‌ڵکی‌‌‌ئه‌فریقای‌باش���وره‌وه‌.‌ئیمام‌پارساڵ،‌له‌مه‌راسیمی‌‌ئاینی‌ئیسالمیدا،‌ئه‌ڵقه‌ی‌خۆشه‌وس���تی‌ده‌گۆڕێته‌وه‌‌و‌‌‌په‌یمانی‌کورێکی‌ له‌‌گه‌ل‌ هاوس���ه‌رگیری‌ ژیانی‌خۆشه‌ویس���تی‌که‌‌هندیه‌‌ده‌به‌س���تن.‌هۆمۆسێکس���والیتات‌ له‌هندس���تان‌قه‌ده‌غه‌ی���ه‌،‌ه���ه‌ر‌بۆیه‌‌ئیم���ام‌ناوی‌

کوره‌‌ی‌هاوسه‌ری‌ئاشکرا‌ناکات.‌لێره‌وه‌‌په‌یامی‌ئیمام‌محسین‌ده‌بێت‌خۆی‌بگه‌یه‌نیته‌‌هه‌مو‌جیهان.‌ئه‌ویش‌ئیمامێک‌‌‌له‌قالبی‌خۆی‌هاته‌ده‌ره‌وه‌‌و‌سروش���تی‌هۆمۆسێکس���والیتی‌خۆی‌به‌ی���ان‌ده‌کات،‌به‌ش���یوازێک‌‌تاب���و‌ده‌ش���کێنیت‌‌که‌‌به‌کراوه‌ی���ی‌ژیانی‌پیاوێ���ک‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ هاوس���ه‌رگیری‌داده‌مه‌زرێنێ���ت،‌به‌بێ‌ترس‌و‌ش���ه‌رم‌گوزارشت‌له‌هۆمۆسێکسیوالیتاتی‌خۆی‌

ده‌کات.‌ئیم���ام‌‌له‌ک���ۆڕو‌س���یمناره‌کانیدا‌باس‌‌له‌دژواری‌و‌ژیانی‌سه‌ختی‌خۆی‌ده‌کات.‌ل���ه‌دوای‌ملمالنێیه‌ک���ی‌زۆر،‌ڕووب���ه‌رووی‌جه‌نگێکی‌ناوه‌کی‌له‌گه‌ل‌خودی‌خۆی‌ده‌بێت���ه‌وه‌.‌ئیمام‌که‌‌له‌‌توندره‌وی‌ ئۆرسۆدۆکس���ی‌ خێزانێکی‌

موس���ڵمانه‌وه‌‌هاتوه‌،‌باپی���ری‌ئیمام‌بووه‌،‌هه‌ر‌له‌ته‌مه‌نی‌پێنج‌س���االنیه‌وه‌‌هه‌س���تێکی‌جیاوازی‌هه‌ب���وه‌،‌له‌کاتی‌منداڵی���دا‌حه‌زی‌له‌یاری‌بوکه‌شوش���ه‌‌ب���ووه‌،‌کوڕێکی‌کچان���ی‌بووه‌.‌له‌گه‌ڵ‌که‌س���ایه‌تی‌خۆیدا‌له‌کێشمه‌کێشیه‌کی‌به‌رده‌وامدا‌بوه‌.‌ه���ه‌ر‌بۆیه‌‌له‌ته‌مه‌نی‌شانزه‌‌س���اڵیدا‌هه‌ر‌وه‌ک‌هه‌ڵهاتنێک‌به‌چڕی‌خۆی‌س���ه‌رقاڵی‌ئاین‌ده‌کات،‌هاوکات‌ئه‌و‌پرسیاره‌‌له‌خۆی‌ده‌کات،‌‌‌خوا‌هه‌ستێکی‌وای‌پێبه‌خشیوه‌‌و‌به‌الم‌‌له‌قورئاندا‌نابه‌جێێ���ه‌؟‌‌هه‌ر‌بۆیه‌‌بۆ‌له‌ئایین‌ لێکۆڵینه‌وه‌ تێگه‌یشتن‌و‌ زیاتر‌کۆچ‌بۆ‌پاکس���تان‌ده‌کات،‌له‌س���اڵی‌ئیس���المی‌ له‌فێرگه‌یه‌کی‌ ١٩٩٠-‌١٩٩٤ده‌خوێنێت.‌ قورئان‌ توندره‌و‌ سه‌له‌فی‌گۆشه‌گیری‌و‌ ژیانێکی‌ له‌دوای‌ محسین‌خوێندنه‌که‌ی‌ له‌پاکس���تان‌ ته‌نیای���ی‌ت���ه‌واو‌ده‌کات.‌ئه‌و‌چیرۆکه‌ی‌تاوتوێ‌ده‌کات‌‌که‌‌باس‌له‌ش���اری‌*‌سۆدۆم‌و‌له‌ته‌ورات‌و‌‌ گۆمۆر)سدوم‌وعموره‌(‌‌که‌‌قورئان���دا‌به‌ش���اری‌فه‌س���ادو‌تاوان‌ئام���اژه‌‌ده‌کرێ���ت،‌‌ئه‌و‌ش���اره‌ی‌که‌‌به‌گوناح‌و‌تاوان‌ناوزه‌ند‌ده‌کرێت،‌ئه‌و‌له‌القه‌کردن‌و‌ده‌سترێژی‌ که‌‌ ش���اره‌یه‌‌هه‌لێنجراوه،‌‌‌ فه‌س���ادییه‌وه‌‌ سێکسی‌و‌نه‌‌وه‌ک‌دیارده‌ی‌‌هۆمۆسێکوالیتی‌که‌‌‌دووکه‌س‌له‌‌ئه‌نجامی‌هه‌ست‌و‌سۆز‌بۆ‌

به‌ره‌مه‌زامه‌ندی‌خۆشه‌وس���تی‌ یه‌کتر،‌ده‌گۆڕن���ه‌وه‌.‌جی���ا‌ل���ه‌م‌بۆچونه‌ی‌‌،‌ئیمام‌تیشک‌ده‌خاته‌‌سه‌ر‌خالیکی‌تر‌ئه‌ویش‌له‌تێکستی‌قورئان،‌‌ئاماژه‌‌له‌‌و‌پیاوانه‌‌ده‌کرێت‌که‌‌"هه‌س���تیان‌بۆ‌ژن‌ناجوڵیت"‌به‌مانایه‌کی‌تر‌ئه‌و‌پیاوانه‌ی‌ئاره‌زووی���ان‌بۆ‌مێینه‌‌نیه(‌ئه‌یاتی٢٤،‌له‌ڕوانگه‌ی‌ که‌وات���ه‌‌ ‌،)٣١ س���وره‌تی‌موحس���ین‌‌هۆمۆ‌له‌ئیس���المدا‌بوونی‌هه‌ی���ه‌.‌‌ئیمام‌کاتی‌خۆی‌له‌ترس���دا‌نه‌یوێراوه‌‌باس‌له‌سرووشتی‌که‌سایه‌تی‌خۆی‌ب���کات،‌هه‌ر‌بۆیه‌‌ژن‌ده‌هێنیت‌و‌س���ێ‌منداڵیان‌ده‌بیت.‌ب���ه‌الم‌ژیانی‌هاوسه‌رگیری‌شه‌ش‌سال‌ده‌خایه‌نیت‌و‌ ١٩٩٨ له‌س���اڵی‌ ده‌بێت���ه‌وه‌.‌ جی���ا‌

ئاشکرا‌ خۆی‌ که‌س���ایه‌تی‌ سرووشتی‌ده‌کات.‌ئیمام‌له‌ئه‌فریقای‌باش���ورو‌،‌ش���وێنی‌تردا،‌ڕیکخروای‌دامه‌زراندوه‌‌ب���ه‌م‌ش���یوه‌یه‌‌پش���تیوانی‌‌هۆم���ۆ‌موسلمانه‌کان‌ده‌کات.‌ئیمام‌موحسین‌نایه‌وێت‌چی‌تر‌له‌‌گۆشه‌گیری‌و‌ته‌نیایی‌وه‌ک‌‌‌Don quichoteژیان‌بباته‌سه‌ر.‌هاوکات‌‌ڕاسپارده‌یه‌کی‌هه‌یه‌‌‌بۆ‌ئه‌و‌هۆمۆسێکس���یوه‌لن‌ کوڕان���ه‌ی‌ پیاو‌و‌،‌‌ک���ه‌‌‌دڵته‌نگ‌و‌نیگه‌رانن‌،‌هه‌س���ت‌به‌‌ت���اوان‌و‌گوناح‌ده‌که‌ن‌ک���ه‌‌گوایه‌‌ئیسالم‌و‌هۆمۆ‌له‌گه‌ل‌یه‌کتردا‌ناکڵۆکن،‌ئیم���ام‌‌به‌پێچه‌وانه‌وه‌‌س���ه‌یری‌ئه‌مه‌‌‌ده‌کات‌،‌دڵنه‌واییه‌ک���ی‌دڵخۆش���که‌ری‌دروش���مه‌‌ ئه‌و‌ ئه‌ویش‌ له‌هه‌گبه‌دای���ه‌‌دوانه‌یه‌‌‌‌‌که‌‌ئیسالم‌و‌هۆمۆسێکوالیتایت‌پێکه‌وه‌‌ده‌گونجێ���ن‌و‌یه‌ک‌ده‌گرنه‌وه‌.‌نوس���ه‌ریه‌کی*‌تر‌که‌‌چه‌ند‌‌جارێک‌س���ه‌ردانی‌ئه‌مستردامی‌کردوه‌‌ئه‌ویش‌ Ludovic-Mohamed ئینته‌لێکتوه‌یل‌Zahed،‌‌لودوڤی���ک-‌محه‌مه‌د‌زاهید‌)٣٥(‌س���اله‌‌یه‌،‌که‌‌له‌فره‌نسا‌ده‌ژی‌و‌به‌ڕه‌چه‌ل���ه‌ک‌جه‌زائیریی���ه‌.‌‌زاهی���د‌یه‌ک���ه‌م‌پی���اوه‌‌‌که‌‌به‌ڕێوه‌ره‌س���می‌هاوسه‌رگیری‌ ژیانی‌ ئیس���المی‌ ئاینی‌دامه‌زراندووە‌و‌ گه‌ن���ج‌ کوڕێکی‌ له‌گه‌ل‌جێگه‌ی‌س���ه‌رنجی‌میدیاکانی‌فره‌نسا‌ب���ووە.‌زاهید‌که‌‌خوێندکاری‌به‌ش���ی‌س���ایکۆلۆجیه‌،‌ ئه‌نترۆپۆلۆج���ی‌و‌له‌سه‌ر‌ ماس���ته‌رنامه‌که‌یه‌تی‌ سه‌رقالی‌سه‌ردانی‌ هۆمۆسێکوالیتی"،‌ "ئیسالم‌و‌مه‌ککه‌ی‌کردوه‌،‌ش���اره‌زایه‌کی‌باشی‌له‌قورئان���دا‌هه‌ی���ه‌،‌‌وه‌ک‌چاالک���وان‌هه‌ر‌ دامه‌زراوندوه‌.‌ رێکخراوێکی‌ چه‌ند‌له‌مناڵییه‌وه‌‌کوڕێکی‌ناس���ک‌و‌شه‌رمن‌ب���ووه‌،‌‌باوک‌و‌ب���را‌گه‌وره‌ک���ه‌ی‌به‌‌به‌رده‌وام���ی‌لێیانداوه‌،‌به‌ره‌قی‌و‌لێدان‌مامه‌ڵه‌یان‌له‌گه‌ل‌کردوه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌وه‌ک‌پیاو‌ده‌رچێت.‌زاهید‌له‌مێردمندالییه‌وه‌‌س���ه‌رقالی‌ئایین‌ده‌بێ���ت،‌به‌جۆرێک‌‌له‌جه‌زائی���ر‌له‌فێرگه‌یه‌ک���ی‌توندره‌وی‌

