эрүү нүүрний физиологи 201

103
Эрүү нүүрний физиологи судлах зүйлс НАЭА 201 Г.Хишгээ

Upload: -

Post on 11-Jan-2017

815 views

Category:

Health & Medicine


6 download

TRANSCRIPT

Page 1: эрүү нүүрний физиологи 201

Эрүү нүүрний физиологи судлах зүйлс

НАЭА 201 Г.Хишгээ

Page 2: эрүү нүүрний физиологи 201

Эрүү нүүрний эд эрхтний оролцоотой явагдах өвөрмөц болон нэгдмэл ү/а-ны механизмыг гадаад дотооп орчноос хамааруулж судалдаг. 1. Химийн бодис2. Оршихуун3. Эс 4. Эд 5. Эрхтэн6. Эрхтэн тогтолцоо7. Бие махбод

Page 3: эрүү нүүрний физиологи 201

ҮАЭ-эсийн болон ширхэглэг эдээс тогтсон цусны эргэлт мэдрэлжүүлэлттэй эрхтний ү/а-ны нэг бүрдэл хэсэг

Үйл ажиллагааны элемент

Page 4: эрүү нүүрний физиологи 201

ҮАЭ-д дараах бүтцүүд ордог.1. Ажиллах хэсэг2. Судасны бүрдэл3. Мэдрэлийн багц: булчинтай хэсэг-

синапс, түргэн зохицуулгатэй синапсгүй- нейромедиаторын ялгарлаар өвөрмөц ба холбогч эдтэй хэсгийг зохицуулна

Нүүр амны хэсэгт шүдний, парадонтийн, шүлсний булчирхайн ҮАЭ байдаг.

Page 5: эрүү нүүрний физиологи 201

Үйл ажиллагааны тогтолцоо П.К.Анохин

Page 6: эрүү нүүрний физиологи 201

Үйлийн үр дүн, үр дүнгийн төв рүү өгсөх мэдээлэл-захынБие махбодод дараахь ү/а-ны тогтолцоо

байдаг. Хоолны бөөнийг үүсгэх Гомеостазыг хангагч: Цусан дахь хоол

тэжээлийн хэвийн хэмжээнд барих

Page 7: эрүү нүүрний физиологи 201

Эцсийн үр дүн бүхий үйл ажиллагааны тогтолцоо

Page 8: эрүү нүүрний физиологи 201

Толгойн ясыг 2хэсэгт хуваадаг1. Нүүр яс-нүүр амьсгалын хоол

боловсруулах замын эхлэл, мэдрэхүйн эрхтэн

2. Тархины хэсэгийн яс- толгойн ясны тархи

Толгойн ясны бүтэц, онцлог

Page 9: эрүү нүүрний физиологи 201

Нүүр ясНүүр яс: 6 хос хоншоор хацрын тагнайн нулимсны хамрын яс хясаа3хос биш андис яс эрүү хэлэн доорх

Page 10: эрүү нүүрний физиологи 201

Хоншоор ясХоншоорын гадаргуу Урд гадаргуу Чамархайн ар

гадаргуу Нүдний аяганы талын Хамар талын Хоншоорын

сэртэнгүүд Духны сэртэн Хамрын сэртэн Тагнайн сэртэн Түүшингийн сэртэн

Page 11: эрүү нүүрний физиологи 201

Хацар яс нь хоншоор дух суурь ба чамархайн ясны дунд , зажлах P-г зохицуулна.

Тагнайн яс Нулимсны яс Хамар яс- Андис яс- хясаа ясны ар хэсэг болдог Хамрын хясаа ясны хэсэг- урд-хоншоор,

ар-тагнай Хэлний доод-хэлний, хүзүүний,

залгиурын булчин

Page 12: эрүү нүүрний физиологи 201

Эрүү нь чамархайн ястай үеэр холбогддог бөгөөд нүүрний ганц хөдөлгөөнтэй яс юм.

