С сайта 20literatura/monety... · 2011-10-24 · Аднак некалі той медны...

С сайта http://baracinka.at.tut.by

Створаны: травень 2005г. Абноўлены: 03.09.2009 г

Знайсьці такую манэтку на беларускай зямлі гэтулькі - сама шанцаў, як і якія савецкія 20 капеек.

Сучасьнікі й гісторыкі ганяць гэтую першую медную манэту на землях Беларусі, што справакавала

інфляцыю. Аднак некалі той медны шэлег выратаваў Рэч Паспалітую пад час вайны 1654-1667 гг.

Адзінкавая манэта не мае вялікай нумізматычнай і рынкавай вартасьці. Але знаходка цэлага

скарбу барацінак - значная з'ява для навукі.

Дарэчы, не ўкладаючы вялікіх сродкаў магчыма сабраць вельмі цікавую калекцыю, дзеля чаго на

гэтым сайце і зьмешчаны каталѐгі.

Сайт створаны на падставе разнастайных тэкстаў і нумізматычных прац, спрабуючы як найлепш

апісаць медны салід, празваны пазьней "барацінка". Аўтар зьвяртае больш увагі на літоўскія

барацінкі, спрабуючы іх апісаць дэталѐва і дакладна.

Руслан Равяка

ЗМЕСТ

Артыкулы пра медныя шэлягі: ................................................................................................................... 3

Скарочаны каталаг барацінак ................................................................................................................. 3

Артыкул з польскай Вікіпедыі Рафала Каханоўскага "Барацінка" ..................................................... 5

Пераклады польскіх артыкулаў пра Бараціні й "Як паўсталі барацінкі" ........................................... 6

Каталаг літоўскіх барацінак ........................................................................................................................ 7

1660 ........................................................................................................................................................... 7

1661 ......................................................................................................................................................... 13

Гэрб Корвін ................................................................................................................................ 13

манаграма HKPL ....................................................................................................................... 21

Без гэрбу ............................................................................................................................................. 22

Са срэбра! - калекцыйная .................................................................................................................. 23

1663 ......................................................................................................................................................... 23

1664 ......................................................................................................................................................... 34

1665 ......................................................................................................................................................... 39

Вялікая манаграма HKPL (Вільня).......................................................................................... 39

http://baracinka.at.tut.by/

2

Малая манаграма HKPL (Берасьце-Брэст) ............................................................................. 47

Гэрб Крысьпін GFH .................................................................................................................. 48

Гэрб Крысьпін TZB .................................................................................................................. 54

Гэрб Корвін TLB ....................................................................................................................... 54

Гэрб Венява і Сноп, GFH ........................................................................................................ 55

1666 ......................................................................................................................................................... 55

Вялікая манаграма HKPL (Вільня).......................................................................................... 55

Малая манаграма HKPL (Берасьце-Брэст) ............................................................................. 62

Манаграма HKPL - TZH (Мальбарк) ...................................................................................... 67

Манаграма HKPL - GFH (Мальбарк) ...................................................................................... 67

Гэрб Крысьпін GFH .................................................................................................................. 70

Гэрб Корвін TLB ....................................................................................................................... 76

Гэрб Венява і Сноп, GFH ........................................................................................................ 77

1667 ......................................................................................................................................................... 77

1668 ......................................................................................................................................................... 78

Каталаг польскіх барацінак ...................................................................................................................... 79

Фальшывыя баратынкі .............................................................................................................................. 86

Літоўскія ................................................................................................................................................. 86

Польскія .................................................................................................................................................. 88

Фотаздымкі дэструктаў барацінак ........................................................................................................... 90

Люстранкі ............................................................................................................................................... 90

Двайны удар ........................................................................................................................................... 91

Дэструкты: .............................................................................................................................................. 94

Меньніцы (манэтныя двары) .................................................................................................................... 94

Гэрбы і манаграмы ..................................................................................................................................... 95

Літаратура пра барацінкі ........................................................................................................................... 95

Беларусь: ................................................................................................................................................. 95

Летува: .................................................................................................................................................... 96

Польшча: ................................................................................................................................................. 96

3

Артыкулы пра медныя шэлягі:

Барацінка

- Матэр'ял - медзь

- Вага - каля 1 г

- Дыямэтр - каля 16 mm

- Вартасьць - ад 50 грошаў да некалькідзясяткаў злотых у залежнасьці ад году, тыпу, стану

захаваньня.

Калі ў 1656 годзе, пасьля шмат год вынішчальнай вайны сейм не знайшоў магчымасьці на

выцягненьне краю з глыбокага фінансавага крызысу, вырашэньне прапанаваў Тытус Лівюш

Бараціні (Tytus Liwiusz Boratini) - кіраўнік кракаўскага манэтнага двара. Прапанаваў ѐн выбіваць

дробную медную манэту , каб ѐю сплаціць пазыкі (далгі) дзяржавы і пратэрмінаваны плацяжы.

Сейм прыняў яго праект і даволіў адбіць па 1 мільѐну злотых для Кароны і Літвы. Курс шэлягу

усталяваны на 3 грошы, на злоты прыпадала 30 грошай -- таму дазвол тычыўся 180 млн асобнікаў

манэт!

Шэлягі білі некалькі год, агулам дазволы тычыліся каля 900 мільѐнаў асобнікаў Далучаюць каля

20% фальшывых шэлягаў (а фальшаваў іх кожны хто толькі мог, выкарыстоўваючы між іншым

бляху з дахаў зруйнаваных будынкаў). Зыходзячы з гэтага было больш МІЛЬЯРДУ баратынак у

незьлічоных варыянтах. Сѐньня невялікім коштам можна зрабіць вельмі цікавы збор.

Літаратура:

Брашура аўтарства Wojciecha Niemirycza "POLSKA MONETA MIEDZIANA W XVII WIEKU"

выдадзена Muzeum Okregowe w Bialymstoku ў 1979г. - зьмешчаны ў ѐй каталаг ахоплівае 181 тып,

праца Roberta Pienkowskiego "MONETA MIEDZIANA NA ZIEMIACH POLSKICH" выдадзеная ў

1998 г. Музэем Медзі ў Легніцы.

Скарочаны каталаг барацінак

Прыкладныя цэны ў злотых тычацца манэт ў ІІІ стане захаваньня. Манэты ў горшым стане -

асабліва зь нечытальнымі гадамі, гэрбамі каштуюць ня больш за 1 злоты (прыкладна 0,25$) за

асобнік. За манэты ў лепшым стане трэба заплаціць больш прыведзеных цэн. Існуючые варыянты

надпісаў і знакаў - глядзі працу В. Нямірыча.