ده‌س���ت‌ ‌ وه‌رده‌گیرێ���ت،‌ س���ه‌له‌فی‌به‌خوێندن���ی‌قورئ���ان‌ده‌کات،‌ب���ه‌م‌ش���یوه‌یه‌‌هه‌م���و‌ئایه‌ت���ه‌کان‌له‌ب���ه‌ر‌ده‌کات.‌دوای‌گه‌رانه‌وه‌ی‌بۆ‌فره‌نسا‌و‌سه‌رهه‌ڵدانی‌کێش���ه‌و‌ملمالنێ‌له‌گه‌ل‌خودی‌خۆیدا،‌سرووش���تی‌که‌سایه‌تی‌خۆی‌هه‌ڵده‌ماڵیت‌و‌هۆمۆسێکوالیتایتی‌خۆی‌ئاش���کرا‌ده‌کات.‌زاهید‌لهیه‌که‌م‌کتێبی���دا‌‌*‌باس‌له‌کێش���ه‌و‌گرفت‌و‌دله‌راوه‌کێ‌خۆی‌ده‌کات‌که‌‌چۆن‌وه‌ک‌کوڕیکی‌هۆمۆ‌ڕوبه‌روی‌بۆته‌وه‌.‌ده‌لێت‌هۆمۆس���ێکوالیتایتم،‌ تایبه‌تمه‌ن���دی‌ش���تێکه‌‌که‌‌هه‌ڵبژارده‌ی‌خ���ۆم‌نیه،‌بگره‌پێدراوێکی‌سروش���تیه‌‌،‌هه‌ڵبه‌ت‌گه‌ر‌وابێت،‌ئه‌وا‌ئه‌و‌په‌ڕی‌ش���ێتێتیه‌‌ک���ه‌‌هۆم���ۆ‌ب���وون‌له‌کۆمه‌لگای���ه‌ک‌هه‌لبژێری���ت،‌که‌‌هه‌مو‌ش���تێک‌تێیدا‌تاب���وه‌.‌نوس���ه‌ر‌له‌ب���واری‌ئایین���دا‌‌ش���اره‌زایه‌و‌له‌کۆڕ‌و‌سیمناره‌کانیدا‌پێ‌له‌س���ه‌ر‌ئه‌وه‌‌داده‌گرێت‌که‌‌ئیس���الم‌و‌هۆمۆسێکوالیتایت‌پێکه‌وه‌‌ده‌گونجێن،‌موس���ڵمانه‌کان‌ گه‌نج���ه‌‌ ده‌کرێ���ت‌ئاش���تیه‌ک‌له‌گه‌ل‌خۆیان‌و‌سروش���تی‌خۆی���ان‌بدۆزنه‌وه‌.‌زاهی���د‌چاالکوانه‌و‌‌ڕۆڵی‌گه‌وره‌ی‌بینی���وه‌‌له‌دامه‌زراندنی‌موس���لمانانی‌ گه‌نجانی‌ بۆ‌ مزگه‌وتێک‌

هۆمۆسێکسیوه‌ل‌‌له‌پاریس.‌‌

The gender based lie ‌*))Muhsin hendricks

de Koran en het vlees )Le ‌*Coran et la chair, Ludovic-

)Mohamed ZahedHet Parool 27 nov 2012‌‌‌*

*‌لیزبیه‌ن:‌وشه‌یه‌کی‌گریکیه‌،‌ناوی‌‌‌،Sapphoدورگه‌یه‌که‌که‌‌ژنه‌‌ش���اعیر‌تێدا‌ژیاوه‌‌،‌له‌‌‌س���ه‌ر‌خۆشه‌ویستی‌و‌ئه‌شق‌‌بۆ‌‌ژن‌هۆنراوه‌ی‌‌‌داناوه‌‌

*‌‌ناوچ���ه‌ی‌س���ۆدۆم/‌‌گۆم���ۆرا‌‌‌ده‌که‌وێته‌‌‌نزیک‌ده‌ریای‌مردوه‌وه‌

‌‌‌ئا:‌سارا‌قادر

‌کەمئەندامانی‌مانگرتو‌ماوەی‌بیست‌و‌نۆ‌رۆژە‌بەردەوامن‌لەمانگرتن‌و‌تائێستا‌وەاڵمی‌داواکاریيەکانیان‌نادرێتەوە.‌لەدوا‌هەڵوێستیاندا‌

دەیانەوێت‌دەمیان‌بدورنەوەو‌بەرەو‌بارەگای‌نەتەوە‌یەکگرتوەکان‌بکەونە‌

رێ‌و‌لەبەردەم‌ئەواندا‌مانگرتن‌ڕابگەیەنن‌و‌تا‌ئەوانیش‌بخەنە‌

بەردەم‌بەرپرسیارێتی‌و‌داواکارن‌وەزیری‌کاروباری‌کۆمەاڵیەتی‌

دەستلەکاربکێشێتەوە.

‌ئ���ەوان‌ماوەی‌بیس���ت‌و‌ن���ۆ‌رۆژە‌لەژێ���ر‌خێمەیەک���ی‌پڕتەقاڵی‌و‌زەردی‌بە‌بەڕە‌راخراودا‌ش���ەش‌کەمئەندامی‌بێ‌ق���اچ‌و‌ل���ەش‌ناتەواو‌ڕاکش���اون‌و‌هەریەکەی���ان‌خۆی���ان‌لەبەتانیيەکەوە‌ئااڵندوەو‌ئامادەنین‌مانگرتن‌بش���کێنن‌ت���ا‌داواکاريیەکانیان‌جێبەجێ‌دەکەن‌و‌موچەیان‌بۆ‌زیاد‌دەکەن‌و‌هەروەها‌موچە‌دابڕاوەکانیش‌ ناوچە‌ کەمئەندامانی‌ بۆ‌

دەبڕنەوە‌‌کە‌زۆر‌بێگوزەرانن‌.‌گەلێک‌ ماوەیەدا‌ ل���ەم‌ کەمئەندامان‌ماندون‌و‌بە‌تەواوی‌باری‌تەندروستیيان‌تێکچوە‌چونکە‌لە‌س���ەرەتادا‌ماوەی‌ش���ەش‌رۆژ‌مانگرتنەکەیان‌وشکبوەو‌ن���ان‌و‌ئاویان‌نەخ���واردوە‌بەاڵم‌لەبەر‌ئ���ەوەی‌چەند‌جارێک‌لەنەخۆش���خانە‌کەوتون‌ئێستا‌ئاوو‌شلەمەنی‌دەخۆنەوە.‌‌لەژێر‌ئ���ەو‌خێمە‌ساردوس���ڕەدا‌جگە‌‌لەچەن���د‌پارچە‌کومب���ارو‌بەتانیيەک‌و‌تەلەفزیۆنێک���ی‌بچوک‌و‌چەند‌پاکەتێک‌شیرو‌چاو‌ئاو‌هیچی‌تر‌نابینیت‌و‌کچێکی‌کەمئەندامیش‌کە‌رۆژانە‌چەند‌کاژێرێک‌دەمێنێتەوە‌ لەخێمەک���ە‌ وەک‌چاودێر‌

بەشداریيان‌لەگەڵ‌دەکات.شلێری‌تەمەن‌‌٢٦ساڵ‌رۆژانە‌وەک‌ئەندام���ی‌گروپەک���ە،‌لەگەڵ‌‌ش���ەش‌ب���را‌‌کەمئەندامەکانیدا‌‌‌خوێندنەکەی‌جێدەهێڵ���ت‌و‌دێت‌بۆ‌بەش���داری‌لەو‌مانگرتن���ەدا،‌بەاڵم‌نیگەرانە‌لەوەی‌کە‌کچەکانی‌تر‌بەشداری‌ناکەن‌‌چونکە‌"‌کچەکانی‌تر‌‌ئەندامی‌ڕێخراوەکانی‌ترن‌لەبەر‌هەڕەش���ەو‌نانبڕی���ن‌نەیانوێراوە‌