Эрүү

Page 13: эрүү нүүрний физиологи 201

Контрфорс

Нүүрний хэсэгт зажлах даралтыг тараан дамжуулдаг зузаарсан хэсэг 1. Дух хамрын2. Шанаа чамархайн3. Жигүүрийн4. Эрүүний контрфорс

Page 14: эрүү нүүрний физиологи 201

Толгойн тархины хэсгийн яс

Page 15: эрүү нүүрний физиологи 201

1. Духны яс2. Самалдаг яс3. Суурь яс-их бие, 3хос сэртэн4. Дагзны яс5. Зулай яс- дагз духны хооронд 6. Чамархайн яс-хайрст хэсэг: чамархайг суурь

ба зулай ястай холбоно хэнгэрэг хэсэг-сонголын гаднах нүх чулуунцар-3н талт пирамид

Page 16: эрүү нүүрний физиологи 201
Page 17: эрүү нүүрний физиологи 201

Нүүр амны булчингийн физиологи

Инээлгэгч болон Зажлуурын булчин

Page 18: эрүү нүүрний физиологи 201
Page 19: эрүү нүүрний физиологи 201

Инээлгэгч булчин -Нүдийг тойрсон булчин

Page 20: эрүү нүүрний физиологи 201

Хөмсөг зангидагч-духыг доош дотогш татаж ховил үүсгэнэ.

Хамар тойрсон-хамрын нүхийг өргөсгөж, таславчийг доош татна

Page 21: эрүү нүүрний физиологи 201

Ам тойрсон булчин

Ам хамхих, хөхөх, зажлах уйтгар гуниг, жигшил, амны өнцгийг доош, хажуу тийш, дээш гадагш, арагш татах, хацрыг шүдэнд наалдуулах үүрэгтэй.

Page 22: эрүү нүүрний физиологи 201

Ам тойрсон булчингууд1. Дээд доод уруулыг үүсгэгч2. Амны өнцөг буулгагч3. Доод уруул буулгах 4. Эрүүн доорх 5. Завьжны6. Дээд уруул өргөдөг7. Хацрын их бага булчин

Page 23: эрүү нүүрний физиологи 201

Зажлуурын булчин Зажлуурын 4 өнцөгт-эрүүг өргөж, шүдийг хавируулах

Чамархайн булчин-эрүүг өргөж арагш

татах

Page 24: эрүү нүүрний физиологи 201

Зажлуурын булчин

Page 25: эрүү нүүрний физиологи 201

Дотор жигүүр сэртэн Хажуу жигүүр сэртэн Эрүү хэлний доод ясны 2 гэдэст булчин Хэлний доод ясны

Page 26: эрүү нүүрний физиологи 201

Эрүү нүүрний булчин нь сэрэх, дамжуулах, агших, уян харимхай чанартай.

Булчингийн физиологийн шинж

Page 27: эрүү нүүрний физиологи 201

Эсийн доторх бодисуудыг-протоплазм

Ус-эсийн 70-85%

уураг-бүтэц, ион нэвтрүүлэх

Нүүрс ус-

энергийн эх

үүсвэр

Өөх тос-фосфолип

ид, холестрол

Эрдэс бодис-

K,Mg, P, S

Үүнд Эсийн мембран

Бөөмийн мембранЭндоплазмын хүүдийГольджийн аппаратМитохондриЛизосомЦентроль

Эсэд агуулагдах биет бүтцүүдийг-оршихуун

Page 28: эрүү нүүрний физиологи 201

Тусгаарлах Нэвчилт саатуулах Бодисын конц ялгавар Цахилгаан цочруул болгох

Булчингийн эсийн мембран

Page 29: эрүү нүүрний физиологи 201

Ион болон бодисууд эсийн мембранаар шилжихNa, K-ын шахуурга нь эсийн осмос тэнцвэрт байдал, V-г тогтмол байлгах

үүрэгтэй.

Page 30: эрүү нүүрний физиологи 201
Page 31: эрүү нүүрний физиологи 201

Кальцын шахуурга АТР-г агуулж задарсан энергиэр нь

ажилладаг.1 АТР=2 Са

Page 32: эрүү нүүрний физиологи 201

Булчингийн эсийн мембраны тайвны потенциал

Эс тайван байх үед мембраны гадна дотор талд цахилгаан цэнэгийн ялгавар үүсдэг. Тайвны пот 50-100мВ

К-ын ионоор тайвны потенциал үүсэх

Page 33: эрүү нүүрний физиологи 201

Эс тайван үед К гадагшилна. Эсийн дотор тал сөргөөр

цэнэглэгдэнэ. Эсийн гадар тал эерэгээр Эерэгээр цэнэглэгдсэн к-ын ион

мембраны гадна талаас түлхэж тайвны потенциалд нөлөөлнө.