УВАГА !!! КОШТЫ

У Нумізматычным Аглядзе (PN) №3, 1998 годзе надрукавана першая частка Каталагу-цэньніка

польскіх медных манэт 1333 - 1841 гг. Кошт барацінак, якія можна было знайсьці тут, у вялікай

меры абапіраліся на тую публікацыю. Але пасьля спраўджваньня у адмысловай літаратуры

(Капіцкі, Тышкевіч) выявіліся зусім іншыя кошты на некаторыя асобнікі.

Карона

Авэрс Бюст у вянку, ніжэй TLB

Рэвэрс арол, ніжэй гэрб слепаўрон (сьляпы воран: slepowron)

1659 ........................................................... 5,00 zl

1660 ........................................................... 5,00 zl

1660 (без TLB)........................................... 30,00 zl

1661 ........................................................... 5,00 zl

4

1662 ........................................................... 150,00 zl у Капіцкім R7, у PN 5 zl !!!

1663 ........................................................... 5,00 zl

1663 (арол з доўгім хвастом) .................. 5,00 zl

1664 ........................................................... 5,00 zl

1665 ........................................................... 5,00 zl

1666 ........................................................... 25,00 zl у Капіцкім R3

1667 .......................................................... 40,00 zl у Капіцкім R4

1668 .......................................................... 150,00 zl у Капіцкім R7, у PN 10 zl !!!

Літва

Авэрс Бюст у вянку, ніжэй манаграмы TLB, GFH, GHZ ці TZH

Рэвэрс пагоня, ніжэй гэрб (некалькі тыпаў)

1660 (TLB / сьлепаўрон)............................. 3,00 zl

1661 (TLB / сьлепаўрон)............................. 3,00 zl

1661 (TLB / бэз гэрбу)................................. 5,00 zl

1661 (TLB / манаграма зь літар HKPL)..... 150,00 zl у Капіцкім R7, у PN 4 zl !!!

1663 (GFH / сноп i Венява)........................ 10,00 zl

1664 (TLB / манаграма зь літар HKPL).... 5,00 zl

1665 (TLB / сьлепаўрон)............................ 75,00 zl у Капіцкім R5, у PN 5 zl !!!

1665 (TLB / манаграма зь літар HKPL).... 3,00 zl

1665 (GFH / галава аленя)......................... 8,00 zl

1665 (GZH / галава аленя)......................... 75,00 zl у Капіцкім R5, у PN не пададзена

1665 (GFH / сноп i Венява)....................... 100,00 zl у Капіцкім R6, у PN 10 zl !!!

1666 (TLB / сьлепаўрон)........................... 100,00 zl у Капіцкім R7, у PN 4 zl !!!

1666 (TLB / манаграма зь літар HKPL)... 3,00 zl

1666 (GFH / манаграма зь літар HKPL).. 15,00 zl

1666 (GFH / галава аленя)........................ 5,00 zl

1666 (GFH / сноп i Венява)...................... 100,00 zl у Капіцкім R7, у PN 10 zl !!!

1666 (GZH / галава аленя)........................ 8,00 zl у Капіцкім не знайшоў ???

1666 (TZH / манаграма зь літар HKPL)... в Капіцкім R8- цана аматарская, у PN 12 zl !!!

1667 (TLB / сьлепаўрон)........................... 100,00 zl у Капіцкім R7, у PN 7 zl !!!

1667 (TLB / манаграма зь літар HKPL).... 100,00 zl у Капіцкім R7, у PN 7 zl !!!

1668 (TLB / манаграма зь літар HKPL).... 100,00 zl у Капіцкім R7, у PN 7 zl !!!

Манаграмы

Галава аленя - Іеранім Крышпін Кіршенштейн, вялікі падскарбі літоўскі (1662-1676)

Сьлепаўрон (сьляпы воран: slepowron)- Вінсэнт Гансеўскі, вялікі падскарбі літоўскі (1652-1662);

- Ян Казімір Красінскі, вялікі падскарбі каронны (1659-1668)

Венява - Багуслаў Ляшчынскі, вялікі падскарбі каронны (1650-1659)

Сноп - родавы гэрб дынастыі Ваза: Жыгімонт ІІІ, ЎладыслаўIV, Ян Казімір (РП), Густаў ІІ

Адольф, Крысьціна Авуста (Швэцыя)

5

(Пераклад з польскай Руслана Равякі)

Артыкул з польскай Вікіпедыі Рафала Каханоўскага "Барацінка"

Рафал Каханоўскі (Rafal Kochanowski)

Папулярная, неафіцыйная назва меднага шэляга/саліда Яна Казіміра, бітага ў Рэчы Паспалітай у

1659-1668гг.

Другая Паўночная вайна, празваная ў Польшчы "Швэдскі патоп", выклікала гаспадарчы і

манэтарны крызіс РП. Скарб дзяржавы ня быў здольны справіцца з абавязальніцтвамі, асабліва

перад войскам. Тагачасны загадчык кракаўскай мынцы Тытус Лівіюш Бараціні прапанаваў

выбіваць дробную медзяную манэту, якая мела б прымусовую афіцыйную вартасьць срэбранага

шэляга (1/3 гроша). Сэйм пагадзіўся на гэткі праэкт, незважаючы на тое, што гэта было практычна

ашуканства, бо новы медны салід ня меў рэальнай руднай вартасьці трэцяй часткі гроша, ці 1/90

польскага злотага.

Вызначаны дзяржаўны ліміт медных салідаў (у квоце 182 291 польскіх злотых на кракаўскай

мынцы, на адчыненай адмыслова для гэтага ўяздоўска мынцы - 817 708 злотых кароных і 1 000

000 злотых для Літвы), Бараціні нелегальна перакрочыў. За гэта ў 1662 годзе Сэйм загадаў

устрымацца ад біцьця медзяных салідаў. Але трываючыя надалей клопаты скарбу справакавалі ў

1663 годзе ўзнаўленьне эмісыі і пашырэньне за кошт літоўскай мынцы ў Аліве. Тое трактавалася

як адзіная магчымасьць выйсьця з правалаў Скарбу і аплаты пратэрмінаванай плацяжоў.

З аднаго фунту (405 грамаў) медзі Бараціні выбіваў 300 шэлягаў афіцыйна вартых 100 грошам. 57

грошай атрымліваў Скарб дзяржавы, рэшту забіраў загадчык мынцы. Акрамя вялізазных

прыбыткаў, Бараціні надалей ашукваў дзяржаву, б'ючы таксама манэты па-за лімітам. За гэта яго

працягвалі абвінавачваць, і ажно ў 1666 годзе зачынілі ўяздоўскую шэляжную мынцу. Апошняе

біцьцѐ медзяных шэлягаў спынілася ў 1668 годзе.