بێن‌و‌خۆشیان‌بێهەڵوێستن".بەدارش���ەقەکانیيەوە‌‌ محەمەد‌ ئاری‌هەرچەن���دە‌‌ئ���ەو‌م���اوە‌زۆرە‌نانی‌نەخواردوەو‌بهێزيی‌تەواو‌بە‌روخسارو‌جەس���تەیەوە‌دیارە‌،‌ب���ەاڵم‌بەوپەڕی‌دەک���ردو‌ گفتوگ���ۆی‌ بەهێزیی���ەوە‌گروپەک���ەی‌دەخس���تەڕو.‌‌ ‌ داواکاری‌ئ���ەو‌وتەبێ���ژی‌گروپ���ی‌کەمئەندامە‌مانگرتوەکانەو‌باس���ی‌لەوە‌کرد‌دوای‌‌‌٢٩رۆژ‌لەمانگرتن‌هێشتا‌هیچ‌نەکراوەو‌هەوڵ���ەکان‌وەکو‌خۆیان���ن‌و‌جدی‌نین‌جگ���ە‌ل���ەوەش‌ئ���ەوەی‌ئەرکەک���ەی‌لەج���ۆرەکان‌ بەجۆرێ‌ ‌ لەسەرش���انە‌لێدوربخەنەوە"‌ خۆیان���ی‌ دەیانەوێ���ت‌چونکە‌ئەم‌هەڵوێس���تەی‌کەمئەندامان‌تازەیەو‌هەمو‌خیتابەکانمان‌لەگەڵ‌ئەو‌خیتابانەی‌ئەوان‌ئەیدەن،‌بەرپەرچیان‌ئەدەینەوە‌چونکە‌پەیامی‌ئێمە‌پەیامی‌گیانلەدەس���تدانە‌لەپێناوی‌چاککردنی‌ژیان���ی‌کەمئەندام‌ل���ەم‌واڵتەدا.‌‌ئەم‌هەڵوێستەشمان‌لەوەوە‌هاتوە‌کە‌ئێمە‌بێئومێدیيەکی‌زۆرمان‌‌بەکاربەدەستان‌

هەی���ە‌لەم‌واڵتەدا‌جگە‌ل���ەوەی‌لەوە‌تێگەيش���توین‌کە‌ئەم‌هەرێمە‌چەندە‌کەمئەندامانداو‌ لەبەرامب���ەر‌ بێخەم���ە‌ل���ەوەش‌تێناگات‌ک���ە‌کەمئەندام‌ئەو‌پارەیە‌بەش���ی‌ن���اکات‌پێیانوایە‌ئەو‌پارەی���ە‌خێرێکە‌بەئێمەی‌دەکەن‌بۆیە‌ئێمە‌وەک‌س���واڵکەرانە‌ناوی‌دەبەین‌بۆیە‌دەمانەوێت‌لەم‌رێگەیەوە‌پەیامی‌کەمئەندام‌ ک���ە‌ پێبدەی���ن‌ ئەوەی���ان‌خاوەنی‌‌کەرامەت‌و‌ئیرادەی‌خۆیەتی‌و‌چیتر‌ب���ۆ‌لەم���ەودوا‌لەپەنای‌حیزب‌و‌الیەنی‌سیاسیدا‌پەیامەکانمان‌ئاراستە‌

ناکەین".رێکخراوی‌ بەهەڵوێس���تی‌ سەبارەت‌کەمئەن���دام‌‌ئ���اری‌محەم���ەد‌وتی‌"‌هەم���و‌رێکخراوەکان���ی‌کەمئەندام���ان‌خۆیان‌پاشکۆی‌حیزبەکانن‌و‌لە‌زەرەر‌زیاتر‌هیچ‌س���ودێکیان‌بەکەمئەندامان‌نەگەیان���دوەو‌هەمو‌کاتێ���ک‌لەرێگەی‌ئەوان���ەوە‌حکومەت‌وای‌پێش���انداوە‌ڕەوش‌و‌ هەم���و‌ کەمئەندام���ان‌ ک���ە‌بارودۆخەکەی���ان‌بەدڵەو‌هیچ‌گرفتیان‌

نیی���ە،‌جگە‌ل���ەوەش‌ئ���ەوان‌زۆرجار‌کەمئەندام���ان‌دەترس���ێنن‌بەوەی‌کە‌موچەکەیان‌دەبڕن‌و‌توش���ی‌ناڕەحەتی‌دەب���ن‌‌ئەگەر‌ل���ەدەوری‌چاالکیيەکی‌لەمج���ۆرە‌کۆببنەوە".‌‌‌ئەو‌زۆر‌زیاتر‌لەس���ەر‌رێکخراوەکان���ی‌کەمئەندامان‌ڕۆيشتو‌باسی‌لەوە‌کرد‌کە‌دەیانەوێت‌کەمئەن���دام‌هەڵبخەڵەتێنن‌بەوەی‌کە‌فۆرمیان‌پێ‌پڕدەکەن���ەوە‌بەوەی‌کە‌ئۆتۆمبێل‌و‌شوقەیان‌دەدەنێ‌‌"چونکە‌دەزانن‌کەمئەندام‌لەڕەوش���ێکی‌ئاوادا‌لەماهیيەت���ی‌‌ئەو‌ڕێکخراوانە‌تێناگەن‌کە‌پاش���کۆی‌حیزبەکان���ن‌و‌پێمانوایە‌گەورەتری���ن‌مەترس���ین‌ب���ۆ‌ژیان���ی‌

کەمئەندام‌لە‌ئێستادا".بەپێی‌هەندێک‌ئامارو‌توێژینەوە‌کە‌لەش���وێنی‌جوداجوداوە‌کراوە‌‌دەڵێن‌١٠%‌کۆمەڵگەی‌ک���وردی‌کەمئەندامە‌و‌س���ەدو‌بیس���ت‌و‌پێنج‌ه���ەزار‌کەس‌بودجەی‌ هەرێمەوە‌ حکومەتی‌ لەالیەن‌

کەمئەندامی‌وەردەگرن.‌ئ���ەوان‌زۆر‌گلەی���ی‌و‌گازەندەی���ان‌

کۆمەاڵیەت���ی‌ کاروب���اری‌ لەوەزی���ری‌هەبو‌ب���ەوەی‌کە‌هەر‌لەس���ەرەتاوەو‌پەیامەی‌ ئەو‌ لێدوانەکانیي���ەوە‌ لەڕێی‌پێڕاگەیان���دون‌کە‌ئ���ەم‌مانگرتنەیان‌پێویس���ت‌نیی���ەو‌کۆتاي���ی‌پێدێ���ت‌و‌ماڵەکانیان‌‌ مانگرت���وەکان‌دەچن���ەوە‌بەاڵم‌مانگرتوان‌س���ورتربون‌لەس���ەر‌دەس���ت‌ داوای‌ ‌ هەڵوێس���تەکانیان‌و‌لەکارکێش���انەوەی‌وەزیریان‌کردوە‌‌"‌چونکە‌بون���ی‌وەزیرێکی‌وا‌زەرەرێکی‌دەگەیەنێ���ت‌ بەکەمئەندام���ان‌ زۆر‌واژۆ‌ لەپەرلەم���ان‌ بۆی���ە‌هەوڵمان���دا‌بانگبکرێتە‌ ئ���ەوەی‌ بۆ‌ کۆبکرێت���ەوە‌بەردەم‌پەرلەمانتاران‌و‌دوای‌هەمو‌ئەو‌هەڵوێستانە‌بەدەستی‌بەتاڵ‌هاتە‌المان‌و‌ئێمەش‌بەدەس���تی‌بەتاڵ‌ناردمانەوەو‌

سورین‌لەسەر‌هەڵوێستەکانمان".‌کەمئەندام���ان‌‌لەهەفتەی‌ڕابردودا‌ویستویانە‌س���ەردانی‌پەرلەمان‌بکەن‌وە‌سێ‌وەزارەت‌‌ئامادەی‌دانیشتنەکە‌بون‌بەاڵم‌هەر‌لەپرسگەکەوە‌رێگەیان‌لەچونەژورەوەی‌نوێنەری‌کەمئەندامان‌

گرتوە‌چونکە‌لۆگۆی‌مانگرتوانی‌پێوە‌ب���وە،‌ل���ەم‌بارەیەوە‌ئ���اری‌محەمەد‌وت���ی"‌عەبدولس���ەالم‌ب���ەرواری‌‌کە‌ئەندامی‌پەرلەمانەو‌سەر‌بەفراکسیۆنی‌کۆبونەوەکەی‌ ئاراستەی‌ کوردستانییە‌نەیهێش���توە‌کەس���یش‌ گۆڕیوەو‌هەر‌ببین‌و‌گەڕاونەتەوە‌پێی‌وابوە‌داواکەیان‌ناڕەوایە‌".‌ئەوان‌لەدوای‌بێئومێدبونیان‌رۆژی‌ هەڵب���دورن‌و‌ دەمیان‌ بەنی���ازن‌سێش���ەممە‌دەچنە‌ب���ەردەم‌بارەگای‌نەتەوە‌یەکگرتوەکان‌بۆ‌هەولێر‌چونکە‌لەبەرپرس���یارێتی‌ بەش���ێک‌ پێیانوایە‌ئەم‌واڵتەیان‌دەکەوێتە‌ئەس���تۆو‌تەنها‌چاودێ���ر‌نابن.‌ئەوان‌زۆر‌خۆش���حاڵن‌بەوەی‌رێکخ���راوە‌ناحکوميیەکان‌‌زۆر‌هاوسۆزبون‌لەگەڵیانداو‌هەر‌لەسەرەتاى‌مانگرتنەکەیانەوە‌هاوهەڵوێس���ت‌بون‌و‌بەیاننام���ە‌ ئیم���زاو‌ بەکۆکردن���ەوەی‌پش���تگیريیان‌کردون‌و‌دڵخۆشن‌بەوەی‌زۆرێک‌ل���ە‌خەڵکانی‌جی���اواز‌بەرۆژو‌شەو‌سەردانیان‌دەکەن‌و‌هاوهەڵوێستن‌