Page 34: эрүү нүүрний физиологи 201

Булчингийн эсийн үйлийн потенциал

Мембраны потенциалын түргэн хэлбэлзэл 1. Тайван үе2. Туйлгүйших үе3. Эргэн туйлших үе4. Үлдэгдэл

потенциалын үе

Page 35: эрүү нүүрний физиологи 201

Сэрлийн үеийн сэрэх чанарын өөрчлөлт

Дахин сэрэх үе-рефрактор Туйлын рефрактор

1мс Харьцангуй

рефрактор үе

Page 36: эрүү нүүрний физиологи 201

Булчин нь булчингийн ширхэгүүдээс бүрдэх ба энэ нь 1мкм голчтой миофибриллээс тогтоно.

Булчингийн агшигч уургууд

Page 37: эрүү нүүрний физиологи 201

Миофибрилл нь Z хавтасаар 2.5см зайтай таслагдан заагдагдана-

саркомер

Н.Haxley, A.Haxley “гулсалтын онол”

Page 38: эрүү нүүрний физиологи 201

Миозин уургийн бүтэц Гүүр-миозины

хажуу дахь 20нм ургацаг

Толгойн хэсэг актинтай холбогдох

Толгой-АТФ-г задалж Е

Толгой-хүзүүгээрээ нугарах

Page 39: эрүү нүүрний физиологи 201

Актин уургийн бүтэцТропонин нь I, C, T гэсэн хэсэгтэй I-нарийн бүдүүн

ширхэг Т-тропомиозин

уурагтай С-кальцын

ионтой холбоно

Саркоплазмын хүүдийн төгсгөл нь Т тогтолцоонд

Наалдаж Үйлийн

потенциал дамжин

Фермент идэвхждэг-Са

АТФ

Page 40: эрүү нүүрний физиологи 201

Булчин агших дараалал

Page 41: эрүү нүүрний физиологи 201

Агшилт нь 2 хэлбэртэй1. Нэгчилсэн-булчинг нэг удаа зааг хүчээр

үйлчилхэд2. Гөлгөр-өмнөх цочролоос гараагүй үед3. Шүдэлсэн-булчин суларч байх үед

үйлчлэх

Булчингийн агшилтын хэлбэрүүд

Page 42: эрүү нүүрний физиологи 201

Булчингийн ажил

Булчингийн ү/а сулрах-ядрал

Ажил хийх гол үүрэгтэй

Ачаа дундаж үед ХИ ажил хийнэ

Page 43: эрүү нүүрний физиологи 201

Эрүү нүүрний мэдрэхүйн физиологи

Page 44: эрүү нүүрний физиологи 201

Цочруулын шинж чанараар нь

Page 45: эрүү нүүрний физиологи 201
Page 46: эрүү нүүрний физиологи 201

Мэдрэхүйн тогтолцоо нь:

Рецептор

Дамжуулах зам

Төв

Page 47: эрүү нүүрний физиологи 201

Мэдрэхүйг эрхтний үндсэн үүрэг Үйлийн потенциал үүсэх Үйлийн потенциалыг импульс болгон

хувиргах Мэдрэлийн идэвхжилийг мэдрэлийн бөөмд

дамуулах, өөрчлөн хувиргах Дүн шинжилгээ хийх Дохионы шинж чанарыг ялган салгах

Page 48: эрүү нүүрний физиологи 201

Амны хөндийн салст бүрхүүлийн рецептор

Page 49: эрүү нүүрний физиологи 201

Эрүү нүүрнээс ирж буй мэдээллийг шинжээр нь:

Амтны Хүйтний Халууны Хүрэлцэх Өвдөлтийн Проприочептив Амны хөндийд өвөрмөц үүргээр: Биеийн мэдрэхүйн Хеморецептор-амтны Проприорецептор

Page 50: эрүү нүүрний физиологи 201

Рецепторын сэрэл төвд харилцан

адилгүй хурдтай очно. Аманд хоол орход импульс хэлний

мэдрэлээр дамжина. Хоолны бодис ыг шүргэхэд

хэлбэрийг найрлагаас нь хамаарахгүй дамжуулна.