Вялічэзная колькасьць меднай манэты ўведзенай ў абарот ды іх невысокая якасьць заахвочвала

фальшыўцаў. Схопленаму фальшару пагражалі катаваньні, адсячэньне правай рукі, прыбіцьцѐ яе

да гарадской бармы ды сьмерць праз сьцяцьце галавы. Пэрспэктыва вялікага і лѐгкага прыбытку ў

гэтым выпадку, аднак не памяншала ахвотных падрабляць барацінкі. Лічыцца, што фальшывай

з'яўляецца недзе дзясятая частка эмісыі ў 1,8 мільярду манэт.

Названыя ад прозьвішча Бараціні "барацінкамі", медзяныя дзяржаўныя фальшакі-шэлягі дапамаглі

выблытацца дзяржаўнаму Скарбу з запазычанасьці. Аднак саліды спрычынілася да паглыбленьня

манэтарнага хаосу ў Рэчы Паспалітай - ў абароце яны функцыявалі яшчэ да пачатку XVIII ст.

Прыкладна ў 1664 годзе за дукат трэба было даць 195 грошаў у срэбрэ. У барацінках тэарэтычна

гэтулькі сама, але ў рэчаіснасьцівысыпалі 270 грошай ці 810 шэлягаў. Такая колькасьць барацінак

важыла больш кіляграму. Незадаволенныя з аплаты заробку непаўнавартаснай манэтаю жаўнеры

ўздымалі бунты, былі больш здатныя на агітацыі праціўнікаў караля і ахвотна далучаліся да

рокашу Любамірскага (забарона аплаты заробкаў барацінкамі была адною з умоваў ракашан).

Кароныя барацінкі маюць на авэрсе галаву караля Яна Казіміра ў лаўровым вянку, надпіс IOAN.-

CAS.REX вакол галавы падзелены літарамі T.L.B (ініцыялы Бараціні). У больш позьніх эмісыях

былі таксама разнастайнасьці - без літар T.L.B ці зь іншымі пісанымі тытулятурамі. Рэверс уяўляе

польскага арла са шчытом гэрбовым Вазаў на грудзях. Наўкол надпіс SOLID.REGN - POLON і

дата. Згары надпіс падзяляе пялѐстак (кветка), а долу - гэрб падскарбія кароннага Яна Казіміра

Красінскага - Сьлепаўрон (Сьляпы воран). У больш позьніх адменах трапляецца іншае

http://baracinka.at.tut.by/barat_wik.html

6

разьмяшчэньне элементаў.

Літоўскія барацінкі бітыя напачатку ў мынцы ўяздоўскай мелі такі-самы авэрс, як і каронныя.

Пасьля зьмяняліся ініцыялы. На рэверсе была прадстаўлена Пагоня. Пад ѐю гэрб падскарбія

літоўскага. Наўкол надпіс, падзелены згары княскай каронаю, SOLI.MAG.DVC.LIT і дата.

Пазьнейшыя тыпы маюць адрозьненьні.

Відаць ад барацінак ўзьнікла вядомае выслоўе: "Ведаць некага/нешта як злы шэляг".


Пераклады польскіх артыкулаў пра Бараціні й "Як паўсталі барацінкі"

Бараціні Тытус Лівіюш

Бараціні Тытус Лівіюш (BORATINI, Burattini, TYTUS LIWIUSZ) (1617-82), навуковец i мэтроляг,

механік, вынаходнік, італьянскага паходжаньня; ад 1641 у Рэчы Паспалітай; 1658 трымальнік

менніцы кароннай; 1659-66 масава выбіваў медзяныя шэлягі, нак званыя барацінкі; заснавальнік і

арганізатар астранамічнай абсэрваторыі ў Уяздове; аўтар трактату Misura universale (1675), дзе

прапанаваў уніфікацыю мераў.

http://encyklopedia.pwn.pl/9005_1.html

Як паўсталі барацінкі

/пераклад/ (http://e-numizmatyka.pl/money_full.php?lp=168)

Сытуацыя на землях РП ў сярэдзіне XVII стагодзьдзя была вельмі нацятай, канфлікт адбыўся між

іншым з-за пратэрмінаванай пазыкі на суму 36 млн злотых.

У гэты час краіна была засыпана чужымі манэтамі. Новы рэфарматар - Тытус Лівіюш Бараціні

прапанаваў каб з ходзячых ў абароце чужынскіх манэт выбіць новыя шэлягі, ды адначасова

замяніць старыя, zawierajace каля 12 % срэбра медзянымі манэтамі. Прадбачыў вялікія прыбыткі й

выгоды для скарбу дзяржавы, якія паслужылі б для аплаты даўгоў Рэчы Паспалітай і адбіліся б без

шкоды грашовага абароту.

Прапанова была прынятая. Скліканая ў 1659 годзе ў Варшаве камісыя меніцкая ухваліла выбіцьцѐ

2 млн медных шэлягаў. 1 мільѐн для Літвы і 1 мільѐн для Кароны. Са срэбных манэт білі: орты,

шастакі, траякі і грошы, вартасьць якіх складала 25-30% ніжэй намінальнай вартасьці.

Пасьля ухваленьня камісыі меньнічнай з 1659 году падскарбі каронны, якім тады быў Красінскі

падпісаў з Бараціні ўмову на біцьцѐ малых медных манет, ці так званых шэлягаў.

Калі ў лістападзе на рынку, у абіходзе з'явіліся выбітыя медзяныя шэлягі, былі яны прынятыя з

неахвотаю, ды нават варожа. Сярод людзей - з вуснаў у вусны - кружлялі пагалоскі, што "тыя

шэлягі са шкла робленыя, што ў пясок закапаныя ў шлак (гар, zuzel ) ператвараюцца, што маслам

маслам намазаныя ў муку неяк мяняюцца". Фактам было тое, што сапраўды медзь у шэлягах была

вельмі благога гатунку.

Сучасьнікі называлі медзяныя шэлягі барацінкамі ад прозьвішча іх ініцыятара - Тытуса Лівіюша

бараціні. Назва тая пратрывала дасюль.

Пасьля баратынак час на злотыя

/пераклад/ (http://e-numizmatyka.pl/money_full.php?lp=170&page_lp=1&opis_confirm=&keywords=)

http://baracinka.at.tut.by/barat_pp.html

7

Медзяныя барацінкі бітыя галоўныцм чынам для сплочваньня доўгу вайсковага (пра што пісалі ў

папярэднім артыкуле) не паправілі скарбовую сытуацыю дзяржавы, якая ў наступным годзе зноў

апынулася ў драматычнай сытуацыі.

У гэтым самым часе, у Львове з'явіўся Андрэй Тымфф (Andrzej Tymff), які як некалі Бараціні,

прапанаваў скарбовай камісыі новую эмісыю - гэтым разам срэбраных манэт, а менавіта златовак.

Камісыя прычынілася да гэтай прапановы. Новая, выбітая срэбраная златоўка мела вартасьць каля

13 грошай даўнейшых.