لەگەڵیاندا.‌

17 )٣٥٦(‌سێشه‌ممه‌‌٢٠١٢/١٢/١٨ کۆمەاڵیەتی

ئه و ئیمامه هۆمۆسێکسیواله ی که تابۆی شکاند

بەدروشمی: گیانلەدەستدان لەپێناو بەرزڕاگرتنی کەرامەتی کەمئەندامان، مانگرتن بەردەوامە

مانگرتوان‌له‌هه‌ڵوێسته‌کانیان‌به‌رده‌وامن‌و‌موچه‌که‌شیان‌به‌سواڵکه‌رانه‌‌ناوده‌به‌ن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ:‌ئارام‌که‌ریم

لودوڤیک‌‌-‌محه‌مه‌د‌زاهید

مانگرتوان‌داواکارن‌وه‌زیری‌

کاروباری‌ کۆمه‌اڵیه‌تی‌ده‌ست‌له‌کار‌بکێشێته‌وه‌

هەمو‌رێکخراوەکانی‌کەمئەندامان‌

خۆیان‌پاشکۆی‌حیزبەکانن‌و‌لەزەرەر‌زیاتر‌هیچ‌سودێکیان‌بەکەمئەندامان‌

نەگەیاندوە

زاهید‌چاالکوانه‌و‌‌ڕۆلی‌گه‌وره‌ی‌

بینیوه‌‌له‌دامه‌زراندنی‌مزگه‌وتێک‌بۆ‌گه‌نجانی‌موسلمانانی‌

هۆمۆسێکسیوا‌ل‌‌له‌پاریس

ئا: ئاوێنه

مه راسیمی ناشتنی روفاتی 158 ئه نفالكراو كه 25 منداڵی تێدابو له بارودۆخێكدا سازكرا كه به پێی بۆچونی چاودێران ده كرا بكرێته مه سه له یه كی سیاسی و ئینسانی

گه وره دژی مالیكی كه ئه مڕۆ هه ڕه شه له كورد ده كات" به اڵم سه ركردایه تی كورد گرنگیی ئه م بۆنه یه ی نه زانی و

كه سیان ئاماده ی مه راسیمه كه نه بون"، رۆژنامه نوسێكیش ده ڵێت "ئه گه ر ئاهه نگی گۆرانبێژێك بوایه

الیه ك له به رپرسه كان ئاماده ی ده بون".

هه ستیاردا سیاسی له هه لومه رجێكی ك���ه مالیك���ی هه ڕه ش���ه له خه ڵك���ی هه رێم ده كات، به رێك���ه وت رۆژی 13-

12 ده ستنیش���انكرا ب���ۆ س���ازكردنی له گه رمی���ان تایب���ه ت مه راس���یمێكی به مه به س���تی ناش���تنی 158 قوربانی منداڵب���ون. ی���ان ك���ه 25 ئه نف���ال سازكرا، خۆیدا له كاتی مه راس���یمه كه به اڵم ئه وه ی مایه ی سه رنجی هاواڵتیان بو كه سی یه كه می حكومه ت و حیزبه كان له پێشیش���یانه وه بارزانی و كۆس���ره ت ره سوڵ و سه رۆكی حكومه ت و سه رۆكی په رله مان و كه سانی یه كه می حیزبه كانی ده س���ه اڵت و ئۆپۆزیس���یۆن ئام���اده ی

مه راسیمه كه نه بون. رۆژنامه ن���وس ع���ارف قوربان���ی كه چه ند كتێبێكی له س���ه ر دۆزی ئه نفال هه یه ل���ه و باره یه وه وتی " ئه و ته وقیته كاتێكی زۆر گرنگ بو كه سه ركردایه تی سیاسی كوردی بیقۆزێته وه تا پیشانی ب���دات، له كاتێكدا عێ���راق و ده ره وه ی كه هه م���و جیهان نه فره ت ل���ه م كاره قێزه ون���ه ده كه ن و نه ف���ره ت له رژێمی س���ه دام ده كه ن، مالیكی ئۆپه راسیۆنی دیجل���ه دروس���ت ده كات و هێ���ز دژی ك���ورد كۆده كات���ه وه و، بارگرژییه ك���ی دروس���تكردوه ك���ه مه ترس���ی ئه وه ی

لێده كرێت بگاته لێواری ته قینه وه ".قوربان���ی ، ب���اس ل���ه وه ده كات كه ده بوایه س���ه ركرده كانی كورد ئاماده ی ئه و مه راس���یمه بوانایه و ئه وه یان بدایه به گوێی خه ڵكیدا كه ئه مه ده رئه نجامی ئه و چه واشه كارییه و هه ڵه كانی رابردوه و ئه مڕۆش به ش���ێوه یه كی ت���ر خه ریكه

به ره و دوباره بونه وه ده ڕوات.ته رمی بەخاکس���پاردنی رێوڕەسمی 158 قوربان���ی ئه نف���ال له گه رمی���ان ته نها به ئاماده بونی س���كرتێری حیزبی سۆسیال دیموكرات و وه زیری شه هیدان و چه ند به رپرس���ێكی لۆكاڵ���ی ناوچه كه

به رێوه چو. چاالكوان���ی ب���واری ئه نف���ال عه لی مه حم���ود ك���ه به )عه ل���ی سیاس���ی ( ناسراوه جه خت له سه ر ئه وه ده كاته وه كه پێویس���ت بو س���ه ركردایه تی كورد

به ده س���ه اڵت و ئۆپۆزیس���یۆنه وه ل���ه و مه راس���یمه دا ئاماده بونایه ، له الیه كه وه وه كو رێزلێنان له قوربانییه كان، له الیه كی تریش���ه وه به هۆی ئه و نه هامه تییانه ی كه س���وكاری ئه نفالكراوان چه شتویانه و

داوای لێبوردنیان لێبكردنایه .س���ه باره ت سیاس���ی عه ل���ی به ئاماده نه بون���ی به رپرس���ان ده ڵێت" ده توانرا په یام بگه یه نرایه ته رای گشتی ناوچه كه و جیهان كه هێش���تا هه ڕه شه ده كرێ���ن و دابڕێن���راوه كان له ناوچ���ه ماوه ، ئه نفال دوباره بونه وه ی مه ترسی به اڵم س���ه ركردایه تی كورد س���ه لیقه ی

نییه ".له دوای روخانی رژێمی پێشو دوجار ئه نفال قوربانیانی پروس���كی ئێسك و هێنراوه ته وه ب���ۆ گه رمیان، به اڵم هیچ سه ركرده یه كی كوردس���تانی به شداری

له مه راسیمه كه دا نه كردوه ، جاری یه كه م له س���اڵی 2008دا عادل عه بدولمه هدی وه ك جێگ���ری س���ه رۆك كۆم���ار و د. به رهه می���ش وه ك جێگ���ری س���ه رۆك

وه زیرانی عێراق به شداربون.هه ر له و روه وه نوسه ر و رۆژنامه نوس، ته ها س���ڵێمان بۆ ئاوێنه ی رونكرده وه هه رێم و س���ه رۆكایه تی ئاماده بونی كه په رله م���ان و حكومه ت زه روره تێكی زۆر گرنگ بو و ده ڵێ���ت " له الیه كه وه وه ك به كه سوكاری ئارامبه خشین دڵنه وایی و ئه نفالك���راوان و له الیه ك���ی ت���ره وه تا حكومه ت���ی عێ���راق بخه ن���ه ب���ه رده م به رپرسیارێتی جێبه جێكردنی ناوه ڕۆكی ئ���ه و بڕیاران���ه ی ك���ه دادگای ب���ااڵی تاوانه كانی عێراق له س���ه ر ئه و پرس���ه داویه تی بۆ به سزا گه یاندنی تاوانبارانی

ئه و پرۆسه یه ".