Хүрэлцэх рецептор

Page 51: эрүү нүүрний физиологи 201

Хоолны бодисын халуун хүйтнийг мэдээлдэг Өвөрмөц-темпратурын болон механик

цочруулаар сэрэлд орно, t ихэсхэд импульс ихэснэ.

Өөр өөр сэрлүүд ТМТ-д нэгтгэгдэж нэг бүтэн тодорхой мэдрэмж үүсгэнэ.

Терморецептор

Page 52: эрүү нүүрний физиологи 201

Эрүү нүүрний, хацрын рецептор цочроход: Зүрх судас Зажлах залгих Ходоодны хөдөлгөөн Бодисын солилцоо Булчингийн чангарал Цус төлжүүлэх эрхтэн Хоол рефлексийн замаар хөхлөгөнд нөлөөлнө.

Рефлекст нөлөөлөл

Page 53: эрүү нүүрний физиологи 201

Амны анализатор нь эрүү нүүрний хэсгийн хамт чиглэсэн зорилготой ү/а-нд оролцоно.

1. Өгсөх мэдээлэл2. Түлхэгч өгсөх

мэдээлэл3. Эргэх мэдээлэл

Page 54: эрүү нүүрний физиологи 201

Салст бүрхүүлийн рецептор нь мэдрэлийн чөлөөт төгсгөл бөгөөд ялтас, товч, ороомог хэлбэртэй өвөрмөц амтны эстэй байна

Амны хөндийн салст бүрхүүлийн мэдрэхүйн тогтолцоо

Мэд

рэхү

йн

хэлб

эр

Хүрэлцэхүйн

Темпратурын

Өвдөлтийн

Page 55: эрүү нүүрний физиологи 201

Шүргэх-утаслаг хөхлөг Даралтын Доргилтын Үйл ажиллагааны онцлогоор: Үет-хөдөлгөөнтэй цочруулын үед сэрэлд Статик-удаан статик цочролын үед цочирно

Хүрэлцэхүйн рецептор

Page 56: эрүү нүүрний физиологи 201

Хүрэлцэх мэдрэхүй нь- Хэлний үзүүр Салст бүрхүүл Уруулын улаан хүрээнд түгээмэл байна. Хатуу тагнай-хоолны бөөн үүсэх зхалгихад

оролцоно. Сул- буйлны үүдэвчийн хэсэг

Page 57: эрүү нүүрний физиологи 201

Хүрэлцэх мэдрэхүйн- төвийн хэсэг ИТГ-ын арын I,II

Пачины бие-30-80 эргэлт/с импульс А ширхэг

Мейснер-80 эргэлт/с нам доргилт Орон зайн –Веберийн гортигоор хэмжинэ.

Мэдрэлийн ширхэгээр импульс дамжих

Page 58: эрүү нүүрний физиологи 201

Темпратурын мэдрэхүйг1. Халууны(руффины биенцэр)-салстын дээд

доод 2. Хүйтэн(краузегийн лонхонцор)- хучуур эс,

түүний доор орчны t дагаж өөрчлөгдөнө.

Page 59: эрүү нүүрний физиологи 201

Темпратурын мэдрэхүйн зам ба төвийн хэсэг

Хүйтний-А миелэнтэй ширхэгээр 5-10м/с

Халуун-С миелэнтэй ширхэгээр 0.5-2м/с

Page 60: эрүү нүүрний физиологи 201

Амтлах мэдрэхүй Амтлах хүлээн авалтАмтлах мэдрэхүйг

Чихэрлэг Шорвог Исгэлэн ГашуунАмт тухайн бодисын

хэмжээнээс, Гадаргуугийн

талбай Темпратур Үйлчлэх

хугацаанаас хамаарна

Page 61: эрүү нүүрний физиологи 201

Амтлах булцуу нь амтлах бөөрөнцөр үүсгэнэ. Түүнд-рецептор эс, тулгуур эс, суурь эс• Мөөгөн хөхлөг-дунд нуруу, үзүүр • Шигтгээн хөхлөг-нуруу, уг• Навчин хөхлөг-зах ирмэг дагуу