На адным баку златоўкі бачна карона, а пад ней каралеўскія ініцыялы " J.C.R. (Joannes Casimirus

Rex/ Як Казімір кароль)", на адваротнай бачны надпіс " Dat pretium servata salus potiorque metallo

est " (цэна гэтай манэты дае збавеньне Бацькаўшчыне, якая больш вартая за мэтал). Гэты зварот не

пераканаў насельніцтва, хутка ініцыялы J.C.R. прачыталі гэтак - як ініцыялы трагічнага прароцтва:

" Initium Calamitatis Regni " (пачатак няшчасьцяў каралеўства).

Новая срэбраная манэта эмітаваная праз Тымффа атрымала ад яго назву тынф, ці тымф. Як на ўсѐ

новае, так і на тую манэту зрэагавалі непрыязна. Насельніцтвам была прынята неахвотна і з боязю.

Адныя былі ўражаны бядотаю бацькаўшчыны, іншыя зноў, поўныя гумару, прынялі манэту

выбітую Андрэям Тымффам як добры жарт.

Хаос ў грашовым звароце РП ўзмацняўся, ды адначасова ўзмацняўся попыт на старыя манэты,

лепшай вартасьці. Цэна добрай манэты ўвесьчас расла і трэба было плаціць за яе штораз

большкую колькасьць медзякоў і тымфаў.

У 1717 годзе сабраўся Сойм такзваны пасыфікацыйны, названы таксама "нямым", калі пасьля

сарваньня сойму, акрамя маршалка канфэдэрацыі тарнаградскай Станіслава Ледушоўскага, што

чытаў ухвалы, нікому не давалі голаса. Усталявалі тады цэны "добрых грошай" , між іншым

дукатаў і таляраў ў стасунку да "грошай цяперашніх", ці медзяных барацінак.

Каб купіць дуката за 18 злотых польскіх, трэба было заплаціць 1620 шэлягаў. Пры такой меры

грошай, як успамінаюць некаторыя сучасьнікі, пачалі карыстацца запячатанымі мяхамі з

вартасьцю 500 злотых польскіх. У такім мяху мелася 45 тысяч шэлягаў вагою 60 кг.


Каталаг літоўскіх барацінак

1660

Год Апісаньне Мэтал Мынца Рэдкасьць

1660 TLB, Корвін Медзь Уяздоў -

8

Пагоня без шчыта, з "крыламі"

Авэрс: IOAN / CAS REX / T L B

Рэвэрс: SOLI MAG DVC LI 1660 / /

Авэрс: IOAN / ?CAS REX / T L B

Рэвэрс: SOLI MAG DVC LIT 1660 / /

9

Пагоня са шчытом і папонаю

Авэрс: ????/ CAS REX / ???

Рэвэрс: SOLI M?????? ?660 / /

Авэрс: IOAN / CAS REX / ????


10

Авэрс: IOAN/ CAS REX / T L B?


Авэрс: IOAN / CAS REX/ T L B


11

Авэрс: IOAN / CAS REX/ T L B

Рэвэрс: SOLI MAG D??????1660 / /



12

Авэрс: IOAN / CAS REX ?/ T L B


Авэрс: IOAN /?CAS REX / ???


13

Авэрс: IOAN / CAS REX / T?L B

Рэвэрс: SOL??MAG DVC LIT?1660 / /

1661

У 1661 годзе вядомыя 4 тыпы барацінак:

Гэрб Корвін

Вядомыя 3 тыпы літоўскіх барацінак 1661 году. З "крыламі" і шчытом, са шчытом і з "крыламі"

без шчыта.

Год Апісаньне Мэтал Меньніца Рэдкасьць

1661 TLB, Корвін Медзь Уяздоў -

Пагоня з "крыламі", са шчытом:

Авэрс: IOAN /CAS REX / ???


14

(Ivan.:1134:252 )

Авэрс: IOAN /CAS REX / T L B

Рэвэрс: SOLI MAG DVC ? LIT?1661 / /

(Ivan.:1134:252 )

Авэрс: IOAN / CAS REX / T L?B

Рэвэрс: SOLI?MAG DVC LIT 1661 / /

(Ivan.:1134:252 )

15


Рэвэрс: SOLI?MAG DVC LIT 1661 / / ("1" - спод не пляскаты, лічба пахілена)

(Ivan.:1134:252 )

Авэрс: IOAN /CAS ? REX / T L B

Рэвэрс: SOLI MAG DVC ? LIT 1661 / /

(Ivan.:1134:252 )

16


Рэвэрс: SOLI ? MAG DVC LIT 1661 / /

(Ivan.:1134:252 )

Авэрс: IOAN / CAS ???? / T L ? ?

Рэвэрс: SOLI MAG?DVC LIT 1661 / /

(Ivan.:1134:252 )

17

Пагоня са шчытом:

Авэрс: IOAN ? / CAS REX / T L ? ?


(Ivan.:1133:251 )

Авэрс: IOAN /CAS REX / T L? ?


18

Авэрс: ???? /CAS REX / T L B

Рэвэрс: SOLI MAG DVC LIT 1661/ /

(Ivan.:1133:251 )


Рэвэрс:SOLI MAG DVC LIT 1661/ /

(Ivan.:1133:251 )

19


Рэвэрс:SOLI MAG DVC LIT 1661 / /

(Ivan.:1133:251 )

Авэрс: IOAN /CAS REX / T ???

Рэвэрс:SOLI MAG DVC LI 1661 / /

скан з ласкавай згоды прадставіў удзельнік парталу Ізрой - Yuras

20

Пагоня з "крыламі", без шчыта (меч няроўны):

Авэрс: IOAN ?/CAS REX / T L B

Рэвэрс:SOLI MAG DVC LIT 1661 / /

(Ivan.:1137:255 )

Авэрс:???? /CAS???/???

Рэвэрс:SOL????????? 1661 / /

(Ivan.:1137:255 )

21

Авэрс: ? IOAN / CAS ?REX / T ?L B

Рэвэрс:SOLI ? MAG DVC LIT 1661 / /

(Ivan.:1137:255 )

манаграма HKPL


1661 TLB, HKPL Медзь Вільна R7

22

Авэрс: IOAN / CAS REX / ??B

Рэвэрс: SOL???G?DVC LI 1660 /

скан з ласкавай згоды прадставіў удзельнік парталу Ізрой - Drolls

Без гэрбу


1661 TLB, бэз гэрбу Медзь Уяздоў R

Авэрс: IOAN / ?CAS REX / T L???

Рэвэрс: SOLI MAG DVC LIT 1660


23

Са срэбра! - калекцыйная

№ кат. Год Апісаньне Мэтал Меньніца Рэдкасьць

К3591 1661 TLB, Корвін Срэбра Вільна R*

1663


1663 GFH, Сноп і Венява Медзь Аліва R1

У Іванаўскаса падзел Аліўскіх барацінак адбываўся па партрэтам караля. З рэверсу меліся дзьве

адмены напісаньня "SOLI" ды "SOL" ды напісаньнях "V" ці "U".