تایبه‌ت)356( سێشه ممه 2012/12/18 18له‌م‌بارودۆخه‌‌ناسكه‌شدا‌سه‌ركرده‌كان‌ئاماده‌ی‌‌مه‌راسیمی‌‌ئه‌نفال‌نه‌بون

"ئاماده‌ن‌بچن‌بۆ‌ئاهه‌نگێكی‌‌گۆرانی‌" لیستی‌هاوبەش ئارام سەعید

لەکوردس���تاندا بەهێزبونی ئۆپۆزیس���یۆن کاریگەری گەورەی لەس���ەر دەسەاڵت دروس���تکرد، کە لەئەنجامدا چەند هەنگاوێک نرا کە هاواڵتیان لێی سودمەندبون، ئاراس���تەی کارکردنو هەڵوێس���تی هەردو پارتی دەس���ەاڵتی لە زۆر روەوه گۆڕی لەبەرێوەبردندا. بۆیە بەهێزبونی ئۆپۆزیس���یۆنو مان���ەوەی، لەمەودایەکی دوردا دەبێتە مایەی ناچارکردنی زیاتری دەس���ەاڵتدارانو ملدان بەچاکسازی لەهەرێمی

کوردستاندا. ماوەیەکە چەند گفتوگۆو دانیش���تنیکی ئاش���کراو ژێربەژێر لەنێوان دەسەاڵت لەه���ەردوالو پارتەکانی ئۆپۆزیس���یۆن بەجیاجیا دەس���تیپێکردوە کە هەندێکیان بۆنی ئەوەیان لێدێت تەنانەت لیس���تی هاوبەش لەنێوان دەس���ەاڵتو ئۆپۆزیسیۆن دروس���تبکرێت بۆ هەڵبژاردنی پارێزگاکانو هەڵبژاردنی پارلەمانی کوردستان، کە

دیارە من مەبەستم ناوچە دابڕاوەکان نییە کە شیکاری جیاواز هەڵدەگرێت. زۆر بەس���ادەیی چۆن پت���ەوی پەیوەندی الیەنەکانی ئۆپۆزیس���یۆن کاریگەری پۆزەتیڤی هەبوە بەهەمان شێوە الوازیی ئەو پەیوەندییەو پەرتپەرتبونیان زیانی گەورە دەگەیەنێت وهەرێمی کوردس���تان دەگەرێنێتەوە دۆخی پێش���وی. ئەوکات کێ بەرامبەر سەرپێچییەکان دێتە دەنگ؟ کێ بەرگری لەئازادی رادەربرین و باس

لەگۆرینی یاساکانی خۆپیشاندانو هەڵبژاردن دەکات؟ دەبێت بپرس���ین ئایا ئۆپۆزیس���یۆن پەلەیەتی لەوەی بگاتە دەس���ەاڵت؟ یان ئەتوانن هەر تا ماوەیەکی دورتر بەم شێوەیەی ئێستایان بمێننەوە؟ کە گەیشتنە دەس���ەاڵت کێ ئۆپۆزیس���یۆن دەبێتو بەرەنگاریان دەبێتەوە؟ بێگومان ئەوکات دەبێت یەکێتیو پارتی ببنە ئۆپۆزیس���یۆن! ئەمەش لەئێستادا ئەگەرێکی الوازە، ئەگەرنا ئەوا هەموان دەچنە دەس���ەاڵتەوەو هێزێکی تر نامێنێت بۆ بەرهەڵستی، ئۆپۆزیسیۆنێکی الوازو بێدەنگ لەپارلەماندا دەمێنێتەوە. بەمەش چی رودەدات؟

ئەوکات کێ دەنگی نارازی دەبێت لەبڕیارو راسپاردەکانی دەسەاڵتی کوردی، کی پێشرەویی شەقام دەکات؟ ئایا یەکگرتنو پتەوبونی پەیوەندی نێوان یەکێک لەدو الیەنەکەی دەس���ەاڵتو پارتێکی ئۆپۆزیسیۆن دەتوانێت الیەنەکەی تر الوازبکات، یان رونتر وەک دو س���یناریۆ، ئەگەر وایدابنێین ئەوکاتەی گۆڕانو یەکێتی بیر لە یەک لیس���تی هەڵبژاردن ئەکەنەوە ئەتوانن پارت���ی الواز بکەن؟ یان ئەو کاتەی یەکگرتو لەگەڵ پارتی لیس���تێک دروس���ت دەکەن دەتوان���ن یەکێتی الوازبکەن؟ ی���ان هەموی پێچەوانەی���ەو هەر هەوڵێکە بۆ بەهێزکردنی دەس���ەاڵتو الوازکردنی

ئۆپۆزیسیۆن؟ئەمە ئەو دۆخەیە کە پێویس���تە بپرس���ین دەس���ەاڵت گەمەیەکی تر دەکات بۆ الوازکردنی ئۆپۆزیس���یۆن؟ یان هێش���تا یەکێتیو پارت���ی ژیربەژێر لەدژی یەکتر کاردەکەن؟ یان هێش���تا ئەو عەقڵییەتە لەئۆپۆزیسیۆندا زۆر زیندوە کە پێیوایە ئەگەر بەخێرایی نەچنە دەس���ەاڵتەوە لەناودەچ���ن! کە ئەمەش بونی هەیە لەناو

الیەنەکانی ئۆپۆزیسیۆندا.کەواتە هەڵبژاردنمان بۆ چیی���ە ئەگەر نەتوانین لەبەردەم چەند هەڵبژاردنێکی جیاوازدا بین؟ بۆیە راستو چەپ هەیە، بۆ ئەوەی ئاراستەیەک هەڵبژێرینو پیایدا

تێپەرین، ناکرێت تەنها یەک ئاراستە هەبێت.راس���تییەکەی ئەوەی���ە ئەگ���ەر هەر یارییەکی���ان بێت دەس���ەاڵت بیکات یان ئۆپۆزیس���یۆن یان هەردوالی���ان، ئەنجامەکەی زەرەرمەندی گ���ەورە تیایدا گەلی کوردس���تان دەبێت کە جارێکی تر بێدەنگبکرێتەوە. گەمەیەکە زەبرێکی کاریگەر

لەدیموکراسیو ئازادی دەدات لەکوردستاندا.

هێمانەوەی 158 روفاتی ئەنفالکراو بۆ ناحیەی رزگاری 12/13 فۆتۆ: سەرتیپ عوسمان کچێک لەرێورەسمی

ریکالم

(356( سێشه ممه 2012/12/18 19تایبه‌ت

چاپته ری یه كه م: ئایا حکومه تی هه رێم خاوه ن چ شوناسێکه.چاپته ری دوو: بنه ما سه ره کیه کان

چاپته ری سێ: سامانی سروشتی و داهاتووی کوردوستان:چاپته ری چوار: تیوره کانی په یوه ندی نێوان سامانی سروشتی سیاسه ت:

چاپته ری پێنج: چی بکرێت به داهاتی سامانی سروشتی:

خوێندنه وه ی ئه م کتێبه ده روازە یه که بۆئه وه ی ژیانێکی داداپه روه ر له سایه ی سامانی ن وتدا بۆ ههموان ده سته به ربێت له هه رێمی کوردستان.

ئ���ەوەی بەحوکم���ی سیاس���ەت دەسەاڵتیش گرێدراوەو بەدەس���ەاڵتەوە نایکرێت پابەن���دە بەس���ەقامگیرییەوە هیچ ش���تێک رادیکال بگۆڕێت، سیاسی رادیکالییەتیشدا شۆڕشگێڕی و لەوپەڕی هێش���تا ه���ەر ڕیفۆرمیس���تە، چونک���ە ناتوانێ���ت ق���ووڵ هی���چ جیهانبینیەک دەس���تکاریبکات و چاوی نوێ و هەستی نوێ دروستبکات، سیاسی دەچێتە سەر حوکمی سیس���تمێکی ئامادەو دەیەوێت ڕۆش���نبیرو نێوان جیاوازی بیپارێزێت. هونەرمەند لەالیەک و سیاس���ی لەالیەکی دیکەدا ئەوەیە، کە رۆشنبیرو هونەرمەند دەیانەوێ���ت چاوو هەس���تکردنەکانمان و شێوەی بیرکردنەوەمان بگۆڕن، لەکاتێکدا سیاس���ی بەس گۆڕینی سیستمی حوکم

یان ڕیفۆرمی حوکمی ال مەبەستە.لەکولتووری ئێمەدا ناڕێکی هەمیش���ە مانایەک���ی نەگەتیڤ���ی ب���ووە، ناڕێکی ش���تە هەم���وو لێ���رەوە ترس���ناکە، خراپ���ەکان ناڕێک���ن. بەدترین ش���تێک ئەوەی���ە ناڕێک بیت. ئیدی س���ەیر نییە

ک���ە ڕەخن���ەی شۆرش���گێڕانی ئێمە لە سیس���تمی دیکتاتۆری و ئەرس���تۆکراتی ئ���ەوە بێت ک���ە ناڕێکە. دی���ارە لێرەدا ناکۆکییەک���ی کۆمی���دی ق���ووڵ هەیە، لەکاتێکدا دیکتات���ۆر، بەخۆی و ئیدارەو دەوڵەت و سیس���تم و حیزب و سوپایەوە ئاماژەی���ە بۆ جۆرە سیس���تمێکی رێک و داڕێ���ژراوو پتەو، شۆرش���یش هەوڵە بۆ شکاندنی ئەو سیس���تمەو دروستکردنی ج���ۆرە ناڕێکییەک دەرفەت بدات کار بۆ رێکخس���تنەوەیەکی نوێ بکرێت، کەچی شۆڕشگێڕی تەقلیدی ئێمە، شۆڕشگێڕێک ک���ە ب���ەڕۆح و عەق���ڵ موحافەزەتکارە، شۆرش���گێرێک ک���ە عەوداڵ���ی رێکییە، گلەییەک���ەی لەسیس���تم دەبێتە گلەیی لەناڕێکی، نەوەک لەقاڵب و ڕێکخس���تن و گ���ەورەکان. عەقڵییەت���ی بەس���تنەوە کولتووری، تێروانینی تەس���کبیر، چاوی ئێمە بەشۆڕش���گێڕانی ب���وار یەکالبین نادات هەس���ت بەگرنگی و جوانییەکانی ناڕێکی و ئەنارش���ییەت بکەن. هەر بەو هۆیەش���ەوە شۆڕشگێڕو هونەرمەندەکان

تین���ی رەخنەکردنی سیس���تمیان نییە، هەمان چاو بەرهەمدەهێننەوە کە هەیە، هەمان هەست دروستدەکەنەوە کە پێشتر دروس���تکراوە، هەم���ان عاتیفە، هەمان ش���ێوازی ئیشکردن لەس���ەر شتەکان. واتە سەرەتای س���ەرەتاکان ئەوەیە کە بەهایەکی پۆزەتیڤ بدەین بەناڕێکی ... ناڕێکی لێرەدا بریتی نییە لەخواستێکی ش���ەیتانی بۆ کاولکاری، بەڵکو بڕیتییە لەخواس���تێکی تون���د ب���ۆ دۆزینەوەی دەرگایەک ل���ەو قاڵبانە دەرمانبکات کە عەق���ڵ و تێڕوانینمانی تێدا دیلبووە. ئەو قس���ەیەی ئەنشتاین س���ەبارەت بەوەی بەڕێکیی���ە، پێویس���تیان گەم���ژەکان لێرەداو لەم س���اتەداو لەم سەردەمەی خۆرهەاڵت���دا زۆر دروس���تە، گەمژەکان پێویس���تیان بەڕێکیی���ە چونک���ە رێکی کۆمەکیان پێدەکات هەمیشە هەمان شت بیربکەن���ەوە کە هەیە. ئ���ەوە ناڕێکییە پێویس���تی بەبیرکردنەوەی���ە، ناڕێکییە دەیەوێ���ت لەقاڵب���ەکان دەرمانب���کات.