Хөхлөгийн хэлбэрүүд

Page 62: эрүү нүүрний физиологи 201

Амтлах хөхлөг ба түүний хөхлөг

Page 63: эрүү нүүрний физиологи 201

Өгсөх зам ба төв

VII, facial nerve, IX, glossopharyngeal nerve, X, vagus nerve; STN, solitary tract nucleus; RF, reticular formation; PBN, parabrachial nucleus; UZ, uncertain zone. LH, lateral hypothalamus; Am, amygdala; PMV posteromedial ventral thalamic nucleus, GC, gustatory insular cortex

Page 64: эрүү нүүрний физиологи 201

Амтлах механизм

Page 65: эрүү нүүрний физиологи 201

Дасалт 3 хэлбэртэй Рецепторын өвөрмөц эдийн механик

дасалт Жинхэнэ рецепторын дасалт Дамжуулах хэсгийн болон төвийн дасалт

Амтны мэдрэхүй алга болох-агевзи, буурах- гипогевзи, өөрчлөгдөх-парагевзи

Амтанд дасах

Page 66: эрүү нүүрний физиологи 201

Хэл нь”: Залгих Хоолны бөөн үүсгэх Хэл ярианы Хоол боловсруулах

Page 67: эрүү нүүрний физиологи 201

Амтлах булцуу нь амтны хөхлөгийг бүрхсэн хучуур эсийн дотор оршдог бүтэц

Page 68: эрүү нүүрний физиологи 201

Уг булцуунд Бичил үслэг 10% Суурь эс Тулгуур эс Гантель хэлбэртэй эс Булцуу нь өгсөх уруудах

мэдрэлжүүлэлтэй бичил эргэлттэй олон эст бүтэц юм_

Page 69: эрүү нүүрний физиологи 201

Өгсөх зам ба төв

Page 70: эрүү нүүрний физиологи 201

Өвдөлтийн мэдрэхүйн тогтолцоо

Page 71: эрүү нүүрний физиологи 201

Өвдөлт

Бодит

Анхдагч-нууц үе богино

Хоердогч-нууц үе удаан, ужиг

Сэтгэцийн

гаралтай

Сэтгэцийн хямрал

Өвдөлтийн хэлбэр

Page 72: эрүү нүүрний физиологи 201

Өвдөлтийн хүлээн авуурыг ноцицептор гэнэ.

1. Бүрэн бүтэн байдал, дотоод орчин

2. Бүрэн бүтэн байдал, жинхэнэ дотоод орчин

Page 73: эрүү нүүрний физиологи 201

Аюул занал учруулж байгаа цочруулын мэдрэмж үүсгэснээр бие махбод хамгаалах

рефлекс урвал явуулдаг.

Page 74: эрүү нүүрний физиологи 201

Механо Арьс, салст, үений

уут, периодонт, булчин

ТермоЗаагаас давсан

болон бага t

ХемоГүн эдэд Аллоген буюу үрэвсэл, гэмтлийн үед ялгардаг бодис

Ноцицепторыг

Page 75: эрүү нүүрний физиологи 201

Мөн олон төрлийн цочруулд зэрэг мэдэрдэг нонирецептор байна.

Page 76: эрүү нүүрний физиологи 201

Хамгийн их өвдөлт-эрүүний хажуугийн үүдэн шүдний салст бүрхэвч, үүдэн шүдний буйлны хөхлөг

Хамгийн бага өвдөлт-буйлны ам талын салст бүрхүүл, арааны хөхлөг

Page 77: эрүү нүүрний физиологи 201

Өвдөх мэдрэхүйн байрлал

Эрүүний хамгийн өвдөлттэй хэсэг

Хоншоорын хамгийн их өвдөлттэй хэсэг

Өвдөлтгүй хэсэг

Page 78: эрүү нүүрний физиологи 201
Page 79: эрүү нүүрний физиологи 201

Өвдөлт Баруун эрүү их өвдөлттэй

Зүүн эрүү бага өвдөлттэй

Хацрын дотор талд өвдөх мэдрэмжгүй зурвас байдаг.