Аднак маецца розьніца ў Пагоні й "Веняве"- .

Пагоні двух відаў:

1. - рукаяць мяча ня бачная з кулака;

- на сьпіне вершніка верхняя "крыло" даўжэйшае;

- шолам закруглены;

- кароткі хвост каня.

2. - рукаяць мяча бачная;

- на сьпіне ніжняе "крыло" даўжэйшае;

- шолам загостраны;

- похва мяча даўжэйшае за жывот каня.

Розныя і "Венявы" - :

1. Рогі разьведезны ў бакі.

2. Рогі ўзьняты ўгору.

Клясыфікацыя барацінак мае свае цяжкасьці ў сувязі з ня якасным біцьцѐм ды й станамі манэт.

Шэлягі 1663 году з надпісам "SOL" і "V" на рэверсе мае два тыпы Пагоні

24

Авэрс: I OAN /CAS REX / GFH

Рэвэрс: SOL MAG D/ Сноп / (№1)/ VC LIT 1663 / Пагоня №1 (нага на снапе)

Авэрс: IOAN / CAS REX / GFH

Рэвэрс: SOL ? MAG D/ Сноп / (№1)/ VC LIT 1663 / Пагоня №1 (нага на снапе)

25


Рэвэрс: SOL MAG D/ Сноп / (№1)/ VC LIT 1663 / Пагоня №1 (нага над снапом)

Авэрс: IOAN ?/ CAS REX / GFH

Рэвэрс: SOL MAG D/ Сноп / (№1)/ VC LIT 1663 / Пагоня №1 (нага на снапе)

26

Авэрс: IOAN /??? ??? / GFH

Рэвэрс: SOL MAG D/ Сноп / (№1)/ VC LIT?1663/ Пагоня №2 (нага над снапом)

Авэрс: ?OAN / CAS REX/ GFH

Рэвэрс: SOL?MAG D/ Сноп / (№1)/ VC ? LIT 1663/ Пагоня №2 (нага над снапом)

27

Авэрс: IOAN /CAS REX / G?F?H

Рэвэрс: SOL MAG D/ Сноп / (№1)/ VC LIT 1663?/ Пагоня №2

("3" цапляе рукаяць мяча, нага на снапе )

Авэрс: IOAN /??? ??? / ???

Рэвэрс: SOL?????/ Сноп / (№2)/ VC LIT 1663 / Пагоня №2 ("3" цапляе рукаяць мяча,

нага над )

28

Шэлягі з надпісам "SOLI" і літарай "V"

Авэрс: IOAN/ CAS???? / G F H?

Рэвэрс: SOLI MAG D/ Сноп / (№2)/ VC LIT1663 / Пагоня №1 (нага над )

29


Рэвэрс: SOLI MAG D/ Сноп / (№2)/ VC LIT 1663 / Пагоня №1 (нага на снапе)

Авэрс: IOAN ?/CAS REX /G?F H

Рэвэрс: SOLI MAG D/ Сноп / (№2)/ VC LIT 1663/ Пагоня №2 ("3"

цапляе рукаяць мяча, нага на снапе)

30

Авэрс: IOAN / CAS R?? /???

Рэвэрс: SOLI MAG ? D/ Сноп / (№2)/ ????? 1663 /

Пагоня №2 ("3" цапляе рукаяць мяча, нага над )

Шэлягі 1663 году з "U" і надпісам "SOL" на рэверсе таксама маюць два такіх са-

мых тыпы Пагоні

Авэрс: IOAN /CAS REX / G F H

Рэвэрс: SOL MAG D/ Сноп / (№1)/ U???1663 / Пагоня №1 (нага над )

31

Авэрс: ???N /CAS REX / ???

Рэвэрс: SOL MAG ?D/ Сноп (без кропак)/ (№1)/ UC?LIT 1663 / Пагоня №2

(кропак вакол снапа няма ,нага перад снапом)

Авэрс: IOAN /CAS REX / T?L?B?

Рэвэрс: SOL MAG D/ Сноп (без кропак)/ (№1)/ UC?LIT 1663 /

Пагоня №2 (кропак вакол снапа няма ,нага перад снапом)

32

Авэрс: ?IOAN /CAS REX /G?F?H?

Рэвэрс: SOL ? Mag D/ Сноп / (№1) / UC LIT 1663 / Пагоня №2 (нага перад снапом, кропак не

відаць)

Авэрс: IOA??/CAS REX /GFH

Рэвэрс: SO??? ????/ Сноп / (№2) / UC LIT 1663 / Пагоня №2 ("3" цапляе рукаяць мяча, нага

над кропкай)

33

Шэлягі 1663 году з "U" і надпісам "SOLІ" на рэверсе

Авэрс: IOAN /CAS ? REX / G F H?

Рэвэрс: SOLI MAG D/ Сноп / (№1)/ UC LIT 1663 / Пагоня №1 (нага над )

Авэрс: ????N /CAS REX / ????

Рэвэрс: SOLI M???/ Сноп/ (№1)/ UC LIT 1663 / Пагоня №1 (нага перад снапом)

34


Рэвэрс: SOLI MAG? D/ Сноп / (№2)/ UC LIT 1663/ Пагоня №2 (нага над )

Авэрс: IOAN /CAS REX / G F?H

Рэвэрс: SOLI MAG D/ Сноп/ (№1)/ UC LIT 1663 / Пагоня №2 (нага над )

1664

У 1664 годзе літоўскія барацінкі біліся толькі ў Вільні. Было выбіта салідаў на 859 600 злотых (гэ-

та тэарэтычна 77 364 000 барацінак).

За гэты год вядомыя толькі адзін тып бюсту Яна Казіміра й адзін тып Пагоні - вершнік з "крыламі"

і без шчыта. Манаграма - вялікая.

35


К3593 1664 TLB, HKPL Медзь Вільня -


Рэвэрс: SOLI MAG DVC LIT 1664 /HKPL/


Рэвэрс: SOLI MA???? LIT 1664 /HKPL/

36


Рэвэрс: SOLI M??DVC LIT 1664 /HKPL/

Авэрс: IOAN /CAS REX / T L B (L- на бюсце Яна Казіміра)

Рэвэрс: SOLI MAG DVC LIT 1664 /HKPL/

37

Авэрс: IOAN /CAS RE? / ???

Рэвэрс: SOLI MAG DVC L?? ?664 /HKPL/

Авэрс: IOAN ?/CAS REX / ???

Рэвэрс: SOLI M???????IT 1664 /HKPL/

38


Рэвэрс: SOLI M??????? LIT 1664 /HKPL/

Авэрс: IOAN ? /CAS REX / T L B

Рэвэрс: SOLI MAG ???? LIT 1664 /HKPL/

Авэрс:?IOAN ? /CAS REX /T??