»ماویەتی«

جوانییەکانی ناڕێکی... پاشماوە

کێشەی فیدرالیزم و دۆخی سەروی کۆنفیدرالیزم

ب����ەڕای ئێم����ە لەئێس����تادا حكومەتی عێراق توانای كۆنترۆڵكردنی كوردستانی نییه و له ئەجێنداش����یدا نیی����ه هەولێرو س����لێمانی و ده����ۆك بەزەب����ری هێ����زی بێگومان وەکو داگیربكاتەوه. سەربازیی پێش����تر هێمامان بۆ کرد، ئەم بۆچوونه ب����ەو مانای����ه نای����ەت كه خواس����تێكی لەپشتس����ەری سیاس����یی پەنهان����ی سیاس����ەتمەداره عێراقییەكانەوه نییه بۆ كوردس����تان. تەواوی كۆنترۆڵكردنەوەی ئەوەی ئێم����ە دەمانەوێت بیڵێین ئەوەیە كە ئەم دەوڵەته هێزی خۆی دەناسێت، ڕەنگە باوەڕی وابێت كه دەتوانێت شەڕی هێزی پێش����مەرگه لەناوچ����ە دابڕاوەکان ب����كات و لەبەرەكانی جەنگ����دا بیباتەوه، بەاڵم ئەوەش باش����دەزانێت کە ناتوانێت ش����ەڕی هەموو گەلی كوردستان بكات و لەڕێگای س����ەربازییەوه كۆنترۆڵی خاک و خەڵكەكەی بكات، وەكو رژێمی س����ەدام حوسەین كردی. ئەو هەلومەرجە ناوەکی و ڕژێمەکەی سەدام ناوچەیی و جیهانییەی حوس����ەینی تێدا دروس����تبوو، ئەمڕۆ نە لەناوخۆی عێراق و ن����ە لەناوچەکەداو نە لەئاس����تی جیهانیدا بوونی ماوە. ئەوەی لەم سیناریۆی لەشکرکێشییەدا بااڵدەسته ئەو تێگەشتنه تەقلیدییە لەسیاسەت وەكو درێژكراوەی جەنگ، واتە جێبەجێكردنی هەندێك دەستكەوتی سیاسییه لەڕێگای هەڕەشەو فشاری گەورەی سەربازییەوه. ئەم دەس����تكەوتانه ب����ۆ مالیکی لەڕووی ناوەكییەوه هەم بۆ گاریگەریی لەس����ەر رای گش����تیی عەرەبی و ه����ەم بۆ بازاڕی سیاسیی لەهەڵبژاردنی داهاتوودا گرنگیی خۆی����ان هەیه، هەم بۆ فڕێدانی پرس����ی كەركوك و ناوچ����ە دابڕاوەكانی تریش بۆ پش����تەوه و گەڕاندنەوەیان بە خاڵی سفر لەگفتوگۆی نێوان پارتی و یەكێتی لەگەڵ بەغدا، مانای ستراتیژیی و ئۆرگانیی خۆی هەیە. ل����ەڕووی دەرەکیش����ەوه هەنگاوه ش����ەڕانگیزەکانی مالیک����ی هەوڵدانه بۆ سەلماندنی ئەو واقیعه كه عێراق گەرچی بەپێی ب����ەاڵم فیدراڵییه، دەوڵەتێك����ی دەس����توور خاوەنی سەروەریی نەتەوەیی لەیەکپارچەی����ی بەرگری����ی خۆیەت����ی و واڵتەک����ەی دەکات. بۆی����ە دەوڵەتان����ی جیهان بەگش����تی و دەوڵەتانی دراوسێ و دەبێ����ت بەتایب����ەت، كۆمپانیاكانی����ان

لەدەرگای بەغداوه بچن بۆ هەولێر. بەبۆچون����ی ئێم����ە مالیكی ل����ەرووی سیاس����ییەوه لەم گەمەیەدا سەرکەوتوو ل����ەڕووی دەبێ����ت، چونك����ە النیك����ەم جەماوەرییەوه دەتوانێت بەرای گش����تی عێراقی عەرەبی����ی بڵێت كه ئەو بەتەنها تائیفییەكان بەرژەوەندیی����ە پارێ����زەری نیی����ە، بەڵكو داكۆكیك����ەری ئەو گوتاره عێراقییه نەتەوەییەشە كه یەکپارچەیی و س����ەروەریی گەل����ی وێناک����راوی عێراق گەمەیدا ل����ەم پارتی����ش دەپارێزێ����ت. سەركەوتوو دەبێت، چونكی توانی یەکێتی بخاتە ن����او هاوکێش����ەی ملمالنێکانەوەو لەمەودواش دەتوانێت بڵێت ئەوه ئێمەین رێگ����ه لەداگیركردن����ەوەی كوردس����تانی هاواڵتیی����ان و ش����اعیران دەگرین و بەگژ سەرهەڵدانی مەترسیی دیكتاتۆرییەتێكی تردا دەچینەوە. بەم چەشنەش دەتوانێت سەرنجی خەڵك لەکێشەی دەسەاڵتدارێتی لەکوردس����تاندا تاكڕەوان����ەی خۆی����ەوە بگۆڕێت بۆ ترس����ێكی نەتەوەیی بەسەر كوردس����تانەوه. گەرچی پارتی بەش����ی شێری قووڵبونەوەی کێشەکانی هەرێمی لەگ����ەڵ بەغ����دادا بەردەکەوێ����ت، بەاڵم سیاسەتی ناسیۆنالیستییانەی شەڕانگیزی نەیارەكەی، كه نوری مالیكییه، وادەكات پارتی بەتەنها خۆی هەڵگری دەرئەنجامە خراپەكانی ئ����ەم دۆخە نەبێ����ت، وەکو لەس����ەرەتاکانی ئەم کێشەیەدا بینیمان، بەڵکو هەموو ئۆپۆزیس����یۆن و لەوێشەوه هەم����وو خەڵكی كوردس����تان ناچاربكات بچنە ژێر باری ئەم مەترسییه نەتەوەییه

دروستکراوەوە.دەوڵەتێک����ی فیدراڵ����ی دەوڵەت����ی پ����ڕ کێش����ەیە، تەنانەت لەو بەش����انەی درێ����ژی مێژوویەک����ی ک����ە دونیاش����دا پیادەکردن����ی ئەم سیس����تمەیان هەیە. ئەم دەوڵەتە پێویس����تی بەدانوستاندن و بەکاری پێکەوەیی بەردەوام و بەئامادەگی ڕاستەقینە هەیە بۆ قبووڵکردنی یەکتری و دۆزینەوەی چارەس����ەری سیاسیی وا کە ب����ۆ هەموو الیەن����ەکان گونجاوبێت. لەم ج����ۆرە دەوڵەتەدا براوەی هەمیش����ەیی و دۆڕاوی هەمیش����ەیی بوونی نییە، بەاڵم هاوکات کۆمەڵێک بەهاو رێس����او یاس����ا هەن ک����ە پەیوەندیی����ەکان ڕێکدەخەن. دەوڵەتی فیدرالی بۆئەوە دروس����تنابێت کێش����ەی ئیداری نەهێڵێت و وابکات کارە ڕۆژانەییەکان باش����ترو چاالکانەتر ببرێن بەڕێ����وه، بەاڵم بۆئەوەش دروس����تنابێت بکات. پارچەپارچە بەک����ردەوە واڵتێک دەوڵەت����ی فیدراڵی بۆ چارەس����ەرکردنی کێش����ەی سیاس����یی دروس����تدەبێت، بۆ

سیاسییەکانی پەیوەندییە ڕێکخس����تنی نێوان بەش����ە جیاوازەکانی واڵتێک، کە یان ئەوەیە دەس����ەاڵتی سیاسی لەنێوان خۆیاندا دابەشدەکەن، یان ئەوەیە دەکەونە دۆخی ملمالنێیەکی سەخت و بەردەوامەوە کە ئەگ����ەری جەنگ و پێک����دادان تیایدا ئەوەی کراوەیە. هەمیشەیی و ئەگەرێکی ئەمڕۆ ه����ەم لەهەولێرو ه����ەم لەبەغدادا فرەالیەنی پێش����ێلکردنێکی دەیبینی����ن بڕێک����ی زۆری پرنس����یپەکانی دەوڵەتی فیدراڵیی����ە. ئەم����ەش لەدوادەرئەنجامدا قووڵکردنەوەی نامتمانەیی و تێکشکاندنی پرنسیپی پلورالیزم و خەونی ئاشتییانەی پێکهاتە یەکترقبووڵکردنی پێکەوەژیان و