Эрүүний өвдөлтийн цочруулын зааг нь бага байдаг

Page 80: эрүү нүүрний физиологи 201

Шүдний эдэд • 1см2 дентинд 15000-30000

Паалан дентиний заагт 1см2 75000• Периодонт хүчтэй даралт

мэдрэнэ.

Шүдний эдэд ноцицептор хамгийн их байдаг

Page 81: эрүү нүүрний физиологи 201

Арьс, амны салст

бүрхүүл, хэл, шүд

Гурамсан мэдрэлийн 2 3р салаа-зангилаа

Уртавтар тархи

Каудал болон талбай

хооронд

Нугасны бөөмийн

контрлатериал

Дамжуулах зам ба төвийн механизм

Page 82: эрүү нүүрний физиологи 201

• 1 ба 2р шүд цочрооход богино нууц үетэй хариулна.

• Вентромедиаль бөөм• Тригеминал-таламусын зам-

ИТГ

1р бүлэг

• 4-8р шүдний цоцруулд удаан нууцүе

• Таламусын өвөрмөц бөөм• Гурамсан мэдрэл-торлог

байгууламж-таламус-ИТГ-ын өргөн талбай

2р бүлэг

Шүд болон зөөлцийн цочролд хариулдаг ИТГ-ын эсүүд 2 бүлэгт

хуваагддаг

Page 83: эрүү нүүрний физиологи 201

Өвчний байрлал Төлөөллийн хэсэг Хамгийн их өвдөлттэй хэсэг

Хоншоор Үүдэн шүд, соёо Эхний бага арааХоёр дахь бага арааЭхний их арааХоёр гурав дахь их арааЭрүү:Үүдэн шүд, соёоЭхний бага арааХоёр дахь бага арааЭхний ба хоёр дахь их арааГурав дахь их араа Янз бүрийн өвчний

үед өвдөлтийн бүсүүд

Дух-хамарХамар уруулХоншоор-чамархай Эрүү Ооч Тодорхойгүй Хэлэн дорЗалгиур, зулай

Хөмсөгний дээр Чамархайн хэсэгГадна чихний козёлок Амны өнцөг орчим эрүүний доогуур Эрүүний төвгөр өнцөг

Шүдний өвдөлтийн үед гэмтсэн шүд өвдөхөөс гадна толгой, хүзүү зэрэг холын хэсэг өвддөг. Шүд авхуулсны дараа хуурамч өвдөлт үүсдэг.

Page 84: эрүү нүүрний физиологи 201

Өвдөлтийн мэдрэхүйн дотоод хяналтын тогтолцоо ба зохицуулга

Page 85: эрүү нүүрний физиологи 201

Опойд рецептор бүхий өвдөлтийн мэдрэхүйн хяналтын тогтолцоо

Page 86: эрүү нүүрний физиологи 201

1р түвшин

• ТС ба ОБ-г идэвхжүүлэх

• Эдгээр нь идэвхжлийг сулруулах

• ОБ-д ТСБ ба бусдаас мэдээлэл ирнэ

2р түвшин

• Вентромедиал-адрен (стресс)

• Дорсомедиал-опойд

3р түвшин

• Бусдаас түрүүлж хүлээн авах

• Гэмтлийн үйлчлэлд тохирсон хариу үзүүлнэ.

• ИТГ

Page 87: эрүү нүүрний физиологи 201

1. Түргэн хугацаанд -цочруулаар идэвхжиж зөвхөн түүний эсрэг үйлчилнэ. 1р төвшний бүтцээр саатуулахаар зохицуулагдана

2. Богино хугацаанд-Идэвхжээд гипоталамусын вентромедиал бөөмөөр явна мөн саатуулах зохицуулга орно.

Өвчин намдаах дотоод механизм

Page 88: эрүү нүүрний физиологи 201

Удаан үйлчилгээтэй механизм нь: Бүх түвшний өгсөх урсгалыг хязгаарлана. Уруудах саатуулах идэвхийг зохицуулна. Өгсөх уруудах бүрдлээс өвдөлтийг ялгах,

сэтгэл хөдлөлийн өнгийг үүсгэнэ. Энэ нь бие махбодод стресс үүсгэсэн гэмтээгч хүчин зүйл удаан үйлчилхэд идэвхжинэ.