Рэвэрс: SOLI MAG DVC LIT 166 4 /HKPL/

39

Авэрс: IOAN / CAS REX / T L B?

Рэвэрс: SOLI MAG DVC LIT 1 6 6 4 /HKPL/

1665

У 1665 годзе вядомыя 6 тыпаў барацінак:

Вялікая манаграма HKPL (Вільня)

У 1665 годзе на віленскай мынцы барацінак выбіта на 2 122 200 злотых (190 998 000 асобнікаў).

За гэты год вядомыя толькі адзін тып бюсту Яна Казіміра й адзін тып Пагоні - вершнік з "крыламі"

і без шчыта. Манаграма - вялікая/

Прапанаваны на сайце падзел:

- па авэрсу - "зорка"(*), "кропка"( ) ці нічога над галавою;

- па рэверсу - * * ці * ці ці ці


1665 TLB, HKPL Медзь Вільня -

40

Авэрс: IOAN ?/ CAS?REX / ???

Рэвэрс: SOLI?MAG DVC?LIT 1665 / * *


Авэрс: IOAN */ CAS REX / TLB

Рэвэрс: SOLI MAG DVC LIT 1665 / * (рукаяць мяча цапляе 6)

41

Авэрс: IOAN */ CAS REX / T?L?B

Рэвэрс: SOLI MAG DVC LIT 1665 / *

Авэрс: IOAN */ CAS REX / TLB

Рэвэрс: SOLI MAG DVC LIT 1665 / *

42

Авэрс: IOAN */ CAS REX / ???

Рэвэрс: SOLI MAG DVC LIT 1665 / * (рукаяць мяча цапляе 5)

Авэрс: IOAN / *CAS REX / ???

Рэвэрс: SOLI ? MAG DVC LIT 1665 / *

43

Авэрс: IOAN / CAS?REX /T L B?

Рэвэрс: SOLI MAG DVC????1665 / *


Авэрс: IOAN */ CAS REX / ???

Рэвэрс: SOLI MAG DVC LI T 1665 /

Авэрс: IOAN */ CAS REX / T L B?

Рэвэрс: SOLI ? MAG DVC LIT 1665 /

44

Авэрс: IOAN / CAS REX / ???

Рэвэрс: SOLI MAG DVC LIT 1665 /

Авэрс:?IOAN / CAS R?? / ???


45

Авэрс: IOAN / C AS REX / TL B

Рэвэрс: SOLI MAGD VC LIT 1665 /

Авэрс: IOAN* / CAS REX / T L B


46

Авэрс: IOAN / CAS REX / TLB


Авэрс: IOAN* / CAS?REX / T L B


47

Авэрс: IOAN / CAS REX / T??

Рэвэрс: S?????G DVC LIT 1665 /

Малая манаграма HKPL (Берасьце-Брэст)

У 1665 годзе на берасьцейскай мынцы барацінак выбіта на 246 500 злотых (22 185 000 асобнікаў).

Берасьцейскія барацінкі лѐгка адрозьніць малой манаграмаю і вершнікам Пагоні са шчытом,

але без "крылаў" (такія самыя і 1666 году).


1665 TLB, HKPL (мал.) Медзь Брэст R


Рэвэрс: SO?????? LIT 1665 / /

(Ivan.:1150:258 )

48

Авэрс: IOAN?/???REX / T L?B?

Рэвэрс: SOLI???? LIT 1665 / /

(Ivan.:1150:258 )

скан з ласкавай згоды прадставіў удзельнік парталу Ізрой - Drolls

Гэрб Крысьпін GFH

Рэверс магчыма падзяліць на:

1. Галава аленя над надпісам (без кропак і з кропкамі)

2. Галава аленя паміж надпісамі (з надпісам DVC i DUC)


1665 GFH, Крысьпін (Галава

аленя)

Медзь Коўна R1

Галава аленя над надпісам:

49

Авэрс: IOAN /?CAS REX?/ G F???

Рэвэрс: SOLI ?????? LIT 1665 /

Авэрс: IOAN?/?CAS REX/ G F H

Рэвэрс: SOLI MA????? LIT 1665 / ?


Рэвэрс: ?SOLI MAG DVC LIT 1665 /

50

Авэрс: IOAN /??AS?REX / G F?H


"SOL" i "DUC"

Авэрс: IOAN /CAS REX/ GFH

Рэвэрс: SOL MAG DUC LIT 1665 /

неапісаны ў Іванаўскаса і Нямірыча

51

Відаць пераходны варыянт -Галава аленя над надпісам, але ўкліньваецца між DU

Авэрс: ? IOAN /CAS REX / ???

Рэвэрс: SOLI MAG D U?? ??T 1665

Галава аленя паміж надпісамі:

DUC

Авэрс: ?IOAN?/?CAS REX / G F H

Рэвэрс: SOLI MAG D UC?LIT 1665

52

Авэрс: ? IOAN /CAS REX / ???

Рэвэрс: SOLI MAG D UC LIT 1665

DVC

Авэрс: IOAN /CAS ? REX / ???

Рэвэрс: SOLI M??? VC LIT 1665

53

Авэрс: IOAN /CAS ? REX / GFH

Рэвэрс: SOLI MAG D VC LIT 1665

Авэрс: ? IOAN /CAS ? REX / G F H

Рэвэрс: SOLI MAG D VC LIT 1665 / над аленем, рог цапляе V

Авэрс: ? IOAN /CAS REX / G?F?H

Рэвэрс: SOLI MAG D VC LIT?1665 / над аленем, рог цапляе V

54

Авэрс: IOAN?/????? / ?F?

Рэвэрс: ???????D VC LIT 1665 / над аленем

Гэрб Крысьпін TZB


К3595 1665 TZB, Крысьпін (Гала-

ва аленя)

Медзь Коўна R6

Гэрб Корвін TLB


К3597 1665 TLB, Корвін Медзь Уяздоў R5

55

Гэрб Венява і Сноп, GFH


К3598 1665 GFH, Сноп і Венява Медзь Аліва R6

1666

У 1666 годзе вядомыя 7 тыпаў барацінак:

Вялікая манаграма HKPL (Вільня)

У 1666 годзе на Віленскай мынцы было выбіта было выбіта з "лішкам" 1 636 700 злотых ці 147 303

000 барацінак!

Віленскія барацінкі падзяляюцца на Пагоню з вялікім і малым шчытом, а таксама на разьдзяляль-

нікі між - зоркі і кропкі.

56


1666 TLB, HKPL Медзь Вільня -

Зорачкі:

Вялікі шчыт

Авэрс: IOAN/ CAS REX / T L B

Рэвэрс: SOLI MAG DVC LIT 1666 / * *



57


Рэвэрс: SOLI ? MAG ??? LIT 1666 / * *

Авэрс: IOAN / CAS REX / T L B?