جیاوازەکانی دەوڵەتی عێراقە. ئاش����کرایە پرس����ی مافی دیاریکردنی كوردس����تان گەل����ی ب����ۆ چارەن����ووس مەسەلەیەکی سیاس����یی بەڵگەنەویستە. ئەم پرسه نەپێویستی بەسەلماندنی هیچ هێزو الیەنێكه و نه لەداهێنانی حیزبێكی بیكات تاوەكو دیاریكراویش����ه سیاسیی بەماڵ بەس����ەر خەڵکی كوردس����تانەوه. بەاڵم بڕیاردان بۆ مانەوە له چوارچێوەی عێراق����داو هەڵبژاردن����ی فیدرالیزم وەکو فۆرمێكی سیاسیی بۆ چارەسەری پرسی سیاس����یی كوردس����تان لەعێراقدا، وەک بارزان����ی خ����ۆی پێش هەموو کەس����ێک جەغت����ی لەس����ەر دەکاتەوە، ش����تێكه و هەڵس����وکەوتکردن وەك����و پێكهاتێك����ی سیاسیی سەرووی كۆنفیدرالیزم، تادەگاته س����نووری دروس����تكردنی دەوڵەت لەناو دەوڵەتدا، شتێکی ترە. گەر پرس پرسی س����ەروەریی نەتەوەییە، ئاسایییە هەموو کەسێکی سادەی ناو عێراق بپرسێت ئەرێ پارت����ی و یەكێتی بۆچی ڕێ����گا بەتوركیا دەدەن بازگەی س����ەربازی لەسەر خاكی كوردستان هەبێت؟ بۆچی تورکیاو ئێران ئەو هەموو تۆپباران و هێرشە دەکەنە سەر کوردس����تان و ئەوان ورتەیان لێوەنایەت؟ لەهەمووشی سەیرتر ئەوەیە بۆچی ڕۆژێك نەمانبینی حکومەتی عێراق یان هەرێمی کوردس����تان، رای گشتی كوردستان یان توركیاو بەلەشكركێشییەكانی دژ عێراق ئێران ئامادەبكەن و پرۆتێس����تۆی بكەن؟ ئایا ئەوەی ئێران و تورکیا ئەنجامیدەدەن هیچی����ان پەیوەندیی����ان بەبریندارکردنی س����ەروەریی نەتەوەییەوە نییه بۆ س����ەر کوردس����تان و عێ����راق؟ ماف����ی هەم����وو هاواڵتییەکی کوردستانە نەک له مالیکی، بەڵک����و لەسیاس����ەتمەدارەکانی خ����ۆی بپرس����ێت: مالیکی ئ����ەم هەموو چەکەی چوارچێوەیەکت����ان بۆچ����ی بۆچیی����ه و نەدۆزیی����ەوه ک����ه تیای����دا مەس����ەلەی پڕچەککردن����ی لەش����کری عێراقی مانای سەرهەڵدانی مەترس����یی نەبێت بۆ سەر کوردس����تان، ئەی پشکی پێشمەرگە لەم بۆنده س����ەربازی و کڕینی چەکانە چییه و

بەشەکەی لەکوێیه؟ئاشکرایه زۆرینەی جەنگەکان پێشئەوەی بەفیشەکتەقاندن دهستپێبکەن، بەشەڕی سیاسەتمەداران دەستپێدەکەن. رەمزی لەیەکت����ر دەتۆرێ����ن و بەئاس����انی لەگەڵ یەکتر ئاش����تنابنەوه. ب����ۆ نموونه وتارو س����ەردانه سیاس����ییەکان مانای رەمزیی پەیامی هەڵگ����ری وەردەگرن و خۆی����ان ن����ەورۆزی یەکتری: ب����ۆ جیاوازدەب����ن س����اڵی پار، بارزانی شەڕه رەمزییەکانی کوردستان جیاکردنەوەی بەهەڕەش����ەی لەعێراق دەستپێکرد. دوای ئەوه هەڵهاتنی هاش����می بەس����ەرداهات و بەداڵدەدان����ی لەالی����ەن بارزانییەوه و س����ەنگدانەنان بۆ دادگای بەغداو پاش����ان رەوانەکردنی بۆ تورکی����او مانەوەی ل����ەوێ کۆتاییپێهات. دوای ئ����ەوە پالندان����ان ب����ۆ روخاندنی حکومەتەک����ەی مالیکی دەس����تیپێکردو هەولێ����ر ب����وو ب����ه پایتەخت����ی دووهەم بۆ ئاراس����تەکردنی سیاس����ەت لەبەغداو بارزانیش بەکەس����ی یەکەمی هەوڵدەر بۆ ڕوخاندنی حکومەتەکەی مایلکی. پاشان وەزی����ری دەرەوەی تورکی����ا س����ەردانی کەرکوکی کردو ئەم سەردانەش لەالیەن پارتییەوه وا پاس����اوکرا کە سەفەرێکی شەخس����ییه و ئ����ەو وەزیرە پێش����وەخت فیزای وەرگرتووه. دی����ارە ئەمه بۆ هەر چاودێرێکی بێالیەن جگه له کۆمیدیایەکی گەوره و گاڵتەجاڕییەکی سیاس����یی عەیار بیس����توچوار بەرامبەر بەبەغداو خەڵکی کوردستان هیچ مانایەکی تر هەڵناگرێت. لەم ڕۆژانەشدا س����ەردانەکەی بارزانی بۆ س����ەنگەرەکانی پێش����مەرگە لەکەرکوک هاتەسەر لیس����تی ئەم شەڕە رەمزییانه. ب����ەهۆکاری بوون هەمووی����ان ئەمان����ه ئاڵۆزیی زیاترو دروس����تکردنی هەس����تی دوژمنکاران����ه الی مالیکی و هەندێ هێزی عەرەبی تر بەرامبەر بەبارزانی و لەرێگای ئەویشەوه بەرامبەر بەکوردستان. بەدیوی ئەودیویش����دا پارتی س����ەردانی مالیکی ب����ۆ کەرک����وک و رێگرتن لەنیش����تنەوەی فرۆک����ەی وەزیری وزەی تورکیا لەهەولێر پیالنگێ����ڕان ئیهان����ەو هێ����رش و وەک وێنادەکات. لەم کۆتاییەشدا کار گەیشته ئەوەی ک����ە هەموو هێ����زه کوردییەکان

بڕیاری لەشکرکێش����یی مالیکی بۆ سەر کردەیەکی وەکو جێناکۆک����ەکان ناوچه دوژمنکاران����ه و مەترس����یدار ب����ۆ س����ەر کوردستان پێناسبکەن. ئەمانه هەموویان ئەو راستییەمان بۆ دەسەلمێنن کە ئەمڕۆ نە بەغدادو نە هەولێر هیچیان بەلۆژیکی دەوڵەتێکی فی����دراڵ ناجوڵێنەوە، بەڵکو دوژمنن وێنەی دروس����تکردنی خەریکی بۆیەکتری و بەم����ەش هەردوو ال خەریکی گەڕانەوەن بۆ قۆناغی بەر لەدروستبوونی

فیدرالیزم.گەمژەی����ی و ش����ەڕەنگیزیی مالیک����ی و حکومەتەک����ەی لەوەدایە ک����ە نایانەوێت مافه دەستوورییەکانی کورد رەچاوبکەن و جارێکی تر لەڕێگای لەشکرکێشییەوە بۆ سەر ناوچه دابڕاوەکانی کوردستان، ترسی میللەتێک����ی ئەنفالک����راو دەوروژێننەوه و هەس����تی هاواڵتی پل����ەدوو الی خەڵکی کوردس����تان دروس����تدەکەنەوه. گێلێتیی لەوەدایه کوردی����ش سیاس����ەتمەدارانی جارێک����ی تر گ����ەل و خاکی کوردس����تان دەکەنەوە بە قەڵغان و گۆڕەپانی پاراستنی عێراق لەدیکتاتۆرییەت و کردنی بەشوێنی ملمالنێی سیاسەتی ناوەکی و دەرەکیی.

ئۆپۆزیسیۆن و رۆشنبیران و دۆخی ئەمڕۆب����ەڕای ئێم����ه هێ����زه سیاس����ییەكان بەگشتی و ئۆپۆزیسیۆن بەتایبەت دەبێت ستراتیژێكی سیاس����یی روونیان هەبێت، بۆئ����ەوەی بەرچ����اوی خەڵ����ك بەپێ����ی گۆڕانە سیاسییە وەرزییەکان لێڵنەكەن. ئ����ەم سیاس����ەتەش ب����ه چاوەڕێکردن و چاودێریکردن����ی دۆخەک����ه ت����ا دەگاتە لەشكركێشی و بڕیاری پش����تیوانیكردنی خۆش����کردنی حەماس����ی ناسیۆنالیستی دروس����تنابێت و ب����ه بێدەنگب����وون ل����ه رۆڵ����ی ت����ەواوی زیندەبەچاڵكردن����ی ئەوەی پێنایەت. كۆتای����ی پەرلەمانیش وەک هەمیشه جێگای سەرنجه ئەوەیە که رۆڵی پەرلەمان، وەكو تاكه سەرچاوەی بەرژەوەندییەکانی پاراس����تنی شەرعیی خەڵك و ش����وێنی بەش����داریی هێزەکانی ئۆپۆزیس����ۆن لەوێناکێش����انی سیاسەتی بەتەواوی كێش����ەیەدا لەم نیشتیمانیی، غائیب����ه. س����ەرۆكی هەرێ����م بەتەنه����ا بڕی����اری چارەنووسس����از بۆ ئ����ەم گەله دەردەکات و چاوەڕوان����ی ئ����ەوەش ل����ه خەڵک و ئۆپۆزیسیۆن و نووسەران دەكات بێچەندوچ����وون دوایبك����ەون و تیۆریزەی نیش����تیمانپەروەرێتیی ب����ۆ بك����ەن. بەم دەکات لەهەمووی����ان وا کردەی����ەش لەگرفته سیاس����ی و ئاب����وری و ئەخالقی و واڵتەكەمان حوکمڕانییە جەوهەرییەکانی بێدەنگبن و لەپرسی جەنگی بەرژەوەندییە بەرژەوەندییە پاراس����تنی حیزبییەکان و تایبەتەکاندا هەمووان ببن به سەربازێکی بێدەن����گ و گوێڕایەڵی ناو لەش����کرەکەی