Удаан хугацаанд үйлчилдэг механизм

Page 89: эрүү нүүрний физиологи 201

Серотинд мэдрэг механизм-түргэн зуур өвдөлтгүй Опойд механизм-удаан хугацаагаар өвдөлтгүй

болгоно.

Page 90: эрүү нүүрний физиологи 201

Өвчин намдаах дотоод механизм

Дотоод гаралтай өвдөлт намдаах тонуст механизм

Өвчин намдаах дотоод механизм

Түргэн хугацаанд(өвдөлт намдаах дотоод механизм нь өвдөлтийн цочруулаар идэвхжиж зөвхөн түүнийг үйлчилж байхад үргэлжилнэ

Богино хугацаанд (өвдөлт намдаах дотоод механизм нь биед гэмтээх хүчин зүйл түр зуур үйлчлэхэд идэвхжиж, гипоталамусын вентромедиал бөөмийн адренд мэдрэг бүтцээр явагдна)

Биед тодорхой стресс үүсгэсэн гэмтээгч хүчин зүйл цдаан үйлчлэхэд идэвхждэг

Байнгын идэвхтэй.ТМТ-д ирэх түгээмэл өвдөлтийн сэрлийг саатуулж, тархины өвдөлт намдаах ажиллагааг хангана.

Нэгдсэн зарчмаар явагдана. 3-н төвшний зохицуулга байна.

Удаан хугацаанд үйлчилдэг механизм

Шүдний өвдөлтийн дотоод хяналтын механизм

Page 91: эрүү нүүрний физиологи 201

1-р төвшин – Дунд тархины ба нугасны бүтэцтэй ба ТСБ ба ОБ-ын тогтолцоонд багтдаг. Эдгээр бүсийг цахилгаанаар цочрооход зөөлцийн өвдөлтийн эсрэг хамгаалах урвалыг дарангуйлдаг.

2-р төвшин -Лимбийн тогтолцоо, гипоталамусын бөөм, буйлсан бие хамгийн түрүүнд оролцох ба эдгээр нь гурамсан мэдрэлийн өвдөлтийг дарангуйлдаг.

3-р төвшин – ИТГ-ын их биеийн мэдрэхүйн хэсэг бөгөөд энэ нь ТМТ-ны янз бүрийн түвшинд орох өгсөх хаалгын идэвхийг зохицуулагч, өөрчлөн хувиргагч болдог.

Шүдний өвдөлтийн дотоод хяналтын тогтолцоо ба зохицуулга

Page 92: эрүү нүүрний физиологи 201

Өвдөлтийн эсрэг тогтолцоо нь Өвдөлтийг мэдрэх заагийг барьж

өвдөлтийн Өгсөх тогтолцооны сэрлийг хязгаарлана

Бие махбодод үйлчилж буй өвдөлтийн тухай мэдээллийг үүсгэх үүрэгтэйЭрүүл

Өвдөлтийн эсрэг тогтолцоо байнга идэвхжилтэй байх ба энэ үед нугасны шингэнд эндорфин, энкефалин тодорхой хэмжээтэй байнаӨвдөлтийн

Цочруулын хүч ихсэх тусам хариулах нугасны ба гурамсан бүрдлийн шилжилт дээр саатуулах нөлөө үзүүлнэ.

Page 93: эрүү нүүрний физиологи 201

Өвдөлтийн эсрэг тогтолцооны механизм

Page 94: эрүү нүүрний физиологи 201

Нугасны арын эвэр, нугасны замын гурамсан мэдрэлийн интерполяр ба каудал хэсгийн бөөмд өвдөлт дараахь механизмаар явагдана Өгсөх ширхэгийг синапсын өмнөх сааталд

оруулна Нугас-таламусын замд нейроны синапсын

дараахь саатал үүснэ. Төвийн опойдын ялгарлыг нэмэгдүүлнэ. Опойд нь простогландины хеморецепторын үйлчлэлийг саатуулдаг.

Page 95: эрүү нүүрний физиологи 201

Өвдөлтийн мэдрэлийг 2 замаар сэрэлд оруулдаг.