Рэвэрс: SOLI MAG? DVC LIT 1666 / * *

58

Зорачкі, абрэзаныя, падобныя да перакуленых "К" :


Авэрс: IOAN*/ CAS REX / T L B


Авэрс: IOAN*/ CAS REX / T L B


59

Авэрс: IOAN * / ?CAS REX / T?L?B

Рэвэрс: SOLI MAG?DVC LIT 1666 / * *

Кропкі:



Рэвэрс: SOLI MAG DVC LIT 1666 / (меч пад нахілам)


Рэвэрс: SOLI MAG DVC LIT?1666 /

60


Рэвэрс: SOLI MAG ? DVC LI T 1666 /

Авэрс: IOAN / CAS REX / T???

Рэвэрс: SOLI MAG ? DVC LIT 1666 /

61

Малы шчыт

Авэрс:????/ CAS REX /???



Рэвэрс: SOLI MAG DVC L IT 1666 /

62



Авэрс: IOAN* / CAS REX / T L B


Малая манаграма HKPL (Берасьце-Брэст)

У 1666 годзе на Берасьцейскай мынцы было выбіта з "лішкам" 2 500 300 злотых ці 225 027 000

барацінак!

Берасьцейскія барацінкі лѐгка адрозьніць малой манаграмаю і вершнікам Пагоні са шчытом,

але без "крылаў" (такія самыя і 1665 году).

63


1666 TLB, HKPL Медзь Брэст -

Авэрс:IOAN / CAS REX / T L B

Рэвэрс: SOLI MAG DVC LIT 1666/

(Ivan.:1161:258 )

Авэрс: IOAN / CAS REX / T????

Рэвэрс: SOLI MAG?DVC LIT 1666/

(Ivan.:1161:258 )

64

Авэрс: IOAN / CAS REX / T????


(Ivan.:1161:258 )

Авэрс: IOAN?/ CAS REX / T L B


(Ivan.:1161:258 )

65

Авэрс:IOAN(M?) / CAS REX / ???


(Ivan.:1161:258 )

Авэрс: IOAN / CAS REX / T? L? B


(Ivan.:1161:258 )

66

Авэрс: IOAN? / CAS REX / T L B

Рэвэрс: SOLI ? MA?? ??C LIT 1666 /

(Ivan.:1161:258 )

Авэрс: IOAN / CAS REX / T L?B?

Рэвэрс: SOLI ? MAG DVC LIT 1666 /

(Ivan.:1161:258 )

67

* *

Авэрс:IOAN / ?CAS REX / TL B


(Ivan.:1161:258 )


Манаграма HKPL - TZH (Мальбарк)


К3603 1666 TZH, HKPL Медзь Мальбарк R8

Манаграма HKPL - GFH (Мальбарк)

Мынца ў Мальбарку працавала з 5.03.1666 да 8.10.1666. За час свайго існаваньня выбіла 677 700

злотых, ці 60 993 000 барацінак.


1666 GFH, HKPL Медзь Мальбарк R1

68

Авэрс:IOAN/ CAS REX / G F H


(Ivan.:1163:264 )

Авэрс:IOAN?/ CAS REX / G F H


(Ivan.:1163:264 )

69

Авэрс:IOAN?/?CAS?REX / G F H

Рэвэрс: SOLI MAG DVC LIT?????/

(Ivan.:1163:264 ) скан з ласкавай згоды прадставіў удзельнік парталу Ізрой - Yuras

Авэрс:IOAN?/ ?CAS REX / G F H

Рэвэрс: SOLI MAG????? LIT 1 666/

(Ivan.:1163:264 )

70

Авэрс:IOAN / CAS?REX / G?F?H

Рэвэрс: SOLI MAG DUC?LIT 1666/

(Ivan.:1162:264 )

Гэрб Крысьпін GFH

Рэверс магчыма падзяліць на:

1. Галава аленя над надпісам (без кропак і з кропкамі)

2. Шыя аленя паміж надпісамі

3. Галава аленя паміж надпісамі (з надпісам DVC i DUC)


1666 GFH, Крысьпін Медзь Коўна R

Галава аленя над надпісам:

71

Авэрс: ? IOAN /CAS REX / G??



Рэвэрс: SO?????G DVC LIT 1666/ (меч цапляе апошнюю "6")

Авэрс: ?IOAN /C A S REX ?/ ???


72

Авэрс: IOAN /CAS REX / GFH


Авэрс: IOAN /CAS REX / GFH

Рэвэрс: SOLI MAG ? DVC LIT 1666/

73

Авэрс: IOAN?/CAS REX / GFH?


Авэрс: ?IOAN?/CAS REX /????

Рэвэрс: SOLI MAG?DVC?LIT 1666/

Шыя аленя паміж надпісамі:

74

Авэрс: IOAN /CAS REX/ GFH

Рэвэрс: SOLI ? MAG D VC LIT 1666

Авэрс: ?IOAN / CAS REX/ G F H

Рэвэрс: SOLI ???G?D VC LIT 1666

Авэрс: ? IOAN */CAS REX?/ ???

Рэвэрс: SOLI MAG D VC LIT 1666

75

Галава аленя паміж надпісамі:

Авэрс: IOAN /CAS REX/ ?G F?H

Рэвэрс: SOLI MAG D VC LIT 1666 (рог цапляе "V")

Авэрс: IOAN /CAS REX / G F H?

Рэвэрс: SOLI MAG?D VC ? LIT 1666

76

Авэрс: IOAN /CAS REX / G?F H

Рэвэрс: SOLI MAG D VC ?LIT 1666

Авэрс: IOAN?/?CAS?REX / G?F H

Рэвэрс: SOLI MAG D VC LIT 1666/ над


Гэрб Корвін TLB


К3599 1666 TLB, Корвін Медзь Уяздоў R6

77

Гэрб Венява і Сноп, GFH


К3600 1666 GFH, Сноп і Венява Медзь Аліва R6

1667

№ кат. Год Апісаньне Мэтал Меньніца Рэдкасьць Кошт

К3605 1667 TLB, Корвін Медзь Уяздоў R7 25$

78


К3606 1667 TLB, HKPL Медзь Брэст R7 25$

1668


К3607 1668 TLB, HKPL Медзь Вільна R7 25$

79

Каталаг польскіх барацінак

(на ўсіх пад арлом знаходзіцца Сьлепаўрон)


1659 TLB Медзь Уяздоў R

80


1660 TLB Медзь Уяздоў -

81


1660 TLB Срэбра Уяздоў R*



82


1662 TLB Медзь Уяздоў R7


1663 TLB, арол з кароткім хва-

стом

Медзь Уяздоў -


83

1663 TLB, арол з доўгім хвас-

том

Медзь Кракаў -



84




85

1666 TLB Медзь Брэст R3





86

Фальшывыя баратынкі

Літоўскія

Паглядзіце на нос Караля ці твар вершніка. А калі прыглядзецца да пысы каня, дык усялякія сум-

неньні сыдуць наогул.