سەرۆک.ئ����ەوەی ئێم����ه لەئێس����تادا لەهەموو كاتێ����ك زیات����ر پێویس����تمان پێیەت����ی بەرچاوڕوون����ی و عەقاڵنییەت له بریتییه نەك ك����رداردا، بڕیارو لەبیركردن����ەوه و پەمپدانی گوتارێکی ناسیۆنالیستی خاڵی لەهەموو رەهەندێکی نیشتیمانیی. ئەوەی لەوەی تێگەشتنه پێیەتی پێویس����تمان چیماندەوێت لەناو ئ����ەم عێراقه نوێیەدا کە هێزە سیاس����ییه کوردیی����ەکان پایه گرنگەکانیان دروستکردەوه، چ فۆرمێكی سیاس����یی گونجاوتر بۆ ژیانی سیاسیی داهاتووم����ان هەڵبژێرین و چۆن دەتوانین رێگریی لەروودانی كارەس����اتی تر بەسەر میللەتەکەماندا بكەین. ئەوەی پێویستە، رەواندنەوەی ئەو چڕه دوکەڵەیە بەسەر چاوی خەڵکەوەو رێگرتنه لەخۆشکردنی ئاگ����ری جەنگێک کە دواتر نەزانین چۆن بیکوژێنین����ەوەو لێیدەربازبین. جەنگێک ئەوەم����ان الدروس����تبکات کە وەهم����ی بەرگریی لەکوردس����تان دەکەین و مژدەی درۆزنانەی ئەوەشمان پێبدات کە ناوچە س����ااڵنێكی رزگاردەکەین. داب����ڕاوەکان زۆر ژنان و پیاوان و گەنجانی كوردس����تان لەپێن����او گەڕانەوەی ماف و قوربانییاندا ڕێزدا بۆ ژیانی ئینسانییان و دابینكردنی ئاش����تی بۆ نەوەکانی داهاتوویان، بەاڵم ئێس����تا هەمان ئەو سەرکردانەی دوێنێ و بەناوی ئەمرۆش، نووس����ەرانی هەندێك ناس����یۆنالیزمێكی ڕۆمانسییەوە، دەهۆڵی لەكوش����تارو درامای ت����ر دەورەیەك����ی لێ����دەدەن. دەربەدەری����ی ماڵوێران����ی و ئەگ����ەر ئ����ەم دەهۆڵکوتینە ب����ۆ جەنگ کاری کۆمەڵێک لەو سیاسییانە بێت کە سیاسەت بە وەهم و درۆو مژدەی ناواقیعی و دەبەس����تنەوە، تایبەتەوە بەرژەوەندیی ئەوا کاری ئەو نووسەرانە نییە کە ئازادی ئینس����ان و گەردونگەرای����ی مافەکان����ی و ژیاندۆس����تییان بەالوە گرنگ����ه. ئەوەی ئەم����ڕۆ لەهەمووکات زیاتر پێویس����تمان پێیەتی وەستانێکی ڕەخنەییە لەبەردەم ناسیۆنالیس����تییەدا حەماس����ەتە ئ����ەو کە ب����ێ بکەری ناسیۆنالیس����تییە، نەک ئ����ەو نابەرپرس����یارانە ڕۆمانس����ییانەو

حەماسەتە تیۆریزە بکەین.

"ناوچە دابڕاوەکان" و حەماسەتی نەتەوەیی... پاشماوە

بۆیه كارێكی نه شیاوه شاره وانییه كان به م حاڵه ی جاده و شۆس���ته و ش���وێنه گشتییه كاندا رازیبن و خه ڵك له دیمه نی ئه م ش���ه ڕه ی جاده و جه سته كاندا وه ك خ���ۆی بهێڵنه وه ، گرفته ك���ه له وه دایه ، كه س باس���ی ئ���ه م دیارده ی���ه ناكات و ته نانه ت ئه و هه مو رۆش���نبیرو نوسه ره گ���ۆڕان و له س���ه ر رۆژانه كوردان���ه ی مۆدێرن���ه و پۆس���تمۆدێرنه و دونی���ای ف���راوان و خۆشه ویس���تی و ژیانی الیه ق به تاك���ه كان و كۆمه ڵگا گفتوگۆ ده كه ن و ده نوسن و سیجال ده كه ن، له م دیمه نه دا بیركردنه وه یه كی جدی به ب���ێ ده ژین و

به سه ریدا تێپه ڕده بن.

ونبوون * ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )جەالل ئەحمەد

كەریم(هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )بورهان عوسمان

فرج( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )كامەران ئەحمەد

ساڵح( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )نازم رەحیم ئەحمەد(

هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )عەدنان عبدااخالق

فەتحوال(هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )زاهیر مس���تەفا

فەتاح( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی ) س���ەباح عەلی

محەمەد(هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )به رهه م جەالل حه مه

امین( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )ئاكۆ س���ەعدوال

عەبدواڵ ( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* پێناسێكی باری شاررستانی ونبوه به ناوی )ده رون جەالل ساڵح( هه ركه س

دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* پێناس���ێکی یەکێتی ئەندازیارانی کوردستان لقی سلێمانی بەناوی )ئەرکان ئیس���ماعیل محەم���ەد( ونبووە، هەرکەس���ێک دۆزییەوە پەیوەن���دی بکات بە:

07708172525

سلێمانی .. شۆسته

له ناوجه رگه ی پاشماوە

به ڕێوه به رایه تی گشتی فه رمانگه كانی داد ژماره :فه رمانگه ی دادنوسی سلێمانی /1 بەروار: 2012/12/16

كارگیری و خۆیه تی

ئاگاداری به پێ���ی ئه و داوای���ه ی كه له الیه ن داواكار پێش���كه ش به م فه رمانگه یه كراوه له الیه ن )نادر س���ەعید شەریف 23 %( )ش���هرام رحیم كازمی 34% ( ل���ه )2012/12/3 (خاوه نی كارگه ی )شهاب الدین صالح الدین( داوای تۆماركردنی ئه و ئامێرانه ی كردووه كه له )كارگه ی شهاب بۆ دروستكردنی نانی ئێرانی ( دانراون و ئامێره كانیان له خواره وه دیاری كراوه به پێ���ی په یڕه وی ئامێری میكانیكی ژماره )65( س���اڵی (1952( باڵوی ده كه ینه وه هه ر كه سێ خۆی به په یوه ندیدار یان خاوه نی هه ر یه ك له و ئامێرانه داده نێ له ماوه ی )15( ڕۆژدا س���ه ردانی ئه م فه رمانگه یه ب���كات به پێچه وانه وه به

ناوی داواكاره وه تۆمار ده كرێت و بڕوانامه ی پێده درێت. له گه ڵ ڕێزدا..............

دادنوسی سلێمانی /1 فاروق گالن شریف

ئامێره كان• هێڵێك���ی ت���ه واو ب���ۆ دروس���تكردنی نان ك���ه بریتییه

له پانكه ره وه / 540 /ایرانی .• ئامێری عه جانه / 541 / ایرانی .

• فرن���ی برژاندنی نان پێكدێت له ص������وپ /پانكه ره وه / 7011002 /ایرانی .

• ئامێری پانكه ره وه ی گرنگ/ 542 / ایرانی .

به ڕێوه به رایه تی گشتی فه رمانگه كانی داد ژماره :فه رمانگه ی دادنوسی سلێمانی /1 بەروار: 2012/12/16

كارگیری و خۆیه تی

ئاگاداری به پێ���ی ئ���ه و داوایه ی ك���ه له الی���ه ن داواكار پێش���كه ش ب���ه م فه رمانگه یه ك���راوه له الیه ن )بۆكان عم���ر احمد(له (2012/12/12( خاوه نی كارگه ی )یادگار بۆ دروستكردنی پالس���تیك ( داوای تۆماركردنی ئ���ه و ئامێرانه ی كردوه كه له )سلێمانی / زه رگه ته ( دانراون و ئامێره كانیان له خواره وه دی���اری كراوه به پێ���ی په یڕه وی ئامێ���ری میكانیكی ژماره (65( س���اڵی )1952( باڵوی ده كه ینه وه هه ركه سێ خۆی به په یوه ندیدار ی���ا خاوه نی هه ر یه ك له و ئامێرانه داده نێ له ماوه ی )15( ڕۆژدا س���ه ردانی ئه م فه رمانگه یه بكات به پێچه وانه وه به ن���اوی داواكاره وه تۆمار ده كرێت و بڕوانامه ی

پێده درێت. له گه ڵ ڕێزدا...........

دادنوسی سلێمانی /1 فاروق گالن شریف

ئامێره كان*بربنی ماسیكه / 7512/ توركی / 2011

*تشریخ دیله / 7515/ توركی /2011*مشاری برینی عدل و زاویه / 7517/ توركی / 2011

*ئامێری له حیم /7514/ توركی /2011*تشریخ كیلون نه رمانده / 7513 / توركی / 2013

*كۆمپرێسه ری هه وا / 300 لیتر / 504/ صینی / 2011

حکومه ت و سامانی سروشتی: به رنامه ی کۆمه ڵگایه کی دادپه روه ر

باڵوکراوەی نوێ

!"#$%&'()*(+)',-&./(0)1

@!!!#(+)2)"3"#4)5556&55557$

!#89:$(+)2)"3"#4(;,-&$-,%(<"#=>((?@.)4(&A

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌ـ‌نه‌رویج004799004729

hamashwan.awene@yahoo.noAweneکوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی سۆرانی مامە حەمە، عەبدولستار تاھیر، سەردەشت عوسمان

ریکالم

ریکالم ریکالم

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د