Анхны зам Синапсын өмнөх

төгсгөлд опойд мэдрэг синапсыг идэвхжүүлэх

Нугасны дээд бүтэц Анхдагч өвдөлтийн

замаар шууд гүйцэтгэгдэнэ

Хоёрдогч зам Нуасны Рекседийн

1,2 u ялтсанд энкалпины идэвхжлээр

Анхдагч өвдөлтийн синапсын өмнөх мембранд төгсдөг

Энэ 2 замын үр дүнд туйлгүйшил үүсч синапсын өмнөх саатал болдог

Page 96: эрүү нүүрний физиологи 201

Синапсын дараах саатал 2механизмаар явагдана.1.Нөөцөөс са-г оруулж туйлгүйшил болгох

2.опойдоор аденилатциклазын үүрэг саатуулах

Page 97: эрүү нүүрний физиологи 201

Дамжуулах мэдээ алдуулалтын үед Тодорхой бүсийн ноцицептороос дамжуулж буй мэдрэлийн баганад эм хийх Ерөнхий мэдээ алдуулалтыг наркозын тусламжтай

хийдэг Хэсгийн нэвчилтийн мэдээ алдуулалтын үед

ноцицептороос болон төгсгөлийн ширхэгт эмийн бодисоор үйлчилж түр зуур саатуулдаг.

Зарим бодисыг хамт хэрэглэснээр өвдөлтийн ИТГ-Г ухамсар алдагдуулахгүйгээр өвдөлтийн мэдрэхүйг алдагдуулна.

Эмийн бодисд дарагдахгүй байгааг мэс заслын аргаар Мөн өвдөлтийг намдаах аргад цахилгаанаар цочроон

өвдөлтийг намдаах болон дуу аялгуу сонсгохзэрэг аргууд ордог.

Өвдөлтгүй болгох аргын физиологи үндэс

Page 98: эрүү нүүрний физиологи 201

Зүүгээр өвдөлтийг намдаах үед ТЦБ дээр ИТГ-д дельта ба тета хэм багасч альфа хэм ихэсдэг ба ТЦБ дээр өвдөлтөөр үүсгэгдсэн ургал урвалууд алга болдог.

Энэ үед таламусын бөөмийн нейронууд идэвхижил саатан нугаснаас ИТГ-д ирэх өвдөлтийн импульс саатна.

Зүүгээр өвдөлт намдаах үед тархи нугасны шингэнд эндорфиний болон серотины хэмжээ нэмэгддэг. Мөн дорсиал бөөмийн идэвх ихэснэ.

Зүүний эмчилгээний үед ТСБ-ОБ-ийн нейронуудын цахилгаан идэвхжил өөрчдлөгдөн гипоталамусын дорсомедиал бөөмийн идэвх ихсэж өвдөлт намдаана.

Зүүгээр өвдөлтийг намдаах

Page 99: эрүү нүүрний физиологи 201

Өвдөлтийн эсрэг тогтолцоонд үйлчлэх

Өвдөлтийн эсрэг тогтолцоог идэвхжүүлэн өвдөлтийг намдааж болно

Тархины ясаар цахилгаанаар өвдөлтгүй болгох нь өвдөлтийн эсрэг тогтолцоог дайчилснаар ухамсар алдаж өвдөх хүртэхүй алдагдана. Дотоод гаралтай өвчин намдаагчийн идэвхжил ихсэж цус, нугасны шингэнд бетта-эндорфин ихснэ.

Page 100: эрүү нүүрний физиологи 201

Парадонт шүдийг тойрон бэхэлж буй тулгуур эд Түүшин яс Цемент Периодонт Буйл

Шүдний холбогч эдэд түүшин, периодонт мөн буйл орно.

Page 101: эрүү нүүрний физиологи 201

Парадонтын эд нь:

Шүдийг бэхлэх Зажлуурын даралтыг хүлээн авч

зохицуулах Рефлекст нөлөө үзүүлэх Хоригийн үүрэгтэй

Page 102: эрүү нүүрний физиологи 201

Шүдний ёзоорыг түүшингийн шүдний хонхорын ясны хальсанд холбосон судаслаг холбогч эд

Периодонт

Page 103: эрүү нүүрний физиологи 201

Анхаарал тавьсанд баярлалаа