88

Польскія

90

Фальшывая каронная баратынка - з абодвух бакоў аднолькавы малюнак

Фотаздымкі дэструктаў барацінак

Люстранкі

91

Двайны удар

94

Дэструкты:

Меньніцы (манэтныя двары)

Аліва

Брэст - адзін з цэнтраў мнэтнай вытворчасьці ў Рэчы Паспалітай. Створаны ў час грашовай рэфо-

рмы 1659-66 гг для выпуску медных солідаў. Заснаваны паводле пастановы Варшаўскага сейму

ад 22.03.1659 г., але з-за адсутнасьці сродкаў працаваў з 04.12.1665 да 16.12.1666 (былі выбіты

шэлягі і на 1667 год) на падставе віленскага пагадненьня ад 06.07.1665 г. паміж прадстаўніком

земскага скарбу ВКЛ і А.М. Банданэлі, які кіраваў Берасьцейскай меньніцай у якасьці прадс-

таўніка манэтнага двара Ціта Лівія Бараціні.

Усяго выбіта 240 680 150 медных солідаў вартасьцю 2674268 злотых 10 грошай. (Як літоўскіх гэ-

так і польскіх.)

Пад пагоняю зьмяшчалася манаграма І.К. Кіршэнштэйна (падскарбія вялікага літоўскага 1662-

1672 гг)

Соліды падобныя да тых, што выбіваў Віленскі манэтны двор. Ёсьць меркаваньне, што большая

частка накладу мае адметныя рысы: шчыт з вострым вуглом, малая манаграма, палеаграфічныя

асаблівасьці.

Вільня - існавала з канца 15 стагодзьдзя да 30.12.1667 г. (выбіты апошнія шэлягі з годам 1668)

Медныя шэлягі 1664-1666 падобныя на соліды Берасьцейскай меньніцы 1665-1667 гг, асобныя

выпускі не адрозьніваюцца нават дробнымі прыкметамі.

Коўна

Кракаў

Мальбарк

Уяздоў

95

Уяздоўскі замак, 17-е стагодзьдзе Уяздоўскі замак у сучасны час пасьля

аднаўленьня па ІІ Сусьветнай вайне

Гэрбы і манаграмы

"Сьляпы воран" (Сьлепаўрон, slepowron) - Ян Казімір Красінскі вялікі падскарбі карон-

ны.(1659-1658)

"Корвін" (разнавіднасьць "Сьляпога ворану" )Вінсэнт Гансеўскі, вялікі падскарбі літоўскі

(1652-1662).,

"Венява" - Багуслаў Ляшчынскі, вялікі падскарбі каронны (1650-1659).

"HKPL" - манаграма Іераніма Крыспіна Кірсэнштейна (1662-1676).

"Крысьпін" гэрб Іераніма Крыспіна Кірсэнштейна (1662-1676)

Літаратура пра барацінкі

Беларусь:

1. Гулецкі Дз., Грамыка А., Крываручка А. "Манеты Беларусі (да 1707г)", выд. Логвінава, Менск,

2007. На ст. 152, 153, 156 - згадкі тыпаў літоўскіх і кароных барацінак зь іх коштамі.

2. Гулецкі Дзьмітый "Манеты Беларускай даўніны", "Беларусь", Менск, 2007, ст.139-148 - "Медзя-

ны патоп".

3. Какареко В.И., Шталенков И.Н. "Монеты Великого княжества Литовского 1492-1707", УП

"Экоперспектива", Менск, 2005. На ст. 59-60 каталѐг літоўскіх манэт з коштамі. На ст. 58 - ма-

награмы.

4. Кулик Барбара, Филипов Кшиштоф "Медные шеляги полевого гетмана Винцентия Гонсевского,

великого подскарбия литовского", банскаўскі Весьнік, №02 / 2006 г.

7. Равяка Р. "Літоўскія барацінкі 1660-1661 гадоў"// Калекцыйная спадчына Вялікага Княства,

Мінск, 2008, выд.І.П.Логвінаў

96

6. Рябцевич В. "Нумизматика Беларуси", Менск, 1995

7. Рябцевич В.Н. "О чем рассказывают монеты", изд. 2-е, "Народная Асьвета", Менск, 1978.

Летува:

1. Ivanauskas E. "Coins of Lithuania 1386-1707", Вільня, 1999

2. Eduardas Remecas "Jono Kazimiero varinia silingai,rasti Lietuvos valdovu rumu

teritorijoje"//Numizmatika -1, 2000

3. Янушонис С. "Проблема дешифровки инициалов G.F.H. на литовских медных шиллингах 1663-

1667 гг" // Материалы межреспубликанской научной конференции по источниковедению и ис-

торикографии народов прибалтийских республик СССР, Вільня, 1978, ст.42.

Польшча:

1. Janusonis S. "Nieznane rachunki z lat 1663-1667 dotyczace bicia miedzianych szelagow w mennicach

W.Ks.Litewskiego" // WN, 1975, z.2, старонкі 102-105.

2. Gumowski M. "Podrecznik numizmatyki polskiej".

3. Antoni Hnilko "Wlosi w Polsce" 1.cz. - "Tytus Liwjusz Boratyni, dworzanin krola Jana Kazimierza.

Micarz i Uczony" Krakow, 1923

4. Mikolajczyk A. "Tryals of T.L. Boratyni in 1661 and 1662 revised" // WN 1979, старонка 61.

5. Niemirycz Wojciech "POLSKA MONETA MIEDZIANA W XVII WIEKU" выдадзена Muzeum

Okregowe w Bialymstoku ў 1979г. - зьмешчаны ў ѐй каталаг ахоплівае 181 тып.

6. Niemirycz Wojciech "Skarb boratynek z Przasnysza" // WN 1973, z.2, старонка 96, №131.

7. Pienkowski Robert "MONETA MIEDZIANA NA ZIEMIACH POLSKICH" выдадзеная ў 1998 г.

Музэем Медзі ў Легніцы.

8. Przeglad Numizmatyczny №3, 1998 г. - надрукавана першая частка Каталѐга-цэньніка польскіх

медных манэт 1333 - 1841 гг.

9. Rybarski R. "Skarb i pieniadz za Jana Kazimiera, Michala Korybuta i Jana III", Варшава, 1939

10. Синчук И. "Шеляжные" монетные дворы ВКЛ и медные солиды Яна Казимира в кладах" //

Materialy z III Miedzynarodowej Konferencji Numizmatycznej, Варшава, 1998.

(Падрыхтаваў Руслан Равяка)

С сайта 20literatura/monety... · 2011-10-24 · Аднак некалі той медны...

Documents